Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại chi nhánh Ngân hàng công thương - Thanh Xuân

ngoài, vốn chủ sở hữu chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong tổng nguồn vốn. Mục tiêu kinh doanh của ngân hàng là lợi nhuận, phần lớn lợi nhuận của NHTM là thu được từ hoạt động tín dụng. Trong quá trình chuyển quyền sở hữu vốn NHTM luôn phải đối mặt với nhiều rủi ro trên cả phương diện huy động và sử dụng vốn do đó trước kia các NHTM chỉ chú trọng quản lý tài sản có thể đầu tư vào đâu để có lợi nhuận cao nhất. Việt Nam sau nhiều năm đổi mới, nền kinh tế đã có nhiều khởi sắc, cơ chế kinh tế thị trường tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả, nhu cầu về vốn cho nền kinh tế càng cao. Trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh là tất yếu, các NHTM cũng không nằm ngoài quy luật đó, sự cạnh tranh của các NHTM trong việc tìm kiếm nguồn vốn hoạt đọng đã đặt ra câu hỏi cho những nhà quản lý ngân hàng là làm thế nào để có đủ vốn, với một cơ cấu tối ưu và chi phí thấp nhất cho đầu tư giữa môi trường cạnh tranh. Để góp phần giải quyết câu hỏi trên, sau một thời gian thực tập tại chi nhánh NHCT - Thanh Xuân em đã chọn đề tài chuyên đề "Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại chi nhánh NHCT - Thanh Xuân". Với thời gian có hạn, kinh nghiệm thực tế chưa nhiều, bài viết không tránh khỏi những thiếu sót. Em mong được sự giúp đỡ của các thầy cô. Chương I Những vấn đề chung về nguồn vốn và hoạt động huy động vốn của NHTM I. Khái quát chung về NHTM 1. Khái niệm về NHTM NHTM xuất hiện từ rất sớm, bắt đầu từ những người thợ vàng. Trước kia thỏi vàng được dùng làm tiền, người có càng muốn có một nơi cất giữ an toàn đã đem ký gửi nó cho các thợ vàng và lấy ra khi cần thiết thanh toán. Cùng với sự phát triển của quá trình lưu thông tiền tệ khiến từ việc giữ hộ những người thợ vàng trở thành những người kinh doanh tiền tệ. Họ có thể đổi tiền ở biên giới vận chuyển tiền lấy phí và khi nhận thấy rưàng họ có vô số tiền nhàn rỗi, cung về tiền xuất hiện. Thị trường luôn tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh do đó các nhà kinh doanh cần có vốn, cầu về vốn xuất hiện, khi cung cầu về vốn gặp nhau thì nghiệ vụ cho vay xuất hiện. Khi xuất hiện cả 4 nghiệp vụ. * Nhận tiền gửi. * Đổi tiền. * Trung gian thanh toán * Cho vay. Thì một Ngân hàng Thương mại thực thụ ra đời. Vậy "NHTM là một trung gian tài chính mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi, tiến hành các hoạt động cho vay, đồng hệ thốngời làm nhiệm vụ trung gian thanh toán, thực hiện các nghiệp vụ chiết khấu thương phiếu". 2. Các nghiệp vụ chủ yếu của một NHTM 2.1. Huy động vốn Với nguồn vốn tự có của mình, cho dù nguồn vốn đó có lớn đến đâu chăng nữa, một ngân hàng cũng không thể nào đáp ứng thoả mãn các nhu cầu tín dụng chính đáng của tất cả khách hàng, cho nên muốn có đủ khả năng tài chính để hoạt động, ngân hàng phải tìm mọi cách để thu hút các nguồn vốn từ bên ngoài. Việc thu hút các nguồn vốn của ngân hàng có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức. * Nhận tiền gửi của các cá nhân, tổ chức. * Vay trên thị trường tăng bằng cách phát hành kỳ phiếu, trái phiếu. * Vay NHTW, các tổ chức tín dụng và NHTM khác. Theo luật ngân hàng các NHTM có thể huy động vốn gấp 20 lần vốn tự có của mình, tròng đó số vốn ngân hàng huy động bằng cách nhận tiền gửi có quy mô lớn hơn nhiều so với các khoản vay mượn khác. 2.2. Hoạt động sử dụng vốn Cùng với sự phát triển của nền kinh tế các hình thức cho vay khác nhau đã hình thành và phát triển. * Theo thời gian: tín dụng ngắn hạn * Theo mục đic hs sử dụng: Tín dụng tiêu dùng, tín dụng đầu tư, tín dụng thời vụ, tín dụng xuất nhập khẩu. * Cách thức cho vay có thể cho vay trực tiếp như chuyển tiền vào tài khoản khách hàng hoặc phát tiền