Nâng cao hiệu quả khai thác dầu khí tầng Oligoxen hạ mỏ Bạch Hổ, bằng tăng cường xử lý nhũ tương axít vùng cận đáy giếng khai thác

lêi nãi ®Çu * * * Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh dÇu khÝ ®ãng mét vai trß lµ ngµnh mòi nhän cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ lµ ®éng lùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn trong ®ã cã n­íc ta. ë ViÖt nam ta, ngµnh dÇu khÝ cßn rÊt non trÎ, tuy míi b­íc vµo chÆng ®­êng ®Çu tiªn nh­ng hiÖu qu¶ cña nã ®· râ rµng vµ ®Çy høa hÑn. DÇu khÝ n­íc ta ®ãng gãp rÊt lín vµo nÒn kinh tÕ quèc d©n, nã ®· ®ãng gãp nhiÒu ngo¹i tÖ nhÊt cho ®Êt n­íc. §©y lµ mèi quan t©m vµ hy väng cña ®Êt n­íc v× ngµnh dÇu khÝ ph¸t triÓn th× kÐo theo nhiÒu ngµnh ph¸t triÓn theo. §ã lµ mét lÜnh vùc hÊp dÉn nhÊt cña nhiÒu c«ng ty n­íc ngoµi ®ang vµ sÏ t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­ vµo ViÖt nam. Trong qu¸ tr×nh khoan vµ khai th¸c dÇu khÝ, b¬m Ðp n­íc duy tr× cho ¸p suÊt vØa, do ®é thÈm tù nhiªn cña ®¸ chøa vïng cËn ®¸y giÕng bÞ gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau lµm t¾c c¸c lç hæng. Víi môc ®Ých gia t¨ng dßng thÊm cña dÇu tõ vØa vµo giÕng vµ t¨ng ®é tiÕp nhËn cña giÕng b¬m Ðp lµ nhiÖm vô sèng cßn cña c¸c c«ng ty dÇu khÝ. Do vËy viÖc xö lý vïng cËn ®¸y giÕng lµ mét vÊn ®Ò cùc kú quan träng cña qu¸ tr×nh khai th¸c dÇu khÝ tõ vØa vµo giÕng. Trong ®ã viÖc ph©n tÝch lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y giÕng ®ßi hái ph¶i cã thêi gian vµ c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó th«ng tin chÝnh x¸c vÒ ®Þa chÊt vïng má, c¸c tÝnh chÊt cña tÇng chøa vØa s¶n phÈm ®Æc tÝnh ho¸ lý cña c¸c chÊt ®iÒu kiÖn khai th¸c cho tõng tÇng s¶n phÈm ®Ó ®Ò ra ph¹m vi sö dông cña tõng ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y giÕng cho tõng ®èi t­îng cô thÓ vµ hîp lý nhÊt. B»ng vèn kiÕn thøc tiÕp thu ®­îc cña c¸c thÇy, c¸c c« vµ c¸c b¹n ë Tr­êng §¹i häc Má §Þa chÊt, còng nh­ trong thêi gian thùc tËp s¶n xuÊt vµ thùc tËp tèt nghiÖp t¹i Liªn doanh dÇu khÝ Vietsovpetro, t«i ®· m¹nh d¹n nhËn ®Ò tµi: “N©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c dÇu khÝ tÇng Oligoxen h¹ má B¹ch Hæ, b»ng t¨ng c­êng xö lý nhò t­¬ng axÝt vïng cËn ®¸y giÕng khai th¸c”. §­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña PGS-PTS. Hoµng Dung hiÖn ®ang c«ng t¸c t¹i Tr­êng §¹i häc Má ®Þa chÊt vµ c¸c thÇy, c« gi¸o trong tr­êng cïng b¹n bÌ ®ång nghiÖp gãp ý kiÕn, gióp ®ì t«i hoµn thµnh b¶n ®å ¸n nµy ®óng thêi h¹n. V× b­íc ®Çu lµm quen víi mét lÜnh vùc t­¬ng ®èi míi mÎ vµ khã kh¨n, ch¾c r»ng cßn nh÷ng khiÕm khuyÕt nhÊt ®Þnh, do vËy t«i rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c ThÇy, C« gi¸o vµ c¸c b¹n bÌ ®ång nghiÖp... T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ néi, ngµy 04 th¸ng 02 n¨m 1998 Ch­¬ng I §Æc ®iÓm chung t¹i vïng má B¹ch Hæ I. ®Æc ®iÓm ®Þa lý nh©n v¨n. 1. VÞ trÝ ®Þa lý. Má dÇu B¹ch hæ Lµ mét má dÇu khÝ lín n»m trong thÒm lôc ®Þa phÝa Nam n­íc ta. Má n»m ë l« sè 9 trªn biÓn §«ng. Má B¹ch Hæ c¸ch ®Êt liÒn ë ®iÓm gÇn nhÊt lµ 100 km vµ c¸ch thµnh phè Vòng tµu lµ 180 km vÒ h­íng §«ng Nam. ChiÒu s©u cña mùc n­íc biÓn kho¶ng trªn d­íi 5000m. 2. §Æc ®iÓm khÝ hËu. KhÝ hËu cña má B¹ch Hæ mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa vµ chÞu ¶nh h­ëng cña biÓn, ®­îc chia ra hai mïa râ rÖt ®ã lµ mïa m­a vµ mïa kh«. Mïa m­a kÐo dµi tõ th¸ng1 6 ®Õn th¸ng 10. Giai ®o¹n nµy cã giã mïa ®«ng Nam ho¹t ®éng m¹nh, trêi nãng, nhiÖt ®é trung b×nh tõ 260C-320C. L­îng m­a mïa nµy ®¹t 260mm/th¸ng ®Õn 270mm/th¸ng. §é Èm kh«ng khÝ trung b×nh tõ 87-89%. §©y còng lµ thêi kú ho¹t ®éng cña b·o biÓn, c¸c c¬n b·o cã tõ 7-10 c¬n/n¨m, khi ®ã vËn tèc cña giã ®¹t tíi 20-40m/s cã lóc tíi 60m/s. Trong c¸c c¬n b·o biÓn m¹nh chiÒu cao cña sãng cã thÓ ®¹t tíi 10m. Mïa kh« vµo tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 04 sang n¨m. Vµo mïa nµy chñ yÕu lµ giã mïa §«ng B¾c víi søc giã cÊp 5 cÊp 6. Vµo th¸ng 12 cã giã cÊp 7 - cÊp 8 khi ®ã sãng biÓn lªn cao tíi 8m. NhiÖt ®é mïa nµy trung b×nh tõ 22 - 27oC. L­îng m­a mïa nµy rÊt nhá trung b×nh kh«ng qu¸ 1mm/th¸ng. §é Èm kh«ng khÝ t­¬ng ®èi thÊp chØ ®¹t 65 - 68% v× chÞu sù ¶nh h­ëng cña biÓn. Mïa chuyÓn tiÕp vµo th¸ng 4-5. Mïa nµy giã b¾t ®Çu chuyÓn h­íng giã §«ng Nam. §é Èm kh«ng khÝ cña mïa nµy t¨ng ®¸ng kÓ, nã ®¹t tíi 85%. 3. Giao th«ng. Vòng Tµu lµ n¬i cã c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi tèt so víi c¸c Thµnh phè kh¸c. ë ®©y cã ®­êng quèc lé 51 nèi liÒn Vòng Tµu víi Thµnh phè Biªn Hoµ, vµ Sµi Gßn C¶ng biÓn Vïng Tµu ®ñ søc cho c¸c tµu cña liªn doanh dÇu khÝ vµ c¸c n­íc b¹n ®Õn chuyªn chë hµng ho¸ §­êng thuû ®­îc nèi liÒn víi c¶ng Sµi Gßn. S©n bay Vòng Tµu cña c«ng ty dÞch vô bay MiÒn Nam cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc c¸c lo¹i m¸y bay AN24, AN28 vµ c¸c lo¹i m¸y bay trùc th¨ng lu«n s½n sµng phôc vô ®¸p øng cho viÖc vËn chuyÓn c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ c¸c thiÕt bÞ phôc vô cho liªn doanh dÇu khÝ... 4. §Æc ®iÓm kinh tÕ, x· héi vµ nh©n v¨n. §©y lµ n¬i ®Æt trô së chÝnh cña xÝ nghiÖp liªn doanh dÇu khÝ Vietsovpetro. §ång thêi ®©y còng lµ mét trung t©m du lÞch lín cña c¶ n­íc. §ã lµ mét nguån thu ®¸ng kÓ cña ng©n s¸ch ë ®©y. Thµnh phè Vòng Tµu cã 5 v¹n d©n th× ch­a ®Õn mét v¹n d©n lµ b¶n xø chñ yÕu sèng b»ng nghÒ ®¸nh c¸ vµ c¸c nghÒ phô kh¸c. Cßn l¹i lµ d©n di c­ tõ B¾c vµo. Do vËy mµ ë ®©y cã lùc l­îng lao ®éng trÎ t­¬ng ®èi cao cã tr×nh ®é häc vÊn ®¸p øng ®ñ cho qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh dÇu khÝ. II. CÊu t¹o ®Þa chÊt vïng má b¹ch hç. Theo tr×nh tù nghiªn cøu b¾t ®Çu tõ c¸c ph­¬ng ph¸p ®o ®Þa vËt lý, chñ yÕu lµ ®o ®Þa chÊn. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o ®Þa vËt lý trong giÕng khoan, sau ®ã ®Õn c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c mÉu ®Êt ®¸ thu ®­îc, ng­êi ta x¸c ®Þnh ®­îc kh¸ râ rµng c¸c thµnh hÖ cña má B¹ch Hæ. §ã lµ c¸c trÇn tÝch thuéc c¸c hÖ ®Ö tø Neogen vµ Paleogen phñ trªn mãng kÕt tinh Jura-Kretta. 1. TrÇm tÝch hÖ Neogen vµ §Ö tø. a. TrÇm tÝch Plioxen -Pleitoxen (§iÖp BiÓn §«ng) - §iÖp nµy ®­îc thµnh t¹o chñ yÕu bëi c¸t vµ c¸t d¨m, ®é xi m¨ng yÕu, thµnh phÇn chÝnh lµ th¹ch anh, Glaukonite vµ c¸c tµn tÝch thùc tËp. Tõ 20-25% mÆt c¾t lµ nh÷ng vØa kÑp Montmoriolonite, ®«i khi cã nh÷ng vØa sÐt máng. §Êt ®¸ nµy ®­îc thµnh t¹o trong ®iÒu kiÖn biÓn n«ng, ®é muèn trung b×nh vµ chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c dßng ch¶y, ë tÇng nµy chñ yÕu lµ c¸c ®¸ m¸cma axÝt bÒ dµy cña ®iÖp nµy dao ®éng tõ 612-654 (m). - D­íi ®iÖp biÓn §«ng lµ c¸c trÇm tÝch cña hÖ thèng Mioxen thuéc hÖ Neogen. b. TrÇm tÝch Mioxen. * Thèng nµy ®­îc chia ra ë phô thèng: - Phô thèng Mioxen trªn (§iÖp §ång Nai). §Êt ®¸ cña ®iÖp nµy chñ yÕu lµ c¸t d¨m vµ c¸t víi ®é thÈm thÊu rÊt cao. Thµnh phÇn th¹ch anh ë ®iÖp nµy chiÕm tõ 20-90%, cßn l¹i lµ Fenspar vµ c¸c thµnh phÇn kh¸c nh­ ®¸ m¸cma, phiÕn c¸t, vá sß... Bét kÕt ë ®©y hÇu nh­ kh«ng cã nh­ng thØnh tho¶ng cã nh÷ng vØa sÐt vµ sÐt kÕt dµy ®Õn 20m vµ nh÷ng vØa cuéi máng. ChiÒu dµy ®iÖp nµy t¨ng dÇn tõ gi÷a 538(m) ra 2 c¸nh 619(m). - Phô thèng Mioxen (§iÖp C«n S¬n). PhÇn lín ®Êt ®¸ cña ®iÖp nµy ®­îc t¹o bëi c¸t, c¸t d¨m vµ bét. PhÇn cßn l¹i lµ c¸c vØa sÐt, sÐt v«i máng vµ ®¸ v«i. §Êy lµ nh÷ng ®Êt ®¸ lôc nguyªn d¹ng khèi, bë rêi mµu x¸m vµng vµ mµu x¸m xanh, kÝch th­íc cña h¹t tõ 0,1 - 10mm thµnh phÇn chÝnh lµ th¹ch anh chiÕm h¬n 80%. Fenspat vµ ®¸ phun trµo loang læ, bë rêi, mÒm dÎo, thµnh phÇn chÝnh lµ Montmoriolonite. §Êt ®¸ nµy thµnh t¹o trong ®iÒu kiÖn biÓn n«ng, ®é muèi cña ®iÖp nµy trung b×nh , chÞu t¸c ®éng cña c¸c dßng, n¬i l¾ng ®äng kh¸ gÇn nguån vËt liÖu. BÒ dµy cña ®iÖp nµy tõ 810-950m. - Phô thèng Mioxen d­íi (§iÖp B¹ch Hç) §Êt lµ cña ®iÖp nµy n»m bÊt chØnh hîp gãc, thµnh t¹o Oligoxen trªn. PhÇn nµy gåm chñ yÕu lµ nh÷ng tËp sÐt dµy vµ nh÷ng vØa c¸t, bét máng n»m xen kÏ nhau sÐt th­êng lµ mÒm vµ ph©n líp. Thµnh phÇn cña sÐt gåm Kaolinite, Montmoriolonite, thuû Mica vµ c¸c kho¸ng vËt c¸c bonnat tÇng nµy cã nh÷ng m¶nh vôn lµ c¸c kho¸ng vËt nh­: Th¹ch Anh Fenspat víi khèi l­îng t­¬ng ®­¬ng nhau. Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i kh¸c Granet, phiÕn c¸t...§iÖp nµy chøa c¸c tÇng dÇu c«ng nghiÖp 22, 23 24, 25.... ChiÒu dµy cña ®iÖp nµy t¨ng dÇn tõ vßm 660(m) ®Õn c¸nh 1270(m). 2. TrÇm tÝch hÖ Paleogen - kû Kain«r«i. a. Thèng Oligoxen (§iÖp Trµ T©n). C¸c ®¸ trÇm tÝch nµy bao trïm toµn bé diÖn tÝch cña má. PhÇn trªn lµ tËp sÐt dµy tíi 266(m) phÇn d­íi lµ c¸t kÕt, bét kÕt, sÐt kÕt n»m xen kÏ nhau. §iÖp nµy cã chøa n¨m tÇng dÇu c«ng nghiÖp 1;2;3;4;5. Sù ph©n chia cã thÓ thùc hiÖn s©u h¬n t¹i hµng lo¹t c¸c giÕng. ë cã ®©y sù thay ®æi h­íng cña ®¸, trong thêi kú h×nh thµnh trÇm tÝch nµy cã thÓ, cã ho¹t ®éng cña nói löa, ë phÇn trung t©m vµ cuèi phÝa B¾c cña má hiÖn t¹i, do cã gÆp c¸c ®¸ phun trµo trong 1 sè giÕng khoan. Ngoµi ra cßn gÆp c¸c trÇm tÝch sÐt kÕt bÞ Ðp nÐn, khi vì cã mÆt tr­ît kho¸ng vËt chÝnh lµ Kaolinite chiÕm 56% thuû Mica chiÕm 12%, c¸c thµnh phÇn kh¸c:Clorit, Xiderite vµ Montmoriolonite chiÕm 32%. C¸t vµ bét kÕt cã d¹ng khèi r¾n ch¾c. ChiÒu dµy cña thèng tõ 176, - 1034m, gi¶m dÇn ë phÇn vßm vµ ®ét ngét t¨ng m¹nh ë phÇn s­ên. b. Thèng Oligonxen (§iÖp Trµ Có) Thµnh t¹o nµy cã t¹i vßm B¾c vµ r×a Nam cña Má. Gåm chñ yÕu lµ sÐt kÕt chiÕm tõ 60-70% mÆt c¾t thµnh phÇn cña thèng nµy gåm thuû Mica, caolinit... phÇn cßn l¹i cña mÆt c¾t lµ c¸t kÕt, bét kÕt, n»m xen kÏ cã sÐt, thµnh phÇn chÝnh lµ arkor, xi m¨ng kaolinite, thuû Mica, hoÆc sÐt v«i... §¸ ®­îc thµnh t¹o trong ®iÒu kiÖn biÓn n«ng ven bê hoÆc s«ng hå. Thµnh phÇn vôn gåm th¹ch anh, Fenspat, Granite, ®¸ phun trµo vµ ®¸ biÕn chÊt. ë ®©y gÆp 5 tÇng dÇu c«ng nghiÖp, 6.7.8.9.10. c. C¸c tËp ®¸ c¬ së (vá Phong ho¸). §©y lµ nÒn c¬ së cho c¸c tËp ®¸ Oligoxen trªn, ph¸t triÓn trªn mÆt mãng. Nã ®­îc thµnh t¹o trong ®iÒu kiÖn lôc ®Þa bëi sù ph¸ huû c¬ häc cña ®Þa h×nh. §¸ nµy n»m trùc tiÕp trªn mãng do sù t¸i trÇm tÝch cña m¶nh vôn cña ®¸ mãng cã kÝch th­íc kh¸c nhau. Thµnh phÇn gåm: Cuéi, c¸t kÕt, h¹t th« ®«i khi gÆp ®¸ phun trµo. ChiÒu dµy cña ®iÖp Oligoxen d­íi vµ c¸c tËp c¬ së thay ®æi tõ 0 ¸ 412(m) vµ 0¸174(m). 3. §¸ mãng kÕ tinh tr­íc Kain«r«i. §©y lµ c¸c thµnh t¹o Granite nh­ng kh«ng ®ång nhÊt mµ cã sù kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn th¹ch ho¸, ho¸ häc vÒ tuæi. Cã thÓ gi¶ thiÕt r»ng cã hai thêi kú thµnh t¹o ®¸ Granite: vßm B¾c vµ kû Jura, vßm Nam vµ vßm trung t©m vµo kû Kretta. DiÖn tÝch cña thÓ Batholit Granite nµy cã thÓ tíi hµng ngh×n m2 vµ bÒ dµy kh«ng qu¸ 3km. §¸ mãng má B¹ch Hæ chÞu t¸c ®éng m¹nh cña qu¸ tr×nh phong ho¸ thuû nhiÖt vµ c¸c ho¹t ®éng lµm kiÕn t¹o nøt nÎ, t¹o hang hèc vµ sinh ra c¸c kho¸ng vËt thø sinh kh¸c nh­ Kataclazite, Milonite. C¸c mÉu ®¸ chøa dÇu thu ®­îc cã ®é nøt nÎ trung b×nh lµ 2,2%m, chiÒu dµi khe nøt tõ 0,5 -1mm, réng tõ 0,1-0,5mm ®é lç hæng tõ 1/5(0,44%) ®Õn1/7 (0,31%) ®é nøt nÎ. §¸ mãng b¾t ®Çu cã tõ ®é s©u 3888m ®Õn 4400m. §©y lµ mét bÉy chøa dÇu d¹ng khèi ®iÓn h×nh vµ cã triÓn väng cao. III. §èi t­îng khai th¸c chÝnh cña vïng má. 1. ý nghÜa vµ c¬ së cña viÖc ph©n chia ®èi t­îng khai th¸c. Ph©n chia ®èi t­îng khai th¸c lµ mét phÇn cña viÖc thiÕt kÕ tèi ­u khai th¸c má dÇu. Môc tiªu thu håi tõ vØa nhiÒu nhÊt vµ tèi ­u nhÊt. ViÖc ph©n chia c¸c ®èi t­îng khai th¸c cho phÐp thÈm ®Þnh chÝnh x¸c tÝnh chÊt cña c¸c ®èi t­îng khai th¸c vµ sù thay ®æi tÝnh chÊt vËt lý, ho¸ häc còng nh­ thuû ®éng lùc häc tõ ®ã ®Ò ra ®­îc c¸c ®èi s¸ch ®óng ®¾n cho tõng ®èi t­îng. VÒ mÆt ®Çu t­ l©u dµi còng ph¶i dùa vµo viÖc ph©n chia nµy. C¸c ®èi t­îng cã triÓn väng cao h¬n sÏ ®¶m b¶o h¬n trong viÖc thu l¹i lîi nhuËn tõ c¸c kho¶n ®Çu t­. ViÖc ph©n chia c¸c ®èi t­îng khai th¸c ph¶i thùc hiÖn ®ång bé trªn c¬ së nghiªn cøu c¸c ®Æc thï ®Þa chÊt cña má, c¸c tÝnh to¸n thuû ®éng lùc häc vµ luËn chøng kinh tÕ. C¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc ë c¸c nguån ®Òu ®­îc dïng vµo trong c«ng t¸c nghiªn cøu. 2. C¸c ®èi t­îng khai th¸c. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña vïng má, c¸c ®èi t­îng kh¸i th¸c ®­îc chia ra nh­ sau: - §èi t­îng I : TÇng 23, 24 thuéc ®iÖp B¹ch Hæ Mioxen d­íi. C¸c tÇng nµy ph©n bè trªn toµn diÖn tÝch cña vïng má. Gåm th©n dÇu c¶ ë vßm B¾c còng nh­ vßm trung cña kiÕn t¹o. C¸c th©n dÇu d¹ng vØa vßm cã ranh giíi tiÕp xóc dÇu n­íc vµ ®íi chøa n­íc ngoµi biªn bÒ dµy trung b×nh chøa dÇu lµ 160m, tÇng 23 lµ tÇng chÝnh, tÇng 24 lµ tÇng phô. - §èi t­îng II : Gåm c¸c tÇng c¸t kÕt ®iÖp trµ t©n thuéc Oligoxen trªn. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ®¸ chøa trong ®èi t­îng nµy lµ kh«ng tån t¹i ®Òu trªn kh¾p má, th­êng x¶y ra sù biÕn t­íng m¹nh cña ®¸ chøa. ChiÒu dµy cña tÇng chøa dÇu trung b×nh lµ 700(m). - §èi t­îng III : Gåm tÊt c¶ c¸c tÇng s¶n phÈm cña Oligoxen d­íi chiÒu dµy trung b×nh cña tÇng chøa dÇu lµ 1047m ranh giíi tiÕp xóc dÇu n­íc ch­a ®­îc x¸c ®Þnh. Ranh giíi d­íi c¸c tÇng chøa dÇu ch­a ®­îc ph¸t hiÖn. - §èi t­îng IV :Th©n dÇu thuéc d¹ng khèi cña ®¸ mãng bao gåm granit vµ granodoirit. §¸ chøa thuéc d¹ng hang hèc nøt nÎ, th©n dÇu ®­îc ph©n bè réng kh¾p má theo ph­¬ng ¸ kinh tuyÕn, víi kÝch th­íc kho¶ng 5 x 15km. §Êt ®¸ chøa dÇu bao gåm c¸c thµnh t¹o Granitoit víi nhiÒu pha kh¸c nhau. Th©n dÇu cã chiÒu cao tèi ®a 1600. ChiÒu dµy cña tÇng chøa dÇu kho¶ng 970m, ®é b·o hoµ cña dÇu cña dÇu 0,85, ®é rçng 1 ¸ 3%. ¸p suÊt vØa ban ®Çu ®¹t 41,7Mpa, ®©y lµ th©n dÇu kh«ng cã tÝnh dÞ th­êng ¸p suÊt. ch­¬ng ii c¸c tÝnh chÊt vËt lý vØa cña vïng má b¹ch hæ. i. §Æc tr­ng chiÒu dµy, ®é chøa dÇu, tÝnh di d­ìng cña c¸c tÇng chøa vµ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña chóng. 1. ChiÒu dµy. Khi ph©n chia chiÒu dµy chøa dÇu (n»m trong chiÒu dµy hiÖu dông) ng­êi ta sö dông gi¸ trÞ hiÖu dông cña dÇu lµ 40%. ViÖc ph©n chia chiÒu dµy hiÖu dông trong ®¸ mãng rÊt khã kh¨n, do sù cã mÆt cña vi khe nøt cã thÓ tÝch rÊt nhá nh­ng l¹i cho phÐp dÇu ch¶y qua. Víi gi¸ trÞ gÇn ®óng ®Çu tiªn gi¸ trÞ tíi h¹n cña ®é rçng ®­îc lÊy b»ng 0,6. TÇng Mioxen d­íi ph¸t triÓn trªn toµn diÖn tÝch má chØ ë khu vùc giÕng khoan 44, 41, 35; vµ 403 trªn vßm trung ph¸t hiÖn d¶i c¸t kÕt bÞ sÐt ho¸. T¹i vßm B¾c ®¸ kh«ng chøa chØ ®­îc ghi nhËn ë giÕng 91. Trªn vßm B¾c chiÒu dµy tÇng 23 thay ®æi tõ 11,6 -57,6(m) trung b×nh lµ 30,4m víi hÖ sè biÕn ®æi 0,33m. ChiÒu dµy hiÖu dông trung b×nh cña ®¸ chøa lµ 13,6m, thay ®æi tõ 0 - 28,6m. Khi ®ã chiÒu dµy hiÖu dông chøa dÇu tõ 0- 22,4m trung b×nh lµ 11,3m víi hÖ sè biÕn ®æi lµ 0,03. §¸ chøa cña tÇng bÞ ph©n chia tõ 2 ¸ 5 vØa, bëi líp sÐt máng, hÖ sè ph©n líp trung b×nh 3,6 víi hÖ sè biÕn ®æi 0,28. HÖ sè c¸t (phÇn chøa trong chiÒu dµy chung cña tÇng) lµ 0,45 víi hÖ sè biÕn ®æi lµ 0,34. Trªn vßm trung t©m tÇng 23 cã chiÒu dµy 40,8m. Víi hÖ sè biÕn ®æi 0,26, chiÒu dµy hiÖu dông trung b×nh lµ 14m (0 ¸ 26,2m) víi hÖ sè biÕn ®æi lµ 0,26m. Cßn chiÒu dµy hiÖu dông trung b×nh chøa dÇu chØ cã 8,4m hay nhá h¬n ë vßm B¾c 25,6%. So víi vßm B¾c tÇng 23 ë ®©y kÐm ®ång nhÊt h¬n, hÖ sè ph©n líp lµ 5,5 cßn hÖ sè c¸t chØ 0,34 víi hÖ sè biÕn ®æi 0,58. PhÇn trÇm tÝch s¶n phÈm Oligoxen d­íi nãi chung chØ ph¸t triÓn trªn ph¹m vi vßm B¾c, bÞ v¸t máng ë c¸ch tay cña vßm vµ trªn vßm trung t©m. T¹i ®íi ®¸ chøa tèt trªn vßm B¾c, chiÒu dµi chung thay ®æi 0,41. ChiÒu dµy hiÖu dông (øng víi chiÒu dµy chøa dÇu v× ch­a x¸c ®Þnh ®­îc ranh giíi gi÷a dÇu vµ n­íc, thay ®æi tõ 0 ¸ 146,6 (m). ChiÒu dµy hiÖn dông trung b×nh trong sè lµ 7,5m víi hÖ sè biÕn ®æi lµ 0,71. Møc ph©n líp trung b×nh cña tÇng rÊt cao 10,8 h¬n n÷a mét vµi giÕng khoan riªng biÖt x¸c ®Þnh ®­îc tõ 18 ¸ 20 vØa c¸t, hÖ sè c¸t trung b×nh 0,39 víi hÖ sè biÕn ®æi t­¬ng ®èi nhá lµ 0,29. HÖ sè biÕn ®æi cña chiÒu dµy chøa dÇu lµ 0,71. Liªn kÕt tû mØ l¸t c¾t c¸c giÕng khoan gÆp khã kh¨n, c¸c ®øt g·y lµm t¨ng møc ®é kh«ng liªn tôc cña vØa. TÇng 23 cña vßm B¾c ph¸t triÓn trªn toµn diÖn tÝch, Ýt bÞ ph©n thµnh c¸c vØa máng ( hÖ sè ph©n líp trung b×nh lµ 3,6) chiÒu dµy hiÖu dông cña nã b»ng n÷a chiÒu dµy chung (hÖ sè c¸t lµ 0,45), víi hÖ sè biÕn ®æi lµ 0,31. Nh÷ng ®Æc tr­ng nh­ vËy t¹o ra ®­îc kh¶ n¨ng ®¹t ®­îc ®Õn hÖ sè bao trïm cao b»ng b¬m n­íc trong qu¸ tr×nh khai th¸c khèi m¸cma, hang hèc nøt nÎ vµ r¾n ch¾c cña mãng chøa th©n dÇu d¹ng khèi. PhÇn chiÒu dµy hiÖu dông cña ®¸ hang hèc nøt nÎ theo tµi liÖu ®Þa vËt lý giÕng khoan lµ 9,4 ¸ 91,3% (vßm B¾c), 41,8 ¸ 89,2% (vßm Trung t©m) vµ chiÒu dµy chung cña mãng do c¸c giÕng khoan më ra. Tuy nhiªn rÊt cã thÓ lµ ®¸ r¾n ch¾c mµ kh«ng ph©n chia cã thÓ cã vi khe nøt vµ tham ra trong qu¸ tr×nh thÊm. V× vËy mµ c¸c th«ng sè thÊm chøa trong khi tÝnh to¸n tr÷ l­îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cña giÕng khoan ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch tÝnh trung b×nh cho toµn bé chiÒu dµy chung. ChiÒu dµy chung cña ®¸ mãng ®­îc tÝnh tõ mÆt mãng tíi ®é s©u lµ 4060m n»m trong kho¶ng 0 ¸ 978m trung b×nh lµ 960m víi hÖ sè biÕn ®æi lµ 0,3. CÇn l­u ý r»ng th©n dÇu cßn ph¸t triÓn s©u h¬n ®é s©u 4060m vµ gi¸ trÞ ®é s©u x¸c ®Þnh kh«ng ®Æc tr­ng cho toµn bé th©n dÇu mµ chØ cho phÇn ®· th¨m dß víi tr÷ l­îng cÊp C1 vµ 20% tr÷ l­îng cÊp C2. 2. §é chøa dÇu. Tr÷ l­îng dÇu c¬ b¶n tËp trung trong tÇng 23 thuéc Mioxen d­íi, tÇng IV - X thuéc Oligoxen d­íi vµ trong ®¸ mãng. §é chøa dÇu tÇng cßn l¹i tÇng (22 vµ 24) Mioxen d­íi, tÇng I - V (Oligoxen trªn ®­îc x¸c ®Þnh ®­îc b»ng c¸c giÕng khoan riªng biÖt viÖc khai th¸c hÕt tr÷ l­îng tÇng 22 vµ 24 cã thÓ thùc hiÖn víi tÇng 23, tÇng I - V Oligoxen trªn d­íi vµ tÇng mãng. TÇng 23 gåm cã c¸t vµ bét kÕt, ph¸t triÓn hÇu nh­ toµn bé diÖn tÝch. ë mét vµi khu vùc ®¸ chøa bÞ sÐt ho¸ ®¸ng kÓ, mÊt tÝch di d­ìng. C¸c th©n dÇu d¹ng vØa, vßm ranh giíi dÇu n­íc, nh­ng vai trß viÖc ph©n bè ®é chøa dÇu lµ ®øt gÉy kiÕn t¹o vµ mµn ch¾n th¹ch häc lµ rÊt quan träng. Võa qua ta ®· x¸c ®Þnh ®uîc tÊt c¶ 6 th©n dÇu riªng biÖt. Trong ®ã 3 ë vßm B¾c, 2 ë vßm trung t©m vµ cßn l¹i lµ ë vßm Nam. N¨m tÇng s¶n phÈm cña dÇu ®­îc ph©n ra trong trÇm tÝch Oligoxen d­íi, chóng chøa cïng mét th©n ®Çu d¹ng khèi, vØa. §¸ chøa chØ cã ë ph¹m vi vßm B¾c, còng nh­ s­ên ®«ng cña vßm trung t©m còng nh­ c¸nh tay cña vßm B¾c ®· ph¸t hiÖn ra ®íi c¸t kÕt cã tÝnh di d­ìng kÐm. Nh÷ng giÕng ë ®íi nµy cho thÊy râ nh÷ng dÊu hiÖu cã dÇu. Tuy nhiªn còng kh«ng thu ®­îc nh÷ng dßng dÇu c«ng nghiÖp, sau khi ®· thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó kÕt thóc giÕng khoan vµ gäi dßng. VËy lµ ë ®©y cÇn ¸p dông ph­¬ng ph¸p më vØa b»ng thuû lùc, xö lý cËn ®¸y giÕng b»ng c¸c chÊt hoµ tan, ®Ó ng¨n chÆn viÖc dung dÞch x©m nhËp vµo vØa trong lóc më vØa. Khi tÝnh tr÷ l­îng, trÇm tÝch Oligoxen d­íi ®­îc ph©n tÝch thµnh hai ®èi t­îng chÝnh. Trµ Có trªn (tÇng VI, VII, VIII), vµ Trµ Có d­íi (IX - X) sù ph©n chia nµy vÒ c¬ b¶n lµ ­íc lÖ v× v¸ch sÐt ng¨n gi÷a tÇng (VIII - IV) kh«ng ph¶i trªn toµn diÖn tÝch cña ®¸ di d­ìng vµ th©n dÇu trong c¸c tÇng Oligoxen d­íi kh«ng cã tÝnh thèng nhÊt vÒ ®Þa chÊt, ch­a ph¸t hiÖn ®­îc ranh giíi dÇu vµ n­íc. Nh­ng ë ®é s©u tuyÖt ®èi 4348m theo sè liÖu ®Þa vËt lý giÕng khoan, chiÒu s©u lín nhÊt nhËn ®­îc dßng dÇu l­u l­îng cao lµ 4121 (giÕng khoan 12) mµ theo v¹ch ranh giíi tr÷ l­îng cÊp 1. Mãng chøa th©n dÇu lín vµ lµ th©n dÇu cho s¶n l­îng cao nhÊt cña má. §¸ mãng lµ ®¸ granet vµ granodiorit. TÝnh di d­ìng cña chóng ®­îc t¹o nh÷ng qu¸ tr×nh ®Þa chÊt nh­ phong ho¸ khö kiÒm. Nh÷ng kho¸ng vËt kh«ng bÒn c¸c dung dÞch thuû nhiÖt, nøt nÎ kiÕn t¹o, ®øt g·y, chuyÓn dÞch cïng víi viÖc t¹o thµnh c¸c ®íi milonit (®íi ph¸ huû kiÕn t¹o), däc theo c¸c mÆt tr­ît, nøt vµ co l¹i cña ®¸ khi ®«ng ®Æc m¸cma... KÕt qu¶ t¹o thµnh ®¸ chøa d¹ng hang hèc, nøt nÎ mµ thÓ tÝch chøa chñ yÕu lµ hang hèc, cßn c¸c kªnh dÉn chñ yÕu lµ khe nøt. CÇn l­u ý r»ng rÊt nhiÒu ®øt g·y trong ®¸ mãng kh«ng t¹o thµnh mµn ch¾c mµ chóng l¹i lµm t¨ng kh¶ n¨ng thuû dÉn cña ®¸. §Æc tr­ng chøa tèt cña ®¸, ®¶m b¶o cho l­u l­îng cao ph¸t triÓn trªn toµn vßm trung t©m, däc theo s­ên t©y vßm B¾c. Nh­ng vßm B¾c th× l¹i ®Æc tr­ng b»ng tÝnh di d­ìng kÐm vµ t­¬ng øng lµ do ®é s¶n phÈm thÊp cña giÕng khoan. Trong ph¹m vi vßm B¾c ë phÇn trªn cña ®¸ mãng cã ph¸t hiÖn ®¸ r¾n ch¾c. Th©n dÇu thuéc d¹ng khèi, tÊt c¶ ®¸ di d­ìng tõ mÆt mãng cho tíi ranh giíi d­íi cña th©n dÇu b·o hoµ dÇu ch­a ph¸t hiÖn ®­îc chiÒu s©u ranh giíi d­íi cña th©n dÇu, mÆc dï chiÒu s©u cña th©n dÇu lªn ®Õn 1000m, b¶n chÊt cña ranh giíi còng ch­a râ lµ víi ranh giíi dÇu - n­íc hay kh«ng, hay lµ do ®¸ chøa dÇu chuyÓn thµnh ®¸ kh«ng chøa. Th©n dÇu víi viÒn dÇu liªn tôc bao trïm vßm trung t©m còng nh­ vßm B¾c. DÇu trong mãng lón ch×m cña vßm Nam ch­a ®­îc ph¸t hiÖn. Ranh giíi cña th©n dÇu (cÊp2), ch¹y qua ®é s©u 4121m cña giÕng khoan 12. §iÒu nµy g¾n liÒn víi gi¶ thuyÕt th©n dÇu thèng nhÊt cña Oligoxen d­íi, vµ ®iÒu nµy g¾n liÒn víi gi¶ thiÕt vÒ th©n dÇu thèng nhÊt cña Oligoxen d­íi vµ tÇng mãng lµ kh«ng cã v¸ch ng¨n. §èi víi nh÷ng th©n dÇu nµy sù thèng nhÊt cßn thÊy ë tÝnh chÊt lý ho¸ cña dÇu vµ ¸p suÊt vØa. TÇng mãng ®· cho dßng dÇu kh«ng lÉn n­íc. CÊu tróc th©n dÇu cña c¸c tÇng cã thÓ thèng nhÊt mét c¸ch trùc quan trªn c¸c b¶n ®å cÊu t¹o nãc vµ c¸c mÆt c¾t ®Þa chÊt. 3. TÝnh di d­ìng. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu mÉu lâi trong phßng thÝ nghiÖm, theo kÕt qu¶ ®o ®Þa vËt lý giÕng khoan vµ nghiªn cøu thuû ®éng lùc... §· cho ta kÕt qu¶ vÒ ®é rçng, ®é thÊm, ®é b·o hoµ n­íc vµ viÖc ®¸nh gi¸ vÒ gi¸ trÞ chiÒu dµy lµm viÖc øng víi chiÒu dµy hiÖu dông trong kho¶ng bé läc cña c¸c giÕng khoan. C¸t kÕt chøa s¶n phÈm tÇng 23 vßm B¾c cã ®é rçng n»m trong kho¶ng 14 ¸ 24,7%. Gi¸ trÞ trung b×nh dïng ®Ó tÝnh tr÷ l­îng b»ng 20% rÊt phï hîp víi ph©n tÝch mÉu lâi còng nh­ sè liÖu ®Þa vËt lý giÕng khoan. §é b·o hoµ dÇu trung b×nh cña ®¸ chøa b»ng 57% ®­îc biÖn luËn theo kÕ qu¶ thÝ nghiÖm vµ ®o ®Þa vËt lý giÕng khoan. ®é rçng vµ ®é b·o hoµ dÇu tÇng 23 vßm trung t©m thùc tÕ trïng víi nh÷ng gi¸ trÞ nµy cña vßm B¾c (®é rçng lµ 19%, ®é b·o hoµ lµ 57%). So víi trÇm tÝch Mioxen, trÇm tÝch chøa s¶n phÈm Oligoxen d­íi ®Æc tr­ng b»ng ®é rçng thÊp h¬n ®¸ng kÓ (trung b×nh lµ 12% theo mÉu lâi vµ 15% theo ®Þa vËt lý giÕng khoan) nh­ng ®é b·o hoµ dÇu cao h¬n 68%. Kh¶ n¨ng chøa ®¸ mãng lµ do hang hèc nøt nÎ. §¹i ®a sè mÉu lâi chØ ®¹i diÖn cho phÇn r¾n ch¾c khung ®¸, th­êng cho nh÷ng gi¸ trÞ ®é rçng trong kho¶ng mét vµi phÇn tr¨m. §Þa vËt lý giÕng khoan nghiªn cøu nh÷ng kho¶ng lín h¬n rÊt nhiÒu trong ®ã cã c¸c ®íi hang hèc vµ nøt në. Theo c¸c tµi liÖu ®· x¸c ®Þnh ®­îc cã rçng rÊt cao tíi 18,5%; cßn ®é rçng trung b×nh cho chiÒu dµy hiÖu dông lµ 4,3%. Khi tÝnh tr÷ l­îng, lç rçng ®­îc biÖn luËn cho chiÒu dµy chung cña mãng víi nh÷ng gi¸ trÞ sau: Vßm B¾c 2,5 ¸ 15%; vßm trung t©m 2,4 ¸ 3,8% kh«ng thÓ x¸c ®Þnh trùc tiÕp ®é b·o hoµ dÇu cña ®¸ mãng nã ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Theo quan hÖ bÒ mÆt riªng cña chóng vµ ®­îc lÊy vµo kho¶ng 85%^. ®é thÊm cña ®¸ chøa lµ ®Æc tr­ng quan träng nhÊt ®Ó thiÕt kÕ khai th¸c má. Nh­ng gi¸ trÞ trung b×nh vÒ ®é thÊm tr×nh bµy trong b¶ng 1 sau: B¶ng 1 c¸c th«ng sè vËt lý vØa. C¸c thèng sè §¬n vÞ Mioxen d­íi Oligoxen Mãng tÝnh Vßm trung t©m Vßm B¾c d­íi Lo¹i th©n dÇu VØa vßm VØa vom VØa vßm VØa khèi Lo¹i ®¸ chøa KÕt h¹t KÕt h¹t kÕt h¹t Nøt nÎ ChiÒu dµy b¶o hoµ dÇu (B+C1) m 8,4 11,3 57,5 393,5/271,2 §é rçng PhÇn ®¬n vÞ 0,19 0,2 0,15 0, 01/0,038 §é thÊm mkm 0,51 0,08 0,031 0,135 §é b·o hoµ PhÇn ®¬n vÞ 0,57 0,57 0,68 0,85 HÖ sè c¸t PhÇn ®¬n vÞ 0,34 0,45 0,39 1,0 HÖ sè ph©n líp PhÇn ®¬n vÞ 5,5 3,6 108 ---- ¸p suÊt