Nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn tài trợ cho hoạt động kinh doanh trong Nhà máy thiết bị Bưu điện

LêI NãI §ÇU §iÒu kiÖn cÇn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ vèn, lao ®éng, nguyªn vËt liÖu, c«ng nghÖ trong ®ã vèn lµ yÕu tè ph¶i cã tr­íc tiªn. Vèn ®­îc vÝ nh­ dÇu mì b«i tr¬n ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, kh«ng cã vèn doanh nghiÖp kh«ng thÓ mua nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ thuª nh©n c«ng. NhÊn m¹nh tÇm quan träng cña vèn, M¸c ®· viÕt: "t­ b¶n (vèn) lµ gi¸ trÞ ®em l¹i gi¸ trÞ thÆng d­". Nghiªn cøu vÒ vèn lu«n lµ ®Ò tµi hÊp dÉn ®èi víi sinh viªn chóng em bëi v× tÝnh ®a d¹ng vµ nãng báng cña nã ®Æc biÖt trong thêi ®iÓm hiÖn nay khi mµ thÞ tr­êng vèn ®ang ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c n­íc trong ®ã cã ViÖt nam. Hai khÝa c¹nh quan träng cã thÓ ®Ò cËp ®Õn khi nghiªn cøu vÒ vèn lµ qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông vèn. §ã lµ hai qu¸ tr×nh g¾n kÕt kh«ng thÓ t¸ch rêi; qu¸ tr×nh nµy bæ trî vµ lµm tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh kia. Huy ®éng vèn cµng dåi dµo th× sö dông vèn cµng thuËn lîi, ng­îc l¹i sö dông vèn cµng hiÖu qu¶ th× huy ®éng vèn míi ph¸t huy ®­îc vai trß cña m×nh. XuÊt ph¸t tõ lý luËn vµ thùc tiÔn thùc tËp t¹i nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn, em ®· chän ®Ò tµi: "N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh trong nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn" Th«ng qua ®Ò tµi nµy, em muèn ®­a ra nh×n nhËn vÒ c¸ch thøc sö dông nguån vèn tµi trî t¹i mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Do nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn lµ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp cña mét Tæng c«ng ty Nhµ n­íc nªn nã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong c¸ch thøc huy ®éng còng nh­ sö dông nguån tµi trî. ChÝnh v× thÕ, c¸ch thøc khai th¸c cña ®Ò tµi còng ®i theo h­íng ®Æc thï nµy. Chuyªn ®Ò gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn n©ng cao hiÖu qu¶ nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp §­a ra nh÷ng lý luËn chung vÒ c¸c nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm c¶ doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®ång thêi ®­a ra nh÷ng quan ®iÓm vµ c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn øng dông c¸c lý luËn ®· tr×nh bµy ë ch­¬ng I vµo thùc tiÔn cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn ®Ó thÊy ®­îc c¸c vÊn ®Ò sau: - C¬ cÊu nguån tµi trî cña nhµ m¸y thiÕt bÞ cã kh¸c biÖt g× víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. - C¸ch thøc sö dông nguån tµi trî cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm g×. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn Trªn c¬ së nh÷ng tån t¹i ®Æt ra trong ch­¬ng II, ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p vµ biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh t¹i cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n: - C« Ths. TrÇn Kim Oanh - C¸c c« chó ë nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn §· gióp ®ì em rÊt nhiÒu ®Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 Môc lôc 3 Ch­¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn n©ng cao hiÖu qu¶ nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp 8 I. C¸c nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp 8 1. Theo h×nh thøc së h÷u 8 1.1. Vèn chñ së h÷u 8 1.2. Vèn vay 9 2. Theo thêi gian cña nguån tµi trî 9 2.1. Nguån tµi trî ng¾n h¹n: 9 2.1.1. Vay ng¾n h¹n Tæng c«ng ty 9 2.1.2. TÝn dông th­¬ng m¹i 9 2.1.3. TÝn dông ng©n hµng 10 2.2. Nguån tµi trî dµi h¹n 10 2.2.1. Ph¸t hµnh cæ phiÕu 10 2.2.2. Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu 11 2.2.3. Vay c¸n bé c«ng nh©n viªn 12 2.2.4. Vay dµi h¹n ng©n hµng 12 2.2.5. Thuª mua 13 3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc huy ®éng nguån tµi trî cña doanh nghiÖp 13 3.1. C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña nhµ n­íc 13 3.2. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp 13 3.3. §Æc ®iÓm kinh doanh 14 3.4. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ chiÕn l­îc ®Çu t­ cña doanh nghiÖp 14 3.5. Chi phÝ huy ®éng vèn 14 3.6. N¨ng lùc ho¹t ®éng kinh doanh vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp 14 II. Nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî 14 1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ 14 2. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî 15 3. Nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho tµi s¶n ®èi víi doanh nghiÖp. 15 4. Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 18 4.1. X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn tèi ­u 18 4.2. Sö dông nguån tµi trî hîp lý 19 4.2.1. C¸c quan ®iÓm vÒ sö dông nguån tµi trî 19 4.2.2. Qu¶n lý nguån tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng 19 4.2.3. Qu¶n lý nguån tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh 21 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn 22 I. T×nh h×nh chung vÒ tæ chøc bé m¸y, s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u §iÖn 22 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ m¸y 22 2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt 23 3. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y 27 3.1. S¶n phÈm 27 3.1.1. §Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i s¶n phÈm 27 3.1.2. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm 28 3.2. ThÞ tr­êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra 28 3.2.1. ThÞ tr­êng ®Çu vµo 28 3.2.2. ThÞ tr­êng ®Çu ra 29 4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y 29 II. Thùc tr¹ng sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh ë nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn 31 1. C¬ cÊu vµ chi phÝ nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn 31 1.1. C¬ cÊu nguån tµi trî 31 1.2.Chi phÝ nguån tµi trî 31 2. C¬ cÊu Tµi s¶n 33 2.1. C¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng 33 2.1.1. Hµng tån kho 34 2.1.2. C¸c kho¶n ph¶i thu 35 2.1.3. TiÒn 36 2.2. C¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh 36 2.3. Ph©n tÝch doanh thu chi phÝ 40 III. KÕt qu¶, thuËn lîi vµ tån t¹i ®Æt ra. 43 1. Nh÷ng kÕt qu¶ vµ nh÷ng thuËn lîi cña nhµ m¸y trong c¸c n¨m 2000 - 2004 45 1.1. VÒ t×nh h×nh kinh doanh nãi chung 45 1.2. VÒ t×nh h×nh thanh to¸n 46 2. Tån t¹i: 46 2.1. Do nguyªn nh©n kh¸ch quan 46 2.2. Do nguyªn nh©n chñ quan 48 Ch­¬ng III. Mét sè Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn 49 I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña nhµ m¸y giai ®o¹n 2001-2005 50 II. Gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t §éng kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn 51 1. Chñ ®éng trong t¹o nguån 51 1.1. KÕ ho¹ch ho¸ nguån vèn nh»m t¹o ra sù chñ ®éng trong ho¹t ®éng huy ®éng vèn vµ thanh to¸n. 51 1.2. T¨ng vèn chñ së h÷u 52 1.3. T×m c¸c nguån vèn míi 53 2. Gi¶i ph¸p gi¶m hµng tån kho 54 2.1. §Èy m¹nh nghiªn cøu thÞ tr­êng 54 2.2. X©y dùng tiªu chuÈn ISO cho tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm 54 2.3. Gi¶m gi¸ hµng b¸n ®Ó c¹nh tranh. 55 2.4. Xö lý c¸c tµi s¶n thõa trong kho kh«ng sö dông ®Õn 55 2.5. X¸c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ­u 55 2.6. CÇn chuyªn m«n ho¸ vµo mét sè s¶n phÈm 55 3. Gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng ph¶i thu qu¸ lín. 56 3.1. T¨ng c­êng ®èi chiÕu c«ng nî 56 3.2. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. 56 3.3. §Ò nghÞ Ban Tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty ®øng ra lµm trung t©m thanh to¸n. 56 4. Gi¶i ph¸p dù tr÷ tiÒn mÆt ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n 56 5. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh (qu¶n lý vèn cè ®Þnh) 57 6. §µo t¹o nguån nh©n lùc vµ n©ng cao t×nh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò nh©n viªn trong toµn bé nhµ m¸y. 57 6.1. §µo t¹o nh©n viªn s¶n xuÊt 57 6.2. N©ng cao kiÕn thøc cho nh©n viªn b¸n hµng vµ thµnh lËp thªm bé phËn trî gióp kü thuËt 58 6.3. N©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng vµ cÇn qu¶n lý chÆt chÏ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó tr¸nh thÊt tho¸t c¸c nguån lùc. 58 III. KiÕn nghÞ ®èi víi chÝnh s¸ch ph¸p luËt 59 1. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cÇn quy ®Þnh cô thÓ chi tiÕt vµ h­íng dÉn thèng nhÊt 59 2. H­íng dÉn cô thÓ vÒ c¸ch tÝnh thu nhËp do ­u ®·i ®Çu t­ mang l¹i 59 3. Nhµ n­íc cÇn xem xÐt l¹i chÝnh s¸ch phô thu 60 KÕt luËn 61 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 62 Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn n©ng cao hiÖu qu¶ nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp I. C¸c nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi ®­îc kh¸i qu¸t nh­ sau: §Çu vµo (hµng ho¸, dÞch vô) ... S¶n xuÊt ... §Çu ra (hµng ho¸, dÞch vô) Trong mäi doanh nghiÖp, vèn ®Òu bao gåm hai bé phËn: vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng; mçi bé phËn l¹i ®­îc chia nhá thµnh nhiÒu yÕu tè hoÆc kho¶n môc kh¸c nhau tuú theo tÝnh chÊt cña chóng. Tuú theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ, mçi doanh nghiÖp cã thÓ cã c¸c ph­¬ng thøc t¹o vèn vµ huy ®éng vèn kh¸c nhau. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c ph­¬ng thøc huy ®éng vèn cho doanh nghiÖp ®­îc ®a d¹ng ho¸, gi¶i phãng c¸c nguån tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ, thóc ®Êþ thu hót vèn vµo doanh nghiÖp. Sau ®©y lµ c¸c nguån vèn vµ c¸c ph­¬ng thøc t¹o vèn mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông: 1. Theo h×nh thøc së h÷u: 1.1. Vèn chñ së h÷u: - §èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc, mét nguån tµi trî tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn lµ vèn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Theo chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh, khi doanh nghiÖp Nhµ n­íc míi ®­îc thµnh lËp, Nhµ n­íc sÏ ®Çu t­ toµn bé hoÆc mét phÇn vèn §iÒu lÖ ban ®Çu, sè vèn nµy kh«ng nhá h¬n tæng møc vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c ngµnh nghÒ mµ doanh nghiÖp ®ã ho¹t ®éng kinh doanh. B×nh th­êng th× viÖc cÊp vèn,nhµ n­íc chØ thùc hiÖn khi doanh nghiÖp míi thµnh lËp vµ b­íc ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, Nhµ n­íc cã thÓ ®Çu t­ thªm vèn cho doanh nghiÖp cÇn t¨ng vèn. Do ®ã, b¶n th©n doanh nghiÖp ph¶i tù huy ®éng vèn vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc huy ®éng ®ã. - §èi víi doanh nghiÖp lµ c«ng ty cæ phÇn, nguån vèn do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó h×nh thµnh c«ng ty. Trong tr­êng hîp c«ng ty cã nhu cÇu vÒ vèn, cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ókªu gäi ®Çu t­ tõ bªn ngoµi. - §èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n, v× mét ng­êi lµm chñ nªn vèn tù cã ban ®Çu lµ vèn cña chñ doanh nghiÖp. Do vËy, khi cã nhu cÇu t¨ng thªm vèn, chñ doanh nghiÖp th­êng ph¶i ®i vay. 1.2. Vèn vay: Kh«ng cã c«ng ty nµo cã thÓ ho¹t ®éng mµ kh«ng vay vèn. Bëi lÏ, nguån vèn bæ sung cña Nhµ n­íc, cña Tæng c«ng ty hay tõ viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu kh«ng ph¶i lµ v« tËn. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc chØ cã thÓ cÊp bæ sung ®èi víi mét sè doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh träng yÕu vµ viÖc cÊp rÊt h¹n chÕ ®Ó t¹o tÝnh chñ ®éng cho c¸c ®¬n vÞ. ViÖc huy ®éng thªm vèn b»ng ph¸t hµnh cæ phiÕu míi kh«ng ph¶i lóc nµo còng thùc hiÖn ®­îc v× cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, ch¼ng h¹n nh­ chi phÝ vèn. Nh­ vËy, viÖc ®i vay ®Ó bæ sung vèn lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Doanh nghiÖp cã thÓ vay cña Nhµ n­íc, Tæng c«ng ty, c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. Trong ®ã, nguån vay tõ ng©n hµng vÉn lµ chñ yÕu v× ng©n hµng lµ mét tæ chøc trung gian tiÒn tÖ tµi chÝnh, ng©n hµng chuyÓn vèn tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕu vèn. Quy m« cho vay cña ng©n hµng còng lín h¬n c¸c nguån kh¸c. 2. XÐt theo thêi gian cña nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh, cã hai nguån: 2.1. Nguån tµi trî ng¾n h¹n: Lµ c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n-c¸c kho¶n dù trï ph¶i tr¶ trong vßng mét n¨m. Chi phÝ cña nguån tµi trî ng¾n h¹n th­êng thÊp h¬n chi phÝ cña c¸c nguån tµi trî dµi h¹n. C¸c nguån tµi trî ng¾n h¹n th­êng lµ: Vay ng¾n h¹n Tæng c«ng ty (®èi víi ®¬n vÞ thµnh viªn tæng c«ng ty), tÝn dông th­¬ng m¹i vµ tÝn dông ng©n hµng. 2.1.1. Vay ng¾n h¹n Tæng c«ng ty: H×nh thøc nµy th­êng ¸p dông víi ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty. §©y lµ nguån chiÕm tØ träng t­¬ng ®èi lín trong vèn vay cña doanh nghiÖp. 2.1.2. TÝn dông th­¬ng m¹i: TÝn dông th­¬ng m¹i lµ mét ph­¬ng thøc tµi trî tiÖn lîi vµ linh ho¹t trong kinh doanh; mÆt kh¸c nã cßn t¹o ra kh¶ n¨ng më réng c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh doanh mét c¸ch l©u bÒn. C¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc cô thÓ cã thÓ ®­îc Ên ®Þnh khi hai bªn ký hîp ®ång mua b¸n hay hîp ®ång kinh tÕ nãi chung. Tuy nhiªn, cÇn nhËn thÊy tÝnh chÊt rñi ro cña quan hÖ tÝn dông th­¬ng m¹i khi quy m« tµi trî v­ît qu¸ giíi h¹n an toµn. 2.1.3. TÝn dông ng©n hµng: Nguån tµi trî ng¾n h¹n quan träng cña doanh nghiÖp lµ c¸c kho¶n vay t¹i c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. C¸c ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vèn tøc thêi cho doanh nghiÖp, víi thêi h¹n cã thÓ tõ vµi ngµy tíi c¶ n¨m víi l­îng vèn theo nhu cÇu kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sù tµi trî cña ng©n hµng cho doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn theo nhiÒu ph­¬ng thøc: - Cho vay theo tõng mãn. - Cho vay lu©n chuyÓn. - H¹n møc tÝn dông. Ng©n hµng cã thÓ cho vay cã b¶o ®¶m hoÆc kh«ng cã b¶o ®¶m. Vay kh«ng cã b¶o ®¶m chØ ¸p dông khi doanh nghiÖp lµm ¨n l©u dµi cã uy tÝn hoÆc ®­îc b¶o l·nh. 2.2.Nguån tµi trî dµi h¹n: Nguån tµi trî dµi h¹n lµ c¸c nguån cã thêi h¹n trªn mét n¨m. Chi phÝ cña nguån nµy cao h¬n nguån ng¾n h¹n. 2.2.1. Ph¸t hµnh cæ phiÕu: §Ó huy ®éng vèn th­êng ¸p dông trong c¸c c«ng ty cæ phÇn. Cæ phiÕu cã hai lo¹i: cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i. 2.2.1.1. Cæ phiÕu ­u tiªn: Cßn gäi lµ cæ phiÕu ­u ®·i, thÓ hiÖn quyÒn lîi së h÷u trong mét c«ng ty. Nh÷ng cæ ®«ng n¾m lo¹i cæ phiÕu nµy th­êng hay nhËn ®­îc nhËn tµi s¶n tr­íc, trong tr­êng hîp c«ng ty bÞ gi¶i thÓ. Tuy nhiªn, kh«ng gièng víi c¸c cæ ®«ng th­êng, c¸c cæ ®«ng ­u tiªn th­êng kh«ng ®­îc quyÓn bá phiÕu bÇu ra Héi dång qu¶n trÞ vµ quyÒn lîi ®­îc h­ëng bÞ giíi h¹n trong mét sè l­îng nhÊt ®Þnh. 2.2.1.2. Cæ phiÕu th­êng: Cæ phiÕu th­êng lµ lo¹i cæ phiÕu th«ng dông v× ®Æc ®iÓm cña cã ®¸p øng ®­îc nhu yªu cÇu cña c¶ hai phÝa ng­êi ®Çu t­ vµ c«ng ty ph¸t hµnh. Cæ phiÕu th­êng mang l¹i cho ng­êi n¾m gi÷ quyÒn tham dù ®¹i héi cæ ®«ng, quyÒn bÇu cö vµ øng cö vµo bé m¸y qu¶n lý, kiÓm so¸t c«ng ty. Tuy nhiªn, c¸c cæ ®«ng cæ phiÕu th­êng h­ëng quyÒn lîi sau cïng, nghÜa lµ lîi nhuËn hµng n¨m tr­íc hÕt ph¶i chia cho c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c, sè cßn l¹i míi chia cho cæ phiÕu th­êng vµ khi c«ng ty thanh lý, cæ ®«ng th­êng ®­îc chia tµi s¶n sau cïng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng khi cã nhu cÇu vÒ vèn dµi h¹n, doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ­u tiªn, cæ phiÕu th­êng míi ®Ó huy ®éng vèn 2.2.2. Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu Tr¸i phiÕu ®­îc gäi chung cho c¸c giÊy vay nî dµi h¹n vµ trung h¹n, th­êng ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông. Tuú theo ph¸p luËt vµ tËp qu¸n tõng n­íc, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh c¸c tr¸i phiÕu víi c¸c møc kú h¹n kh¸c nhau. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn xem xÐt tr­íc khi ph¸t hµnh lµ lùa chän lo¹i tr¸i phiÕu nµo phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña c«ng ty vµ t×nh h×nh trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh. ViÖc lùa chän lo¹i tr¸i phiÕu thÝch hîp lµ rÊt quan träng v× cã liªn quan ®Õn chi phÝ tr¶ l·i, c¸ch thøc tr¶ l·i, kh¶ n¨ng l­u hµnh vµ tÝnh hÊp dÉn cña tr¸i phiÕu. Tr­íc khi quyÕt ®Þnh ph¸t hµnh, nhµ ph¸t hµnh cÇn hiÓu râ ®Æc ®iÓm cña mçi lo¹i tr¸i phiÕu. Trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh nhiÒu n­íc th­êng l­u hµnh c¸c lo¹i tr¸i phiÕu c«ng ty nh­ sau: 2.2.2.1. Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh (Coupon) §©y lµ lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc sö dông phæ biÕn nhÊt trong c¸c lo¹i tr¸i phiÕu. L·i suÊt danh nghÜa(l·i suÊt coupon) th­êng ®­îc ghi ngay trªn mÆt tr¸i phiÕu vµ kh«ng thay ®æi trong suèt kú h¹n cña nã. Do vËy, doanh nghiÖp (ng­êi ®i vay) vµ ng­êi gi÷ tr¸i phiÕu (ng­êi cho vay) ®Òu biÕt râ møc l·i suÊt cña kho¶n nî trong suèt kú h¹n cña nã. §Ó huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng b»ng tr¸i phiÕu, ph¶i tÝnh ®Õn møc ®é hÊp dÉn cña tr¸i phiÕu. TÝnh hÊp dÉn thÓ hiÖn ö c¸c yÕu tè: - L·i suÊt cña tr¸i phiÕu: §­¬ng nhiªn, ng­êi ®Çu t­ muèn ®­îc h­ëng møc l·i suÊt cao nh­ng doanh nghiÖp ph¸t hµnh th­êng ph¶i c©n nh¾c víi møc l·i suÊt cã thÓ chÊp nhËn ®­îc ®èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh, chø kh«ng thÓ tr¶ l·i suÊt qu¸ cao theo mong muèn cña c¸c nhµ ®Çu t­. - Kú h¹n cña tr¸i phiÕu: Kú h¹n cµng dµi th× møc ®é rñi ro cµng cao. - Uy tÝn tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ møc ®é rñi ro: Doanh nghiÖp cµng v÷ng ch¾c vÒ mÆt tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn th× møc dé rñi ro lµ thÊp (ch­a xÐt ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c). 2.2.2.2.Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi: Trong nÒn kinh tÕ cã nhiÒu biÕn ®éng, l·i suÊt trªn thÞ tr­êng vèn liªn tôc thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp th­êng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi. Nh­ vËy, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh møc ®é biÕn ®éng kh«ng ngõng, lo¹i tr¸i phiÕu nµy hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. Nã phï hîp víi c¸c ®èi t­îng ®Çu t­ kh«ng ­u m¹o hiÓm. 2.2.2.3.Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi: Mét sè doanh nghiÖp lùa chän c¸ch ph¸t hµnh nh÷ng tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi, tøc lµ mua l¹i vµo mét thêi gian nµo ®ã. Lo¹i tr¸i phiÕu nµy ®­îc c«ng khai ngay khi ph¸t hµnh ®Ó ng­êi mua ®­îc biÕt. Doanh nghiÖp ph¶i quy ®Þnh râ thêi h¹n vµ gi¸ c¶ khi doanh nghiÖp chuéc l¹i. Th«ng th­êng, thêi gian chuéc l¹i tr¸i phiÕu ®­îc quy ®Þnh mét c¸ch tèi thiÓu. VÝ dô: trong thêi h¹n 36 th¸ng (3 n¨m). 2.2.3. Vay c¸n bé c«ng nh©n viªn §©y lµ h×nh thøc ®ang ®­îc khuyÕn khÝch hiÖn nay. Nã cã lîi cho c¶ hai bªn, ng­êi cho vay (c¸n bé c«ng nh©n viªn) vµ ng­êi ®i vay (doanh nghiÖp) v× møc l·i suÊt cña nã cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi vµ nhá h¬n hoÆc b»ng l·i suÊt vay trªn thÞ tr­êng. §èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn, sè vèn cña tõng ng­êi riªng rÏ rÊt nhá, hä th­êng chØ sö dông ®Ó göi vµo ng©n hµng hoÆc mua c¸c tµi s¶n kh¸c. Khi cho vay, hä sÏ ®­îc lîi h¬n, chi phÝ c¬ héi cña viÖc göi tiÒn vµ ®Çu t­ tµi s¶n kh¸c lµ viÖc cho chÝnh c«ng ty cña m×nh vay vµ ®­îc l­îng ho¸ b»ng chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt tiÒn göi (hoÆc tû suÊt sinh lêi cña c¸c tµi s¶n). §èi víi doanh nghiÖp, viÖc huy ®éng thªm vèn b»ng c¸ch nµy sÏ gióp tiÕt kiÖm mét kho¶n nhÊt ®Þnh do l·i suÊt vay c¸n bé c«ng nh©n viªn th­êng ®­îc tho¶ thuËn d­íi møc l·i suÊt ®i vay trªn thÞ tr­êng. 2.2.4. Vay dµi h¹n ng©n hµng Vay dµi h¹n ng©n hµng lµ nguån tµi trî chñ yÕu hiÖn nay cña doanh nghiÖp. Bëi lÏ, do ®Æc tr­ng cña ng©n hµng lµ trung gian tµi chÝnh tiÒn tÖ, cã kh¶ n¨ng ho¸n ®æi kú h¹n c¸c nguån vèn vµ quy m« cho vay lín nªn ng©n hµng dÔ dµng ®¸p øng nhu cÇu vèn lín tøc th× cho doanh nghiÖp. Vay dµi h¹n do ®é rñi ro cao h¬n nªn ng©n hµng th­êng ®­a ra møc l·i suÊt cao h¬n vay ng¾n h¹n vµ yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp (trong mét sè tr­êng hîp cã thÓ tÝn chÊp. Ch¼ng h¹n, nÕu doanh nghiÖp lµ thµnh viªn Tæng c«ng ty Nhµ n­íc, ng©n hµng cho vay nÕu cã sù b¶o l·nh cña Tæng c«ng ty. HoÆc nÕu doanh nghiÖp lµ kh¸ch hµng l©u n¨m cã uy tÝn, ho¹t ®éng kinh doanh qua c¸c n¨m lµ tèt, ng©n hµng còng cã thÓ cho vay dµi h¹n kh«ng cÇn thÕ chÊp). Nh­ng nh×n chung, c¸c doanh nghiÖp th­êng thÝch vay ng©n hµng h¬n c¸c lo¹i h×nh kh¸c. 2.2.5.Thuª mua Thuª ®­îc coi lµ mét nguån tµi chÝnh do chñ cho thuª (th­êng lµ ng©n hµng, c«ng ty tµi chÝnh) cung cÊp cho ng­êi ®i thuª (doanh nghiÖp). Ng­êi ®i thuª vµ ng­êi cho thuª sÏ ký kÕt hîp ®ång thuª mua. Hîp ®ång thuª mua lµ hîp ®ång cã liªn quan ®Õn mét hay nhiÒu tµi s¶n trong ®ã ng­êi cho thuª (chñ së h÷u tµi s¶n) ®­îc sö dông trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh vµ ng­êi thuª ph¶i tr¶ cho chñ së h÷u tµi s¶n mét kho¶n tiÒn thuª t­¬ng xøng víi quyÒn sö dông. QuyÕt ®Þnh mua hay ®i thuª th­êng ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch sö dông ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i, tøc lµ tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c luång tiÒn kú väng trong t­¬ng lai víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña vèn ®Çu t­ ban ®Çu. Vèn ®Çu t­ ban ®Çu ë ®©y lµ sè tiÒn dù kiÕn bá ra ®Ó mua hoÆc thuª tµi s¶n. NÕu gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng cña tr­êng hîp ®i thuª lín h¬n tr­êng hîp ®i mua th× ta sÏ chän thuª tµi s¶n. 3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc huy ®éng nguån tµi trî cña doanh nghiÖp 3.1. C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña nhµ n­íc Quy ®Þnh ph¸p luËt cña Nhµ n­íc cã liªn quan ®Õn mäi mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nªn võa cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn huy ®éng nguån tµi trî võa cã t¸c ®éng gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c ho¹t ®éng kh¸c. C¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc cµng b¸m s¸t thùc tÕ doanh nghiÖp, ho¹t ®éng huy ®éng vèn cµng thuËn lîi. 3.2. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp Lo¹i h×nh doanh nghiÖp chØ h×nh thøc së h÷u cña doanh nghiÖp. Theo luËt doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp ®­îc phÐp huy ®éng vèn theo nh÷ng ph­¬ng thøc phï hîp víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ c¬ cÊu tæ chøc. Ch¼ng h¹n: - C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh bÊt kú mét lo¹i chøng kho¸n nµo. C«ng ty cã thÓ t¨ng vèn ®iÒu lÖ b»ng c¸ch gäi thªm vèn gãp trong c¸c thµnh viªn hoÆc kÕt n¹p thªm c¸c thµnh viªn míi (®iÒu 25 vµ ®iÒu 29 cña luËt doanh nghiÖp ). - C«ng ty cæ phÇn ®­îc phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng vèn (§iÒu 34-LuËt DN) - Tæng c«ng ty Nhµ n­íc ®­îc phÐp tù huy ®éng vèn ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh nh­ng kh«ng ®­îc phÐp thay ®æi h×nh thøc së h÷u, ®­îc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®­îc thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn së h÷u ®Êt g¾n liÒn víi tµi s¶n thuéc quyÒn qu¶n lý cña doanh nghiÖp t¹i c¸c ng©n hµng ViÖt nam ®Ó vay vèn kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (theo luËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc). - C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp cña Tæng c«ng ty chØ ®­îc phÐp vay vèn ng¾n h¹n cña Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty sÏ lµ ng­êi ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c ®¬n vÞ nµy khi vay dµi h¹n t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông. 3.3. §Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp §Æc ®iÓm kinh doanh ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt lµ chñ yÕu, nhu cÇu ®Çu t­ cho tµi s¶n cè ®Þnh lín th× doanh nghiÖp sÏ t¨ng c­êng huy ®éng nguån dµi h¹n. NÕu doanh nghiÖp ho¹t ®éng th­¬ng m¹i lµ chñ yÕu, nhu cÇu ®Çu t­ cho tµi s¶n l­u ®éng lín h¬n tµi s¶n cè ®Þnh nªn doanh nghiÖp sÏ t¨ng c­êng huy ®éng nguån tµi trî ng¾n h¹n. 3.4. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ chiÕn l­îc ®Çu t­ cña doanh nghiÖp Mçi mét doanh nghiÖp ®Òu cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn riªng cña m×nh ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu nh­ t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn, gi¶m chi phÝ,... §Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn doanh nghiÖp ph¶i cã chiÕn l­îc ®Çu t­. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn, chiÕn l­îc ®Çu t­ cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc lùa chän nguån tµi trî cña doanh nghiÖp ®ã. 3.5.Chi phÝ huy ®éng vèn Chi phÝ cña vèn lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña doanh nghiÖp khi lùa chän nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh. Th«ng th­êng, doanh nghiÖp sÏ chän nh÷ng nguån cã chi phÝ thÊp. 3.6.N¨ng lùc ho¹t ®éng kinh doanh vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp N¨ng lùc ho¹t ®éng kinh doanh vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh t¹o nªn uy tÝn cña doanh nghiÖp khi huy ®éng vèn. NÕu doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc tµi chÝnh v÷ng m¹nh th× kh¶ n¨ng huy ®éng vèn rÊt lín. II.Nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî 1.Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ HiÖu qu¶ theo mét c¸ch chung nhÊt ®­îc hiÓu lµ mét chØ tiªu chÊt l­îng ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ ®Çu ra vµ chi phÝ ®Çu vµo. NÕu chi phÝ bá ra cµng Ýt, kÕt qu¶ mang l¹i cµng nhiÒu cã nghÜa lµ hiÖu qu¶ cµng cao vµ ng­îc l¹i. HiÖu qu¶ kinh doanh theo kh¸i niÖm réng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh nh÷ng lîi Ých ®¹t ®­îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ kinh doanh ®­îc ®¸nh gi¸ trªn hai mÆt: hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi. Trong ho¹t ®éng kinh doanh th× hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh lµ vÊn ®Ò then chèi quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî thÓ hiÖn ë kÕt qu¶ do nguån tµi trî ®em l¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh so víi chi phÝ ®Ó huy ®éng nguån tµi trî ®ã. Nã thÓ hiÖn th«ng qua viÖc ph©n bæ c¸c nguån tµi trî vµo c¸c tµi s¶n cã phï hîp víi tÝnh chÊt nguån (ng¾n h¹n, dµi h¹n), phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i) vµ víi chi phÝ vèn bá ra hay kh«ng. 2. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî §Ó cã thÓ cã c¸i nh×n toµn diÖn vÒ hiÖu qu¶ nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi riªng, ng­êi ta th­êng dïng ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp. §©y lµ c«ng cô qu¶n lý khoa häc cho phÐp ®­a ra nh÷ng kÕt luËn chÝnh x¸c trªn c¬ së ®· ph©n tÝch chi tiÕt c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Trong ph©n tÝch ta còng dïng c¶ ph­¬ng ph¸p so s¸nh vµ ph­¬ng ph¸p tØ lÖ. §©y lµ hai ph­¬ng ph¸p bæ trî cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®Ó thÊy ®­îc mèi t­¬ng quan theo thêi gian vµ sè l­îng gi÷a c¸c ®¹i l­îng ®­îc ph©n tÝch. 3. Nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho tµi s¶n ®èi víi doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî, ta ph¶i sö dông mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ chø kh«ng chØ riªng c¸c chØ tiªu vÒ c¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn. MÆt kh¸c, ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ lµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp nªn khi xem xÐt hiÖu qu¶ ph¶i ®Æt nã trong mèi quan hÖ víi tæng thÓ. HÖ thèng chØ tiªu ®­îc chia lµm bèn nhãm: - Nhãm chØ tiªu vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh: Nhãm chØ tiªu nµy cho biÕt tØ träng c¸c lo¹i tµi s¶n (TSL§, TSC§) trong tæng tµi s¶n, tØ träng c¸c nguån vèn (Nî, Vèn chñ së h÷u) trong tæng nguån vèn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i. Tæng nî ph¶i tr¶ HÖ sè nî tæng tµi s¶n = Tæng tµi s¶n Tæng nî ph¶i tr¶ HÖ sè nî vèn cæ phÇn = Vèn chñ së h÷u Lîi nhuËn tr­íc thuÕ + L·i vay HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i = L·i vay TSC§ hoÆc TSL§ HÖ sè c¬ cÊu tµi s¶n = Tæng tµi s¶n Vèn chñ së h÷u HÖ sè c¬ cÊu nguån vèn = Tæng nguån vèn -Nhãm chØ tiªu vÒ n¨ng lùc ho¹t ®éng: Nhãm chØ tiªu nµy cho biÕt t×nh h×nh sö dông TSC§, TSL§ vµo ho¹t ®éng kinh doanh cã mang l¹i hiÖu qu¶ hay kh«ng. Gi¸ vèn hµng b¸n Vßng quay hµng tån kho = Hµng tån kho Doanh thu thuÇn Vßng quay vèn l­u ®éng = TSL§ Doanh thu thuÇn HiÖu suÊt sö dông TSC§ = TSC§ Doanh thu thuÇn HiÖu suÊt sö dông tæng tµi s¶n = Tæng tµi s¶n C¸c kho¶n ph¶i thu Kú thu tiÒn b×nh qu©n = Doanh thu b×nh qu©n 1 ngµy Tµi s¶n l­u ®éng Kú chu chuyÓn vèn l­u ®éng = Doanh thu b×nh qu©n 1 ngµy -Nhãm chØ tiªu vÒ t×nh h×nh thanh to¸n: Nhãm chØ tiªu nµy cho biÕt n¨ng lùc thanh to¸n cña doanh nghiÖp cã tèt hay kh«ng. TSL§ HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n = Nî ng¾n h¹n TiÒn + C¸c kho¶n ph¶i thu HÖ sè thanh to¸n nhanh = Nî ng¾n h¹n TiÒn HÖ sè thanh to¸n tøc thêi = Nî ®Õn h¹n -Nhãm chØ tiªu vÒ lîi nhuËn vµ ph©n phèi lîi nhuËn : Nhãm chØ tiªu nµy cho biÕt vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ t×nh h×nh thanh to¸n cæ tøc cña doanh nghiÖp Lîi nhuËn sau thuÕ HÖ sè sinh lîi doanh thu = Doanh thu thuÇn Lîi nhuËn sau thuÕ +TiÒn l·i ph¶i tr¶ HÖ sè sinh lîi cña tµi s¶n = Tæng tµi s¶n Lîi nhuËn sau thuÕ HÖ sè sinh lîi vèn chñ së h÷u = Vèn chñ së h÷u Lîi nhuËn sau thuÕ Thu nhËp cæ phÇn = Sè l­îng cæ phiÕu th­êng Lîi nhuËn ®em chia Cæ tøc = Sè l­îng cæ phiÕu th­êng Cæ tøc L·i ®em chia Tû lÖ tr¶ cæ tøc = = Thu nhËp cæ phiÕu L·i sau thuÕ 4. Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tµi trî cho tµi s¶n cña doanh nghiÖp, cÇn tr¶ lêi c©u hái: - ThÕ nµo lµ c¬ cÊu vèn tèi ­u? - Ph¶i sö dông nguån tµi trî nh­ thÕ nµo míi lµ hîp lý? 4.1.X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn tèi ­u C¬ cÊu vèn chØ tØ träng cña c¸c nguån tµi trî trong tæng nguån vèn cña doanh nghiÖp. C¬ cÊu vèn tèi ­u lµ c¬ cÊu vèn mµ t¹i ®ã chi phÝ vèn lµ thÊp nhÊt. §Ó cã thÓ x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn tèi ­u doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ cña c¸c nguån tµi trî. ¦u ®iÓm cña tÝn dông th­¬ng m¹i lµ doanh nghiÖp (ng­êi mua) ®­îc phÐp mua chÞu vµ sau khi ®· tiªu thô ®­îc hµng ho¸ s¶n xuÊt th× míi ph¶i tr¶ tiÒn. Tuy nhiªn, ng­êi mua sÏ kh«ng ®­îc h­ëng kho¶n chiÕt khÊu do thanh to¸n ngay, mµ ®iÒu nµy th× tÝn dông ng©n hµng cã thÓ ®em l¹i. MÆt kh¸c, nÕu ng­êi b¸n kh«ng chÊp nhËn b¸n chÞu th× doanh nghiÖp buéc ph¶i vay ng©n hµng ®Ó tr¶. Nh­ng vay ng©n hµng còng kh«ng ph¶i lóc nµo còng thùc hiÖn ®­îc v× doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn cña ng©n hµng. C¬ cÊu vèn tèi ­u lµ c¬ cÊu vèn ®¹t tíi sù c©n b»ng gi÷a rñi ro vµ l·i suÊt lµm cho chi phÝ b×nh qu©n gia quyÒn cña vèn thÊp nhÊt, gi¸ cæ phiÕu cao nhÊt. Khi t×m ®­îc c¬ cÊu vèn tèi ­u (c¬ cÊu vèn môc tiªu), nÕu doanh nghiÖp cÇn më réng quy m« huy ®éng vèn cø gi÷ ®óng tØ träng nµy th× chi phÝ vèn lu«n min. 4.2. Sö dông nguån tµi trî hîp lý 4.2.1. C¸c quan ®iÓm vÒ sö dông nguån tµi trî ViÖc sö dông nguån tµi trî cã thÓ xÐt trªn 3 quan ®iÓm sau: - Quan ®iÓm 1: Sö dông c¸c nguån tµi trî dµi h¹n cho tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n, c¸c nguån tµi trî ng¾n h¹n cho tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n (tøc lµ nguån ng¾n h¹n ®­îc dïng cho sö dông ng¾n h¹n, nguån dµi h¹n ®­îc dïng cho sö dông dµi h¹n). - Quan ®iÓm 2: Sö dông nguån tµi trî dµi h¹n cho TSC§, ®Çu t­ dµi h¹n vµ mét phÇn cho TSL§ vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n. HoÆc sö dông nguån tµi trî ng¾n h¹n cho TSL§, ®Çu t­ ng¾n h¹n vµ mét phÇn cho TSC§ vµ ®Çu t­ dµi h¹n. - Quan ®iÓm 3: ChØ dïng nguån ng¾n h¹n hoÆc chØ dïng nguån dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ cho toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn kÕt luËn quan ®iÓm nµo lµ hîp lý h¬n c¶, ng­êi ta ph¶i xÐt c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh sö dông nguån nµo cho tµi s¶n nµo. §ã lµ: chi phÝ vèn, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ... 4.2.2. Qu¶n lý nguån tµi trî cho TSL§ Qu¶n lý nguån tµi trî cho TSL§ lµ qu¶n lý viÖc sö dông nguån tµi trî trong qu¸ tr×nh dù tr÷, b¸n chÞu vµ dù tr÷ tiÒn mÆt. Tøc lµ, ph¶i ®¶m b¶o dù tr÷ lu«n ®ñ ®¸p øng nhu cÇu khi cÇn thiÕt víi chi phÝ thÊp nhÊt, ®¶m b¶o thu håi c¸c kho¶n b¸n chÞu ®Ó bï ®¾p chi phÝ, ®¶m b¶o ®ñ tiÒn mÆt ®Ó n¾m b¾t c¸c c¬ héi kinh doanh. 4.2.2.1. Qu¶n lý dù tr÷ VÒ c¬ b¶n, qu¶n lý dù tr÷ nh»m gi¶m thiÓu l­îng vèn ®Çu t­ cho kh©u dù tr÷, cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc “møc dù tr÷ trung b×nh tèi ­u” C¸c yÕu tè nµy quyÕt ®Þnh khèi l­îng dù tr÷, gi¸ trÞ ®Çu t­ vµ thêi h¹n dù tr÷. Qu¶n lý c¸c kho¶n dù tr÷ ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu chñ yÕu sau: Thø nhÊt, ph¶i cã mét kho¶n dù tr÷ c¨n b¶n ®¸p øng yªu cÇu nhËp xuÊt, møc ®é tån kho phô thuéc vµo h×nh th¸i nhËp xuÊt ®Òu ®Æn hay kh«ng ®Òu ®Æn. Thø hai, v× c¸c biÕn cè bÊt th­êng cã thÓ x¶y ra nªn cÇn ph¶i cã møc dù tr÷ an toµn, nã t­îng tr­ng cho mét kho¶n nhá t¨ng thªm vÒ dù tr÷ tån kho ®Ó tr¸nh phÝ tæn do thiÕu hôt vËt t­ hay thiÕu hôt s¶n phÈm tiªu thô khi cã nhu cÇu. Thø ba, ph¶i cã mét kho¶n dù tr÷ t¨ng thªm cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¨ng tr­ëng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy vÊn ®Ò c¬ b¶n cña qu¶n lý dù tr÷ lµ lµm thÕ nµo ®Ó ­íc tÝnh mét c¸ch t­¬ng ®èi chÝnh x¸c c¸c kho¶n dù tr÷ nh»m ®¶m b¶o cho nhu cÇu nªu trªn víi møc chi phÝ dù tr÷ thÊp nhÊt. Trong qu¶n lý dù tr÷, doanh nghiÖp cã thÓ tù m×nh lµm kho dù tr÷ hoÆc thuª mét bªn thø ba d÷ tr÷, b¶o qu¶n. Th«ng th­êng, nÕu nhiÒu doanh nghiÖp cã nguyªn liÖu dù tr÷ gièng nhau th× nªn nhê bªn thø ba dù tr÷ ®Ó gi¶m thiÓu chi phÝ. Cßn nÕu nguyªn liÖu cña doanh nghiÖp kh«ng gièng c¸c doanh nghiÖp kh¸c v× tÝnh chÊt ®Æc thï trong ho¹t ®éng kinh doanh th× doanh nghiÖp