mặt, cũng có thể là chiết khấu thương phiếu. Khi cho vay ngân hàng quan tâm đến việc bảo toàn vốn của mình và có lợi nhuận tối đa, khách hàng thì muốn nhận được khoản tín dụng với những điều kiện ưu đãi nhất. Hoạt động của NHTM liên quan đến nhiều lĩnh vực của nền kinh tế và liên quan tới lợi ích của nhiều người, hoạt động của ngân hàng gặp nhiều rủi ro do đó để phòng ngừa và hạn chế rủi ro đó, trong hoạt động tín dụng phải đảm bảo nguyên tắc tín dụng NHTM "Vốn vay phải được hoàn trả đày đủ cả gốc lẫn lãi đúng thời hạn đã ký, vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả, vốn vay phải được đảm bảo bằng hàng hoá có giá trị tương đương. 2.3. Hoạt động thanh toán Ngày nay với sự ra đời của nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt dã tạo một bước chuyển mới của hệ thống thanh toán cho phép các giao dịch diễn ra mà không cần lượng lớn tiền mặt. Có hai loại. * Thanh toán ngay * Thanh toán trả chậm 2.3.1.Thanh toán ngay Các công cụ thanh toán ngay gồm: * Séc: Séc bảo chi, séc đinịh mức, séc chuyển tiền, séc chuyển khoản. * Thư tín dụng * Uỷ nhiệm chi * Uỷ nhiệm thu 2.3.2. Thanh toán trả chậm Là sự thanh toán mà sự chi trả không có hiệu lực chấp hành tức th ời và dứt khoát, mà chỉ có sự chi trả sau thời gian thoả thuận giữa người chủ nợ và người mắc nợ. Các công cụ thanh toán trả chậm gồm: * Các thương phiếu: Hối phiếu, kỳ phiếu. * Các giá khoán động sản: Cổ phiếu, trái phiếu. 2.4. Tham gia các hoạt động khác Các NHTM có nhiều khách hàng tham gia xuất nhập khẩu, thu chi nhiều ngoại tệ, nên hình thành ra nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ, nghiệp vụ này đem lại lợi nhuận cho ngân hàng bằng việc mua ngoại tệ vào với giá thấp, bán ra với giá cao hơn hoặc do những biến động về tỷ giá trên thị trường nên việc cho vay, mua bán có lợi qua chênh lệch tỷ giá. Ngoài ra các NHTM còn tham gia đầu tư chứng khoán, từ vốn khách hàng… II. hoạt động huy động vốn 1. Vai trò của vốn 1.1. Khái niệm về vốn Có rất nhiều quan điểm khác nhau khi nói về vốn, vậy vốn là gì? Theo em hiểu "vốn là tư bản mang lại giá trị thông dư" từ quan điểm đó ta thấy sự cần thiết của vốn trong nền kinh tế: thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, đáp ứng mọi yêu càu cải tạo, đầu tư, đổi mới trong mọi ngành mọi lĩnh vực. 1.2. Vai trò của vốn trong hoạt động kinh tế NHTM Sản phẩm của các NHTM là "tiền", các ngân hàng kinh doanh tiền tệ nên chức năng chủ yếu của ngân hàng là "huy động để cho vay" đây là nghiệp vụ mang lại phần lớn lợi nhuạn của các NHTM, do đó vốn là cần thiết giúp các NHTM chủ động trong việc cho vay và đầu tư. Khi một ngân hàng có nguồn vốn dồi dào, ổn định cũng giúp trong khả năng đa dạng hoá loại hình dịch vụ của mình. Vốn của một NHTM cũng tác động vào yếu tố tâm lý khách hàng, tạo ra uy tín ngân hàng trên thị trường. Vốn quyết định năng lực cạnh tranh của ngân hàng, quy mô, phương tiện hiện đại là tiền đề thuậ lợi để ngân hàng mở rộng quan hệ tín dụng, kinh doanh đa dạng, phân tán rủi ro. Như vậy vốn có vai trò to lớn đối với sự nghiệp tăng trưởng và phát triển kinh tế, là nhân tố đóng vai trò quyết định cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đối với các NHTM vốn có vai trò nền tảng quyết định đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Để có thể huy động tối đa các nguồn vốn và chiếm được tỷ trọng huy động vốn cao trên thị trường khi lựa chọn hình thức huy động các ngân hàng nên chú ý đến một số nguyên tắc sau. 2. Nguyên tắc khi tiến hành huy động vốn Các NHTM muốn đạt được mục tiêu lợi nhuận phải lựa chọn các nguồn vốn đảm bảo. * An toàn * Chi phí thấp * Tăng khả năng sinh lời 2.1. Nguyên tắc chi phí thấp Một số phương pháp xác định mức lãi suất huy động. Phương pháp "chi phí lãi suất" Chi phí lãi suất bình quân = Tổng lãi phải trả Tổng vốn