Nâng cao hiệu quả hoạt động liên doanh tại Công ty Dầu khí Đài Hải (DHP)

Lêi nãi ®Çu Trong xu h­íng toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ngµy cµng gia t¨ng m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay, viÖc më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña mçi mét quèc gia lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. §©y lµ qu¸ tr×nh khai th¸c c¸c nguån lùc bªn ngoµi ®Ó ph¸t huy néi lùc cña nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia nh»m thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. ChÝnh v× thÕ kh«ng mét n­íc nµo bã hÑp ho¹t ®éng kinh tÕ cña m×nh trong ph¹m vi quèc gia mµ kh«ng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong khu vùc vµ toµn cÇu. HiÖn nay, ViÖt nam ®ang trong giai ®o¹n ®æi míi nÒn kinh tÕ, héi nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi nªn ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ngµy cµng diÔn ra s«i ®éng. Kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ngõng t¨ng cao, hîp t¸c vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lu«n ®­îc khuyÕn khÝch më réng,..Qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi chung vµ doanh nghiÖp liªn doanh nãi riªng ®· thÓ hiÖn vµ ph¸t huy vai trß quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. ThÕ nh­ng ho¹t ®éng liªn doanh víi n­íc ngoµi vÉn cßn tån t¹i kh«ng Ýt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh, mÆc dï ChÝnh phñ ViÖt nam ®· ban hµnh nhiÒu biÖn ph¸p nh»m c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, th¸o gì v­íng m¾c, gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp liªn doanh. Sau thêi gian nghiªn cøu, t×m hiÓu ho¹t ®éng liªn doanh t¹i C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i (DHP), víi mong muèn ®ãng gãp mét sè ý kiÕn nh»m th¸o gì khã kh¨n, t«i ®· chän ®Ò tµi: “Thùc tr¹ng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng liªn doanh t¹i C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i (DHP)” lµm ®Ò tµi kho¸ luËn tèt nghiÖp. Ngoµi môc lôc, lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ doanh nghiÖp liªn doanh theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng liªn doanh víi n­íc ngoµi t¹i C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i (DHP) Ch­¬ng III: §Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng liªn doanh cã hiÖu qu¶ víi n­íc ngoµi t¹i C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i (DHP) Qua bµi viÕt nµy t«i còng xin ®­îc bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh tíi C« gi¸o- TiÕn sÜ Vò ThÞ Kim Oanh – Khoa kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng, Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng, V¨n phßng C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i Hµ néi ®· tËn t×nh h­íng dÉn t«i hoµn thµnh bµi viÕt nµy. T«i hy väng bµi viÕt sÏ nhËn ®­îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o trong tr­êng vµ cña C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i (DHP). Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµI t¹I viÖt nam Kh¸i qu¸t chung vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi 1. Kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi §Çu t­ n­íc ngoµi lµ nh÷ng ph­¬ng thøc ®Çu t­ vèn, tµi s¶n ë n­íc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh víi môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn vµ nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi chñ yÕu mµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ toµn bé hay phÇn lín vèn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n nh»m giµnh quyÒn ®iÒu hµnh hoÆc tham gia ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô th­¬ng m¹i. Theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam ngµy 12/11/1996 ®· ®­a ra c¸c kh¸i niÖm sau: “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ” lµ viÖc nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­a vµo ViÖt nam vèn b»ng tiÒn hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ theo quy ®Þnh cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt nam. “Nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi” lµ tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt nam. HiÖn nay, do sù ph¸t triÓn ®a d¹ng, s©u réng mang tÝnh toµn cÇu cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ®ã mµ còng h×nh thµnh nh÷ng h×nh thøc ®Çu t­ ®a d¹ng ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Çu t­ cña tõng nhµ ®Çu t­, cña tõng quèc gia trong tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. 2. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chñ yÕu 2.1 Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh §©y lµ mét lo¹i h×nh ®Çu t­, trong ®ã c¸c bªn tham gia hîp ®ång (gäi lµ c¸c bªn hîp doanh) ký kÕt tho¶ thuËn ®Ó tiÕn hµnh mét hoÆc nhiÒu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë n­íc nhËn ®Çu t­, trªn c¬ së quy ®Þnh râ ®èi t­îng, néi dung kinh doanh, nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho c¸c bªn tham gia mµ kh«ng thµnh lËp mét ph¸p nh©n. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh do ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn hîp doanh ký. Thêi h¹n cã hiÖu lùc cña hîp ®ång do c¸c bªn tho¶ thuËn vµ ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cña n­íc nhËn ®Çu t­ chuÈn y. C¸c bªn hîp doanh vÉn gi÷ nguyªn së h÷u riªng ®èi víi tµi s¶n gãp vµo hîp doanh. KÕt qu¶ ho¹t ®éng phô thuéc vµo sù tån t¹i vµ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña mçi bªn hîp doanh. 2.2 Doanh nghiÖp liªn doanh Do c¸c bªn n­íc ngoµi vµ n­íc chñ nhµ cïng gãp vèn, cïng kinh doanh, cïng h­ëng lîi vµ chia sÎ rñi ro theo tû lÖ vèn gãp. Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp theo h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo luËt ph¸p n­íc nhËn ®Çu t­. Mçi bªn liªn doanh chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi bªn kia, víi doanh nghiÖp liªn doanh trong ph¹m vi phÇn vèn cña m×nh trong vèn ph¸p ®Þnh. Tû lÖ gãp vèn cña bªn n­íc ngoµi hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi do c¸c bªn liªn doanh tho¶ thuËn. 2.3 Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (tæ chøc hoÆc c¸ nh©n ng­êi n­íc ngoµi) do nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thµnh lËp t¹i n­íc chñ nhµ, tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®­îc thµnh lËp theo h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo luËt ph¸p n­íc chñ nhµ. Tµi s¶n cña doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thuéc tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n n­íc ngoµi nªn hä cã quyÒn quyÕt ®Þnh bé m¸y ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. Ngoµi ra, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së hîp ®ång x©y dùng – kinh doanh – chuyÓn giao, hîp ®ång x©y dùng – chuyÓn giao – kinh doanh, hîp ®ång x©y dùng – chuyÓn giao. Hîp ®ång x©y dùng (Build) - kinh doanh (Operation) - chuyÓn giao (Transfer) (BOT) lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña n­íc chñ nhµ víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng, kinh doanh c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, hÕt thêi h¹n nµy nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao kh«ng båi hoµn c«ng tr×nh ®ã cho Nhµ n­íc chñ nhµ. Hîp ®ång x©y dùng (Build) - chuyÓn giao (Transfer)- kinh doanh (Operation) (BTO) lµ v¨n b¶n ®­îc ký kÕt gi÷a c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña n­íc chñ nhµ víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng, sau khi x©y xong nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh ®ã cho nhµ n­íc chñ nhµ, ChÝnh phñ n­íc chñ nhµ dµnh cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi quyÒn kinh doanh khai th¸c c«ng tr×nh ®ã trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó thu håi vèn ®Çu t­ vµ lîi nhuËn hîp lý. Hîp ®ång x©y dùng (Build) - chuyÓn giao (Transfer) (BT) lµ v¨n b¶n ®­îc ký kÕt gi÷a c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña n­íc chñ nhµ víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoa× ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng, sau khi x©y xong nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh ®ã cho Nhµ n­íc chñ nhµ, ChÝnh phñ n­íc chñ nhµ cho phÐp nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc hiÖn dù ¸n kh¸c ®Ó kinh doanh, khai th¸c nh»m thu håi vèn ®Çu t­ vµ lîi nhuËn hîp lý. Vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n theo hîp ®ång BOT, BTO, BT lµ vèn riªng cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, song còng cã thÓ lµ vèn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi céng víi vèn cña ChÝnh phñ n­íc chñ nhµ. QuyÒn lîi vµ nghÜa vô cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong hîp ®ång BOT, BTO, BT. Hîp ®ång BOT, BTO, BT cã hiÖu lùc kÓ tõ khi ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµI t¹I viÖt nam Kh¸i niÖm vµ c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña mét doanh nghiÖp liªn doanh Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh KÓ tõ cuèi thÕ kû 19, víi sù xuÊt hiÖn cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu t­ b¶n gi÷a c¸c c­êng quèc t­ b¶n, c¸c thùc thÓ kinh doanh dùa trªn c¬ së sù pha trén cña c¸c t¸c nh©n kinh tÕ vÒ vèn, lao ®éng, m¸y mãc, thÞ tr­êng cña c¸c c«ng ty mang quèc tÞch kh¸c nhau xuÊt hiÖn. Nh÷ng thùc thÓ kinh doanh hîp nhÊt nµy lµ mÇm mèng vËt chÊt ®Çu tiªn cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi. Sau ®¹i chiÕn thÕ giíi thø hai, víi sù gia t¨ng nhanh chãng cña bu«n b¸n vµ ®Çu t­ quèc tÕ, c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp kh«ng chØ nh»m thu lîi Ých ngo¹i vi mµ ®· trë thµnh sù lùa chän cã tÝnh chÊt sèng cßn vÒ mÆt chiÕn l­îc cña c¸c c«ng ty th«ng qua ho¹t ®éng hîp t¸c. C¸c doanh nghiÖp liªn doanh trë thµnh ph­¬ng tiÖn ®Ó v­ît qua c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸, luËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ c¸c n­íc ®Ó t¹o ra nh÷ng lîi thÕ kinh tÕ míi nhê më réng quy m«, thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ gia t¨ng c¹nh tranh ë c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau. C¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi cã nh÷ng quy luËt vËn ®éng néi t¹i vµ nh÷ng ®Æc thï ph¸t triÓn, chóng ®­îc quan niÖm theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Trong cuèn “Tõ ®iÓn tiÕng Anh kinh doanh”, J.H Adam ®· ®Þnh nghÜa: “Doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét quan hÖ b¹n hµng t¹m thêi nh­ng ®«i khi cã tÝnh chÊt l©u dµi ®­îc thµnh lËp tõ hai hoÆc nhiÒu c¸ nh©n hoÆc c«ng ty ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc kinh doanh nhÊt ®Þnh trong ®ã rñi ro vÒ thua lç nh­ng vÉn cã thÓ mong ®îi mét tû lÖ lîi nhuËn hîp lý. C¸c bªn liªn doanh cïng chia sÎ c¸c kho¶n chi phÝ vµ lîi nhuËn theo c¸c tû lÖ ®­îc tho¶ thuËn.” §Þnh nghÜa nµy chØ ra mét doanh nghiÖp liªn doanh thùc chÊt lµ mét quan hÖ b¹n hµng t¹m thêi hoÆc l©u dµi cña hai bªn hoÆc nhiÒu c¸ nh©n hoÆc c«ng ty cïng ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc kinh doanh. Lîi nhuËn lµ ®énglùc ®Ó thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh. C¸c kho¶n chi phÝ vµ lîi nhuËn ®­îc ph©n chia gi÷a c¸c bªn theo tû lÖ ®· ®­îc tho¶ thuËn. LuËt kinh doanh (Business Law) cña Hoa Kú ®Þnh nghÜa: “Liªn doanh lµ mét quan hÖ b¹n hµng trong ®ã hai hay nhiÒu chñ thÓ cïng ®ãng gãp lao ®éng hoÆc tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®Æt ra vµ cïng chia sÎ c¸c kho¶n lîi nhuËn vµ rñi ro ngang nhau hoÆc do c¸c bªn tho¶ thuËn”. Gièng víi ®Þnh nghÜa trªn ®©y, ®Þnh nghÜa nµy còng nªu râ ®­îc liªn doanh lµ mét quan hÖ b¹n hµng cña hai hay nhiÒu chñ thÓ cïng tham gia nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh vµ cïng chia sÎ c¸c kho¶n lîi nhuËn vµ rñi ro. Tuy vËy ®Þnh nghÜa nµy cßn cho thÊy tµi s¶n vµ lao ®éng lµ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n do c¸c bªn liªn doanh ®ãng gãp ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh. Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) ®· ®­a ra kh¸i niÖm vÒ liªn doanh nh­ sau: Trªn quan ®iÓm c¹nh tranh, liªn doanh lµ mét h×nh thøc n»m gi÷a hîp ®ång vµ liªn minh, trong ®ã hai hoÆc nhiÒu c«ng ty liªn kÕt ho¹t ®éng víi nhau trong mét hoÆc h¬n c¸c lÜnh vùc d­íi ®©y: TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng mua b¸n. Khai th¸c c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, ph¸t triÓn hoÆc ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Nghiªn cøu vµ triÓn khai. Ho¹t ®éng, chÕ t¹o vµ x©y dùng. Theo c¸ch tiÕp cËn cña tæ chøc OECD, liªn doanh lµ mét h×nh thøc trung gian n»m gi÷a hîp ®ång vµ liªn minh xÐt theo møc ®é quan hÖ vµ quy m«, liªn doanh lµ mét h×nh thøc kh«ng ph¶i lµ mét quan hÖ hîp ®ång ®¬n gi¶n mµ nã cao h¬n h×nh thøc quan hÖ nµy. Tuy vËy liªn doanh còng kh«ng ph¶i lµ mét quan hÖ cã tÝnh chÊt liªn minh chÆt chÏ vµ ®Çy ®ñ víi sù tham gia cña nhiÒu bªn vµ cã quy m« lín liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Víi vÞ trÝ trung gian ®ã, liªn doanh cã thÓ xuÊt hiÖn trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau bao gåm c¶ ho¹t ®éng bu«n b¸n, s¶n xuÊt, nghiªn cøu, khai th¸c...Gièng nh­ c¸c ®Þnh nghÜa trªn ®©y, quan niÖm nµy còng chØ ra ®­îc liªn doanh cã thÓ thµnh lËp trªn c¬ së hai hoÆc nhiÒu c«ng ty liªn kÕt l¹i víi nhau, nh­ng ®©y chØ lµ nh÷ng ho¹t ®éng liªn kÕt cã tÝnh chÊt bé phËn. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt nam ®­a ra ®Þnh nghÜa vÒ doanh nghiÖp liªn doanh nh­ sau: “doanh nghiÖp liªn doanh” lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a ChÝnh phñ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam vµ chÝnh phñ n­íc ngoµi, hoÆc lµ doanh nghiÖp do doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp doanh nghiÖp ViÖt nam, hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Qui ®Þnh nµy cña luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam tËp trung chñ yÕu vµo khÝa c¹nh ph¸p lý cña doanh nghiÖp liªn doanh lµ hîp ®ång liªn doanh ký kÕt gi÷a bªn hoÆc c¸c bªn ViÖt nam víi bªn hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi. Sè bªn tham gia vµo doanh nghiÖp liªn doanh cã thÓ lµ mét hoÆc nhiÒu bªn nh»m tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Còng cã thÓ c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp lµ mét bªn cña mét doanh nghiÖp liªn doanh míi. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt nam, cã mét ngo¹i lÖ do hoµn c¶nh lÞch sö ®Ó l¹i lµ c¬ së ph¸p lý cña doanh nghiÖp liªn doanh cã thÓ lµ mét HiÖp ®Þnh Quèc tÕ ký gi÷a hai ChÝnh phñ: ChÝnh phñ ViÖt nam vµ ChÝnh phñ n­íc ngoµi (doanh nghiÖp liªn doanh dÇu khÝ ViÖt X«-Vietsopetro lµ mét vÝ dô minh ho¹ cho ngo¹i lÖ nµy). Nh­ vËy, nÕu c¨n cø theo mét sè ®Þnh nghÜa trªn ®©y, cã thÓ thÊy r»ng trªn thùc tÕ cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau ®èi víi doanh nghiÖp liªn doanh n­íc ngoµi, mçi c¸ch tiÕp cËn nhÊn m¹nh ®Õn mét khÝa c¹nh ®Æc thï nhÊt ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tõng n­íc. Tuy vËy, c¸c ®Þnh nghÜa trªn ®©y ®Òu tËp trung vµo nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n sau ®©y: - Thø nhÊt, doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ mét h×nh thøc cña tæ chøc kinh doanh cã tÝnh chÊt quèc tÕ trong c¸c h×nh thøc kinh doanh quèc tÕ lµ xuÊt nhËp khÈu, gia c«ng thuª cho n­íc ngoµi hoÆc thuª n­íc ngoµi gia c«ng, hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, doanh nghiÖp liªn doanh, c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi hoÆc ho¹t ®éng cÊp giÊy phÐp kinh doanh hay thµnh lËp c¸c ®¹i lý ®Æc quyÒn. Cô thÓ h¬n, doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp. TÝnh chÊt quèc tÕ ®­îc thÓ hiÖn chñ yÕu ë sù kh¸c nhau vÒ quèc tÞch cña c¸c bªn tham gia liªn doanh, qu¸ tr×nh thµnh lËp liªn doanh vµ sù ho¹t ®éng cña c¸c bªn v­ît ra ngoµi biªn giíi quèc gia cña chóng. - Thø hai, doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ mét quan hÖ b¹n hµng l©u dµi vµ lµ mét liªn kÕt h÷u c¬ cña hai bªn hoÆc nhiÒu bªn nh­ng c¸c bªn nµy Ýt nhÊt thuéc hai quèc tÞch kh¸c nhau. NÕu chØ cã c¸c bªn cïng mét quèc tÞch tham gia liªn doanh th× ®ã lµ liªn doanh trong n­íc hay liªn doanh néi ®Þa ngo¹i trõ tr­êng hîp c¸c bªn cã cïng quèc tÞch thµnh lËp liªn doanh ë mét n­íc thø ba. C¸c bªn tham gia cã thÓ lµ c¸c chi nh¸nh cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia, c¸c chi nh¸nh cña c«ng ty ®a quèc gia víi c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ hoÆc gi÷a chi nh¸nh cña c«ng ty ®a quèc gia víi t­ nh©n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ®èi t¸c tham gia thµnh lËp liªn doanh rÊt ®a d¹ng. - Thø ba, doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi bao gåm nhiÒu yÕu tè n­íc ngoµi kh¸c nhau: quèc tÞch kh¸c nhau, c«ng nghÖ qu¶n lý kh¸c nhau, kh¸c nhau vÒ hÖ thèng tµi chÝnh, luËt ph¸p vµ b¶n s¾c v¨n ho¸. Sù kh¸c nhau nµy lµm t¨ng tÝnh phøc t¹p cña viÖc tæ chøc liªn doanh còng nh­ lµm t¨ng rñi ro cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp liªn doanh. - Thø t­, doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi ho¹t ®éng trªn c¬ së ®ãng gãp cña c¸c bªn vÒ vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý, cïng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lîi nhuËn vµ chia sÎ c¸c rñi ro. §iÒu nµy ph¶n ¸nh thuéc tÝnh “céng ®ång” vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn ®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng cña liªn doanh. B¶n chÊt cña lîi thÕ nµy cña liªn doanh kh«ng ph¶i lµ phÐp céng ®¬n gi¶n c¸c lîi thÕ s½n cã cña c¸c bªn mµ chÝnh lµ viÖc t¹o ra nh÷ng lîi thÕ míi lín h¬n kh¶ n¨ng néi t¹i cña c¸c bªn. - Thø n¨m, lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi cã thÓ bao gåm c¸c ho¹t ®éng chÕ t¹o, chÕ biÕn, bu«n b¸n hoÆc c¸c ho¹t ®éng dÞch vô nh­ dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng, du lÞch, vËn t¶i, b¶o hiÓm, t­ vÊn, ho¹t ®éng nghiªn cøu c¬ b¶n vµ nghiªn cøu triÓn khai...§èi t­îng ho¹t ®éng kinh doanh ®a d¹ng cña doanh nghiÖp liªn doanh lµm t¨ng tÝnh ®Æc thï trong ho¹t ®éng cña c¸c liªn doanh trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau. - Thø s¸u, c¬ së ph¸p lý cña sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ hîp ®ång liªn doanh ký kÕt gi÷a c¸c bªn vµ luËt ph¸p cña n­íc së t¹i. Sù tháa thuËn cña c¸c bªn d­íi sù b¶o ®¶m cña luËt ph¸p t¹o nªn c¬ chÕ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña c¸c bªn trong mét thùc thÓ thèng nhÊt. §iÒu nµy cho thÊy mét mÆt c¸c bªn tham gia thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i chÊp nhËn tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh theo hÖ thèng luËt ph¸p n­íc së t¹i. MÆt kh¸c, luËt ph¸p cña n­íc së t¹i ph¶i thÝch øng víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ hÊp dÉn ë møc nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi tham gia thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y cã thÓ ®i ®Õn kÕt luËn: Doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ mét h×nh thøc tæ chøc kinh doanh quèc tÕ cña c¸c bªn tham gia cã quèc tÞch kh¸c nhau trªn c¬ së cïng gãp vèn, cïng qu¶n lý, cïng ph©n chia lîi nhuËn, cïng chia sÎ nh÷ng rñi ro ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng dÞch vô hoÆc c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu bao gåm nghiªn cøu c¬ b¶n vµ nghiªn cøu triÓn khai theo c¸c ®iÒu kho¶n cam kÕt trong hîp ®ång liªn doanh ký kÕt gi÷a c¸c bªn tham gia phï hîp víi c¸c qui ®Þnh luËt ph¸p cña n­íc së t¹i. Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña mét doanh nghiÖp liªn doanh Doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét thùc thÓ kinh doanh vµ lµ mét thùc thÓ ph¸p lý ®éc lËp ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së nh÷ng sù kh¸c nhau nhÊt ®Þnh trong m«i tr­êng kinh doanh vµ v× vËy nã ®ßi hái ph¶i cã sù thÝch øng cña c¸c bªn vÒ nh÷ng yÕu tè kinh doanh c¬ b¶n: thÝch øng vÒ nguån lùc, thÝch øng vÒ tæ chøc vµ thÝch øng vÒ c¹nh tranh...Doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi cã hai ®Æc tr­ng c¬ b¶n: ®ã lµ ®Æc tr­ng vÒ mÆt kinh doanh vµ ®Æc tr­ng vÒ mÆt ph¸p lý. a/ §Æc tr­ng vÒ mÆt kinh doanh Doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së c¸c bªn cïng gãp vèn, cïng tham gia qu¶n lý, cïng ph©n chia lîi nhuËn dùa theo tû lÖ vèn gãp trong vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. Tuy vËy, c¬ chÕ ph©n chia lîi nhuËn nµy cßn phô thuéc vµo h×nh thøc thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh. C¸c bªn cïng chia sÎ rñi ro cã thÓ x¶y ra ®èi víi doanh nghiÖp liªn doanh. C¸c lo¹i rñi ro rÊt ®a d¹ng, ch¼ng h¹n: rñi ro vÒ chÝnh trÞ - ®ã lµ sù thay ®æi cña thÓ chÕ chÝnh trÞ, sù thay ®æi cña ChÝnh phñ hay Nhµ n­íc; rñi ro vÒ ph¸p lý – sù thay ®æi cña hÖ thèng luËt ph¸p vµ sù thay ®æi cña c¸c chÝnh s¸ch vµ qui ®Þnh ¸p dông ®èi víi liªn doanh; rñi ro vÒ kinh tÕ – sù thay ®æi vÒ gi¸ c¶, quan hÖ cung cÇu, mÆt hµng liªn quan ®Õn liªn doanh hoÆc do t×nh tr¹ng kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®ang ë t×nh tr¹ng suy tho¸i; rñi ro trong kinh doanh – sù thay ®æi cña khèi kh¸ch hµng, t×nh tr¹ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng hoÆc rñi ro do thiÕu hiÓu biÕt vÒ m«i tr­êng v¨n ho¸, phong tôc, tËp qu¸n cña ng­êi tiªu dïng t¹i n­íc së t¹i. Nh÷ng rñi ro nµy sÏ cµng lín nÕu thÞ tr­êng ho¹t ®éng cña liªn doanh hoµn toµn xa l¹ víi c«ng ty cã chiÕn l­îc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi trong dµi h¹n. Rñi ro, m¹o hiÓm cµng cao th× kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn cµng lín nh­ng ®ång thêi x¸c suÊt ®æ vì cña doanh nghiÖp liªn doanh cµng cao. §èi víi c¸c c«ng ty ®Çu t­ mét khèi l­îng vèn lín vµo mét lÜnh vùc kinh doanh nhÊt ®Þnh th× h×nh thøc liªn doanh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m bít tæn thÊt x¶y ra trong kinh doanh, ®èi víi c¸c c«ng ty nµy, rñi ro, m¹o hiÓm ®­îc chia sÎ cïng víi c¸c bªn cïng tham gia liªn doanh. b/ §Æc tr­ng vÒ mÆt ph¸p lý Doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét thùc thÓ ph¸p lý ®éc lËp ho¹t ®éng theo luËt ph¸p cña n­íc së t¹I. Doanh nghiÖp liªn doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. QuyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn tham gia liªn doanh ®­îc ghi trong hîp ®ång liªn doanh. Mçi bªn tham gia liªn doanh võa cã t­ c¸ch ph¸p lý riªng – chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý víi bªn kia vµ t­ c¸ch ph¸p lý chung – chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý víi toµn thÓ liªn doanh. Hîp ®ång liªn doanh lµ v¨n b¶n tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn tham gia liªn doanh vµ nã lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó h×nh thµnh nªn thùc thÓ ph¸p lý ®éc lËp nµy. Cßn ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chñ thÓ, tÝnh chØnh thÓ, tÝnh ®éc lËp cña thùc thÓ ph¸p lý, ®¶m b¶o khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp liªn doanh vµ lµ c¬ së ®Ó ph©n biÖt thùc thÓ kinh doanh nµy víi thùc thÓ kinh