Nâng cao hiệu quả hoạt động Thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương Mại Cổ phần Kỹ Thương Việt Nam - Chi nhánh Thăng Long

Lêi më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi HiÖn nay, quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ ®ang lµ xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i. Theo ®ã, tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu hoµ m×nh vµo dßng ch¶y héi nhËp hîp t¸c ®Ó cïng ®¹t môc tiªu chung lµ hoµ b×nh, ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ tiÕn bé x· héi. Nhê cã xu thÕ nµy, mäi mÆt cña mét quèc gia cã sù liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c quèc gia kh¸c, ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. Trong ®ã TTQT næi lªn víi vai trß nh­ chiÕc cÇu nèi gi÷a kinh tÕ trong n­íc víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi bªn ngoµi. §èi víi c¸c NHTM, TTQT gãp phÇn quan träng trong viÖc t¹o nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña mçi ng©n hµng, lµ m¾t xÝch kh«ng thÓ thiÕu ®Ó thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng kh¸c ph¸t triÓn. Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT sÏ gãp phÇn thóc ®Èy vµ t¹o tiÒn ®Ò thuËn lîi ®Ó c¸c NHTM cã ®­îc nh÷ng b­íc ®i ban ®Çu cÇn thiÕt khi b­íc vµo s©n ch¬i b×nh ®¼ng cña xu thÕ héi nhËp quèc tÕ vÒ Ng©n hµng. Kh«ng ngo¹i lÖ, Techcombank Th¨ng Long lu«n nhËn thøc râ vai trß cña TTQT ®èi víi b¶n th©n ng©n hµng vµ víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, vèn chØ lµ mét chi nh¸nh cÊp mét víi vÎn vÑn 10 n¨m ho¹t ®éng, Techcombank Th¨ng Long vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh cung cÊp c¸c dÞch vô TTQT, h¬n n÷a ng©n hµng còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh gay g¾t trong n­íc còng nh­ th¸ch thøc tõ héi nhËp quèc tÕ. Do ®ã, viÖc ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ tõ ®ã t×m ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT lµ rÊt cÇn thiÕt. Sau thêi gian thùc tËp t¹i ng©n hµng cïng nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc häc t¹i Häc viÖn Ng©n hµng, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi nghiªn cøu: “Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i ng©n hµng TMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam – chi nh¸nh Th¨ng Long” lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu - HÖ thèng ho¸ c¸c lý luËn liªn quan ®Õn ho¹t ®éng TTQT, lµm s¸ng tá vai trß cña nã ®èi víi NHTM vµ víi nÒn kinh tÕ. - X©y dùng mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT. - Ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank Th¨ng Long trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh»m rót ra ®­îc nh÷ng ®¸nh gi¸, ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank nãi chung vµ Techcombank Th¨ng Long nãi riªng. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t­îng nghiªn cøu: Ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank Th¨ng Long - Ph¹m vi nghiªn cøu: Kho¸ luËn chñ yÕu ®i s©u vµo ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank Th¨ng Long trong giai ®o¹n 2003- 2005 qua mét sè chØ tiªu ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu - Sö dông ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu duy vËt biÖn chøng – nghiªn cøu ho¹t ®éng TTQT vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT trong mèi liªn hÖ tæng thÓ víi ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cña ng©n hµng vµ m«i tr­êng xung quanh. - Ph­¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö cña chñ nghÜa M¸c, ph­¬ng ph¸p trõu t­îng ho¸ khoa häc, ph­¬ng ph¸p thèng kª chän mÉu kÕt hîp víi ph©n tÝch tæng hîp vµ so s¸nh m« h×nh ho¸. 5. KÕt cÊu cña kho¸ luËn Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, kho¸ luËn ®­îc kÕt cÊu thµnh 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thanh to¸n quèc tÕ. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng hiÖ u qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHTMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam chi nh¸nh Th¨ng Long. Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i NHTMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam chi nh¸nh Th¨ng Long. Ch­¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Thanh To¸n Quèc TÕ Thanh to¸n Quèc tÕ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ Kh¸i niÖm Thanh to¸n quèc tÕ Quan hÖ quèc tÕ gi÷a c¸c n­íc bao gåm nhiÒu lÜnh vùc nh­ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸... trong ®ã quan hÖ kinh tÕ mµ chñ yÕu lµ ngo¹i th­¬ng chiÕm vÞ trÝ chñ ®¹o, lµ c¬ së cho c¸c quan hÖ kinh tÕ kh¸c tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng quèc tÕ dÉn ®Õn nh÷ng nhu cÇu chi tr¶ thanh to¸n gi÷a c¸c chñ thÓ ë c¸c n­íc kh¸c nhau tõ ®ã h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng TTQT, trong ®ã ng©n hµng lµ cÇu nèi gi÷a c¸c bªn. Thanh to¸n quèc tÕ lµ viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô chi tr¶ vµ quyÒn h­ëng lîi vÒ tiÒn tÖ ph¸t sinh trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ vµ phi kinh tÕ gi÷a c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc nµy víi tæ chøc quèc tÕ th«ng qua quan hÖ ng©n hµng cña c¸c n­íc cã liªn quan. Tõ kh¸i niÖm trªn cho thÊy, TTQT kh«ng chØ lµ thanh to¸n th­¬ng m¹i mµ cßn bao gåm thanh to¸n phi th­¬ng m¹i nh­: Thanh to¸n viÖn trî, vay nî n­íc ngoµi, chi tr¶ chi phÝ cña c¸c c¬ quan ngo¹i giao ... ë n­íc ngoµi. ViÖc thùc hiÖn thanh to¸n ph¸t sinh trªn c¬ së hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ cung øng c¸c dÞch vô th­¬ng m¹i cho n­íc ngoµi theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng quèc tÕ ®­îc gäi lµ TTQT trong ngo¹i th­¬ng. Vai trß cña Thanh to¸n quèc tÕ Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi trong thêi gian qua ®· chøng tá r»ng: nÒn kinh tÕ cña mét n­íc kh«ng thÓ ph¸t triÓn víi mét chÝnh s¸ch ®ãng cöa, chØ dùa vµo tÝch luü, trao ®æi trong n­íc. Mét nÒn kinh tÕ chØ cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc trªn c¬ së ph¸t huy c¸c lîi thÕ trong n­íc, tËn dông nguån lùc bªn ngoµi, ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh vµ kÕt hîp søc m¹nh trong hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. Tr­íc xu thÕ toµn cÇu ho¸, c¸c quèc gia ®Òu ®Æt ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i lªn hµng ®Çu th× ho¹t ®éng TTQT ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß ngµy cµng quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §èi víi nÒn kinh tÕ TTQT lµ kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh mua b¸n dÞch vô gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau. NÕu kh«ng cã ho¹t ®éng TTQT th× ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i sÏ khã tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc. NÕu ho¹t ®éng TTQT ®­îc nhanh chãng an toµn, chÝnh x¸c sÏ gi¶i quyÕt ®­îc mèi quan hÖ gi÷a ng­êi mua, ng­êi b¸n mét c¸ch hiÖu qu¶. VÒ gi¸c ®é kinh doanh, ng­êi mua thanh to¸n, ng­êi b¸n giao hµng thÓ hiÖn chÊt l­îng cña mét chu kú kinh doanh, ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ tµi chÝnh trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. Nh­ vËy, ®èi víi nÒn kinh tÕ, TTQT gãp phÇn më réng vµ trao ®æi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, t¨ng c­êng vÞ thÕ kinh tÕ cña mçi quèc gia trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ, lµ cÇu nèi gi÷a c¸c quèc gia trong quan hÖ thanh to¸n tiÒn hµng cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, vai trß quan träng cña TTQT ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia cßn ®­îc thÓ hiÖn chñ yÕu ë c¸c mÆt sau : - B«i tr¬n, thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña nÒn kinh tÕ nh­ mét tæng thÓ. - Thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. 1.1.2.2. §èi víi NHTM Ngµy nay ho¹t ®éng TTQT lµ mét dÞch vô kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c NHTM. Nã ®em l¹i nguån thu ®¸ng kÓ vÒ c¶ sè l­îng tuyÖt ®èi vµ tû träng. TTQT lµ mét m¾t xÝch quan träng ch¾p nèi vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ më réng c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cña ng©n hµng nh­ : Kinh doanh ngo¹i hèi, tµi trî xuÊt nhËp khÈu, b¶o l·nh ng©n hµng trong ngo¹i th­¬ng, t¨ng c­êng nguån vèn huy ®éng - ®Æc biÖt lµ nguån vèn b»ng ngo¹i tÖ. TTQT t¹o ®iÒu kiÖn thu hót kh¸ch hµng, më réng thÞ phÇn kinh doanh cña NHTM. §iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong bèi c¶nh c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng ngµy cµng trë nªn khèc liÖt. Sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña ho¹t ®éng TTQT gióp ng©n hµng n©ng cao ®­îc uy tÝn trªn tr­êng quèc tÕ. Trªn c¬ së ®ã, khai th¸c ®­îc nguån vèn tµi trî cña c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi vµ nguån vèn trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh, nh»m ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng. MÆt kh¸c, sù gia t¨ng vÒ uy tÝn th«ng qua viÖc thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng TTQT sÏ gióp ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn më réng c¸c dÞch vô vµ c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c. TTQT gióp cho ho¹t ®éng ng©n hµng v­ît ra khái ph¹m vi quèc gia, héi nhËp vµo hÖ thèng ng©n hµng thÕ giíi. Tãm l¹i, khi xem xÐt vai trß cña TTQT, cã thÓ thÊy ho¹t ®éng nµy cã vÞ trÝ v« cïng quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng nãi riªng. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu ph©n tÝch néi dung ho¹t ®éng TTQT ®Ó ho¹t ®éng nµy ngµy cµng ph¸t triÓn lµ hÕt søc cÇn thiÕt. C¸c nguån luËt ®iÒu chØnh quan hÖ TTQT C¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu cã phong tôc tËp qu¸n vµ hÖ thèng ph¸p luËt... cña riªng m×nh, v× vËy khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng TTQT th­êng x¶y ra nh÷ng bÊt ®ång, tranh chÊp gi÷a c¸c bªn g©y ra tèn kÐm vÒ thêi gian vµ tiÒn cña. §Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i ®ã, ng­êi ta x©y dùng mét hÖ thèng c¸c luËt ph¸p thèng nhÊt mang tÝnh quèc tÕ ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng quèc tÕ, trong ®ã cã TTQT. D­íi ®©y lµ nh÷ng v¨n b¶n chñ yÕu ®iÒu chØnh quan hÖ TTQT: Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ (Uniform customs and practice for Documentary Credit- gäi t¾t lµ UCP) UCP lµ mét v¨n b¶n tËp hîp toµn bé c¸c quy t¾c, nh÷ng ®Þnh nghÜa chuÈn mùc thèng nhÊt trong thùc hµnh nghiÖp vô tÝn dông chøng tõ (TDCT) trªn ph¹m vi quèc tÕ. Nã ph©n ®Þnh râ quyÒn lîi, nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia vµo giao dÞch TDCT. MÆc dï ®©y chØ lµ nh÷ng quy ®Þnh ®­îc so¹n th¶o bëi Phßng Th­¬ng m¹i quèc tÕ – ICC nh­ng UCP ®­îc coi lµ luËt quèc tÕ vÒ ng©n hµng trong giao dÞch TDCT vµ ®­îc ¸p dông réng r·i t¹i h¬n 165 quèc gia, t¹o hµnh lang ph¸p lý cho mäi giao dÞch quèc tÕ cña ng©n hµng phôc vô nÒn th­¬ng m¹i thÕ giíi. KÓ tõ khi ph¸t hµnh lÇn ®Çu tiªn n¨m 1933, b¶n quy t¾c ®· qua 6 lÇn söa ®æi nh»m theo kÞp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn mËu dÞch vµ khoa häc kü thuËt thÕ giíi. LÇn söa ®æi gÇn ®©y nhÊt lµ vµo n¨m 1993 víi tªn gäi UCP 500 ®­îc coi lµ b¶n hoµn thiÖn nhÊt tÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i tuy vÉn cßn nhiÒu ®iÒu kho¶n ch­a hîp lý vµ cßn nhiÒu thiÕu sãt. Còng cÇn l­u ý r»ng UCP lµ mét v¨n b¶n mang tÝnh quy ph¹m tuú ý, kh«ng b¾t buéc ph¶i ¸p dông. Do ®ã, khi sö dông ph­¬ng thøc TDCT, c¸c bªn muèn ¸p dông th× ph¶i ghi râ “dÉn chiÕu UCP ” trong th­ tÝn dông. T¹i ViÖt Nam, tÊt c¶ c¸c NHTM ®­îc phÐp ho¹t ®éng nghiÖp vô kinh doanh ®èi ngo¹i khi tiÕn hµnh c¸c giao dÞch thanh to¸n theo ph­¬ng thøc TDCT ®Òu cã cam kÕt tu©n thñ thùc hiÖn UCP hiÖn hµnh (UCP 500). Ngoµi ra cßn cã b¶n phô tr­¬ng cña UCP, ®ã lµ : - eUCP – supplement to UCP 500 for Electronic Presentation: gåm c¸c quy ®Þnh vÒ xuÊt tr×nh chøng tõ ®iÖn tö ®­îc chÝnh thøc ph¸t hµnh lÇn ®Çu vµo th¸ng 1-2002. eUCP kh«ng thay thÕ UCP 500, nã ®­îc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh cho viÖc xuÊt tr×nh chøng tõ ®iÖn tö t­¬ng ®­¬ng chøng tõ giÊy theo UCP. - ISBP – International Standard Banking Practice for Examination of the Documents under Document Credit: Lµ mét v¨n b¶n cô thÓ ho¸ c¸c th«ng lÖ trong UCP vµ hÖ thèng ho¸ c¸c ý kiÕn quyÕt ®Þnh cña ICC vÒ viÖc kiÓm tra chøng tõ trong thanh to¸n TDCT. ISBP ®­îc coi lµ cÈm nang h÷u Ých cho c¸c ng©n hµng vËn hµnh vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng. 1.1.3.2. Quy t¾c thèng nhÊt vÒ Nhê thu – Uniform Rules for Collections – URC : Ra ®êi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong thùc hµnh nghiÖp vô Nhê thu trong TMQT trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. URC quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c vÒ kh¸i niÖm, h×nh thøc vµ c¬ cÊu Nhê thu vÒ quyÒn lîi, nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng vµ c¸c bªn cã liªn quan, vÒ chi phÝ vµ chøng tõ Nhê thu. 1.1.3.3. LuËt Hèi phiÕu Trong ph¹m vi quèc gia, mçi n­íc ®Òu sö dông nguån luËt cña riªng m×nh cßn trªn ph¹m vi thÕ giíi, hiÖn nay mét sè ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ luËt quèc gia quan träng ®­îc ng©n hµng vµ c¸c bªn tham gia ho¹t ®éng th­¬ng m¹i sö dông: - C«ng ­íc Geneve 1930 – LuËt thèng nhÊt vÒ Hèi phiÕu ( Uniform Law for Bill of Exchange – ULB 1930) - HÖ thèng luËt cña c¸c n­íc thuéc khèi Anglo-Saxon, dùa trªn c¬ së luËt hèi phiÕu cña Anh Quèc ( Bill of Exchange Act –BEA 1882) - C«ng ­íc liªn hîp quèc vÒ vÒ Hèi phiÕu vµ lÖnh phiÕu quèc tÕ ( Bill of Exchange and International Promissory Note- UN convention 1980) 1.1.3.4. C«ng ­íc Geneve vÒ SÐc – GenÌve Conventions for Check 1931 Nh×n chung c¸c quèc gia sö dông SÐc lµm ph­¬ng tiÖn TTQT ®Òu ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh cã liªn quan ®Õn viÖc l­u th«ng SÐc trong c«ng ­íc Geneve. Ngoµi c«ng ­íc Geneve 1931 hiÖn nay hÖ thèng luËt vÒ SÐc cña Anh – Mü còng ®­îc ¸p dông trong TMQT. 1.1.3.5. Tho¶ ­íc gi÷a c¸c Ng©n Hµng Lµ nh÷ng tho¶ ­íc thèng nhÊt vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiÒn tÖ, tÝn dông vµ thanh to¸n nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn thanh to¸n c¸c hîp ®ång do chñ thÓ trong n­íc ký kÕt víi c¸c chñ thÓ n­íc ngoµi. 