Nâng cao hiệu quả nghiệp vụ tín dụng xuất khẩu của nhà nước tại Ngân hàng phát triển Việt Nam - Sở giao dịch II giai đoạn 2006 - 2010

1 CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ TÍN DUÏNG XUAÁT KHAÅU CUÛA NHAØ NÖÔÙC --&-- 2 1.1 TÍN DUÏNG XUAÁT KHAÅU CUÛA NHAØ NÖÔÙC 1.1.1 Khaùi nieäm tín duïng xuaát khaåu vaø toå chöùc thöïc hieän tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø Nöôùc. 1.1.1.1 Khaùi nieäm tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc Phaùt trieån xuaát khaåu laø moät trong nhöõng muïc tieâu quan troïng nhaèm thuùc ñaåy taêng tröôûng phaùt trieån kinh teá. Phaùt trieån xuaát khaåu goùp phaàn taêng tröôûng GDP taïo nguoàn thu ngoaïi teä, caûi thieän caùn caân thanh toaùn, taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng….Chính vì vaäy, Chính phuû cuûa baát kyø quoác gia naøo cuõng xaây döïng rieâng moät chieán löôïc, chính saùch hoã trôï cho xuaát khaåu nhö: tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc, thöôûng xuaát khaåu, giaûm thueá… Tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc, hieåu theo nghóa roäng laø caùc bieän phaùp hoã trôï veà maët taøi chính ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng xuaát khaåu. Neáu hieåu theo nghóa heïp, tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc laø hoã trôï veà maët taøi chính ñoái vôùi nhaø xuaát khaåu, nhaø nhaäp khaåu. Tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc laø moät nhaùnh cuûa tín duïng ñaàu tö phaùt trieån Nhaø nöôùc. Ñaây laø bieän phaùp hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc daønh cho caùc doanh nghieäp coù hoaït ñoäng xuaát khaåu nhaèm muïc tieâu taêng khaû naêng caïnh tranh haøng hoaù noäi ñòa treân thò tröôøng theá giôùi. Tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc bao goàm caùc hình thöùc: Thöù nhaát, Baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu hoaëc baûo hieåm tín duïng xuaát khaåu; Thöù hai, Hoã trôï taøi chính: cho vay, taøi trôï, taøi trôï tröïc tieáp, hoã trôï laõi suaát, hoaëc keát hôïp caùc hình thöùc treân. 1.1.1.2 Toå chöùc thöïc hieän tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø Nöôùc Moät toå chöùc cung caáp taát caû hoaëc moät phaàn nhöõng dòch vuï noùi treân ñöôïc goïi laø Cô quan tín duïng xuaát khaåu (ECA: Export Credit Agency). Toå chöùc naøy thuoäc sôû 3 höõu Chính Phuû hoaëc do Chính phuû kieåm soaùt. Cô quan tín duïng xuaát khaåu chính thöùc hoaït ñoäng döïa treân nguoàn ngaân saùch cuûa Chính Phuû. ECA thöïc hieän raát nhieàu chính saùch tín duïng xuaát khaåu trong lónh vöïc maäu dòch thöông maïi, taøi chính, coâng nghieäp… Ngoaøi ra ECA ñöôïc coi laø moät trung taâm cung caáp thoâng tin, duy trì caäp nhaät thoâng tin lieân quan ñeán thöông maïi maäu dòch vaø toå chöùc xuaát khaåu; toå chöùc naøy coù theå tö vaán cho caùc nhaø xuaát khaåu vaø caùc ngaân haøng raát nhieàu khía caïnh veà xuaát khaåu cuõng nhö tình hình thöïc teá veà taøi chính quoác teá. Caùc ECA ñöôïc chia laøm 2 loaïi cô baûn: moät ECA cung caáp caû dòch vuï taøi chính vaø baûo hieåm, moät ECA khaùc cung caáp 2 dòch vuï naøy theo 2 cô quan taùch bieät. Caùc moâ hình ECA Moâ hình hôïp nhaát Moâ hình taùch bieät Myõ EXIM: cho vay, baûo hieåm, baûo laõnh Haøn Quoác KEXIM: cho vay, baûo laõnh KEIC: baûo hieåm Canada EDC: cho vay, baûo hieåm, baûo laõnh Nhaät Baûn JBIC: cho vay, baûo laõnh NEXI: baûo hieåm Anh ECGD: hoã trôï laõi suaát, baûo hieåm, baûo laõnh Phaùp NATEXIS: cho vay, baûo laõnh, hoã trôï laõi suaát COFACE: baûo hieåm Uùc EFIC: cho vay, baûo hieåm, baûo laõnh Ñöùc KFW: cho vay, baûo laõnh HERMES: baûo hieåm, baûo laõnh Ñaøi Loan EIBT: cho vay, baûo hieåm, baûo laõnh Trung Quoác EIBC: cho vay, baûo laõnh SINOSURE: baûo hieåm Rieâng ôû Vieät Nam hoaït ñoäng tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø Nöôùc chæ môùi trieån khai döôùi hình thöùc cho vay, baûo laõnh. Trong ñoù chuû yeáu laø hoaït ñoäng cho vay, 4 Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam laø toå chöùc thuoäc sôû höõu Chính Phuû ñöôïc giao thöïc hieän nhieäm vuï naøy. 1.1.2 Vai troø tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc: Tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc laø moät hình thöùc cuûa tín duïng Nhaø nöôùc. Do mang ñaëc thuø hoã trôï voán ñeå taêng cöôøng söùc caïnh tranh haøng hoaù xuaát khaåu neân tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc coù vai troø chuû yeáu sau: + Thuùc ñaåy taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu caû nöôùc: Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coù cô hoäi tieáp caän ñöôïc nguoàn voán saûn xuaát vôùi öu ñaõi veà chi phí söû duïng voán, thôøi haïn vay, taøi saûn baûo ñaûm thaáp…do ñoù hoï seõ yeân taâm saûn xuaát, taäp trung vaøo nghieân cöùu phaùt trieån saûn phaåm (haøng hoùa xuaát khaåu). Saûn phaåm laøm ra chaát löôïng ñöôïc caûi thieän, khaû naêng caïnh tranh cao hôn vaø cô hoäi ñöôïc thò tröôøng nöôùc ngoaøi chaáp nhaän seõ nhieàu hôn. Nhôø ñoù, kim ngaïch xuaát khaåu doanh nghieäp taêng tröôûng cao hôn vaø qua ñoù goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu caû nöôùc. + Caûi thieän caùn caân thöông maïi, goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá: Hieän nay caùn caân thöông maïi nöôùc ta luoân trong tình traïng thaâm huït, nhaäp khaåu nhieàu hôn xuaát khaåu vaø ñaõ aûnh höôûng ñeán toác ñoä taêng tröôûng GDP caû nöôùc. Do ñoù khi taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu cao hôn taêng tröôûng nhaäp khaåu seõ haïn cheá thaâm huït caùn caân thöông maïi goùp phaàn caûi thieän toác ñoä taêng tröôûng GDP caû nöôùc. + Goùp phaàn giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng: baèng caùch cung öùng voán kòp thôøi cho hoaït ñoäng saûn xuaát, haøng traêm nghìn lao ñoäng ñöôïc giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm, cuoäc soáng oån ñònh , an ninh xaõ hoäi ñöôïc ñaûm baûo. 1.1.3 Moät soá ñieåm khaùc bieät giöõa tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc vaø hình thöùc tín duïng xuaát khaåu khaùc 5 Tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc Tín duïng xuaát khaåu khaùc - Tín duïng nhaø nöôùc - Tín duïng ngaân haøng - Ñoái töôïng: doanh nghieäp, toå chöùc xuaát khaåu nhöõng maët haøng thuoäc danh muïc khuyeán khích phaùt trieån Nhaø nöôùc trong töøng giai ñoaïn phaùt trieån kinh teá. - Ñoái töôïng: doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá coù hoaït ñoäng xuaát khaåu - Laõi suaát: laõi suaát traùi phieáu Chính phuû + phí quaûn lyù - Laõi suaát: laõi suaát huy ñoäng thò tröôøng + phí huy ñoäng, phí quaûn lyù + lôïi nhuaän - Taøi saûn ñaûm baûo: tyû leä taøi saûn ñaûm baûo thaáp - Taøi saûn ñaûm baûo: thöôøng lôùn hôn möùc voán vay 1.1.4 Quy ñònh quoác teá veà tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc 1.1.4.1 Khuoân khoå phaùp lyù quoác teá Tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc ñoùng moät vai troø quan troïng trong trao ñoåi thöông maïi quoác teá, laø moät coâng cuï cô baûn cuûa chính saùch thöông maïi quoác gia, nhöng neáu ñöôïc caáp phaùt moät caùch thieáu ñieàu tieát, thieáu haøi hoøa thì seõ taïo ra nhöõng taùc ñoäng laøm sai leäch caïnh tranh treân thò tröôøng. Naêm 2005 giaù trò caùc trao ñoåi thöông maïi ñöôïc höôûng söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc döôùi daïng naøy ñaït möùc 65 tyû USD. Ngoaøi caùc nöôùc thuoäc lieân minh chaâu Aâu, khuoân khoå phaùp lyù quoác teá aùp duïng cho tín duïng xuaát khaåu chuû yeáu bao goàm caùc Quy ñònh cuûa WTO nhaán maïnh ñeán khía caïnh trôï caáp vaø caùc quy ñònh cuûa Toå chöùc hôïp taùc vaø phaùt trieån kinh teá OECD nhaán maïnh ñeán muïc tieâu ñaûm baûo caïnh tranh bình ñaúng. Hai nhoùm quy ñònh cuûa hai toå chöùc naøy laø töông thích vôùi nhau. 6 Ngoaøi caùc quy ñònh thuaàn tuyù phaùp lyù neâu treân, coøn phaûi keå ñeán caùc quy ñònh khaùc coù giaù trò phaùp lyù thaáp hôn ñöôïc xaây döïng trong khuoân khoå Lieân minh Bern. Lieân minh naøy coù quy cheá laø moät hieäp hoäi khoâng coù thaåm quyeàn ban haønh quy ñònh, chuû yeáu laø nôi ñeå caùc thaønh vieân thöôøng xuyeân gaëp gôõ, trao ñoåi kinh nghieäm vaø cam keát tuaân thuû caùc nguyeân taéc hoaït ñoäng chung. 