huy động Chi phí lãi suất huy động hoà vốn = Chi phí lãi suất + Chi phí hoạt động khác Tổng tài sản sinh lợi Tổng chi phí vốn bình quân = chi phí lãi suất huy động hoà vốn + tỷ suất lợi nhuận trước thuế của cổ đông góp vốn vào ngân hàng. Phương pháp "chi phí bình quân" Tổng chi phí vốn huy động mới = Tổng chi phí hoạt động Tổng vốn mới huy động Lãi suất cho vay hoà vốn = Tổng chi phí hoạt động Tổng vốn khả dụng sinh lời Phương pháp " Chi phí và thu nhập mong đợi" Để có thể cung cấp các nghiệp vụ liên quan đến tài khoản miễn phí, các ngân hàng phải tiến hành tính phí cho việc cung cấp các nghiệp vụ tài kh oản tiền gửi theo công thức. Đơn giá cho mỗi dịch vụ tiền gửi = Chi phí hoạt động cho một đơn vị dịch vụ tiền gửi + Phân bổ chi phí hoạt động chung của ngân hàng cho chức năng huy động vốn + Mức lợi nhuận mong đợi từ việc cung cấp một đơn vị dịch vụ tiền gửi Phương pháp "Chi phí bình quân gia quyền" Ngân hàng phải tính toán mức chi phí của từng nguồn vốn kinh doanh, có tính đến cơ cấu vốn. Chi phí vốn trước thuế. I = I: Chi phí vốn bình quân Rt: Nguồn vốn huy động loại t It: Lãi suất huy động của nguồn vốn loại t A: Tổng nguồn vốn huy động. rt: Tỷ trọng vốn khả dụng của nguồn vốn loại t n: Số loại nguồn vốn huy động. Phương pháp "Chi phí biên" Chi phí biên = Thay đổi trong tổng chi phí = Lãi suất mới x Tổng số huy động theo lãi suất mới - Lãi suất cũ x tổng số vốn huy động theo lãi suất cũ. Tỷ lệ chi phí biên = Thay đổi trong tổng chi phí Vốn huy động tăng thêm Phương pháp "thâm nhập thị trường" Phương pháp "khách hàng mục tiêu" 2.2. Nguyên tắc đảm bảo an toàn Mỗi NHTM trong hoạt động kinh doanh đều gặp khó khăn phải đối mặt với rủi ro. Rủi ro trong ngân hàng là rất lớn khác hẳn so với các ngành nghề khác, đặt ra cho những người làm ngân hàng phải hạn chế rủi ro. Vốn của ngân hàng 70% là của xã hội, mối quan hệ trong ngân hàng hết sức đa dạng trong lòng thị trường, sản phẩm mang tính xã hội hoá và tính cộng đòng cao, sự đổ vỡ của ngân hàng không chỉ mình ngân hàng phải gánh chịu mà nó gây phản ứng dây truyền tạo ra hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. Do vậy trong quá trình huy động vốn mọi NHTM phải đảm bảo tìm kiém vùng an toàn. Về mặt nguyên tắc những nguồn vốn hạn sẽ được đầu tư vào những tài sản dài hạn tuy nhiên trong thực tế các NHTM phải tính tới yếu tố vòng quay của vốn, tức là có thể hoàn đổi kỳ hạn dùng nguồn vốn ngắn hạn để tài trợ cho tài sản dài hạn. Để đảm bảo an toàn, tránh tình trạng mất khả năng thanh toán các NHTM phải làm cân bằng kỳ hạn đến hạn của tài sản và kỳ hạn đên shạn của nguồn vốn, tuy nhiên trong thực tế dù kỳ hạn đến hạn của tài sản bằng kỳ hạn đến hạn của nguồn vốn, NHTM vẫn phải chịu thiệt hại do lãi suất thay đổi, nếu như phương thức thanh toán gốc và lãi khác nhau. Các NHTM cũng nên xem xét độ nhạy cảm của lãi suất đối với các khoản mục vốn và tài sản. Tóm lại quá trình huy động vốn các NHTM nên chú ý tới các nguyên tắc trên để đảm bảo lựa chọn được những nguồn tốt nhất. * Gia tăng thu nhập cho ngân hàng * ổn định thu nhập cho ngân hàng * Phòng chống rủi ro 3. Hoạt động huy động vốn 3.1. Bảng cân đối kế toán của một NHTM Tài sản Nguồn vốn Tiền mặt: Tiền trong két: Tiền gửi tại NHTW Tiền gửi tại các NHTM khác Tiền đang trong quá trình thu Đầu tư chứng khoán: Chứng khoán thanh khoản Chứng khoán sinh lời Cho vay Theo thời gian: (ngắn hạn, trung hạn, dài hạn). Theo đối tượng: (công nghiệp, nông nghiệp) Theo lãi suất (cố định, thả nổi) Tài sản khác: (máy móc, thiết bị) Tiền gửi: Tiền gửi giao dịch (không kỳ hạn) Tiền gửi có kỳ hạn Tiền gửi tiết kiệm Vốn vay: Vay từ NHTW Vay từ NHTM khác Vay từ các trung gian tài chính khác Phát hành các công cụ trên thị trường Vốn chủ sở hữu Vốn cổ phần Lợi nhuận giữ lại Các quỹ Thặng dư vốn Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn 3.2. Hoạt động huy động vốn 3.2.1. Tiền gửi Khoản mục nợ đầu tiên và chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng nguồn vốn của NHTM, là tiền gửi các khách hàng thể hiện các yêu cầu tài chính đối với ngân hàng từ các doanh nghiệp, các hộ gia đình và chính phủ. 3.2.1.1. Tiền gửi giao dịch Đây là tiền gửi các doanh nghiệp, các đơn vị mở tài khoản tại ngân hàng để thanh toán, chi trả bằng các phương thức thanh toán. Các khoản tiền gửi có thể phát séc gồm: tài khảon séc không có lãi suất (tiền gửi không kỳ hạn), các tài khoản NHTM (Negotiable order of withdra wal - lệnh thu hồ vốn) có lãi. Khoản tiền này được gửi vào thực chát là khoản cho ngân hàng vay, ngân hàng phải trả lãi hàng tháng mặc dù rất thấp do đó đối với ngân hàng đó là một khoản nợ. Người gửi tiền có thể rút tiền bất cứ lúc nào khỏi tài khoản của họ và NHTM phải có nghĩa vụ thanh toán. Người gửi tiền vào ngân hàng không vì mục đích sinh lời mà chỉ tận dụng thế nâng của ngan hàng, tận dụng mạng lưới của ngân hàng để thanh toán, chi trả một cách nhanh chóng, an toàn do đó họ chỉ gửi vào một lượng tiền thích hợp với nhu cầu chi trả và rút tiền ra bất cứ lúc nào, đây là nguồn vốn có chi phí thấp nhất. Tổng số tiền gửi loại này sẽ rất lớn, khi trình độ nghiệp vụ ngân hàng được nâng cao và là nguồn quan trọng của ngân hàng. Để thu hút được nguồn này Đối với doanh nghiệp ngoài khoản tiền gửi sử dụng séc, ngân hàng có thể cung ứng tiện nghi khác bằng cách mở cho họ những tài khoản vãng lai, là tài khoản theo đó ngân hàng cho doanh nghiệp vay một khoản tiền nhất định và ngược lại doanh nghiệp cam kết chuyển những khoản tiền thu được vào tài khoản để trừ bớt nợ. Nhờ cho vay qua tài khoản vãng lai, ngân hàng tạo ra được ký thác, tăng cường số tiền gửi ngân hàng. Đối với dân cư ngân hàng phải là nơi ký gửi có tín nhiệm để những số tiền chưa sử dụng không còn là "tiền chết" cất dần đâu đó mà phải được ký gửi vào hệ thống ngân hàng để sử dụng có hiệu quả kinh doanh cho toàn nền kinh tế. Đẩy mạnh thu hút nguồn vốn của NHTM theo hình thức này hầu hết các NHTM trên thế giơ í đã đa dạng hoá các loại hình dịch vụ cung cáp cho khách hàng như: thanh toán séc, ứng trước, cho thuê két sắt… Tài kh oản NOW (Negotiable order of withdrawal). Tài k hoản này là một khoản tiết kiệm, nhưng nó khác tài khoản tiết kiệm thông thường ở chỗ, trong khi cũng được hưởng lãi suất tiền ngửi như sau, tài khoản NOW cho phép người gửi được rút tiền hoặc chuyển tiền vào bất cứ lúc nào mà không bị phạt lãi suất. Séc do anh ta viết ra được người nhận thanh toán chuyển về ngân hàng và ngân hàng tự động chuyển phần tiền đó từ tài khoản tiết kiệm qua tài khoản séc để bù trừ, do đó có cả sự tiện lợi của tài khoản séc và tài khoản tiết kiệm. 3.2.1.2. Tiền gửi phi giao dịch Đây là nguồn vốn quan trọng của ngân hàng, người gửi được hưởng lãi và không được quyền phát hành séc thanh toán từ tài khoản này. Tiền gửi ph i giao dịch có 2 loại chính: Tiền gửi có kỳ hạn và tiền gửi tiết kiệm. Là nguồn trên cơ bản nó gắn với quá trình tích luỹ, tiết kiệm của dân cư, để huy động được các nguồn này các ngân hàng cần có các hình thức huy động khác nhau (huy động nội tệ, ngoại tê, lãi suất; thả nổi, cố định…) Không được rút ra khi chưa đến hạn, vì lý do nào đó phải rút tiền trước kỳ hạn, các NHTM có thể từ chối, tuy nhiên do sự cạnh tranh giữa các NHTM nên ngày nay các ngân hàng cho phép người gửi tiền rút tiền khi có nhu cầu nhưng chưa đến hạn và được hưởng lãi suất như tiền gửi giao dịch. 3.2.1.3. Các tài khoản tiền gửi trên thị trường tiền tệ Đối với loại tài khoản này ngân hàng cung cấp có thể trả một tỷ lệ lãi suất, nếu ngân hàng cảm thấy có tính cạnh tranh và có gắn với độc quyền phát séc. Hạn chế không có quy định về giá trị danh nghĩa tối thiểu hay thời