th­êng tù dù tr÷ lÊy. 4.2.2.2. Qu¶n lý tiÒn mÆt vµ c¸c chøng kho¸n thanh kho¶n Qu¶n lý tiÒn mÆt hay cßn gäi lµ qu¶n lý ng©n quü ®­îc thùc hiÖn._. trªn c¬ së lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh t¸c nghiÖp. Tøc lµ hßa nhËp c¸c nhu cÇu vÒ thu chi tiÒn mÆt trªn c¬ së lËp dù trï thu - chi, x¸c ®Þnh chªnh lÖch gi÷a thu vµ chi tiÒn mÆt t¹i tõng thêi ®iÓm, tõ ®ã lËp kÕ ho¹ch ng©n quü ng¾n h¹n trªn nguyªn t¾c: møc tån quü tèi ­u. Møc tån quü tèi ­u cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p EOQ nªu trong phÇn qu¶n lý dù tr÷. Lóc nµy, nhËp tiÒn ®­îc t­îng tr­ng nh­ lµ c¸c lÖnh ®Æt hµng trong ph­¬ng thøc tån kho; nhËp tiÒn cã thÓ xuÊt ph¸t tõ: thu tiÒn b¸n hµng, vay m­în, b¸n chøng kho¸n; phÝ tæn l­u tr÷ tiÒn mÆt lµ phÝ tæn c¬ héi cña c¸c nguån vèn thuéc tµi s¶n kh«ng sinh lîi; phÝ tæn ®Æt hµng chÝnh lµ phÝ tæn liªn quan ®Õn vay m­în vèn hay chuyÓn chøng kho¸n thanh kho¶n thµnh tiÒn mÆt. 4.2.2.3. Qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, kh«ng thÓ thiÕu viÖc mua b¸n chÞu. ¦u ®iÓm cña b¸n chÞu lµ : - Më réng thÞ tr­êng tiªu thô - B¸n ®­îc khèi l­îng hµng lín -B¸n víi gi¸ cao (kh«ng ph¶i tr¶ chi phÝ chiÕt khÊu) -TËn dông ®­îc c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ Nh­îc ®iÓm cña b¸n chÞu lµ: -Ph¶i chÞu chi phÝ ®ßi nî - Rñi ro vì nî - ThiÕu hôt vèn §Ó kh¾c phôc ®­îc c¸c nh­îc ®iÓm cña b¸n chÞu, c¸c doanh nghiÖp th­êng theo dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n ph¶i thu tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc khèi l­îng b¸n chÞu hîp lý. Tû sè c¸c kho¶n ph¶i thu trªn tæng tµi s¶n kho¶ng tõ 15% ®Õn 25%. Qu¶n lý tèt c¸c kho¶n ph¶i thu gióp doanh nghiÖp nhanh chãng thu håi ®­îc tiÒn b¸n hµng, cã doanh thu ®Ó bï ®¾p chi phÝ trong ®ã cã chi phÝ huy ®éng vèn. 4.3. Qu¶n lý nguån tµi trî cho TSC§ §Çu t­ cho TSC§ ®ßi hái chi phÝ lín. Nguån tµi trî cho TSC§, th­êng lµ nguån dµi h¹n, chi phÝ huy ®éng cao vµ ®­îc tr¶ trong nhiÒu n¨m. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi trî cho TSC§ trong ho¹t ®éng kinh doanh cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó kh«ng chØ b¶o toµn mµ cßn ph¸t triÓn ®­îc nguån vèn sau mçi chu kú kinh doanh. Thùc chÊt lµ ph¶i lu«n ®¶m b¶o duy tr× mét l­îng vèn tiÒn tÖ ®Ó khi kÕt thóc mét vßng tuÇn hoµn b»ng sè vèn nµy, doanh nghiÖp cã thÓ thu håi hoÆc më réng ®­îc sè vèn mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ban ®Çu ®Ó ®Çu t­, mua s¾m c¸c TSC§ tÝnh theo gi¸ hiÖn t¹i. §Ó b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn ®Çu t­ cho TSC§, doanh nghiÖp cÇn ®¸nh gi¸ ®óng c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng b¶o toµn ®­îc vèn ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. Cã thÓ nªu mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu sau: - Ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ cña TSC§ t¹o ®iÒu kiÖn ph¶n ¸nh chÝnh x¸c t×nh h×nh biÕn ®éng cña vèn cè ®Þnh, quy m« vèn ph¶i b¶o toµn. §iÒu chØnh kÞp thêi gi¸ trÞ cña TSC§ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ khÊu hao ®Ó kh«ng mÊt vèn cè ®Þnh - Lùa chän ph­¬ng ph¸p khÊu hao vµ møc khÊu hao thÝch hîp, kh«ng ®Ó mÊt vèn vµ h¹n chÕ tèi ®a ¶nh h­ëng bÊt lîi cña hao mßn v« h×nh. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn I. T×nh h×nh chung vÒ tæ chøc bé m¸y, s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B§ 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ m¸y Nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn (TBB§) lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp thuéc Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. N¨m 1954, Tæng côc B­u ®iÖn thµnh lËp nhµ m¸y thiÕt bÞ truyÒn thanh, trªn c¬ së mÆt b»ng diÖn tÝch sö dông 22.000m2 vµ thiÕt bÞ c¬ së nhµ m¸y d©y thÐp cña Ph¸p. Khi chÝnh phñ ta tiÕp qu¶n thñ ®« th× nhµ m¸y ®­îc vËn hµnh d­íi sù qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt cña c¸c c¸n bé thuéc ngµnh B­u ®iÖn ViÖt Nam. Tõ n¨m 1954 ®Õn nay nhµ m¸y ®· tr¶i qua c¸c giai ®o¹n sau: - Tõ n¨m 1954-1966: lµ giai ®o¹n h×nh thµnh nÒn mãng ban ®Çu cña nhµ m¸y. NhiÖm vô chÝnh lµ ®¸p øng nhu cÇu chñ yÕu vÒ th«ng tin liªn l¹c phôc vô trùc tiÕp cho c«ng t¸c th«ng tin. S¶n phÈm chÝnh bao gåm: loa truyÒn thanh, ®iÖn tho¹i tõ thanh vµ c¸c thiÕt bÞ b­u ®iÖn th« s¬. - N¨m 1967: C«ng cuéc x©y dùng tæ quèc XHCN ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ cïng víi cuéc chiÕn ®Êu gi¶i phßng miÒn Nam ®¹t ®Õn ®Ønh cao. §Ó ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin theo chiÒu réng phï hîp víi t×nh h×nh thêi chiÕn, Tæng côc B­u ®iÖn quyÕt ®Þnh t¸ch nhµ m¸y B­u ®iÖn truyÒn thanh thµnh 4 nhµ m¸y trùc thuéc (®Æt tªn lµ nhµ m¸y 1, 2, 3, 4). - §Çu nh÷ng n¨m 70: kü thuËt th«ng tin b­u ®iÖn ®· ph¸t triÓn lªn mét b­íc míi, chiÕn l­îc ®Çu t­ theo chiÒu s©u, n©ng cÊp m¹ng th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn cña §¶ng. Tr­íc t×nh h×nh ®ã Tæng côc B­u ®iÖn ®· s¸t nhËp nhµ m¸y (1, 2, 3) thµnh mét nhµ m¸y thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp. NhiÖm vô ®­îc ghi râ lµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i thiÕt bÞ dïng vÒ h÷u tuyÕn, v« tuyÕn, thiÕt bÞ truyÒn thanh vµ mét sè thiÕt bÞ s¶n xuÊt chuyªn dïng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt chuyªn dïng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt ngµnh, ngoµi ra cßn cã mét sè s¶n phÈm d©n dông kh¸c. - Th¸ng 12 n¨m 1986: do yªu cÇu cña Tæng côc B­u ®iÖn, nhµ m¸y l¹i mét lÇn n÷a t¸ch ra thµnh 2 nhµ m¸y ®ã lµ Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn vµ Nhµ m¸y vËt liÖu tõ loa. - Th¸ng 4 n¨m 1990: Khi ®Êt n­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó t¨ng c­êng n¨ng lùc s¶n xuÊt còng nh­ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, Tæng côc B­u ®iÖn quyÕt ®Þnh s¸t nhËp Nhµ m¸y vËt liÖu tõ loa vµo thµnh nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn theo quyÕt ®Þnh sè 202/Q§-TCB§ ngµy 15/03/1993 do Tæng côc b­u ®iÖn cÊp. HiÖn nay nhµ m¸y cã 2 c¬ së t¹i: 61 TrÇn Phó, Hµ Néi vµ 63 NguyÔn Huy T­ëng, Th­îng §×nh, Thanh Xu©n, Hµ Néi. Ngoµi ra nhµ m¸y cã v¨n phßng t¹i c¸c thµnh phè lín nh­ §µ N½ng, TP Hå ChÝ Minh. 2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt Nhµ m¸y chñ tr­¬ng gi¶m biªn chÕ, gi¶i quyÕt c¸c lùc l­îng lao ®éng d­ thõa kh«ng hîp lý, gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng l©u n¨m vµ s¾p xÕp l¹i lao ®éng phï hîp ngµnh nghÒ, cÊp bËc cña tõng ng­êi, tæ chøc l¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt, t¹o ra sù phèi hîp nhÞp nhµng ¨n khíp víi chu tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¨ng tèc s¶n xuÊt, chÊt l­îng vµ n¨ng suÊt lao ®éng còng nh­ c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ. Tổng số lao động của nhà máy đến nay là 550 người trong đó bao gồm công nhân trực tiếp sản xuất (435 người) và người lao động gián tiếp sản xuất (trưởng phó phòng ,quản đóc phân xương). Hầu hết lao động được đào tạo qua các trường khối kỹ thuật như Đại học Bách Khoa, Giao thông, Học viện công nghệ Bưu chính viễn thông, Đại học kinh tế quốc dân và các trường dạy nghề khác. Nhà máy rất chú trọng tới nâng cao chất lượng lao động và thường xuyên cử các cán bộ đi học nghiệp vụ chuyên môn. Biểu cơ cấu lao động của nhà máy CHỨC DANH SỐ LƯỢNG TRÌNH ĐỘ ĐH CĐ Trung cấp Sơ cấp Trung học Lãnh đạo 3 3 Trưởng, phó phòng 14 14 Quản đốc, phó quản đốc 9 4 2 3 Cán bộ, nhân viên 85 32 11 42 Công nhân sản xuất 435 40 62 143 105 85 Cộng 550 93 75 188 105 85 C¨n cø vµo b¶ng c¬ cÊu lao ®éng cña toµn nhµ m¸y, ta thÊy lao ®éng cña nhµ m¸y cã ®Æc ®iÓm sau: lao ®éng qu¶n lý chiÕm kh¸ cao so víi lao ®éng cña toµn nhµ m¸y. §iÒu nµy cho thÊy sè lao ®éng qu¶n lý cña nhµ m¸y cßn kh¸ lín, ch­a ®¹t tíi mét tØ lÖ tèt nhÊt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, thuËn tiÖn cho viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ, nhµ m¸y chia thµnh c¸c phßng ban, ph©n x­ëng. Gi÷a c¸c phßng ban, ph©n x­ëng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau theo c¬ cÊu sau: GI¸M §èC Phã GI¸M §èC C¸c phßng ban C¸c ph©n x­ëng Px pvc cøng Px pvc mÒm Px1, khu«n mÉu Px7 Px b­u chÝnh Px9 Px 2 Px 3 Px 4 Px 5 Px8 Px 6 * Ban gi¸m ®èc: bao gåm 1 gi¸m ®èc vµ 2 phã gi¸m ®èc. - Gi¸m ®èc nhµ m¸y: lµ ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña nhµ m¸y, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tr­íc ph¸p luËt, cã nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc trong qu¶n lý tµi s¶n. NhiÖm vô cña gi¸m ®èc lµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo chÕ ®é 1 thñ tr­ëng, cã quyÒn quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn qu¶n lý vµ c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh liªn quan ®Õn dßng tiÒn vµo, ra cña nhµ m¸y. - Hai phã gi¸m ®èc: 1 phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh vµ mét phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt cã nhiÖm vô trî lý gióp viÖc cho gi¸m ®èc theo dâi, ®iÒu hµnh c¸c c«ng viÖc dùa trªn c¸c quyÒn quyÕt ®Þnh cô thÓ. * C¸c phßng ban: 1. Phßng tæ chøc - Lao ®éng- tiÒn l­¬ng: Phßng chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña gi¸m ®èc nhµ m¸y, lµ bé phËn nghiÖp vô gióp viÖc cho gi¸m ®èc x©y dùng vµ qu¶n lý bé m¸y tæ chøc cña nhµ m¸y theo dâi, qu¶n lý, båi d­ìng, ®µo t¹o c¸n bé CNV. 2. Phßng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn: X©y dùng kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ng¾n h¹n dµi h¹n. Nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng, nghiªn cøu ®Çu t­ bæ sung c¸c ph­¬ng ¸n c«ng nghÖ. §­a ra c¸c kÕ ho¹ch mÆt hµng, ®Çu t­ c¸c s¶n phÈm thÝch øng víi nhu cÇu ng­êi tiªu dïng. 3. Phßng kÕ to¸n - thèng kª: Cã nhiÖm vô gi¸m ®èc vÒ tµi chÝnh, theo dâi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ, h¹ch to¸n kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh hµng ngµy ë nhµ m¸y th«ng qua h¹ch to¸n c¸c kho¶n thu mua nhËp xuÊt NVL, hµng ho¸, c¸c chi phÝ ph¸t sinh, doanh thu nhµ m¸y, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, thanh to¸n víi kh¸ch hµng, nhµ cung cÊp, ng©n hµng, c¬ quan thuÕ... §ång thêi theo dâi c¬ cÊu vèn vµ nguån vèn h×nh thµnh nªn tµi s¶n cña nhµ m¸y. 4. Phßng vËt t­: Lµ bé phËn nghiÖp vô gióp gi¸m ®èc trong c«ng t¸c x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch cung øng vËt t­ kü thuËt, qu¶n lý vËt t­, s¶n phÈm, ®Æt hµng gia c«ng ngoµi.... nh»m ®¶m b¶o phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc, c©n ®èi. 5. Phßng ®iÒu ®é s¶n xuÊt: Lµ bé phËn gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong c«ng t¸c qu¶n lý m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ trong toµn nhµ m¸y vµ c«ng t¸c ®iÒu ®é s¶n xuÊt . 6. Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh: Lµ phßng tæng hîp t¹i c¬ së 2( 63 NguyÔn Huy T­ëng). Phßng cã nhiÖm vô qu¶n lý vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt c¸c ph©n x­ëng t¹i c¬ së nµy d­íi sù ®iÒu hµnh cña ban gi¸m ®èc. 7. Trung t©m tiÕp thÞ 1,2, 3: Gåm 3 chi nh¸nh t¹i 3 miÒn cña ®Êt n­íc: B¾c - Trung - Nam; lµ chi nh¸nh ®Ó ph©n phèi s¶n phÈm s¶n xuÊt cña nhµ m¸y ®Õn tËn tay ng­êi tiªu dïng, gãp phÇn kh«ng nhá vµo doanh thu cña nhµ m¸y. 8. Phßng kü thuËt sè: Nghiªn cøu, x©y dùng c¸c s¶n phÈm ®¶m b¶o tiªu chuÈn chÊt l­îng kü thuËt. 9. Phßng c«ng nghÖ: X©y dùng ®Þnh møc c«ng nghÖ cho tõng s¶n phÈm. Nghiªn cøu quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng lo¹i s¶n phÈm sao cho thÝch hîp. 10. Phßng kiÓm tra s¶n phÈm: Thùc hiÖn d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc, cã nhiÖm vô kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, mÉu m· s¶n phÈm tr­íc khi tung ra thÞ tr­êng vµ nhÊt lµ ®Ó gi÷ v÷ng uy tÝn cho nhµ m¸y. 11. Ban nguån: Chuyªn s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i æn ¸p mét chiÒu cã c«ng suÊt lín 12. Trung t©m b¶o hµnh s¶n phÈm: Cã nhiÖm vô cung cÊp c¸c dÞch vô l¾p ®Æt, söa ch÷a, b¶o hµnh c¸c thiÕt bÞ b­u chÝnh, viÔn th«ng, ®iÖn tö, tin häc...phôc vô kh¸ch hµng sau kh©u b¸n hµng . * C¸c ph©n x­ëng: Do yªu cÇu ®Æc tr­ng cña s¶n phÈm nªn nhµ m¸y tæ chøc s¶n xuÊt ë 12 ph©n x­ëng. C¸c ph©n x­ëng ®Òu cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau t¹o thµnh mét d©y chuyÒn khÐp kÝn vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t hoÆc ®¬n chiÕc tuú theo nhu cÇu cña thÞ tr­êng. 1. Ph©n x­ëng khu«n mÉu c¬ ®iÖn: ChÕ t¹o khu«n mÉu cho c¸c ph©n x­ëng kh¸c 2. Ph©n x­ëng sè 1: ChÕ t¹o c¸c s¶n phÈm cã tÝnh chÊt c¬ khÝ nh­ kim lo¹i, hµn, ®ét c¸c chi tiÕt s¶n phÈm. 3. Ph©n x­ëng sè 2: N»m t¹i c¬ së 2, s¶n xuÊt nam ch©m. Ngoµi ra cßn l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm kh¸c. 4. Ph©n x­ëng sè 3: Lµ ph©n x­ëng c¬ khÝ lín nhÊt ë c¬ së 2: cã nhiÖm vô s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, c¸c s¶n phÈm ë ®©y hÇu hÕt ®­îc lµm hoµn chØnh tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi. 5. Ph©n x­ëng sè 4: Ph©n x­ëng ®óc ¸p lùc. 6. Ph©n x­ëng sè 5: Lµ ph©n x­ëng nhùa , s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nhùa nh­: d©y b­u chÝnh, vá tñ nhùa, vá m¸y ®iÖn tho¹i.. 7. Ph©n x­ëng sè 6: Ph©n x­ëng ®iÖn tho¹i, cã nhiÖm vô s¶n xuÊt, kiÓm tra, l¾p r¸p c¸c lo¹i ®iÖn tho¹i.. 8. Ph©n x­ëng sè 7: Chuyªn l¾p r¸p c¸c lo¹i t¨ng ©m 9. Ph©n x­ëng sè 8: Lµ ph©n x­ëng l¾p r¸p c¸c b¸n thµnh phÈm tõ c¸c kh©u s¶n xuÊt kh¸c. 10. Ph©n x­ëng b­u chÝnh: S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm b­u chÝnh nh­ dÊu b­u chÝnh, k×m b­u chÝnh, ph«i niªm phong... 11. Ph©n x­ëng PVC cøng: Lµ ph©n x­ëng chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i èng nhùa dïng cho chuyªn ngµnh viÔn th«ng ®Ó b¶o vÖ c¸c ®­êng d©y th«ng tin liªn l¹c ®­îc ch«n s©u trong lßng ®Êt. 12. Ph©n x­ëng PVC mÒm: Chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i èng nhùa d©n dông dïng trong sinh ho¹t nh­ c¸c lo¹i èng n­íc, vá b¶o vÖ d©y ®iÖn... Nh×n chung, hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt cña nhµ m¸y lµ hîp lý, phï hîp víi ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan. ChÝnh nhê bé m¸y tæ chøc chÆt chÏ, nhµ m¸y ®· ®¹t ®­îc thµnh tùu to lín trong lÜnh vùc s¶n xuÊt chÝnh cña m×nh. S¶n phÈm cña nhµ m¸y s¶n xuÊt ra ®­îc ng­êi tiªu dïng tin cËy, t¹o cho nhµ m¸y cã chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ t­¬ng lai sÏ cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 3. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y Lµ mét doanh nghiÖp n»m trong khèi h¹ch to¸n ®éc lËp cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam, nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn chñ ®éng trong mäi viÖc cña m×nh tõ kh©u tiÕp cËn thÞ tr­êng, t×m tßi mÆt hµng ®Ó ®Çu t­ s¶n xuÊt ®Õn t¹o sù tÝn nhiÖm ®Ó thu hót kh¸ch hµng nh»m t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn. ChÝnh v× ®Æc ®iÓm ®ã mµ tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh còng ®­îc c¶i tiÕn ®Ó phï hîp víi yªu cÇu kinh phÝ, mét yªu cÇu lu«n nãng báng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. 3.1. S¶n phÈm 3.1.1. §Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i s¶n phÈm: Nhµ m¸y TBB§ chuyªn s¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸c thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh B­u ®iÖn do ®ã hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra mang tÝnh ®éc quyÒn trªn thÞ tr­êng (Tñ c¸p, cabin ®µm tho¹i...) ngoµi ra còng cã mét sè s¶n phÈm phôc vô tiªu dïng d©n dông nh­ng chØ chiÕm 1 tû lÖ nhá trong gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng cña nhµ m¸y. §¸p øng nhu cÇu ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng còng nh­ thÞ hiÕu lu«n thay ®æi cña kh¸ch hµng, nhµ m¸y ®· tiÕn hµnh ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm theo 3 nhãm chÝnh: - S¶n phÈm c«ng nghiÖp: biÕn thÕ, khung c«ng t¬ bapha, loa nÐn vµ s¶n phÈm ®Ó xuÊt khÈu: gi¸ ®Ó Toux, dao gµi IDF, ®iÖn tho¹i A, TANT.T, phÝch, vá qu¹t, mò b¶o hiÓm xe m¸y, c©y x¨ng, kÐt s¾t... - S¶n phÈm b­u chÝnh: dÊu b­u chÝnh, dÊu nhËt Ên, m¸y in c­íc, m¸y xo¸ tem, c©n ®iÖn tö chuyªn dïng, k×m niªm phong, s¶n phÈm ®iÖn chÝnh, ... - S¶n phÈm viÔn th«ng: m¸y ®iÖn tho¹i gåm ®iÖn tho¹i Ên phÝm vµ ®iÖn tho¹i di ®éng, m¸y Fax, m¸y Pabx, Uniton cã mµn h×nh, kh«ng cã mµn h×nh, micro, « chia tñ buång ®µm tho¹i, ... 3.1.2. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm: S¶n phÈm cña nhµ m¸y cã tõ 300-400 lo¹i kh¸c nhau, tæ chøc s¶n xuÊt theo d©y chuyÒn víi c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸ phøc t¹p, qua nhiÒu b­íc c«ng viÖc. Tõ khi ®­a nguyªn vËt liÖu vµo chÕ biÕn ®Õn khi nhËp kho thµnh phÈm lµ c¶ mét qu¸ tr×nh liªn tôc, khÐp kÝn, ®­îc ph¸c häa qua s¬ ®å sau: VËt t­ S¶n xuÊt B¸n thµnh phÈm L¾p r¸p Thµnh phÈm VËt liÖu tõ kho vËt t­ chuyÓn ®Õn ph©n x­ëng s¶n xuÊt (ph©n x­ëng Ðp nhùa, ®óc, dËp, chÕ t¹o-s¬n, hµn, s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ) sau ®ã chuyÓn sang kho b¸n thµnh phÈm (nÕu lµ s¶n phÈm gi¶n ®¬n th× sau kh©u nµy trë thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh chuyÓn th¼ng tíi kho thµnh phÈm) tiÕp theo chuyÓn ®Ón ph©n x­ëng l¾p r¸p, cuèi cïng lµ nhËp kho thµnh phÈm. Suèt qu¸ tr×nh ®ã lu«n thùc hiÖn kiÓm tra chÊt l­îng vµ lo¹i bá s¶n phÈm háng, s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn. 3.2. ThÞ tr­êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra 3.2.1. ThÞ tr­êng ®Çu vµo: Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, nhµ m¸y ph¶i chñ ®éng t×m mua c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ c¶ quèc tÕ. C¸c ®èi t¸c cung cÊp nguyªn vËt liÖu chñ yÕu cho nhµ m¸y lµ: - §èi t¸c trong n­íc : Tæng c«ng ty kim khÝ, Tæng c«ng ty nhùa, Tæng c«ng ty x¨ng dÇu, C«ng ty thiÕt bÞ v¨n phßng, ViÖn m¸y vµ c«ng cô.... - C¸c nhµ cung cÊp n­íc ngoµi gåm cã rÊt nhiÒu c¸c c«ng ty cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi nh­ c«ng ty Siemen cña §øc, Alfatel, Motorola, At&T cña Mü, Hyndai Corporation, Alanchia, Koken cña Hµn Quèc, Full Rise Electronic cña §µi Loan... Do tÝnh ®Æc thï cña s¶n phÈm, l¹i thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm nªn chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu cña nhµ m¸y rÊt lín, kho¶ng tõ 500 - 600 lo¹i, chñ yÕu lµ c¸c lo¹i kim khÝ, s¾t thÐp Do chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó nªn trong ho¹t ®éng ®Çu t­ ®æi míi TBCN, nhµ m¸y ph¶i quan t©m ®Õn sù t­¬ng thÝch gi÷a c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ nguyªn liÖu ®­a vµo, c¸c nguån cung cÊp cã ®­îc ®¶m b¶o kh«ng, gi¸ thµnh nguyªn vËt liÖu... khi thùc hiÖn ®Çu t­ thªm mét thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i còng nh­ khi mÊt ®i mét nguån cung cÊp hay mét lo¹i nguyªn vËt liÖu nµo ®ã, nhµ m¸y lu«n lu«n ph¶i chó ý ®Õn mèi quan hÖ nµy. 3.2.2. ThÞ tr­êng ®Çu ra ThÞ tr­êng tiªu thô cña nhµ m¸y hÇu nh­ ë kh¾p ®Êt n­íc. Do cã nhiÒu s¶n phÈm mang tÝnh chÊt ®éc quyÒn nªn thÞ phÇn cña nhµ m¸y rÊt lín, víi c¸c s¶n phÈm nh­ cabin ®µm tho¹i, tù ®Çu nèi, c©n th­ ®iÖn tö, dÊu nhËt Ên...), nhµ m¸y chiÕm lÜnh tíi 95% thÞ tr­êng. Nhµ m¸y ®· thùc hiÖn ®Çu t­ thiÕt bÞ c«ng nghÖ míi ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm gãp phÇn gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ tr­êng. Ngoµi hai thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ Hµ néi vµ thµnh phè HCM, s¶n phÈm cña nhµ m¸y cßn ®­îc tiªu dïng ë hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh phè kh¸c trong c¶ n­íc. S¶n phÈm b­u chÝnh cã ®Çu ra chñ yÕu lµ c¸c b­u côc cña 61 b­u ®iÖn tØnh thµnh, s¶n phÈm c«ng nghiÖp s¶n xuÊt dùa trªn ®¬n ®Æt hµng nªn ®Çu ra t­¬ng ®èi ®Þnh. Tuy nhiªn, s¶n phÈm ViÔn th«ng do bÞ c¹nh tranh nªn viÖc t×m ®Çu ra còng lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. 4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y: Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nªu trªn,víi sù nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn, nhµ m¸y ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ trong s¶n xuÊt kinh doanh, thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu ( Đơn vị tính: triệu đồng ). CHỈ TIÊU 2000 2001 2002 2003 2004 I-Kết quả kinh doanh Tổng doanh thu 118.628 153.395 213.216 283.008 301.019 Lợi nhuận sau thuế 6.121 6.768 9.364 14.521 16.223 Thanh toán với ngân sách 0 2.878,58 4.119,92 6.509,66 7.407,58 II-Tình hình thu nhập Tổng quỹ lương 8.612,6 10.217,25 12.226,49 16.736,84 17.891,33 Tiền thưởng ngành 49,512 1.294,79 99,985 199,908 201,881 Tổng thu nhập 8.662,1 11.512,04 12.326,48 16.936,75 18.014,15 Lương bình quân 1,248 1,480 1,712 2,342 3,924 Thu nhập bình quân 1,255 1,668 1,726 2,37 3,78 Qua bảng báo cáo trên có thể thấy nhà máy là một doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả. Doanh thu năm 2004 là 301.019 triệu đồng, tăng hơn so với năm 2000. Tiền lương cũng như thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên trong nhà máy khá cao so với mặt bằng chung. Điều đó càng chứng tỏ mô hình tổ chức quản lý và hướng hoạt đọng sản xuất kinh doanh của nhà máy là đúng đắn. Nó càng khẳng định vị trí trong ngành sản xuất công nghiệp của nhà máy thiết bị Bưu điện . * Kế hoạch sản xuất kinh doanh của nhà máy năm 2005 Giá trị tổng sản lưọng : 320 tỷ tăng 107% so với năm 2004 (300 tỷ) Tổng doanh thu : 325 tỷ tăng 106 % so với năm 2004 ( 308 tỷ) Tổng lưong :18.500 triệu tăng 104 % so với năm 2004 (17.891triệu ) Tổng nợ NS : 12.332 triÖu tăng 101% so với năm 2004 ( 12.207 triệu) Tổng quỹ lưong :18.500 triệu tăng 104 % so với năm 2004 (17.891 triệu) Tổng chi phí : 140.550 tăng 108% so với năm 2003 II. Thùc tr¹ng sö dông nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh ë nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn 1. C¬ cÊu vµ chi phÝ c¸c nguån tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn 1.1. C¬ cÊu nguån tµi trî cña nhµ m¸y ViÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu nguån tµi trî cã vai trß rÊt quan träng v× nã quyÕt ®Þnh ®Õn chi phÝ vèn. Mét trong nh÷ng môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn tèi ­u nh»m tèi thiÓu ho¸ chi phÝ vèn. Khi ®· ®­a ra ®­îc c¬ cÊu vèn môc tiªu nÕu t¨ng quy m« vèn lªn gi÷ nguyªn c¬ cÊu vèn nµy th× lu«n ®¹t ®­îc chi phÝ vèn thÊp nhÊt. 1.2.Chi phÝ nguån tµi trî: Chi phÝ cña nî vay lµ l·i suÊt tiÒn vay. §èi víi vay ng©n hµng, l·i tiÒn vay lµ l·i suÊt thÞ tr­êng. §èi víi vay ng¾n h¹n Tæng c«ng ty, l·i tiÒn vay lµ l·i vay néi bé (theo quy chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty BC-VT, l·i suÊt cho vay cña Tæng c«ng ty b»ng 50% l·i vay ng©n hµng). §èi víi vay c¸n bé c«ng nh©n viªn, l·i tiÒn vay ®­îc x¸c ®Þnh lín h¬n l·i tiÒn göi vµ nhá h¬n hoÆc b»ng l·i vay trªn thÞ tr­êng. L·i suÊt ®­îc ®Þnh kú ®iÒu chØnh theo l·i suÊt trªn thÞ tr­êng. * Së dÜ nhµ m¸y kÕt hîp huy ®éng nhiÒu lo¹i nguån vèn ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh v× mçi nguån vèn ®Òu cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh: - Nguån vay Tæng c«ng ty do chi phÝ thÊp nhÊt (b»ng 50% chi phÝ vay ng©n hµng) nªn mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt nh­ng nh­îc ®iÓm lµ quy m« vay nhiÒu hay Ýt cßn phô thuéc vµo chÝnh s¸ch cña Tæng c«ng ty trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Tæng c«ng ty th­êng cho nhµ m¸y vay theo ®Þnh møc vµ kho¶n vay nµy kh«ng th­êng xuyªn nªn khi nhµ m¸y cã nhu cÇu vèn lín ngay lËp tøc th× ch­a ch¾c l­îng vay tõ Tæng c«ng ty ®ñ ®¸p øng nhu cÇu vèn. Tuy vËy, nguån vay ng¾n h¹n Tæng c«ng ty cïng víi nguån vay ng©n hµng hiÖn ®ang lµ hai nguån tµi trî chñ yÕu cña nhµ m¸y. - Nguån vay ng©n hµng cã ­u ®iÓm lµ ®¸p øng ®­îc sè l­îng vay lín nh­ng nh­îc ®iÓm lµ l·i suÊt cho vay kh¸ cao vµ vay ®­îc hay kh«ng còng phô thuéc nhiÒu vµo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ mèi quan hÖ cña doanh nghiÖp víi ng©n hµng. §èi víi nhµ m¸y, do cã quan hÖ víi nhiÒu ng©n hµng lín nh­ ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng, ng©n hµng C«ng th­¬ng, ng©n hµng ANZ (óc) vµ do t×nh h×nh kinh doanh hiÖu qu¶ trong nhiÒu n¨m nªn viÖc vay ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn ®­îc t­¬ng ®èi thuËn lîi. PhÇn lín lµ vay trªn c¬ së tÝn chÊp. - Nguån vay c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ mét nguån ®­îc nhµ m¸y khai th¸c triÖt ®Ó v× ­u ®iÓm lµ l·i suÊt thÊp h¬n l·i vay ng©n hµng vµ liªn tôc ®­îc bæ sung cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y. Tuy vËy viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguån nµy kh¸ phøc t¹p do tÝnh chÊt nhá lÎ cña nã. Nguån vay c¸n bé c«ng nh©n viªn sÏ æn ®Þnh qua c¸c n¨m nÕu: + T×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ æn ®Þnh. + Ngµnh B­u ®iÖn liªn tôc ph¸t triÓn. + Nhµ m¸y lµm ¨n hiÖu qu¶: lu«n ®æi míi c«ng nghÖ, ®¶m b¶o t¨ng doanh thu, c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch vµ thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Cã nh­ vËy c¸n bé c«ng nh©n viªn míi tin t­ëng bá vèn. Nh­ng nÕu nhµ m¸y lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, thua lç kÐo dµi sÏ g©y mÊt lßng tin cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, gi¶m sót uy tÝn kÕt qu¶ lµ kh«ng ai muèn cho vay n÷a. - Thuª mua ®Ó tµi trî cho tµi s¶n lµ mét h×nh thøc phæ biÕn ®­îc sö dông hiÖn nay t¹i c¸c doanh nghiÖp v× ­u ®iÓm lµ thñ tôc thùc hiÖn thuª mua ®¬n gi¶n (chØ cÇn lµm hîp ®ång thuª). Trong giai ®o¹n 2000 - 2004, nhµ m¸y còng ®· tËn dông nguån nµy ®Ó ®Çu t­ cho TSC§ nh­ thuª m¸y cho d©y chuyÒn s¶n xuÊt èng sãng vµ m¸y uèn víi tæng gi¸ trÞ lµ 500.000 ®« la. Tuy nhiªn, nh­îc ®iÓm cña thuª mua lµ chi