1.1.4.2 Tín duïng xuaát khaåu trong khuoân khoå WTO Caùc vaên baûn cuûa WTO khoâng tröïc tieáp quy ñònh veà vaán ñeà tín duïng xuaát khaåu; moät trong nhöõng vai troø cuûa toå chöùc naøy laø xöû lyù nhöõng raøo caûn ñoái vôùi thöông maïi; vaán ñeà tín duïng xuaát khaåu chæ ñöôïc neâu nhö moät ví duï trong noäi dung Hieäp ñònh veà trôï caáp vaø caùc bieän phaùp buø tröø (Hieäp ñònh SMC) Ñieàu 1, Hieäp ñònh SMC ñöa ra ñònh nghóa veà khaùi nieäm trôï caáp vaø Ñieàu 3 ñöa ra ñònh nghóa veà khaùi nieäm hình thöùc trôï caáp cho xuaát khaåu bò caám. Ngoaøi nhöõng ñònh nghóa chung naøy ra, Hieäp ñònh SMC taïi Phuï luïc 1, lieät keâ caùc tröôøng hôïp trôï caáp cho xuaát khaåu bò caám. Trong danh muïc caùc hình thöùc trôï caáp cho xuaát khaåu bò caám naøy, hình thöùc tín duïng xuaát khaåu coù hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc ñeà caäp ñeán taïi 2 ñieåm: Ñieåm (j): Ñoù laø tröôøng hôïp trôï caáp theå hieän döôùi hình thöùc “chöông trình baûo laõnh, baûo hieåm tín duïng xuaát khaåu, chöông trình baûo laõnh, baûo hieåm nhaèm ñoái phoù vôùi tình hình taêng chi phí saûn xuaát saûn phaåm xuaát khaåu, hoaëc caùc chöông trình ñoái phoù vôùi nhöõng ruûi ro hoái ñoaùi do Nhaø nöôùc (hoaëc caùc toå chöùc chòu söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc) xaây döïng vaø aùp duïng vôùi möùc laõi suaát thaáp khoâng ñuû ñeå buø ñaép nhöõng chi phí boû ra ñeå thöïc hieän caùc chöông trình naøy. Ñieåm (j) Quy ñònh veà caùc chöông trình baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu do Nhaø nöôùc xaây döïng, quaûn lyù vaø thöïc hieän hoaëc giao cho moät cô quan, toå chöùc khaùc quaûn lyù 7 (nhö tröôøng hôïp cuûa Coface ôû Phaùp). Caùc chöông trình naøy phaûi ñöôïc quaûn lyù vaø thöïc hieän treân cô sôû ñaûm baûo caân baèng taøi chính, töùc laø laõi suaát thu ñöôïc khoâng ñöôïc thaáp hôn chi phí quaûn lyù vaø caùc khoaûn chi phí khaùc veà daøi haïn. Ñieåm (k) “Nhaø nöôùc (hoaëc cô quan, toå chöùc chòu söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc vaø/hoaëc hoaït ñoäng döôùi söï chæ ñaïo cuûa Nhaø nöôùc) caáp Tín duïng xuaát khaåu vôùi laõi suaát cho vay thaáp hôn laõi suaát tieàn göûi aùp duïng ñeå huy ñoäng voán duøng cho vieäc caáp Tín duïng xuaát khaåu ñoù (hoaëc laõi suaát maø Nhaø nöôùc hoaëc cô quan, toå chöùc ñoù ñaùng leõ phaûi traû neáu ñi vay voán treân thò tröôøng quoác teá vôùi cuøng thôøi han vaø ñieàu kieän vay vaø söû duïng cuøng moät ñoàng tieàn nhö Tín duïng xuaát khaåu), hoaëc chòu moät phaàn hoaëc toaøn boä nhöõng chi phí maø nhaø xuaát khaåu hoaëc toå chöùc taøi chính phaûi chòu ñeå huy ñoäng ñöôïc voán tín duïng, trong tröôøng hôïp caùc hoaït ñoäng naøy nhaèm phuïc vuï cho vieäc ñaûm baûo moät lôïi theá quan troïng xeùt treân bình dieän ñieàu kieän caáp Tín duïng xuaát khaåu” Ñieåm (k) ñoaïn 1, quy ñònh veà vaán ñeà tín duïng xuaát khaåu coù söï hoã trôï (tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp) cuûa Nhaø nöôùc maø tyû leä laõi suaát khoâng ñöôïc thaáp hôn chi phí voán maø toå chöùc tín duïng ñoù phaûi boû ra, hoaëc khoâng ñöôïc thaáp hôn tyû leä laõi suaát aùp duïng treân thò tröôøng voán ñoái vôùi hình thöùc tín duïng töông ñöông. Beân caïnh ñoù, ñoaïn 2 ñieåm (k) quy ñònh tröôøng hôïp tín duïng xuaát khaåu tuaân thuû theo quy ñònh veà laõi suaát trong thoaû thuaän cuûa OECD thì khoâng bò coi laø moät hình thöùc trôï caáp cho xuaát khaåu bò caám. 1.1.4.3 Tín duïng xuaát khaåu trong khuoân khoå OECD OECD ñöôïc thaønh laäp 14/12/1960 vôùi 20 nöôùc thaønh vieân ban ñaàu vaø hieän nay môû roäng ra 30 nöôùc thaønh vieân. OECD ñi theo nguyeân taéc veà daân chuû vaø kinh teá thò tröôøng nhaèm: Hoã trôï taêng tröôûng kinh teá beàn vöõng; Phaùt trieån vieäc laøm; Naâng cao 8 möùc soáng; Duy trì oån ñònh taøi chính; Trôï giuùp caùc nöôùc khaùc trong vieäc phaùt trieån kinh teá; Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng thöông maïi theá giôùi. OECD hoaït ñoäng döôùi hình thöùc caùc Uûy ban vôùi moät ban Thö kyù thöôøng tröïc chuyeân giuùp vieäc cho caùc Uûy ban. Qua quaù trình thöông löôïng, trao ñoåi, caùc nöôùc thaønh vieân thoâng qua caùc thoaû thuaän, theå hieän döôùi caùc Hieäp ñònh, Hieäp öôùc, Khuyeán nghò cuûa hoäi ñoàng OECD, Tuyeân boá haønh ñoäng döôùi moät hình thöùc khaùc (Ví duï: Thoûa thuaän veà Tín duïng xuaát khaåu, laø moät thoûa thuaän khoâng laäp thaønh vaên baûn). Duø tính chaát phaùp lyù vaø hieäu löïc raøng buoäc cuûa caùc vaên baûn naøy coù möùc ñoä khaùc nhau, caùc vaên baûn naøy ñeàu laø caùc thoaû thuaän lieân Chính Phuû, ñaùnh daáu söï cam keát maïnh meõ cuûa moãi Chính Phuû thaønh vieân trong vieäc tuaân thuû caùc quy ñònh cuûa Thoaû thuaän ñoù. Caùc noäi dung thaûo luaän veà tín dung xuaát khaåu chuû yeáu thuoäc thaåm quyeàn cuûa Vuï Thöông maïi vaø Noâng nghieäp laø Vuï giöõ chöùc naêng thö kyù cho Nhoùm coâng taùc tín duïng vaø baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu coù söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc (ECG) vaø nhoùm caùc nöôùc thaønh vieân cuûa Thoûa thuaän veà tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc. Nhoùm coâng taùc tín duïng vaø baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu coù söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc (ECG) coù muïc tieâu: - Phaân tích caùc chính saùch ñöôïc aùp duïng trong lónh vöïc tín duïng vaø baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu - Xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà naûy sinh - Giaûi quyeát hoaëc haïn cheá caùc vaán ñeà naøy döïa treân nhöõng trao ñoåi ña phöông Nhoùm caùc nöôùc thaønh vieân tham gia thoûa thuaän nhaèm thöïc hieän muïc tieâu chung laø khuyeán khích caïnh tranh giöõa caùc nhaø xuaát khaåu döïa treân cô sôû chaát löôïng vaø giaù 9 caû haøng hoùa, dòch vuï xuaát khaåu, chöù khoâng döïa treân caùc öu ñaõi tín duïng xuaát khaåu coù söï hoã trôï cuûa Nhaø Nöôùc. 1.1.4.4 Tín duïng xuaát khaåu trong khuoân khoå Lieân minh Bern Lieân minh Bern coù 52 thaønh vieân ñaïi dieän cho 43 nöôùc, laø toå chöùc quoác teá coù söï tham gia cuûa ñònh cheá Nhaø nöôùc vaø tö nhaân cung caáp tín duïng xuaát khaåu, baûo hieåm tín duïng vaø baûo hieåm ñaàu tö nhaèm taïo thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa thöông maïi quoác teá vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu naøy, Lieân minh taäp trung xaây döïng nguyeân taéc thoáng nhaát veà caáp tín duïng xuaát khaåu, baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu, baûo laõnh ñaàu tö treân phaïm vi quoác teá. 1.2 CHÍNH SAÙCH TÍN DUÏNG XUAÁT KHAÅU CUÛA NHAØ NÖÔÙC VIEÄT NAM HIEÄN NAY 1.2.1 Khaùi quaùt veà Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp theo Quyeát ñònh 108/2006/QÑ- TTg ngaøy 19/05/2006 cuûa Thuû töôùng Chính Phuû treân cô sôû saép xeáp laïi Quyõ hoã trôï phaùt trieån, teân giao dòch quoác teá laø The VietNam Development Bank (vieát taét laø VDB). Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam coù tö caùch phaùp nhaân, coù voán ñieàu leä, coù con daáu, ñöôïc môû taøi khoaûn taïi Ngaân haøng Nhaø nöôùc, Kho baïc Nhaø nöôùc, caùc ngaân haøng thöông maïi trong vaø ngoaøi nöôùc, ñöôïc tham gia heä thoáng thanh toaùn vôùi caùc ngaân haøng vaø cung caáp dòch vuï thanh toaùn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Ngaân haøng Phaùt trieån thöøa keá moïi quyeàn lôïi, traùch nhieäm töø Quyõ hoã trôï phaùt trieån. Hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Phaùt trieån khoâng vì muïc ñích lôïi nhuaän, tyû leä döï tröõ baét buoäc baèng 0%, khoâng phaûi tham gia baûo hieåm tieàn göûi, ñöôïc Chính phuû baûo ñaûm khaû naêng thanh toaùn, ñöôïc mieãn noäp thueá vaø caùc khoaûn noäp Ngaân saùch nhaø 10 nöôùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Tính ñeán thôøi ñieåm hieän nay, voán ñieàu leä cuûa Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam laø 10.000 tyû ñoàng. Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam thöïc hieän caùc nhieäm vuï nhö: - Huy ñoäng, tieáp nhaän voán cuûa caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå thöïc hieän chính saùch tín duïng ñaàu tö phaùt trieån vaø tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc theo quy ñònh cuûa Chính Phuû. - Thöïc hieän chính saùch tín duïng ñaàu tö phaùt trieån goàm: cho vay ñaàu tö phaùt trieån, hoã trôï sau ñaàu tö, baûo laõnh tín duïng ñaàu tö. - Thöïc hieän chính saùch tín duïng xuaát khaåu goàm: cho vay xuaát khaåu,baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu, baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng xuaát khaåu. - Nhaän uyû thaùc quaûn lyù nguoàn voán ODA ñöôïc Chính phuû cho vay laïi; nhaän uyû thaùc, caáp phaùt cho vay ñaàu tö vaø thu hoài nôï cuûa khaùch haøng töø caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc thoâng qua hôïp ñoàng nhaän uyû thaùc - Cung caáp dòch vuï thanh toaùn cho caùc khaùch haøng vaø tham gia heä thoáng thanh toaùn trong nöôùc vaø quoác teá phuïc vuï caùc hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Phaùt trieån. - Thöïc hieän nhieäm vuï hôïp taùc quoác teá trong lónh vöïc tín duïng ñaàu tö phaùt trieån quoác teá vaø tín duïng xuaát khaåu. 1.2.2 Noäi dung chính saùch tín duïng xuaát khaåu Quaù trình phaùt trieån chính saùch tín duïng hoã trôï xuaát khaåu Vieät Nam ñeán nay coù theå chia thaønh hai giai ñoaïn sau: 1.2.2.1 Giai ñoaïn tröôùc khi gia nhaäp WTO: 2001 - 2006 Chính saùch tín duïng hoã trôï xuaát khaåu giai ñoaïn naøy thöïc hieän theo Quyeát ñònh 133/2001/QÑ-TTg ngaøy 10/09/2001 cuûa Thuû töôùng veà quy cheá tín duïng hoã trôï xuaát khaåu vaø coù hieäu löïc töø ngaøy 25/09/2001. 11 Nhöõng quy ñònh cô baûn chính saùch tín duïng hoã trôï xuaát khaåu theo Quyeát ñònh 133/2001/QÑ-TTg ngaøy 10/09/2001 Tín duïng hoã trôï xuaát khaåu trung vaø daøi haïn Tín duïng hoã trôï xuaát khaåu ngaén haïn 1. Hình thöùc tín duïng: + Cho vay ñaàu tö trung vaø daøi haïn + Hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö + Baûo laõnh tín duïng ñaàu tö + Cho vay ngaén haïn + Baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng 2. Ñoái töôïng + Nhöõng ñôn vò coù döï aùn saûn xuaát, cheá bieán, gia coâng haøng xuaát khaåu maø phöông aùn tieâu thuï saûn phaåm cuûa döï aùn ñaït kim ngaïch xuaát khaåu ít nhaát baèng 30% doanh thu haøng naêm + Nhöõng ñôn vò coù nhu caàu vay voán ñeå goùp voán ñaàu tö vaøo caùc döï aùn lieân doanh saûn xuaát, cheá bieán, gia coâng haøng xuaát khaåu cuûa doanh nghieäp Vieät Nam maø phöông aùn tieâu thuï saûn phaåm cuûa döï aùn lieân doanh ñaït kim ngaïch xuaát khaåu ít nhaát baèng 80% doanh thu haøng naêm. + Caùc ñôn vò saûn xuaát, cheá bieán, kinh doanh caùc maët haøng thuoäc chöông trình öu tieân khuyeán khích xuaát khaåu do Thuû töôùng Chính Phuû quy ñònh haøng naêm hoaëc trong töøng thôøi kyø + Caùc hôïp ñoàng xuaát khaåu vaøo thò tröôøng môùi hoaëc ñeå duy trì thò tröôøng truyeàn thoáng theo quy ñònh cuûa Thuû töôùng Chính Phuû + Caùc ñôn vò coù döï aùn trung daøi haïn ñöôïc hoã trôï xuaát khaåu, ñöôïc vay voán ngaén haïn trong naêm ñaàu tieân kyù hôïp ñoàng xuaát khaåu keå töø khi döï aùn hoaøn thaønh ñöa vaøo saûn xuaát. 3. Laõi suaát, phí baûo laõnh 12 - Cho vay ñaàu tö trung daøi haïn: Laõi suaát cho vay ñöôïc aùp duïng theo laõi suaát tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc. - Baûo laõnh tín duïng ñaàu tö: phí baûo laõnh baèng 0,3%/naêm tính treân soá tieàn ñang baûo laõnh - Cho vay voán ngaén haïn: Laõi suaát cho vay baèng 80% laõi suaát tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc taïi thôøi ñieåm kyù hôïp ñoàng tín duïng vaø ñöôïc giöõ coá ñònh trong suoát thôøi haïn vay voán. - Baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng:ñöôïc mieãn phí baûo laõnh 4. Möùc voán cho vay, möùc hoã trôï sau ñaàu tö, möùc baûo laõnh - Cho vay ñaàu tö trung daøi haïn: + Döï aùn nhoùm A thöïc hieän theo Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính Phuû. + Döï aùn nhoùm B, C thöïc hieän theo quyeát ñònh ñaàu tö cuûa caùc caáp coù thaåm quyeàn nhöng toái ña khoâng quaù 90% voán ñaàu tö cuûa döï aùn Möùc cho vay haøng naêm thöïc hieän theo tieán ñoä döï aùn. - Hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö: Möùc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö ñoái vôùi töøng döï aùn baèng cheânh leäch giöõa laõi suaát vay voán cuûa toå chöùc tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc taïi thôøi ñieåm ruùt voán vay. - Baûo laõnh tín duïng ñaàu tö: Möùc baûo laõnh cho töøng döï aùn toái ña baèng 100% soá voán vay cuûa - Cho vay voán ngaén haïn: + Cho vay tröôùc khi giao haøng: Möùc cho vay khoâng quaù 80% giaù trò L/C hoaëc khoâng quaù 70% giaù trò hôïp ñoàng xuaát khaåu. Ñoái vôùi nhöõng maët haøng xuaát khaåu theo haïn ngaïch thì möùc cho vay toái ña baèng giaù trò haøng hoùa coøn laïi trong haïn ngaïch tính ñeán thôøi ñieåm vay voán. + Cho vay sau khi giao haøng: Toái ña baèng 90% giaù trò hoái phieáu hôp leä. - Baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng: toái ña khoâng quaù 3% giaù döï thaàu (ñoái vôùi baûo laõnh döï thaàu), 13 caùc toå chöùc tín duïng trong phaïm vi toång soá voán ñaàu tö theo quy ñònh cuûa phaùp luaät 10% giaù trò hôïp ñoàng (ñoái vôùi baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng.) 5. Baûo ñaûm tieàn vay - Cho vay ñaàu tö trung vaø daøi haïn: Chuû ñaàu tö ñöôïc duøng taøi saûn hình thaønh töø voán vay ñeå baûo ñaûm tieàn vay. Khi chöa traû heát nôï, chuû ñaàu tö khoâng ñöôïc chuyeån nhöôïng, baùn, cho, taëng, theá chaáp, caàm coá, hoaëc baûo ñaûm cho baûo laõnh ñeå vay voán nôi khaùc - Cho vay ngaén haïn: + Cho vay tröôùc khi giao haøng, ñôn vò vay voán phaûi coù taøi saûn caàm coá, theá chaáp giaù trò toái thieåu 30% soá voán vay + Cho vay sau khi giao haøng: ñôn vò phaûi xuaát trình hoái phieáu hôïp leä keøm theo boä chöùng töø xuaát ñeå chöùng minh cho vieäc vay voán. 1.2.2.2 Giai ñoaïn sau khi gia nhaäp WTO: töø naêm 2007 ñeán nay Vieät Nam baét ñaàu gia nhaäp Toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO) vaøo cuoái naêm 2006. Laø moät thaønh vieân cuûa Toå chöùc thöông maïi theá giôùi, Vieät Nam buoäc phaûi tuaân thuû chaët cheõ quy ñònh “Tín duïng xuaát khaåu trong khuoân khoå WTO”. Chính vì leû ñoù, Chính Phuû ñaõ coù nhöõng thay ñoåi chính saùch tín duïng hoã trôï xuaát khaåu phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. Tín duïng hoã trôï xuaát khaåu tröôùc kia nay ñöôïc goïi laø chính saùch tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc vaø ñöôïc thöïc hieän theo Nghò ñònh soá 151/NÑ-CP ngaøy 20/11/2006 cuûa Chính phuû veà tín duïng ñaàu tö vaø tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc. Sau ñaây laø nhöõng noäi dung cô baûn chính saùch tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc ñang trieån khai hieän nay, ñöôïc quy ñònh chi tieát taïi Quyeát ñònh soá 39/QÑ-HÑQL ngaøy 31/08/2007 cuûa Hoäi ñoàng quaûn lyù veà quy cheá quaûn lyù voán tín duïng xuaát khaåu 14 cuûa Nhaø Nöôùc (Phuï luïc) vaø Quyeát ñònh soá 42/QÑ-HÑQL ngaøy 17/09/2007 cuûa Hoäi ñoàng quaûn lyù veà quy cheá baûo ñaûm tieàn vay cuûa NHPTVN. a. Nhaø xuaát khaåu vay: - Ñoái töôïng cho vay:Khaùch haøng laø doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá trong nöôùc coù hôïp ñoàng xuaát khaåu haøng hoùa