gian đáo hạn. 3.2.2. Khoản mục vốn vay 3.2.2.1. Vay từ NHTW NHTM vay bằng cách chiết khấu các thương phiếu. NHTW là ngân hàng duy nhất không thể vỡ nợ hay kẹt tiền mặt, nó chỉ cần thời gian in trên mới trong điều kiện khẩn cấp, bất cứ NHTM nào cũng có thể vay khi có nhu cầu. Quy mô của khoản này phụ thuộc vào chính sách tài chính tiền tệ mà NHTW theo đuổi. NHTW sẽ khống chế mức vay của NHTM bằng: Hạn mức chiết khấu (tối đa cho vay là bao nhiêu) Lãi suất chiết khấu. Khi chính sách tiền tệ là thắt chặt thì quy mô khoản vay giảm các NHTW tăng lãi suất chiết khấu và ngược lại khi chính sách tiền tệ là mở rộng, quy mô khoản vay tăng các NHTW giảm lãi suất chiết khấu. 3.2.2.2. Vay từ các tổ chức tín dụng và các NHTM khác Mục đích của khoản vay này là để đáp ứng nhu cầu thanh khoản, uy nhiên phí của khoản vay này bao giờ cũng cao hơn mức lãi suất chiế khấu của NHTW. 3.2.2.3. Vay ngắn hạn từ thị trường Là một loại hình phiếu nợ do NHTM phát ra để vay tiền của thị trường. Khả năng vay tuỳ thuộc yếu tố sau: * Mức độ chấp nhận của nhân dân đối với nó như một phương trên thanh toán trong lưu thông * Sự khuyến khích hay không của NHTW * Hiệu quả của việc sử dụng đồng vốn đã vay được. Tìm phiếu là loại bỏng nhất trong tất cả các công cụ trên thị trường tiền tệ, do đó chúng được mua bán nhiều nhất. Vay ngắn hạn bằng cách phát hành hợp đồng mua lại (RPs) Đây là hợp đồng bán chứng khoán giữa ngân hàng và các đối tượng kinh doanh chứng khoán tương đối thừa tiền mặt trong thị trường như các công ty kinh doanh và môi giới chứng khoán hay các tư nhân giàu có. Hình thức này được áp dụng để giải quyết vấn đề kẹt tiền một cấp thời cho NHTM. Vay ngắn hạn bằng giấy phụ nợ (ít được sử dụng) 3.2.3. Vốn chủ sở hữu của ngân hàng Khi một ngân hàng ra đời bao giờ cũng có một số vốn nhất định. Đối với NHTM quốc doanh vốn tự có ban đầu chính là vốn do ngân sách nhà nước cấp, đối với NHTM cổ phần, vốn do các cổ đông đóng góp là yếu tố quyết định hình thành ngân hàng khi đó mỗi cổ đông là một chủ sở hữu ngân hàng. Với mọi NHTM ta đều thấy. Tài sản có = Tài sản nợ + Vốn chủ sở hữu Vốn chủ sở hữu = Tài sản có - Tài sản nợ Mặc dù chiếm một tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn nhưng lại là cơ sở để ngân hàng thành lập theo luật định. Vốn chủ sở hữu phản ánh hiệu quả hoạt động đã qua của ngân hàng, là chõ dựa qua trọng trong việc thanh toán đủ tiền lãi ch các khoản vay khác khi ngân hàng lâm vào tình trạng xấu nhất là phá sản. Trong quá trình hoạt động vốn chủ sở hữu liên tục được bổ sung từ: lợi nhuận giữ lại, các quỹ, cổ phiếu mới phát hành…trong đó lợi nhuận giữ lại chiếm tỷ lệ cao. III. những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của một NHTM 1. Chính sách của NHTW Là một loại hình kinh doanh đặc biệt, NHTM chịu sự giám sát chặt chẽ của NHTW. Quy mô các khoản vay của N HTM từ NHTW còn phụ thuộc vào mục đích của NHTW là nới lỏng hay thắt chặt. 2. Môi trường kinh tế Môi trường kinh tế ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của NHTM. Khi nền kinh tế ở trong tình trạng trì trệ hay suy thoái, mọi người có tiền th ừa khi đó sẽ mua vàng và ngoại tệ mạnh để cất giữ vào ngân hàng sợ rủi ro xảy ra và ngược lại khi nền kinh tế phát triển thuận lợi, mức sống người dân tăng, lượng tiền dư thừa nhàn rỗi tăng, khi không có cơ hội đầu tư họ sẽ gửi vào ngân hàng để đảm bảo an toàn và hưởng một số lãi suất nhất định. 3. Môi trường pháp lý Hệ thống văn bản pháp luật chặt chẽ, đầy đủ sẽ góp phần tạo điều kiện cho ngân hàng mở rộng hoạt động huy động vốn. 4. Địa bàn kinh doanh 5. Yếu tố con người Đây là yếu tố đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động huy động vốn. Con người ở đây bao gồm cả nhà quản lý và nhân viên ngân hàng. Huy động vốn là một trong những hoạt động chủ yếu của NHTM, tuỳ thuộc vào điều kiện cụ thể mỗi ngân hàng có phương thức riêng để huy động cho phù hợp, nhưng nâng cao, mở rông hoạt động huy động vốn là yêu cầu chung mọi ngân hàng, để đáp ứng được mọi nhu cầu về vốn trong nền kinh tế đây là điều kiện để mọi ngân hàng tồn tại và phát triển. Chương II Thực trạng huy động vốn tại chi nhánh NHCT thanh xuân I. Khái quát về NHCT - Thanh xuân 1. Lịch sử hình thành và phát triển Với quá trình chuyển dịch nền kinh tế, từ tập trung, quan liêu bao cấp sang nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nước, đòi hỏi hệ thống ngân hàng cũng phải có sự thay đổi cho phù hợp. Với sự ra đời của nghị định 53/HĐBT ban hành ngày 26/3/1988 chuyển từ ngân hàng một cấp sang ngân hàng hai vấp đã tạo tiền đề cho quá trình đổi mới trong hoạt động ngân hàng. Theo chủ trương của đảng và nhà nước "chuyển mạnh hoạt động ngân hàng sang hạhc toán kinh tế và kinh doanh theo định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng hệ thống ngân hàng chuyên nghiệp kinh doanh tín dụng và dịch vụ ngânhàng? Từ đó NHCT - Việt Nam trở thành ngân hàng chuyên doanh, chỉ k nhiệm vụ kinh doanh tiền tệ, tín dụng và dịch vụ ngân hàng đối với các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế trong và ngoài nước. Cùng với tốc đọ đô thị hoá, một số quận mới trên địa bàn Hà Nội ra đời, để đáp ứng nhu cầu về vón cho những quận đó, một số chi nhánh mới của NHCT Việt Nam ra đời. Ngày 20/2/1999 chủ tịch hội đồng quản trị NHCT - Việt Nam đã ra quyết định số 13/QĐ/HĐBT/NHCT thành lập chi nhánh NHCT - Thanh Xuân trực thuộc NHCT - Việt Nam. Đây là một chi nhánh được hình thành và phát triển của một quận mới, quận Thanh Xuân. Năm 1997 NHCT - Thanh Xuân được hình thành trên cơ sở nâng cấp phòng giao dịch Thượng Đình, lúc đầu có 52 cán bộ công nhân viên với 4 phòng: tổ chức hành chính, kế toán tài chính tiền tệ kho quỹ, kinh doanh (đối nội, quản lý tiền gửi dân cư) . Năm 1998 thành lập 2 tổ: kiểm tra và kinh doanh đối ngoại, từ khi có quyết định thành lập chi nhánh NHCT - Thanh Xuân các tổ được nâng lên thành các phòng. Do hình thành sau nên chi nhánh NHCT - Thanh Xuân không thể tránh khỏi những khó khăn, tuy nhiên không vì thế mà làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của chi nhánh, cũng giống như các NHTM khác, NHCT - Thanh Xuân thực hiện 4 chức năng. * Nhận gửi tiền * Đổi tiền * Trung gian thanh toán * Cho vay Đến nay chi nhánh đã khẳng định được vị trí và vai trò của mình khong chỉ trong hệ thống NHCT mà còn trong cả nền kinh tế, trở thành một trung gian tài chính đáng tin cậy. 2. Cơ cấu tổ chức của chi nhánh NHCT - Thanh Xuân NHCT - Thanh Xuân có cơ cấu tổ chức gọn nhẹ: 1 giám đốc, 2 giám đóc, 7 phòng ban chức năng (phòng tổ chức hành chính, phòng kinh doanh, phòng kế toán tài chính, phòng tiền tệ kho quỹ, phòng nguồn vốn, phòng kiểm tra và kinh doanh đối ngoại). Năm 1999 chi nhánh bao gồm 95 cán bộ công nhân viên hoạt động ở tất cả các phòng ban này có 157 người. Sơ đồ câu tổ chức của chi nhánh nhct - thanh xuân Giám đốc Phó giám đốc Phó giám đốc Phòng quản lý tiền gửi dân cư Phòng kho quỹ Phòng kế toán tài chính Phòng tổ chức hành chính Phòng kinh doanh Phòng kiểm tra kiểm soát Phòng kinh doanh đối ngoại Phòng tổ chức hành chính Quỹ TK Số 31 Quỹ TK Số 40 Quỹ TK Số 44 Quỹ TK Số 45 Quỹ TK Số 47 Quỹ TK Số 66 Quỹ TK Số 67 Quỹ TK Số 68 Quỹ TK Số 78 Quỹ TK Số 79 Quỹ TK Số 80 Quỹ TK Số 81 3. Nhiệm vụ của từng phòng 3.1. Phòng nguồn vốn Phòng này có chức năng huy động vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế. Đến nay phòng đã có 10 quỹ tiết kiệm, trong năm 2001 chi nhánh đã chuyển 3 quỹ tiết kiệm sang giao dịch tức thời, rút ngắn thời gian giao dịch. Các quỹ tiết kiệm đều đặt ở những địa điểm thuận lợi, trong giao dịch chi nhánh đã áp dụng những phương tiện hiện đại tạo thuận