vØa ban ®Çu gi¸ trÞ ®iÓm ®o Mpa 28/2813 28,9/2913 41,7/3650 41,7/3650 NhiÖt ®é vØa ban dÇu gi¸ trÞ ®iÓm ®o oC 114/2813 107/2913 138/3650 142/3656 HÖ sè s¶n phÈm T/ngd.Mpa 14 22 15 100 ¸p suÊt b¶o hoµ Mpa 14,6 20,37 20,4 23,19 Hµm l­îng khÝ M3/t 97,4 138,4 167 193,7 §é nhít cña dÇu trong ®iÒu kiÖn vØa Mpa.s 1,690 1,052 0,469 0,436 Tû träng cña dÇu trong ®iÒu kiÖn vØa kg/m3 738,1 702,5 661,7 647,0 HÖ sè thÓ tÝch cña dÇu phÇn ®¬n vÞ 1,3056 1,396 1,471 1,533 HÖ sè nÐn cña vØa dÇu 10-4Mfa 18,43 19,52 20,86 25,3 HÖ sè hoµ tan cña khÝ trong dÇu 10m3/ m3Mpa 0,5798 0,5886 0,6837 0,6967 Tû träng cña khÝ hoµ tan theo K khi 0,9065 0,8447 0,8321 0,8217 §é nhít cña dÇu trong ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn Mpa.s 10,35 10,14 4,01 4,161 Tû träng cña dÇu trong ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn kg/m3 863,7 861,4 823,7 833 NhiÖt ®é cña vØa dÇu b·o hoµ Panafin oC 52,3 49,3 51 51,6 NhiÖt ®é cña dÇu t¸ch khÝ b·o hoµ Parafin oC 55 55,5 57,5 59,1 NhiÖt ®é s«i oC 29,5 32,3 31,5 33 Hµm l­îng Parafin % 18,7 17,56 19,4 24,1 Hµm l­îng asfan-smol % träng l­îng % 11,7 11,81 4,68 3,3 Hµm l­îng l­u huúnh % 0,107 0,102 0,041 0,04 HÖ sè chuyÓn ®æi cña dÇu phÇn ®¬n vÞ 1,5121 1,6206 1,7665 1,8403 §é nhèt cña n­íc trong ®iÒu kiÖn vØa Mfa.s 0,3 0,3 Tû träng cña n­íc trong ®iÒu kiÖn vØa kg/m3 1011,5 1006,4 HÖ sè chuyÓn ®æi cña n­íc PhÇn ®¬n vÞ 0,989 0,994 Má dÇu B¹ch Hæ lµ má d¹ng ®a vØa, ®Æc tr­ng b»ng møc ®é kh«ng ®ång nhÊt cña c¸c ®èi t­îng khai th¸c. - C¸c th©n Mioxen d­íi : §ång nhÊt h¬n c¶ lµ tÇng 23 cña vßm B¾c. TÝnh ®ång nhÊt cña c¸c th©n Mioxen cao nhÊt trong c¸c vØa cña vïng má. VØa chÝnh cña Mioxen d­íi lµ tÇng 23 cã tÝnh ®ång nhÊt cao h¬n c¶. TÇng Mioxen ®­îc ph©n thµnh nhiÒu líp máng, hÖ sè ph©n líp trung b×nh ë vßm B¾c lµ 3,6, ë vßm trung t©m lµ 5,5. T­¬ng øng hÖ sè c¸t cña c¸c vßm l¸ 0,45 cho vßm B¾c vµ 0,34 cho vßm trung t©m. Theo c¸c tµi liÖu th× c¸c nhµ ®Þa chÊt cho r»ng ë tÇng Mioxen d­íi cho thÊy l¸t c¾t c¸c tËp lµ kh«ng ®ång nhÊt. - Th©n dÇu cña Oligoxen d­íi : MÆt c¾t c¸c tÇng s¶n phÈm rÊt kh«ng ®ång nhÊt ®­îc xen kÏ bëi c¸c líp c¸t kÕt bét kÕt chøa s¶n phÈm vµ sÐt máng kh«ng chøa s¶n phÈm. Ta thÊy ®Æc tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña c¸c ®èi t­îng khai th¸c lÖ sè ph©n líp, hÖ sè c¸t, thÊy r»ng trong c¸c ®èi t­îng cã ®¸ chøa rçng, Oligoxen d­íi thuéc ®èi t­îng kh«ng ®ång nhÊt h¬n. HÖ sè ph©n líp vµ hÖ sè c¸t cña tÇng Oligoxen d­íi lÇn l­ît lµ 10,8 vµ 0,39. Nãi chung khi ®¸nh gi¸ møc ®é kh«ng ®ång nhÊt cña c¸c tÇng s¶n phÈm cã thÓ thÊy r»ng kh«ng ®ång nhÊt h¬n c¶ lµ trÇm tÝch tÇng s¶n phÈm Oligoxen d­íi møc ®é ph©n líp cña chóng lµ lín nhÊt tíi 20 vØa víi hÖ sè ph©n líp trung b×nh lµ 10,8. ii. TÝnh chÊt l­u thÓ trong vØa s¶n phÈm. 1. C¸c tÝnh chÊt cña dÇu trong ®iÒu kiÖn vØa. - DÇu cña tÊt c¶ c¸c vØa ë má B¹ch Hæ ch­a b·o hoµ khÝ, hÖ sè Ðp (tû sè gi÷a ¸p suÊt vØa vµ ¸p suÊt b¶o hoµ ) lµ: + 1,43 cho Mioxen d­íi cho vßm B¾c. + 1,9 cho Mioxen d­íi vßm trung t©m. + 3,54 cho Oligoxen trªn + 1,94 cho Oligoxen d­íi. + 1,67 cho ®¸ mãng. - Theo c¸c gi¸ trÞ cña c¸c th«ng sè c¬ b¶n, c¸c lo¹i dÇu vØa ë má B¹ch Hæ cã thÓ chia lµm ba nhãm, theo chiÒu tõ nhãm 1 tíi nhãm 3, gia t¨ng c¸c th«ng sè tû suÊt khÝ - dÇu (GOR) hÖ sè thÓ tÝch (B) ¸p suÊt b¶o hoµ (Ps). Gi¶m c¸c th«ng sè : Tû träng cña dÇu (dÇu vØa), ®é nhít cña dÇu. Nhãm 1, sù kh¸c biÖt gi÷a Mioxen d­íi, vßm trung t©m vµ c¸c Oligoxen trªn chØ ®­îc nhËn biÕt bëi thµnh phÇn khÝ hoµ tan. KhÝ t¸ch tõ dÇu Oligoxen trªn vµ hµm l­îng n­íc dÞ th­êng (3,28 ¸ 14,81%); cßn khÝ t¸ch tõ Mioxen d­íi, vßm trung t©m chøa trong thµnh phÇn nhiÒu Propan, butan, pentan vµ chuçi c¸cbon lín h¬n. Trong nhãm 3 dÇu Oligoxen d­íi so víi dÇu ®¸ mãng cã ®é b·o hoµ khÝ thÊp h¬n. (160 ¸ 172 so víi 187 ¸ 209m3/t) cã gi¸ trÞ hÖ sè thÓ tÝch thÊp h¬n (1,46 ¸ 1,48 so víi 1,51 ¸ 1,59) tû träng lín h¬n (658 ¸ 688 so víi 634 ¸ 653 kg/m3 vµ ®é nhít lín h¬n (0,46 ¸ 0,48 so víi 0,38 ¸ 0,46m pa.s). Theo c¸c gi¸ trÞ vÒ ¸p suÊt b·o hoµ vµ tû träng khÝ hoµ tan (cËn ®¸y giÕng) dÇu trong nhãm hai t­¬ng tù nh­ dÇu Oligoxen d­íi. Trªn c¬ së c¸c m« h×nh thùc hiÖn cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng : ®èi víi dÇu ®¸ mãng sù thay ®æi nhiÖt ®é Ýt g©y ¶nh h­ëng ®Õn ¸p suÊt b·o hoµ. Gi¸ trÞ ¸p dông b·o hoµ ®­îc x¸c ®Þnh chÝnh bëi tû suÊt dÇu khÝ. BiÕn thiªn cña c¸c th«ng sè dÇu vØa vµ khÝ t¸ch trong qu¸ tr×nh t¸ch vi ph©n ®­îc biÓu diÔn b»ng ®å thÞ. Tõ ®ã cho ta thÊy sù biÕn thiªn cña tõng th«ng sè cho tÊt c¶ c¸c vØa ®­îc biÓu thÞ vµ so s¸nh trªn cïng mét ®å thÞ. §iÒu ®ã cho phÐp ®¸nh gi¸ sù biÕn thiªn c¸c chØ tiªu c¬ b¶n cña dÇu trong qu¸ tr×nh gi¶m ¸p pha trén c¸c lo¹i dÇu tõ mét sè vØa cña má. DÇu khÝ ®­îc chia thµnh hai nhãm: DÇu ®¸ mãng vµ Oligoxen d­íi, dÇu Oligoxen trªn vµ Mioxen thµnh phÇn cÊu tö cña vØa dÇu, v× lý do h¹n chÕ c¸c sè liÖu vµ ch­ng cÊt ch©n kh«ng, nªn sö dông dÇu t¸ch cã tû träng 833,6kg/m3 vµ ph©n tö l­îng 251,159/mol cho Oligoxen d­íi, tû träng 865 kg/m3 vµ 300g/mol cho Oligoxen trªn vµ Mioxen d­íi. ViÖc ­íc l­îng nµy dùa trªn c¬ së gièng nhau cña c¸c gi¸ trÞ tû träng dÇu t¸ch khÝ cña c¸c nhãm vµ ®¸p øng víi c¸c ®Æc tÝnh trung b×nh. 2. §Æc tÝnh ho¸ lý cña dÇu t¸ch khÝ. C¸c sè liÖu vÒ kho¶ng biÕn thiªn vµ c¸c gi¸ trÞ trung b×nh cña c¸c th«ng sè dÇu t¸ch sau qu¸ tr×nh t¸ch vi ph©n cho thÊy dÇu thuéc lo¹i b¸n nÆng (trung b×nh) Ýt l­u huúnh, nhiÒu parafin, tõ Ýt nhùa ®Õn nhiÒu nhùa, tû lÖ thu s¶n phÈm s¸ng mµu thuéc lo¹i trung b×nh. NhiÖt ®é ®«ng ®Æc cña c¸c lo¹i dÇu n»m trong kho¶ng 29 ¸ 34oC, ph©n nhãm theo c«ng nghÖ (GOST 912 - 66); dÇu s¬ bé m· hiÖu IT1....P3. DÇu má B¹ch Hæ ®­îc ph©n theo hai nhãm trªn chØ kh¸c nhau vÒ tû träng vµ ®é nhít cßn c¸c th«ng sè kh¸c cã sù thay ®æi kh«ng râ nÐt. So s¸nh gi¸ trÞ c¸c th«ng sè trung b×nh sau khi vi ph©n cña dÇu bÒ mÆt víi c¸c ®iÒu kiÖn t¸ch kh¸c nhau cho thÊy sù kh¸c biÖt c¸c th«ng sè cña c¸c lo¹i dÇu kÓ trªn theo ®é nhít 0,3 ¸ 0,34%, theo tû träng 0,1 ¸ 2,3%, theo hµm l­îng parafin 2 ¸14,4% vµ hµm l­îng nhùa, asphaltel 6,8 - 91,5%. 3. Thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña khÝ hoµ tan trong dÇu. KhÝ hoµ tan trong dÇu thuéc bÐo vµ rÊt bÐo, trong thµnh phÇn cña chóng chøa l­îng C2 lín h¬n lµ 22,7 ¸ 39%mol. Theo chiÒu Mioxen ®Õn ®¸ mãng ®é khÝ bÐo gi¶m. §ång thêi c¸c gi¸ trÞ trung b×nh cña C2 lín h¬n cña c¸c tÇng Oligoxen trªn vµ d­íi, Mioxen, vßm B¾c rÊt gÇn nhau (27,84 ¸ 31,55%), cßn ë Mioxen d­íi vßm trung t©m gi¸ trÞ nµy t¨ng 39% khÝ thuéc lo¹i kh«ng chøa l­u huúnh (kh«ng cã sunfua hy ®r«) chøa hµm l­îng c¸c bondioxit thÊp (0,9 - 0,61%), vÕt hªli, hµm l­îng nit¬ 1 ¸ 2,86% víi gi¸ trÞ dÞ th­êng 9,58% ë Oligoxen trªn. Sù gièng nhau cña c¸c kÕt qu¶ vÒ thµnh phÇn khÝ t¸ch tõ qu¸ tr×nh t¸ch tiªu chuÈn vµ t¸ch vi ph©n. (gi¸ trÞ trung b×nh trong khèi theo cÊp t¸ch) kh¼ng ®Þnh ®é tin cËy cña kÕt qu¶ nhËn ®­îc. 4. C¸c tÝnh chÊt cña n­íc vØa. Trong c¸c trÇm tÝch Mioxen d­íi (tÇng 23 vµ 24) th­êng gÆp hai lo¹i n­íc canxiclorua vµ natrihy®rat cacbonnat. §Æc ®iÓm cña n­íc lo¹i natrihy®rat cacbonnat lµ cã ®é kho¸ng ho¸ thÊp h¬n (6,6 4g/l) vµ chØ ®­îc nhËn biÕt trong khu«n khæ cña vßm B¾c n­íc vßm Nam thuéc lo¹i Cloruacanxi cã ®é kho¸ng ho¸ ra t¨ng theo h­íng T©y Nam. N­íc thuéc trÇm tÝch Oligoxen d­íi ®­îc lÊy tõ vØa l¨ng kÝnh IVa n»m trªn c¸c tÇng s¶n phÈm chÝnh thuéc lo¹i natrihy®r« cacbonnat, cã ®é kho¸ng ho¸ thÊp lµ (5,4 g/l). Thµnh phÇn khÝ hoµ tan trong n­íc kh¸c thµnh phÇn khÝ hoµ tan trong dÇu ë chç cã hµm l­îng mª tan cao h¬n. L­îng cÊu tö c¸c bon trong khÝ hoµ tan trong n­íc lµ 1,54 ¸ 3% trong ®ã nit¬ chiÕm 1,29 ¸ 2,8%. 5. C¸c ®Æc tÝnh thuû ®éng häc. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy bÒ mÆt rçng cña tËp hîp mÉu ®¸ Oligoxen hoµn toµn vØa n­íc (dÝnh ­ít ®èi víi n­íc) hÇu nh­ tÊt c¶ dÇu bÞ ®Èy ra khái n­íc do sù ngÊm mao dÉn cña n­íc. ChØ trªn mét vµi mÉu lµ cã l­îng dÇu nhá bÞ ®Èy thªm ra trong qu¸ tr×nh thuû ®éng häc. KÕt qu¶ thö nghiÖm tù ngÊm mao dÉn cña ®¸ mãng cho thÊy ®¸ mãng còng dÝnh ­ít víi n­íc v× l­îng dÇu thu ®­îc sù ngÊm mao dÉn cña n­íc chiÕm trung b×nh 73% tæng l­îng dÇu thu ®­îc tÝnh c¶ l­îng thu ®­îc do ®Èy thuû ®éng häc. §é rçng cña ®¸ lµ mét trong nh÷ng nh©n tèt chÝnh t¹o._. ra n¨ng l­îng ®µn håi cña vØa. §é nÐn (rçng) cña ®¸ phôc thuéc vµo ¸p suÊt thuû tÜnh hiÖu dông Phd, v× vËy ta chØ m« h×nh ho¸ l¹i c¸c th«ng sè nµy. Chóng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Phd = g (Pdi - )Pni) hi Pdi, Pni lµ tû träng cña ®¸ vµ chÊt láng cña ®¸ hi : lµ chiÒu dµy hiÖu dông cña tÇng i. g : lµ gia tèc träng tr­êng. §èi víi c¸c vØa dÇu Mioxen d­íi, Oligoxen vµ mãng ¸p suÊt hiÖu dông tÝnh theo c«ng thøc trªn t­¬ng øng b»ng 40; 44 vµ 44Mpa. ¸p suÊt mäi h­íng lªn mÉu t¹o qua c¸c cÊp ¸p suÊt sau: 15; 20; 30; 40; 44; Mpa 30 phót. HÖ sè nÐn cña ®¸ (b®) vµ ®é rçng (blr) ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: 1 DVm b® = - (-------) (--------------) Vm DPhd 1 DVlr blr = - -------- x ---------- Vlr DPhd Trong ®ã : Vm, Vlr lµ thÓ tÝch mÉu vµ thÓ tÝch lç rçng. §¸ mãng cã ®é rçng thay ®æi trong kho¶ng kh¸ réng tõ 0,29 ¸ 15,21% ®· x¸c ®Þnh ®­îc b»ng hÖ sè ®é nÐn cña ®¸ tù nhiªn cã gi¸ trÞ trung b×nh lµ 1,54. 10-4Mpa-1. ®é nÐn cña ®¸ cã xu h­íng t¨ng lªn cïng ®é rçng,. Gi¸ trÞ trung b×nh lµ 1,08. 10-4Mpa-1. §èi víi ®¸ Oligoxen hÖ sè nÐn biÕn ®æi trong kho¶ng 0,58. 10-4 ¸ 1,9. 10-4Mpa-1, víi gi¸ trÞ trung b×nh lµ 12.10-4 Mpa-1 §¸ Mioxen víi ®é rçng lín h¬n cã hÖ sè nÐn trung b×nh lµ 2,11.10-4 Mpa-1, kho¶ng biÕn thiªn 1,9.10-4 ¸ 2,9.10-4Mpa-1 §Ó tÝnh c¸c th«ng sè thuû ®éng häc trong qu¸ tr×nh khai th¸c vØa dÇu cã thÓ sö dông c¸c hÖ sè ®é nÐn cña ®¸: §èi víi ®¸ mãng 1,08 .10-4Mpa-1  Oligoxen 2,11. 10-4Mpa-1 Cßn vÒ nhiÖt ®é. §¸ mãng 141,7 oC (3650m) Oligoxen 139,2 oC (3650m) Mioxen 111,7 oC (2821m) HÖ sè ®Èy dÇu trung b×nh lµ 0,589, biÕn thiªn trong kho¶ng 0,374 ¸ 0,704 cña ®¸ Mioxen d­íi. §èi víi Oligoxen hÖ sè ®Èy dÇu biÕn thiªn trong kho¶ng 0,162 ¸ 0,676, trung b×nh 0,465. §èi víi ®¸ mãng hÖ sè ®Èy dÇu biÕn thiªn träng kho¶ng 0,463 ¸ 0,734, trung b×nh lµ 0,626. HÖ sè thu håi dÇu theo c¬ chÕ mao dÉn lµ kh¸ cao 0,057 ¸ 0,784, trung b×nh 0,402. Vïng thÊm hai pha ®èi víi vØa dÇu Mioxen d­íi vµOligoxen ë trong ®é kho¶ng b¶o hoµ n­íc 27,6 ¸ 70% vµ 27,8 - 75,7% vïng thÊm pha ®èi víi dÇu sÏ cã gi¸ trÞ b»ng kh«ng ë ®é b·o hoµ 79% vµ 73,4% t­¬ng øng cho Mioxen d­íi vµ Oligoxen. B¶ng 2 ®¨ng tr­ng th©n dÇu trong ®¸ mãng Vßm CÊp tr÷ l­îng §é s©u ranh giíi dÇu n­íc (m) KÝch th­íc (km) ChiÒu cao (m) ChiÒu dµy trung b×nh (m) B¾c C1 4121 19 x 4,5 720 742 C2 Trung t©m C1 4121 19 x 4,5 720 742 C2 B¶ng 3 ®Æc tr­ng th©n dÇu trong ®¸ trÇm tÝch Th©n dÇu §iÖp phô ®iÖp tÇng Vßm Th©n dÇu ®íi §é s©u ranh giíi dÇu -n­íc KÝch th­íc (km) ChiÒu cao (m) ChiÒu dµy hiÖu dông (m) Mioxen BH B¾c 1B 2B 3B 2913 2861 2835 712 1,1x0,4 3,61,4 134 37 66 11,3 d­íi 23 1TT 2879 4,69xz1 173 8,4 Trung t©m 2929 8,2x2 93 Nam 1N 4348 4,9x2,7 69 3,3 Tra có trªn B¾c Tèt 4,5 x 9 1074 34,4 XÊu 2,5 x8 21,4 Oligoxen d­íi IV¸VIII PhÝa ®«ng vßm trung t©m vµ vßm Nam 2,5x9 13,8 Tra có trªn B¾c Tèt 3x9 27,2 XÊu 2x7 18,3 PhÝa ®«ng vßm trung t©m vµ vßm Nam 1,5 x9 8,4 iii. kho¶ s¸t nhiÖt ®é vµ Gradien ®Þa nhiÖt ®¸ mãng ë má b¹ch hæ 1. Gradien ®Þa nhiÖt (GDN) c¸c ®¸ phñ trªn mãng. Mãng ®­îc phñ bëi thµnh t¹o trÇm tÝch sÐt tuæi Mioxen vµ Oligoxen C¸c líp phñ nµy cã hÖ sè dÉn nhiÖt bÐ h¬n so víi hÖ sè dÉn nhiÖt cña ®¸ mãng. Dßng nhiÖt sau khi ra khái ®¸ mãng sÏ bÞ ø l¹i ë c¸c líp phñ phÝa trªn. GDN c¸c líp nµy lín h¬n mãng. C¸c líp phñ n»m ë ®é s©u kh¸c nhau phÝa trªn ®¸ mãng, v× vËy gi¸ trÞ GND cña chóng còng kh¸c nhau. Nh÷ng ®o ®¹c nhiÖt ®é trong c¸c giÕng më vµo th©n dÇu tuæi Mioxen h¹, Oligoxen d­íi cã quy luËt nh­ sau: cïng chiÒu s©u nh­ nhau, giÕng nµo n»m ë vïng ®¸ mãng tråi lªn th× nhiÖt ®é cao h¬n, ng­îc l¹i giÕng nµo n»m ë vïng ®¸ mãng trôt xuèng th× cã nhiÖt ®é thÊp h¬n. Nãi c¸ch kh¸c, GDN cña c¸c tÇng chøa Mioxen vµ Oligoxen vßm Nam (n¬i mãng tråi lªn 3050m) cao h¬n ë vßm B¾c (n¬i tôt xuèng 3500m) . Cµng xuèng s©u th× sù kh¸c biÖt nhiÖt ®é cña ®¸ mãng vµ líp phñ cµng bÐ. ë vßm Nam, c¸c líp phñ n»m ë ®é s©u tõ 2800m xuèng gÆp mãng ë (3100m) GDN cã gi¸ trÞ trong kho¶ng 4 ¸ 5 oC. C¸c líp phñ gÆp ®¸ mãng ë ®é s©u h¬n (3300m) th× tõ 3,8 ¸ 4 oC. T¹i vßm B¾c c¸c líp n»m ë ®é s©u 2800m xuèng gÆp ®¸ mãng ë 3500 ¸ 3700 m GDN thay ®æi tõ 3,5 oC ¸ 5 oC. C¸c líp phñ gÆp mãng ë ®é s©u h¬n 4000m th× tõ 3 ¸ 4 oC. 2. Gradien ®Þa nhiÖt ®¸ mãng. §¸ mãng lµ mét khèi thèng nhÊt, c¬ b¶n lµ ®¸ granitoid cã thÓ xem gradien ®Þa nhiÖt cã gi¸ trÞ kh«ng ®æi víi toµn khèi. Do ¶nh h­ëng cña líp phñ Mioxen vµ Oligoxen, do vÞ trÝ cña c¸c vßm kh¸c nhau cho nªn nhiÖt ®é c¸c vïng ë trªn mÆt mãng kh¸c nhau. Nh­ng khi ®i s©u vµo mãng ë mét ®é s©u nµo ®ã (cã thÓ chän 4300m) ®èi víi diÖn tÝch nghiªn cøu, th× nhiÖt ®é ë vßm B¾c vµ vßm Nam gièng nhau. Gi÷a mãng vµ líp phñ Oligoxen cã mét ®íi nhá chuyÓn tiÕp. §é dµy cña líp chuyÓn tiÕp nµy ®­îc x¸c ®Þnh lµ 200m. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho phÐp x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ GDN cña ®¸ mãng lµ 2,5 oC. NhiÖt ®é ë ®é s©u 4300m lµ 157, 5 oC. 3. DÞ th­êng nhiÖt ®é. NhiÖt ®é t¹i c¸c ®iÓm ë nhiÒu giÕng cao h¬n nhiÖt ®é b×nh th­êng tÝnh theo GDN. Còng chÝnh t¹i ®iÓm ®ã tõ vµi ®é ®Õn vµi chôc ®é. §©y lµ dÞ th­êng nhiÖt ®é ®Õn vµi chôc ®é. §©y lµ dÞ th­êng nhiÖt ®é do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau g©y nªn khi giÕng lµm viÖc. 4. Nguyªn nh©n vÒ dÞ th­êng ®é. Dßng chÊt láng ch¶y trong c¸c ®¸ chøa nøt nÎ cã vËn tèc lín, nhiÖt ®é Ýt thay ®æi theo thêi gian. Khi ®ã nhiÖt ®é ®¸y giÕng cao h¬n nhiÖt ®é b×nh th­êng tõ vµi ®é ®Õn vµi chôc ®é C. Ta ghi nhËn ®­îc c¬ b¶n chØ cã thÓ do chÊt láng tõ d­íi s©u ®i lªn hoÆc do dßng ch¶y theo ph­¬ng ngang h­¬ng t©m tíi giÕng g©y nªn. XÐt dßng ch¶y theo ph­¬ng ngang, h­íng t©m. Khi giÕng lµm viÖc, sè liÖu kh¶o s¸t ë nhiÒu giÕng cho thÊy, nÕu l­u l­îng biÕn ®æi nhiÒu (3/5%) th× nhiÖt ®é còng biÕn ®oioØ tõ 1 ¸ 3 oC; VËy dßng ch¶y theo ph­¬ng ngang kh«ng g©y nªn dÞ th­êng vÒ nhiÖt ®é . C¸c ®øt gÉy cña má B¹ch Hæ th­êng cã gãc nghiªng 60 ¸80o. Quan s¸t trªn mÉu lâi thu ®­îc tõ ®¸ mãng, chóng ta thÊy phæ biÕn c¸c gãc nghiªng 60 - 75o. C¸c nøt nÎ mãng má B¹ch Hæ c¬ b¶n cã h­íng th¼ng ®øng chÊt láng tõ d­íi s©u ®i lªn theo c¸c nøt nÎ lµ nguyªn nh©n chinhý g©y nªn dÞ th­êng vÒ nhiÖt ®é ®¸y giÕng. §ã lµ hiÖn t­îng nhiÖt ®é t¨ng c¸c ë ®¸y giÕng ë phÇn ®¸ mãng cña má B¹ch Hæ. ch­¬ng III nghiªn cøu lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p phôc håi vµ t¨ng ®é thÈm thÊu vïng cËn ®¸y giÕng ë vïng má b¹ch hæ. I. Sù sôt gi¶m s¶n l­îng do nhiÔm bÈn vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng. Trong suèt c¸c qu¸ tr×nh khoan qua tÇng s¶n phÈm hoµn thiÖn giÕng, s÷a ch÷a giÕng vµ c¶ qu¸ tr×nh khai th¸c, t×nh tr¹ng vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng lu«n bÞ biÕn ®æi. Qu¸ tr×nh më vØa khi khoan ®ãng mét vai trß quan träng. Nã sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn dßng dÇu khÝ thu nhËn tõ c¸c vØa s¶n phÈm ®ång thêi kh¶ n¨ng vµ møoc ®é khai th¸c ban ®Çu hoµn toµn phô thuéc vµo c«ng nghÖ khoan, thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña dung dÞch röa, thêi gian tiÕp cËn cña dung dÞch röa víi vØa phÈm. Ngoµi ra nã cßn phô thuéc vµo chÊt l­îng thi c«ng nh»m ng¨n c¸ch c¸c vØa ®Êt ®¸ kh¸c nhau víi c¸c tÇng thÈm thÊu cña thµnh hÖ. Khi thi c«ng c¸c giÕng khoan s©u ®· ¸p dông c¸c c«ng nghÖ ®Æc biÖt ®Ó më c¸c vØa s¶n phÈm nh»m b¶o vÖ kh¶ n¨ng thÊm cña ®¸ chøa dÇu nh­ sö dông mét sè chÊt ho¹t tÝnh bÒ mÆt. Dïng mét sè hÖ dung dÞch khoan ph©n ly øc chÕ cã ®é tho¸t n­íc thÊp víi c¸c ion øc chÕ kh¸c nhau nh­ canxi, nh«m, kali, natri... Qu¸ tr×nh hoµn thiÖn giÕng vµ söa ch÷a giÕng cã thÓ cÇn ®Ó dung dÞch nÆng ®Ó c©n b»ng ¸p suÊt vØa vµ còng gièng nh­ dung dÞch khoan, nã cã thÓ g©y nhiÔm bÈn cã thÓ kh«ng x©m nhËp tõ ngoµi vµo, mµ do chÝnh dßng dÇu ch¶y tõ vØa vµo giÕng mang l¹i trong qu¸ tr×nh khai th¸c. C¸c vËt liÖu c¬ häc lµm bÝt c¸c lç mao dÉn vµ do ®ã lµm gi¶m ®é thÈm thÊu lµm gi¶m kh¶ n¨ng cho dÇu cña giÕng. ViÖc ®¸nh gi¸ sù nhiÔm bÈn vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng cho phÐp dù ®o¸n ®­îc l­u l­îng dÇu cña giÕng khi ®­a giÕng vµo ho¹t ®éng. Tõ c¸c thèng kª vÒ sù nhiÔm bÈn do dung dÞch mµ ®­a ra ph­¬ng ¸n thi c«ng giÕng khoan hoµn thiÖn giÕng, söa ch÷a giÕng vµ söa dông hÖ dung dÞch Ýt g©y ¶nh h­ëng xÊu tíi tÇng chøa, qu¸ tr×nh khai th¸c cÇn theo ®óng chÕ ®é, h¹n chÕ c¸c t¸ nh©n g©y h­ háng tÇng s¶n phÈm. Tuy vËy nhiÔm bÈn tÇng s¶n phÈm dï Ýt hay nhiÒu lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. §iÒu nµy cã thÓ kh¾c phôc ®­îc b»ng c¸ch xö lý giÕng. Cã thÓ liÖt kª c¸c yÕu tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸ huû c¸c vØa s¶n phÈm sau: - Sù tr­¬ng në c¸c kho¸ng vËt sÐt cã mÆt trong c¸c tÇng s¶n phÈm khi tiÕp xóc víi pha n­íc trong c¸c hÖ dung dÞch gèc n­íc, ®Æc biÖt khi tiÕp xóc víi c¸c hÖ dung dÞch cã ®é kiÒm cao ®· lµm bÝt c¸c lç rçng cña tÇng chøa. - Sù x©m nhËp cña pha r¾n cã hµm l­îng keo cao vµo c¸c lç hæng cña vØa trong qua tr×nh ph©n ly vµ ®Æc biÖt vµo c¸ khe nøt cña vØa s¶n phÈm kÓ c¶ c¸c chÊt ®én kh«ng tan hoÆc khã tan trong axÝt ®­îc pha vµo dung dÞch ®Ó ng¨n ngõa vµ chèng mÊt n­íc. HiÖn t­îng gÊm läc khèi dung dÞch sÐt cã hµm l­îng pha r¾n cao d­íi t¸c ®éng sù chªnh lÖch qu¸ lín cña ¸p suÊt thuû tÜnh cét dung dÞch vµ ¸p suÊt vØa, ®· lµm lÊp ®Çy c¸c khe nøtm dÇn dÇn sau 1 kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh sÏ g©y c¶n trë sù vËn ®éng cña dÇu tõ vØa vµo giÕng. Qu¸ tr×nh thÊm läc cña n­íc tõ dung dÞch khoan vµo lç hæng mao dÉn thuéc tÇng chøa ®· t¹o ra thÓ nhò n­¬cs- dÇu bÒn v÷ng. ChÝnh d¹ng nhò nµy ®· lµm gi¶m tÝnh n¨ng ®éng cña chÊt láng trong kho¶ng kh«ng lç rçng tõ ®ã gi¶m kh¶ n¨ng khai th¸c giÕng khoan. - §ång thêi x©m nhËp cña dung dÞch röa vµo vØa s¶n phÈm lµ qu¸ tr×nh ph¸ huû do c¸c lo¹i vi khuÈn cã nguån gèc kh¸c nhau trrong n­íc pha chÕ dung dÞch. B¶n th©n c¸c vi sinh vËt cã nguån gèc s¾t vµ vi khuÈn khö sulf¸t kh«ng nh÷ng chóng chØ g©y ra ph©n huû lµm gi¶m tÝnh n¨ng t¸c dông cña c¸c ho¸ phÈm gèc polyme mµ qu¸ tr×nh ph¸t sinh nhanh chãng cña chóng cßn gãp phÇn t¹o ra líp mµng tr¾ng bÝt c¸c lç rçng mao dÉn cña tÇng chøa. Mét khi vïng ®¸y vµ cËn ®¸y bÞ nhiÔm bÈn, c¸ch duy nhÊt ®Ó kh¾c phôc lµ xö lý vïng cËn ®¸y giÕng, tøc lµ phôc håi hoÆc t¨ng ®é thÈm thÊu cña vïng ®¸y vµ cËn ®¸y. ii. Nghiªn cøu lùa chän ph­¬ng ph¸p phôc håi vµ t¨ng ®é thÈm thÊu vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng ë vïng má B¹ch Hæ. - HiÖu qu¶ cña viÖc ¸p dông c¸c dông thÓ nh­ axÝt phô thuéc vµo c¸c ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt cña c¸c tÇng chøa s¶n phÈm dÇu khÝ ë má B¹ch Hæ vµ c¸c yÕu tèt phøc t¹p t­¬ng øng trong qu¸ tr×nh xö lý b»ng axÝt ë c¸c giÕng víi colector ®Êt ®¸ d¹ng (mioxen) vµ (Oligoxen) vµ d¹ng ®¸ mãng nøt nÎ cã hang hèc (tÇng mãng) Trong c¸c yÕu tèt phøc t¹p tr­íc tiªn ph¶i kÓ ®Õn c¸c yÕu tè sau: - NhiÖt ®é cña vØa t­¬ng ®èi cao (trªn 110 oC ) - §é thÈm thÊu cña colector ®Êt ®¸ vØa thÊp (Oligoxen d­íi) vµ t­¬ng øng ®èi víi ®é tiÕp nhËn cña c¸c giÕng b¬m Ðp rÊt thÊp. - Tån t¹i nhiÒu tËp vØa cã ®é ph©n c¾t lín (hÖ sè ph©n c¾t cña colector ®Êt ®¸ Oligoxen d­íi gÇn ®¹t ®Õn 10) ®é dµy më vØa cña mÆt c¾t chøa s¶n phÈm lín (tÇng mãng). - TÝnh chÊt kh«ng ®ång nhÊt cña colector ®Êt ®¸ vØa cao. - C¸c ®iÒu kiÖn më vØa ban ®Çu khi khoan víi dung dÞch khoan sÐt gèc n­íc. ë ®©y chóng ta tiÕn hµnh xem xÐt ¶nh h­ëng cña 1 sè c¸c yÕu tèt phøc t¹p kÓ trªn nh»m ®Þnh h­íng cho viÖc lùa chän vµ ¸p dông nh÷ng d¹ng kh¸c nhau cña tæ hîp c¸c thµnh phÇn nhò cã chøa axÝt trong viÖc xö lý c¹n ®¸y giÕng ë vïng má B¹ch Hæ. Tõ c¸c thµnh phÇn nhò axÝt ta cã thÓ chia ra lµm 3 d¹ng: - Nhò axÝt thuËn - Nhò axÝt nghÞch - Nhò axÝt ph©n t¸n cùc nhá. §ång thêi c¸i chung nhÊt ®èi víi c¸c tæ hîp c¸c thµnh phÇn thÓ nhò nÕu trªn ®Òu ®­îc chøa trong dung m«i hydro cacbon, axit vµ c¸c chÊt ho¹t tÝnh bÒ mÆt. Tæ hîp c¸c thµnh phÇn thÓ nhò axÝt gåm 3 cÊu tõ thµnh phÇn ®· ®­îc nghiªn cøu vµ ¸p dông ®Ó xö lý ë má B¹ch Hæ bao gåm: - Dung dÞch axÝt HCL (hoÆc HCL + HF) víi tû lÖ 60 ¸ 70%. - Dung m«i hydrocacbon - dÇu th« hoÆc dÇu diezen víi tû lÖ 40 ¸ 80%. - C¸c chÊn ho¹t tÝnh bÒ mÆt hoµn tan trong dÇu tû lÖ 0,5 ¸ 1%. Tæ hîp c¸c thµnh phÇn nhò kÓ trªn ®­îc xem nh­ lµ thÓ nhò axÝt thuËn, mÆc dÇu ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan. Khi ¸p dông nhò axÝt thuËn trong viÖc xö lý c¸c giÕng, tuy vËy vÉn cßn tån t¹i mét sè c¸c nh­îc ®iÓm. - Khã ®iÒu chØnh vµ kh«ng æn ®Þnh trong c¸c ®iÒu kiÖn vØa vµ m«i tr­êng axÝt ®­îc ®­a tõ bªn ngoµi vµo. - ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vØa cao cña má B¹ch Hæ v­ît qu¸ ®iÓm ®ôc, chÊn ho¹t tÝch bÒ mÆt bÞ gi¶m kh¶ n¨ng ho¹t ho¸ thÓ nhò lËp tøc bÞ ph¸ huû víi viÖc gi¶i phãng dung dÞch axÝt ho¹t tÝnh. ViÖc x©m nhËp cña dÇu cña trong thµnh phÇn nhò axÝt thuËn khi chuyÓn ®éng theo c¸c khe chøa dÇu cã thÓ lµm cho ®é nhít cña chóng t¨ng lªn, chÝnh ®iÒu nµy lµm c¶n trë qu¸ tr×nh x©m nhËp s©u vµo vØa. Cuèi cïng dÉn t¬Ý viÖc t¨ng ¸p suÊt b¬m Ðp. M«i tr­êng axit ngo¹i cña c¸c thÓ nhò thuËn kh«ng ®¶m b¶o ë møc ®é cao cho viÖc ®¶m b¶o thiÕt bÞ tr¸nh khái ho¹t tÝnh ¨n mßn, mÆc dÇu nh­ kÕt qu¶ ®· nghiªn cøu chØ ra vËn tèc ¨n mßn thÐp CT3 trong thÓ nhò axit thÊp h¬n 14 ¸ 17 lÇn so víi dung dÞch trong axit th«ng th­êng. Mét h­íng nh»m hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y giÕng lµ viÖc t¹o ra tæ hîp c¸c thµnh phÇn nhò thÓ d¹ng ph©n t¸n cùc bÐ trªn c¬ së c¸c chÊt ho¹t tÝnh hîp thµnh cã t¸c dông tæng hîp. ViÖc nghiªn cøu ®· t×m ra ho¹t tÝnh ViÖt Nam II PAV vµ s¶n xuÊt ®­îc tæ hîp thµnh phÇn nhò, cã chøa axit ë d¹ng ph©n t¸n cùc bÐ, chÞu nhiÖt ®é cao, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng tèt víi c¸c ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt cña má B¹ch Hæ. Chóng cã nhiÒu u­ ®iÓm cao h¬n so víi tæ hîp c¸c thµnh phÇn nh­ thÓ axÝt ®· ®­îc ¸p dông tr­íc ®©u nh­ : - §é nhít thÊp - Kh¶ n¨ng x©m nhËp, (thÈm thÊu) cao vµ æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é cao. - §¶m b¶o c¸c t¸c ®éng ®Òu vµ x©m nhËp s©u vµo c¸ vïng cÇn ®­îc xö lý cña c¸c vØa s¶n phÈm. §Æc ®iÓm cña hÖ thèng nhò ph©n t¸n cùc bÐ, lµ kh¶o n¨ng tù ®iÒu chØnh ®Æc tÝnh cña nã, phô thuéc vµo sù t­¬ng quan cña c¸c cÊu tö thµnh phÇn vµ ®ång thêi cã kh¶ n¨ng t¸ch pha hydrocacbon ra khái c¸c thÓ nhò ph©n t¸n cùc bÐ khi cã nhiÖt ®é ®¹t ®Õn nhiÖt ®é vØa. Trong qu¸ tr×nh xö lý thuéc tÝnh ®ã cã thÓ ®­îc sö dông khi b¬m Ðp tõng phÇn c¸c thµnh phÇn khip xö lý c¸c colector ®Êt ®¸ vØa kh«ng ®ång nhÊt vµ c¸c giÕng bÞ ngËp n­íc. TÝnh chÊt kÓ trªn cña hÖ ph©n t¸n cùc bÐ cho phÐp b¶o ®¶m ®é s©u th©m tØnh so víi thµnh phÇn th«ng th­êng vµ thÓ nhò ph©n t¸n cùc bÐ ®­îc duy tr× víi thêi gian kh¸ dµi trong vØa. §iÒu kiÖn trªn ®­îc chøng minh bëi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu tèc ®é hoµ tan cu¶ ®Êt ®¸ trong vØa. Trong thµnh phÇn thÓ nhò ph©n t¸n cùc bÐ vµ trong dung dÞch axit th«ng th­êng. Trong thÝ nghiÖm dïng ®¸ cÈm th¹ch ë nhiÖt ®é nghiªn cøu lµ 90oC. Tèc ®é hoµn tan trong tæ hîp c¸c thµnh phÇn thÓ nhò ph©n t¸n cùc bÐ víi gèc 12% HCL kho¶ng 215 kg/m2giê. HÖ sè gi¶m tèc ®é hoµn tan trong thÓ nhò ph©n t¸n cùc bÐ ®Æt h¬n 20 lÇn so víi dung dÞch axit clohydric th«ng th­êng hoÆc h¬n 10 lÇn so víi dung dÞch axit bÞ øc chÕ bëi chÊt lµm chËm ph¶n øng. NÕu nh­ ý r»ng