naèm trong danh muïc maët haøng vay voán tín duïng xuaát khaåu. - Ñieàu kieän cho vay: + Khaùch haøng coù naêng löïc phaùp luaät, naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû; coù phöông aùn saûn xuaát kinh doanh ñöôïc NHPT thaåm ñònh vaø chaáp thuaän + Thöïc hieän caùc quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay theo quy ñònh cuûa Chính Phuû vaø Quy cheá baûo ñaûm tieàn vay cuûa NHPT. - Möùc voán cho vay: Möùc voán cho vay toái ña baèng 85% giaù trò hôïp ñoàng xuaát khaåu ñaõ kyù hoaëc giaù trò L/C ñoái vôùi cho vay tröôùc khi giao haøng hoaëc giaù trò hoái phieáu hôïp leä ñoái vôùi cho vay sau khi giao haøng. - Thôøi haïn cho vay: Toái ña khoâng quaù 12 thaùng. Tröôøng hôïp cho vay treân 12 thaùng, thöïc hieän theo quyeát ñònh cuûa Chính Phuû hoaëc Boä Taøi Chính. - Ñoàng tieàn cho vay: Ñoàng Vieät Nam hoaëc ngoaïi teä töï do chuyeån ñoåi - Laõi suaát cho vay:Laõi suaát cho vay xuaát khaåu thöïc hieän theo quy ñònh cuûa Boä tröôûng Boä Taøi Chính - Phöông thöùc cho vay + Cho vay töøng laàn + Cho vay theo haïn möùc: aùp duïng vôùi doanh nghieäp thoûa ñieàu kieän : ü Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù laõi lieân tuïc 2 naêm gaàn nhaát ü Coù hoaït ñoäng xuaát khaåu thöôøng xuyeân 15 ü Coù quan heä uy tín vôùi NHPTVN - Ñaûm baûo tieàn vay + Cho vay coù baûo ñaûm: Khaùch haøng vay voán coù baûo ñaûm baèng taøi saûn caàm coá, theá chaáp coù giaù trò toái thieåu baèng 15% soá voán vay hoaëc baûo laõnh cuûa toå chöùc tín duïng hoaït ñoäng hôïp phaùp taïi Vieät Nam vôùi möùc baûo laõnh töông ñöông 100% soá voán vay. + Cho vay khoâng coù baûo ñaûm: NHPT cho vay khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn caàm coá, theá chaáp hoaëc baûo laõnh ñoái vôùi khaùch haøng: ü Coù uy tín trong quan heä tín duïng vôùi NHPT vaø vôùi caùc toå chöùc tín duïng. ü Coù keát quaû saûn xuaát kinh doanh coù laõi trong 2 naêm lieàn keà thôøi ñieåm xem xeùt cho vay. ü Coù vaên baûn cam keát thöïc hieän bieän phaùp baûo ñaûm baèng taøi saûn theo yeâu caàu cuûa NHPT trong tröôøng hôïp Khaùch haøng söû duïng voán vay khoâng ñuùng cam keát theo hôïp ñoàng tín duïng maø khoâng traû nôï tröôùc haïn cho NHPT. - Hoà sô ñeà nghò vay : xem chi tieát Phuï luïc b. Baûo laõnh tín duïng xuaát khaåu - Ñieàu kieän baûo laõnh + Khaùch haøng laø doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá trong nöôùc coù hôïp ñoàng xuaát khaåu haøng hoùa naèm trong Danh muïc haøng hoùa vay voán tín duïng xuaát khaåu nhöng khoâng vay voán tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc vaø coù nhu caàu baûo laõnh ñeå vay voán cuûa caùc toå chöùc tín duïng khaùc. + Khaùch haøng coù naêng löïc phaùp luaät, naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû; coù phöông aùn saûn xuaát kinh doanh khaû thi ñöôïc NHPT thaåm ñònh vaø chaáp thuaän baûo laõnh + Khaùch haøng coù vaên baûn ñeà nghò baûo laõnh cuûa toå chöùc tín duïng cho vay voán 16 + Thöïc hieän caùc quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay taïi Quy cheá baûo ñaûm tieàn vay cuûa NHPT. - Möùc baûo laõnh: Möùc baûo laõnh theo möùc voán vay cuûa nhaø xuaát khaåu, nhöng khoâng quaù 85% giaù trò hôïp ñoàng xuaát khaåu hoaëc giaù trò L/C - Thôøi haïn baûo laõnh: Toái ña khoâng quaù 12 thaùng - Ñoàng tieàn, phí baûo laõnh + Ñoàng tieàn baûo laõnh laø ñoàng Vieät Nam + Khaùch haøng ñöôïc baûo laõnh traû phí baûo laõnh baèng 1%/naêm treân soá dö tín duïng ñöôïc baûo laõnh - Hoà sô ñeà nghò baûo laõnh xem chi tieát Phuï luïc c. Baûo laõnh döï thaàu, baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng - Ñieàu kieän baûo laõnh + Khaùch haøng tham gia döï thaàu hoaëc thöïc hieän hôïp ñoàng xuaát khaåu haøng hoùa naèm trong danh muïc maët haøng vay voán tín duïng xuaát khaåu, coù nhu caàu baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng. + Khaùch haøng coù naêng löïc phaùp luaät, naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû; coù taøi lieäu hôïp phaùp chöùng minh yeâu caàu cuûa phía nöôùc ngoaøi veà baûo laõnh döï thaàu hoaëc baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng xuaát khaåu + Khaùch haøng ñöôïc baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng phaûi coù naêng löïc taøi chính vaø naêng löïc kinh doanh ñeå tham gia döï thaàu hoaëc thöïc hieän hôïp ñoàng xuaát khaåu ñöôïc NHPT thaåm ñònh vaø chaáp thuaän baûo laõnh - Möùc baûo laõnh + Möùc baûo laõnh toái ña khoâng quaù 3% giaù döï thaàu ñoái vôùi baûo laõnh döï thaàu. 17 + Möùc baûo laõnh ñoái ña khoâng quaù 15% giaù trò hôïp ñoàng xuaát khaåu ñoái vôùi baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng xuaát khaåu. - Thôøi haïn baûo laõnh: Vieäc xaùc ñònh thôøi haïn baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng ñöôïc caên cöù vaøo thôøi haïn thöïc hieän nghóa vuï cuûa Khaùch haøng ghi trong hoà sô môøi thaàu hoaëc hôïp ñoàng xuaát khaåu. - Ñoàng tieàn baûo laõnh, phí baûo laõnh + Ñoàng tieàn baûo laõnh laø ñoàng Vieät Nam hoaëc ngoaïi teä töï do chuyeån ñoåi + Khaùch haøng ñöôïc baûo laõnh phaûi traû phí baûo laõnh laø 0.5%/naêm treân giaù trò baûo laõnh nhöng toái ña baèng 100 trieäu ñoàng/1 hôïp ñoàng baûo laõnh - Hoà sô ñeà nghò baûo laõnh: xem chi tieát Phuï luïc d. Cho vay nhaø nhaäp khaåu - Ñieàu kieän cho vay + Khaùch haøng (nhaø nhaäp khaåu nöôùc ngoaøi) mua haøng hoùa do Vieät Nam saûn xuaát naêm trong danh muïc haøng hoùa vay voán tín duïng xuaát khaåu. + Khaùch haøng coù naêng löïc, phaùp luaät haønh vi daân söï ñaày ñuû; coù phöông aùn saûn xuaát kinh doanh vaø khaû naêng traû nôï, ñöôïc NHPT thaåm ñònh vaø chaáp thuaän. + Khaùch haøng ñöôïc Chính Phuû hoaëc Ngaân haøng trung öông cuûa nöôùc beân Khaùch haøng baûo laõnh vay voán. - Ñoàng tieàn cho vayï: Ñoàng tieàn cho vay laø ñoàng Vieät Nam vaø ngoaïi teä töï do chuyeån ñoåi - Möùc voán cho vay: Möùc voán cho vay toái ña 85% giaù trò hôïp ñoàng xuaát khaåu hoaëc giaù trò L/C ñoái vôùi cho vay tröôùc khi giao haøng hoaëc trò giaù hoái phieáu hôïp leä ñoái vôùi cho vay sau khi giao haøng 18 - Thôøi haïn cho vay: Toái ña khoâng quaù 12 thaùng. Tröôøng hôïp cho vay treân 12 thaùng, thöïc hieän theo quyeát ñònh cuûa Chính Phuû hoaëc Boä Taøi Chính. - Hoà sô ñeà nghò vay: xem chi tieát Phuï luïc 1.2.3 Quy trình nghieäp vuï cho vay ñoái vôùi nhaø xuaát khaåu 1.2.3.1 Hoà sô vay voán: xem chi tieát Phuï luïc 1.2.3.2 Thaåm ñònh hoà sô: Sau khi tieáp nhaän hoà sô, Ngaân haøng seõ tieán haøng thaåm ñònh hoà sô vay voán cuûa Khaùch haøng. Noäi dung thaåm ñònh goàm: - Thaåm ñònh tính ñaày ñuû,hôïp phaùp, hôïp leä cuûa boä hoà sô vay voán. - Kieåm tra naêng löïc phaùp luaät, naêng löïc saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng. - Thaåm ñònh tình hình taøi chính, uy tín cuûa Khaùch haøng ñoái vôùi Ngaân haøng phaùt trieån vaø caùc toå chöùc tín duïng khaùc. - Thaåm ñònh tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa phöông aùn saûn xuaát kinh doanh cuûa Khaùch haøng. - Thaåm ñònh taøi saûn baûo ñaûm tieàn vay. 1.2.3.3 Xaùc ñònh möùc voán cho vay, haïn möùc cho vay, thôøi haïn vay a. Möùc voán cho vay * Cho vay töøng laàn: Möùc voán cho vay toái ña baèng 85% giaù trò hôïp ñoàng xuaát khaåu ñaõ kyù hoaëc giaù trò L/C ñoái vôùi cho vay tröôùc khi giao haøng hoaëc giaù trò hoái phieáu hôïp leä/ boä chöùng töø hoaøn haûo ñoái vôùi cho vay sau khi giao haøng. * Ñoái vôùi cho vay theo haïn möùc: Toång möùc voán cho vay trong kyø khoâng vöôït quaù 85% döï kieán toång doanh thu xuaát khaåu cuûa maët haøng ñeà nghò vay voán. b. Haïn möùc cho vay 19 Ngaân haøng seõ caên cöù vaøo keát quaû phaân tích tình hình taøi chính vaø hieäu quaû phöông aùn saûn xuaát kinh doanh cuûa Khaùch haøng seõ xaùc ñònh haïn möùc tín duïng phuø hôïp. Coâng thöùc xaùc ñònh haïn möùc cho vay: Haïn möùc cho vay xuaát khaåu = (Chi phí saûn xuaát haøng xuaát khaåu caàn thieát/ voøng quay voán löu ñoäng cuûa maët haøng xuaát khaåu) – voán töï coù tham gia vaøo xuaát khaåu maët haøng vay voán – caùc khoaûn huy ñoäng khaùc daønh cho xuaát khaåu maët haøng vay voán. c. Thôøi haïn vay voán v Ñoái vôùi cho vay töøng laàn: Thôøi haïn cho vay khoâng v._.