doanh kh¸c. Nh­ vËy, nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý quy ®Þnh ®Æc tr­ng ph¸p lý cña doanh nghiÖp liªn doanh gåm cã hîp ®ång liªn doanh vµ ®IÒu lÖ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh. Mçi lo¹i v¨n b¶n ®ãng mét vai trß nhÊt ®Þnh trong viÖc h×nh thµnh tÝnh thùc thÓ vÒ mÆt ph¸p lý cña doanh nghiÖp liªn doanh. Gi÷a ®Æc tr­ng kinh doanh vµ ®Æc tr­ng ph¸p lý cã mèi liªn hÖ qua l¹i lÉn nhau. §Æc tr­ng kinh doanh ph¶n ¸nh thùc chÊt vµ quy ®Þnh b¶n chÊt néi t¹i cña doanh nghiÖp liªn doanh trong viÖc t¹o ra nh÷ng lîi Ých cho c¸c bªn. §Æc tr­ng ph¸p lý quy ®Þnh tÝnh ®éc lËp cña doanh nghiÖp liªn doanh vµ ph¶n ¸nh tÝnh hîp ph¸p cña sù tån t¹i cña doanh nghiÖp liªn doanh theo ®iÒu kiÖn cña n­íc së t¹i (n­íc cã doanh nghiÖp liªn doanh thµnh lËp). C¶ hai ®Æc tr­ng nµy cïng ph¶n ¸nh mét thùc thÓ ®éc lËp – doanh nghiÖp liªn doanh, cho nªn cã thÓ gäi doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét thùc thÓ kinh doanh – ph¸p lý quèc tÕ ®éc lËp. Doanh nghiÖp liªn doanh ho¹t ®éng trong mét m«i tr­êng kinh doanh ®a d¹ng cña n­íc së t¹i. M«i tr­êng nµy bao gåm c¶ m«i tr­êng chÝnh trÞ, m«i tr­êng kinh tÕ, m«i tr­êng luËt ph¸p, m«i tr­êng v¨n ho¸ x· héi vµ m«i tr­êng c¹nh tranh. C¸c lo¹i m«i tr­êng nµy ®Òu t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp liªn doanh kÓ tõ khi c«ng ty b¾t ®Çu thµnh lËp vµ m«i tr­êng kinh doanh cã sù thay ®æi trong tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. §ång thêi doanh nghiÖp liªn doanh còng cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña mét doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi ®­îc thÓ hiÖn qua m« h×nh d­íi ®©y: M«i tr­êng kinh doanh: chÝnh trÞ, kinh tÕ, ph¸p luËt, v¨n ho¸ - x· héi, c¹nh tranh quèc tÕ… §Æc tr­ng vÒ mÆt kinh doanh §Æc tr­ng vÒ mÆt ph¸p lý DNLD cã t­ c¸ch ph¸p nh©n DNLD ho¹t ®éng theo hîp ®ång liªn doanh, ®IÒu lÖ vµ luËt ph¸p cña n­íc së t¹i Cïng ph©n chia lîi nhuËn Cïng tham gia qu¶n lý Cïng gãp vèn Cïng chia sÎ rñi ro Doanh nghiÖp liªn doanh (DNLD) 1.3 Thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh Muèn thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh c¸c bªn liªn doanh ph¶i lËp vµ göi hå s¬ ®Õn c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­, hå s¬ gåm: §¬n xin cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ do c¸c bªn liªn doanh ký, Hîp ®ång liªn doanh, §iÒu lÖ doanh nghiÖp liªn doanh, V¨n b¶n x¸c nhËn t­ c¸ch ph¸p lý, t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c bªn liªn doanh, B¶n gi¶i tr×nh kinh tÕ kü thuËt, Hå s¬ chuyÓn giao c«ng nghÖ (nÕu cã), B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng hoÆc b¶n gi¶i tr×nh c¸c yÕu tè cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng, Hå s¬ thuª ®Êt nÕu cã thuª ®Êt, Chøng chØ quy ho¹ch, thiÕt kÕ s¬ bé c«ng tr×nh, nÕu cã x©y dùng c«ng tr×nh. Hîp ®ång liªn doanh do c¸c bªn ký ph¶i cã nh÷ng néi dung chÝnh nh­ sau: +Tªn, ®Þa chØ, quèc tÞch, ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn liªn doanh, + Môc tiªu vµ ph¹m vi kinh doanh, + Vèn ®Çu t­, vèn ph¸p ®Þnh, tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh, ph­¬ng thøc, tiÕn ®é gãp vèn vµ tiÕn ®é x©y dùng doanh nghiÖp liªn doanh, + S¶n phÈm chñ yÕu, tû lÖ xuÊt khÈu vµ tiªu thô trong n­íc, + QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn, + Söa ®æi vµ chÊm døt hîp ®ång, ®iÒu kiÖn chuyÓn nh­îng, ®iÒu kiÖn kÕt thóc, gi¶i thÓ doanh nghiÖp, + Gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a c¸c bªn liªn doanh, §iÒu lÖ cña doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i gåm c¸c néi dung chñ yÕu nh­: + Tªn, ®Þa chØ, quèc tÞch, ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn liªn doanh, + Môc tiªu vµ ph¹m vi kinh doanh, + Vèn ®Çu t­, vèn ph¸p ®Þnh, tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c bªn, ph­¬ng thøc vµ tiÕn ®é gãp vèn ph¸p ®Þnh, + Sè l­îng thµnh viªn, thµnh phÇn, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ nhiÖm kú cña Héi ®ång qu¶n trÞ, quyÒn h¹n cña Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c phã tæng gi¸m ®èc, + §¹i diÖn cña doanh nghiÖp liªn doanh tr­íc toµ ¸n, träng tµi vµ c¬ quan Nhµ n­íc ViÖt nam, + C¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, + Tû lÖ ph©n chia l·i vµ lç cho c¸c bªn liªn doanh, + Quan hÖ lao ®éng trong doanh nghiÖp liªn doanh, kÕ ho¹ch ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, kü thuËt, nghiÖp vô vµ c«ng nh©n, + Thêi h¹n ho¹t ®éng, kÕt thóc vµ gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh, + Thñ tôc söa ®æi ®iÒu lÖ doanh nghiÖp liªn doanh. Trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh, nÕu c¸c bªn liªn doanh tho¶ thuËn thèng nhÊt söa ®æi, bæ sung c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång liªn doanh, ®iÒu lÖ doanh nghiÖp liªn doanh th× nh÷ng söa ®æi bæ sung ®ã chØ cã hiÖu lùc khi ®· ®­îc chuÈn y cña c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. KÓ tõ ngµy ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ doanh nghiÖp liªn doanh chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. 1.4 Vèn cña doanh nghiÖp liªn doanh a. Kh¸i niÖm Vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp liªn doanh lµ tæng vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­, bao gåm vèn ph¸p ®Þnh vµ vèn vay. Vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh lµ vèn b¾t buéc ph¶i cã theo quy ®Þnh cña luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam vµ ®­îc ghi trong ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. Vèn ph¸p ®Þnh tèi thiÓu ph¶i b»ng 30% vèn ®Çu t­. §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, trång rõng, dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng ë c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi khã kh¨n th× vèn ph¸p ®Þnh cã thÓ b»ng 20% vèn ®Çu t­ nh­ng ph¶i ®­îc c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ chÊp nhËn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng ®­îc gi¶m vèn ph¸p ®Þnh, song cã thÓ t¨ng vèn ph¸p ®Þnh, vèn ®Çu t­, thay ®æi tû lÖ gãp vèn cña c¸c bªn nh­ng ph¶i do Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh vµ ph¶i ®­îc c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ chuÈn y. b. Ph­¬ng thøc vµ tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c bªn liªn doanh Bªn n­íc ngoµi gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng: + TiÒn n­íc ngoµi, tiÒn ViÖt nam cã nguån gèc tõ ®Çu t­ trùc tiÕp t¹i ViÖt nam, + ThiÕt bÞ, m¸y mãc nhµ x­ëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c, + Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ dÞch vô kü thuËt. Bªn ViÖt nam gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng: + TiÒn ViÖt nam, tiÒn n­íc ngoµi, + ThiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ x­ëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c, + Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ dÞch vô kü thuËt. + Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam vÒ ®Êt ®ai, + C¸c nguån tµi nguyªn, gi¸ trÞ quyÒn sö dông mÆt n­íc, mÆt biÓn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam. C¸c bªn liªn doanh cã thÓ gãp vèn b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c n÷a nh­ng ph¶i ®­îc ChÝnh phñ ViÖt nam chÊp thuËn. Gi¸ trÞ phÇn vèn cña mçi bªn liªn doanh ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm gãp vèn vµ do c¸c bªn tho¶ thuËn thèng nhÊt. Nh­ng gi¸ trÞ m¸y mãc thiÕt bÞ dïng ®Ó gãp vèn ph¸p ®Þnh ph¶i ®­îc mét tæ chøc gi¸m ®Þnh ®éc lËp cÊp chøng chØ gi¸m ®Þnh. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã quyÒn chØ ®Þnh tæ chøc gi¸m ®Þnh ®Ó gi¸m ®Þnh l¹i gi¸ trÞ c¸c kho¶n vèn gãp cña mçi bªn. Tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c bªn liªn doanh do chÝnh c¸c bªn tho¶ thuËn, nh­ng phÇn vèn gãp cña bªn n­íc ngoµi hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi kh«ng d­íi 30% vèn ph¸p ®Þnh. Trong mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt, c¨n cø vµo lÜnh vùc kinh doanh, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng, hiÖu qu¶ kinh doanh vµ c¸c lîi Ých kinh tÕ x· héi kh¸c cña dù ¸n, c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cã thÓ xem xÐt cho phÐp bªn n­íc ngoµi gãp vèn ph¸p ®Þnh víi tû lÖ thÊp ®Õn 20%. §èi víi nh÷ng dù ¸n quan träng do ChÝnh phñ ViÖt nam quy ®Þnh, khi ký kÕt hîp ®ång liªn doanh, c¸c bªn liªn doanh ®­îc tháa thuËn vÒ thêi ®iÓm, ph­¬ng thøc vµ tû lÖ t¨ng vèn gãp cña bªn ViÖt nam vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh. Vèn ph¸p ®Þnh cã thÓ ®­îc gãp toµn bé mét lÇn khi thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc tõng phÇn trong mét thêi gian hîp lý, nh­ng ph­¬ng thøc vµ tiÕn ®é gãp vèn ph¸p ®Þnh ph¶i phï hîp víi gi¶i tr×nh kinh tÕ – kü thuËt vµ ph¶i ®­îc quy ®Þnh trong hîp ®ång liªn doanh. 1.5 L·nh ®¹o, qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh a. Héi ®ång qu¶n trÞ Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp liªn doanh. Héi ®ång qu¶n trÞ gåm Chñ tÞch, Phã Chñ tÞch vµ c¸c thµnh viªn. Mçi bªn liªn doanh cö ng­êi cña m×nh tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ theo tû lÖ t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµo vèn ph¸p ®Þnh; nh­ng bªn Ýt nhÊt còng ph¶i cã 2 thµnh viªn nÕu lµ liªn doanh hai bªn, hoÆc mét thµnh viªn nÕu lµ liªn doanh nhiÒu bªn. Trong Héi ®ång qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp gi÷a doanh nghiÖp liªn doanh ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam víi doanh nghiÖp ViÖt nam hoÆc víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, bªn doanh nghiÖp liªn doanh ®ang ho¹t ®éng cã Ýt nhÊt mét thµnh viªn lµ c«ng d©n ViÖt nam ®¹i diÖn cho bªn ViÖt nam trong liªn doanh. NhiÖm kú cña Héi ®ång qu¶n trÞ do c¸c bªn liªn doanh tho¶ thuËn nh­ng kh«ng ®­îc qu¸ n¨m n¨m. Héi ®ång qu¶n trÞ häp mçi n¨m Ýt nhÊt mét lÇn. Ngoµi ra cã thÓ cã cuéc häp bÊt th­êng do 2/3 thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ, hoÆc do mét trong c¸c bªn liªn doanh, hoÆc do Tæng gi¸m ®èc hay Phã tæng gi¸m ®èc thø nhÊt yªu cÇu. C¸c cuéc häp cña Héi ®ång qu¶n trÞ do Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ triÖu tËp vµ chØ ®­îc tiÕn hµnh khi cã 2/3 thµnh viªn tham dù. Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ cã mÆt t¹i cuéc häp ®èi víi c¸c vÊn ®Ò quan träng nh­: bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm Tæng gi¸m ®èc, Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt, kÕ to¸n tr­ëng, söa ®æi bæ sung ®iÒu lÖ doanh nghiÖp, duyÖt quyÕt to¸n thu chi tµi chÝnh hµng n¨m vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh, vay vèn ®Çu t­. §èi víi c¸c vÊn ®Ò kh¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ cã gi¸ trÞ khi ®­îc qu¸ b¸n sè thµnh viªn cã mÆt biÓu quyÕt. b. Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c Phã Tæng gi¸m ®èc lµ c¬ quan qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña doanh nghiÖp liªn doanh. Tæng gi¸m ®èc hoÆc Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt ph¶i lµ ng­êi ®¹i diÖn cho bªn ViÖt nam vµ lµ c«ng d©n ViÖt nam th­êng tró t¹i ViÖt nam. NÕu doanh nghiÖp liªn doanh chØ cã mét Phã Tæng gi¸m ®èc th× ®ã lµ Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt. Héi ®ång qu¶n trÞ ph©n ®Þnh quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô gi÷a Tæng gi¸m ®èc vµ Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt. Tæng gi¸m ®èc lµ ng­êi ®¹i diÖn cho doanh nghiÖp liªn doanh tr­íc toµ ¸n vµ c¬ quan Nhµ n­íc ViÖt nam. Tæng gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh. NÕu cã ý kiÕn kh¸c nhau gi÷a Tæng gi¸m ®èc vµ Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt trong viÖc qu¶n lý ®IÒu hµnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh th× ph¶i chÊp hµnh ý kiÕn cña Tæng gi¸m ®èc, nh­ng Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt cã quyÒn b¶o l­u ý kiÕn cña m×nh ®Ó ®­a ra Héi ®ång qu¶n trÞ xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh t¹i mét phiªn häp gÇn nhÊt. Trong tr­êng hîp riªng biÖt, c¨n cø vµo lÜnh vùc kinh doanh, tÝnh chÊt cña dù ¸n, Héi ®ång qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn thuª tæ chøc qu¶n lý ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Hîp ®ång thuª qu¶n lý lµ hîp ®ång thuª vËn hµnh, qu¶n lý, khai th¸c c«ng ._.tr×nh do c¸c bªn ký kÕt. Hîp ®ång thuª qu¶n lý kh«ng ®­îc lµm thay ®æi môc tiªu, ph¹m vi ho¹t ®éng cña dù ¸n ®· ®­îc ghi trän trong giÊy phÐp ®Çu t­. Hîp ®ång thuª qu¶n lý kh«ng ®­îc lµm thay ®æi môc tiªu, ph¹m vi ho¹t ®éng cña dù ¸n ®· ®­îc ghi trong giÊy phÐp ®Çu t­. Hîp ®ång thuª qu¶n lý chØ cã hiÖu lùc khi ®­îc c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ chuÈn y. Thêi h¹n chuÈn bÞ hîp ®ång thuª qu¶n lý lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc hå s¬. Tæ chøc qu¶n lý tiÕn hµnh ho¹t ®éng trong ph¹m vi quy ®Þnh cña hîp ®ång thuª qu¶n lý. Tæ chøc qu¶n lý ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô vÒ thuÕ vµ c¸c nghÜa vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam. Doanh nghiÖp liªn doanh cã nghÜa vô thay mÆt tæ chøc qu¶n lý nép c¸c kho¶n thuÕ nµy cho Nhµ n­íc ViÖt nam. Ban gi¸m ®èc doanh nghiÖp liªn doanh cã nghÜa vô hç trî vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña tæ chøc qu¶n lý. Doanh nghiÖp liªn doanh lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt mäi ho¹t ®éng cña tæ chøc qu¶n lý trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång thuª qu¶n lý. 1.6 Thêi h¹n ho¹t ®éng, chÊm døt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh Thêi h¹n ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh do c¸c bªn liªn doanh tho¶ thuËn, ®­îc c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ chuÈn y vµ ghi trong GiÊy phÐp ®Çu t­, nh­ng kh«ng qu¸ 50 n¨m. Trong tr­êng hîp ®Æc biÖt, c¨n cø vµo quy ®Þnh cña Uû ban th­êng vô Quèc héi, ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thêi h¹n dµi h¬n nh­ng kh«ng qu¸ 70 n¨m. Doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn ®Ò nghÞ kÐo dµi thêi h¹n ho¹t ®éng ®· ghi trong GiÊy phÐp ®Çu t­. Muèn vËy chËm nhÊt lµ 6 th¸ng tr­íc khi kÕt thóc thêi h¹n ho¹t ®éng doanh nghiÖp ph¶i lµm ®¬n göi ®Õn c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ xem xÐt quyÕt ®Þnh. Trong vßng 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®¬n xin gia h¹n c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ th«ng b¸o quyÕt ®Þnh cña m×nh. Doanh nghiÖp liªn doanh chÊm døt ho¹t ®éng trong c¸c tr­êng hîp sau: - HÕt thêi h¹n ho¹t ®éng ghi trong giÊy phÐp ®Çu t­; - Do ®Ò nghÞ cña mét hoÆc c¸c bªn vµ ®­îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi chÊp thuËn; - Theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi do doanh nghiÖp liªn doanh vi ph¹m nghiªm träng ph¸p luËt vµ quy ®Þnh cña GiÊy phÐp ®Çu t­. - Do bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n - C¸c tr­êng hîp kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt 2. Nh÷ng quan ®iÓm cña Nhµ n­íc ViÖt nam vÒ thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh 2.1 Qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c liªn doanh trong c«ng nghiÖp ViÖt nam phaØ g¾n víi viÖc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ ®Êt n­íc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Theo v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII ®· kh¼ng ®Þnh: “§¶ng ta ®Ò ra quan ®iÓm x©y dùng nÒn kinh tÕ më cöa trong n­íc vµ víi bªn ngoµi; ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ ®èi ngo¹i trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp, chñ quyÒn; thóc ®Èy c¸c h×nh thøc hîp t¸c, liªn doanh nh»m thu hót vèn, c«ng nghÖ míi, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi”. Nh­ vËy c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi cã vai trß quan träng trong viÖc tranh thñ vèn, c«ng nghÖ, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn kÝch thÝch viÖc khai th¸c c¸c nguån lùc tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi ®Ó t¹o ra tiÒm lùc c«ng nghÖ vµ tµi chÝnh còng nh­ ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong n­íc, kÝch thÝch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thay ®æi bé mÆt n«ng th«n còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, c¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi sÏ lµ nh÷ng “®Çu tµu” dÞch chuyÓn vèn, chuyÓn giao c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ lµ ph­¬ng thøc kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c lo¹i quy m«, tr×nh ®é c«ng nghÖ vµo h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ mòi nhän, ®Èy m¹nh viÖc ph©n c«ng lao ®éng x· héi theo ngµnh, theo vïng l·nh thæ, g¾n víi lîi thÕ trong tõng vïng vµ g¾n ViÖt nam víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §ång thêi víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ víi môc tiªu c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm 90% trong toµn bé nÒn kinh tÕ vµo n¨m 2020 lµ viÖc h×nh thµnh líp ng­êi cã kiÕn thøc, cã n¨ng lùc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý kinh tÕ víi t¸c phong c«ng nghiÖp, nh¹y bÐn vµ n¨ng ®éng ®Ó ®­a ®Êt n­íc ra khái t×nh tr¹ng tôt hËu, ph¸t triÓn ®uæi kÞp c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. C«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Æt ra yªu cÇu g¾n viÖc khai th¸c triÖt ®Ó c¸c nguån nh©n lùc bªn trong víi viÖc thu hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi. Qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i g¾n víi viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng nhanh tû träng hµng xuÊt khÈu ®· qua chÕ biÕn, tõng b­íc thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng s¶n xuÊt trong n­íc cã hiÖu qu¶. Thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ ph­¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo xu h­íng “më cöa”, tõng b­íc khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc. Víi môc tiªu ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Õn n¨m 2005 ®ãng gãp kho¶ng 15% GDP, 25% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ kho¶ng 10% tæng thu ng©n s¸ch cña c¶ n­íc (kh«ng kÓ dÇu khÝ) th× vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn thu hót kho¶ng 12 tû ®« la Mü (vèn ®¨ng ký cña c¸c dù ¸n cÊp giÊy phÐp míi), víi vèn thùc hiÖn kho¶ng 11 tû ®« la Mü. Do sù di chuyÓn vèn vµ c«ng nghÖ vµo nÒn kinh tÕ mµ lµm thay ®æi ®­îc tû lÖ t­¬ng quan gi÷a c¸c khu vùc, c¸c ngµnh, c¸c vïng gãp phÇn ®Þnh h×nh nh÷ng khu vùc, nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän vµ tõng b­íc dÞch chuyÓn c¬ cÊu tæng thÓ cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Trªn gãc ®é c¬ cÊu l·nh thæ, viÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh cßn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo vïng, gi¶m bít sù chªnh lÖch gi÷a miÒn nói vµ miÒn xu«i, ph¸t triÓn nh÷ng vïng xa x«i, hÎo l¸nh vµ l¹c hËu. C¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó më cöa nÒn kinh tÕ ra thÕ giíi, thùc hiÖn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ h­íng vµo xuÊt khÈu. Ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi cßn lµ c¬ héi ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ c¶i thiÖn thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. H¬n n÷a, do yªu cÇu ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®ang ë trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn vµ l¹c hËu vÒ m¸y mãc, thiÕt bÞ trong ®iÒu kiÖn t¹o ra tæng s¶n phÈm lín nhÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tõ sau §¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt nam lÇn thø VI (1986), tr­íc nh÷ng biÕn ®éng to lín vµ phøc t¹p trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc cña viÖc chuyÓn c¸c c¬ së c«ng nghiÖp tõ kiÓu theo c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ®· b­íc ®Çu v­ît qua nh÷ng thö th¸ch, chao ®¶o vµ tr× trÖ, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, tuy nhiªn tiÒm lùc vµ quy m« cßn qu¸ nhá bÐ so víi vÞ trÝ, vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ. NghÞ quyÕt cña §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· ®¸nh gi¸ nÒn kinh tÕ ViÖt nam nh­ sau: “§Õn nay n­íc ta vÉn cßn lµ mét trong nh÷ng n­íc nghÌo nhÊt thÕ giíi; tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, n¨ng suÊt lao ®éng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn l¹c hËu, nî nÇn rÊt nhiÒu…nhu cÇu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn rÊt lín vµ cÊp b¸ch”. Theo sè liÖu thèng kª, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp qu¸ thÊp so víi møc tiªn tiÕn cña thÕ giíi. Tr×nh ®é c«ng nghÖ m¸y mãc thiÕt bÞ cña ViÖt nam chØ ®¹t 0,7%, mét sè kh©u ®¹t tõ 0,15% ®Õn 0,20%, gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña hÇu hÕt thiÕt bÞ cßn 30% s¬ víi nguyªn gi¸ ban ®Çu. HÖ sè sö dông cña thiÕt bÞ, m¸y mãc qu¸ thÊp, møc tiªu hao nhiªn liÖu cao h¬n 1,5 ®Õn 2,0 lÇn so víi møc tiªn tiÕn cña thÕ giíi, trang bÞ kü thuËt cña c¸c doanh nghiÖp nh×n chung l¹c hËu 2-3 thÕ hÖ so víi c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp ®ang t×m c¸ch thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó më réng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng kinh doanh. MÆt kh¸c, do yªu cÇu cña viÖc më réng thÞ tr­êng ra n­íc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu g¾n víi thay thÕ hµng nhËp khÈu, viÖc thµnh lËp vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh sÏ cho phÐp më réng xuÊt khÈu hµng ho¸ víi chÊt l­îng cao h¬n vµ gi¸ thµnh h¹ h¬n còng nh­ tËn dông ®­îc thÕ m¹nh phÝa n­íc ngoµi vÒ thÞ tr­êng. HiÖn nay thÞ tr­êng hµng c«ng nghiÖp ViÖt nam cßn qu¸ nhá bÐ, manh món, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi thÊp, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cßn l¹c hËu, chñ yÕu lµ nhãm hµng nguyªn liÖu. C¸c doanh nghiÖp liªn doanh sÏ lµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn quan träng ®Ó thay ®æi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu. Nhê më réng xuÊt khÈu, c¸n c©n thanh to¸n cña ®Êt n­íc sÏ tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn vµ thay ®æi vÞ trÝ cña ®Êt n­íc trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Thùc tÕ ®· cho thÊy, kÓ tõ khi thi hµnh luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi n¨m 1988 ®Õn nay, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· thÓ hiÖn vµ ph¸t huy vai trß quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc nãi chung vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng, ®· thùc sù lµ mét nguån vèn quan träng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, më ra nhiÒu ngµnh nghÒ, s¶n phÈm míi, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn më réng quan hÖ ®èi ngo¹i vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Còng chÝnh tõ vai trß vµ ý nghÜa quan träng nµy, NghÞ quyÕt ®¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ, lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam, ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn l©u dµi, b×nh ®¼ng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ chñ tr­¬ng nhÊt qu¸n vµ cã ý nghÜa quan träng nh»m gãp phÇn huy ®éng vµ khai th¸c c¸c nguån lùc trong n­íc, më réng hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, t¹o søc m¹nh tæng hîp phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc, thùc hiÖn môc tiªu d©n giÇu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. 