1.1.3.6. C¸c ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i quèc tÕ – INCOTERMS Lµ v¨n b¶n tËp hîp toµn bé nh÷ng ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i th«ng dông nhÊt trong ngo¹i th­¬ng. Nã ph©n ®Þnh quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn mua, b¸n trong viÖc ph©n chia chi phÝ, rñi ro ,vËn chuyÓn vµ bèc dì, b¶o hiÓm hµng ho¸ tõ ng­êi b¸n sang ng­êi mua còng nh­ viÖc thóc ®Èy xuÊt nhËp khÈu. V¨n b¶n ®­îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay lµ INCOTERMS 2000. Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn Hîp ®ång th­¬ng m¹i quèc tÕ: Lµ mét v¨n b¶n tho¶ thuËn cã hiÖu lùc ph¸p lý gi÷a c¸c bªn mua b¸n thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau, trong ®ã quy ®Þnh bªn b¸n cã tr¸ch nhiÖm giao hµng- chuyÓn quyÒn së h÷u hµng ho¸ cïng c¸c chøng tõ liªn quan vµ nhËn tiÒn. Bªn mua cã nghÜa vô thanh to¸n tiÒn hµng vµ nhËn hµng. C¸c ®iÒu kiÖn trong H§TM ®­îc tho¶ thuËn trªn c¬ së dÉn chiÕu c¸c ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i quèc tÕ Incoterms. 1.1.4. C¸c ph­¬ng tiÖn sö dông trong TTQT 1.1.4.1. Hèi phiÕu – Bill of Exchange a. Kh¸i niÖm Hèi phiÕu lµ mét mÖnh lÖnh ®ßi tiÒn v« ®iÒu kiÖn do mét ng­êi ký ph¸t cho ng­êi kh¸c, yªu cÇu ng­êi nµy khi nh×n thÊy hèi phiÕu hoÆc ®Õn mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai ph¶i tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ng­êi h­ëng hoÆc ng­êi ®­îc chØ ®Þnh trªn hèi phiÕu b. §Æc ®iÓm cña Hèi phiÕu TÝnh trõu t­îng: Do trªn hèi phiÕu chØ ghi sè tiÒn ph¶i tr¶ vµ nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn viÖc tr¶ tiÒn mµ kh«ng cÇn ph¶i ghi néi dung quan hÖ tÝn dông hoÆc nguyªn nh©n ph¸t sinh viÖc tr¶ tiÒn. HiÖu lùc ph¸p lý cña hèi phiÕu còng kh«ng bÞ rµng buéc do nguyªn nh©n g× mµ hèi phiÕu ®­îc ph¸t sinh. TÝnh b¾t buéc ph¶i tr¶ tiÒn: Khi ®Õn thêi h¹n tr¶ tiÒn, ng­êi tr¶ tiÒn hèi phiÕu cã nghÜa vô ph¶i tr¶ theo ®óng néi dung ghi trªn hèi phiÕu ®· ®­îc chÊp nhËn, tuyÖt ®èi kh«ng ®­îc viÖn lý do riªng ®Ó tr× ho·n hoÆc tõ chèi nghÜa vô tr¶ tiÒn trõ khi hèi phiÕu ®­îc lËp ra tr¸i phÐp. TÝnh l­u th«ng: nhê 2 ®Æc ®iÓm trªn mµ Hèi phiÕu cã ®­îc phÐp chuyÓn nh­îng mét hay nhiÒu lÇn tõ ng­êi nµy sang ng­êi kh¸c ®Ó lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, chi tr¶ lÉn nhau gi÷a c¸c chñ thÓ cã liªn quan trong thêi gian hiÖu lùc cña hèi phiÕu. c. C¸c bªn liªn quan ®Õn hèi phiÕu Ng­êi ký ph¸t hay ng­êi ph¸t hµnh: lµ ng­êi lËp vµ ký ph¸t hèi phiÕu, th­êng lµ ng­êi xuÊt khÈu. Ng­êi tr¶ tiÒn: lµ ng­êi cã tr¸ch nhiÖm ph¶i thanh to¸n sè tiÒn ghi trªn hèi phiÕu cho ng­êi h­ëng lîi khi ®Õn thêi h¹n thanh to¸n, th­êng lµ ng­êi mua hµng, ng­êi nhËp khÈu. Ng­êi h­ëng lîi: lµ ng­êi cã quyÒn nhËn sè tiÒn ghi trong hèi phiÕu, cã thÓ lµ ng­êi ký ph¸t hoÆc lµ ng­êi do ng­êi ký ph¸t hèi phiÕu chØ ®Þnh. 1.1.4.2. Kú phiÕu – Promissory Note a. Kh¸i niÖm Kú phiÕu lµ mét tê cam kÕt tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn cña ng­êi ký ph¸t, trong ®ã ng­êi nµy cam kÕt sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ng­êi h­ëng lîi hoÆc theo lÖnh cña ng­êi nµy tr¶ tiÒn cho mét ng­êi kh¸c quy ®Þnh trong kú phiÕu ®ã. Nh×n chung c¸c ®iÒu luËt th­êng ®iÒu chØnh hèi phiÕu còng ®­îc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh lÖnh phiÕu trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn, do tÝnh thô ®éng trong thanh to¸n nªn lÖnh phiÕu Ýt ®­îc sö dông h¬n hèi phiÕu. b. §Æc ®iÓm cña Kú phiÕu - Kú phiÕu do ng­êi mua ký ph¸t cam kÕt thanh to¸n cho ng­êi b¸n. - Trong giao dÞch kú phiÕu chØ cã hai bªn liªn quan lµ ng­êi ký ph¸t vµ ng­êi thô h­ëng. - Trªn kú phiÕu ph¶i ghi râ thêi h¹n tr¶ tiÒn. - Mét kú phiÕu cã thÓ do mét hay nhiÒu ng­êi ký ph¸t cam kÕt thanh to¸n cho mét hoÆc nhiÒu ng­êi h­ëng lîi. - Kú phiÕu kh«ng yªu cÇu ph¶i chÊp nhËn v× ng­êi ký ph¸t chÝnh lµ ng­êi thô lÖnh. 1.1.4.3. SÐc - Cheque ( Check) a. Kh¸i niÖm SÐc lµ mét lo¹i ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, ®· xuÊt hiÖn tõ l©u vµ ®­îc sö dông rÊt phæ biÕn trªn thÕ giíi. Theo c«ng ­íc Geneve 1931 : SÐc lµ mét tê mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn do mét kh¸ch hµng cña ng©n hµng ký ph¸t ra lÖnh cho ng©n hµng trÝch mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh tõ tµi kho¶n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng­êi ®­îc chØ ®Þnh trªn SÐc hoÆc cho ng­êi cÇm SÐc. b. §Æc ®iÓm cña SÐc SÐc cã tÝnh thêi h¹n: Tê SÐc chØ cã gi¸ trÞ tiÒn tÖ hoÆc thanh to¸n nÕu thêi h¹n hiÖu lùc cña nã ch­a hÕt. Thêi h¹n ®ã tuú thuéc vµo kh«ng gian mµ tê SÐc ®ã l­u hµnh vµ tuú vµo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cña mçi quèc gia. c. C¸c bªn liªn quan Ng­êi ký ph¸t SÐc: Lµ ng­êi ph¸t SÐc ®Ó tr¶ nî, thanh to¸n … hä lµ ng­êi cã tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n t¹i ng©n hµng n¬i ph¸t hµnh SÐc. Ng­êi thô lÖnh: Lµ ng©n hµng thanh to¸n n¬i ng­êi ph¸t hµnh SÐc cã tµi kho¶n giao dÞch. Ng­êi thô h­ëng: Lµ ng­êi ®­îc h­ëng sè tiÒn trªn tê SÐc. 1.1.4.4. ThÎ thanh to¸n §©y lµ s¶n phÈm dÞch vô t­¬ng ®èi míi cña ng©n hµng, nã lµ mét lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ ®Æc biÖt, ®­îc lµm b»ng chÊt dÎo tæng hîp, ®­îc nhµ ph¸t hµnh Ên ®Þnh gi¸ trÞ, dïng ®Ó chi tr¶ tiÒn hµng hãa dÞch vô hay ®Ó rót tiÒn mÆt th«ng qua m¸y ®äc thÎ. Dïng thÎ thanh to¸n cã nh÷ng tiÖn lîi: - Kh«ng cÇn mang theo mét l­îng tiÒn mÆt lín khi ®i mua hµng. - An toµn, v× c¸c lo¹i thÎ ®­îc lµm b»ng c«ng nghÖ cao, m· ho¸. - TiÕt kiÖm, dïng thÎ võa v¨n minh, hiÖn ®¹i nh­ng kh«ng bÞ ph©n biÖt gi¸ c¶ khi ®i mua hµng. 1.1.5. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ Ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ lµ toµn bé qu¸ tr×nh, ®iÒu kiÖn quy ®Þnh ®Ó ng­êi mua tr¶ tiÒn vµ nhËn hµng cßn ng­êi b¸n nhËn tiÒn vµ giao hµng trong TMQT. Trong thùc tÕ, ®iÒu kiÖn quy ®Þnh ®Ó c¸c bªn giao nhËn hµng ho¸ vµ chi tr¶ tiÒn lµ rÊt ®a d¹ng, do ®ã tån t¹i nhiÒu ph­¬ng thøc TTQT kh¸c nhau. Mçi ph­¬ng thøc ®Òu cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh, thÓ hiÖn thµnh m©u thuÉn vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô gi÷a ng­êi XK vµ ng­êi NK. Tuú theo hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ, c¸c bªn ®èi t¸c trong quan hÖ TMQT sÏ lùa chän vµ tho¶ thuËn víi nhau mét ph­¬ng thøc thanh to¸n cho phï hîp. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ ®­îc sö dông chñ yÕu gåm : 1.1.5.1. Ph­¬ng thøc thanh to¸n chuyÓn tiÒn - Remittance a. Kh¸i niÖm ChuyÓn tiÒn lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã mét kh¸ch hµng (ng­êi yªu cÇu chuyÓn tiÒn) yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ng­êi kh¸c (ng­êi thô h­ëng) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. b. C¸c bªn tham gia thanh to¸n - Ng­êi yªu cÇu chuyÓn tiÒn (Remitter): Lµ ng­êi yªu cÇu ng©n hµng thay m×nh thùc hiÖn chuyÓn tiÒn ra n­íc ngoµi, th­êng lµ ng­êi NK, ng­êi m¾c nî hoÆc ng­êi cã nhu cÇu chuyÓn vèn. - Ng­êi thô h­ëng (Benificiary): Lµ ng­êi nhËn sè tiÒn chuyÓn tíi th«ng qua ng©n hµng, th­êng lµ ng­êi XK, chñ nî hoÆc nãi chung lµ ng­êi ®­îc ng­êi chuyÓn tiÒn chØ ®Þnh. - Ng©n hµng nhËn uû nhiÖm chuyÓn tiÒn chuyÓn tiÒn (Remitting Bank): Ng©n hµng ë n­íc ngoµi chuyÓn tiÒn vµ thùc hiÖn lÖnh chuyÓn tiÒn do ng­êi nµy göi tíi. - Ng©n hµng tr¶ tiÒn (Paying Bank): lµ ng©n hµng trùc tiÕp tr¶ tiÒn cho ng­êi thô h­ëng, th­êng lµ ng©n hµng ®¹i lý hay chi nh¸nh cña ng©n hµng chuyÓn tiÒn t¹i n­íc ng­êi thô h­ëng. c. Quy tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn S¬ ®å 1.1 Quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn : (3) (1) (2) Ng©n hµng chuyÓn tiÒn Remitting Bank Ng©n hµng tr¶ tiÒn Paying Bank Ng­êi thô h­ëng Benificiary Ng­êi yªu cÇu chuyÓn tiÒn Remitter (4) (5) (1): C¨n cø vµo hîp ®ång ngo¹i th­¬ng, ng­êi XK thùc hiÖn viÖc giao hµng vµ BCT th­¬ng m¹i cho ng­êi NK. (2): Ng­êi NK sau khi kiÓm tra hµng ho¸ (hoÆc BCT hµng ho¸), nÕu thÊy phï hîp yªu cÇu theo tho¶ thuËn ®«i bªn, lËp giÊy uû nhiÖm chuyÓn tiÒn (lÖnh chuyÓn tiÒn) göi tíi ng©n hµng phôc vô m×nh. (3): Ng©n hµng nµy tiÕn hµnh kiÓm tra tµi kho¶n cña ng­êi yªu cÇu chuyÓn tiÒn, nÕu sè d­ tµi kho¶n cßn ®ñ th× ng©n hµng sÏ chuÈn bÞ c¸c thñ tôc chuyÓn tiÒn qua ng©n hµng ®¹i lý. (4): Ng©n hµng chuyÓn tiÒn lµm thñ tôc chuyÓn tiÒn qua ng©n hµng ®¹i lý hoÆc chi nh¸nh - ng©n hµng tr¶ tiÒn. (5): Ng©n hµng tr¶ tiÒn thanh to¸n tiÒn cho ng­êi thô h­ëng. d. C¸c tr­êng hîp ¸p dông ChuyÓn tiÒn th­êng ®­îc sö dông trong c¸c bªn cã quan hÖ mua b¸n tin t­ëng lÉn nhau, tÝn nhiÖm nhau; thanh to¸n nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ nhá, c¸c kho¶n øng tr­íc,thanh to¸n tiÒn ®Æt cäc.... e. ¦u nh­îc ®iÓm §©y lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n rÊt nhanh chãng, chi phÝ Ýt.Tuy nhiªn khi ¸p dông, viÖc tr¶ tiÒn hay kh«ng phô thuéc thiÖn chÝ tr¶ tiÒn cña ng­êi NK. Rñi ro sÏ x¶y ra nÕu sau khi nhËn hµng ng­êi NK kh«ng tiÕn hµnh chuyÓn tiÒn hoÆc cè t×nh d©y d­a kÐo dµi nh»m chiÕm dông vèn cña ng­êi XK 1.1.5.2. Ph­¬ng thøc nhê thu – Collection of payment a. Kh¸i niÖm Theo quy t¾c thèng nhÊt vÒ Nhê thu (URC 522), “Nhê thu” ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: “Nhê thu” cã nghÜa lµ c¸c ng©n hµng tiÕp nhËn c¸c chøng tõ (Chøng tõ tµi chÝnh vµ/hoÆc chøng tõ th­¬ng m¹i) theo ®óng c¸c chØ thÞ ®· nhËn ®­îc ®Ó: Thanh to¸n vµ/hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, hoÆc: Giao chøng tõ ®Ó ®­îc thanh to¸n vµ/hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, hoÆc: Giao chøng tõ theo c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®Æt ra. “Chøng tõ tµi chÝnh” bao gåm c¸c hèi phiÕu, kú phiÕu, sÐc, hoÆc c¸c lo¹i chøng tõ t­¬ng tù kh¸c dïng ®Ó nhê thu. “Chøng tõ th­¬ng m¹i” gåm cã ho¸ ®¬n, chøng tõ vËn chuyÓn, chøng tõ vÒ quyÒn së h÷u hoÆc bÊt kú mét lo¹i chøng tõ t­¬ng tù nµo kh¸c, miÔn lµ kh«ng ph¶i chøng tõ tµi chÝnh. Tõ ®Þnh nghÜa nhê thu trªn, ta cã thÓ kh¸i qu¸t vÒ nhê thu nh­ sau: Nhê thu lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n, trong ®ã ng­êi XK sau khi hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô cho ng­êi NK, lËp BCT thanh to¸n, uû th¸c cho ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé sè tiÒn tõ ng­êi NK trªn c¬ së hèi phiÕu do m×nh ký ph¸t. b. C¸c bªn tham gia - Ng­êi cã yªu cÇu nhê thu (Pricipal/ Drawer): Lµ ng­êi XK hµng ho¸ hoÆc cung øng dÞch vô – lµ ng­êi giao chØ thÞ nhê thu cho ng©n hµng phôc vô m×nh nhê thu hé tiÒn. - Ng­êi tr¶ tiÒn (Drawee): Lµ ng­êi mµ chøng tõ ®­îc xuÊt tr×nh ®Ó ®ßi tiÒn theo quy ®Þnh trong chØ thÞ nhê thu. Hä chÝnh lµ ng­êi NK, ng­êi sö dông dÞch vô ®­îc cung øng hay gäi chung lµ bªn NK. - Ng©n hµng chuyÓn chøng tõ (Remitting Bank): Lµ ng©n hµng ®­îc ng­êi nhê thu giao chØ thÞ nhê thu vµ c¸c chøng tõ nhê thu. §ã chÝnh lµ ng©n hµng phôc vô bªn b¸n. - Ng©n hµng thu hé (Collecting Bank): Lµ ng©n hµng ë n­íc ng­êi mua, nhËn nhê thu vµ thùc hiÖn thu tiÒn tõ ng­êi mua theo c¸c ®iÒu kiÖn ghi trong lÖnh nhê thu. - Ng©n hµng xuÊt tr×nh (Presenting Bank): Lµ ng©n hµng thu, cã nhiÖm vô cã xuÊt tr×nh chøng tõ tíi ng­êi tr¶ tiÒn. Th­êng lµ ng©n hµng ®¹i lý hay chi nh¸nh cña ng©n hµng nhËn ñy nhiÖm thu ë n­íc ng­êi mua. c. Ph©n lo¹i : - Nhê thu phiÕu tr¬n – Clean Collection Theo quy t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu- URC 522-, “ Nhê thu phiÕu tr¬n cã nghÜa lµ nhê thu c¸c chøng tõ tµi chÝnh, kh«ng kÌm theo chøng tõ th­¬ng m¹i” Nãi c¸ch kh¸c, nhê thu phiÕu tr¬n lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n, trong ®ã ng­êi XK uû nhiÖm cho ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé tiÒn ë ng­êi NK chØ c¨n cø vµo chøng tõ tµi chÝnh do m×nh lËp ra. C¸c chøng tõ th­¬ng m¹i ®­îc ng­êi XK chuyÓn giao trùc tiÕp cho ng­êi NK kh«ng th«ng qua ng©n hµng. S¬ ®å 1.2 Quy tr×nh thanh to¸n nhê thu tr¬n (6) (1) (7) (4) (5) ( 3) (2) Ng©n hµng nhËn uû th¸c thu Remitting Bank Ng©n hµng xuÊt tr×nh Paying Bank Nhµ nhËp khÈu Drawee/Importer Nhµ xuÊt khÈu Remitter/Exporter (1): Nhµ XK giao hµng hãa ®ång thêi giao BCT th­¬ng m¹i trùc tiÕp cho nhµ NK. (2): Nhµ XK lËp hèi phiÕu ®ßi tiÒn nhµ NK vµ th­ uû nhiÖm göi ng©n hµng phôc vô m×nh nhê thu hé tiÒn ë nhµ NK. (3): Ng©n hµng phôc vô nhµ XK chuyÓn hèi phiÕu qua ng©n hµng phôc vô bªn NK ®Ó nhê thu tiÒn nhµ NK. (4): Ng©n hµng phôc vô nhµ NK ®ßi tiÒn nhµ NK hoÆc yªu cÇu ký chÊp nhËn hèi phiÕu. (5): Nhµ NK tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn. (6): Ng©n hµng thu hé chuyÓn tr¶ gi¸ trÞ tiÒn nhê thu hoÆc hèi phiÕu kú h¹n ®· chÊp nhËn cho ng©n hµng göi nhê thu. (7): Ng©n hµng phôc vô bªn XK thanh to¸n tiÒn hoÆc chuyÓn tr¶ hèi phiÕu ®· chÊp nhËn cho nhµ XK. * NhËn xÐt: Ph­¬ng thøc nµy kh«ng ®¶m b¶o lîi Ých cho nhµ XK v× gi÷a viÖc nhËn hµng vµ thanh to¸n tiÒn cña nhµ NK kh«ng cã rµng buéc víi nhau. Nhµ NK cã thÓ nhËn hµng mµ kh«ng chÞu tr¶ tiÒn hoÆc chËm trÔ thanh to¸n. Ng­îc l¹i, ®èi víi nhµ NK, còng cã thÓ x¶y ra tr­êng hîp bÊt lîi ch¼ng h¹n hèi phiÕu ®ßi tiÒn ®Õn tr­íc, nhµ NK ph¶i tr¶ tiÒn mµ ch­a biÕt hµng hãa chuyÓn giao cã ®¹t yªu cÇu vµ hîp ®ång tho¶ thuËn hay kh«ng. Do ®ã, ph¹m vi ¸p dông ph­¬ng thøc nµy chñ yÕu lµ gi÷a c¸c kh¸ch hµng ë møc ®é tin t­ëng, tÝn nhiÖm cao, cã thiÖn chÝ c¶ trong giao dÞch th­¬ng m¹i vµ thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n. - Nhê thu kÌm chøng tõ – Documentary Collection Theo quy t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu- URC 522, nhê thu kÌm chøng tõ ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: “Nhê thu kÌm chøng tõ cã nghÜa lµ nhê thu: - Chøng tõ tµi chÝnh kÌm theo chøng tõ th­¬ng m¹i. - Chøng tõ th­¬ng m¹i kh«ng kÌm chøng tõ tµi chÝnh.” Quy tr×nh thanh to¸n nhê thu ®­îc diÔn ra nh­ sau: Ng©n hµng nhËn uû th¸c thu (Remitting Bank) Ng©n hµng xuÊt tr×nh (Presenting Bank) Nhµ xuÊt khÈu Nhµ nhËp khÈu (1) (H§)M) (7) (3) (4) (6) (2) (8) (5) S¬ ®å1.3 : Quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n nhê thu kÌm chøng tõ (H§): Nhµ XK vµ NK ký kÕt hîp ®ång th­¬ng m¹i trong ®ã ®iÒu kho¶n thanh to¸n quy ®Þnh ¸p dông ph­¬ng thøc thanh to¸n nhê thu kÌm chøng tõ. (1): Nhµ XK giao hµng ho¸ cho nhµ NK. (2): Nhµ XK lËp BCT thanh to¸n ( gåm chøng tõ hµng ho¸ vµ hèi phiÕu) göi tíi ng©n hµng nhËn uû th¸c thu, nhê thu hé tiÒn cña nhµ NK. (3): Ng©n hµng nhËn uû th¸c thu chuyÓn BCT thanh to¸n qua ng©n hµng xuÊt tr×nh, nhê thu hé tiÒn ë nhµ NK. (4): Ng©n hµng xuÊt tr×nh thu tiÒn ë nhµ NK (hoÆc yªu cÇu nhµ NK ký chÊp nhËn hèi phiÕu). (5): Nhµ NK tr¶ tiÒn: thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu hoÆc ph¸t hµnh kú phiÕu, giÊy nhËn nî... (6): Ng©n hµng xuÊt tr×nh trao BCT hµng ho¸ ®Ó nhµ NK ®i nhËn hµng. (7): ChuyÓn tiÒn cho ng©n hµng nhËn uû th¸c thu. (8): Thanh to¸n tiÒn cho nhµ XK. * Lîi Ých rñi ro ®èi víi c¸c bªn : Víi nhµ XK: Hä ch¾c ch¾n r»ng BCT chØ ®­îc giao cho nhµ NK sau khi ng­êi nµy ®· thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. Do ®ã kiÓm so¸t ®­îc hµng ho¸.Tuy nhiªn, hä sÏ gÆp rñi ro nÕu ch÷ ký chÊp nhËn lµ gi¶ m¹o, chøng tõ bÞ thÊt l¹c, hä còng ph¶i g¸nh chÞu mäi chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc b¶o vÖ hµng hãa cña ng©n hµng. Víi nhµ NK: VÒ lý thuyÕt, nhµ NK ph¶i thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n khi nhËn BCT mµ kh«ng ®­îc kiÓm tra hµng ho¸ tr­íc. Thùc tÕ, hä th­êng cã c¬ héi kiÓm tra BCT t¹i ng©n hµng xuÊt tr×nh tr­íc khi ký chÊp nhËn. Víi ng©n hµng: Gióp t¨ng thu nhËp tõ chi phÝ nhê thu tõ c¸c giao dÞch mua b¸n ngo¹i tÖ, c¸c giao dÞch kh¸c cã liªn quan, t¨ng c­êng mèi quan hÖ víi ng©n hµng ®¹i lý. Do ®ã, t¹o ra tiÒm n¨ng vÒ c¸c giao dÞch ®èi øng vµ lµ c¬ së më réng kh¸ch hµng. 1.1.5.4. Ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ a. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm Trong c¸c ph­¬ng thøc TTQT th× TDCT lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n th«ng dông nhÊt hiÖn nay. Ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy ®¶m b¶o tèi ­u quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia nh­ lµ nhµ XK, nhµ NK còng nh­ ng©n hµng phôc vô nhµ NK, ng©n hµng phôc vô nhµ XK trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång còng nh­ trong thanh to¸n tiÒn hµng. T¹i §iÒu 2 UCP 500, tr×nh bµy vÒ ®Þnh nghÜa TDCT nh­ sau: “Nh»m phôc vô môc ®Ých c¸c §iÒu kho¶n nµy, nh÷ng thuËt ng÷ “TDCT”, vµ tÝn dông dù phßng” (d­íi ®©y gäi lµ tÝn dông) cã nghÜa lµ bÊt cø mét sù tho¶ thuËn nµo, dï cho ®­îc gäi hoÆc m« t¶ nh­ thÕ nµo, mµ theo ®ã mét ng©n hµng (Ng©n hµng ph¸t hµnh) hµnh ®éng ®óng theo yªu cÇu vµ/hoÆc chØ theo chØ thÞ cña mét kh¸ch hµng (ng­êi ph¸t hµnh th­ tÝn dông) hoÆc nh©n danh chÝnh b¶n th©n m×nh: 1- Ph¶i tiÕn hµnh tr¶ tiÒn theo lÖnh cña mét ng­êi thø ba (ng­êi h­ëng lîi) hoÆc chÊp nhËn vµ tr¶ tiÒn c¸c hèi phiÕu do ng­êi h­ëng lîi ký ph¸t, hoÆc 2- Uû quyÒn cho mét ng©n hµng kh¸c tiÕn hµnh thanh to¸n nh­ thÕ hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn c¸c hèi phiÕu ®ã, hoÆc 3- Cho phÐp ng©n hµng kh¸c chiÕt khÊu BCT quy ®Þnh trong tÝn dông th­ víi ®iÒu kiÖn chøng tõ phï hîp víi tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn cña tÝn dông th­. §Ó thùc hiÖn c¸c môc ®Ých cña nh÷ng ®iÒu kho¶n nµy, c¸c chi nh¸nh cña mét ng©n hµng ë c¸c n­íc kh¸c nhau ®­îc coi lµ nh÷ng ng©n hµng kh¸c”. Ta cã thÓ hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n ph­¬ng thøc thanh to¸n TDCT lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n dùa vµo cam kÕt thanh to¸n cã ®iÒu kiÖn cña ng©n hµng ph¸t hµnh. Cam kÕt thanh to¸n cã ®iÒu kiÖn nµy chÝnh lµ th­ tÝn dông - Letter of Credit. L/C lµ bÊt kú sù tháa thuËn nµo cña ng©n hµng ph¸t hµnh mµ theo ®ã ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ tr¶ ngay hoÆc ®Õn mét thêi ®iÓm trong t­¬ng lai sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ng­êi h­ëng lîi víi ®iÒu kiÖn ng­êi h­ëng lîi ph¶i xuÊt tr×nh mét bé chøng tõ hoµn toµn phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n cña L/C. L/C cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau c¨n cø vµo c¸c tiªu thøc ph©n chia kh¸c nhau, nh­ng chØ cã mét sè lo¹i L/C phæ biÕn th­êng sö dông lµ L/C cã thÓ hñy ngang, L/C kh«ng thÓ hñy ngang, L/C kh«ng thÓ hñy ngang cã x¸c nhËn, L/C gi¸p l­ng, L/C dù phßng... C¸c chñ thÓ tham gia ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ gåm: Ng­êi yªu cÇu më L/C (Applicant), ng­êi NK hoÆc ng­êi thô h­ëng (Beneficiry), ng©n hµng më L/C (Issuing Bank), ng©n hµng th«ng b¸o L/C (Advising Bank), ng©n hµng hoµn tr¶ (Reimbusment Bank), ng©n hµng x¸c nhËn (Confirming Bank), ng©n hµng chiÕt khÊu chøng tõ (Negotiating Bank) S¬ ®å 1.4: Quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n tÝn dông chøng tõ (5) (6) Ng©n hµng th«ng b¸o (Advising bank) Ng©n hµng ph¸t hµnh (Issuing bank) (2) II (6) (1) (7) (5) (3) (8) H®tm Ng­êi yªu cÇu më tÝn dông th­ (applicant) Ng­êi thô h­ëng (Beneficiary) (4) (H§TM): Nhµ XK vµ nhµ NK ký kÕt hîp th­¬ng m¹i, víi ®iÒu kho¶n thanh to¸n theo ph­¬ng thøc TDCT. (1): Nhµ NK, c¨n cø vµo hîp ®ång th­¬ng m¹i lËp ®¬n xin më tÝn dông th­ cho nhµ XK h­ëng t¹i ng©n hµng phôc vô m×nh. (2): C¨n cø vµo néi dung ®¬n xin më tÝn dông th­, nÕu ®¸p øng yªu cÇu, ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ lËp th­ tÝn dông vµ th«ng qua ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë n­íc nhµ XK, th«ng b¸o vÒ viÖc më th­ tÝn dông vµ chuyÓn b¶n chÝnh cña th­ tÝn dông qua ng©n hµng th«ng b¸o. (3): Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o vÒ viÖc më th­ tÝn dông vµ tÝn dông th­, ng©n hµng th«ng b¸o sÏ th«ng b¸o vµ chuyÓn giao th­ tÝn dông cho nhµ XK. (4): Nhµ XK, sau khi kiÓm tra th­ tÝn dông, nÕu chÊp nhËn néi dung th­ tÝn dông ®· më th× giao hµng; nÕu kh«ng th× ®Ò nghÞ ng©n hµng ph¸t hµnh, tu chØnh l¹i cho phï hîp néi dung hîp ®ång råi tiÕn hµnh giao hµng. (5): Sau khi chuyÓn giao hµng ho¸, nhµ XK lËp BCT thanh to¸n theo quy ®Þnh cña th­ tÝn dông; th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o, xuÊt tr×nh cho ng©n hµng ph¸t hµnh ®Ó yªu cÇu ®­îc thanh to¸n tiÒn. (Nhµ XK còng cã thÓ xuÊt tr×nh BCT thanh to¸n cho mét ng©n hµng ®­îc chØ ®Þnh thanh to¸n (hoÆc chÊp nhËn hay chiÕt khÊu) ®uîc x¸c ®Þnh trong tÝn dông th­). (6): Ng©n hµng ph¸t hµnh kiÓm tra BCT thanh to¸n, nÕu thÊy phï hîp víi quy ®Þnh trong th­ tÝn dông th× tiÕn hµnh tr¶ tiÒn (hoÆc chÊp nhËn hay chiÕt khÊu). NÕu thÊy kh«ng phï hîp, ng©n hµng tõ chèi vµ göi l¹i toµn bé chøng tõ cho nhµ XK th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o. (Tr­êng hîp c¸c nghiÖp._. vô trªn ®­îc thùc hiÖn bëi ng©n hµng chØ ®Þnh, th× sau khi hoµn tÊt nghiÖp vô, BCT thanh to¸n sÏ ®­îc chuyÓn giao vÒ ng©n hµng ph¸t hµnh kÌm theo yªu cÇu båi hoµn). (7): Ng©n hµng ph¸t hµnh giao l¹i BCT thanh to¸n cho nhµ NK vµ yªu cÇu thanh to¸n båi hoµn. (8): Nhµ NK kiÓm tra toµn bé chøng tõ, nÕu thÊy phï hîp víi nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh trong th­ tÝn dông, th× hoµn tr¶ tiÒn cho ng©n hµng, nÕu thÊy kh«ng phï hîp, cã quyÒn tõ chèi tr¶ tiÒn cho ng©n hµng. b. ¦u ®iÓm nh­îc ®iÓm : §èi víi nhµ NK: ViÖc thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c chøng tõ ®¹i diÖn cho hµng hãa, nh÷ng chøng tõ ®ã chÝnh lµ b»ng chøng vÒ quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu nhµ XK tr×nh ra nh÷ng chøng tõ kh«ng phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu nh­ ®· quy ®Þnh trong tÝn dông th­. §èi víi nhµ XK: Bªn XK cã thÓ hoµn toµn tin t­ëng vµo sù thanh to¸n cña ng©n hµng më tÝn dông th­ thay cho viÖc tr«ng chê vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh, rñi ro ph¸ s¶n víi nhµ NK. ViÖc thanh to¸n diÔn ra ngay khi nhµ XK cã kh¶ n¨ng xuÊt tr×nh chøng tõ, ®iÒu nµy ®¶m b¶o vèn l­u ®éng cho ho¹t ®éng kinh doanh b×nh th­êng cña bªn b¸n. §èi víi ng©n hµng : Nã chÝnh lµ mét dÞch vô kh¸ch hµng cã gi¸ trÞ, bªn c¹nh viÖc cung cÊp mét ph­¬ng thøc an toµn nhÊt cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ cña kh¸ch hµng, TDCT cßn t¹o ra kh¶ n¨ng sinh l·i cho ng©n hµng. Tuy nhiªn nhµ NK vµ ng©n hµng còng cã thÓ gÆp ph¶i rñi ro v× c¸c chøng tõ ®­îc xem xÐt cã thÓ phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n cña tÝn dông th­ nh­ng thùc chÊt hµng hãa l¹i kh«ng khíp ®óng víi BCT. Khi ®ã, hoÆc nhµ NK gÆp ph¶i rñi ro, hoÆc ng©n hµng gÆp ph¶i rñi ro do nhµ NK kh«ng thanh to¸n. 1.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT 1.2.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT HiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT lµ mét ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph¶n ¸nh chÊt l­îng kinh doanh trong lÜnh vùc TTQT t¹i NHTM. Nã ®­îc ®o b»ng hiÖu qu¶ gi÷a doanh thu ho¹t ®éng TTQT vµ chi phÝ ho¹t ®éng TTQT. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT : Hqttqt = Dttqt – Cttqt Trong ®ã: Hqttqt : HiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT Dttqt : Doanh thu TTQT Cttqt : Chi phÝ TTQT HiÖn ch­a cã mét chuÈn mùc cô thÓ nµo ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i NHTM, tuy nhiªn d­íi gãc ®é kinh tÕ th× ta cã thÓ xem xÐt chØ tiªu hiÖu qu¶ th«ng qua c¸c nhãm chØ tiªu ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng nh»m ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t, toµn diÖn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT. 1.2.2. C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh - §¸nh gi¸ th«ng qua viÖc gãp phÇn t¹o hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông. ChØ tiªu nµy ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ gi÷a doanh sè TTQT víi d­ nî tÝn dông b×nh qu©n qua c¸c thêi kú. Th«ng qua viÖc ng©n hµng cho doanh nghiÖp vay tiÒn thanh to¸n tiÒn NK, vay ký quü… hoÆc cho nhµ XK vay s¶n xuÊt, thùc hiÖn hîp ®ång… ng©n hµng sÏ thu l·i trªn tµi kho¶n ®Çu t­ cho vay nµy. NÕu ho¹t ®éng TTQT nµy diÔn ra an toµn th× nguån vèn tÝn dông sÏ thu håi c¶ gèc lÉn l·i, gãp phÇn lµm t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. H¬n n÷a viÖc thu håi nî ®óng h¹n sÏ kh«ng ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông. Qua ®ã cho thÊy TTQT gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông, t¨ng doanh thu dÞch vô, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ng©n hµng. - §¸nh gi¸ qua viÖc t¨ng c­êng vµ hç trî cho nghiÖp vô tµi trî XNK ChØ tiªu nµy còng ®Ò cËp tíi mèi quan hÖ gi÷a doanh sè TTQT víi doanh sè tµi trî XNK th«ng qua c¸c thêi kú. Bªn c¹nh c¸c kho¶n thu phÝ dÞch vô trªn, ng©n hµng cßn cã thÓ thu l·i trong nghiÖp vô tµi trî ngo¹i th­¬ng nh­: tµi trî trªn c¬ së ph­¬ng thøc thanh to¸n nhê thu, TDCT, hoÆc trªn c¬ së b¶o l·nh ng©n hµng,…C¸c kho¶n phÝ dÞch vô ng©n hµng thu ®­îc th«ng qua dÞch vô tµi trî XNK nh­: phÝ chiÕt khÊu chøng tõ hµng xuÊt truy ®ßi, phÝ chiÕt khÊu chøng tõ hµng xuÊt miÔn truy ®ßi. §èi víi nghiÖp vô chiÕt khÊu miÔn truy ®ßi, ng©n hµng mua ®øt BCT hµng XK cña kh¸ch hµng, mäi rñi ro trong thu håi tiÒn tõ n­íc ngoµi thuéc vÒ ng©n hµng. Do vËy tû lÖ chiÕt khÊu trong tr­êng hîp nµy th­êng cao h¬n phÝ chiÕt khÊu cã truy ®ßi. Khi ho¹t ®éng nµy cµng ph¸t triÓn th× hiÖu qu¶ mang l¹i tõ ho¹t ®éng TTQT cµng cao. - §¸nh gi¸ qua viÖc gãp phÇn t¹o hiÖu qu¶ kinh doanh ngo¹i hèi Khi thùc hiÖn nghiÖp vô TTQT, ng©n hµng b¸n ngo¹i tÖ cho kh¸ch hµng cã nhu cÇu thanh to¸n tiÒn hµng NK hoÆc mua cña kh¸ch hµng cã nguån thu ngo¹i tÖ trong thanh to¸n hµng xuÊt. ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng TTQT gióp ng©n hµng ph¸t triÓn c¸c dÞch vô kinh doanh ngo¹i tÖ, t¹o kh¶ n¨ng t¨ng doanh thu dÞch vô, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung. - §¸nh gi¸ th«ng qua viÖc t¨ng tr­ëng nguån vèn b»ng ngo¹i tÖ ChØ tiªu nµy ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ gi÷a doanh sè TTQT víi sè d­ tiÒn göi ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc kinh tÕ t¹i ng©n hµng. Khi thùc hiÖn nghiÖp vô TTQT, mäi nguån thu ngo¹i tÖ tõ n­íc ngoµi hoÆc chi ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n cho n­íc ngoµi, c¸c NHTM ph¶i thùc hiÖn th«ng qua c¸c tµi kho¶n NOSTRO – tµi kho¶n tiÒn göi ngo¹i tÖ cña m×nh ë n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng TTQT cµng ph¸t triÓn th× doanh sè giao dÞch qua c¸c tµi kho¶n nµy cµng lín. Khi ®ã, sè d­ tiÒn göi ngo¹i tÖ cña NHTM sÏ cao. Nh­ vËy, ho¹t ®éng TTQT ®· ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng nguån vèn cña ng©n hµng, cô thÓ lµ nguån vèn ngo¹i tÖ. §©y còng chÝnh lµ hiÖu qu¶ TTQT ®em l¹i cho qu¸ tr×nh kinh doanh ng©n hµng. - §¸nh gi¸ qua viÖc hç trî c¸c dÞch vô ng©n hµng kh¸c: NHTM kh«ng chØ thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian thanh to¸n gi÷a c¸c bªn mµ cßn cung cÊp mét sè dÞch vô hç trî kh¸c nh­: B¶o l·nh, chiÕt khÊu hèi phiÕu, t­ vÊn, mua b¸n ngo¹i tÖ… khi thùc hiÖn TTQT qua ng©n hµng, kh¸ch hµng cã thÓ sö dông c¸c thªm c¸c s¶n phÈm phô trî kÓ trªn. Tõ ®ã ng©n hµng cã thÓ më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. - §¸nh gi¸ qua viÖc ph¸t triÓn m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý, ph¸t triÓn quan hÖ ®èi ngo¹i, cñng cè vµ n©ng cao uy tÝn cña ng©n hµng. ChØ tiªu nµy ®­îc thÓ hiÖn thø tù xÕp bËc, xÕp h¹ng hay c¸c gi¶i th­ëng do c¸c tæ chøc quèc tÕ cã uy tÝn xÕp h¹ng hoÆc trao tÆng. §Ó ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng TTQT nãi riªng cã hiÖu qu¶, c¸c ng©n hµng ph¶i thiÕt lËp mét hÖ thèng c¸c ng©n hµng ®¹i lý ë n­íc ngoµi vµ mèi quan hÖ nµy ph¶i trªn c¬ së hîp t¸c t­¬ng trî. Cïng thêi gian c¸c mèi quan hÖ ®ã ngµy cµng më réng vµ uy tÝn cña ng©n hµng trªn tr­êng quèc tÕ ngµy cµng t¨ng, ®ã còng chÝnh lµ hiÖu qu¶ do TTQT ®em l¹i. 1.2.3. C¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng a. Doanh thu TTQT (Dttqt): Lµ ®¹i l­îng tû lÖ thuËn víi doanh sè ho¹t ®éng TTQT qua ng©n hµng. Khi ho¹t ®éng TTQT t¨ng th× hiÖu qu¶ mang l¹i tõ thu dÞch vô TTQT còng t¨ng theo, do ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh ng©n hµng còng ®­îc n©ng cao. b. Lîi nhuËn TTQT (Lnttqt) = Doanh thu TTQT – Chi phÝ TTQT ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT, NH ho¹t ®éng TTQT hiÖu qu¶ khi doanh thu TTQT cao vµ chi phÝ cho TTQT lµ chÊp nhËn ®­îc. c. Lnttqt/ Dttqt : ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång doanh thu TTQT t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. d. Cttqt / Dttqt: ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã mét ®ång doanh thu TTQT th× ph¶i bá ra bao nhiªu ®ång chi phÝ . e. Lnttqt / tæng doanh thu: Cho biÕt hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT trªn mét ®ång doanh thu ng©n hµng. ChØ sè nµy cµng cao chøng tá ho¹t ®éng TTQT chiÕm ­u thÕ trong tæng nguån thu ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. f. Dttqt/ Tæng doanh thu: Cho biÕt tû träng doanh thu dÞch vô TTQT trong tæng nguån thu ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng. g. Dttqt/ Doanh thu dÞch vô: Cho biÕt tû träng cña nguån thu tõ ho¹t ®éng TTQT trong tæng nguån thu dÞch vô cña ng©n hµng. h. Lnttqt/ Vèn tù cã: Lîi nhuËn thu ®­îc trªn mét ®ång vèn tù cã. i. Dttqt/ Vèn tù cã: Cho biÕt mét ®ång Vèn tù cã bá ra thu ®­îc bao nhiªu ®ång Dttqt. 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT 1.3.1. Nh©n tè kh¸ch quan - M«i tr­êng kinh tÕ trong n­íc: gåm tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, sù tham gia cña c¸c thµnh viªn vµo ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng víi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña søc s¶n xuÊt. - M«i tr­êng chÝnh trÞ x· héi: T×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi cña mét quèc gia cã ¶nh h­ëng ®Õn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña quèc gia ®ã gåm c¶ néi th­¬ng vµ ngo¹i th­¬ng, gi¸ trÞ ®ång tiÒn… T×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cã mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c ®Ó ho¹t ®éng, lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña mét n­íc còng sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn. Do ®ã, c¸c ho¹t ®éng TMQT còng sÏ ph¸t triÓn, nhu cÇu TTQT sÏ cao. Ng­îc l¹i, sù bÊt æn vÒ chÝnh trÞ lµ mét trong c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh h×nh bÊt æn nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia, kh«ng ngo¹i trõ quèc gia ®ã theo thÓ chÕ chÝnh trÞ nµo. Nã sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn, héi nhËp cña nÒn kinh tÕ, t¸c ®éng tiªu cùc ho¹t ®éng XNK vµ ho¹t ®éng TTQT. - M«i tr­êng ph¸p lý: ThÓ hiÖn ë hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt. Sù ®ång bé, toµn diÖn vµ phï hîp víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ cña hÖ thèng ph¸p luËt sÏ t¹o thµnh hµnh lang ph¸p lý thèng nhÊt cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ c¸c ng©n hµng v× mäi ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh nµy. - M«i tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ: C¸c cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh sÏ g©y ra t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, vì nî vµ ph¸ s¶n cña mét sè doanh nghiÖp vµ ng©n hµng, t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng TTQT. - Sù æn ®Þnh cña ®ång tiÒn thanh to¸n: NÕu ®ång tiÒn thanh to¸n bÞ mÊt gi¸ sÏ ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp XK. Ng­îc l¹i, nÕu ®ång tiÒn thanh to¸n lªn gi¸ sÏ t¸c ®éng xÊu ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp NK. - N¨ng lùc kinh doanh cña kh¸ch hµng: Kh¸ch hµng cña ng©n hµng trong ho¹t ®éng TTQT chÝnh lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh XNK nªn nÕu c¸c doanh nghiÖp nµy cã n¨ng lùc kinh doanh tèt, n¨ng ®éng, hiÓu biÕt vÒ ho¹t ®éng TTQT vµ luËt ph¸p n­íc ngoµi sÏ gióp cho ng©n hµng thùc hiÖn nghiÖp vô TTQT an toµn vµ hiÖu qu¶. 1.3.2. C¸c nh©n tè chñ quan - ChiÕn l­îc kinh doanh cña ng©n hµng: ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch dÞch vô… thÓ hiÖn sù quan t©m ph¸t triÓn cña ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n nãi riªng vµ ho¹t ®éng dÞch vô nãi chung. NÕu ng©n hµng cã mét chiÕn l­îc kinh doanh hîp lý víi nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô kh¸c nhau th× sÏ gióp cho ho¹t ®éng ng©n hµng diÔn ra tr«i ch¶y, thu hót ®­îc sù chó ý cña kh¸ch hµng, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n hµng. - ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng: Ph¶i g¾n liÒn víi hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¶ ng©n hµng vµ cña kh¸ch hµng, kÕt hîp nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô víi c¸c nhu cÇu tæng thÓ, cã chÝnh s¸ch ­u ®·i víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng, kh¸ch hµng cã doanh sè ho¹t ®éng TTQT qua ng©n hµng cao … - N¨ng lùc kinh doanh ngo¹i hèi cña ng©n hµng trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi: NÕu n¨ng lùc nµy tèt sÏ gióp ng©n hµng thùc hiÖn kinh doanh cã hiÖu qu¶, thu vÒ nhiÒu ngo¹i tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vÒ ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thanh to¸n. - C«ng nghÖ th«ng tin: C«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c giao dÞch TTQT diÔn ra nhanh chãng, an toµn vµ hiÖu qu¶. Ng­îc l¹i, nÕu c«ng nghÖ l¹c hËu, kh«ng theo kÞp sù ph¸t triÓn cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh sÏ bÞ lo¹i bá khái thÞ tr­êng. - Nh©n tè con ng­êi: §©y lµ nh©n tè rÊt quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT. §ßi hái c¸c nh©n viªn lµm c«ng t¸c thanh to¸n ph¶i cã mét tr×nh ®é vµ n¨ng lùc nhÊt ®Þnh. Nh©n tè nµy quyÕt ®Þnh chÊt l­îng ho¹t ®éng TTQT nãi riªng, ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng vµ sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña ng©n hµng nãi chung. Tãm t¾t ch­¬ng I TTQT lµ nghiÖp vô kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi bÊt cø ng©n hµng hiÖn ®¹i nµo. Nã phøc t¹p, ®Çy rñi ro nh­ng còng ®em l¹i nh÷ng nguån thu ®¸ng kÓ cho c¸c ng©n hµng, ®ång thêi nã còng cã nh÷ng t¸c ®éng rÊt tÝch cùc ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cña ng©n hµng nªn viÖc t×m hiÓu kü l­ìng nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng TTQT cã ý nghÜa v« cïng quan träng. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, ë ch­¬ng 1 em ®· tËp trung lµm râ nh÷ng lý luËn tæng qu¸t nhÊt vÒ TTQT. Cô thÓ ®· lµm s¸ng tá ®­îc c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: - Vai trß cña TTQT ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ víi ng©n hµng nãi riªng. - C¸c ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng thøc TTQT chñ yÕu. - X©y dùng mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT. - C¸c yÕu tè chi phèi ho¹t ®éng TTQT vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT. Th«ng qua c¸c c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt lý luËn nµy, kho¸ luËn cã c¬ së ph©n tÝch, ®èi chiÕu vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank Th¨ng Long ®Ó tõ ®ã ®­a ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank Th¨ng Long sÏ ®­îc tr×nh bµy ë c¸c ch­¬ng tiÕp theo. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i nhtmcp kü th­¬ng viÖt nam chi nh¸nh th¨ng long 2.1. Kh¸i qu¸t ho¹t ®éng cña ng©n hµng TMCP Kü Th­¬ng chi nh¸nh Th¨ng Long 2.1.1. §«i nÐt vÒ Techcombank Th¨ng Long 2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Ng©n hµng TMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam gäi t¾t lµ Techcombank ®­îc thµnh lËp ngµy 27.9.1993 theo giÊy phÐp ho¹t ®éng sè 0040/NH- GP do Thèng ®èc NHNN ViÖt Nam cÊp ngµy 06.09.1993 vµ giÊy phÐp kinh doanh sè 055697 do Träng tµi kinh tÕ Hµ Néi nay lµ Së kÕ hoÆch vµ ®Çu t­ Hµ Néi cÊp ngµy 07.09.1993 nh»m môc ®Ých trë thµnh mét trung gian tµi chÝnh, nèi liÒn nhµ tiÕt kiÖm vµ nhµ ®Çu t­ cÇn vèn ®Ó kinh doanh, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong thêi kú më cöa. Trô së ban ®Çu cña ng©n hµng ®Æt ë sè 24 Lý Th­êng KiÖt nay chuyÓn sang sè 15 §µo Duy Tõ, Hµ Néi. Sau 13 n¨m ho¹t ®éng, Techcombank kh«ng ngõng ph¸t triÓn lín m¹nh, thÓ hiÖn lµ sè l­îng chi nh¸nh ®­îc më réng ë kh¾p c¸c tØnh thµnh phè lín cña c¶ n­íc vµ vèn ®iÒu lÖ liªn tôc t¨ng tr­ëng. Cô thÓ, ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 4 n¨m 2006, Vèn ®iÒu lÖ cña Techcombank lµ 617,660 tû ®ång víi tæng sè h¬n 52 chi nh¸nh vµ ®iÓm giao dÞch trªn c¶ n­íc. Techcombank Th¨ng Long lµ chi nh¸nh cÊp 1 cña Techcombank, ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 00149/NH-GP cña NHNN ngµy 24 th¸ng 4 n¨m 1996, nh»m më réng m¹ng l­íi Techcombank vµ b¾t kÞp nhu cÇu kh¸ch hµng. Techcombank Th¨ng Long chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Techcombank, cã trô sở tại số 193 C3-Bà Triệu-Hà Nội. Techcombank Thăng Long ngày càng lớn mạnh và nhiều chi nhánh cấp 2 và phòng giao dịch thuộc Techcombank Thăng Long liên tục ra đời gồm: Techcombank Đông Đô, Techcombank Đống Đa, Techcombank Ba Đình, Techcombank Khâm Thiên, Techcombank Ngọc Khánh, Techcombank Kim Liên, Techcombank Giáp Bát, Techcombank Thanh Xuân, Techcombank Cầu Giấy, Techcombank Giảng Võ. Các chi nhánh cấp hai và phòng giao dịch này tuy quy mô không lớn nhưng có cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại, đội ngũ cán bộ nhân viên năng động và chuyên nghiệp đủ thoả mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng. Techcombank Thăng Long là một trong số chi nhánh đầu tiên của ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam. Chi nhánh nằm trong khu vực trung tâm, đông dân cư, phù hợp với mục tiêu phát triển ngân hàng đô thị, có tiềm năng phát triển mạnh mẽ và thực tế đã chứng minh được điều đó với lượng khách hàng đông đảo. Khách hàng của chi nhánh chủ yếu là doanh nghiệp ngoài quốc doanh, cá nhân là những người trẻ, thu nhập khá trở lên, có nhu cầu lớn về gửi tiền, tín dụng, thanh toán… Chi nhánh đang ngày càng phát triển nhiều dịch vụ để có thể thu hút được lượng khách hàng đông đảo nhất và đáp ứng được những nhu cầu mới nhất của khách hàng. 2.1.1.2. Chức năng nhiệm vụ của Techcombank Thăng Long - Mua bán, trao đổi ngoại tệ, vàng bạc đá quý, VNĐ, chiết khấu giấy tờ có giá. - Huy động vốn và cho vay ngắn, trung và dài hạn từ dân cư và các tổ chức kinh tế dưới các hình thức hợp pháp: tiền gửi không kỳ hạn, có kỳ hạn cả VNĐ và ngoại tệ. - Bảo lãnh, tư vấn, uỷ thác đầu tư cho khách hàng theo quy định hiện hành. - Thanh toán trong nước với các phương thức chuyển tiền điện tử, nhờ thu, lệnh chi, và thanh toán quốc tế với các phương thức chuyển tiền điện tử đi, nhờ thu, TDCT. - Tổ chức hoạt động của chi nhánh theo sự chỉ đạo của Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam, lập kế hoạch kinh doanh và thực hiện báo cáo, kiểm tra, kiểm soát theo quy định. - Phát triển các dịch vụ mới, tìm kiếm khách hàng mới: thẻ, tài trợ ngoại thương, bao thanh toán,… Trong sự cạnh tranh gay gắt với các ngân hàng khác cùng địa bàn, Techcombank Thăng Long vẫn đã và đang thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình và trở thành một đơn vị mạnh trong cuộc cạnh tranh đó. Trong thời gian tới còn nhiều mục tiêu để Techcombank Thăng Long vươn tới và chi nhánh đang nỗ lực, sáng tạo rất nhiều. 