tèc ®é ph¶n øng (tiªu hao) tõ 12 ¸ 15% axÝt clohydric ®èi víi ®¸ cÈm th¹ch trong thêi gian d­íi 10 phót ë nhiÖt ®é lín h¬n 120oC th× sè liÖu thu ®­îc qua thÝ nghiÖm chøng minh vÒ tÝnh ­u viÖt kh«ng thÓ tranh c¶i ®­îc cña viÖc t¸c dông tæ hîp c¸c thµnh phÇn thÓ nhò chøa axit ë d¹ng ph©n t¸n cùc bÐ ®Ó xö lý vïng cËn ®¸y c¸c giÕng cã nhiÖt ®é cao. V× ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é lµ mét trong nh÷ng yÕu tè phøc t¹p nhÊt ®­îc xem xÐt tõ ph­¬ng diÖn ®iÒu chØnh t¸c dông t­¬ng hç cña dung dÞch axit víi ®Êt ®¸ vØa, viÖc lùa chän ho¸ phÈm vµ c«ng t¸c tiÕn hµnh qu¸ tr×nh xö lý. Mét vÊn ®Ò quan träng thø hai cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu gi¶i quyÕt khi tiÕn hµnh xö lý axit ë c¸c giÕng nhiÖt ®é cao ®ã lµ viÖc ng¨n ngõa c¸c hiÖn t­îng ¨n mßn c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ c¸c èng khai th¸c ng¨n ngõa sù xËp nhËp cña c¸c ion s¾t vµo vïng cËn ®¸y giÕng bëi v× khi gÆp dung dÞch axit chóng sÏ trung hoµ vµ t¹o thµnh keo hydroxit s¾t l¾ng ®äng. C¸c chÊt l¾ng ®äng ®ã cã thÓ lµm gi¶m ®¸ng kÓ ®é thÊm cña colector ®Êt ®¸ ë vïng cËn ®¸y giÕng ®· ®­îc xö lý lµm gi¶m s¶n l­îng cña giÕng. C¸c nghiªn cøu thùc nghiÖm trªn mÉu lâi chØ ra r»ng khe b¬m nÐn 10% dung dÞch axit HCL chøa 0,3% Fe+3 ®é thÊm cña mÉu lâi gi¶m ®i tõ 2,8 ¸ 6,5 lÇn, khèi l­îng chÊt l¾ng ®äng hydroxit s¾t ë trong vØa cã thÓ ®¹t ®Õn hµng chôc hoÆc hµng tr¨m kg. Râ rµng khèi l­îng ®ã lµ qu¸ lín so víi thÓ tÝch cña c¸ lç rçng - ®Æc biÖt ®èi víi colector cã ®é thÊm bÐ. ViÖc l¾ng ®éng hydroxit s¾t x¶y ra tuú thuéc vµo ®é tiªu hao (møc ®é trung tÝnh) cña dung dÞch axit. C¸c ion s¾t ba ®­îc l¾ng däng khi ®é PH = 2, ®Æc biÖt hiÖu qu¶ xÊu ®ã x¶y ra ë chu tuyÕn b¬m Ðp dung dÞch axit. Do vËy tèc ®é ph¶n øng cña axit víi ®Êt ®¸ vØa vµ qu¸ tr×nh t¹o thµnh l¾ng ®äng thø cÊp cã quan hÖ t­¬ng hç. §Ó lµm gi¶m ho¹t tÝnh ¨n mßn cña dung dÞch axit víi c¸c thiÕt bÞ lßng giÕng cÇn ®­a vµo trong dung dÞch xö lý c¸c chÊt øc chÕ chèng ¨n mßn. §Ó n¨ng ngõa sù l¾ng ®äng cña c¸c hîp chÊt s¾t trong vØa cÇn sö dông c¸c chÊt æn ®Þnh vµ c©n b»ng gi÷a c¸ pha trong dung dÞch. Tèc ®é ¨n mßn cho phÐp lµ vÊn ®Ò cßn ®­îc bµn c·i, nhiÒu t¸c gi¶ cho r»ng tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh xö lý, gi¸ trÞ ®ã cÇn ph¶i n»m trong giíi h¹n 50 ¸ 80g/m2giê. C¸c chÊt øc chÕ chèng ¨n mßn ®­îc biÕt nhiÒu chÊt, vÝ dô nh­ B -2 “Acoramic” ACT - 130 ë c¸c nhiÖt ®é t­¬ng ®­¬ng 100oC cho phÐp b¶o ®¶m tèc ®é ¨n mßn n»m trong giíi h¹n 18 ¸ 40 g/m2giê, tuy nhiªn ë nhiÖt ®é 150oC ®èi víi c¸c chÊt øc chÕ hiÖu qu¶ nhÊt th× tèc ®é ¨n mßn còng ®¹t ®Õn gi¸ trÞ 90 ¸ 100g/m2giê. HÖ dung dÞch axit ph©n t¸n, trong tr­êng hîp ®ã c¸c thµnh phÇn nhò axit ®· ®­îc ph©n t¸n thµnh c¸c h¹t cùc bÐ ®Ó ®¶m b¶o ho¹t tÝnh ¨n mßn cùc bÐ ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é cao. Phèi hîp víi c¸c chÊt c©n b»ng vµ æn ®Þnh c¸c s¶n phÈm ¨n mßn ®· ®­îc ¸p dông bªn thùc tÕ trong thµnh phÇn cña dung dÞch axit, ch¼ng h¹n c¸c dông dÞch axit h÷u c¬ (dÊm) th× c¸c thµnh phÇn nh­ axit ph©n t¸n cùc bÐ. Thùc tÕ lo¹i trõ tèi ®a ¶nh h­ëng xÊu cña c¸cc s¶n phÈm sau, ph¶n øng thø cÊp ®Õn ®é thÈm thÊu cña vØa ®Æc biÖt lµ liªn kÕt s¾t. Khi tiÕn hµnh ph©n tÝch nh÷ng d¹ng kh¸c nhau cña xö lý axit kh«ng thÓ kh«ng nhÊn m¹nh ®Õn mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c cña qu¸ tr×nh t¸c ®éng axit ®ã lµ vÊn ®Ò khèi l­îng axit ®­îc sö dông trong suèt qu¸ tr×nh sö lý vïng cËn ®¸y giÕng. Bëi v× nã kh«ng nh÷ng liªn quan ®Õn yÕu tè kü thuËt mµ cã liªn quan ®Õn c¸c yÕu tè kinh tÕ n÷a. Khi kh¶o s¸t c¬ chÕ t¸c ®éng cña axit ®Õn sù thay ®æi thuéc tÝnh thÊm cña vïng cËn ®¸y giÕng ë c¸c vØa ®èi víi ®¸ colector cña má B¹ch Hæ. Cã thÓ nhËn thÊy r»ng nhiÖm vô c¬ b¶n cña c«ng t¸c xö lý axÝt lµ phôc håi l¹i thuéc cña ®¸ colector, ë vïng cËn ®¸y giÕng, do bÞ ph¸ ho¹i hay nhiÔm bÈn cña c¸c cÊu tö båi l¾ng ph¸t sinh ra cho yÕu tè tù nhiªn hay do c¸c yÕu tè kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh khoan, khai th¸c, söa ch÷a giÕng. Thùc chÊt viÖc ®ãp lµ ®Ó c¶i thiÖn ®Æc tÝnh thÊm cña ®¸ colector vïng cËn ®¸y giÕng b»ng c¸ch khái th«ng c¸c lç rçng vµ khe nøt cã s½n vµ ph¸t triÓn khe nøt míi. Do vËy khèi l­îng axit ho¹t tÝnh cÇn ph¶i ®­îc lùa chän xuÊt ph¸t tõ b¸n kÝnh ph¸ ho¹i ®Æt tÝnh thÊm chøa cña vïng cËn ®¸y giÕng. Víi b¸n kÝnh ph¸ ho¹i (b¸n kÝnh vïng nhiÔm bÈn) lµ 1m ®é rçng cña ®¸ colector lµ 0-,15, th× l­îng dung dÞch axit cÇn thiÕt ®Ó xãi röa s¹ch cho 1m bÒ dµy hiÖu dông, lµ 0,3 ¸ 0,4 m3. Nãi chung kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh thuéc tÝnh cña hçn hîp c¸c thµnh phÇn thÓ ph©n t¸n cùc bÐ phô thuéc vµo c¸ch thay ®æi tû lÖ gi÷a axit vµ hydrocacbon. 1. Nghiªn cøu, lùa chän vµ thö nghiÖm c¸c ph­¬ng ph¸p phôc håi vµ t¨ng ®é thÈm thÊu vïng cËn ®¸y c¸c giÕng khai th¸c vµ b¬m Ðp ë vïng má B¹ch Hæ. §Ó gia t¨ng dßng thÊm cña dÇu tõ vØa vµo ®¸y giÕng vµ t¨ng ®é tiÕp nhËn cña giÕng b¬m Ðp, cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ, kü thuËt t¸c ®éng lªn vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng. Víi môc ®Ých t¨ng hÖ sè thu håi dÇu vµ tuæi thä cña má, ngoµi nh÷ng ph­¬ng ph¸p duy tr× ¸p suÊt vØa, khai th¸c b»ng ph­¬ng ph¸p thøo cÊp, chuyÓn nh÷ng giÕng ngõng phun sang khai th¸c b»ng c¬ häc, th× ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y giÕng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ngay sau khi khoan vµ trong suÊt qu¸ tr×nh khai th¸c chóng. ViÖc ph©n tÝch, lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y giÕng lµ mét vÊn ®Ò v« cïng quan träng, ®ßi hái ph¶i cã thêi gian nghiªn cøu vµ thu nhËp ®Èy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ ®¹i chÊt vïng má, cÊu tróc cña vØa dÇu, c¸c tÝnh chÊt collector cña c¸c tÇng chøa s¶n phÈm ®Æc tÝnh ho¸ lý cña chÊt l­u, ®iÒu kiÖn khai th¸c v.v... kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch vÒ kh¶ n¨ng c«ng nghÖ, kü thuËt vµ ph¹m vi cña tõng ph­¬ng ph¸p mµ ®Ò ra tõng ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y cho tõng ®èi t­îng khai th¸c cô thÓ. T¹i má B¹ch Hæ ®· tiÕn hµnh khai th¸c ë 3 ®èi t­îng Mioxen h¹, Oligoxen h¹ (collector lôc nguyªn) tÇng mãng d¹ng khèi (®¸ granÝt nøt nÎ). XÐt c¸c ®Æc ®iÓm cña tõng ®èi t­îng khai th¸c cã thÓ nhËn thÊy r»ng c¸c ®èi t­îng nµy cã ®é rçng ®é thÈm thÊu thÊp, ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é vØa cao, hµm l­îng sÐt vµ c¸t kÕt t­¬ng ®èi lín (trõ tÇng mãng) hµm l­îng cacbonnat kh«ng ®¸ng kÓ. §ång thêi trªn c¬ së ph©n tÝch tÊt c¶ c¸c giÕng ®ang khai th¸c vµ b¬m Ðp ë má, c¸c yÕu tè vµ nguyªn nh©n kh¸c nhau dÉn ®Õn ®é thÊm vïng cËn ®¸y giÕng gi¶m sau qu¸ tr×nh më vØa s¶n phÈm, qu¸ tr×nh khai th¸c vµ dËp giÕng ®Ó tiÕn hµnh söa ch÷a do sö dông dung dÞch sÐt vµ n­íc biÓn. ViÖc ph©n tÝch, lùa chän mét c¸ch cã c¬ së khoa häc, ng­êi ta ®· ®­a ra n¨m gi¶i ph¸p vµ tæ hîp mét sè gi¶i ph¸p ®ã ®Ó t¸c ®éng lªn vïng cÆn ®¸y giÕng. §©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n, vµ tiªn tiÕn ®· vµ ®ang ®­îc øng dông trong ®iÒu kiÖn khai th¸c ë ngoµi khëi, phï hîp víi ®iÒu kiÖn khai th¸c ë má B¹ch Hæ. C¸c gi¶i ph¸p ®ã lµ : - B¾n ph¸ vØa t¹o m¹ng khe nøt b»ng thuû lùc kÌm theo biÖn ph¸p chÌn Ðp, gia cè c¸c khe nøt b»ng c¸t nh©n t¹o. - TÈy röa s¹ch vïng cËn ®¸y giÕng vµ t¹o r·nh thÊm s©u nhê c¸c ho¸ phÈm vµ thiÕt bÞ m¸y nÐn. - T¸c ®éng xung dao thuû lùc nhê m¸y t¸c ®éng xung thuû ®éng lùc häc. - B¾n ph¸ vØa t¹o m¹ng khe nøt nhê thiÕt bÞ kÝch nç t¹o ¸p suÊt cã kÝch th­íc bÐ kÕt hîp víi t¸c ®éng thuû ®éng lùc. - Xö lý axit nhò t­¬ng axit nhiÒu c«ng ®o¹n kÕt hîp víi xãi röa thuû lùc vïng cËn ®¸y giÕng b»ng dung dÞch pha ho¸ chÊt bÒ mÆt má B¹ch Hæ míi ®­a vµo khai th¸c tõ 1986, c¸c gi¶i ®Ò xuÊt trªn hiÖn ®ang ë giai ®o¹n thiÕt kÕ vµ thö nghiÖm.Riªng t¸c ®éng lªn vñng cËn ®¸y giÕng b»ng ph­¬ng ph¸p xö lý axit vµ nh­ axit theo nhiÒu c«ng ®o¹n kÕt hîp víi RTV vµ ph­¬ng ph¸p PG§ trong nh÷ng n¨m 92, 93, 94, 95, 96, ®· mang l¹i kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lkÖ. Xö lý theo nhiÒu c«ng ®o¹n kÕt hîp víi RTV nhê dung dÞch PAVC, ®· vµ ®ang tiÕn hµnh ë nhiÒu giÕng trªn má B¹ch Hæ. KÕt qu¶ xö lý mét lo¹t c¸c giÕng 810, 145, 502, 905 cho thÊy b­íc ®Çu chóng ta ®· thu ®­îc kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. L­u l­îng mét sè giÕng khai th¸c sau xö lý t¨ng lªn tõ 2 ¸ 10 lÇn, ®é tiÕp nhËn cña giÕng t¨ng lªn râ rÖt, víi ¸p suÊt b¬m Ðp nhá h¬n nhiÒu so víi ¸p suÊt b¬m Ðp tr­íc khi xö lý. Röa xãi thuû lùc ®­îc coi nh­ mét c«ng ®o¹n xö lý vµ ®­îc tiÕn hµnh ngµy sau xö lý axit b»ng c¸ch b¬m Ðp kho¶ng 40 ¸ 50m3 chÊt láng “n­íc biÓn hoÆc dÇu víi PAV” vµo vØa víi n¨ng suÊt tèi ®a cña LLA - 400 trªn c¸c giµn hiÖn cã trªn c¸c má B¹ch Hæ. Qua ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ xö lý axit vïng cËn ®¸y ë mét sè giÕng ë má B¹ch Hæ, ®· chøng minh t¸c dông cña dung dÞch axit vµo vïng cËn ®¸y giÕng, kh«ng xuÊt hiÖn hiÖn t­îng xÊu sau qu¸ tr×nh xö lý mµ ®· gia t¨ng l­u l­îng khai th¸c. 2. Thèng kª mét sè giÕng ®· ®­îc xö lý b»ng axit vµ nh­ axit ë má B¹ch Hæ. C¸c b¶ng thèng kª sau giíi thiÖu mét sè kÕt qu¶ ®· xö lý giÕng b»ng axit vµ nh­ axit t¹i vïng má B¹ch Hæ. Xö lý b»ng axit b×nh th­êng lµm t¨ng s¶n l­îng trung b×nh tõ 2 ¸ 5 lÇn “trõ mét vµi tr­êng hîp bÞ thÊt b¹i hoµn toµn” khi cã s¶n l­îng t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ lªn ®Õn 35 lÇn. Trong khi ®ã xö lý b»ng nhò t­¬ng axit lµm t¨ng s¶n l­îng 2 ¸ 10 lÇn “ cã tr­êng hîp ®­a giÕng ®· bÞ chÕt vµo ho¹t ®éng víi s¶n l­îng lµ 180T/ng® xö lý giÕng b¬m Ðp b»ng axit b×nh th­êng lµm t¨ng s¶n l­îng 1,5 ¸ 3 lÇn. B¶ng 4 Thèng kª mét sè giÕng khai th¸c ®· xö lý b»ng axit b×nh th­êng ë vïng má B¹ch Hæ. TÇng GiÕng S¶n l­îng tr­íc xö lý T/ng ®ªm S¶n l­îng sau xö lý T/ng ®ªm Sè lÇn ra t¨ng 147 20 35 0 Mioxen h¹ 84 0 0 0 92 0 4 0 212 25 40 1,6 56 10 30 3 47 5 15 3 34 4 41 1 55 20 20 1 45 0 0 0 620 6 15 2,5 109 0 0 0 Oligoxen h¹ 98 0 110 0 100 0 0 0 89 10 60 6 123 15 45 3 535 10 15 1,85 612 5 5 1 615 4 10 2,5 Mãng 730 0 0 0 104 0 0 0 124 2 70 35 B¶ng 8 L­îng dÇu khai th¸c thªm ®­îc nhê xö lý b»ng ho¸ chÊt chñ yÕu b»ng axit N¨m 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 Khèi l­îng dÇu hµng n¨m t¨ng do xö lý b»ng ho¸ chÊt (1000tÊn) 20 25 90 100 105 120 125 140 Khèi l­îng dÇu hµng n¨m t¨ng do xö lý b»ng axit (1000 tÊn) 15 20 70 90 95 100 110 125 B¶ng 9 L­îng n­íc Ðp thªm vµo vØa nhê xö lý b»ng ho¸ chÊt chñ yÕu b»ng axit N¨m 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 Khèi l­îng n­íc Ðp thªm vÇo hµng n¨m t¨ng do xö lý b»ng ho¸ chÊt chñ yÕu b»ng axit (1000 m3) 15 25 35 85 110 125 135 150 III. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y giÒng b»ng axit nh»m t¨ng s¶n l­îng dÇu vµ b¬m Ðp n­íc: Trong qóa tr×nh khoan vµ khai th¸c c¸c giÕng dÇu khÝ, b¬m Ðp n­íc, ®é thÊm tù nhiªn cña ®¸ chøa vïng cËn ®¸y giÕng khoan bÞ gi¶m do nhiÔm bÈn dung dÞch sÐt. Sù tiÕn s©u cña n­íc vµo b­ªn trong vØa, bét kÝn, t¾c nghÏn vµ ®ång thêi lÊp ®Çy c¸c lç hæng b»ng c¸c t¹p chÊt pha trén c¬ häc lÉn trong n­íc. Víi môc ®Ých phôc håi hay t¨ng ®é chøa vïng cËn ®¸y, ng­êi ta tiÕn hµnh xö lý vïng cËn ®¸y giÕng, (gäi t¾t lµ OPZ). §ã lµ c¸c ph­¬ng ph¸p : - Xö lý ho¸ häc, xö lý c¬ häc - Xö lý nhiÖt häc - Ph­¬ng ph¸p vËt lý häc Trong ®ã ph­¬ng ph¸p xö lý ho¸ häc thuÇn tuý vµ xö lý ho¸ häc kÕt hîp víi c¬ häc, nhiÖt häc tá ra cã hiÖu qu¶ víi chi phÝ thÊp trong khi yªu cÇu thiÕt bÞ kü thuaajt kh«ng cao. Xö lý vïng cËn ®¸y b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc dùa trªn c¬ së c¸c ph¶n øng hãa häc x¶y ra gi÷a c¸c ho¸ phÈm ®­îc pha chÕ, b¬m vµo giÕng “chñ yÕu lµ axit” víi ®¸ chøa “ch¼ng h¹n ®¸ chøa cã hµm l­îng cacbonat, ®Ê g¾n kÕt b»ng xim¨ng cacbonat”. Ng­êi ta th­êng nãi “xö lý axit” chø Ýt khi ng­êi ta nãi “xö lý ho¸ häc”, v× trong xö lý ho¸ häc, axit ®ãng mét vai trß chñ yÕu. Tuy vËy, nÕu axit lµ t¸c nh©n chÝnh tham gia ph¶n øng th× c¸c chÊt phô gia quyÕt ®Þnh møc ®é ph¶n øng vµ do ®ã quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong qu¸ tr×nh xö lý. Tr­íc khi bµn vÒ vai trß axit vµ c¸c chÊt phô gia còng nh­ c¬ chÕ t¸c dông cña chóng, chóng ta h·y t×m hiÓu ý nghÜa c¬ b¶n cña viÖc xö lý axit. 1. ý nghÜa c¬ b¶n cña viÖc xö lý axit a. Xö lý ®¸y, vïng cËn ®¸y cña c¸c giÕng dÇu khÝ. Nh÷ng má cã chøa ®¸ lôc nguyªn, cacbonat nh»m môc ®Ých t¨ng l­u l­îng khai th¸c cña chóng. b. Xö lý ®¸y vµ vïng cËn ®¸y cuÈ giÕng b¬m Ðp nh»am môc ®Ých t¨ng ®é tiÕp nhËn khi Ðp n­íc vµo vØa c. Xö lý bÒ mÆt thµnh giÕng víi môc ®Ých t¸ch líp vá sÐt, líp xi m¨ng tån ®äng, nh÷ng s¶n phÈm l¾ng ®äng cña sù ¨n mßn do chÝnh thao t¸c xö lý hoÆc nh÷ng thao t¸c chuÈn bÞ cña nh÷ng qu¸ tr×nh tr­íc ®ã “thÝ dô xö lý axit vïng cËn ®¸y, nøt vØa b»ng thuû lùc g©y ra. d. Xö lý Ðp h¬i vµo cÇn HKT ë ®¸y giÕng (phÇn phin läc), vïng cËn ®¸y víi môc ®Ých hoµ tan c¸c chÊt l¾ng ®äng, kÕt qña ®­îc t¸ch ra tõ c¸c vØa n­íc muèi, v× chóng g©y c¶n trë sù läc cña dÇu khÝ ®i tõ vØa vµo giÕng, ch¶y vµo cÇn HKT vµ ®i lªn bÒ mÆt. ®. Xö lý “nøt ®¸y” nh»m t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c söa ch÷a giÕng e. Xö lý vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng b»ng ph­¬ng ph¸p nhiÖt axit víi môc ®Ých t¸ch sù l¾ng ®äng t¹oh hîp chÊt parapin, nhùa h¾c Ýn g©y c¶n trë dßng vµo cuÈ c¸c l­u thÓ trong vØa, còng nh­ c¶n trë sù t¸c ®éng cu¶ axit ®ã víi ***chøa vØa s¶n phÈm (ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ë nh÷ng vïng cã cÊc má ®Çu nhiÖt ®ä thÊp). 2. C¬ chÕ t¸c dông chung cña ho¸ ph¶am trong xö lý Xö lý thµnh hÖ b»ng axit lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p xö lý vïng cËn ®¸y ®­îc xö lý réng r·i vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Khi dïng axit, ®é thÊm cña vïng cËn ®¸y sÏ ®­îc c¶i thiÖn nhê sù hoµ tan ®Êt ®¸, lo¹i trõ c¸c mèi kÕt tña, c¸c vËt liÖu l¾ng ®äng do dung dÞch khoan thÊm vÇo vØa g©y lªn. Thµnh phÇn vµ nång ®é cña axit phô thuéc vµo thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña vØa. Hçn hîp ngoµi axit cßn ph¶i cã thªm c¸c chÊt phô gia ®Ó khö nhò t­¬ng dÇu n­íc nh­ Naften, Natri, Creo20t, c¸c chÊt chhèng ¨n mßn nh­ Fomalin, chÊt æn ®Þnh ®Ó chèng l¹i sù h×nh thµnh cÊc muèi s¾t. Trong c¸c collector chøa nhiÒu cacbonat nh­: Caco3; CaMg(CO3)..v..v lµ chñ yÕu nªn sö dông axit Hd. Axit tr­íc tiªn lµm s¹ch vá sÐt vµ hoµ tan c¸c mèi kÕt tña. Sau ®ã, khi ®i vµo vØa sÏ më réng c¸c khe nøt cò vµ h×nh thµnh cÊc khe nøt míi do hoµ tan xim¨ng cacbonat. Riªng qu¸ tr×nh hoµ tan sÏ t¹o ra n­íc, dioxit cacbon vµ c¸c muèi hoµ tan cô thÓ lµ: CaCO3 + 2HCl --> CaCl + H2O + CO2 (1) CaMg(CO3 )2 + 4HCl --> CaCl2 +MgCl2 + H2O + 2CO2 (2) C¸c muèi hoµ tan CaCl2 vµ MgCl2 t©n rÊt tèt trong n­íc, cßn khÝ CO2 ho¸ tan ®­îc c¶ trong dÇu vµ n­íc khi ¸p suÊt vØa cao vµ ®­îc mang lªn trªn bÒ mÆt. Víi c¸c collector chøa nhiÒu silicat, Ýt caacbonat ng­êi ta th­êng sö dông hçn hîp (8-12%) Hcl vµ (4-6%) HF. Axit Hcl cã t¸c dông hoµ tan ximang hoÆc cÊc l¨¸ng ®äng cacbonat, oxit sÊt, oxit nh«m... Cßn HF sÏ hoµ tan silicat vµ tr­íc hÕt lµ c¸c silie nh«m cô thÓ lµ: 14HF + H4Al2Si2O9 --> 2AlF3 + 2SiF4 + 9H2O (3) NaSiO4 + 8 HF --> SiF4 + 4NaF + 4H2O (4) Víi c¸c collector chøa nhiÒu sÐt (nh­ tÇng Mioxen) hoÆc c¸c tÇng buéc ph¶i dïng dung dÞch sÐt cã ®é keo cao, dÉn ®Õn sù nhiÔm bÈn sÐt nhiÒu th× ta sö dông hçn hîp Hcl hoµ tan vµ axit sulfuric cã t¸c dông víi tÝnh chÊt bÒ mÆt cña Bentonit. Ion H+ ph©n ly tõ axit sù thay thÕ ion thay ®æi Na+ cña sÐt Bentonit, biÕn sÐt Bentonit th­êng thµnh Bentonit axit h¹n chÕ sù t­¬ng tíi 5 lÇn gi¶i phãng n­íc tî do vµ trung hoµ mét phÇn ®iÖn tÝch. Vai trß phô cña axit sulfunic lµ trao ®æi ion, ph¸ huû cÊu tróc cña nhò t­¬ng dÇu n­íc. Víi c¸c collector lµ trÇm tÝch lôc nguyªn t¸c dông cña kh«ng t¹o thµnh c¸c m¹ch riªng ®i s©u vÇo vØa ë nh÷ng ®é s©u kh¸c nhau nh­ trong ®¸ chøa dÇu cã thµnh phÇn cacbonat vµg trong ®¸ nøt nÎ. Trong tr­êng hîp nµy dung dÞch axit x©m nhËp vµo vØa ë møc ®é ®Òu h¬n vµ vïng ranh giíi x©m nhËp gÇn gièng nh­ mét vßng trßn cã t©m lµ t©m cña vïng ®¸y giÕng. Tuy nhiªn b¸n kÝnh x©m nhËp theo chiÒu dµy cña vØa cã thÓ kh¸c nhau, phô thuéc vµo ®é thÊm, ®é rçng cña c¸c líp ®¸ chøa. NÕu biÕt ®é thÊm, ®é rçng chiÒu dµy, hµm l­îng c©cbonat cña c¸c líp ®Êt ®¸ kh¸c nhau cña nh÷ng vØa s¶n phÈm ph._.m t2 = 9,17mm = 0,00917m Theo c«ng thøc (1) ta ®­îc : Vf140 = Li . p . r2i 2 mµ Vf140 = V10,5 + V9,17 2 VËy Vf140 = 290 . 3,14() + 790 . 3,14 () Vf140 = 3,22 + 9,17 = 12,39 Mµ Vlg = Vf168 + Vf140 (3) VËy Vlg = 50,07 + 12,39 Vlg = 62,46 (m3) b. TÝnh to¸n khèi l­îng c¸c lo¹i axit vµo ho¸ phÈm dïng ®Ó xö lý : - Theo th«ng sè liÖu thùc tÕ cïng c¸c lo¹i ho¸ phÈm cã trªn thÞ tr­êng vµ c¸c lo¹i ho¸ phÈm cã trong hçn hîp xö lý thµnh phÇn nh­ sau : + Thµnh phÇn % c¸c axit, ho¸ phÈm tr­íc khi ®em pha chÕ c¸c dung dÞch ®Ó xö lý. HCl (%) HF(%) CH3COOH(%) Urotrofin (%) 31 55 99,9 100 + Thµnh phÇn % c¸c axit, ho¸ phÈm trong hçn hîp xö lý : HCl (%) HF(%) CH3COOH(%) Urotrofin (%) 8 3 2 0,8 * Khèi l­îng nhò t­¬ng axit b¬m vµo ®Ó xö lý giÕng lµ : Theo c«ng thøc tÝnh lý thuyÕt ®èi chiÕu víi c«ng thøc tÝnh thùc tÕ ta thÊy khèi l­îng ®Òu b»ng nhau. Vµ cø 1m chiÒu dµy më vØa th× ph¶i dïng hÕt 0,4m3 vµ dung dÞch nhñ axit. VËy khèi l­îng nhò t­¬ng lµ : 72 . 0,4 = 28,8 m3 V× ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt cña giÕng ta cã thÓ chia lµm 2 lÇn ®Ó xö lý cho hiÖu qu¶ tèt nhÊt. Nh­ vËy ta lÊy khèi l­îng nhò t­¬ng axit lµ 30m3 vµ ®­îc chia lµm hai lÇn mçi lÇn lµ 15 m3. * Xø lý lÇn thø nhÊt : Víi 15m3 nhò t­¬ng axit VKB ta cã 6m3dÇu diÖn vµ 9m3dung dÞch axit. + ThÓ tÝch HCL 31% cÇn thiÕt ph¶i dïng lµ theo c«ng thøc. Xp (5,02 Xp + 998) Vk = Vp x ------------------------- (4) Xk (5,02 Xk + 998) Trong ®ã : Vk : Khèi l­îng dung dÞch axit HCL 31% cÇn pha chÕ (m3) Vp : ThÓ tÝch hçn hîp cÇn pha chÕ : Xk : Nång ®é % axit HCL tr­íc khi ®ªm pha chÕ. Xk : Nång ®é % cña axit HCL sau khi ®ªm pha chÕ. VËy thÓ tÝch HCL 31% lµ. Víi Vp = 9m3 Xk = 31% Xp = 8%. Thay sè vµo (4) ta cã. 9.8.(5,02 - 8 + 998) VHCL 31% = --------------------------= 2,09m3 31(5,02.31 + 998) + ThÓ tÝch cña HF 3%. CH3COOH 2%, urotropin 0,8% cÇn thiÕt ph¶i dïng lµ : Khèi l­îng c¸c chÊt phô gia vµ c¸c chÊt axit kh¸oc ®­îc x¸c ®inhþ theo c«ng thøc. Xi Vi = Vp x ------ (5) Xti Trong ®ã : Vi : ThÓ tÝch axit nguyªn chÊt cÇn sö dông hay khèi l­îng axit tr­íc khi pha chÕ. Vp : ThÓ tÝch hçn hîp cÇn pha chÕ. Xi : Nång ®é % cña dung dÞch axit sau khi ph¸ chÕ. Xti : Nång ®é % cña c¸c lo¹i axit vµ phô gia hiÖn cã thay sè liÖu vµo ta cã. 3 VHF 55% = 9. ----- = 0,49 m3 55 2 VCH3COOH 99,9% = 9. ------ = 0,18 m3 100 L­îng n­íc kü thuËt cÇn thiÕt ph¶i dïng vµo c«ng t¸c xö lý giÕng lÇn 1 lµ: Theo c«ng thøc : Vnkt = Vpc + Vtn + V® (6) Trong ®ã : L­îng n­íc kü thuËt pha chÕ dung dÞch axit lµ : Vpc = Vp - (VHCL + VHF + VCh3COOH + Vurotrofin) Theo sè vµo ta cã. Vpc = 9 - (2,09 + 0,49 + 0,18 + 0,072). Vpc = 6,168m3 + L­îng n­íc kü thuËt dïng ®Ó x¸c ®Þnh ®é tiÕp nhËn cña vØa lµ : Vtn = 50% VHKT (8) 50.15,7 Thay sè vµo ta cã . Vtn = ------------ = 7,85 m3 100 L­îng n­íc kü thuËt dïng lµm dung dÞch ®Öm ta thÊy V® = 2 (m3) Thay c¸c gi¸ trÞ võa tÝnh vµo c«ng thøc (6) ta ®­îc . Vnkt = 6,168 + 7,85 + 2 Vnkt 16,018 (m3) * Tæng khèi l­îng n­íc biÓn cÇn thiÕt ®Ó xö lý lÇn ®Çu lµ . V n­íc biÓn = Vröa + Ve1 + Ve2 + Ve3 + Ve4 + Ve5 + Vn6 (9) + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó röa nghÞch tr­íc khi xö lý ( Vröa). Vröa = Veg. Vröa = 62,464m3 (10) + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó lµm ®Çy cÇn HKT tr­íc khi Ðp n­íc kü thuËt. Ve1 = 50 % VHKT 50.15,7 Ve1 = ----------- = 7,85 m3 (11) 100 + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó lµm ®Çy cÇn HKT tr­íc khi Ðp n­íc ®Öm vµ axit glin¬ lÇn 1 lµ: Ve3 = Vhkt - Vtkp1 -V® (13) 60.15,7 mµ Vékp1 = 60% Vhkt = ---------- 100 Vékp1 = 9,42 m3 VËy Ve3 = 15,7 - 9,42 -2 Ve3 = 4,28m3 + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó Ðp axit glin¬ lÇn 1 lµ : Ve4 = Vékp1 Ve4 = 9,42m3 (14) + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó Ðp nhñ t­¬ng axit HCL lµ : Ve5 = Vckp + D = Vhkt Ve5 = 15,7 m3  (15) + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó Ðp n­íc ®Öm vµo vØa lµ : Vnb = V® Vnb = 2m3 (16) - Thay c¸c gi¸ trÞ tÝnh to¸n ë trªn vµo c«ng thøc (39 ) ta ®­îc. V n­íc biÓn = 62,464 + 7,85 + 7,85 + 4,28 + 9,42 + 15,7 + 2 = 109,564m3. V n­íc biÓn = 109,564m3 + Tæng khèi l­îng dÇu diezel cÇn thiÕt ®· xö lý lµ theo c«ng thøc: VdÇu = Vd1 + Vd2 + Vde + Vrd1 + Vrd2 (17) + Vd1 l­îng dÇu dïng ®Ó pha chÕ nhò axit clohydric Theo c«ng thøc : Vd1 = 40% Vhkt (18) 40.15,7 Vd1 =------------- = 6 m3 100 Vd2 : L­îng dÇu dïng ®Ó pha chÕ nhò axit glin¬ . Vd2 = 40% Vhkt = 6m3(19) + Vde : L­îng dÇu ®Ó Ðp nhò axit glin¬ vµo vØa. Vde = Vhkt + Voc (20) Ved = 15,7 + 2,43 = 18,1m3 Vrd1 : L­îng dÇu ®Ó b¬m xãi röa vïng xö lý sau khi Ðp nhò axit glin¬. Vrd12 = 3 Vhkt. (21) Vrd1 = 3.15,7 = 41,1 m3 + Vrd2 : L­îng dÇu dïng ®Ó thay, b¬m röa cét chÊt láng trong giÕng tr­íc khi tiÕn hµnh gäi dßng. Vrd2 = Vröa. Vrd2 = 62,464m3 (22) + VËy thay c¸c kÕt qu¶ võa tÝnh ®­îc ë trªn vµo c«ng thøc (3.17) ta ®­îc. VdÇu = 6 + 6 + 18,13 + 47,1 + 62,464. VdÇu = 139,694m3 + Khèi l­îng sunfanol cÇn thiÕt ®Ó xö lý lµ theo c«ng thøc. Gsunfanol = 0,002 (Vröa + Vtn + Ve1 + Vd + Ve3 + Ve4 + Ve5 + Vrd2) thay sè vµo ta cã . Gsunfanol = 0,002 (62,464 + 7,85 + 7,85 + 2 + 4,28 + 9,42 + 15,7 + 62,464. Gsunfanol = 0,002 x 172,028 = 0,3434056T * Khèi l­îng Dixovan cÇn thiÕt Gdixovan = 0,002 (Vd1 + Vd2 + Vde + Vrd1) (24) Thay sè vµo ta ®­îc Gdixovan = 0,002 ( 6 + 6 + 18,3 + 47,1) Gdixovan = 0,11548 (tÊn) Xö lý lÇn thø 2 : Víi 15m3nhò t­¬ng axit (CKP). Ta cã 6m3 dÇu diefen vµ 9 m3 dung dÞch axit. * ThÓ tÝch axit HCL 31% cÇn thiÕt ph¶i dïng lµ : Theo c«ng thøc (4) ®· cã. 9.8 (5.092.8 + 998) VHCL 31% = ----------------------- = 2,09m3 31 (5,023.31+998) * ThÓ tÝch cña v v HC3COOH 2% lµ : Theo c«ng thøc (5) ta cã. 2 VCH3COOH = 9 ------- = 0,18m3 99,9 * ThÓ tÝch cña chÊt urotrofin 100% lµ : Theo c«ng thøc (5) ta cã : 0,8 Vurotrofin = 9. ------- = 6,072m3 100 L­îng n­íc kü thuËt dïng ®Ó pha chÕ dung dÞch axit lµ : Theo c«ng thøc (7) ta è. Vpc = 9 - (2,09 + 0,18 + 0,072) = 6,656m3 V× nhò t­¬ng axit CKP kh«ng cã axit HF nªn VHF = 0 * L­îng n­íc kü thuËt dïng ®Ó x¸c ®Þnh ®é tiÕp cña vØa lµ : Theo c«ng thøc (8) ta ®­îc. 50 x 15,7 Vtn = ------------ = 7,85m3 100 * Nh÷ng ®· xö lý lÇn mét còng lµ 9m3 axit do vËy mµ ®é tiÕp nhËn cña vØa t¨ng lªn 5m3. V× trong qu¸ tr×nh ®o ®Þa vËt lý vµ tÝnh to¸n th× sau khi xö lý mét vïng nµo ®ã, ®é tiÕp nhËn cña vØa chiÕm 56% cña thÓ tÝch axit ®· xö lý. (§iÒu kiÖn nµy ¸p dông tõng giÕng vµ tõng vïng ®Þa chÊt mét). VËy ®é tiÕp nhËn cña vØa lµ : Vtn = 7,85 +5 = 12,85m3 * L­îng n­íc kü thuËt lµm dung dÞch ®Öm ta lÊy V® = 2m3 * L­îng n­¬dcs kü thuËt cÇn thiÕt ph¶i dïng vµo c«ng t¸c xö lý giÕng lÇn 2 lµ. Theo c«ng thøpc (6) ta ®­îc Vnkt = 6,656 + 12,85 + 2 = 21,506 m3 * Tæng khèi l­îng n­íc biÓn cÇn thiÕt ®Ó xö lý lÇn thø 2 nµy lµ : + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó lµm ®Çy cÇn HKT tr­íc khi Ðp n­íc kü thuËt lµ : Theo c«ng thøc (11) ta c¸: 50 x 15,7 Ve1 = --------- = 7,85m3 100 + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó Ðp kü thuËt vµo vØa ®Ó x¸c ®Þnh ®é tiÕp nhËn cña nã. Theo c«ng thøc (12) t¸ cã : Vtn = Ve2 = 12,85m3 + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó lµm ®Çy cÇn HKT tr­íc khi Ðp n­íc ®Öm vµ axit CKP lµ : Theo c«ng thøc (13) ta ®­îc. Ve3 = 4,28m3 + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó Ðp axit CKP lµ : Theo c«ng thøc (14) ta cã ®­îc. Ve4 = 9,42m3 ++ L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó Ðp nhò t­¬ng axit HCL lµ : Theo c«ng thøc (15) ta ®­îc . Ve5 = 15,7m3 + L­îng n­íc biÓn dïng ®Ó Ðp n­íc ®Öm vµo vØa lµ. Vnb = 2m3 = V® + Thay c¸c gi¸ võa t×m ®­îc ë trªn vµo c«ng thøc (9) ta ®­îc: Vn­íc biÓn = 62,464 + 7,85 + 12,85 + 4,28 + 9,42 + 15,7 + 2 Vn­íc biÓn = 114,564m3. * Tæng khèi l­îng dÇu diezel cÇn thiÕt ®Ó xö lý lµ : + L­îng dÇu ®Ó pha chÕ nhò axit HCL lµ : Theo c«ng thøc (18) ta ®­îc. Vd1 = 6m3 + L­îng dÇu ®Ó pha chÕ nhò axit CKP lµ :Theo c«ng thøc (19): Vd2 = 6m3 + L­îng dÇu ®Ó Ðp nhò axit CKP vµo vØa : Theo c«ng thøc (20) ta tÝnh ®­îc : Vd4 = 18,13m3 + L­îng dÇu ®Ó b¬m xãi röa vïng xö lý sau khi Ðp nhò axit CKP: Theo c«ng thøc (21) ta tÝnh ®­îc. Vrd1 = 47,1m3 + L­îng dÇu dïng ®Ó thay, b¬m röa cét chÊt láng trong giÕng tr­íc khi tiÕn hµnh gäi dßng. Theo c«ng thøc (22) ta tÝnh ®­îc. Vrd2 = 62,464m+3. Theo c¸c kÕt qu¶ võa t×m ®­îc vµo c«ng thøc (17) ta ®­îc. VdÇu = 6 + 6 + 18,13 + 47,1 + 62,464. VdÇu = 139,694m3 * Khèi l­îng sunfanol (cÇn thiÕt ®Ó xö lý lµ : Theo c«ng thøc (23) thay sè vµo ta ®­îc. Gsunfanol = 0,002 (62,464 + 12,85 + 7,85 + 2 + 4,28 + 9,42 + 15,7 + 62,464). Gsunfanol = 0,002 x 177,028. Gsunfanol = 0,354 tÊn * Khèi l­îng diovan cÇn thiÕt ®Ó xö lý lµ : Theo c«ng thøc (24) thay sè vµo ta ®­îc. Gsunfanol = 0,002 (6 + 6 + 18,13 + 47,1) Gsunfanol = 0,1548 tÊn. 4. C«ng t¸c chuÈn bÞ tr­íc khi xö lý: - ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c lo¹i ho¸ phÈm cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh xö lý víi sè l­îng ®· tÝnh to¸n nªu trªn phÇn tÝnh to¸n. - §Ó b¬m khèi l­îng axit, nhò t­¬ng axit nhu ®· tÝnh to¸n ë trªn, cÇn ph¶i sö dông hÖ thèng 4 m¸y b¬m hoÆc nhiÒu h¬n. Do vËy viÖc chuÈn bÞ l¾p ®Æt m¸y b¬m vµ b¬m trùc tiÕp trªn giµn lµ khã thøc hiÖn. Ph­¬ng ¸n cã søc thuyÕt phôc h¬n c¶ lµ l¾p ®Æt nh÷ng m¸y b¬m trªn nh÷ng thiÕt bÞ di ®éng ®­îc hoÆc ph¶o trang bÞ nh÷ng tµi chuyªn dïng ®Ó tiÕn hµnh xö lý. 5. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng. + Dung dÞch axit ®­îc pha chÕ víi nång ®é tÝnh s½n vµ dÇu ®­îc chøa ë b×nh 1 vµ 2. + M¸y b¬m lý t©m 4 vµ 5 b¬m dung dÞch axit vµ dÇu tõ 2 b×nh chøa trªn tíi 2 m¸y b¬m t¨ng cÊp 6 vµ 7. + M¸y b¬m 6 b¬m dung dÞch axit m¸y b¬m 7 b¬m dÇu, hai lop¹i chÊt láng nµy ®­îc hoµn trén ë c«n 10. §Ó hoµn trén tèt, ng­êi ta ®iÒu chØnh ®­êng kÝnh c«n 8 ¸ 10mm, ®Ó chªnh ¸p tr­íc vµ sau cßn kh«ng nhá h¬n 8 ¸ 10 Mpa. Hçn hîp sau c«n ë d¹ng nhò t­¬ng ®­îc c¸c m¸y b¬m 8,9 b¬m vµo giÕng theo ®­êng dÉn 12. + Van ng­îc 11 chØ cho chÊt láng ®i mét chiÒu. + B¬m nhò t­¬ng xong, hÖ thèng nµy ®­îc dïng ®Ó b¬m n­ícc lÊy tõ b×nh 3 hoÆc dÇu tõ b×nh 2 ®Èy nhò t­¬ng vµo giÕng. Lóc nµy n­íc h¹c dÇu kh«ng cÇn thiÕt ph¶i dÉn qua c«n. 6. C¸c b­íc tiÕn hµnh xö lý theo c¸c b­íc sau: - TiÕn hµnh röa nghÞch hoÆc thuËn ®Ó thay toµn bé cét chÊt láng trong giÕng b»ng thÓ tÝch Vröa - 62,464m3 n­íc biÓn cã pha chÊt ho¹t tÝnh bÒ mÆt sunfanol. - Më van ngoµi cÇn, b¬m vµo trong cÇn HKT liªn tôc theo thø tù: + N­íc kü thuËt ho×a trén sunfanol (dïng ®Ó Ðp lµ Vtn = 7,85m=3, lÇn 2 lµ Vtn = 12,85m3. + N­íc biÓn hoµ chÊt ho¹t tÝnh bÒ mÆt Sunfanol dung ®Ó Ðp Vtn thÓ tÝch Ve1 = 7,85m3. - X¸c ®Þnh ®é tiÕp nhËn cña vØa b»ng c¸ch Ðp thªm thÓ tÝch n­íc biÓn Ve2 - 7,85m3lÇn 1 LÇn 2 lµ Ve2 = 12,85m3 vµo trong cÇn víi ¸p suÊt 100at, 150at, 200at, 250at. - TiÕn hµnh më van ngoµi cÇn b¬m vµo trong cÇn. + ?ThÓ tÝch V® = 2m3n­íc kü thuËt cã hoµ chÊt ho¹t tÝch bÒ m¹t sunfanol 0,2%. + ThÓ tÝch Vtkp1 = 9,42m3 dung dÞch axit . + Ve3 =4,28m3 n­íc biÓn cã ho¸ chÊt bÒ mÆt sunfanol 0,2% - §ãng van ngoµi cÇn, b¬m vµo trong cÇn. + ThÓ tÝch n­íc biÓn Vnb = 2m+3. + Ðp vµo cÇn HKT thÓ tÝch Ve4 = 9,42m3n­íc biÓn cã ho¸ chÊt sunfanol 0,2%. - Më ngoµi cÇn b¬m vµo trong cÇn thÓ tÝch. Vckp + D = 15,7m3 nhò t­¬ng axit . - §ãng ngoµi cÇn Ðp thÓ tÝch n­íc biÓn cã ho¸ chÊt PAV sunfanol 0,2%, Ve5 = 15,7m3vµo cÇn HKT ¸p suÊt kh«ng v­ît qu¸ 340at. - Më ngoµi cÇn, b¬m vµo trong cÇn thÓ tÝch nhò t­¬ng axit Vtkp + D = 15,7m+3 TiÕn hµnh nhiÒu lÇn mçi lÇn lÊy. Vtkp + D = Vhkt. - §ãng ngoµi cÇn. Ðp vµo cÇn HKT thÓ tÝch Vde = 18,13m3dÇu ®­îc pha chÊt ho¹t tÝnh bÒ mÆt dixovan 0,2%. Liªn tôc b¬m xãi röa vïng xö lý b»ng thÓ tÝch. Vrd1 = 47,1m + 3 dÇu cã ho¸ chÊt PAV dixovan 0,2% víi ¸p suÊt cùc ®¹i cña m¸y b¬m kh«ng v­ît qu¸ 340at. + Ðp vµo cÇn HKT thÓ tÝch Vde2 = dÇu ®­îc pha chÊt ho¹t tÝnh bÒ mÆt dixovan 0,2%. - §ãng trong cÇn. + Theo dâi ¸p suÊt ®Çu giÕng. + L¾p ®Æt chÕ ®ép phun theo chÕ ®é c«ng nghÖ phun ®­îc duyÖt. + NÕu giµn kh«ng cã giÕng ¸p suÊt ®Çu giÕng cao tõ 70 ¸100at trë lªn th× tiÕn hµnh gäi dßng b»ng ho¸ phÈm DMC. ch­¬ng v dù ®o¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t ®­îc sau khi xö lý giÕng vµ kü thuËt an toµn tiÕn hµnh xö lý giÕng b»ng nhò t­¬ng axit. I. HiÖu qu¶ kinh tÕ. 1. Dù ®o¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ. - Víi tµi liÖu ®Þa chÊt tr÷ l­îng cña giÕng lµ kh¸ lín lóc khai th¸c tõ 12.1990 l­u l­îng lµ 180T/ng®. Sau ®ã vµo 2 . 1992 tiÕn hµnh röa ®¸y, b¬m th«ng vØa b»ng ho¸ phÈm t¹o khÝ, giÕng chØ khai th¸c ®­îc 120T/ng®. Sau khi xö lý giÕng dù ®o¸n lµ giÕng sÏ khai th¸c ®­îc 200T/ng.® + VËy l­îng dÇu khai th¸c thªm ®­îc nhê xö lý nhò t­¬ng axit ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau QdÇu = (qs - qt) t.k (25) Trong ®ã : Q dÇu : Lµ l­îng khai th¸c thªm ®­îc (tÊn) qs : S¶n l­îng giÕng sau khi xö lý (200T/ng.®) qt: S¶n l­îng giÕng tru ­íc khi xö lý (/20T/ng.l®). t: Lµ thêi gian kÐo dµi cã hiÖu qu¶ cña giÕng sau khi xö lý (730 ngµy ®em). k : HÖ sè khai th¸c (0,98). Theo giÕng thiÕt kÕ ta cã thÓ tÝnh. Q dÇu = ((200 - 120) 730 x 0,98 Q d©u = 57232 tÊn + Gi¸ dÇu th« hiÖn nay trung b×nh cña n­íc b¸n ®­îc lµ 150 USD/tÊn th× sè tiÒn thu ®­îc l­îng dÇu khai th¸c thªm do xö lý nhò t­¬ng axit lµ : T1 = 576232 x 150 = 8584800USD 2. TÝnh to¸n c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c xö lý giÕng. B¶ng 14 Chi phÝ cho c«ng t¸c xö lý No Danh môc Khèi l­îng §¬n vÞ 1 Thêi gian cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh xö lý nhò t­¬ng axit 2 lÇn 6 ngµy 2 TiÒn tr¶ l­¬ng cho nhãm xö lý giÕng 19 ng­êi §éi tr­ëng (1ng­êi) Kü s­ tr­ëng ®¹i chÊt (1ng­êi) Ch¸nh chuyªn gia (1ng­êi) §èc c«ng mét ng­êi ThÞ bËc 4 (4 ng­êi) Thî m¸y bËc 5 (1ng­êi) Tæng céng 188 159 168 123 368 108 1114 USD USD USD USD USD USD USD 3 Phô cÊp ngoµi biÓn 324 USD 4 TiÒn ¨n biÓn triÓn 270 USD 5. Chi phÝ m¸y bay Cho mét ng­êi Cho c¶ nhãm 180 1620 USD USD 6 Chi phÝ vËn chuyÓn ho¸ phÈm ra biÓn + Cho 1 tÊn hµng + Cho 75 (gåm ho¸ phÈm, m¸y b¬m, n­íc ngät) 135 10125 USD USD 7 Chi phÝ cho ho¸ chÊt HCL 31% 4,18m3 HF 55% 0,49m3 CH3COOH 99,9% 0,36m3 urotrofin 100% 0,144m3 Dixovan 0,3096tÊn Sunfanol 0,698056tÊn N­íc kü thuËt 37,524m3 DÇu 297,388m3 2090 196 162 132 229,57 444 3,36 32712,68 USD USD USD USD USD USD USD USD 8 Chi phÝ khai th¸c cho 1 tÊn dÇu Chi phÝ kha th¸c cho 57232 tÊn dÇu 26 1488032 USD USD 9 Toµn bé chi phÝ (T2) 1537454,61 HiÖu qu¶ kinh tÕ thu ®­îc nhê ph­¬ng ph¸p xö lý nhò t­¬ng axit lµ : T = T1 - T2 = 8584800 - 1537454,61 T = 6.995.100,78 USD. ii. kü thuËt an toµn khi tiÕn hµnh xö lý giÕng. 1. Yªu cÇu chung : Quy tr×nh xuö lý vïng cËn ®¸y giÕng b»ng axit còng nh­ nhò t­¬ng axit sö dông nh÷ng ho¸ phÈm ®éc h¹i vµ thiÕt bÞ cao ¸p. Do vËy c«ng t¸c an toµn lao ®éng cÇn ®­îc thùc hiÖn nghiªm ngÆt. - Thî t¨ng dßng tham gia vµo c«ng t¸c xö lý ho¸ häc giÕng ph¶i lµm quen víi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ xö lý ho¸ häc vµ sö dông thiÕt bÞ m¸y mãc mét c¸ch thµnh th¹o vµ an toµn. - Thî t¨ng dßng khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh c«ng viÖc sö lý giÕng b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc ph¶i ®­îc h­íng dÉn tr­íc c¸c qui ®Þnh an toµn an toµn hiÖn hµnh. - Thµnh viªn cña ®éi xö lý ho¸ häc giÕng ph¶i biÕt: + C¸c nguyªn lý ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ miÖng giÕng, c¸c dông cô, ®ång hå khi xö lý ho¸ häc. + TÝnh chÊt lý ho¸ häc cña axit clohydric, flohydric vµ c¸c ho¸ phÈm kh¸c sö dông ë c¸c d¹ng kh¸c nhau cña c¸c c«ng viÖc xö lý ho¸ häc. - TÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña ®éi xö lý ph¶i biÕt c¸ch s¬ cøu ng­êi bÞ n¹n trong tr­êng hîp tai n¹n x¶y ra, ph¶i biÕt sö dông thuèc, b«ng b¨ng trong hîp y tÕ s½n cã ®­îc trang bÞ ë ngay chç lµm viÖc. NÕu kh«ng tu©n theo c¸c qui ph¹m an toµn khi xö lý ho¸ häc giÕng cã thÓ dÉn ®Õn c¸c tr­êng hîp nguy hiÓm. - C«ng nghÖ xö lý ho¸ häc giÕng ®ßi hái sö dông c¸c ho¸ phÈm ®éc h¹i (axit clohydric, axit flohydric) vµ thiÕt bÞ ®­êng èng d­íi ¸p suÊt cao, do ®ã cã kh¶ n¨ng lµm bÓ ®­êng èng dÇu, báng ho¸ chÊt, ngé ®éc vµ c¸c nguy hiÓm kh¸c. - Khi xö lý giÕng cã kh¶ n¨ng x¶y ra rß rØ ë c¸c chç nèi cña ®­êng èng ë ®Çu b¬m rãt, h­ háng c¸c bé phËn riªng biÖt cña m¸y mãc. - Thêi ®iÓm cã thÓ x¶y ra nguy hiÓm lµ khi thùc hiÖn c«ng viÖc s÷a ch÷a (siÕt mÆt bÝch ch¼ng h¹n), trong lóc b¬m ho¸ phÈm vµo giÕng, khi c«ng nh©n ddøng gåm m¸y b¬m hÖ thèng ®­êng èng cña nã. axit clohydric vµ c¸c ho¸ phÈm kh¸c cã tÝnh ¨n mßn cßn hoi axit rÊt ®éc ¶nh h­ëng ®Õn c¸c c¬ quan cña c¬ thÓ con ng­êi. NÕu bÞ hÝt vµo phæi axit sÏ lµm nhiÔm ®éc ®­êng h« hÊp, ®Æc biÖt huy hiÓm khi axit cã nång ®é cao. - Kh«ng hiÕm nh÷ng tr­êng hîp báng axit, axit b¾n vµo m¾t khi thùc hiÖn c«ng viÖc xö lý, v× vËy c¸c biÖn ph¸p an toµn vµ phßng ngõa t¸c h¹i cña axit vµ c¸c ho¸ phÈm kh¸c cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ®Êu tranh víi tai n¹n x¶y ra v× nguyªn nh©n nµy. 2. Quy ®Þnh an toµn khi chuÈn bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ cho viÖc xö lý. - T×nh tr¹ng thiÕt bÞ dông cô m¸y mãc ®Ó xö lý axit còng nh­ viÖc b¶o d­ìng chóng do thî m¸y ®¶m nhiÖm cã ý nghÜa quan träng ®Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc mét c¸ch an toµn vµ tr¸ch sù cè. KiÓm tra cÈn thËn t×nh tr¹ng lµm viÖc cña m¸y mãc khi ®ang cßn ë c¨n cø s¶n xuÊt lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu cho c«ng viÖc ®­îc an toµn khi xö lý ë ngoµi giµn. Tr­íc khi göi thiÕt bÞ m¸y mãc ra giµn, ph¶i kiÓm tra c¸c bé phËn sau: + M¸y b¬m; + Khëi ®éng tõ; + C¸c tÊm b¶o hiÓm ë nh÷ng phÇn chuyÓn ®éng cña m¸y; + V¸n an toµn; + §ång hå ¸p suÊt cña m¸y b¬m; + §­êng èng cao ¸p vµ ti« ¸p suÊt. - Khi lµm viÖc víi axit lu«n lu«n ph¶i ®Æt ë gÇn ®¸y dung dÞch bicacbon¶ti 2% víi thÓ tidchs Ýt nhÊt lµ 5 lÝt ®Ó röa vµ trung hoµ axit trong tr­êng hîp axit b¾n vµo m¾t, dung dÞch amoniac 10% víi thÓ tÝch lµ 1 lÝt. Ngoµi ra ph¶i dù tr÷ n­íc s¹ch ®Ó röa khi cÇn thiÕt. 