öôït quaù 12 thaùng vaø ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû: - Thôøi gian giao haøng, thanh toaùn cuûa hôïp ñoàng xuaát khaåu/ hôïp ñoàng uyû thaùc xuaát khaåu/ ñôn haøng xuaát khaåu hoaëc L/C - Chu kyø saûn xuaát kinh doanh (thu mua, döï tröõ, saûn xuaát kinh doanh, thanh toaùn) cuûa Khaùch haøng nhöng toái ña khoâng vöôït 12 thaùng. Tröôøng hôïp caùc hôïp ñoàng xuaát khaåu quy ñònh giao haøng nhieàu laàn trong thôøi gian daøi, Ngaân haøng xem xeùt cho vay töøng phaàn töông öùng vôùi caùc ñôït giao haøng, thôøi gian cho vay phaûi phuø hôïp vôùi chu kyø saûn xuaát kinh doanh cuûa maët haøng. v Ñoái vôùi cho vay theo haïn möùc - Thôøi haïn ruùt voán cuûa haïn möùc ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû keá hoaïch hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, nhu caàu söû duïng haïn möùc cho vay cuûa Khaùch haøng, toái ña laø 12 thaùng. - Thôøi haïn traû nôï goác cho moãi khoaûn ruùt voán vay ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû thôøi gian giao haøng, thanh toaùn cuûa hôïp ñoàng xuaát khaåu; L/C hoaëc boä chöùng töø haøng xuaát vaø chu kyø saûn xuaát kinh doanh cuûa Khaùch haøng, toái ña laø 12 thaùng. 20 1.2.3.4 Kyù keát hôïp ñoàng tín duïng vaø hôïp ñoàng baûo ñaûm tieàn vay Sau khi thaåm ñònh hoà sô vay voán, xaùc ñònh möùc voán, thôøi gian cho vay Ngaân haøng seõ tieán haønh laäp thoâng baùo cho vay göûi ñeán Khaùch haøng. Treân cô sôû thoâng baùo cho vay Ngaân haøng vaø Khaùch haøng seõ tieán haønh thuû tuïc kyù keát hôïp ñoàng tín duïng vaø hôïp ñoàng baûo ñaûm tieàn vay. 1.2.3.5 Hoà sô giaûi ngaân Khaùch haøng chæ ñöôïc giaûi ngaân sau khi hoaøn taát caùc thuû tuïc kyù keát hôïp ñoàng tín duïng vaø hôïp ñoàng baûo ñaûm tieàn vay. Khi phaùt sinh nhu caàu giaûi ngaân, tuyø ñoái töôïng muïc ñích söû duïng voán, Khaùch haøng tieán haønh laäp hoà sô giaûi ngaân sau: a. Giaûi ngaân vaøo taøi khoaûn cuûa Khaùch haøng: - Baûng keâ ruùt voán vay kieâm kheá öôùc nhaän nôï theo maãu. * AÙùp duïng trong tröôøng hôïp: + Taïm öùng voán cho Khaùch haøng ñeå töï thanh toaùn caùc khoaûn chi phí maø ñôn vò hoaëc caù nhaân cung öùng haøng hoùa, dòch vuï cho Khaùch haøng khoâng coù taøi khoaûn taïi caùc Ngaân haøng. + Taïm öùng voán cho Khaùch haøng ñeå töï chi traû tieàn nhaân coâng; ñeå mua ngoaïi teä kyù quyõ L/C hoaëc ñeå traû tieàn nhaäp khaåu nguyeân vaät lieäu. + Tieàn vay duøng ñeå hoaøn traû voán Khaùch haøng ñaõ öùng tröôùc trong giai ñoaïn thu mua nguyeân vaät lieäu ñoái vôùi caùc nguyeân lieäu phaûi thu mua döï tröõ. Ngaân haøng seõ caên cöù vaøo thôøi gian söû duïng voán taïm öùng xaùc ñònh thôøi gian hoaøn chöùng töø. b. Giaûi ngaân vaøo taøi khoaûn ñôn vò thuï höôûng: - Baûng keâ ruùt voán vay kieâm kheá öôùc nhaän nôï theo maãu 21 - Chöùng töø chöùng minh muïc ñích söû duïng voán: hôïp ñoàng cung öùng haøng hoaù dòch vuï (neáu coù), Hoaù ñôn mua haøng hoaù dòch vuï, phieáu nhaäp kho (neáu coù) hoaëc baûng keâ caùc hoaù ñôn haøng hoaù. 1.2.3.6 Kieåm tra, giaùm saùt sau giaûi ngaân a. Kieåm tra thoâng qua, chöùng töø: - Ñònh kyø Ngaân haøng tieán haønh ñaùnh giaù tình hình saûn xuaát kinh doanh vaø taøi chính cuûa Khaùch haøng thoâng qua caùc baùo caùo taøi chính. - Tröôøng hôïp caáp taïm öùng, sau khi hoaøn chöùng töø, Ngaân haøng kieåm tra ngay caùc hoaù ñôn, boä chöùng töø nhaäp khaåu, khoái löôïng nguyeân vaät lieäu thu mua coù phuø hôïp vôùi soá voán vay ñaõ taïm öùng. - Ñònh kyø haøng thaùng, haøng quyù, Ngaân haøng kieåm tra chöùng töø chöùng minh vieäc xuaát khaåu cuûa Khaùch haøng, ñaûm baûo haøng xuaát khaåu ñuùng ñoái töôïng, giaù trò loâ haøng xuaát khaåu, phuø hôïp vôùi soá voán ñaõ cho vay. b. Kieåm tra taïi hieän tröôøng - Sau khi caáp voán vay, Ngaân haøng kieåm tra ñònh kyø hoaëc ñoät xuaát taïi hieän tröôøng veà: tieán ñoä thöïc hieän hôïp ñoàng xuaát khaåu, tình hình thu mua nguyeân lieäu, nhaäp kho haøng hoùa, ñaûm baûo söï phuø hôïp giöõa caùc hoaù ñôn chöùng töø thu mua vôùi soá löôïng haøng hoùa ñaõ thu mua vaø giaù trò thöïc teá ñöôïc hình thaønh töø voán vay. - Ngaân haøng cho vay thöôøng xuyeân lieân heä vôùi ngaân haøng thanh toaùn phuïc vuï Khaùch haøng ñeå theo doõi vieäc môû vaø söûa ñoåi L/C (tröôøng hôïp Khaùch haøng vay voán theo hình thöùc L/C); theo doõi chaët cheõ tình hình saûn xuaát, cheá bieán haøng xuaát khaåu; tình hình giao haøng; tình hình laäp boä chöùng töø haøng xuaát; naém chaéc thôøi ñieåm thanh toaùn tieàn haøng ñaûm baûo tieàn vay chuyeån traû ngay cho Ngaân haøng. 22 - Ñònh kyø hoaëc ñoät xuaát Ngaân haøng kieåm tra giaùm saùt ñaùnh giaù veà tình hình, thöïc traïng taøi saûn baûo ñaûm tieàn vay, nhöõng bieán ñoäng veà giaù trò do taêng, giaûm giaù thò tröôøng. - Tröôøng hôïp cho vay theo haïn möùc, ñònh kyø haøng thaùng Ngaân haøng kieåm tra: soá löôïng nguyeân vaät lieäu thu mua trong thaùng; tình hình xuaát khaåu trong thaùng, goàm: soá löôïng, giaù trò, chuûng loaïi haøng xuaát, tieán ñoä thanh toaùn tieàn haøng cuûa nhaø nhaäp khaåu; soá löôïng, giaù trò nguyeân vaät lieäu toàn kho taïi thôøi ñieåm kieåm tra. 1.2.3.7 Thu hoài voán vay Caên cöù kyøhaïn traû nôï goác, laõi cuûa khoaûn vay Ngaân haøng laäp thoâng baùo traû nôï vay (goác vaø laõi) göûi Khaùch haøng tröôùc thôøi ñieåm thu nôï 10 ngaøy. Sau thôøi haïn 10 ngaøy laøm vieäc keå töø ngaøy ñeán haïn traû nôï, Khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï vay cuûa kyø haïn ñoù thì soá nôï goác vaø laõi chaäm traû phaûi chòu laõi suaát quaù haïn theo quy ñònh. 1.2.3.8 Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng Sau khi Khaùch haøng ñaõ hoaøn traû ñaày ñuû nôï vay theo hôïp ñoàng tín duïng, Ngaân haøng seõ tieán haøng kyù keát Bieân baûn thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng vôùi Khaùch haøng 23 TOÙM LÖÔÏC CHÖÔNG 1 ÔÛ chöông 1, luaän vaên giôùi thieäu nhöõng lyù luaän chung veà tín duïng vôùi nhöõng khaùi nieäm, baûn chaát, vai troø, chöùc naêng cuûa tín duïng noùi chung, ñaëc bieät laø tín duïng xuaát khaåu cuûa nhaø nöôùc (moät daïng tín duïng Nhaø nöôùc). Cuøng vôùi tín duïng ngaân haøng, tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc trôû thaønh moät boä phaän quan troïng khoâng theå thieáu goùp phaàn vaøo taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu, phaùt trieån kinh teá caû nöôùc. Vôùi chuû tröông ñaåy maïnh phaùt trieån xuaát khaåu naâng cao söùc caïnh tranh haøng hoùa Vieät Nam treân thò tröôøng quoác teá, thì ngoaøi vieäc taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi veà cô cheá, chính saùch, thuû tuïc haønh chính Chính phuû ñaõ coù nhöõng bieän phaùp cuï theå hoã trôï doanh nghieäp xuaát khaåu veà voán thoâng qua chính saùch tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc. Luaän vaên giôùi thieäu veà khaùi nieäm, vai troø, caùc hình thöùc tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc trong giai ñoaïn hieän nay. Coù theå thaáy ñöôïc chính saùch naøy ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi doanh nghieäp tieáp caän voán nhaèm naâng cao naêng löïc saûn xuaát xuaát khaåu 24 CHÖÔNG 2 TÌNH HÌNH THÖÏC HIEÄN TÍN DUÏNG XUAÁT KHAÅU CUÛA NHAØ NÖÔÙC TAÏI NGAÂN HAØNG PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM - SÔÛ GIAO DÒCH II --&-- 25 2.1 ÑAËC ÑIEÅM KINH TEÁ – XAÕ HOÄI THAØNH PHOÁ HOÀ CHI MINH 2.1.1 Vò trí ñòa lyù Thaønh phoá Hoà Chí Minh naèm trong toïa ñoä ñòa lyù khoaûng 10o 10’ – 10o 38’ vó ñoä Baéc vaø 106o22’ – 106o54’kinh ñoä ñoâng, ôû phía Nam vaø thuoäc khu vöïc Ñoâng Nam Boä. + Phía Baéc giaùp tænh Bình