2.1.1.3. C¬ cÊu tæ chøc cña Techcombank Th¨ng Long S¬ ®å 2.1: C¬ cÊu tæ chøc cña Techcombank Th¨ng Long Gi¸m ®èc Phã Gi¸m ®èc Phßng doanh nghiÖp Phßng kÕ to¸n giao dÞch vµ kho quü Ban hç trî vµ kiÓm so¸t Phßng dÞch vô ng©n hµng c¸ nh©n Techcombank Linh §µm Techcombank Kh©m Thiªn Techcombank Trung Tù Ban thÈm ®Þnh vµ qu¶n lý rñi ro tÝn dông Trong ®ã, TTQT lµ mét bé phËn cña phßng doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô: - NhËn, ký ph¸t ®iÖn tõ Techcombank ®i n­íc ngoµi vµ ng­îc l¹i. - KiÓm so¸t trong vµ sau khi thùc hiÖn c¸c giao dÞch TTQT. - H¹ch to¸n vµ qu¶n lý tµi kho¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng TTQT vµ ng©n hµng ®¹i lý. - Tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n ®èi ngo¹i. Nh×n chung, chi nh¸nh cã c¬ cÊu tæ chøc kh¸ râ rµng, mçi phßng ban ®Òu cã nhiÖm vô, chøc n¨ng riªng. Qua thùc tÕ thÊy r»ng c¸c phßng ban nµy ho¹t ®éng kh¸ hiÖu qu¶ vµ lu«n hç trî, gióp ®ì nhau hoµn thµnh c«ng viÖc ®­îc giao. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ ®iÒu chuyÓn nh©n viªn gi÷a c¸c phßng ban víi nhau. ChÝnh ®iÒu nµy ®· gióp cho chi nh¸nh ho¹t ®éng hiÖu qu¶. 2.1.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña Techcombank Th¨ng Long trong thêi gian qua. H¬n 10 n¨m qua, cïng sù biÕn ®æi s©u s¾c cña ®êi sèng chÝnh trÞ, x· héi trªn toµn ®Êt n­íc, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña ngµnh ng©n hµng, Techcombank Th¨ng Long ®· cã nh÷ng b­íc ®i lªn, v­ît qua nh÷ng khã kh¨n cña thêi kú ban ®Çu: sù nhá bÐ cña vèn ho¹t ®éng, m¹ng l­íi máng, nh©n viªn Ýt kinh nghiÖm vµ h¬n n÷a v¨n ho¸ kinh doanh ng©n hµng míi chØ thùc sù ®­îc h×nh thµnh tõ mét nÒn kinh tÕ võa míi ra khái c¬ chÕ bao cÊp. §Õn nay, nhê sù phÊn ®Êu cña tËp thÓ vµ sù chØ ®¹o cña ban l·nh ®¹o ng©n hµng, sù v÷ng vµng cña c¸c cæ ®«ng, c¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ, Techcombank Th¨ng Long ®· vµ ®ang t¹o ®­îc vÞ thÕ uy tÝn h×nh ¶nh vµ chÊt l­îng dÞch vô. 2.1.2.1. C«ng t¸c huy ®éng vèn: Lµ chi nh¸nh cÊp 1 ®Çu tiªn cña Techcombank ë Hµ Néi, Techcombank Th¨ng Long ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nhanh chãng vµ t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng. Techcombanh huy ®éng vèn dµi h¹n, trung h¹n vµ ng¾n h¹n b»ng VN§, ngo¹i tÖ tõ mäi nguån vèn trong n­íc d­íi c¸c h×nh thøc chñ yÕu sau: NhËn tiÒn göi thanh to¸n, tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n, kh«ng kú h¹n cña mäi tæ chøc, c¸ nh©n trªn ®Þa bµn ho¹t ®éng. Huy ®éng kú phiÕu, tr¸i phiÕu víi c¸c lo¹i kh¸ch hµng. Vay vèn cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh trªn c¸c lo¹i thÞ tr­êng. Riªng ®èi víi c¸c chi nh¸nh th× chØ nhËn ®iÒu chuyÓn vèn tõ c¸c chi nh¸nh kh¸c trong hÖ thèng Techcombank víi l·i suÊt ®iÒu chuyÓn vèn theo quyÕt ®Þnh cña Tæng gi¸m ®èc Techcombank. T×nh h×nh nguån vèn cña Techcombank trong thêi gian qua thÓ hiÖn ë b¶n sè liÖu sau: §¬n vÞ : triÖu ®ång B¶ng 2.1 T×nh h×nh nguån vèn t¹i Techcombank Th¨ng Long theo tÝnh chÊt huy ®éng. ChØ tiªu Thùc hiÖn So s¸nh (triÖu ®ång) % 05/04 2004 2005 Tæng nguån vèn 3.924.792 4.767.289 842.497 121,50% - TiÒn göi d©n c­ 2.231.129 2.962.660 + 731.531 132,79% + Trong ®ã ngo¹i tÖ quy ®æi 562.678 672.776 + 110.098 119,57% - TiÒn göi tæ chøc KTXH 511.949 634.907 + 122.958 124,02% + Trong ®ã ngo¹i tÖ quy ®æi 18.682 19.258 + 576 103,08% TiÒn göi tæ chøc tÝn dông 360.214 239.522 - 120.692 - 66,49% Vèn ñy th¸c ®Çu t­ 821.500 930.200 + 108.700 113,23% ( Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh Techcombank Th¨ng Long) Tæng nguån vèn huy ®éng ®Õn 31/12/2005 lµ 4.767 tû ®ång, t¨ng 842 tû so víi ®Çu n¨m, tèc ®é t¨ng tr­ëng 21,5% ®¹t 106% kÕ ho¹ch. B×nh qu©n nguån vèn 1 c¸n bé ®¹t 5.417 triÖu, t¨ng 869 triÖu/ 1 c¸n bé so víi ®Çu n¨m. XÐt vÒ c¬ cÊu vèn th× vèn huy ®éng tõ tiÒn göi d©n c­ vÉn chiÕm tû träng cao nhÊt vµ tû träng ®ã cã xu h­íng t¨ng lªn. NÕu nh­ n¨m 2004 tû lÖ nµy lµ 58,9% th× ®Õn n¨m 2005 nã ®· chiÕm ®Õn 62,1%. TiÒn göi cña c¸c tæ chøc chiÕm 13,3%, vèn uû th¸c ®Çu t­ chiÕm 19,6% cßn l¹i lµ tiÒn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông. Nh×n chung, c¬ cÊu vèn t¨ng tr­ëng qua c©c n¨m lµ kh¸ æn ®Þnh, c¬ cÊu vèn kh¸ hîp lý. §©y lµ kÕt qu¶ kh¶ quan, phï hîp víi diÔn biÕn cña thÞ tr­êng. 2.1.2.2. T×nh h×nh d­ nî Tæng doanh sè cho vay n¨m 2005 lµ 6.299 tû t¨ng 870 tû so víi n¨m 2004 Tæng doanh sè thu nî n¨m 2005 lµ 5.706 tû t¨ng 989 tû so víi n¨m 2004 Tæng d­ nî ®Õn 31/12/2005 lµ 4.242 tû, t¨ng 593 tû so víi ®Çu n¨m, ®¹t 100% kÕ ho¹ch n¨m, tèc ®é t¨ng tr­ëng 16,2%, d­ nî b×nh qu©n 1 c¸n bé lµ 4.820 triÖu ®ång, t¨ng 581 triÖu so víi ®Çu n¨m Nî xÊu chiÕm tØ träng 2,9% / tæng d­ nî (kÕ ho¹ch trung ­¬ng giao lµ d­íi 5%) N¨m 2005 khèi l­îng tÝn dông t¨ng tr­ëng kh¸, phï hîp víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña toµn hÖ thèng. 2.1.2.3. NghiÖp vô kinh doanh ®èi ngo¹i Techcombank ®­îc xem lµ mét trong sè c¸c ng©n hµng cã hÖ thèng TTQT hiÖn ®¹i vµ quy m« nhÊt t¹i ViÖt Nam víi hÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng toµn cÇu SWIFT, liªn tiÕp trong 3 n¨m ®­îc The Bank of New York chøng nhËn lµ ng©n hµng ®¹t tû lÖ chuyÓn tiÒn ®iÖn tö xuÊt s¾c víi tû lÖ ®iÖn chuÈn trªn 99 %. HiÖn Techcombank cã quan hÖ ®¹i lý víi trªn 400 ng©n hµng trªn thÕ giíi, gÇn 800 chi nh¸nh cña trªn 80 quèc gia. L/C cña Techcombank ®­îc c¸c ng©n hµng toµn cÇu nh­ Citibank, HSBC, ING, BHF, Standard Chartered Bank x¸c nhËn. VÒ doanh sè TTQT: Víi ph­¬ng ch©m “ Ch¨m lo ®Ó b¹n thµnh c«ng” Techcombank ®· trë thµnh mét trong n¨m ng©n hµng ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ký kÕt c¸c tho¶ thuËn víi ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ trong viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp XNK. MÆc dï cßn nhiÒu khã kh¨n khi gia nhËp víi c«ng nghÖ vèn ®· ph¸t triÓn tõ l©u trªn thÕ giíi nh­ng víi sù nç lùc häc hái céng víi sù nhiÖt t×nh cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, Techcombank ®· dÇn kh¼ng ®Þnh ®­îc m×nh trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Cïng hoµ m×nh vµo truyÒn thèng cña Techcombank, Techcombank Th¨ng Long còng ®· chøng tá ®­îc n¨ng lùc vµ vÞ trÝ cña m×nh trong toµn hÖ thèng, thÓ hiÖn ë Doanh sè TTQT cña chi nh¸nh liªn tôc t¨ng trong nh÷ng n¨m qua: B¶ng 2.2 KÕt qu¶ ho¹t ®éng TTQT §¬n vÞ: 1000 USD ChØ tiªu 2003 2004 2005 %04/03 %05/04 1. Doanh sè thanh to¸n 10.022,3 36.584,9 45.256,9 365,0% 123,7% - Thanh to¸n L/C 6.965,7 8.337,6 12.755,8 119,7% 153,0% - Thanh to¸n nhê thu 525,2 1.247,3 1.363,2 237,5% 109,3% - Thanh to¸n chuyÓn tiÒn 2.531,4 27.000,0 31.137,9 1.066,0% 115,3% 2. Doanh sè Mua b¸n ngo¹i tÖ 43.484,3 54.412,3 65.883,7 125,1% 121,1% - Mua ngo¹i tÖ 21.468,6 27.239,7 32.684,2 126,9% 119,9% - B¸n ngo¹i tÖ 22.015,8 27.173,2 33.199,5 123,4% 122,2% ( Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh Techcombank Th¨ng Long c¸c n¨m 2003, 2004, 2005 ) C«ng t¸c tµi chÝnh: Tæng doanh thu: 126,388 tû t¨ng 57,381 tû so víi n¨m 2004, tèc ®é t¨ng tr­ëng 84,35%. Tæng chi: 110,3 tû, t¨ng 303 tû so víi n¨m 2004, tèc ®é t¨ng tr­ëng 91%. Thu ngoµi tÝn dông chiÕm 3,6%/ tæng thu nhËp rßng. L·i suÊt b×nh qu©n ®Çu vµo: 0,65%. L·i suÊt b×nh qu©n ®Çu ra 1,08%. 2.2. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i NH TMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam chi nh¸nh Th¨ng Long. 2.2.1. Qui ®Þnh vÒ ho¹t ®éng TTQT cña Techcombank Th¨ng Long Ho¹t ®éng TTQT gåm: Thanh to¸n hµng XNK, hµng chuyÓn khÈu vµ chuyÓn khÈu t¸i xuÊt, chuyÓn tiÒn ra n­íc ngoµi, nhËn tiÒn thanh to¸n tõ n­íc ngoµi vµ nghiÖp vô chiÕt khÊu BCT XK. HiÖn nay, ho¹t ®éng TTQT cña chi nh¸nh thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh sè 501/TCB quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n qua ng©n hµng Techcombank. Theo quy ®Þnh nµy, ho¹t ®éng TTQT cña chi nh¸nh Th¨ng Long nãi riªng vµ cña toµn hÖ thèng Techcombank nãi chung sÏ ph¶i phï hîp víi : - Quy ®Þnh vÒ th«ng lÖ TTQT do Phßng Th­¬ng m¹i quèc tÕ ICC ban hµnh cßn hiÖu lùc. Bao gåm: UCP 500, URC 522, URR 525, ISBP 2002... - C¸c quy ®Þnh cña luËt ph¸p, chÝnh phñ vµ NHNN ViÖt Nam. - HiÖp ®Þnh, tho¶ ­íc quèc tÕ do Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ Techcombank ký kÕt. Nh÷ng quy ®Þnh trªn bao gåm c¸c néi dung: - Theo quy ®Þnh cña Techcombank, nghiÖp vô TTQT gåm chuyÓn tiÒn, mua b¸n ngo¹i tÖ, më L/C nhËp khÈu vµ c¸c h×nh thøc TTQT kh¸c... - VÒ chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh cña NHNN, Techcombank trong m¶ng nghiÖp vô chuyÓn tiÒn vµ mua b¸n ngo¹i tÖ hiÖn ®· vµ ®ang thùc hiÖn theo ®óng quy ®Þnh. - NghiÖp vô chuyÓn tiÒn thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña NHNN vµ Techcombank ViÖc chuyÓn tiÒn chñ yÕu ®Ó thanh to¸n c¸c hîp ®ång ngo¹i th­¬ng. + NÕu chuyÓn tiÒn tr­íc khi nhËn hµng th× kh¸ch hµng ph¶i bæ sung chøng tõ. + NÕu chuyÓn tiÒn sau khi nhËn hµng th× kh¸ch hµng ph¶i bæ sung tê khai h¶i quan. - VÒ mua b¸n ngo¹i tÖ: Techcombank Th¨ng Long thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn hå s¬ còng nh­ tû gi¸ mua b¸n ngo¹i tÖ. - Techcombank Th¨ng Long còng tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña NHNN, cña Techcombank trong m¶ng nghiÖp vô TTQT theo h×nh thøc L/C ( XK, NK), c¸c nghiÖp vô TTQT kh¸c. ViÖc më L/C thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy tr×nh nh­ tû lÖ ký quü, hå s¬ hîp lÖ, ph­¬ng ¸n kinh doanh cña kh¸ch hµng kh¶ thi.... 2.2.2. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT 2.2.2.1. KÕt qu¶ chung: §¬n vÞ:1000USD B¶ng 2.3 Doanh sè thanh to¸n XNK N¨m Thanh to¸n hµng NK Thanh to¸n hµng XK Tæng doanh sè TTQT Sè tiÒn Tû träng Sè tiÒn Tû träng 2003 7.189,1 71,73% 2.833,2 28,27% 10.022 2004 28.633,8 78,27% 7.951,2 21,73% 36.585 2005 38.225,5 78,79% 7.031,5 21,21% 45.257 ( Nguån : KÕt qu¶ tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh Techcombank Th¨ng Long c¸c n¨m 2003, 2004, 2005) Cã thÓ thÊy ho¹t ®éng TTQT cña chi nh¸nh trong n¨m nh÷ng n¨m qua lµ kh¶ quan, møc t¨ng tr­ëng kh¸ bÒn v÷ng. Doanh sè thanh to¸n XK trong n¨m 2005 ®¹t 7.031,5 ngµn USD gi¶m12% doanh sè so víi n¨m 2004 vµ gÊp 148% so víi n¨m 2003 Doanh sè thanh to¸n NK n¨m 2005 lµ 38.225,5 ngµn USD t¨ng 33% so víi n¨m 2004 vµ t¨ng 431% so víi n¨m 2003. Sè ®¬n vÞ cã quan hÖ TTQT víi chi nh¸nh ngµy cµng t¨ng qua c¸c n¨m. Nh×n chung kh¸ch hµng cã quan hÖ TTQT ®Òu ®¸nh gi¸ tèt vÒ dÞch vô TTQT cña chi nh¸nh vÒ c¶ phong c¸ch phôc vô vµ chÊt l­îng dÞch vô, t¹o niÒm tin, uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng. §©y lµ mét ®éng lùc m¹nh mÏ gióp chi nh¸nh cã thÓ ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Doanh sè mua b¸n ngo¹i tÖ n¨m 2005 ®¹t 65.883,69 ngµn USD, t¨ng 11.470,7 ngµn USD so víi n¨m 2004 t­¬ng ®­¬ng 1,21%. Trong ®ã l­îng ngo¹i tÖ mua vµo t¨ng 19,99%, l­îng ngo¹i tÖ b¸n ra t¨ng 22,18% so víi n¨m 2004. Chi nh¸nh ®· thùc hiÖn kh¸ tèt quy chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi do ®ã ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng ®Ó thanh to¸n hµng ho¸ XNK, ®Æc biÖt lµ trong bèi c¶nh khan hiÕm ngo¹i tÖ n¨m 2004 vµ tû gi¸ biÕn ®éng th­êng xuyªn. Trong n¨m 2005 tû gi¸ §« la Mü vµ Euro lu«n biÕn ®éng thÊt th­êng nh­ng nhê cã c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro kÞp thêi nªn ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña chi nh¸nh vÉn cã l·i. KÕt qu¶ kinh doanh ngo¹i tÖ cña chi nh¸nh ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau: B¶ng 2.4 KÕt qu¶ kinh doanh ngo¹i tÖ ChØ tiªu 2004 2005 % 05/04 Mua ngo¹i tÖ (ngµn USD) 27.239,72 32.684,22 119,99 % B¸n ngo¹i tÖ ( ngµn USD) 27.173,27 33.199,47 122,18% L·i KD ngo¹i tÖ (triÖu VN§) 20,00 28,70 143,50% ( Nguån : KÕt qu¶ tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh Techcombank Th¨ng Long c¸c n¨m 2003, 2004, 2005) 2.2.2.2. KÕt qu¶ tõng ph­¬ng thøc cô thÓ HiÖn nay, c¸c dÞch vô TTQT ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu ë chi nh¸nh lµ : chuyÓn tiÒn, nhê thu vµ TDCT. KÕt qu¶ cña tõng ph­¬ng thøc cô thÓ nh­ sau: a. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn §èi víi ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn, kÕt qu¶ thu ®­îc lµ rÊt kh¶ quan víi doanh sè thanh to¸n t¨ng tõ 2.531,4 ngµn USD n¨m 2003 lªn 27.000 ngµn USD n¨m 2004 vµ ®Õn n¨m 2005 con sè nµy lµ 31.137,98 ngµn USD. T­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ gia t¨ng qua c¸c n¨m lÇn l­ît lµ 1.066% vµ 115,3%. Trong ®ã: ChuyÓn tiÒn ®Õn n¨m 2005 ®¹t 3.746.728 USD chiÕm 12% trong doanh sè thanh to¸n nhËn tõ n­íc ngoµi vµ chiÕm 8,28% trong doanh sè TTQT. ChuyÓn tiÒn ®i n¨m 2005 ®¹t 27.391.255 USD chiÕm 88% trong doanh sè thanh to¸n cho n­íc ngoµi vµ chiÕm 60,52% trong doanh sè TTQT nãi chung. B¶ng 2.5 Doanh sè Thanh to¸n chuyÓn tiÒn §¬n vÞ: 1000 USD ChØ tiªu 2003 2004 2005 %04/03 %05/04 ChuyÓn tiÒn ®i 2.021,5 20.600,0 27.391,3 1.090,0 132,97 ChuyÓn tiÒn ®Õn 509,9 6.400,0 3.746,7 1.255,0 0,59 Doanh sè thanh to¸n 2.531,4 27.000,0 31.137,9 1.066,0 115,30 ( Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh Techcombank Th¨ng Long c¸c n¨m 2003, 2004, 2005) Nh×n vµo b¶ng trªn, ta cã thÓ thÊy râ chuyÓn tiÒn lµ ph­¬ng thøc chiÕm tû träng cao trong doanh sè ho¹t ®éng TTQT, doanh sè thanh to¸n chuyÓn tiÒn vµ tû träng cña nã trong doanh sè TTQT nãi chung ngµy cµng t¨ng, trong ®ã chuyÓn tiÒn ®i chiÕm ®Õn 2/3 tæng doanh sè. §iÒu nµy hµm ý, l­îng tiÒn thanh to¸n hµng NK chiÕm tû träng rÊt cao trong c¬ cÊu TTQT theo ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn t¹i Techcombank Th¨ng Long. Tuy ph­¬ng thøc nµy nhanh chãng, ®ì tèn kÐm h¬n so víi c¸c ph­¬ng thøc kh¸c nh­ng nã còng cã ®é rñi ro rÊt cao cho c¸c bªn tham gia vµ nã chØ thùc sù an toµn khi c¸c bªn mua b¸n th­êng xuyªn, cã uy tÝn vµ hoµn toµn tin t­ëng lÉn nhau. b. Thanh to¸n nhê thu B¶ng 2.6 Doanh sè Thanh to¸n nhê thu §¬n vÞ: 1000 USD ChØ tiªu 2003 2004 2005 %04/03 %05/04 Nhê thu hµng nhËp 410,5 954,4 1.023,6 232,5 107,3 Nhê thu hµng xuÊt 114,7 292,9 339,6 255,4 115,9 Doanh sè thanh to¸n 525,2 1.247,3 1363,2 237,5 109,3 ( Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh Techcombank Th¨ng Long c¸c n¨m 2003, 2004, 2005) Cã thÓ nãi doanh sè thanh to¸n nhê thu qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng nhanh. Tuy nhiªn xÐt trong tæng thÓ c¸c ph­¬ng thøc TTQT th× nã chiÕm tû träng rÊt khiªm tèn. Lý do lµ v× ®©y lµ ph­¬ng thøc chøa ®ùng nhiÒu rñi ro cho c¸c bªn tham gia, kÓ c¶ ng©n hµng nªn doanh sè thanh to¸n cña ph­¬ng thøc nµy Ýt còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu vµ phï hîp víi quy luËt kinh doanh ng©n hµng. Cô thÓ: Doanh sè thanh to¸n nhê thu n¨m 2003 chØ chiÕm 5,24% doanh sè TTQT cña chi nh¸nh, n¨m 2004 con sè nµy lµ 3,4% vµ ®Õn n¨m 2005 nã chØ cßn 3,01%. Trong thanh to¸n nhê thu th× ho¹t ®éng nhê thu hµng xuÊt chiÕm tû träng nhá chØ kho¶ng 21,83% n¨m 2003, 23,48% n¨m 2004 vµ 24,9% n¨m 2005. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy còng lµ bëi nã thùc sù kh«ng an toµn cho nhµ XK, doanh sè thanh to¸n qua ng©n hµ._.ªn. Tại Techcombank Thăng Long với quy mô hoạt động ngày càng lớn, số lượng khách hàng gia tăng cũng như khối lượng ở mỗi món TTQT ngày càng lớn do đó chi nhánh cần tăng thêm một số chuyên viên TTQT nữa. Và các chuyên viên đó cần có chuyên môn vững vàng, tinh thần độc lập, phẩm chất tốt, nhiệt tình và giao tiếp tốt. Hiện nay tại chi nhánh có một hoạt động rất tốt được duy trì thường xuyên là nhận xét nhau, điều đó không chỉ thể hiện ý thức phê bình, tự phê bình, đoàn kết, thẳng thắn mà còn đóng góp rất lớn cho sự tiến bộ của tất cả các cán bộ nhân viên. Những việc như thế cần duy trì thường xuyên nhất là khi có các nhân viên mới. Việc tăng thêm chuyên viên TTQT hoặc điều chuyển cán bộ cho thanh toán quốc tế đi liền với việc sắp xếp hợp lý nhiệm vụ công việc cụ thể cho từng người để phát huy được tối đa năng lực của họ và đem lại hiệu quả cao nhất. Chi nhánh cần có các tiêu chuẩn thực hiện công việc cụ thể đối với cán bộ nhân viên để đánh giá khách quan chính xác nhất việc thực hiện công việc của họ. Trong TTQT nghiệp vụ phức tạp, nhiều ngoại ngữ cũng như chứa đựng rủi ro lớn nên cán bộ nhân viên phải có đủ kiến thức cần thiết, tiếng Anh thông thạo để không bị sai sót, lừa gạt gây tổn thất và thiệt hại cho ngân hàng. Do đó cần triển khai nhiều hơn nữa các chương trình bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cũng như tìm hiểu thêm về hình thức mới, công nghệ mới trong TTQT cho các cán bộ nhân viên bộ phận TTQT. 3.2.5. Hướng dẫn, bổ sung kiến thức cho khách hàng về thanh toán quốc tế và hoạt động ngoại thương Phần lớn các khách hàng không hiểu rõ hết về hoạt động ngoại thương, TTQT cũng như những rủi ro có thể gặp phải, điều này cả ở khách hàng cá nhân và khách hàng doanh nghiệp do đó ngân hàng cần bổ sung kiến thức cho họ một cách nhanh chóng và dễ hiểu nhất. Việc khách hàng cần phải hiểu rõ những hoạt động mà họ đang trực tiếp tham gia là rất quan trọng bởi xuất nhập khẩu và thanh toán quốc tế rất phức tạp, chứa đựng nhiều rủi ro, khách hàng có hiểu về ngoại thương và TTQT thì họ mới biết nhu cầu của họ là như thế nào, dịch vụ nào phù hợp với nhu cầu ấy, họ cần chuẩn bị những gì về chứng từ về tiền bạc… Tại Chi nhánh khi các chuyên viên tiếp xúc với khách hàng phải tận tình chỉ bảo, giải thích rõ ràng các vấn đề mà khách hàng còn vướng mắc, tư vấn cho khách hàng hình thức hiệu quả nhất, phù hợp nhất với nhu cầu cũng như khả năng của khách hàng. Ngoài ra có thể đưa cho khách hàng các tài liệu cơ bản nói về TTQT, phương thức, quy trình, các chứng từ cần thiết, rủi ro có thể xảy ra, bảo hiểm, vận tải hàng hải và các văn bản pháp luật điều chỉnh TTQT. Chi nhánh có thể tham gia giúp đỡ các doanh nghiệp tổ chức các buổi hội thảo về XNK, vận tải, bảo hiểm và TTQT… Đặc biệt trong thanh toán TDCT phổ biến với nhiều ưu điểm vượt trội nhưng lại phức tạp đòi hỏi các khách hàng phải tuân thủ rất nhiều điều kiện. Cụ thể như đối với doanh nghiệp có nhu cầu thư tín dụng XK thì Chi nhánh phải hướng dẫn để khách hàng có được bộ hồ sơ hoàn hảo phù hợp với điều khoản trong thư tín dụng. 3.2.6. Chó träng ph¸t triÓn m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý, n©ng cao uy tÝn cña ng©n hµng trªn tr­êng Quèc tÕ. Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng TTQT th× kh«ng thÓ thiÕu ®­îc c¸c mèi quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng kh¸c. Quan hÖ ®¹i lý, thùc chÊt lµ quan hÖ gi÷a Techcombank víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi trong viÖc lµm ®¹i lý TTQT cho nhau trªn c¬ së 2 bªn cïng cã lîi. Môc ®Ých cña viÖc thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý lµ nh»m gãp phÇn chuÈn ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng theo th«ng lÖ quèc tÕ, ®¶m b¶o chñ ®éng, nhanh chãng vµ hiÖu qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn më réng vµ t¨ng c­êng hîp t¸c víi hÖ thèng c¸c ng©n hµng thÕ giíi, gãp phÇn thùc hiÖn tèt c¸c chiÕn l­îc kinh doanh ®èi ngo¹i, t¨ng c­êng héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn cña ng©n hµng… §Ó thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý, c¸c ng©n hµng sÏ t×m hiÓu t×nh h×nh tµi chÝnh, c¸c dÞch vô ng©n hµng quèc tÕ cung cÊp, phÝ dÞch vô, th«ng qua viÖc trao ®æi víi nhau c¸c tµi liÖu c¬ b¶n giíi thiÖu vÒ m×nh nh­: B¸o c¸o th­êng niªn, b¸o c¸o t¹m thêi, c¸c ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn… nÕu phï hîp víi c¸c tiªu chÝ cña m×nh, c¸c ng©n hµng sÏ ra quyÕt ®Þnh ®ång ý thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý, ng­îc l¹i sÏ tõ chèi quan hÖ. V× vËy, mét ng©n hµng thiÕt lËp ®­îc quan hÖ ®¹i lý víi cµng nhiÒu ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc cµng chøng tá r»ng ®ã lµ mét ng©n hµng lín, cã ®é tÝn nhiÖm cao, cã thÕ m¹nh trong nhiÒu lÜnh vùc… Sau khi thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý, 2 bªn sÏ trao ®æi c¸c tµi liÖu mËt ®Ó phôc vô cho giao dÞch nh­: MÉu ch÷ ký, mËt m· TELEX, m· SWIFT… Trong nghiÖp vô TTQT, hÖ thèng m¹ng l­íi c¸c ng©n hµng ®¹i lý cã ý nghÜa v« cïng quan träng, kh«ng nh÷ng t¹o thuËn lîi cho qu¸ tr×nh thanh to¸n, n©ng cao uy tÝn cña Ng©n hµng trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh tÝn dông quèc tÕ, mµ bªn c¹nh ®ã, th«ng qua mèi quan hÖ víi c¸c ng©n hµng ®¹i lý, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ thiÕt lËp ®­îc quan hÖ tµi kho¶n, hîp t¸c trong viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ tµi chÝnh vµ kh¸ch hµng n­íc ngoµi, hç trî c¸c dÞch vô trong ho¹t ®éng TTQT… Do ®ã, viÖc thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ ®¹i lý víi ng©n hµng c¸c n­íc mang ý nghÜa chiÕn l­îc ®Ó ph¸t triÓn nghiÖp vô TTQT ë c¸c ng©n hµng Th­¬ng m¹i, phôc vô ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÓ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Trong h¬n 10 n¨m ho¹t ®éng chi nh¸nh Th¨ng Long ®· cã nhiÒu quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c mèi quan hÖ ®¹i lý víi ng©n hµng n­íc ngoµi ®Òu do c¸c ng©n hµng nµy cã quan hÖ víi Techcombank ViÖt Nam, sè l­îng c¸c ng©n hµng ®¹i lý mµ chi nh¸nh tù thiÕt lËp ®­îc lµ rÊt khiªm tèn. ChÝnh v× thÕ, ®Ó t¹o ®­îc nhiÒu mèi quan hÖ víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi trong viÖc thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý hoÆc lµm ®¹i lý cho ng©n hµng n­íc ngoµi ®ã ®ßi hái chi nh¸nh ph¶i ph¸t triÓn vµ më réng quan hÖ, tiÕp cËn víi c¸c ng©n hµng ë nh÷ng quèc gia mµ n­íc ta ®· vµ ®ang cã quan hÖ th­¬ng m¹i, x©y dùng mét chiÕn l­îc vÒ c«ng t¸c quan hÖ ®¹i lý. ViÖc më réng quan hÖ ®¹i lý víi ng©n hµng n­íc ngoµi sÏ t¹o nhiÒu c¬ héi trong ho¹t ®éng TTQT, më réng vµ n©ng cao hiÖu qña ho¹t ®éng TTQT vµ n©ng cao uy tÝn chi nh¸nh ®èi víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. 3.3. KiÕn nghÞ KiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc §Ó cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng TTQT nãi riªng, c¸c NHTM cÇn sù quan t©m, gióp ®ì cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc. Cô thÓ lµ: 3.3.1.1. Duy tr× sù æn ®Þnh cña m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« Sù æn ®Þnh cña m«i tr­êng vÜ m« vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÒn v÷ng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh. ChØ khi kinh tÕ ph¸t triÓn l¹m ph¸t ë møc cho phÐp, gi¶m ph¸t kh¾c phôc ®­îc, gi¸ trÞ ®ång néi tÖ vµ møc l·i suÊt æn ®Þnh th× míi t¹o ra sù tin t­ëng cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi khi tham gia vµo lÜnh vùc XNK. Vµ còng chØ trong ®iÒu kiÖn nh­ thÕ ho¹t ®éng TTQT míi diÔn ra an toµn, khèi l­îng c¸c quan hÖ giao dÞch ®èi ngo¹i trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng míi ®­îc më réng. C¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng XNK còng cÇn cã mét m«i tr­êng kinh tÕ æn ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o thu ®­îc lîi nhuËn tõ c¸c hîp ®ång ®èi ngo¹i vµ tiÕp tôc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng thÞ tr­êng. 3.3.1.2. X©y dùng hµnh lang ph¸p lý ®ång bé, thèng nhÊt Hµnh lang ph¸p lý ®ång bé thèng nhÊt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, ®ång thêi tiÕp tôc bæ sung hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n luËt, c¸c chØ thÞ th«ng t­ h­íng dÉn vÒ ho¹t ®éng TTQT sao cho phï hîp víi ®Æc thï ph¸t triÓn kinh tÕ vµ tËp qu¸n ®Êt n­íc. ë ViÖt Nam hiÖn nay, mÆc dï chÝnh phñ ®· ban hµnh rÊt nhiÒu c¸c v¨n b¶n ph¸p lý nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ luËt d©n sù, luËt th­¬ng m¹i, luËt NHNN... nh­ng cho ®Õn nay vÉn ch­a cã mét v¨n b¶n ph¸p lý cô thÓ nµo ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng TTQT, cã còng chØ lµ h­íng dÉn chung chung, c¸c ng©n hµng hiÓu vµ hµnh ®éng trªn quan ®iÓm cña m×nh dùa trªn c¸c quy chÕ mang tÝnh chÊt h­íng dÉn.Trong khi ®ã, c¸c n­íc kh¸c ®Òu cã c¸c v¨n b¶n luËt vµ d­íi luËt quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng TTQT, gãp phÇn gióp c¸c ho¹t ®éng nµy diÔn ra thuËn lîi, thèng nhÊt vµ hiÖu qu¶ cao. H¬n n÷a mét khi cã tranh chÊp x¶y ra th× ®ã l¹i lµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý quan träng ®­îc sö dông ®Ó gi¶i quyÕt, tr¸nh viÖc quy ®Þnh m¬ hå, hiÓu lÇm hoÆc ®èi t¸c lîi dông khe hë cña ph¸p luËt ®Ó cã nh÷ng quy ®Þnh bÊt lîi cho doanh nghiÖp trong n­íc. ViÖt Nam hoµn toµn ¸p dông c¸c th«ng lÖ quèc tÕ trong ho¹t ®éng TTQT mµ kh«ng cã bÊt cø sù tu chØnh, söa ®æi nµo. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng TTQT cña n­íc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ nh­ng kh«ng ®¶m b¶o sù phï hîp víi tËp qu¸n vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ trong n­íc. MÆt kh¸c, b¶n th©n c¸c th«ng lÖ ®ã còng cßn nhiÒu thiÕu xãt, ch­a s¸t thùc tÕ, c¸c giao dÞch vèn ngµy cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Do ®ã, c¸c ng©n hµng cña chóng ta cÇn mét hµnh lang ph¸p lý b¶o vÖ m×nh ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc nµy. Hay ®èi víi luËt ngo¹i hèi th× theo thèng kª ch­a ®Çy ®ñ cña ngµnh ng©n hµng, ngoµi c¸c quyÕt ®Þnh, chØ thÞ cña Thñ t­íng ChÝnh phñ cßn cã trªn 60 v¨n b¶n qu¶n lý ngo¹i hèi cña c¸c bé, ngµnh kh¸c nhau dÉn ®Õn sù chång chÐo, m©u thuÉn gi÷a c¸c v¨n b¶n, võa g©y khã kh¨n cho c¸c ng©n hµng khi thùc hiÖn, võa lµm gi¶m hiÖu lùc thi hµnh cña c¸c v¨n b¶n nµy. ChÝnh phñ còng cÇn khÈn tr­¬ng ban hµnh luËt vÒ SÐc, LuËt Hèi phiÕu...bëi ®©y lµ c¸c c«ng cô rÊt quan träng trong ho¹t ®éng TTQT trong khi ë n­íc ta hiÖn nay l¹i ch­a cã v¨n b¶n chÝnh thøc nµo quy ®Þnh vÒ ®iÒu nµy mµ chØ cã nh÷ng quy ®Þnh cña c¸c ng©n hµng trong viÖc sö dông SÐc tiÒn mÆt ë ViÖt Nam. 3.3.1.3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i theo h­íng khuyÕn khÝch XK, qu¶n lý chÆt chÏ NK ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n TTQT vµ c¸n c©n th­¬ng m¹i Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸n c©n th­¬ng m¹i th­êng xuyªn th©m hôt dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khan hiÕm ngo¹i tÖ, ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c thanh to¸n XNK cña c¸c ng©n hµng. Tuy r»ng møc th©m hôt ngµy cµng gi¶m nh­ng chóng ta vÉn cÇn cã biÖn ph¸p l©u dµi ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn t¹o ra nguån ngo¹i tÖ dåi dµo gióp ho¹t ®éng TTQT diÔn ra tr«i ch¶y. - X©y dùng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i æn ®Þnh, râ rµng. Khi cã nh÷ng quyÕt ®Þnh thay ®æi trong chÝnh s¸ch cÇn ph¶i cã sù chuÈn bÞ tr­íc cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó hä chñ ®éng ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh cho phï hîp. - CÇn cã c¸c biÖn ph¸p më réng quan hÖ vµ ký hiÖp ®Þnh x¸c lËp quan hÖ b¶o l·nh thanh to¸n hµng XK víi c¸c thÞ tr­êng cã nhiÒu rñi ro. 3.3.1.4. Hç trî hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng lµ mét qu¸ tr×nh, mét kÕ ho¹ch mang tÝnh l©u dµi, mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn mang tÝnh tæng qu¸t nªn chØ riªng ngµnh ng©n hµng th× khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc mµ ®ßi hái ph¶i cã sù hç trî cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc cÇn qu¶n lý, gi¸m s¸t chÆt chÏ, thÈm ®Þnh chÝnh x¸c c¸c ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ còng nh­ c¸c hîp ®ång mua b¸n c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ m¸y mãc cña n­íc ngoµi ®Ó gióp ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng hiÖu qu¶ h¬n ®ång thêi tr¸nh viÖc biÕn thÞ tr­êng ViÖt Nam thµnh mét “ b·i r¸c c«ng nghiÖp”, g©y l·ng phÝ nguån ngo¹i tÖ quèc gia. 3.3.2. §èi víi Ng©n hµng Nhµ n­íc Lµ “Ng©n hµng cña c¸c Ng©n hµng”, NHNN ph¶i ho¹t ®éng tÝch cùc vµ chñ ®éng h¬n n÷a, h­íng tíi môc tiªu ®iÒu chØnh cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Trong ho¹t ®éng TTQT, NHNN còng cÇn nghiªn cøu vµ ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn lÜnh vùc TTQT ngµy cµng th«ng tho¸ng, ®¸p øng yªu cÇu ho¹t ®éng cña Ng©n hµng ®ång thêi còng ph¶i phï hîp víi nh÷ng th«ng lÖ quèc tÕ...nh»m gióp c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã nh÷ng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña m×nh. 3.3.2.1. TiÕp tôc x©y dùng c¸c v¨n b¶n d­íi luËt HiÖn nay c¸c ng©n hµng ®ang ho¹t ®éng chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt NHNN vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông, ®Ó hai v¨n b¶n nµy ®­îc triÓn khai thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ th× NHNN cÇn x©y dùng c¸c v¨n b¶n d­íi luËt, c¸c th«ng t­ h­íng dÉn ... nhÊt lµ trong lÜnh vùc TTQT, t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c¸c ng©n hµng vµ ®Ó ho¹t ®éng TTQT diÔn ra ®¹t hiÖu qu¶ cao. 3.3.2.2. Tõng b­íc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ThÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ thÞ tr­êng trao ®æi, cung cÊp ngo¹i tÖ nh»m gi¶i quyÕt, c©n b»ng cung cÇu vÒ ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng. Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng sÏ gióp cho c¸c NHTM më réng nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng TTQT ®­îc thùc hiÖn tèt vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Thùc tÕ trong thêi gian qua thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng cña ViÖt Nam ho¹t ®éng ch­a hiÖu qu¶, cßn rÊt tÎ nh¹t vµ manh móm. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ trong mét thêi gian dµi c¸c NHTM thiÕu ngo¹i tÖ trÇm träng khiÕn tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ kh«ng c©n xøng, ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. §Ó kh¾c phôc, c¸c ng©n hµng ph¶i nhê ®Õn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, dÉn ®Õn hiÖn t­îng mÊt c©n ®èi vÒ cung cÇu ngo¹i tÖ, thÞ tr­êng chØ cã ng­êi mua mµ kh«ng cã ng­êi b¸n. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm sao ®Ó thÞ tr­êng ngo¹i tÖ ho¹t ®éng hiÖu qu¶, thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng khi ®­îc thµnh lËp lµ ®iÒu tiÕt cung cÇu ngo¹i tÖ, ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng kÞp thêi... gióp ho¹t ®éng XNK diÔn ra thuËn lîi. Muèn vËy, cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh­: - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ, c¸c ph­¬ng tiÖn TTQT ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng. - §a d¹ng c¸c h×nh thøc giao dÞch mua b¸n ngo¹i hèi hiÖn ®¹i nh­: giao ngay, quyÒn chän, t­¬ng lai, ho¸n ®æi... - Më réng ®èi t­îng tham gia thÞ tr­êng: Ngoµi c¸c héi së chÝnh cña c¸c ng©n hµng, Ng©n hµng Trung ­¬ng cßn cã c¸c chi nh¸nh cña c¸c NHTM , c¸c nhµ m«i giíi, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, ...nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng. 3.3.2.3. VÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ NHNN cÇn x©y dùng c¬ chÕ x¸c ®Þnh tû gi¸ theo ræ ngo¹i tÖ, ®Ó tû gi¸ VN§ Ýt biÕn ®éng h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp XNK vµ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña ng©n hµng. §ång thêi NHNN còng cÇn cã biÖn ph¸p ®iÒu hµnh tû gi¸ mét c¸ch linh ho¹t vµ chÝnh x¸c nhÊt, gióp h¹n chÕ c¸c sai lÖch gi¸ trÞ thùc cña ®ång ViÖt Nam so víi c¸c ngo¹i tÖ kh¸c, gióp doanh nghiÖp më réng thÞ tr­êng XK, gãp phÇn c¶i thiÖn c¸n c©n TTQT cña ®Êt n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng TTQT ®­îc diÔn ra an toµn vµ ph¸t triÓn c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Ngoµi ra, NHNN còng cÇn xem xÐt viÖc ban hµnh quy chÕ mua b¸n c¸c kho¶n nî ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Ó c¸c NHTM cã thÓ m¹nh d¹n h¬n trong viÖc triÓn khai ¸p dông c¸c dÞch vô nµy ë ViÖt Nam. §ång thêi NHNN nªn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi ®µm tho¹i, diÔn thuyÕt trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Ó ng­êi d©n nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng hiÓu s©u h¬n vÒ quy chÕ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng, tæ chøc c¸c buæi héi th¶o cã quy m« toµn hÖ thèng nh»m giao l­u trao ®æi kinh nghiÖm còng nh­ ph¸t hiÖn c¸c khã kh¨n, bÊt cËp mµ c¸c ng©n hµng gÆp ph¶i khi tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô TTQT ®Ó cã h­íng kh¾c phôc kÞp thêi. 3.3.3. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng TMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam Techcombank Th¨ng Long lµ chi nh¸nh cÊp 1 ®Çu tiªn ®­îc thµnh lËp ë Hµ Néi, chi nh¸nh chÞu sù rµng buéc nhÊt ®Þnh vÒ vèn, trang thiÕt bÞ, c¸c quy tr×nh nghiÖp vô nh­ møc l·i suÊt, biÓu phÝ ... còng nh­ chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung vµ uy tÝn, quan hÖ b¹n hµng cña Techcombank ViÖt Nam. Do ®ã, ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i nãi chung vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT nãi riªng ng©n hµng cÇn cã sù quan t©m, hç trî cña Techcombank ViÖt Nam. Cô thÓ : - Xem xÐt viÖc t¸ch bé phËn TTQT thµnh mét phßng ®éc lËp ®èi víi phßng kh¸ch hµng dÞch vô doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô TTQT vµ giao dÞch ngo¹i hèi. Tuy r»ng viÖc lµm ®ã sÏ t¨ng chi phÝ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng nh­ng xÐt vÒ l©u dµi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng nµy hiÖu qu¶ h¬n vµ xøng víi tÇm vãc vµ uy tÝn cña Techcombank vÒ dÞch vô TTQT trong c¸c ng©n hµng TMCP. - Xem xÐt viÖc t¨ng h¹n møc më L/C còng nh­ h¹n møc tÝn dông ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chi nh¸nh nµy cã thÓ quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c kh¸ch hµng lín. - Víi bÒ dµy kinh nghiÖm ho¹t ®éng nh­ Techcombank Th¨ng Long, chi nh¸nh nªn xem xÐt viÖc cho chi nh¸nh ®­îc truyÒn vµ nhËn ®iÖn trùc tiÕp tõ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi mµ kh«ng cÇn th«ng qua phßng quan hÖ ®èi ngo¹i héi së nh­ hiÖn nay. §iÒu nµy sÏ gióp gi¶m bít c«ng viÖc cña phßng quan hÖ ®èi ngo¹i héi së ®ång thêi võa tiÕt kiÖm thêi gian võa t¨ng uy tÝn cña chi nh¸nh còng nh­ cña toµn hÖ thèng Techcombank víi c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi. - T¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank Th¨ng Long lín m¹nh h¬n n÷a th«ng qua viÖc cho phÐp chi nh¸nh më tµi kho¶n riªng t¹i ng©n hµng ®¹i lý n­íc ngoµi. - Thµnh lËp c¸c bé phËn chuyªn tr¸ch víi ®éi ngò c¸n bé ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n trong lÜnh vùc TTQT ®Ó ph©n tÝch c¸c th«ng tin trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh- tiÒn tÖ trong vµ ngoµi n­íc. Tõ ®ã cã thÓ hç trî, t­ vÊn cho c¸c chi nh¸nh ®Ó ho¹t ®éng ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. - Hç trî vÒ vèn vµ trang thiÕt bÞ m¸y mãc. T¨ng c­êng c¸c c¸n bé TTQT cã nhiÒu kinh nghiÖm cho chi nh¸nh v× ®éi ngò c¸n bé cña chi nh¸nh cßn kh¸ máng, th­êng xuyªn cã c¸c ®ît tËp huÊn ng¾n h¹n, héi th¶o vÒ TTQT hiÖn ®¹i. KiÕn nghÞ ®èi víi Techcombank Th¨ng Long Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT cña chi nh¸nh ®· ®­îc ph©n tÝch ë ch­¬ng 2 cho thÊy chi nh¸nh cßn rÊt nhiÒu viÖc ®Ó lµm. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng TTQT cña m×nh, chi nh¸nh cÇn thùc hiÖn mét sè viÖc sau: VÒ ®éi ngò c¸n bé : Chi nh¸nh cÇn ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn cho chÝnh m×nh: - Ph¶i ®µo t¹o bµi b¶n vµ th­êng xuyªn n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé TTQT, tæ chøc häp, rót kinh nghiÖm vµ truyÒn ®¹t c¸c kiÕn thøc thùc tiÔn phøc t¹p cña nghiÖp vô TTQT. - Ph©n c«ng viÖc, giao tr¸ch nhiÖm cô thÓ ph¶i g¾n víi chÕ ®é th­ëng ph¹t cô thÓ, hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch sù ®ãng gãp vµ s¸ng t¹o cña c¸c nh©n viªn. - KhuyÕn khÝch c¸c nh©n viªn tù häc vµ n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n, tham gia c¸c cuéc héi th¶o chuyªn ®Ò, c¸c kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. - Bæ sung c¸c c¸n bé cã tr×nh ®é cao, hiÓu biÕt toµn diÖn c¸c kiÕn thøc vÒ tµi chÝnh ng©n hµng vµ Marketing. - Ph¸t huy c¸c c«ng t¸c sinh ho¹t ®oµn thÓ, ph¸t ®éng c¸c phong trµo thi ®ua lËp thµnh tÝch trong chi nh¸nh, t¹o sù ®oµn kÕt nhÊt trÝ cao trong khèi nh©n viªn vµ l·nh ®¹o Më réng quan hÖ ®¹i lý, quan hÖ tµi kho¶n víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi. §Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc nµy chi nh¸nh cÇn ®Ò nghÞ Techcombank ViÖt Nam cho phÐp chi nh¸nh më tµi kho¶n riªng t¹i Ng©n hµng ®¹i lý n­íc ngoµi. Tõ ®ã chi nh¸nh cã thÓ tËn dông ®­îc quan hÖ s½n cã cña hÖ thèng Techcombank ViÖt Nam víi c¸c chi nh¸nh n­íc ngoµi, duy tr× mèi quan hÖ tèt ®Ñp víi c¸c ng©n hµng truyÒn thèng. §ång thêi chi nh¸nh còng cÇn ®Èy m¹nh c¸c quan hÖ víi c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi b»ng nhiÒu con ®­êng kh¸c nhau. Cñng cè vµ t¨ng c­êng øng dông c«ng nghÖ Ng©n hµng - TriÓn khai nèi m¹ng thanh to¸n gi÷a chi nh¸nh víi kh¸ch hµng. - N©ng cao hiÖu suÊt sö dông m¹ng SWIFT. - Ph¸t triÓn phÇn mÒm øng dông víi tèc ®é tù ®éng ho¸, b¶o mËt cao, tÝnh cËp nhËt kÞp thêi vµ truyÒn tin ph¶i ®­îc tù ®éng ho¸ trªn m¹ng ®iÖn tö. - KÕt hîp gi÷a ng©n hµng th­¬ng m¹i víi nhau cïng víi NHNN ®Ó x©y dùng m¹ng líi thanh to¸n quèc gia. §Ó hoµn thiÖn c«ng nghÖ thanh to¸n cña m×nh th× bªn c¹nh viÖc tËn dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ sù gióp ®ì cña ng©n hµng tõ phÝa ng©n hµng Kü Th­¬ng ViÖt Nam, chi nh¸nh cÇn tù m×nh cã nh÷ng ®Çu t­ thÝch hîp ®Ó c¶i tiÕn hÖ thèng thanh to¸n vµ phÇn mÒm øng dông cho phï hîp víi ho¹t ®éng cña m×nh. - Ngoµi ra chi nh¸nh cÇn x©y dùng mét Website cho riªng m×nh, t¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh Techcombank nãi chung vµ h×nh ¶nh uy tÝn cña chi nh¸nh nãi riªng. - T¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng hç trî, cã c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro th­êng xuyªn vµ kÞp thêi ®Æc biÖt trong b«i c¶nh thÞ tr­êng ngo¹i hèi cã nhiÒu biÕn ®éng vµ do tÝnh rñi ro tiÒm Èn trong b¶n chÊt c¸c ph­¬ng thøc TTQT. C«ng t¸c qu¶n lý: - Còng cÇn chó träng t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t néi bé ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c sai sãt vµ cã h­íng kh¾c phôc söa ch÷a, ®¶m b¶o chÊt l­îng dÞch vô, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ n©ng cao h×nh ¶nh uy tÝn chi nh¸nh. - T¨ng c­êng sù phèi kÕt hîp gi÷a c¸c phßng ban trong chi nh¸nh vµ gi÷a c¸c phßng TTQT cña c¸c chi nh¸nh trong cïng hÖ thèng Techcombank. §Æc biÖt lµ sù trao ®æi cung cÊp th«ng tin vµ gi¶m nhÑ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ g©y phiÒn hµ, tèn thêi gian vµ chi phÝ cho kh¸ch hµng. 3.3.5. KiÕn nghÞ ®èi víi kh¸ch hµng 3.3.5.1. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô trong giao dÞch ngo¹i th­¬ng vµ TTQT Mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c rñi ro trong ho¹t ®éng TTQT nãi chung lµ do sù yÕu kÐm trong hiÓu biÕt nghiÖp vô kinh tÕ ®èi ngo¹i cña c¸c doanh nghiÖp XNK. Sù thiÕu hiÓu biÕt nµy cã thÓ do h¹n chÕ vÒ ngo¹i ng÷ hoÆc ch­a n¾m v÷ng c¸c th«ng lÖ TTQT nãi riªng vµ c¸c kiÕn thøc kinh tÕ nãi chung vµ hËu qu¶ lµ doanh nghiÖp lµ nh÷ng ng­êi chÞu rñi ro tr­íc tiªn, ng©n hµng th× bÞ ¶nh h­ëng vÒ uy tÝn, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng bÞ gi¶m sót. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp cÇn tù trang bÞ cho m×nh vµ kh«ng ngõng n©ng cao c¸c nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng vµ TTQT ®Ó tr¸nh nh÷ng sai lÇm kh«ng ®¸ng cã. Theo ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó ý n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ hiÓu biÕt cña c¸c nh©n viªn trong lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng còng nh­ trong ho¹t ®éng TTQT. - C¸c doanh nghiÖp còng cÇn thËn träng khi ký kÕt c¸c hîp ®ång ngo¹i th­¬ng. Ph¶i c©n nh¾c tõng ®iÒu kho¶n tr­íc khi ký kÕt v× nh÷ng ®iÒu kho¶n ®ã cã thÓ bÊt lîi cho mét hoÆc nhiÒu bªn ®èi t¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c ®iÒu kho¶n kh«ng cã lîi cho m×nh. - C¸c doanh nghiÖp nªn cã sù cã sù tham vÊn cña ng©n hµng hoÆc c¸c chuyªn gia kinh tÕ, chuyªn viªn luËt ngo¹i th­¬ng ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶. 3.3.5.2. T×m hiÓu kü vµ lùa chän ®óng ®èi t¸c n­íc ngoµi Bªn c¹nh viÖc ph¶i thËn träng khi ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th­¬ng c¸c doanh nghiÖp còng hÕt søc thËn träng trong viÖc lùa chän ®èi t¸c n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng kinh doanh XNK diÔn ra ë c¸c n­íc kh¸c nhau, cã sù c¸ch biÖt vÒ kho¶ng c¸ch ®Þa lý, phong tôc tËp qu¸n ... nªn trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ph¶i t×m hiÓu kü th«ng tin vÒ ®èi t¸c qua mäi kªnh cã thÓ vÝ dô nh­ lÊy th«ng tin tõ Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, tõ §¹i sø qu¸n, Bé th­¬ng m¹i, Bé ngo¹i giao, tõ c¸c ng©n hµng phôc vô m×nh hoÆc mua th«ng tin tõ c¸c c«ng ty chuyªn vÊn tin... ®Æc biÖt lµ uy tÝn, n¨ng lùc tµi chÝnh, ®iÓm m¹nh vµ h¹n chÕ cña ®èi t¸c. NÕu lùa chän ®­îc ®èi t¸c lµm ¨n trung thùc, cã thiÖn chÝ th× nh÷ng v­íng m¾c, bÊt ®ång ph¸t sinh trong quan hÖ giao dÞch cã thÓ dÔ dµng gi¶i quyÕt th«ng qua th­¬ng l­îng. Ng­îc l¹i, nÕu nh­ b¹n hµng cè t×nh lõa ®¶o th× dï hîp ®ång chÆt chÏ ®Õn ®©u, quyÒn lîi cña doanh nghiÖp ViÖt Nam còng bÞ ¶nh h­ëng. KÕt luËn ch­¬ng 3: Trªn c¬ së c¸c lý luËn c¬ b¶n vÒ TTQT ®· tr×nh bµy ë ch­¬ng 1 vµ c¸c ®¸nh gi¸, ph©n tÝch hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT cña chi nh¸nh Techcombank Th¨ng Long ë ch­¬ng 2, ë ch­¬ng 3 kho¸ luËn ®· ®Ò xuÊt mét sè c¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®Õn c¸c c¬ quan chøc n¨ng, víi NHNN víi Techcombank vµ víi kh¸ch hµng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank chi nh¸nh Th¨ng Long. KÕt luËn ThÕ giíi hiÖn nay biÕn ®æi kh«ng ngõng lµm kho¶ng c¸ch kh«ng gian vµ thêi gian ngµy cµng thu hÑp. Quan hÖ kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng ®­îc th¾t chÆt nhê cã c¸c mèi quan hÖ ngo¹i giao, hîp t¸c ®èi tho¹i gi÷a c¸c quèc gia trong ®ã kh«ng thÓ phñ nhËn sù ®ãng gãp v« cïng quan träng cña c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng mµ TTQT ®ãng vai trß chñ ®¹o. Víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, TTQT còng lµ nguån thu ®¸ng kÓ vµ gãp phÇn hç trî c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng diÔn ra thuËn lîi vµ hiÖu qu¶ h¬n, trë thµnh cÇu nèi gi÷a ng©n hµng vµ phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. Trong ph¹m vi kho¸ luËn, ta ®· thÊy ®­îc phÇn nµo ho¹t ®éng TTQT vµ vai trß cña nã ®èi víi c©c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ vµ thùc tÕ ho¹t ®éng TTQT t¹i Techcombank Th¨ng Long. Ho¹t ®éng TTQT ë ®©y vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, c¶n trë cho sù ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ ®em l¹i lµ ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ vÞ trÝ cña chi nh¸nh, do ®ã, cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¶ thi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT bëi ®ã lµ b­íc ®Öm cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn c©n xøng, æn ®Þnh, v÷ng ch¾c cña Techcombank Th¨ng Long. B»ng nh÷ng kiÕn thøc em ®· ®­îc truyÒn d¹y t¹i Häc viÖn cïng thêi gian thùc tËp thùc tÕ t¹i Techcombank Th¨ng Long vµ sù trî gióp nhiÖt t×nh cña gi¸o viªn h­íng dÉn em ®· hoµn thµnh Kho¸ luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi : “Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng Thanh to¸n quèc tÕ t¹i Ng©n hµng Kü Th­¬ng ViÖt Nam chi nh¸nh Th¨ng Long”. Do thêi gian cã h¹n céng víi nh÷ng h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc, ch¾c ch¾n r»ng kho¸ luËn vÉn cßn nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh, em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c ThÇy c« vµ bÌ b¹n ®Ó kho¸ luËn hoµn thiÖn vµ cã tÝnh kh¶ thi h¬n . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c anh chÞ phßng DÞch vô Kh¸ch hµng Doanh nghiÖp chi nh¸nh Techcombank Th¨ng Long ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Ng©n hµng vµ em còng xin göi lêi c¸m ¬n ch©n thµnh tíi c« NguyÔn ThÞ CÈm Thuû ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thiÖn kho¸ luËn nµy. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PGS.TS. NguyÔn V¨n TiÕn : Thanh to¸n quèc tÕ trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. NXB Thèng kª 2005. PGS.TS. NguyÔn V¨n TiÕn: §¸nh gi¸ vµ phßng ngõa rñi ro trong kinh doanh ng©n hµng. NXB Thèng kª 2003. §ç Linh HiÖp, Hoµng Trung Böu: Gi¸o tr×nh thanh to¸n quèc tÕ vµ tµi trî xuÊt nhËp khÈu. NXB Thèng kª 2002. PGS §inh Xu©n Tr×nh : Gi¸o tr×nh Thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng. NXB Gi¸o dôc 1998. TS.NG¦T NguyÔn ThÞ Minh HiÒn: Gi¸o tr×nh Marketing Ng©n Hµng. NXB Thèng kª 2003. Vò H÷u Töu : Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng. NXB Gi¸o dôc 2002. Lª V¨n T­, Lª Tïng V¨n : TÝn dông tµi trî XuÊt nhËp khÈu, thanh to¸n quèc tÕ vµ kinh doanh ®èi ngo¹i. NXB Thèng Kª 2000. TS. Vò ThÞ Thuý Nga : Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam. LuËn ¸n TiÕn sÜ kinh tÕ, Häc viÖn Ng©n hµng 2003. Thêi b¸o Ng©n hµng, t¹p chÝ Ng©n hµng, thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam… B¶n tin Techcombank hµng quý, sæ tay s¶n phÈm dÞch vô Techcombank, tµi liÖu thanh to¸n quèc tÕ néi bé vµ bªn ngoµi Website: www. Techcombank.com.vn B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Techcombank Th¨ng Long n¨m 2003, 2004, 2005. Môc lôc Danh môc ký tù viÕt t¾t. Danh môc s¬ ®å, b¶ng, biÓu. Më ®Çu 1 Ch­¬ng 1 :Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Thanh to¸n Quèc TÕ 1.1. Thanh to¸n quèc tÕ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ 3 1.1.1. Kh¸i niÖm TTQT 3 1.1.2. Vai trß cña TTQT 3 1.1.3. C¸c nguån luËt ®iÒu chØnh quan hÖ TTQT 5 1.1.4. C¸c ph­¬ng tiÖn sö dông trong TTQT 7 1.1.5. C¸c ph­¬ng thøc TTQT 10 1.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT 19 1.2.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT 19 1.2.2. C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh 19 1.2.3. C¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng 21 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT 22 1.3.1. Nh©n tè kh¸ch quan 22 1.3.2. Nh©n tè chñ quan 23 Tãm t¾t ch­¬ng 1 25 Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i NHTMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam Chi nh¸nh Th¨ng Long 2.1. Kh¸i qu¸t ho¹t ®éng cña ng©n hµng TMCP Kü Th­¬ng chi nh¸nh Th¨ng Long 26 2.1.1. §«i nÐt vÒ Techcombank Th¨ng Long 26 2.1.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña Techcombank Th¨ng Long trong thêi gian qua. 29 2.2. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ TTQT t¹i NHTMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam chi nh¸nh Th¨ng Long 33 2.2.1. Quy ®inh vÒ ho¹t ®éng TTQT cña Techcombank Th¨ng Long 33 2.2.2. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT 34 2.2.3. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n trong ho¹t ®éng TTQT 44 KÕt luËn ch­¬ng 2 50 Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng Thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHTMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam chi nh¸nh Th¨ng Long 3.1. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña Ng©n hµng TMCP Kü th­¬ng viÖt nam chi nh¸nh Th¨ng Long 51 3.1.1. §Þnh h­íng ph¸t triÓn chung 51 3.1.2. §Þnh h­íng ho¹t ®éng TTQT 52 3.2. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT t¹i NHTMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam chi nh¸nh Th¨ng Long 52 3.2.1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng, t×m hiÓu nhu cÇu, t×m kiÕm kh¸ch hµng míi, n©ng cao thÞ phÇn 53 3.2.2. Më réng c¸c lo¹i h×nh TTQT vµ c¸c s¶n phÈm kÌm theo TTQT 54 3.2.3. Hoµn thiÖn c«ng nghÖ ng©n hµng vµ quy tr×nh TTQT 55 3.2.4. N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ t¨ng c­êng sè l­îng c¸n bé nh©n viªn cho bé phËn TTQT 56 3.2.5. H­íng dÉn bæ sung kiÕn thøc cho kh¸ch hµng vÒ TTQT vµ ho¹t ®éng Ngo¹i th­¬ng 58 3.2.6. Chó träng ph¸t triÓn m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý vµ n©ng cao uy tÝn cña ng©n hµng trªn tr­êng quèc tÕ 59 3.3. KiÕn nghÞ 61 3.3.1. KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc 61 3.3.2. §èi víi Ng©n hµng Nhµ n­íc 63 3.3.3. KiÕn nghÞ ®èi víi NHTMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam 65 3.3.4. KiÕn nghÞ ®èi víi Techcombank Th¨ng Long 67 3.3.5. KiÕn nghÞ ®èi víi kh¸ch hµng 69 KÕt luËn ch­¬ng 3 70 KÕt luËn chung 71 Danh môc c¸c S¬ ®å, b¶ng, biÓu S¬ ®å 1.1: Quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn 11 1.2: Quy tr×nh thanh to¸n nhê thu tr¬n 12 1.3: Quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n nhê thu kÌm chøng tõ 15 1.4: Quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n tÝn dông chøng tõ 17 2.1: C¬ cÊu tæ chøc cña Techcombank Th¨ng Long 28 B¶ng 2.1: T×nh h×nh nguån vèn t¹i Techcombank Th¨ng Long theo tÝnh chÊt huy ®éng 30 2.2: KÕt qu¶ ho¹t ®éng TTQT 32 2.3 Doanh sè Thanh to¸n XNK 34 2.4: KÕt qu¶ Kinh doanh Ngo¹i tÖ 35 2.5: Doanh sè thanh to¸n ChuyÓn tiÒn 36 2.6: Doanh sè thanh to¸n Nhê thu 37 2.7: Doanh sè thanh to¸n L/C 38 BiÓu 2.1: BiÓu ®å tû träng tõng ph­¬ng thøc thanh to¸n trong tæng doanh sè 39 B¶ng 2.8: KÕt qu¶ ho¹t ®éng TTQT 42 B¶ng 2.9: HiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTQT qua mét sè tiªu thøc 43 Danh môc ký tù viÕt t¾t BCT : Bé chøng tõ Cttqt : Chi phÝ thanh to¸n quèc tÕ Dttqt : Doanh thu thanh to¸n quèc tÕ L/C : Letter of Credit (TÝn dông th­) Lnttqt : Lîi nhuËn thanh to¸n quèc tÕ NHNN : Ng©n hµng Nhµ n­íc NHTM : Ng©n hµng th­¬ng m¹i NHTMCP : Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cæ phÇn NK : NhËp khÈu Techcombank : Ng©n hµng TMCP Kü Th­¬ng ViÖt Nam TDCT : TÝn dông chøng tõ TMQT : Th­¬ng m¹i quèc tÕ TTQT : Thanh to¸n quèc tÕ XK : XuÊt khÈu XNK : XuÊt, nhËp khÈu ._.