3. Quy ph¹m an toµn khi bèc dì vµ vËn chuyÓn ho¸ phÈm. - Ho¸ phÈm cÇn ®­îc gi÷ trong thïng kÝn vµ ®Ó trong kho chuyªn dông. NÕu ®Æt ngoµi trêi th× ph¶i cã m¸i che. - axit clohydric cÇn ph¶i ®­îc gi÷ trong b×nh kÝn vµ trong thïng gç. Gi÷a thïng gç vµ bån ph¶i chÌn r¬m r¹ hay mïn c­a. -Lç æ trªn bån ®ùng axit ph¶i cã n¾p ®Ëy vµ cã phít chÞu ®­îc axit. - Cho phÐp chuyªn chë axit ®· ®­îc pha chÕ, chÊt chèng ¨n mßn ®ùng trong thïng kem lo¹i. Phªnol, ph«cmalin vµ i«t nati cã thÓ vËn chuyÓn trong c¸c b×nh s¾t kÝn. - Chai thuû tin ®ùng axit ph¶i ®­îc ®Ëy kÝn b»ng nót. - ThiÕt bÞ m¸y mãc sö dông trong x­ëng axit ph¶i ®­îc gi÷ g×n s¹ch sÏ vµ tèt. M¸y b¬m còng nh­ c¸c van chÆn ph¶i ®­îc b¶o d­ìng cÈn thËn. - Ph¶i tuyÖt ®èi cÈn thËn khi dïng phenol, axit flohydric vµ axit axªtic. - C¸c cèng cao su mÒm khi nèi liÒn c¸c bån, c¸c b×nh ph¶i kÝn, kh«ng bÞ râ rØ. - Bån ®ùng axit bÞ ¨n mßn nhiÒu nhÊt lµ ë nh÷ng mèi hµn v× vËy c¸c mèi hµn tõ phÝa trong ph¶i ®­äc ®¾p thªm. - Khi dÞch chuyÓn c¸c chai axit ®Ó trong thïng gç nªn cã 2 ng­êi. Kh«ng cho phÐp mang axit b»ng vai, b»ng l­ng. DÞch chuyÓn c¸c chai axit ph¶i dïng xe ®Èy chuyªn dung. ®Ó dÞch chuyÓn chai axit trong thïng gç ®­îc an toµn vµ tiÖn lîi th× thïng gç ph¶i cã quai x¸ch ch¾c ch¾n. - Khi vËn chuyÓn c¸c chai axit clohydric b»ng xe t¶i th× trªn thïng xe kh«ng ®­îc cã ng­êi vµ c¸c hµng ho¸ kh¸c. - Rãt chuyÓn axit tõ thïng nµy sang thïng kh¸c ph¶i dïng xi ph«ng hay nèi tù ch¶y, khi cã c«ng nh©n rãt ph¶i ®øng ®Çu h­íng giã. - Tr­íc khi tiÕn hµnh rãt axit ®Ëm ®Æc ph¶i mÆt t¹p dÒ, ®eo kÝnh b¶o hé, mang g¨ng tay cao su ®Ó b¶o vÖ m¾t vµ tay. 4. Yªu cÇu an toµn khi chuÈn bÞ giÕng ®Ó xö lý giÕng. - Tr­íc khi b¾t ®Çu c«ng viÖc c¸c thµnh viªn cña ®éi xö lý ho¸ häc ph¶i ®­îc t×m hiÓu kü vÒ: - TÝnh chÊt c«ng viÖc ph¶i lµm vµ qu¸ tr×nh c«ng nghÖ. + S¬ ®å phÇn bè c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc sö dông cho c«ng viÖc ®ã. + HÖ thèng ®­êng èng, manhiph«n ®Ó b¬m ho¸ phÈm vµo giÕng, c¸c ®­êng èng chung cña hÖ thèng giÕng khai th¸c còng nh­ bé cÇn khia th¸c trong lßng giÕng. - §iÒu kiÖn an toµn khi xö lý ho¸ häc giÕng phØa chuÈn bÞ tèt giÕng tr­íc khi xö lý. - B¶o ®¶m lèi ®i l¹i quanh miÖng giÕng vµ thiÕt bÞ xö lý. - Chç lµm viÖc quanh miÖng giÕng ph¶i s¹ch sÏ, gän gµng. - Ph¶i kiÓm tra cÈn thËn c¸c mèi nèi ë ®Çu miªng giÕng. - Khi chuÈn bÞ dung dÞch axit clohydric cÊm sö dông löa cÊm hót thuéc. - GÇn chç chuÈn bÞ axit ph¶i cã thïng n­íc s¹ch hay vßi n­íc cã van hay èng ti« dÉn n­íc ®Ó röa axit khi bÞ axit b¾n vµo c¬ thÓ hay quÇn ¸o. - C«ng nh©n chuÈn bÞ axit clohydric phØa ®­îc trang bÞ g¨ng tay cao su, tËp ®Ò cao su vµ kÝnh b¶o hé. 5. C¸c biÖn ph¸p an toµn khi xö lý. - Xö lý ho¸ häc ph¶i ®­îc tiÕn hµnh bëi ®éi chuyªn nghiÖp ®­oùc ®µo t¹o vÒ xö lý ho¸ häc vµ ®­îc sù chØ ®¹o cña ng­êi cã tr¸ch nhiÖm. - §Ó tr¸nh t¹i n¹n cho tÊt c¶ mäi ng­êi, tr­íc khi Ðp thö ®­êng èng liªn quan còng nh­ tr­íc khi b¾t ®Çu b¬m, ph¶i tr¸nh xa ra c¸c ®­êng èng cao ¸p vµ ®øng ë n¬i an toµn. Sau ®ã theo lÖnh cña ng­êi chØ huy c«ng viÖc míi tiÕn hµnh Ðp thö ®­êng èng hay b¾t ®Çu b¬m dung dÞch vµo vØa. Tr­íc khi thö ®é kÝn cña ®­êng èng ph¶i kiÓm tra ®é tin cËy cña tÊt c¶ c¸c chç nèi, siÕt l¹i c¸c bé phËn bÞ láng, kh«ng chÆt. Kh«ng cho phÐp ®­êng èng bÞ vâng ®Ó tr¸ch rung ®éng m¹ch toµn bé hÖ thèng ®­êng èng. - Toµn bé hÖ thèng liªn quan ®Õn viÖc b¬m axit vµo vØa ph¶i ®­îc Ðp thö víi ¸p suÊt gÊp 1,5 lÇn ¸p suÊt lµm viÖc dù tÝnh nh­ng kh«ng v­ît qu¸ ¸p suÊt lµm viÖc cña côm thiÕt bÞ. - ë c¸c giÕng cã ¸p suÊt cao cÇn ph¶i ®Æt thiÕt bÞ ®­îc thiÕt kÕ ë ¸p suÊt cùc ®¹i cã thÓ khi Ðp axit vµo vØa. - §­êng èng nèi m¸y b¬m víi ®Çu giÕng lµ ®­êng èng cøng (kh«ng ph¶i b»ng ti «) cao ¸p . §­êng nµy ph¶i ®­îng cè ®Þnh ch¾c ch¾n. - C¸c bån chøa ho¸ phÈm ph¶i ®­îc th«ng víi nhau vµ cã van chÆn ®Ó b¬m Ðp ®­îc liªn tôc. - ë quanh miÖng giÕng ph¶i cã c¸c thiÕt bÞ cøu ho¶ n­íc s¹ch vµ c¸c dung dÞch ho¸ xö lý khi gÆp axit b¾n ph¶i. - Yªu cÇu an toµn khi l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc ë miÖng giÕng. + §Ó l¾p ®Æt thiÕt bÞ m¸y mãc cho viÖc xö lý giÕng th× khu vùc ®¹t thiÕt bÞ ph¶i ®­îc chuÈn bÞ tr­íc, dän dÑp vµ gi¶i phãng nh÷ng vËt kh«ng cÇn thiÕt. + §Ó thuËn lîi cho viÖc sö dông thiÕt bÞ vµ b¶o ®¶m an toµn c«ng viÖc th× kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c thiÕt bÞ víi nhau còng nh­ lèi ®i l¹i gi÷a chóng ph¶i ®­îc b¶o ®¶m. + Kh«ng ®­îc ®Æt èng b¬m gÇn ®­êng d©y ®iÖn hay gÇn c¸c m¸y mãc ®ang lµm viÖc. - Yªu cÇu an toµn khi chuÈn bÞ axit clohydric. + Bån ®Ò pha axit ph¶i cã cÇu thang vµ tay vÞn. + Khi sö dông axit ®Ëm ®Æc ®ùng trong c¸c can th× ë bån ph¶i cã mÆt sµn thuËn lîi ®Ó rãt axit vµo bån chøa. Sµn ph¶i ®ñ chç cho hai ng­êi cïng lµm viÖc vµ ph¶i cã rµo ch¾n tay vÞn. Quanh sµn ph¶i cã gê ng¨n b»ng gç tr¸nh tr¬n tr­ît ra ngoµi. - CÊm sö dông thang rêi, ®Æt vµo bån ®Ò chuyÓn axit vµ ho¸ phÈm lªn bån. NÕu chuyÓn axit khã kh¨n qu¸ th× cÇn ph¶i ®æ axit vµo bån cã thÓ tÝch kh«ng lín vµ kh«ng cao sau ®ã dïng m¸y b¬m b¬m vµ thïng lín ®Ó pha. C«ng nh©n lµm nhiÖm vô rãt axit ®Ëm ®Æc ph¶i ®øng ®Çu h­íng giã, ph¶i ®eo kÝnh b¶o hé, g¨ng tay cao su vµ t¹p ®Ò chèng axit. - CÊm dïng x«, chËu, b×nh ®«ng, thïng con ®Ó rãt chuyÓn axit. - Khi ®o nång ®é axit clohydric, ®ong ®o c¸c ho¸ phÈm, x¸c ®Þnh dung dÞch ho¸ phÈm ®Ó b¬m vµo giÕng; c«ng nh©n ph¶i sö dông c¸c dông cô an toµn c¸ nh©n. - Khi b¬m axit hay c¸c ho¸ phÈm kh¸c vµo giÕng cÊm tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn m¸y mãc, hÖ thèng ®­êng èng, mµ kh«ng dïng qu¸ tr×nh b¬m (siÕt chÆt c¸c chç nèi râ rØ vµ c¸c c«ng viÖc söa ch÷a kh¸c). NÕu cÇn tiÕn hµnh söa ch÷a th× ph¶i ngõng b¬m x¶ hÕt ¸p suÊt trong ®­êng èng vµ röa hÖ thèng ®­êng èng b»ng n­íc. - CÊm sö dông m¸y b¬m nÕu kh«ng cã ®ång hå ¸p suÊt hay cã nh­ng ®ång hå bÞ h­. - CÊm tiÕn hµnh b¬m axit nÕu tèc ®é gi¸ h¬n 12m/s khi cã s­¬ng mï hay vµo ban ®ªm. - Yªu cÇu an toµn khi kÕt thóc c«ng viÖc: + Sau khi kÕt thóc c«ng viÖc b¬m dung dÞch ho¸ phÈm vµo vØa, thiªt bÞ vµ hÖ thèng ®­êng èng ph¶i ®­îc röa s¹ch b»ng n­íc. + Sau khi x¶ ¸p suÊt, ®­êng rÐn ®­êng hót ph¶i ®­îc thu dän. - Khi xö lý ho¸ häc cÊm ng­êi kh«ng phËn sù cã mÆt chç lµm viÖc. kÕt luËn Xö lý vïng cËn ®¸y giÕng lµ mét vÊn ®Ò cùc kú quan träng, nh»m n©ng c¸o hay phôc håi ®ã thÊm vïng cËn ®¸y giÕng, lµm t¨ng hÖ sè thu håi nhê ®ã khai th¸c ®­îc tèi ®a tiÒm n¨ng cña giÕng. Qua viÖc nghiªn cøu, ®ã ¸n cña t«i ®· nªu ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn giÕng nãi chung vµ ®i s©u vµo ph­¬ng ph¸p b»ng xö lý axit nãi riªng. §Ó tõ ®ã chØ ra ®­îc nh÷ng ­u viÖc cña ph­¬ng ph¸p xö lý b»ng nhò t­¬ng axit cho ®èi t­îng khai th¸c tÇng Oligoxen h¹, má B¹ch Hæ h¬n h¼n so víi c¸c ph­¬ng ph¸p xö lý axit b×nh th­êng. Thùc tÕ cho thÊy c«ng nghÖ xö lý b»ng nhò t­¬ng axit ë má B¹ch Hæ ®¹t ®­îc nh÷ng hiÖu qu¶ kinh tÕ rÊt cao: - S¶n l­îng khai th¸c t¨ng lªn trung b×nh tõ 2 ®Õn 10 lÇn. - Thêi gian kÐo dµi sau khi xö lý lµ tõ 6 th¸ng ®Õn 2n¨m. - Thêi gian tiÕn hµnh mét lÇn xö lý lµ 4 ngµy. - Sö dông ®­îc tèi ®a c¬ së vËt chÊt kü thuËtvµ lùc l­îng khoa häc kü thuËt hiÖn cã cña c¸c xÝ nghiÖp, liªn doanh ViÖt - X« sè lÇn xö lý thµnh c«ng n¨m 1997 ®¹t 90%. Tuy nhiªn viÖc xö lý sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a nÕu cã c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu thªm vÒ c¸c m« h×nh thÊm cña vØa, tõ ®ã ®Ò ra tõng ®èi t­îng khai th¸c cô thÓ ho¸ h¬n. §ång thêi còng ph¶i nghiªn cøu chuyªn dông tõng lo¹i ho¸ phÈm ®Ó cho phï hîp víi tõng lo¹i, tõng giÕng cô thÓ lµm sao cho nã hîp lý nhÊt còng v× viÖc xö lý nhò t­¬ng axit ë tÇng Oligoxen h¹ vÉn cßn lµ vÊn ®Ò t­¬ng ®èi míi mÎ ®èi víi ®Êt n­íc chóng ta, cho nªn kÕt qu¶ hiÖn t¹i vÉn cßn ch­a thÓ hiÖn tèi ®a ®­îc tÝnh ­u viÖt cña nã. Dùa vµo t×nh h×nh khai th¸c hiÖn nay cã thÓ thÊy r»ng ph­¬ng ph¸p xö lý b»ng nhò t­¬ng axit cã thÓ ¸p dông hµng lo¹t trong t­¬ng lai gÇn vµ lµ ph­¬ng ph¸p quan träng nhÊt ®Ó phô håi giÕng, t¨ng kh¶ n¨ng thu håi dÇu. Tõ ®ã chøng tá ph­¬ng ph¸p xö lý b»ng nhò t­¬ng axit ë tÇng Oligoxen sÏ lµ mét ph­¬ng ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ë má B¹ch Hæ... Hµ néi 10-05-1998 môc lôc Trang Ch­¬ng I : §Æc ®iÓm chung t¹i vïng má B¹ch Hæ. 3 I. §Æc ®iÓm ®Þa lý nh©n v¨n. 3 1. VÞ trÝ ®¹i lý 3 2. §Æc ®iÓm khÝ hËu. 3 3. Giao th«ng 4 4. §Æc ®iÓm kinh tÕ, x· héi vµ nh©n v¨n. 4 II. CÊu t¹o ®Þa chÊt vïng má B¹ch Hæ. 4 1. TrÇm tÝch hÖ Neogen vµ §Ö tø. 5 2. TrÇm tÝch hÖ Paleogen - û Kainoroi 6 3. §¸ mãng kÕt tinh Kainoroi 7 III.§èi t­îng khai th¸c chÝnh cña vïng má B¹ch Hæ 8 1. ý nghÜa vµ c¬ së cña viÖc ph©n chia ®èi t­îng khai th¸c 8 2. C¸c ®èi t­îng khai th¸c. 8 Ch­¬ng II : C¸c tÝnh chÊt vËt lý cña vïng má B¹ch Hæ 10 I. §Æc tr­ng chiÒu dµy, ®é chøa dÇu, tÝnh di d­ìng cña c¸c tÇng chøa vµ tÝnh th«ng ®ång nhÊt cña chóng. 10 1. ChiÒu dµy 12 2. ®é chøa dÇu. 12 3. TÝnh di d­ìng 13 II TÝnh chÊt l­u thÓ trong vØa s¶n phÈm 17 1. C¸c tÝnh chÊt cña dÇu khÝ trong ®iÒu kiÖn vØa. 17 2. §Æc tÝnh o¸, lý cña dÇu tÝch khÝ. 18 3. Thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña khÝ hoµ tan trong dÇu. 19 4. C¸c tÝnh chÊt cña n­íc vØa. 19 5. C¸c ®Æc tÝnh thuû ®éng häc. 20 III. Kh¶o s¸t nhiÖt ®é vµ Gradien ®Þa nhiÖt ®¸ mãng ë má B¹ch Hæ. 23 1. Gradien ®Þa nhiÖt c¸c ®¸ phñ trªn mãng. 23 2. Gradien ®Þa nhiÖt ®¸ mo9ngs. 24 3. DÞ th­êng nhiÖt ®é. 25 4. Nguyªn nh©n vÒ dÞ th­êng nhiÖt ®é. 25 ch­¬ng iii : nghiªn cøu lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸poi phôc håi vµ t¨ng ®é thÈm thÊu vïng cËn ®¸y giÕng ë vïng má b¹ch hæ 26 I. Sù sôt gi¶m s¶n l­îng do nhiÔm bÈn vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng. 26 II. Nghiªn cøu lùa chän ph­¬ng ph¸p phôc håi vµ t¨ng ®é thÈm thÊu vïng ®¸y vµ cËn ®¸y giÕng ë vïng má B¹ch Hoá 28 1. Nghiªn cøu lùa chän vµ th­ r nghiÖm c¸c ph­¬ng ph¸p phôc håi vµ t¨ng ®é thÈm thÊu vïng cËn ®¸y giÕng khai th¸c vµ b¬m Ðp ë vïng má B¹ch Hæ. 33 2. Thèng kÕ mét sè giÕng ®· ®­îc sö lý b»ng axit vµ nhò t­¬ng axit ë vïng má B¹ch Hæ. 35 3. KÕt qu¶ kinh tÕ ®¹t ®­îc do xö lý giÕng b»ng ho¸ chÊt “chñ yÕu lµ axit” ë má B¹ch Hæ tõ n¨m 1986 ¸ 997. III. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn vïng cËn ®¸y giÕng b»ng axit nh»m t¨ng s¶n l­îng dÇu vµ b¬m Ðp. 37 1. ý nghÜa c¬ b¶n cña viÖc xö lý axit. 38 2. C¬ chÕ t¸c dông chung cña ho¸ phÈm trong xö lý. 39 IV. C¸c ph­¬ng ph¸p xö lý axit. 41 1. Röa axit. 41 2. Xö lý axit b×nh th­êng 41 3. Xö lý axit d­íi t¸c dông cña ¸p suÊt cao 41 4. Xö lý nhiÖt axit 42 5. Xö lý c¸c tËp 42 6. Xö lý nhiÒu tÇng 42 7. Xö lý bät axit 42 8. Xö lý nhò t­¬ng axit 43 V. C¸c c«ng nghÖ xö lý axit ë vïng cËn ®¸y giÕng. 43 1. C«ng nghÖ xö lý axit võng cËn cÊy giÕng ®­a vµo khai th¸c dÇu. 43 2. C«ng nghÖ xö lý ®èi v íi ®¸ chøa cã ®é thÊm nhá. 46 3. C«ng nghÖ xö lý axit víi ®¸ chøa lôc nguyªn. 49 4. C«ng nghÖ xö lý axit víi ®¸ chøa lµ cacbonnat. 50 Ch­¬ng IV : C«ng nghÖ xö lý b»ng nhò t­¬ng axit trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt vØa cao. 51 A. S¬ l­îc lÞch sö ph¸t triÓn, ph­¬ng ph¸p xö lý vïng cËn ®¸y giÕng b»ng axit, nhò axit. 51 B. C¬ së luËn chøng ®Ó ¸p dông ph­¬ng ph¸p xö lý nhò t­¬ng axit. 53 I. ®iÒu kiÖn ®Þa nhiÖt phï hîp víi viÖc xö lý b»ng nhò t­¬ng axit. 53 II. C¬ së vËt chÊt kü thuËt dïng ®Ó xö lý. 54 1. Khu vùc tiÕp nhËn vµ pha chÕ axit (côm c«ng nghÖ pha chÕ) 54 2. C¸c thiÕt bÞ dïng ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c xö lý axit 54 III. Nh÷ng ho¸ phÈm dïng ®Ó pha chÕ dung dÞch axit lµm nhò t­¬ng axit. 56 1. Axit HCL. 56 2. Axit HF. 57 3. Axit axªtic HC3COOH. 57 4. Vai trß cña c¸c chÊt chèng ¨n mßn. 58 5. Mét vµi chÊt ãc chÕ (chÊt chèng ¨n mßn). 58 6. ChÊt ho¹t tÝnh bÒ mÆt. 59 IV. Thµnh phÇn pha chÕ cña dung dÞch axit ®Ó lµm nhò t­¬ng axit. 60 C. LËp ph­¬ng ¸n xö lý b»ng nhò t­¬ng axit cho ®èi t­îng khai th¸c tÇng Oligoxen má B¹ch Hæ. 61 I. C¬i lËp ph­¬ng ¸n vµ thiÕt kÕ khi xö lý. 61 II. C¬ së tÝnh to¸n vµ qu¸ tr×nh b¬m Ðp. 63 III. TÝnh to¸n x¸c lËp c«ng nghÖ cho giÕng 450x 65 1. §Æc tÝnh kü thuËt ®Þa chÊt chÊt. 65 2. Tr¹ng th¸i cña giÕng tr­íc khi ®­a vµo xö lý. 68 3. TÝnh khèi l­îng dung dÞch axit vµ c¸c ho¸ chÊt kh¸c ®Ó xö lý giÕng. 69 4. C«ng t¸c chuÈn bÞ tr­íc khi xö lý giÕng. 82 Ch­¬ng v: Dù ®o¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t ®­îc sau khi xö lý giÕng vµ kü thuËt an toµn tiÕn hµnh xö lý giÕng b»ng nhò t­¬ng axit. 85 I. HiÖu qu¶ kinh tÕ 85 1. Dù ®o¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ 85 2. TÝnh to¸n c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c xö lý giÕng 86 II. Kü thuËn an toµn khi tiÕn hµnh xö lý giÕng. 88 1. Yªu cÇu chung 88 2. Quy ®Þnh an toµn khi chuÈn bÞ m¸y mo9cs, thiÕt bÞ cho viÖc xö lý giÕng. 89 3. Quy ph¹m an toµn khi bèc dì vµ vËn chuyÓn ho¸ phÈm. 90 4. Yªu cÇu an toµn khi chuÈn bÞ giÕng ®Ó xö lý giÕng 91 5. C¸c biÖn ph¸p an toµn khi xö lý giÕng 92 KÕt luËn ... 95 ._.