lợi cho khách hàng, số lượng khách hàng đến giao dịch tại chi nhánh ngày càng nhiều, số lượng thẻ lưu hành cũng tăng. 3.2. Phòng kinh doanh đối nội Phòng có chức năng cho vay cá nhân và các tổ chức kinh tế, đây là phòng chủ đạo, phần lớn lợi nhuận của chi nhánh thu được là từ hoạt động cho vay, hình thức cho vay của chi nhánh rất đa dạng: cho vay ngắn hạn, trung, dài hạn, cho vay khác…, chi nhánh có quan hệ với các tổng công ty lớn: Licogi, Hải Hà, công ty tài chính công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam, công ty điện lực Việt Nam…Các khoản đầu tư cho vay của chi nhánh đã đạt được mục tiêu tăng trưởng của NHCT - Việt Nam giao cho. 3.3. Phòng kinh doanh đối ngoại Phòng này thực hiện các nghiệp vụ, dịch vụ thanh toán quốc tế và mua bán ngoại tệ. Chi nhánh đáp ứng đầy đủ các loại hình kinh doanh dịch vụ đối ngoại: mở và thành toán L/C xuất nhập khẩu, chiết khấu hối phiếu và cho vay ứng trước bộ chứng từ…Công tác tư vấn, hướng dẫn khách hàng và thực hiện các phương tiện thanh toán thương mại quốc tế có lợi cho khách hàng và an toàn vốn được chi nhánh đặc biệt quan tâm, tạo điều kiện cho khách hàng đến giao dịch. 3.4. Phòng tiền tệ kho quỹ Phòng có chức năng quản lý tiền, đảm bảo thu chi tiền mặt, ngoại tệ..của dân cư và các tổ chức kinh tế được kịp thời, chấp hành nghiêm túc các quy định về chế độ quản lý kho quỹ, công tác kho quỹ được quan tâm đúng mức. 3.5. Phòng tài chính - kế toán Phòng này có chức năng thực hiện các nghiệp vụ về kế toán, thanh toán thông qua quản lý tài k hoản tiền gửi dân cư, tiền vay của các tổ chức kinh tế, thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán bù trừ…luôn đảm bảo an toàn. Trong năm 2000 chi nhánh thực hiện chuyển dổi 12 loại ngoại tệ sang EURO, đồng thơhì đã có sự phối hợp giữa các phòng: tài chính kế toán - quản lý tiền gửi dân cư, phòng kinh doanh - kiểm tra, để tập triển khai thực hiện thanh toán nội bộ giữa các quỹ tiết kệm với kế toán ngân hàng, tạo điều kiện cho khách, giảm bớt thời gian giao nên số lượng khách hàng đến giao dịnh ngày càng tăng. 3.6. Phòng kiêm tra- kiểm toán nội bộ. Mọi ngân hàng đều hướng vào các mục tiêu: * Tăng khả năng sinh lợi. * Tăng sức mạnh trong cạnh tranh. * An toàn trong kinh doanh. Sản phẩm của ngân hàng mang tính xã hội hoá cao, sự đổ vỡ của ngân hàng không chỉ mình nó gánh chịu mà gây ra phản ứng dây chuyền gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội vì vậy phòng kiểm tra - kiểm toán nội bộ đảm bảo an toàn là cần thiết. Kiểm soát từ xa: được thực hiện hàng ngày, thông qua bảng cân đối vốn kinh doanh, tình hình tăng (giảm) dự nợ, nợ quá hạn…từ đó dưa ra những biện pháp quản lý có hiệu quả hơn. Kiểm soát tại chỗ: kiểm tra hồ sơ vay, hồ s ơ bảo lãnh, kiểm tra chứng từ kế toán…từ đó kiến nghị, bổ sung một số thiếu sót (chữ ký trên chứng từ, ngày, tháng, năm…), giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo các vấn đề xoay quanh hoạt động hoạt động kinh doanh của chi nhánh, góp phần đảm bảo kinh doanh, hạch toán đúng pháp luật, an toàn cao. 3.7.Phòng hành chính Phòng này có chức năng quản lý về mặt nhân sự; hoạt động tiền lương, tổ chức, bố trí lại cán bộ công nhân viên…trong năm 2001 phòng đã giúp ban lãnh đạo trong v iệc bổ nhiệm 2 đồng chí trưởng phòng, 3 đồng chí phó phòng, 2 đồng chí trưởng quý tiết kiệm, 1 đồng chí phó trưởng quỹ, hoàn thiện hò sơ tuyển 20 lao động, giải quyết hưu trí cho 1 cán bộ…thực hiện việc điều động cán bộ công nhân viên, nâng bậc lương chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm hưu trí. Công tác hành chính quản trị: nâng cấp đưa vào hoạt động quỹ 31; bảo dưỡng định kỳ máy móc thiết bị, công tác đào tạo, nâng cao chất lượng cán bộ được quan tâm, nhiều lớp đào tạo nâng cao nghiệp vụ được mở ra. II. Thực trạng huy động vốn tại chi nhánh NHCT - thanh xuân 1. Tình hình hoạt động kinh doanh của chi nhánh 1.1. Tình hình sử dụng vốn Đối với mọi NHTM việc mở rộng quy mô tín dụng là một vốn để mang tính sống còn đem lại lợi nhuận chủ yếu cho ngân hàng. Mới thành lập năm 1997, năm nay tình hình kinh tế của nước ta ít nhiều chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ trong khu vực cơ chế chính sách có nhiều thay đổi, ảnh hưởng rất lớn đến chiến lược kinh doanh của các doanh nghiệp, là đảo lộn chính sách tín dụng của NHTM. Tuy còn non trẻ và phải đối mặt với những khó khăn chung của nền kinh tế nhưng với những biện pháp chủ động, đoán trước thời cơ, linh hoạt trong vận dụng chính sách khách hàng, tích cực vượt qua khó khăn, áp dụng nhiều hình thức cho vay phong phú như cho vay ngắn hạn, trung hạn, dài hạn, da dạng hoá các sản phẩm cung cấp cho nền kinh tế mới công nghệ tiên tiến nên dư nợ của chi nhánh đều tăng qua các năm, tỷ lệ nợ quá hạn giảm dần. Trong năm 2002 tổng dư nợ đạt 903.150 triệu đồng, năm 2003 tổng dư nợ đạt 1088740 triệu đồng, tăng 185570 triệu đồng so năm 2002, tỷ lệ tăng trưởng đạt 100,2%, năm 2004 tổng dư nợ 1231391 triệu đồng, tăng 142651 triệu đồng so với năm 2003 tỷ lệ tăng trưởng đạt 113,1%, năm 2005 tổng dư nợ đạt 1435020,3 triệu đồng, tăng 203629,3 triệu đồng so với năm 2004 tỷ lệ tăng trưởng đạt 100,10%. Bên cạnh đa dạng hoá các sản phẩm, chi nhánh đã mở rộng lĩnh vực đầu tư, tăng cường mở rộng quan hệ với các tổng công ty 90,91 và các đơn vị thành viên, các doanh nghiệp sản xuất có hiệu quả, có tài cính lành mạnh để tiếp cận đầu tư vốn như: công ty giày Thượng Đình, công ty bánh kẹo Hải Hà… Chỉ trong vòng 4 năm khối lượng tín dụng tăng lên đáng kể, năm 2002 tổng dư nợ đạt 903.100 triệu đồng, đến năm 2005 con số này lên đến 1435020,3 triệu đồng, tăng gần gấp 1,6 lần so với năm 2002. 1.2. Nợ quá hạn qua các năm Đi liền với mục tiêu tăng trưởng tín dụng, dư nợ tín dụng tăng trưởng liên tục qua các năm, tập trung chủ yếu vào khu vực kinh tế nhà nước, nợ quá hạn được chi nhánh cực đôn đốc, xử lý thu hồi bằng nhiều biện pháp như đôn đốc khách hàng có nguồn thu hàng tháng dùng để trả nợ dần, bán tài sản thế chấp có tiền trả nợ, phối hợp với chính quyền địa phương, các cơ quan đoàn thê giáo dục răn đe các con nợ cố tình chây ỳ. Tình hình nợ quá hạn qua các năm của chi nhánh như sau: năm 2002, 2003, 2004 nợ quá hạn là 0 triệu đồng chiếm 0% tổng dư nợ; năm 2005 nợ quá hạn 46085,4 triệu đồng chiếm 3,2 tổng dư nợ. Với phương châm "tận tâm - chia sẻ - hiệu quả và phát triển" dư nợ tín dụng của chi nhánh tăng trưởng liên tục qua các năm, nợ quá hạn chiếm một tỷ trọng nhỏ trong tổng dư nợ. Đây là kết quả đáng mừng trong hoạt động tín dụng của ch nhánh cần được phát huy hơn nữa trong các năm tiếp theo. 1.3. Các hoạt động khác a. Hoạt động kinh doanh ngoại tệ. Trong những năm gần đay diễn biến về tỷ giá trên thị trường thế giới diễn ra rất phức tạp, với mục tiêu kinh doanh ngoại tệ nhằm mục đích đa dạng hoá nghiệp vụ kinh doanh, góp phần làm tăng dư nợ tín dụng, không hoàn toàn lấy lãi kinh doanh ngoại tệ làm tiêu chí mà vì hoạt động chung của chi nhánh. Nghiệp vụ xuất khẩu nhờ thu, nhờ chuyển họ, chuyển bằng tiền điện tử…tăng cả về số lượng và giá trị. Hoạt động thu chi tiền mặt, ngoại tệ, ngân phiếu của dân cư và tổ chức kinh tế được chi nhánh đảm bảo kịp thời, không để xảy ra tình trạng tồn đọng để khách hàng phải chờ đợi. Tổng thu tiền mặt và ngân phiếu năm 2004 đạt 2459803 triệu đồng, năm 2005 đạt 2385140,4 triệu đồng, giảm 74662,6 triệu đồng. b. Công tác kế toán - tài chính Với công nghệ hiện đại, phong cách giao dịch tận tình công tác thanh toán bù trừ chính xác tạo lòng tin thu hút khách hàng đến giao dịch. 2.Hoạt động huy động vốn của chi nhánh Từ khi thành lập cho tới nay, chi nhánh NHCT - Thanh Xuân luôn tìm ._.