phÝ t­¬ng ®èi cao (cao h¬n l·i vay ng©n hµng) ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Æc thï ®ßi hái m¸y mãc chuyªn dông. ChÝnh v× thÕ, nhµ m¸y th­êng tiÕn hµnh mua l¹i c¸c tµi s¶n ®i thuª trong thêi gian ng¾n. Khi mua l¹i, nhµ m¸y ®­îc mua víi gi¸ ­u ®·i, kho¶ng 10%-20% gi¸ trÞ thanh lý. - Nhµ m¸y còng tËn dông triÖt ®Ó nguån tÝn dông th­¬ng m¹i (mua chÞu) vµ kho¶n ng­êi mua tr¶ tr­íc cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña m×nh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp muèn b¸n ®­îc nhiÒu hµng th× ph¶i chÊp nhËn b¸n chÞu vµ ®Ó doanh nghiÖp kh¸c t¹m thêi chiÕm dông vèn cña m×nh. Nguån vèn h×nh thµnh tõ mua chÞu rÊt ®­îc c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ­a thÝch v× hÇu nh­ kh«ng ph¶i tr¶ l·i cho kho¶n vèn ®ã trong tr­êng hîp tr¶ chËm (chØ mÊt kho¶n chiÕt khÊu nÕu thanh to¸n tiÒn ngay) nh­ng khi so s¸nh chi phÝ vay ng©n hµng ®Ó tr¶ ngay tiÒn hµng cho ng­êi b¸n víi chi phÝ cña tÝn dông th­¬ng m¹i th× nguån tÝn dông th­¬ng m¹i vÉn thÊp h¬n nhiÒu. Còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c, nhµ m¸y th­êng chän gi¶i ph¸p mua chÞu ®Õn cuèi kú sau khi ®· tiªu thô ®­îc hµng th× sÏ tr¶ cho ng­êi b¸n 2.C¬ cÊu Tµi s¶n C¬ cÊu tµi s¶n biÓu hiÖn c¸ch thøc sö dông vèn. Khi ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n, ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc tÝnh hiÖu qu¶ trong sö dông vèn cña nhµ m¸y: (§¬n vÞ: triÖu ®ång) Chỉ tiêu Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 N¨m 2004 Tài sản cố định 21,061 35,459 41,838 55,819 67,961 Tài sản lưu động 97,209 105,518 113,724 137,486 145,630 Tổng tài sản 118,269 140,977 155,562 193,305 213,591 Mức doanh thu vẫn ổn định tăng đều theo từng năm, doanh thu năm 2000 tăng 3,47% so với năm 1999. Năm 2001 doanh thu tăng 2,46%, mức tăng không băng năm 2000. Lợi nhuận của năm 2002 và 2003 tăng một cách vượt bậc so với năm trước, năm 2002 là 38,99%, năm 2003 gi¶m ®i ®«i chót so víi n¨m 2002 ng­ng kh«ng ®¸ng kÓ là 32,73%, n¨m 2004 lµ t¨ng h¬n chót Ýt so víi n¨m 2003 lµ 34,45% chñ yÕu lµ do TSC§ t¨ng. Trong c¬ cÊu tµi s¶n, TSC§ chiÕm tû träng d­íi 40% cßn TSL§ chiÕm trªn 60%. 2.1.C¬ cÊu TSL§: (§¬n vÞ: triÖu ®ång) Chỉ tiêu Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 N¨m 2004 L­îng Tû träng L­îng Tû träng L­îng Tû träng L­îng Tû träng L­îng Tû träng TiÒn 4,889 5.06 3,382 3.28 1,957 1.73 3,572 2.61 4,677 3.12 C¸c kho¶n ph¶i thu 39,753 41.11 50,553 49.04 45,676 40.35 66,549 48.66 72,310 48.18 Hµng tån kho 52,062 53.84 49,155 47.68 65,572 57.92 66,656 48.73 73,101 48.71 TSL§ kh¸c 504 2,427 355 326 336 Chi sù nghiÖp 0 0 164 202 215 TSL§ 96,704 100 103,090 100 113,205 100 136,777 100 150,088 100 TSL§ cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn bao gåm tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu, hµng tån kho, chi sù nghiÖp trong ®ã tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu vµ hµng tån kho chiÕm tØ träng lín nhÊt. 2.1.1. Hµng tån kho Hµng tån kho chiÕm tØ träng t­¬ng ®èi lín trong c¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng. N¨m 2000, hµng tån kho chiÕm 27,51%, n¨m 2001 chiÕm 36,23% vµ ®Æc biÖt n¨m 2002 chiÕm tíi 53,557%,n¨m 2003 chiÕm 45,67%, n¨m 2004 chiÕm 43,35% tæng tµi s¶n l­u ®éng. Hµng tån kho cña nhµ m¸y lµ chiÕm tØ träng cao nhÊt trong khèi c«ng nghiÖp cña Tæng c«ng ty BC-VT. Trong hµng tån kho, nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm vµ hµng göi b¸n ®Òu chiÕm tØ träng lín. Nguyªn nh©n khiÕn nguyªn vËt liÖu dù tr÷ nhiÒu do cuèi n¨m ph¶i nhËp khèi l­îng lín ®Ó phôc vô cho kú s¶n xuÊt tiÕp theo. MÆt kh¸c, quy m« kinh doanh cña nhµ m¸y ngµy cµng më réng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra 24/24 (3 ca/ngµy) nªn nhu cÇu nguyªn liÖu còng ngµy cµng t¨ng. Tuy vËy, ®©y kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò lo ng¹i cña nhµ m¸y v× l­îng nguyªn vËt liÖu nµy lu«n ®­îc sö dông hÕt (c¸c s¶n phÈm nhËp gèi ®Çu nhau), chªnh lÖch gi÷a sè nhËp vµ sè xuÊt lµ kh«ng lín. Hµng tån kho lín lµ do tån kho thµnh phÈm. C¸c s¶n phÈm b­u chÝnh vµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp do ®Çu ra æn ®Þnh (lµm theo ®¬n ®Æt hµng) nªn l­îng tån kho hÇu nh­ xÊp xØ b»ng 0. Trong khi ®ã s¶n phÈm viÔn th«ng l­îng tån kho t­¬ng ®èi lín, vÝ dô l­îng tån kho cña mét sè s¶n phÈm quý IV n¨m 2004: S¶n phÈm L­îng tån kho (chiÕc) Gi¸ trÞ thµnh tiÒn (®ång) §iÖn tho¹i 701 12160 972.800.000 §iÖn tho¹i 901 463 46.300.000 §iÖn tho¹i 2020 G 19.939 1.595.120.000 èng PVC f110*5*6000 3 líp 732 14.640.000 èng sãng f110*5*6000 6515 26.060.000 èng PVC f110*5*6000 68 1.443.572 Nguyªn nh©n thµnh phÈm tån kho nhiÒu lµ: - Nhµ m¸y bÞ c¹nh tranh m¹nh bëi c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi ngµnh B­u ®iÖn (trong ngµnh lµ C«ng ty x©y dùng B­u ®iÖn, c«ng ty vËt liÖu x©y dùng B­u ®iÖn vµ c«ng ty vËt liÖu vµ c¸p quang (SACOM); ngoµi ngµnh lµ C«ng ty nhùa B×nh Minh, C«ng ty nhùa TiÒn Phong). - ChÊt l­îng mét sè s¶n phÈm ch­a cao hoÆc ®· lçi mèt nªn khi göi b¸n kh«ng b¸n ®­îc bÞ tr¶ l¹i g©y t¨ng tån kho. - Chñng lo¹i s¶n phÈm cña nhµ m¸y lµ kho¶ng 400 lo¹i kh¸c nhau, mçi s¶n phÈm tån kho mét Ýt còng g©y ra tæng møc tån kho lµ lín. - Nhµ m¸y ch­a x©y dùng kÕ ho¹ch dù tr÷ tån kho tr­íc tõ ®Çu n¨m. 2.1.2.C¸c kho¶n ph¶i thu C¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm tØ träng lín nhÊt trong TSL§, n¨m 1998 chiÕm 51,68%; n¨m 1999 chiÕm 56,84%; n¨m 2000 chiÕm 68,85% tæng TSL§. Quy m« c¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm kho¶ng 33% tæng tµi s¶n cña nhµ m¸y, nã phô thuéc nhiÒu vµo c¸c nh©n tè nh­: - Khèi l­îng hµng b¸n chÞu - Sù thay ®æi theo mïa cña doanh thu - Giíi h¹n cña l­îng vèn thiÕu chÞu - Thêi h¹n thiÕu chÞu vµ chÝnh s¸ch tÝn dông cña mçi doanh nghiÖp. - ChÝnh s¸ch thu tiÒn: sù kh¸c nhau vÒ kú thu tiÒn b×nh qu©n gi÷a c¸c doanh nghiÖp ph¶n ¸nh sù kh¸c biÖt cña c¸c yÕu tè trªn. Quy m« kho¶n ph¶i thu n¨m 2001 t¨ng 30,32% so víi 2000 nh­ng n¨m 2004 ®· gi¶m 31,15% mét phÇn lµ do nhµ m¸y ®· ®Èy m¹nh viÖc thu håi nî mét phÇn lµ do tû lÖ c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi thÊp. Trong c¸c kho¶n ph¶i thu th× ph¶i thu kh¸ch hµng lµ chiÕm tØ träng lín nhÊt. Kh¸ch hµng cña nhµ m¸y chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh chØ cã mét sè Ýt kh¸ch hµng lµ ngoµi ngµnh do 85% s¶n phÈm cña nhµ m¸y lµ cung cÊp cho ngµnh B­u ®iÖn. 2.1.3. TiÒn TiÒn chiÕm tØ träng thÊp nhÊt trong c¬ cÊu TSL§ cña nhµ m¸y: n¨m 2000, tiÒn chiÕm 5,05%, n¨m 2001 chiÕm 3,28%, n¨m 2002 chiÕm 1,73%, n¨m 2003 chiÕm 2,74%, n¨m 2004 chiÕm 2,11%. Trong c¬ cÊu tiÒn, tiÒn göi ng©n hµng chiÕm tØ träng lín nhÊt kho¶ng trªn 90% cßn l¹i lµ tiÒn mÆt t¹i quü. §iÒu nµy cho thÊy nhµ m¸y ®· kh«ng ®Ó tiÒn “chÕt” (tiÒn kh«ng sinh lêi). ViÖc göi tiÒn võa t¹o thuËn lîi trong qu¸ tr×nh thanh to¸n víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c võa cã thu nhËp tõ l·i tiÒn göi. ChØ tiªu Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 N¨m 2004 HÖ sè thanh to¸n tøc thêi 0.00 0.30 0.23 1.60 1.91 HÖ sè thanh to¸n nhanh 166.85 212.04 272.49 1.78 1.93 HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n 0.51 0.77 0.78 0.05 0.06 XÐt vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n b»ng tiÒn cña nhµ m¸y lµ ch­a tèt v× l­îng tiÒn mÆt dù tr÷ ch­a ®ñ dÉn ®Õn hÖ sè thanh to¸n tøc thêi (tiÒn/nî ®Õn h¹n) rÊt thÊp. Së dÜ hÖ sè thanh to¸n nhanh cao (tiÒn +c¸c kho¶n ph¶i thu/nî ng¾n h¹n) v× c¸c kho¶n ph¶i thu lín nh­ vËy ®Ó tr¶ ®­îc mét ®ång nî ng¾n h¹n, nhµ m¸y ph¶i gi¶i phãng mét l­îng lín c¸c kho¶n ph¶i thu. Trong khi ®ã, kú thu tiÒn b×nh qu©n trung b×nh lµ 3 ®Õn 4 th¸ng, khi cã nhu cÇu thanh to¸n ngay, nhµ m¸y sÏ gÆp khã kh¨n. 2.2.C¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh Bé phËn quan träng nhÊt trong c¸c t­ liÖu lao ®éng sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y thiÕt bÞ B­u ®iÖn lµ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§). C¸c TSC§ ®­îc nhµ m¸y ph©n lo¹i theo c«ng dông kinh tÕ ®ã lµ: nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn, thiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý sö dông TSC§ vµ tÝnh to¸n khÊu hao chÝnh x¸c. Nhµ m¸y ®¸nh gi¸ TSC§ dùa trªn nguyªn t¾c: nguyªn gi¸ x¸c ®Þnh trªn c¬ së mua hoÆc chÕ t¹o céng chi phÝ vËn chuyÓn l¾p ®Æt ch¹y thö vµ thuÕ (nÕu cã). T¹i nhµ m¸y, khi mua TSC§, kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo ho¸ ®¬n tµi chÝnh (ho¸ ®¬n thuÕ GTGT) lµm phiÕu nhËp kho, biªn b¶n giao nhËn TSC§, thÓ TSC§ sa._.