Döông + Phía Taây Baéc giaùp tænh Taây Ninh + Phía Taây vaø Taây Nam giaùp tænh Long An vaø tieàn Giang + Phía Ñoâng Nam giaùp tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu + Phía Ñoâng vaø Ñoâng Baéc giaùp tænh Ñoàng Nai + Phía Nam giaùp vôùi Bieån Ñoâng coù bôø bieån daøi 15km Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù toång dieän tích khoaûng 2985 km2 vôùi daân soá khoaûng treân 8 trieäu ngöôøi. Thaønh phoá ñöôïc chia laøm 24 quaän, huyeän + Quaän : 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12, Taân Bình, Bình Thaïnh, Goø Vaáp, Phuù Nhuaän, Thuû Ñöùc, Bình Taân, Taân Phuù + Huyeän: Bình Chaùnh, Nhaø Beø, Hoùc Moân, Cuû Chi, Caàn Giôø 2.1.2 Tình hình kinh teá – xaõ hoäi thaønh phoá Hoà Chí Minh Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø moät trong boán, tænh thaønh phoá thuoäc ñòa baøn kinh teá troïng ñieåm phía Nam, laø ñaàu moái giao thoâng noái lieàn caùc tænh trong vuøng vaø laø cöûa ngoõ cuûa caû nöôùc vôùi quoác teá qua heä thoáng giao thoâng ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng thuûy, ñöôøng boä. Söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa TPHCM luoân gaén lieàn vôùi söï nghieäp ñoåi môùi cuûa ñaát nöôùc. Vieäc xoùa boû cô cheá bao caáp, phaùt trieån nhieàu thaønh phaàn kinh teá keát hôïp vôùi nhöõng noã löïc xaây döïng cô cheá chính saùch taäp trung vaøo heä thoáng caùc coâng cuï quaûn lyù kinh teá vó moâ vaø khung phaùp lyù nhaèm taïo ñieàu kieän cho 26 kinh teá thò tröôøng hoaït ñoäng hieäu quaû vaø phaùt huy ñöôïc tieàm löïc vaø tính naêng ñoäng cuûa trung taâm kinh teá lôùn nhaát nöôùc. Nhòp ñoä taêng tröôûng cuûa thaønh phoá baét ñaàu töø naêm 1990. Bình quaân giai ñoaïn töø naêm 1991-1995, toång saûn phaåm noäi ñòa cuûa thaønh phoá taêng 12,6 %/naêm. Giai ñoaïn 1996-2000, GDP bình quaân taêng 10,2%/naêm. Giai ñoaïn 2001-2005, GDP bình quaân taêng 11%. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø nôi hoaït ñoäng kinh teá naêng ñoäng nhaát, ñi ñaàu trong caû nöôùc veà toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Neáu nhö naêm 2001 toác ñoä taêng GDP cuûa thaønh phoá laø 7,4 % thì ñeán naêm 2007 taêng leân 12,6%. Phaùt trieån kinh teá vôùi toác ñoä taêng tröôûng cao ñaõ taïo ra möùc ñoùng goùp GDP lôùn cho caû nöôùc. Tyû troïng GDP cuûa thaønh phoá chieám 1/3 GDP cuûa caû nöôùc . Coù theå noùi thaønh phoá laø haït nhaân trong vuøng Kinh teá troïng ñieåm phía Nam vaø trung taâm ñoái vôùi vuøng Nam Boä. Vôùi möùc ñoùng goùp GDP laø 66,1% trong vuøng vaø ñaït möùc 30% trong toång GDP cuûa caû khu vöïc Nam Boä. Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp naêm 2007 ñaït 341.521 tyû ñoàng, taêng 13,6% so vôùi naêm 2006. Giaù trò saûn xuaát noâng laâm thuûy saûn naêm 2007 taêng 5,8% so vôùi naêm 2006. Thaønh phoá laø nôi thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi maïnh nhaát caû nöôùc, keå töø khi Luaät ñaàu tö ñöôïc ban haønh. Soá döï aùn ñaàu tö vaøo thaønh phoá chieám khoaûng 1/3 toång soá döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân caû nöôùc. Naêm 2007, ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi taêng khaù so vôùi naêm 2006, 460 döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc caáp pheùp vôùi toång voán 2.280 trieäu USD, taêng 62,5% veà soá döï aùn vaø 40,1% veà voán ñaàu tö. Coù 197 döï aùn taêng voán vôùi soá voán ñieàu chænh taêng 310 trieäu USD. Tính chung toång voán ñaàu tö keå caû taêng voán laø 2.590 trieäu USD, taêng 16%. Beân caïnh ñoù, coù 3 döï aùn ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi coù toång voán laø 1,1 trieäu USD. 27 Thaønh phoá luoân chieám tyû troïng cao nhaát trong toång thu ngaân saùch cuûa nhaø nöôùc, maëc duø gaëp nhieàu khoù khaên song thu ngaân saùch cuûa thaønh phoá vaãn khoâng ngöøng taêng. Naêm 2007, toång thu ngaân saùch treân ñòa baøn 83.435 tyû ñoàng, taêng 18,1% so vôùi naêm 2006, ñaït 107% döï toaùn caû naêm. Veà thöông maïi, dòch vuï thaønh phoá laø trung taâm xuaát nhaäp khaåu lôùn nhaát nöôùc. Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa thaønh phoá ngaøy caøng chieám tyû troïng lôùn trong toång kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa caû nöôùc. Naêm 2007, kim ngaïch xuaát khaåu treân ñòa baøn ñaït 18,3 tyû USD, taêng 17,2% so vôùi naêm 2006 (neáu khoâng tính daàu thoâ, kim ngaïch xuaát khaåu taêng 35%). Trong ñoù, khu vöïc kinh teá trong nöôùc taêng 34,1%; khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng 36,5%. Toång möùc haøng hoùa baùn leû taêng 26,6%, neáu loaïi tröø yeáu toá bieán ñoäng giaù, taêng 16,4%. Cô sôû vaät chaát ngaønh thöông maïi ñöôïc taêng cöôøng vôùi khoaûng 400 chôï baùn leû, 81 sieâu thò, 18 trung taâm thöông maïi, 3 chôï ñaàu moái. Khu vöïc dòch vuï taêng tröôûng vöôït keá hoaïch, ñaùp öùng ngaøy caøng toát hôn nhu caàu saûn xuaát - kinh doanh vaø phuïc vuï ñôøi soáng daân cö. Hoaït ñoäng du lòch cuûa thaønh phoá phaùt trieån maïnh, chöa bao giôø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñoùn nhieàu du khaùch nhö naêm 2007. Löôïng khaùch du lòch quoác teá ñeán thaønh phoá treân 2,6 trieäu löôït, taêng 17% so vôùi naêm 2006. Doanh thu ngaønh du lòch (chæ tính ngaønh khaùch saïn vaø du lòch löõ haønh) ñaït 10.735 tyû ñoàng, taêng 23,5% so vôùi naêm tröôùc. Coâng taùc xuùc tieán, quaûng baù du lòch ñaõ phaùt huy caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, naâng cao chaát löôïng chuyeân muïc du lòch treân caùc baùo lôùn, truyeàn hình, taêng cöôøng vaø naâng cao hieäu quaû caùc ñôït tham döï hoäi chôï du lòch chuyeân nghieäp khu vöïc vaø caùc thò tröôøng troïng ñieåm. 28 Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø trung taâm taøi chính ngaân haøng lôùn nhaát Vieät Nam, thaønh phoá daãn ñaàu caû nöôùc veà soá löôïng ngaân haøng vaø doanh soá quan heä taøi chính - tín duïng. Doanh thu cuûa heä thoáng ngaân haøng thaønh phoá chieám khoaûng 1/3 toång doanh thu toaøn quoác. Naêm 2007, caùc hoaït ñoäng tín duïng - ngaân haøng tieáp tuïc phaùt trieån, goùp phaàn ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát - kinh doanh. Nguoàn voán huy ñoäng qua ngaân haøng ñaït 484.272 tyû ñoàng, taêng 69,6% so vôùi naêm 2006. Dö nôï tín duïng 397.172 tyû ñoàng, taêng 72,9%; Nhieàu dòch vuï tín duïng hieän ñaïi ñöôïc ñöa vaøo öùng duïng, maïng löôùi thanh toaùn thoâng qua theû ATM ñöôïc môû roäng. Veà thò tröôøng chöùng khoaùn, ñaõ coù 130 coå phieáu, 02 chöùng chæ quyõ ñöôïc nieâm yeát taïi Sôû Giao dòch chöùng khoaùn thaønh phoá Hoà Chí Minh; toång giaù trò nieâm yeát toaøn thò tröôøng 101.502 tyû ñoàng; trong ñoù coå phieáu ñaït 35.509 tyû ñoàng, traùi phieáu 64.494 tyû ñoàng, chöùng chæ quyõ 1.500 tyû ñoàng. Trong quaù trình phaùt trieån vaø hoäi nhaäp, thaønh phoá Hoà Chí Minh luoân khaúng ñònh vai troø laø moät trung taâm kinh teá, taøi chính, thöông maïi, dòch vuï cuûa caû nöôùc; laø haït nhaân cuûa vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, moät trong ba vuøng kinh teá troïng ñieåm lôùn nhaát nöôùc vaø cuõng laø vuøng ñoäng löïc cho coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi ôû ñòa baøn Nam Boä vaø caû nöôùc theo chieán löôïc coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. 2.2. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC CUÛA SÔÛ GIAO DÒCH II 2.2.1 Sô ñoà cô caáu toå chöùc Sôû Giao Dòch II ñöôïc thaønh thaønh laäp theo Quyeát ñònh 270/QÑ-NHPT ngaøy 18/06/2007 cuûa Toång Giaùm Ñoác Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam. Tieàn thaân cuûa Sôû Giao Dòch II laø Chi nhaùnh Quyõ Hoã trôï Phaùt trieån TP.HCM tröïc thuoäc Quyõ Hoã trôï Phaùt trieån Vieät Nam. Khi Chính phuû quyeát ñònh chuyeån ñoåi moâ 29 hình hoaït ñoäng Quyõ Hoã trôï Phaùt Trieån Vieät Nam sang thaønh Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam cho phuø hôïp vôùi tình hình môùi, Vieät Nam chuaån bò gia nhaäp Toå chöùc thöông maïi Theá Giôùi. Luùc ñaàu, Chi nhaùnh Quyõ Hoã trôï Phaùt trieån TPHCM ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh Chi nhaùnh Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam TPHCM. Ñeán ngaøy 18/06/2007, Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam Chi nhaùnh TPHCM chính thöùc ñoåi teân thaønh Sôû Giao Dòch II – Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam Sôû Giao Dòch II coù truï sôû ñaët taïi TPHCM, coù con daáu, coù baûng caân ñoái keá toaùn, ñöôïc môû taøi khoaûn taïi Kho baïc Nhaø nöôùc, Ngaân haøng Nhaø nöôùc, caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Sôû Giao Dòch II coù chöùc naêng, nhieäm vuï huy ñoäng, tieáp nhaän voán cuûa caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå thöïc hieän chính saùch tín duïng ñaàu tö vaø tín duïng xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc treân ñòa baøn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø cuûa Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam. 30 GIAÙM ÑOÁC PHOÙ GIAÙM ÑOÁC Phoøng Tín duïng 2 Phoøng Tín duïng xuaát khaåu Phoøng Taøi chính – Keá Toaùn Phoøng Haønh chính Quaûn lyù nhaân söï Phoøng thoâng tin – tin hoïc Phoøng tín duïng 1 Phoøng kieåm tra PHOÙ GIAÙM ÑOÁC PHOÙ GIAÙM ÑOÁC Phoøng Tín duïng 3 Phoøng Toång hôïp 31 2.2.2 Sô löôïc chöùc naêng töøng phoøng - Phoøng Toång hôïp: coâng taùc keá hoaïch, baùo caùo thoáng keâ; coâng taùc huy ñoäng voán; coâng taùc thaåm ñònh caùc döï aùn söû duïng voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån; phoøng ngöøa vaø xöû lyù ruûi ro; - Phoøng Taøi chính keá toaùn: coâng taùc haïch toaùn keá toaùn, caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï, hoaït ñoäng thu chi taøi chính; toå chöùc coâng taùc thanh toaùn cho khaùch haøng vaø tham gia heä thoáng thanh toaùn trong nöôùc; toå chöùc thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù kho quyõ (quaûn lyù löu tröõ tieàn vaø aán chæ coù giaù) trong phaïm vi Sôû Giao Dòch II; toå chöùc thöïc hieän coâng taùc taøi vuï noäi boä Sôû Giao Dòch II theo ñuùng quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc vaø Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam. - Phoøng Kieåm tra noäi boä: tham möu Giaùm Ñoác thöïc hieän coâng taùc kieåm tra noäi boä vaø coâng taùc phaùp cheá cuûa Sôû Giao Dòch II nhaèm ñaûm baûo cho moïi hoaït ñoäng cuûa Sôû Giao Dòch II tuaân thuû theo ñuùng phaùp luaät, caùc quy ñònh cuûa NHPT Vieät Nam vaø quy ñònh noäi boä cuûa Sôû Giao Dòch II - Phoøng Tín duïng 1: cho vay, caáp phaùt uûy nhieäm caùc chöông trình, döï aùn ñaàu tö thuoäc kinh teá ñòa phöông treân ñòa baøn TPHCM vaø caùc lónh vöïc khaùc theo phaân coâng cuûa Giaùm ñoác. - Phoøng Tín duïng 2: cho vay, caáp phaùt uy nhieäm caùc döï aùn cuûa caùc chuû ñaàu tö laø caùc Toång Coâng ty, caùc Boä, Ngaønh thuoäc kinh teá Trung öông theo phaân coâng cuûa Giaùm ñoác. - Phoøng Tín duïng 3: cho vay vaø caáp phaùt uûy nhieäm caùc chöông trình, döï aùn ñaàu tö trong lónh vöïc saûn xuaát, phaân phoái ñieän vaø caùc lónh vöïc khaùc theo phaân coâng cuûa Giaùm Ñoác 32 - Phoøng TDXK: trieån khai thöïc hieän vieäc toå chöùc thöïc hieän nghieäp vuï tín duïng xuaát khaåu theo ñuùng quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc vaø Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam - Phoøng Haønh chính Quaûn lyù nhaân söï: quaûn lyù vaø toå chöùc thöïc hieän coâng taùc haønh chính, quaûn trò, vaên thö, leã taân phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng cuûa Sôû Giao Dòch II; coâng taùc toå chöùc, quaûn lyù nhaân söï, ñaøo taïo vaø lao ñoäng tieàn löông, coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc vaø ñaøo taïo cuûa Sôû Giao Dòch II. - Phoøng Thoâng tin tin hoïc: trieån khai thöïc hieän öùng duïng coâng ngheä thoâng tin; tin hoïc hoùa caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï cuûa NHPT; toå chöùc cô sôû döõ lieäu vaø quaûn lyù thoáng nhaát coâng taùc tin hoïc trong heä thoáng Sôû Giao Dòch II. 2.2.3 Toå chöùc, chöùc naêng Phoøng Tín duïng xuaát khaåu - Thöïc hieän vieäc tieáp xuùc Khaùch haøng; höôùng daãn Khaùch haøng laäp hoà sô vay voán TDXK phuø hôïp vôùi chính saùch TDXK cuûa Nhaø nöôùc vaø theo quy ñònh cuûa Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam. - Phaân tích kinh teá theo ngaønh, ngheà kinh teá kyõ thuaät, danh muïc Khaùch haøng, löïa choïn hình thöùc cho vay an toaøn vaø ñaït hieäu quaû cao. - Thaåm ñònh vaø ñeà xuaát cho vay TDXK theo phaân caáp. - Tham möu cho Giaùm ñoác Sôû trong vieäc tieáp nhaän hoà sô, thaåm ñònh, trình Toång Giaùm Ñoác caùc khoaûn vay vöôït möùc phaân caáp cuûa Giaùm ñoác Sôû. - Theo doõi vaø thu hoài nôï vay TDXK - Thöôøng xuyeân phaân loaïi dö nôï, phaân tích nôï quaù haïn, tìm nguyeân nhaân vaø ñeà xuaát khaéc phuïc. - Phoái hôïp vôùi caùc phoøng coù lieân quan thöïc hieän cheá ñoä thoâng tin, baùo caùo theo quy ñònh. 33 2.3 PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH THÖÏC HIEÄN NGHIEÄP VUÏ TÍN DUÏNG XUAÁT KHAÅU CUÛA NHAØ NÖÔÙC TAÏI SÔÛ GIAO DICH II 2.3.1 Giai ñoaïn tröôùc khi gia nhaäp WTO: 2001-2006 Cô sôû phaùp lyù trieån khai nghieäp vuï tín duïng hoã trôï xuaát khaåu giai ñoaïn naøy ñöôïc thöïc hieän theo Quyeát ñònh 133/QÑ-TTg ngaøy 15/09/2001 veà quy cheá tín duïng hoã trôï xuaát khaåu. Beân caïnh ñoù laø caùc quy cheá vaø quy trình höôùng daãn cuûa töøng nghieäp vuï do Quyõ Hoã trôï Phaùt trieån Vieät Nam luùc baáy giôø (nay laø Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam -VDB) ban haønh. Vôùi nhieäm vuï ñöôïc phaân coâng phuï traùch treân ñòa baøn TPHCM, moät ñòa baøn kinh teá troïng ñieåm cuûa caû nöôùc, Chi nhaùnh Quyõ HTPT TPHCM (nay laø Sôû Giao Dòch II – Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam) coù ñöôïc nhöõng thuaän lôïi nhaát ñònh vaø khoâng ít khoù khaên trong thöïc hieän nghieäp vuï tín duïng HTXK cuûa Nhaø Nöôùc. Baèng nhöõng noã löïc cuûa mình, sau hôn 5 naêm trieån khai thöïc hieän naøy, keát quaû thöïc hieän tín duïng HTXK cuûa Nhaø Nöôùc ñaït ñöôïc nhö sau: + Ñoái vôùi cho vay voán ngaén haïn HTXK: Toång doanh soá cho vay ñaït 5.975 tyû ñoàng, thu nôï ñaït 5.363 tyû ñoàng, thu laõi ñaït 75 tyû ñoàng. + Ñoái vôùi cho vay trung daøi haïn HTXK: Ñaõ phaùt vay hôn 148,6 tyû ñoàng cho 16 döï aùn ñaàu tö phuïc vuï cho xuaát khaåu, thu laõi ñaït 19,4 tyû ñoàng. + Ñoái vôùi hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö: Ñaõ hoã trôï 27,4 tyû ñoàng buø ñaép chi phí vay voán ñeå thöïc hieän 23 döï aùn phuïc vuï xuaát khaåu. + Ñoái vôùi baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng: Ñeán thôøi ñieåm cuoái naêm 2006 vaãn chöa phaùt haønh ñöôïc thö baûo laõnh naøo. Ñaây laø tình hình chung cuûa toaøn heä thoáng Quyõ Hoã trôï Phaùt trieån Vieät Nam luùc baáy giôø. Nguyeân nhaân chuû yeáu 34 laø do uy tín vaø ñaùnh giaù xeáp haïng tín nhieäm quoác gia cuûa Vieät Nam treân thò tröôøng quoác teá coøn thaáp chöa taïo ñöôïc loøng tin ñoái vôùi caùc nhaø nhaäp khaåu nöôùc ngoaøi. Nhö vaäy coù theå thaáy keát quaû tín duïng HTXK giai ñoaïn naøy trieån khai chuû yeáu döôùi 3 hình thöùc : cho vay ngaén haïn, cho vay trung daøi haïn, hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö. Trong ñoù hình thöùc cho vay ngaén haïn chieám tyû troïng lôùn nhaát. Ñieàu naøy ñaõ phaûn aùnh thöïc nhu caàu voán ngaén haïn raát lôùn cuûa caùc doanh nghieäp xuaát khaåu Vieät Nam trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. Ña soá caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coù quy moâ vöøa vaø nhoû, nguoàn voán töï coù ban ñaàu taäp trung ñaàu tö taøi saûn coá ñònh neân thieáu nguoàn voán ngaén haïn ñeå phuïc vuï cho saûn xuaát. Chính vì vaäy hình thöùc cho vay ngaén haïn HTXK cuûa Chính Phuû giai ñoaïn naøy raát ñöôïc doanh nghieäp quan taâm vaø taän duïng ñeå phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát. Do vai troø tính chaát quan troïng cuûa nghieäp vuï cho vay ngaén haïn HTXK trong boái caûnh kinh teá ñaát nöôùc trong quaù trình hoäi nhaäp neân noäi dung cuûa baøi vieát taäp trung ñi saâu vaøo phaân tích nhöõng öu ñieåm vaø haïn cheá cuûa hình thöùc naøy. * Tình hình thöïc hieän nghieäp vuï tín duïng ngaén haïn HTXK taïi Sôû Giao Dòch II giai ñoaïn tröôùc gia nhaäp WTO (2001 – 2006) 2.3.1.1 Cô sôû phaùp lyù ñoái vôùi hoaït ñoäng cho vay ngaén haïn HTXK taïi Sôû Giao Dòch II - Quyeát ñònh soá 133/QÑ-TTg ngaøy 15/09/2001 cuûa Thuû töôùng veà quy cheá tín duïng HTXK - Quyeát ñònh soá 250/2001/QÑ-HTPT ngaøy 19/10/2001 cuûa Toång Giaùm Ñoác Quyõ HTPT veà ban haønh quy trình nghieäp vuï cho vay ngaén haïn HTXK. 35 - Quyeát ñònh soá 432/QÑ-HTPT ngaøy 22/09/2004 cuûa Toång Giaùm Ñoác Quyõ HTPT veà ban haønh quy trình nghieäp vuï cho vay ngaén haïn HTXK. - Vaên baûn soá 2426 HTPT/VNN ngaøy 12/11/2004 cuûa Toång Giaùm Ñoác Quyõ HTPT höôùng daãn baûo ñaûm tieàn vay ñoái vôùi tín duïng ngaén haïn HTXK. 2.3.1.2 Veà keát quaû thöïc hieän hoaït ñoäng cho vay ngaén haïn HTXK: (Nguoàn soá lieäu trích baùo caùo toång keát haøng naêm Sôû Giao Dòch II) Baûng 1: Tình hình cho vay ngaén haïn HTXK giai ñoaïn tröôùc khi gia nhaäp WTO ÑVT: Tyû ñoàng Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Cho vay 9 411 669 1.670 1.409 1.808 Thu nôï 2 236 631 1.439 1.513 1.542 Thu laõi 0 3 7 19 22 25 Dö nôï thôøi ñieåm 7 182 219 450 346 612 Nôï quaù haïn 0 0 0 3 8 2 Baûng 2: Tyû leä cho vay ngaén haïn HTXK Sôû Giao Dòch II trong heä thoáng NHPT ÑVT: Tyû ñoàng Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Sôû Giao Dòch II 9 411 669 1.670 1.409 1.808 Heä thoáng NHPT 167 3.006 6.200 10.142 10.755 7.864 Tyû leä (%) 5% 14% 11% 16% 13% 23% 36 Bieåu 1: Tình hình cho vay ngaén haïn HTXK taïi Sôû Giao Dòch II giai ñoaïn tröôùc khi gia nhaäp WTO 411 669 1,670 1,409 1,808 236 631 1,439 1,542 25 9 1,513 2 30 7 19 22 - 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 1,800 2,000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Năm Tỷ ñồng Cho vay Thu nôï Thu laõi 37 Qua bieåu ñoà treân coù theå thaáy hoaït ñoäng tín duïng ngaén haïn HTXK taêng tröôûng theo töøng naêm, bình quaân giai ñoaïn 2002 – 2006 taêng 56%/naêm. Möùc taêng naøy cao hôn möùc taêng tröôûng 21%/naêm cuûa doanh thu xuaát khaåu bình quaân TPHCM giai ñoaïn 2002-2006. Tyû leä doanh soá cho vay haøng naêm cuûa Sôû Giao Dòch II treân toaøn heä thoáng NHPT khaù cao, bình quaân 13,7%, cho thaáy vò theá quan troïng cuûa Sôû Giao Dòch II trong thöïc hieän cho vay ngaén haïn HTXK. Ñeán naêm 2006, doanh soá cho vay ñaõ ñaït 1.809 tyû ñoàng, thu nôï ñaït 1.542 tyû ñoàng, thu laõi ñaït 25 tyû ñoàng, nôï quaù haïn cuoái naêm 2,1 tyû ñoàng, chieám tyû troïng 0,4% treân toång dö nôï. Soá löôïng khaùch haøng ñöôïc höôûng tín duïng ngaén haïn HTXK lieân tuïc taêng, ñeán naêm cuoái naêm 2006 coù toång coäng 51 doanh nghieäp ñöôïc vay voán ngaén haïn HTXK. Ñieàu naøy cho thaáy Sôû Giao Dòch II ñaõ coù nhieàu tích cöïc hoã trôï caùc doanh nghieäp xuaát khaåu tieáp caän ñöôïc nguoàn voán öu ñaõi cuûa Chính Phuû ñeå môû roäng hoaït ñoäng saûn xuaát naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø gia taêng kim ngaïch xuaát khaåu. Xeùt veà cô caáu cho vay ñoái vôùi töøng maët haøng: Trong giai ñoaïn naøy, doanh soá cho vay ngaén haïn HTXK ñöùng ñaàu laø maët haøng thuûy saûn chieám tyû troïng nhieàu nhaát 33% (töông ñöông 1.884 tyû ñoàng), keá ñeán laø caø pheâ 28%, (töông ñöôïng 1.688 tyû ñoàng), Deät may 16% (972 tyû ñoàng), Caùp ñieän 7% (439 tyû ñoàng), Gaïo vaø Boùng ñeøn 4% (260 tyû ñoàng), Goã 3% (164 tyû ñoàng), maët haøng khaùc 5% (305 tyû ñoàng). 38 Bieåu 2: Tyû troïng cho vay theo maët haøng giai ñoaïn tröôùc khi gia nhaäp WTO 32% 29% 16% 7% 4% 4% 3% 5% Thuûy saûn Caø pheâ Deät may Caùp ñieän Gaïo Boùng ñeøn Goã Khaùc Tyû troïng tín duïng ngaén haïn HTXK ñoái vôùi töøng maët haøng cho thaáy öu theá xuaát khaåu cuûa nhöõng maët haøng naøy. Caùc maët haøng: Thuûy saûn, Caø pheâ, Deät may, Caùp ñieän, Goã…laø nhöõng maët haøng coù kim ngaïch xuaát khaåu ngaøy caøng taêng vaø ñöôïc xem laø nhöõng maët haøng xuaát khaåu chuû löïc trong toång kim ngaïch xuaát khaåu TPHCM noùi rieâng vaø cuûa caû nöôùc noùi chung. 2.3.1.3 Veà coâng taùc thöïc hieän, quaûn lyù nghieäp vuï cho vay ngaén haïn hoã trôï xuaát khaåu. Ñeå trieån khai thöïc hieän chính saùch tín duïng HTXK coù hieäu quaû, Quyõ Hoã trôï Phaùt trieån Vieät Nam luùc baây giôø (nay laø Ngaân haøng Phaùt trieån Vieät Nam) ñaõ ban haønh quy trình nghieäp vuï cho vay ngaén haïn HTXK vaø thöôøng xuyeân coù nhöõng ñieàu chænh phuø hôïp hoaøn thieän quy trình. Noäi dung quy trình quy ñònh veà trình töï caùc böôùc thöïc hieän trong quaù trình xeùt duyeät, cho vay, thu nôï, ñaûm baûo tuaân thuû ñuùng caùc quy ñònh veà tín duïng hieän haønh nhaèm naâng cao hieäu quaû söû duïng voán, haïn cheá ruûi ro vaø thöïc hieän ñuùng chính saùch khuyeán khích xuaát khaåu cuûa Nhaø nöôùc. 39 Nhìn vaøo keát quaû taêng tröôûng tín duïng thöïc hieän giai ñoaïn naøy coù theå ñaùnh giaù ñöôïc coâng taùc thöïc hieän, quaûn lyù nghieäp vuï tín duïng ngaén haïn HTXK theo thôøi gian ñaõ coù nhöõng caûi thieän toát hôn. Sau ñaây laø nhöõng maët ñaït ñöôïc vaø nhöõng haïn cheá trong coâng taùc thöïc hieän, quaûn lyù nghieäp vuï: a. Nhöõng maët ñaït ñöôïc Thöù nhaát, nhöõng thay ñoåi tích cöïc veà quy trình cho vay cuûa Hoäi sôû chính ñaõ thaùo gôû nhieàu vöôùng maéc giöõa NHPT (tröôùc ñaây laø Quyõ HTPT) vôùi khaùch haøng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho khaùch haøng tieáp caän vôùi nguoàn voán öu ñaõi. Baèng chöùng quy trình cho vay soá 432/QÑ-HTPT ban haønh ngaøy 22/09/2004 ñaõ coù nhieàu thay ñoåi phuø hôïp vôùi thöïc teá hôn so vôùi Quy trình cho vay soá 250/QÑ-HTPT ban haønh ngaøy 10/10/2001. Cuï theå: - Veà hình thöùc cho vay: ñaõ boå sung theâm hình thöùc cho vay theo haïn möùc, aùp duïng ñoái vôùi caùc khaùch haøng thoûa maõn 3 ñieàu kieän sau: + Coù quan heä uy tín vôùi Quyõ Hoã trôï phaùt trieån + Coù kim ngaïch xuaát khaåu > 50% doanh thu cuûa naêm lieàn keà tröôùc ñoù + Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù laõi hai naêm gaàn nhaát Vôùi hình thöùc cho vay theo haïn möùc, vieäc thaåm ñònh ñöôïc thöïc hieän 1 laàn duy nhaát cho toaøn boä phöông aùn vay hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh naêm keá hoaïch khi xeùt duyeät haïn möùc. Nhôø ñoù khaùch haøng giaûm ñöôïc thuû tuïc vay voán, ruùt ngaén thôøi gian giaûi ngaân ñaùp öùng nhu caàu söû duïng voán. - Veà baûo ñaûm tieàn vay: hình thöùc baûo ñaûm tieàn vay ña daïng hôn so vôùi tröôùc ñaây chæ coù hình thöùc theá chaáp vaø caàm coá. Quyõ HTPT cuõng ban haønh quy trình 2426/HTPT/VNN ngaøy 04/11/2004 höôùng daãn veà baûo ñaûm tieàn vay nhaèm giuùp caùc ñôn vò tröïc thuoäc thuaän lôïi trong taùc nghieäp. Vieäc môû roäng caùc hình thöùc baûo ñaûm 40 tieàn vay cho pheùp caùc khaùch haøng vay voán chuû ñoäng hôn trong löïa choïn hình thöùc baûo ñaûm phuø hôïp vôùi tình hình vaø khaû naêng cuûa mình. - Ñieàu kieän veà hôïp ñoàng xuaát khaåu: ñoái vôùi cho vay tröôùc khi giao haøng, hôïp ñoàng xuaát khaåu (HÑXK) ñeà nghò vay voán khoâng phaân bieät hình thöùc thanh toaùn. So vôùi tröôùc ñaây chæ chaáp nhaän phöông thöùc thanh toaùn CAD, L/C coøn nhöõng tröôøng hôïp khaùc phaûi xin yù kieán cuûa Hoäi Sôû Chính thì quy ñònh môùi naøy laøm taêng tính chuû ñoäng cuõng nhö traùch nhieäm cho caùc Chi nhaùnh ruùt ngaén thôøi gian thaåm ñònh phöông aùn vay. Thöù hai, coâng taùc tìm kieám vaø chaêm soùc khaùch haøng ñöôïc chuù troïng ngay töø thôøi gian ñaàu trieån khai nghieäp vuï. Sôû Giao Dòch II thöôøng xuyeân lieân heä vôùi caùc ñaàu moái ñe._.