2.2 ViÖc thµnh lËp c¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi ph¶i nh»m thùc hiÖn ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, trªn c¬ së gi÷ v÷ng chñ quyÒn, b¶o vÖ an ninh quèc gia. Kû nguyªn quèc tÕ ho¸ ®Æc tr­ng ë qu¸ tr×nh khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ thÓ hiÖn ë sù liªn hÖ, phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ, gi÷a c¸c quèc gia, gi÷a c¸c tÕ bµo kinh doanh cña chóng. C¸c doanh nghiÖp liªn doanh thÓ hiÖn tËp trung qu¸ tr×nh sù liªn kÕt theo chiÒu s©u gi÷a c¸c c«ng ty vµ gi÷a c¸c quèc gia. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta, viÖc thùc hiÖn ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ ®­îc coi lµ “sîi chØ ®á” xuyªn suèt giai ®o¹n c¸ch m¹ng hiÖn nay. V× vËy, trong qu¸ tr×nh thµnh lËp c¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi cÇn ph¶i chän lùa kü cµng c¸c ®èi t¸c tham gia vÒ nhiÒu mÆt trªn c¬ së c©n nh¾c nh÷ng môc tiªu kinh tÕ, x· héi ph¶i ®¹t ®­îc cña ®Êt n­íc trong tõng giai ®o¹n víi nh÷ng t¸c ®éng cña liªn doanh ®èi víi an ninh quèc gia vµ chñ quyÒn d©n téc. Cô thÓ lµ cÇn t¨ng dÇn tû lÖ tham gia cña phÝa ViÖt nam trong c¸c c«ng tr×nh hîp t¸c liªn doanh ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng tr×nh träng ®iÓm chi phèi lín ®Õn nh÷ng c©n ®èi lín vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi l©u dµi cña ®Êt n­íc còng nh­ x©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi liªn doanh víi n­íc ngoµi. 2.3 ViÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ so s¸nh vµ t¹o ra lîi Ých tèi ®a cho ®Êt n­íc, x©y dùng mét x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. §Ó khai th¸c c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc còng nh­ khai th¸c ®­îc sù t¸c ®éng cña c¸c xu h­íng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nh»m n©ng cao vÞ trÝ cña ViÖt nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ cÇn ph¶i sö dông h×nh thøc ®Çu t­ cã hiÖu qu¶. Thµnh lËp c¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi lµ ph­¬ng tiÖn cho phÐp kÕt hîp ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vÒ vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý víi lîi thÕ vÒ lao ®éng rÎ, tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó vµ vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi còng nh­ nh÷ng nh©n tè vÒ tËp qu¸n, lèi sèng cña ViÖt nam trong c¸c thùc thÓ kinh doanh ®éc lËp…§©y lµ c¸ch thøc tèi ­u ®Ó t¹o ra lîi Ých lín nhÊt tr­íc hÕt cho tõng doanh nghiÖp liªn doanh, tõng tËp thÓ ng­êi ViÖt nam lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh sÏ ®­îc c¶i thiÖn nªn cã ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i thiÖn sinh ho¹t cho gia ®×nh vµ nu«i d­ìng con c¸i, Nhµ n­íc t¨ng nguån thu, hÖ thèng ngµnh nghÒ trong x· héi ®­îc c¶i thiÖn vµ më ®­êng cho c¸c ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp kh¸c thªm s«i ®éng, ®a d¹ng…Môc tiªu x©y dùng mét x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh lµ môc tiªu bao trïm cña toµn bé sù nghiÖp c¸ch m¹ng n­íc ta, môc tiªu nµy chØ ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së vËt chÊt hïng m¹nh cña c¶ nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cã n¨ng suÊt cao, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña tõng ng­êi d©n cao, luËt ph¸p ®­îc thùc hiÖn nghiªm minh, tiªu cùc x· héi bÞ ®Èy lïi, nh÷ng gi¸ trÞ x· héi vµ chuÈn mùc ®¹o ®øc ®­îc ®Ò cao…X· héi ph¸t triÓn trËt tù, æn ®Þnh, c«ng b»ng vµ bÒn v÷ng. C¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp ph¶i gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu nµy. 2.4 C¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi ®­îc thµnh lËp ph¶i qu¸n triÖt chiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng, chó träng thÝch ®¸ng ®Õn qu¸ tr×nh thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi víi viÖc ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc ®Çu t­ trong n­íc vµ viÖc ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc kinh doanh quèc tÕ kh¸c. §a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ®a d¹ng ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng lµ mét t­ t­ëng chiÕn l­îc ®óng ®¾n trong ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vµ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp nãi riªng, trong ®ã cã h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh. ViÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi ph¶i qu¸n triÖt mét c¸ch s©u s¾c t­ t­ëng chiÕn l­îc nµy. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn ®a d¹ng h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh cã lîi vµ phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý cña ViÖt nam, ph¸t triÓn quan hÖ víi c¸c n­íc, c¸c vïng l·nh thæ, c¸c ch©u lôc kh¸c nhau ®Ó më réng thÞ tr­êng ®èi t¸c cho c¸c doanh nghiÖp liªn doanh. MÆt kh¸c trong tõng doanh nghiÖp liªn doanh, bªn ViÖt nam còng cÇn ®a d¹ng ho¸ ®èi t¸c tham gia liªn doanh ®Ó võa khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh cña tõng ®èi t¸c, võa t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi t¸c cã lîi cho bªn ViÖt nam. Gi÷a c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh vµ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c trong n­íc còng nh­ c¸c h×nh thøc kinh doanh quèc tÕ cã mèi quan hÖ h÷u c¬ vµ hç trî nhau. ViÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c trong n­íc ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ mµ trùc tiÕp lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Sù lín m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc lµ nh©n tè ®Ó thu hót vµ hÊp thô cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ph¸t triÓn h×nh thøc liªn doanh víi n­íc ngoµi ph¶i g¾n víi viÖc gia t¨ng xuÊt khÈu, më réng h×nh thøc gia c«ng c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn h×nh thøc t¸i xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp liªn doanh cÇn chó träng ph¸t triÓn c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Sè l­îng thÓ hiÖn ë sè l­îng c¸c liªn doanh ®­îc thµnh lËp ngµy cµng t¨ng kh«ng chØ ë trong n­íc mµ cßn ë n­íc ngoµi vµ ë trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp. ChÊt l­îng thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng ho¹t ®éng æn ®Þnh sau ®ã cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh t¹o ra cho ®Êt n­íc. PhÝa ViÖt nam ngµy cµng cã ¶nh h­ëng lín trong liªn doanh vµ tiÒm lùc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i còng nh­ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän ®­îc h×nh thµnh; gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ®Êt n­íc th«ng qua liªn doanh ®­îc më réng. §©y lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña sù t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ cña viÖc ph¸t triÓn c«ng ty liªn doanh kÕt hîp víi viÖc ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc kinh doanh kh¸c nh»m khai th¸c ¶nh h­ëng cña viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi viÖc t¹o ra néi lùc cho nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. III. vµI nÐt vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh t¹I viÖt nam Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi chung vµ ho¹t ®éng liªn doanh víi n­íc ngoµi nãi riªng trong thêi gian qua ®· kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ vµ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tõ n¨m 1986 ®Õn nay, sau 17 n¨m kiªn tr× thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi, ViÖt nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ – x· héi. Thêi kú 1991-1995 GDP t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 8,2%; Thêi kú 1996-2000 mÆc dï chÞu ¶nh h­ëng bÊt lîi cña khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc, møc t¨ng tr­ëng GDP vÉn ®¹t b×nh qu©n gÇn 7%. Nhê vËy, tæng GDP trong 10 n¨m 1991-2000 ®· t¨ng h¬n 2 lÇn, trªn c¬ së ®ã ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt, ®Êt n­íc ph¸t triÓn lªn mét tÇng cao míi. §Õn nay qua 16 n¨m thùc hiÖn LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®· cã trªn 3.600 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ t¹i ViÖt nam, víi sè vèn ®¨ng ký trªn 41 tû ®« la Mü (bao gåm c¶ vèn cÊp míi vµ t¨ng vèn), trong ®ã cã kho¶ng 2.900 dù ¸n ®ang cßn hiÖu lùc, víi sè vèn ®¨ng ký 37,7 tû ®« la Mü. Vèn thùc hiÖn ®Õn nay ®¹t 20 tû ®« la Mü, chiÕm 44% sè vèn ®¨ng ký. HiÖn nay khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ra trªn 13% GDP, trªn 34% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, 23% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc (kh«ng kÓ dÇu khÝ), gÇn 7% nguån thu ng©n s¸ch cña c¶ n­íc (kh«ng kÓ dÇu khÝ), t¹o viÖc lµm cho hµng chôc v¹n lao ®éng trùc tiÕp. Riªng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 9 n¨m 2001, cã trªn 1.800 dù ¸n ®ang cßn hiÖu lùc, chiÕm 63% dù ¸n cña c¶ n­íc (kh«ng kÓ dÇu khÝ vµ c¸c dù ¸n ®· bÞ rót giÊy phÐp) víi vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 17,3 tû ®« la Mü, chiÕm 46% tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cßn hiÖu lùc cña c¶ n­íc; vèn thùc hiÖn ®¹t 8,8 tû ®« la Mü, chiÕm 42%; tæng doanh thu hµng n¨m chiÕm 72%; gi¸ trÞ xuÊt khÈu chiÕm 88% vµ nép ng©n s¸ch chiÕm 76% cña toµn bé khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong ®ã c¸c dù ¸n liªn doanh víi n­íc ngoµi chiÕm giµ nöa. Qua c¸c sè liÖu trªn cho thÊy c¸c dù ¸n liªn doanh víi n­íc ngoµi bao gåm c¶ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp ®· vµ ®ang chiÕm mét tû träng lín vÒ sè dù ¸n, còng nh­ vèn ®Çu t­, gãp phÇn t¹o ra nhiÒu ngµnh nghÒ, s¶n phÈm míi, víi tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®¹t chÊt l­îng cao, lµm gi¶m ¸p lùc tiªu dïng trong n­íc vµ tham gia xuÊt khÈu, ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong kÕt qu¶ tæng thÓ ®¹t ®­îc cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam thêi gian qua, phï hîp víi ®­êng lèi, chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ phôc vô vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng ®ãng gãp to lín cña ho¹t ®éng liªn doanh víi n­íc ngoµi nãi riªng vµ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc th× tõ n¨m 1997 trë l¹i ®©y nhÞp ®é thu hót ®Çu t­ n­ícngoµi ®Æc biÖt ho¹t ®éng liªn doanh víi n­íc ngoµi cã chiÒu h­íng gi¶m sót. Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan nh­ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – kinh tÕ khu vùc vµ sù c¹nh tranh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng trë nªn gay g¾t…, do nh÷ng h¹n chÕ cña b¶n th©n m«i tr­êng kinh doanh t¹i ViÖt nam, nh÷ng bÊt cËp cña mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ lÜnh vùc nµy cßn yÕu kÐm, thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ, tån t¹i nhiÒu bÊt cËp, th× sù gi¶m sót nµy cßn cã nguyªn nh©n do chÝnh c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam tham gia lµm ®èi t¸c trong c¸c liªn doanh g©y nªn. Trong thêi gian võa qua x¶y ra t×nh tr¹ng cã rÊt nhiÒu c¸c c«ng ty liªn doanh sau mét thêi gian ho¹t ®éng ®· ®Ö tr×nh c¬ quan chñ qu¶n xin chuyÓn ®æi thµnh C«ng ty 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, nh­ C«ng ty TNHH Coca Cola ViÖt nam, C«ng ty TNHH Shell Codamo ViÖtnam,…Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn lµ do m©u thuÉn gi÷a bªn ViÖt nam vµ n­íc ngoµi trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®iÒu hµnh C«ng ty. Bªn ViÖt nam vÉn ch­a thÓ lµm quen ®­îc víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn cña bªn n­íc ngoµi trong liªn doanh, vÉn tån t¹i cung c¸ch qu¶n lý l·nh ®¹o kiÓu ViÖt nam: chËm ch¹p, kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh trong c«ng ty liªn doanh kh«ng ®­îc thuËn lîi, thËm chÝ nhiÒu khi c¸c ®èi t¸c trong c«ng ty ph¶i dïng ®Õn biÖn ph¸p bá phiÕu trong cuéc häp Héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty ®Ó biÓu quyÕt cho mét vÊn ®Ò mµ hai bªn kh«ng thÓ dung hoµ quan ®iÓm. Nh÷ng ng­êi tham gia l·nh ®¹o c«ng ty liªn doanh do bªn ViÖt nam cö ra do tr×nh ®é, tÇm nhËn thøc h¹n chÕ nªn nhiÒu khi bªn ViÖt nam ch­a ph¸t huy ®­îc vai trß lµ chñ nhµ víi thñ tôc hµnh chÝnh, luËt ph¸p, ®iÒu kiÖn kinh doanh, ®Æc tÝnh ng­êi lao ®éng ViÖt nam…vµ ®· kh«ng thÓ hiÖn ®­îc m×nh lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho liªn doanh khiÕn ®èi t¸c n­íc ngoµi c¶m nhËn r»ng d­êng nh­ bªn ViÖt nam kh«ng v× lîi Ých cña C«ng ty liªn doanh. §©y còng lµ mét h¹n chÕ cña ho¹t ®éng liªn doanh do phÝa ViÖt nam ®ãng gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt mµ kh«ng ph¶i gãp vèn b»ng tiÒn. §Æc biÖt luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam quy ®Þnh vÒ nguyªn t¾c nhÊt trÝ ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò lín cña C«ng ty liªn doanh. Nguyªn t¾c nhÊt trÝ nµy mÆc dï nh»m n©ng cao vÞ thÕ cña bªn ViÖt nam trong liªn doanh nh­ng ®ång thêi nã còng ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn tiÕn ®é ra quyÕt ®Þnh trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng v× trong tr­êng hîp hai bªn bÊt ®ång quan ®iÓm th× cø ph¶i bµn ®i bµn l¹i nhiÒu lÇn, g©y l·ng phÝ thêi gian, bá lì c¬ héi kinh doanh. §èi víi ng­êi n­íc ngoµi ch÷ “tÝn” ®­îc coi träng hµng ®Çu, ®· høa ®· nhËn lêi lµ ph¶i thùc hiÖn, nh­ng ë ng­êi ViÖt nam bÊt kÓ lµ nh÷ng ng­êi ë chøc vô cao hay nh÷ng c¸n bé c«ng nh©n b×nh th­êng phÇn ®«ng th× l¹i cã mét thãi quen xÊu lµ dÔ høa vµ dÔ quªn. ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm gi¶m ®é tÝn nhiÖm cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi ®èi t¸c ViÖt nam. Vµ nã ®· gi¶i thÝch vÊn ®Ò t¹i sao bªn n­íc ngoµi ch­a thÓ cÊt nh¾c nh÷ng ng­êi ViÖt nam vµo nh÷ng vÞ trÝ quan träng trong C«ng ty. Muèn kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng trªn h¬n ai hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam tham gia liªn doanh ph¶i tù nhËn thøc vµ hoµn thiÖn m×nh, lÊy nguyªn t¾c “Hai bªn cïng cã lîi” lµm kim chØ nam cho ho¹t ®éng liªn doanh. Khi x¶y ra m©u thuÉn ph¶i xö lý nh÷ng va ch¹m, m©u thuÉn nµy theo h­íng cñng cè sù hîp t¸c gi÷a hai bªn, v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty liªn doanh. §ång thêi bªn ViÖt nam ph¶i lùa chän kü c¸c thµnh viªn tham gia héi ®ång qu¶n trÞ vµ tham gia ban l·nh ®¹o c«ng ty liªn doanh víi c¸c tiªu chuÈn nh­ träng ch÷ tÝn, cã n¨ng lùc, b¶n lÜnh, cã kiÕn thøc kinh doanh ®Ó võa cã thÓ tham gia ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña C«ng ty võa ®ãng vai trß ®èi träng trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng cña liªn doanh trong viÖc so s¸nh víi bªn n­íc ngoµi. Bªn ViÖt nam ph¶i ph¸t huy ®­îc vai trß chñ nhµ, ph¶i thÓ hiÖn ®­îc m×nh lµ chç dùa v÷ng ch¾c kh«ng thÓ thiÕu trong liªn doanh trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thñ tôc hµnh chÝnh, nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p, ®iÒu kiÖn kinh doanh… Ch­¬ng II Thùc tr¹ng liªn doanh víi n­íc ngoµI t¹I c«ng ty dÇu khÝ ®µI h¶I (dhp) kh¸I qu¸t vÒ c«ng ty dÇu khÝ ®µI h¶i (DHP) 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i liªn doanh víi n­íc ngoµi trong lÜnh vùc khÝ gas ho¸ láng (LPG) vµ nhùa ®­êng t¹i ViÖt nam Doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp, do ®ã tÝnh tÊt yÕu cña viÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh n»m trong b¶n chÊt kh¸ch quan cña sù vËn ®éng cña dßng ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp. §Ó ph¸t triÓn vµ phæ cËp sö dông khÝ gas ho¸ láng trong d©n dông, trong c«ng nghiÖp, vµ muèn hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng m¹ng l­íi ®­êng bé giao th«ng th× ph¶i cã vèn, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý nghiÖp vô. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña n­íc ta hiÖn nay, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn ngo¹i tÖ vµ kü thuËt tiªn tiÕn lµ vÊn ®Ò nan gi¶i nhÊt. Trong thêi gian gÇn ®©y, ng­êi ta ®· gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy b»ng con ®­êng hîp t¸c liªn doanh víi c¸c c«ng ty dÇu khÝ n­íc ngoµi. §©y lµ mét khuynh h­íng ®ang ph¸t triÓn ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, vµ lµ mét h×nh thøc cao cña qu¸ tr×nh hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ nh»m tranh thñ vèn vµ kü thuËt tiªn tiÕn, tranh thñ kinh nghiÖm, cßn gãp phÇn më réng nguån kh¸ch hµng, më ra c¸c c¬ héi vÒ viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng ng­êi lao ®éng. ViÖc thµnh lËp c¸c liªn doanh vÒ khÝ gas ho¸ láng ®· ®¸p øng nhu cÇu sö dông gas lµm chÊt ®èt (nhiªn liÖu s¹ch) cña ng­êi d©n, phôc vô cho s¶n xuÊt ë c¸c c¬ së c«ng nghiÖp. Gas ®­îc sö dông lÇn ®Çu tiªn vµo n¨m 1920 ë Mü. §Õn nay, hÇu hÕt c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®Òu sö dông gas. Gas ®· ®­îc sö dông tõ tr­íc n¨m 1957 ë miÒn Nam ViÖt nam vµ ®Æc biÖt lµ khu vùc thµnh phè Hå ChÝ Minh, víi møc tiªu thô kho¶ng 400 tÊn, n¨m 1964 t¨ng tr­ëng lªn 1.900 tÊn, n¨m 1975 t¹i khu vùc nµy víi 16 triÖu d©n víi møc tiªu thô gas chØ vµo kho¶ng 15.000 tÊn/n¨m, cã nghÜa lµ møc tiªu thô xÊp xØ kho¶ng 1kg/®Çu ng­êi. Khi ®ã thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ ®Çu mèi tån tr÷ nhËp khÈu LPG víi c«ng suÊt lµ 1.800 tÊn, trong ®ã 600 tÊn lµ thuéc kho chøa cña C«ng ty Shell Hµ lan, 1.200 tÊn lµ c«ng suÊt søc chøa cña C«ng ty ESSO cña Mü. N¨m 1975 sau khi kÕt thóc chiÕn tranh thèng nhÊt ®Êt n­íc, nÒn kinh tÕ ViÖt nam bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ, lÖnh cÊm vËn cña Mü cµng phong to¶ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ kiÕn thiÕt x©y dùng l¹i ®Êt n­íc, ngo¹i tÖ thiÕu hôt trÇm träng thªm vµo c¬ chÕ chÝnh s¸ch bao cÊp cña ViÖt nam gi¸ ®iÖn rÎ, th× cñi, than, dÇu ho¶ l¹i lµ nhiªn liÖu chñ yÕu cña ng­êi d©n. LPG nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi ®i vµo ngâ côt, mÆc dï mét sè ®¬n vÞ kinh tÕ t¹i Sµi gßn tiÕp tôc nhËp LPG tõ §«ng ¢u vµ Liªn x«, nh­ng cho ®Õn n¨m 1984 th× dõng nhËp khÈu hoµn toµn. Sau mét thêi gian gi¸n ®o¹n nh­ vËy, ®Õn n¨m 1992, sau 5 n¨m c¶i tæ më cöa nÒn kinh tÕ, nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi míi trë l¹i ViÖt nam kh¶o s¸t thÞ tr­êng t×m c¬ héi ®Çu t­, møc sèng vµ thu nhËp cña hÇu hÕt d©n ViÖt nam ®· t¨ng vµ nhu cÇu sö dông gas ®· trë l¹i. Sau n¨m 1993 nh÷ng c«ng ty dÇu khÝ n­íc ngoµi b¾t ®Çu hîp t¸c víi c¸c c«ng ty trong n­íc thµnh lËp nh÷ng c«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt khÝ gas, thiÕt lËp hÖ thèng kho c¶ng bån chøa m¹ng l­íi tiªu thô, khiÕn cho gi¸ gas rÎ h¬n nhiÒu so víi thêi kú ®Çu. Thªm vµo ®ã ChÝnh phñ nhËn thøc s©u s¾c vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ®a d¹ng ho¸ nhiªn liÖu, ChÝnh phñ ViÖt nam ®· khuyÕn khÝch ng­êi d©n vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp sö dông gas lµm nhiªn liÖu ®èt vµ s¶n xuÊt ®Ó ®Ò phßng rõng quèc gia bÞ chÆt ph¸ nÆng nÒ, chÝnh v× vËy mµ viÖc sö dông gas ngµy cµng ®­îc phæ cËp ®Õn c¸c hé gia ®×nh, c¸c nhµ s¶n xuÊt. Nhu cÇu vÒ sö dông gas cña ng­êi d©n ngµy cµng t¨ng, vµ trong t­¬ng lai cßn t¨ng nhiÒu, cô thÓ n¨m 1992 nhu cÇu chØ cã 400 tÊn, n¨m 1993 nhu cÇu t¨ng lªn 5.000 tÊn, n¨m 1994 lµ 16.330tÊn, 1995 lµ 35.000 tÊn, ®Õn n¨m 1999 nhu cÇu ®· ®¹t tíi møc 220.000 tÊn, n¨m 2000 lµ 260.000 tÊn, n¨m 2001 lµ 398.000 tÊn vµ n¨m 2002 nhu cÇu lµ 540.000 tÊn. Tõ n¨m 1999 trë vÒ tr­íc ViÖt nam ph¶i nhËp toµn bé sè l­îng Gas nµy, nh­ng sau khi nhµ m¸y t¸ch khÝ Dinh cè t¹i Vòng tµu víi c«ng suÊt 270.000 tÊn mét n¨m chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 4 n¨m 1999 th× ViÖt nam chØ ph¶i nhËp khÈu mçi n¨m tõ 40.000 tÊn ®Õn 90.000 tÊn ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu tiªu thô trong n­íc. Theo dù b¸o nhu cÇu sö dông gas sÏ cßn t¨ng nhiÒu trong nh÷ng n¨m tíi. Cã lÏ n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu nµy nªn thêi gian ®Çu chØ cã hai doanh nghiÖp cña nhµ n­íc s¶n xuÊt ph©n phèi khÝ gas nh­ Petrolimex, SaigonPetro, nh­ng cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay th× c¶ n­íc ®· cã ®Õn 15 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®ã cã 4 doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ 11 doanh nghiÖp liªn doanh víi hÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ d©y chuyÒn hiÖn ®¹i, ®¸p øng nhu cÇu sö dông gas cña ng­êi d©n vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña ViÖt nam, c¶i thiÖn chÊt l­îng cuéc sèng, t¹o viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng. ViÖc thµnh lËp c¸c liªn doanh vÒ khÝ gas ho¸ láng cßn tiÕt kiÖm chi phÝ chÊt ®èt, tiÕt kiÖm diÖn tÝch sö dông cho nh©n d©n, tiÕt kiÖm thêi gian ®un nÊu vµ kh«ng « nhiÔm m«i tr­êng, tiÕt kiÖm ®­îc c¸c nguån nguyªn liÖu kh¸c. Nhiªn liÖu lµ c¸c lo¹i n¨ng l­îng cung cÊp ®Ó vËn hµnh c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng cô phôc vô cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng x· héi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, loµi ng­êi ®· tr¶i qua sö dông c¸c lo¹i nhiªn liÖu nh­: cñi, than, x¨ng dÇu, ®iÖn, gas,…Tuú thuéc vµo tr×nh ®é s¶n xuÊt, ®iÒu kiÖn vµ møc sèng mµ møc ®é c¬ cÊu sö dông c¸c lo¹i nhiªn liÖu trªn ë mçi n­íc, mçi khu vùc ë tõng thêi kú lµ kh¸c nhau. Trªn thùc tÕ sö dông mçi lo¹i nhiªn liÖu trªn cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm kh¸c nhau. Cñi cã ­u ®iÓm lµ gi¸ thµnh rÎ, dÔ sö dông, thiÕt bÞ ®¬n gi¶n, nh­ng cã nh­îc ®iÓm lµ diÖn tÝch sö dông lín, khãi nhiÒu, dÔ g©y « nhiÔm m«i tr­êng, hÖ sè an toµn kh«ng cao, nguån cung cÊp h¹n chÕ dÇn. Than cã ­u ®iÓm lµ gi¸ thµnh rÎ, thiÕt bÞ ®¬n gi¶n rÎ tiÒn, nh­ng cã nh­îc ®iÓm lµ diÖn tÝch sö dông lín, sinh khãi vµ khÝ ®éc g©y « nhiÔm m«i tr­êng. ViÖc sö dông dÇu cã ­u ®iÓm gi¸ thiÕt bÞ rÎ, dÔ ®Çu t­ nh­ng l¹i cã nh­îc ®iÓm lµ gi¸ thµnh cao, sinh khãi vµ dÔ g©y « nhiÔm m«i tr­êng. Cßn viÖc sö dông ®iÖn th× cã ­u ®iÓm lµ gi¸ thiÕt bÞ kh«ng ®¾t nh­ng gi¸ thµnh cao, hÖ sè an toµn kh«ng cao, thêi gian l©u. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña c¸c nhiªn liÖu trªn còng nh­ t¹o ra nh÷ng nguån nhiªn liÖu, n¨ng l­îng míi, ë c¸c n­íc ph¸t triÓn ®· khai th¸c vµ s¶n xuÊt ra lo¹i nhiªn liÖu míi phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng ®ã lµ khÝ gas ho¸ láng (LPG). Gas lµ hçn hîp ho¸ láng cña khÝ Butan vµ Propan. Víi c¸c ­u ®iÓm: ngän löa m¹nh, nhiÖt l­îng cao, nhanh gän, s¹ch sÏ, tiÖn dông, gi¸ c¶ hîp lý, kh«ng « nhiÔm m«i tr­êng, khÝ gas rÊt ®­îc ­a chuéng vµ trë thµnh nguån nhiÖt n¨ng lý t­ëng vµ hiÖn ®¹i ®­îc sö dông réng r·i trong ®êi sèng d©n dông (®un, nÊu trong hé gia ®×nh, bÕp ¨n tËp thÓ) vµ trong c«ng nghiÖp (sÊy kh«, hµn c¾t kim lo¹i). Theo c¸c chuyªn gia tÝnh to¸n th× khi ®èt mét 1kg khÝ gas ho¸ láng sÏ t¹o ra nhiÖt l­îng t­¬ng ®­¬ng 5-7kg cñi, t­¬ng ®­¬ng 2-3 lÝt dÇu, t­¬ng ®­¬ng1,8 lÝt x¨ng, t­¬ng ®­¬ng 13,7 Kwh ®IÖn. Ngoµi ra, viÖc liªn doanh víi n­íc ngoµi trong lÜnh vùc gas nµy tËn dông ®­îc nguån vèn cña n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh. TiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn vÒ s¶n xuÊt b¶o qu¶n khÝ ho¸ láng vµ kinh doanh mÆt hµng nµy trªn thÞ tr­êng. TËn dông ®­îc kinh nghiÖm qu¶n lý, kü thuËt trong s¶n xuÊt, kinh doanh vµ qu¶n lý trong lÜnh vùc khÝ gas ho¸ láng. Gi¶i quyÕt viÖc lµm l©u dµi cho nhiÒu lao ®éng cña ViÖt nam. Nh­ chóng ta ®Òu biÕt khÝ ho¸ láng (LPG) lµ mét hçn hîp dÔ ch¸y khi cã måi löa vµ lu«n ë trong tr¹ng th¸i ¸p lùc cao; nÕu x¶y ra sù cè ch¸y næ sÏ rÊt nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng cho con ng­êi vµ tµi s¶n trong khu vùc. V× vËy c«ng t¸c an toµn ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch rÊt nghiªm ngÆt. Thêi gian ®Çu ë ViÖt nam míi cã quy ph¹m an toµn cho hÖ thèng nåi h¬i vµ b×nh sinh khÝ axetylen, ch­a cã quy ph¹m ®èi víi c¸c lo¹i b×nh chÞu ¸p lùc vµ c¸c thiÕ._.n khëi nÕu nh­ so s¸nh víi c¸c h·ng kinh doanh Gas næi tiÕng t¹i thÞ tr­êng miÒn B¾c ViÖt nam kh¸c nh­ Shell Gas, Total Gas, Petronas Gas, ViÖt Gas,… vÉn ®ang trong t×nh tr¹ng thua lç. Lîi nhuËn sau thuÕ cña c«ng ty qua c¸c n¨m: N¨m 2001 lµ 153.008 USD, n¨m 2002 lµ 217.988 USD. Tuy nhiªn lîi nhuËn nµy chØ lµ hiÖu qu¶ b­íc ®Çu, chØ lµ phÇn nhá bÐ so víi hiÖu qu¶ vµ triÓn väng trong thêi gian tíi mµ liªn doanh mang l¹i. Cã ®­îc nh­ vËy lµ do Bªn ViÖt nam vµ bªn n­íc ngoµi trong liªn doanh ®· lµm: Dù ®o¸n n¾m b¾t ®­îc thêi c¬ biÕn ®éng cã thÓ cã trªn thÞ tr­êng nh»m thÊy ®­îc triÓn väng l©u dµi cña Liªn doanh. C«ng ty DÇu khÝ CPC vµ C«ng ty xuÊt nhËp khÈu vµ dÞch vô tµu biÓn H¶i phßng (Coditab) ®· thÊy ®­îc nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ mÆt hµng LPG vµ c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ cã liªn quan ®· tiÕn hµnh thµnh lËp C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i, thùc hiÖn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng, ®ång thêi khai th¸c c¸c thÕ m¹nh cña phÝa n­íc ngoµi vÒ vèn, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn, quan hÖ giao dÞch víi c¸c b¹n hµng n­íc ngoµi t¹o ra mét nguån hµng æn ®Þnh, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Lùa chän ®óng ®¾n ®èi t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi Trong m« h×nh C«ng ty Liªn doanh DÇu khÝ §µi H¶i, ®èi t¸c n­íc ngoµi ®­îc lùa chän lµ nh÷ng ®èi t¸c cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, lµ nh÷ng c«ng ty lín hµng ®Çu t¹i §µi loan, cã nguån tµi chÝnh hïng m¹nh vµ cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong lÜnh vùc dÇu khÝ, tµi chÝnh. Vµo thêi ®iÓm thµnh lËp, Tæng c«ng ty DÇu khÝ CPC lµ tËp ®oµn dÇu khÝ lín nhÊt §µi loan. Lîi nhuËn sau thuÕ cña TËp ®oµn DÇu khÝ CPC hµng n¨m lµ 1,3 tû ®« la Mü. TËp ®oµn Chinfon còng lµ mét tËp ®oµn lín t¹i §µi loan, ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau vµ lµ mét trong nh÷ng C«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ lín vµo ViÖt nam. Thêi ®iÓm thµnh lËp liªn doanh, tËp ®oµn Chinfon ®· thµnh lËp C«ng ty l¾p r¸p xe m¸y 100% vèn n­íc ngoµi t¹i Hµ t©y, më chi nh¸nh Ng©n hµng Chinfon t¹i Hµ néi, liªn doanh víi Liªn hiÖp xi m¨ng vµ thµnh phè H¶i phßng x©y dùng Nhµ m¸y xi m¨ng Chinfon-H¶i phßng. Ng­îc l¹i phÝa ®èi t¸c n­íc ngoµi còng ®· lùa chän ®óng ®¾n ®èi t¸c ViÖt nam trong liªn doanh – C«ng ty Coditab. Coditab lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt «xy chai, dÞch vô tµu biÓn vµ xuÊt nhËp khÈu, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ kh¶ n¨ng vÒ vèn lµ quyÒn sö dông ®Êt 60.000 m2 ®Ó liªn doanh víi n­íc ngoµi. §Æc biÖt, C«ng ty cã bé phËn s¶n xuÊt c¬ khÝ vµ «xy khi chuyÓn ®æi sang s¶n xuÊt b×nh gas vµ c¸c thiÕt bÞ phôc vô kinh doanh khÝ ho¸ láng rÊt thuËn tiÖn. ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn tèt viÖc ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, bªn ViÖt nam chuÈn bÞ tèt dù ¸n tiÒn kh¶ thi, nghiªn cøu kü c¸c lo¹i v¨n b¶n liªn quan ®Õn néi dung ®µm ph¸n nh­ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam, c¸c lo¹i v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh ®Æc biÖt nh÷ng v¨n b¶n vÒ thuÕ, vÒ ®Êt, vÒ xuÊt nhËp khÈu, chuyÓn giao c«ng nghÖ, nªn ®· chñ ®éng trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång liªn doanh nhÊt lµ trong nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p nh­ ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ gãp vèn b»ng tµi s¶n, nhµ x­ëng, kho b·i vµ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó cã lîi tèi ®a trong liªn doanh ®ång thêi cã tû lÖ gãp vèn cao trong liªn doanh. §· x©y dùng ®­îc mét c¬ chÕ hîp t¸c gi÷a bªn ViÖt nam vµ bªn n­íc ngoµi Quan hÖ gi÷a c¸c ®èi t¸c trong liªn doanh cã thÓ coi nh­ “mèi quan hÖ vî chång”, do vËy nh÷ng va ch¹m, m©u thuÉn x¶y ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng lµ chuyÖn b×nh th­êng. C¸c bªn tham gia liªn doanh ®· xö lý nh÷ng va ch¹m m©u thuÉn nµy theo h­íng cñng cè sù hîp t¸c, mÒm máng thuyÕt phôc. Vµo thêi ®iÓm n¨m 1999, khi bé kinh tÕ §µi loan kiÓm ®iÓm l¹i toµn bé nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi cña c¸c c«ng ty trùc thuéc trong ®ã cã CPC, vµ cã ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh nh÷ng c«ng ty nµo ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ liªn tôc thua lç trong ba n¨m liÒn sÏ ph¶i rót vÒ n­íc. NÕu nh­ CPC ph¶i rót ra khái liªn doanh th× cã kh¶ n¨ng liªn doanh kh«ng thÓ tån t¹i tiÕp tôc ®­îc. Tr­íc t×nh h×nh khã kh¨n nh­ vËy, hai bªn ViÖt nam vµ n­íc ngoµi ®· cïng nhau ®iÒu chØnh lîi Ých cña m×nh víi tinh thÇn x©y dùng ®· thèng nhÊt ®Ò nghÞ lªn c¬ quan h÷u quan gi¶m gi¸ thuª ®Êt vµ hoµn tr¶ phÇn ®Êt trèng kh«ng sö dông tíi cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Ó gi¶m chi phÝ khÊu hao ®Êt hµng n¨m. Do ®ã, c«ng ty ®· v­ît qua ®­îc thêi kú khã kh¨n nhÊt vµ ®· b­íc ®Çu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Nh÷ng tån t¹i chñ yÕu Qua viÖc thµnh lËp vµ thùc tÕ ho¹t ®éng cña C«ng ty liªn doanh DÇu khÝ §µi H¶i cho thÊy cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò chñ yÕu lµ: Tån t¹i kh¸ch quan: C¬ chÕ luËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch v¨n b¶n ph¸p luËt ch­a nhÊt qu¸n thñ tôc hµnh chÝnh chång chÐo r­êm rµ Do C«ng ty Liªn doanh DÇu khÝ §µi H¶i ®­îc thµnh lËp vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90 khi c¬ chÕ luËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch ®ang ë trong qu¸ tr×nh ®Þnh h×nh dÇn víi ho¹t ®éng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, do ®ã tÝnh hîp lý nhÊt qu¸n râ rµng tõ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®Õn c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn cña c¸c ngµnh kh«ng ®­îc ®¶m b¶o. §ång thêi thñ tôc hµnh chÝnh qu¸ phøc t¹p chång chÐo r­êm rµ g©y nªn nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh còng nh­ ho¹t ®éng cña C«ng ty liªn doanh. §Æc biÖt lµ c¬ chÕ ¸p dông hai gi¸ khiÕn t¨ng chi phÝ vµ møc thua lç cho C«ng ty liªn doanh. Tån t¹i chñ quan a. §iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng (cÇu c¶ng) Cã thÓ nãi víi ®Æc thï kinh doanh nh­ c«ng ty liªn doanh DÇu khÝ §µi H¶i th× yÕu tè cÇu c¶ng n¾m vai trß then chèt. ThÕ nh­ng suèt tõ khi thµnh lËp c«ng ty ®Õn nay, mçi n¨m c«ng ty ®· ph¶i bá ra chi phÝ kho¶ng 130.000USD cho viÖc n¹o vÐt bïn l¾ng ë khu vùc cÇu c¶ng ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña tµu LPG ®­îc cËp c¶ng dì hµng an toµn. Bëi v× khu vùc cÇu c¶ng cña C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i n»m ë vÞ trÝ 350m c¸ch h¹ l­u n¬i l­u l­îng dßng ch¶y gÊp khóc lín nhÊt cña s«ng CÊm thuéc s«ng B¹ch §»ng miÒn B¾c ViÖt nam, nªn t×nh tr¹ng båi l¾ng ®­îc h×nh thµnh rÊt nghiªm träng. Theo con sè thèng kª nghiªn cøu míi nhÊt th× l­îng båi l¾ng c¸t hµng n¨m kho¶ng 28.000m3, tèc ®é båi l¾ng b×nh qu©n kho¶ng 47cm/th¸ng, vµo mïa m­a kho¶ng tõ 0,80-1,00m/th¸ng, trong khi ®ã ë c¸c n¬i kh¸c th× chØ cã kho¶ng 0,6m/n¨m. Mïa hÌ cø 2 ®Õn 3 th¸ng ph¶i n¹o vÐt mét lÇn, mïa ®«ng cø 3 ®Õn 4 th¸ng ph¶i n¹o vÐt mét lÇn, chi phÝ mçi lÇn n¹o vÐt kho¶ng 35.000USD. Nh­ vËy chi phÝ khæng lå trong viÖc n¹o vÐt cÇu c¶ng hµng n¨m ®· lµm t¨ng thªm g¸nh nÆng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn sù ph¸t triÓn cña C«ng ty. VÒ phÝa c«ng ty ®· nghiªn cøu ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m kh¾c phôc nh­ më réng khu vùc n¹o vÐt ®Ó gi¶m tèc ®é båi l¾ng, t¨ng thªm dßng ch¶y hoÆc thay ®æi dßng ch¶y, cã thÓ xem xÐt viÖc x©y dùng ®Ëp n­íc, ®Ëp b¶o vÖ bê, kÌ ch÷ ®inh, ®Ëp chØnh trÞ dßng,…t¹i ®Þa ®iÓm thÝch hîp. ThÕ nh­ng víi nh÷ng ph­¬ng ¸n nµy dù tÝnh cÇn ®Çu t­ rÊt lín, h¬n n÷a liªn quan ®Õn sù thay ®æi m«i tr­êng tæng thÓ nh­ thuû v¨n, luång quèc gia. ChÝnh v× thÕ C«ng ty ®· ®Ò nghÞ ChÝnh phñ ViÖt nam bæ trî, miÔn gi¶m nép thuÕ. Tuy nhiªn ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay C«ng ty vÉn ch­a nhËn ®­îc mét sù hç trî nµo cña ChÝnh phñ. C«ng ty chØ cã c¸ch t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p øng phã t¹m thêi nh­ ¸p dông viÖc s¾p xÕp l­îng hµng nhËp thÊp nhÊt, chän lóc mùc n­íc thuû triÒu cao cho tµu cËp c¶ng vµ khi tiÕn hµnh n¹o vÐt th× nh»m lóc mùc n­íc thuû triÒu thÊp nhÊt vµ lóc båi l¾ng thÊp nhÊt ®Ó gi¶m chi phÝ n¹o vÐt, ®ång thêi t×m kiÕm c¸c c«ng ty n¹o vÐt cung cÊp víi gi¸ c¶ hîp lý. Cho ®Õn n¨m 2001 th× míi gi¶m ®­îc chi phÝ n¹o vÐt xuèng cßn 60.000USD/n¨m. b. Tû lÖ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh thÊp, chi phÝ khÊu hao cao Thêi gian ®Çu thµnh lËp C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i, phÝa ®èi t¸cViÖt nam C«ng ty Coditab ®· gãp vèn b»ng quyÒn sö dông 60.000m2 ®Êt vµ gi¸ trÞ nhµ x­ëng hiÖn cã. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh triÓn khai liªn doanh, c«ng ty liªn doanh ®i vµo ho¹t ®éng ®· kh«ng sö dông hÕt phÇn ®Êt nµy, bá trèng tíi 2hÐc ta ®Êt mµ hµng n¨m ph¶i tÝnh chi phÝ khÊu hao ®Êt lµ 140.000USD. Víi chi phÝ n¹o vÐt cÇu c¶ng hµng n¨m lªn tíi 130.000USD mµ mçi th¸ng chØ ®Ó cho 1 chuyÕn tµu cËp c¶ng th× qu¸ lµ l·ng phÝ trong khi ®ã phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh hµng th¸ng lªn tíi 75.000USD. VÒ phÝa C«ng ty còng ®· ®­a ra nhiÒu ph­¬ng ¸n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt vµ hiÖu qu¶ sö dông cÇu c¶ng nh­ liªn doanh víi mét c«ng ty thø ba t¹i ViÖt nam x©y dùng bån bÓ x¨ng dÇu, cho thuª cÇu tµu ®Ó tiÕp nhËn tµu chë x¨ng dÇu. Tuy nhiªn, c«ng ty nµo mµ cã kh¶ n¨ng sö dông cÇu c¶ng th× kh«ng d¸m chia sÎ chi phÝ n¹o vÐt luång c¶ng. Ch­¬ng III §Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng liªn doanh cã hiÖu qu¶ víi n­íc ngoµi t¹i C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña C«ng ty KÕ ho¹ch ph¸t triÓn vµ môc tiªu h­íng tíi cña C«ng ty Liªn doanh DÇu khÝ §µi H¶i trong giai ®o¹n 2003-2010: §¬n vÞ tÝnh: ngh×n ®« la Mü N¨m ChØ tiªu 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1. Doanh thu 8.158 9.433 11.008 13.576 17.711 21.253 22.783 24.424 2. Lîi nhuËn 322,52 435,26 632,56 874,02 962,56 1.293 1.427 1.572 3. Nép ng©n s¸ch 390,50 501,21 654,12 893,65 965,03 984,55 1.063 1.142 4.Thu nhËp b×nh qu©n 0,101 0,109 0,114 0,121 0,144 0,151 0,159 0,167 (Nguån: V¨n phßng C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i) Tõ môc tiªu trªn C«ng ty liªn doanh DÇu khÝ §µi H¶i sÏ tiÕp tôc: Më réng m¹ng l­íi ®¹i lý kh«ng chØ ë miÒn B¾c, miÒn Trung mµ cßn ph¸t triÓn vµo khu vùc phÝa Nam. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng kh¸ch hµng c«ng nghiÖp nhá, kh¸ch hµng th­¬ng m¹i. N¾m v÷ng nguån cung cÊp hµng víi gi¸ c¶ hîp lý. Ph¸t triÓn theo h­íng ®a d¹ng ho¸ kinh doanh, ngoµi mÆt hµng LPG lµ chÝnh cÇn ph¸t triÓn m¹ng l­íi tiªu thô s¶n phÈm nhùa ®­êng, ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÇu mì nhên nh·n hiÖu CPC. T×m ®èi t¸c liªn doanh liªn kÕt khai th¸c n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông cÇu c¶ng, phÇn ®Êt trong khu vùc nhµ m¸y. X©y dùng chi nh¸nh t¹i khu vùc miÒn Trung vµ miÒn Nam. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng liªn doanh cã hiÖu qu¶ víi n­íc ngoµi t¹i C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶I 1. Gi¶i ph¸p ®èi víi C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i (DHP) VÒ chÝnh s¸ch Marketing Ho¹t ®éng trong m«i tr­êng c¹nh tranh, C«ng ty cÇn ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng ®Ó n©ng cao sè l­îng kh¸ch hµng vµ doanh sè b¸n hµng. ChÝnh v× vËy, c«ng ty cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing cña m×nh ®Ó kh¸ch hµng truyÒn thèng còng nh­ nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng hiÓu ®­îc s¶n phÈm, vµ dÞch vô sau b¸n hµng cña m×nh, vµ tin dïng s¶n phÈm cña m×nh. Lµm ®­îc ®iÒu nµy ®ßi hái c«ng ty ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé Marketing chuyªn nghiÖp nhanh nhÑn, n¨ng ®éng. Bªn c¹nh ®ã c«ng ty nªn cã kÕ ho¹ch qu¶ng c¸o s©u réng trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng dïng s¶n phÈm chÝnh h·ng. C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i cã thÓ nãi lµ c«ng ty Gas liªn doanh ra ®êi sím nhÊt ë thÞ tr­êng miÒn B¾c thÕ nh­ng do kh«ng cã kÕ ho¹ch qu¶ng c¸o mét c¸ch cã hÖ thèng mµ rÊt nhiÒu ng­êi d©n kh«ng hÒ biÕt tíi s¶n phÈm cña m×nh. C«ng ty cÇn phæ biÕn ®Õn ng­êi tiªu dïng nh÷ng tiÖn Ých mµ s¶n phÈm cña C«ng ty ®em l¹i nh­: an toµn, chÊt l­îng, æn ®Þnh vµ gi¸ c¶ hîp lý. §iÒu nµy kh¸c biÖt víi nh÷ng c«ng ty nhá kh¸c v× c«ng ty cã hÖ thèng cÇu c¶ng, bån chøa lín lu«n ®¸p øng vÊn ®Ò æn ®Þnh trong viÖc cung cÊp hµng ®Õn víi kh¸ch hµng. C«ng ty cã d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, cã phßng ban an toµn chuyªn kiÓm tra gi¸m s¸t vÊn ®Ò an toµn, ®¶m b¶o an toµn tuyÖt ®èi cho kh¸ch hµng. Thùc tÕ cho thÊy gi÷ kh¸ch hµng truyÒn thèng khã kh¨n h¬n lµ ph¸t triÓn kh¸ch hµng míi chÝnh v× vËy c«ng ty nªn thµnh lËp mét tæ chuyªn tr¸ch dÞch vô sau b¸n hµng nh­ cung cÊp t­ vÊn trong vÊn ®Ò dïng gas cho kh¸ch hµng, hç trî kü thuËt trong vÊn ®Ò l¾p ®Æt hÖ thèng cung cÊp gas cho ®èi t­îng kh¸ch hµng c«ng nghiÖp nhµ hµng, ®Þnh kú kiÓm tra miÔn phÝ ®èi víi nh÷ng hÖ thèng sö dông LPG do C«ng ty l¾p ®Æt. Tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o kh¸ch hµng th­êng niªn t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng ph¶n ¸nh trùc tiÕp víi ban l·nh ®¹o c«ng ty vÒ nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn x©y dùng cho C«ng ty. Ngoµi ra c«ng ty nªn më réng kªnh ph©n phèi hµng trùc tiÕp ®Õn ng­êi tiªu dïng ®Ó qu¶n lý vÊn ®Ò gi¸ c¶ ë møc hîp lý, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c tæng ®¹i lý vµ ®¹i lý tù ý n©ng gi¸ cao ¶nh h­ëng ®Õn quyÒn lîi ng­êi tiªu dïng. V× hiÖn nay kªnh ph©n phèi cña C«ng ty míi chØ dõng l¹i th«ng qua c¸c tæng ®¹i lý vµ ®¹i lý chø c«ng ty ch­a cã cöa hµng b¸n lÎ trùc tiÕp do c«ng ty qu¶n lý. 1.2 VÒ qu¶n trÞ nguån nh©n lùc Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó thu hót lùc l­îng lao ®éng Con ng­êi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña C«ng ty, nh»m gi¶m chi phÝ cö c¸n bé n­íc ngoµi ®Õn n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ qu¶n lý trong c«ng ty, c«ng ty ®Æt môc tiªu tuyÓn dông nh÷ng ng­êi ViÖt nam cã n¨ng lùc cã kh¶ n¨ng n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ quan träng nµy. Thùc tÕ hiÖn nay, nh÷ng c«ng ty liªn doanh trong lÜnh vùc dÇu khÝ kh¸c ®Òu tr¶ l­¬ng cao h¬n møc l­¬ng cña C«ng ty tr¶ cho ng­êi lao ®éng giái. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, c«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó thu hót lùc l­îng lao ®éng giái cho m×nh: nh­ tr¶ l­¬ng xøng ®¸ng cho nh÷ng vÞ trÝ quan träng trong c«ng ty, t¨ng quü khen th­ëng, ®Ò ra nhiÒu h×nh thøc khen th­ëng ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng theo tõng quý hay tõng th¸ng. T¨ng quü phóc lîi, ®a d¹ng ho¸ chÝnh s¸ch phóc lîi thùc hiÖn trong néi bé c«ng ty nh­: mua b¶o hiÓm ë møc cao, tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng th¨m quan, d· ngo¹i vµ c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ kh¸c. §èi víi nh÷ng c¸n bé cã chuyªn m«n cao, cã nh÷ng s¸ng kiÕn tèt ®em l¹i lîi nhuËn cho c«ng ty ®· ®­îc ®µo t¹o nghiÖp vô qu¶n lý nªn m¹nh d¹n bæ nhiÖm hä vµo nh÷ng vÞ trÝ qu¶n lý. §µo t¹o §Ó cã ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn lu«n ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cã tr×nh ®é cao, C«ng ty cÇn tæ chøc viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé cã träng ®iÓm theo nh÷ng tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh t­¬ng øng víi nh÷ng lo¹i h×nh ®µo t¹o ng¾n h¹n phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ. Mét sè lo¹i h×nh ®µo t¹o ng¾n h¹n cÇn thùc hiÖn th­êng xuyªn t¹i c¸c c¬ së cña C«ng ty. Mêi chuyªn gia gi¶ng d¹y vÒ Marketing, vÒ kÕ to¸n doanh nghiÖp, vÒ kü thuËt, vÒ an toµn phßng ch¸y ch÷a ch¸y vÒ c«ng ty cïng hîp t¸c gi¶ng d¹y t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé nh©n viªn trau dåi c¶ vÒ nghiÖp vô, kinh nghiÖm còng nh­ ngo¹i ng÷. Trªn thùc tÕ c«ng ty ®· tæ chøc nh÷ng kho¸ häc ®µo t¹o vÒ quy ph¹m, thao t¸c vËn hµnh an toµn cho s¶n xuÊt vµ sö dông khÝ gas ho¸ láng t¹i Trung t©m ®µo t¹o cña Tæng C«ng ty CPC t¹i §µi loan. H×nh thøc nµy nªn tiÕp tôc duy tr× b»ng c¸ch lùa chän nh÷ng c¸ nh©n cã thµnh tÝch xuÊt s¾c ®Ó ®­îc tham gia ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ t¹i §µi loan. 1.3 §a d¹ng ho¸ kinh doanh, n©ng cao tû lÖ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh Thùc tÕ kinh doanh cho thÊy chØ kinh doanh riªng mét mÆt hµng LPG kh«ng th«i th× rÊt khã cã thÓ cã ®­îc lîi nhuËn cao. C«ng ty nªn xóc tiÕn ph¸t triÓn kinh doanh nhiÒu mÆt hµng kh¸c cã liªn quan ®Õn dÇu khÝ nh­ nhùa ®­êng, dÇu mì nhên, dung m«i, v.v…VÒ lÜnh vùc kinh doanh nhùa ®­êng th× hiÖn t¹i c«ng ty ®· cã giÊy phÐp do Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cÊp tõ 19 th¸ng 3 n¨m 1997. Nh­ng trªn thùc tÕ ch­a triÓn khai x©y dùng nhµ m¸y d©y chuyÒn s¶n xuÊt mµ chØ ®ang tiÕn hµnh ë giai ®o¹n ®Çu th©m nhËp thÞ tr­êng ®ã lµ nhËp nhùa ®­êng tõ Tæng c«ng ty CPC b¸n vµo thÞ trr­êng ViÖt nam. Tuy nhiªn s¶n l­îng b¸n hµng n¨m ch­a ®­îc nhiÒu v× c«ng ty ch­a x©y dùng ®­îc kªnh ph©n phèi réng kh¾p cho mÆt hµng nµy, vµ ch­a tiÕn hµnh nh÷ng chiÕn dÞch marketing cho s¶n phÈm nhùa ®­êng §µi loan nªn kh¸ch hµng ch­a biÕt ®Õn nhiÒu. Thªm vµo ®ã hiÖn nay t¹i ViÖt nam ®· cã nhùa ®­êng cña c¸c h·ng næi tiÕng nh­ Caltex, Shell, Esso. Ng­êi tiªu dïng ViÖt nam cã thãi quen thÝch dïng nh÷ng hµng cña nh÷ng h·ng næi tiÕng mÆc dï chÊt l­îng nhùa ®­êng CPC s¸nh ngang chÊt l­îng cña c¸c h·ng trªn, vµ gi¸ b¸n h¹ h¬n. ChÝnh v× vËy C«ng ty nªn ph¸c th¶o kÕ ho¹ch cô thÓ cho viÖc kinh doanh nhùa ®­êng nµy theo giai ®o¹n. N¨m 2003, c«ng ty cÇn ph¶i nhanh chãng thiÕt lËp kªnh ph©n phèi ë c¸c tØnh miÒn B¾c vµ miÒn Trung ®Ó tiªu thô qu¶ng b¸ s¶n phÈm, tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o nh»m thuyÕt tr×nh ®Æc tÝnh nhùa ®­êng nh·n hiÖu CPC víi phÈm chÊt phï hîp tiªu chuÈn chÊt l­îng cña ViÖt nam, thuyÕt phôc kh¸ch hµng hiÓu ®­îc r»ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng s¸nh ngang víi chÊt l­îng cña c¸c h·ng dÇu khÝ næi tiÕng trªn thÕ giíi. Giai ®o¹n nµy c«ng ty nªn chÊp nhËn lîi nhuËn ë møc thÊp hîp lý ®Ó thu hót kh¸ch hµng nh»m ®Èy m¹nh s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ tr­êng. Giai ®o¹n hai lµ giai ®o¹n mµ tiÕng t¨m s¶n phÈm nhùa ®­êng CPC ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh ë thÞ tr­êng vµ s¶n l­îng tiªu thô ®Õn mét møc cã thÓ cho phÐp tiÕn hµnh x©y dùng nhµ m¸y tån tr÷, ph©n phèi nhùa ®­êng bao gåm x©y dùng hÖ thèng bån bÓ ®Çu t­ xe bån chuyªn dông víi tæng sè vèn ®Çu t­ dù tÝnh ban ®Çu lµ 2.000.000USD. 1.4 T¨ng c­êng gi¸m s¸t vÊn ®Ò an toµn trong s¶n xuÊt kinh doanh Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh LPG th× vÊn ®Ò an toµn lµ quan träng nhÊt do ®©y lµ mét mÆt hµng dÔ g©y ch¸y næ. C«ng ty ®· thµnh lËp ban an toµn phßng ch¸y ch÷a ch¸y, ®Ò ra quy tr×nh thao t¸c vËn hµnh an toµn ®èi víi mÆt hµng LPG nh­ quy tr×nh b¬m dì hµng tõ tµu LPG chuyªn dông vµo bån chøa, quy tr×nh b¬m n¹p LPG vµo xe bån chuyªn dông, quy tr×nh kiÓm tra b¶o d­ìng bån chøa, quy tr×nh n¹p gas vµo b×nh, quy t¾c an toµn trong vËn chuyÓn b×nh gas, v.v…vµ yªu cÇu tÊt c¶ c¸c nh©n viªn trong c«ng ty ph¶i tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt, kh«ng cho phÐp mét phót l¬i lµ, coi nhÑ. Thùc tÕ ®· chøng minh, tõ khi thµnh lËp ®Õn trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, C«ng ty ch­a hÒ x¶y ra mét tai n¹n ch¸y næ nµo, vµ hµng n¨m ®Òu ®­îc Chñ tÞch Uû ban Nh©n d©n thµnh phè H¶i phßng trao tÆng b»ng khen “§¬n vÞ an toµn”. Tuy nhiªn c¸c cÊp l·nh ®¹o c«ng ty nªn th­êng xuyªn kiÓm tra ®Þnh kú vµ bÊt th­êng viÖc chÊp hµnh c¸c quy tr×nh vËn hµnh an toµn trªn ®èi víi nh©n viªn cÊp d­íi nh»m n©ng cao ý thøc chÊp hµnh cña nh©n viªn. 1.5 Chñ ®éng t×m kiÕm n¾m v÷ng nguån cung cÊp hµng víi gi¸ rÎ Trong mét m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, th× viÖc gi¶m chi phÝ t¨ng doanh thu lu«n lµ biÖn ph¸p ®Ó c¸c nhµ l·nh ®¹o ¸p dông. Trong ®ã viÖc chñ ®éng t×m kiÕm n¾m v÷ng nguån cung cÊp hµng víi gi¸ rÎ lµ mét vÊn ®Ò quan träng. C«ng ty cã lîi thÕ lµ ®èi t¸c tham gia bªn n­íc ngoµi - Tæng c«ng ty CPC lµ tËp ®oµn dÇu khÝ lín nhÊt §µi loan, cã thÓ cung cÊp cho C«ng ty mét nguån hµng LPG æn ®Þnh, gi¸ c¶ hîp lý. Tuy nhiªn ®Ó chñ ®éng h¬n trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh, ngoµi viÖc nhËp hµng tõ C«ng ty PVGC trong n­íc, vµ tõ Tæng c«ng ty CPC th× c«ng ty nªn tiÕp tôc t×m kiÕm nh÷ng nguån hµng tõ n­íc ngoµi nh­ ë Th¸i lan, Singapore,v.v… C¸c gi¶i ph¸p nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña bªn ViÖt nam trong liªn doanh còng nh­ trong sù ho¹t ®éng thuËn lîi cña doanh nghiÖp liªn doanh Thø nhÊt, C«ng ty CODITAB ph¶i lùa chän kü c¸c thµnh viªn tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ víi c¸c tiªu chuÈn c¬ b¶n nh­ trung thµnh víi sù nghiÖp ®æi míi, cã n¨ng lùc vµ b¶n lÜnh, cã kiÕn thøc kinh doanh ®Ó cã thÓ võa tham gia ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña C«ng ty liªn doanh võa ®ãng vai trß ®èi träng trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng cña liªn doanh trong viÖc so s¸nh víi bªn n­íc ngoµi. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng c¸n bé tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ cña bªn ViÖt nam kh«ng ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n trÞ c«ng ty liªn doanh, cÇn ph¶i tró träng båi d­ìng vµ n©ng cao nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý trong lÜnh vùc qu¶n trÞ kinh doanh, ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång , ngo¹i giao, luËt ph¸p,…th«ng th¹o ngo¹i ng÷ nhÊt lµ tiÕng Anh ®Ó cã thÓ thÝch øng ®­îc c¸c nhiÖm vô trong ho¹t ®éng liªn doanh. C«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ c«ng ty liªn doanh ph¶i ®Æt trong mét chiÕn l­îc dµi h¹n vµ còng ®­îc coi lµ mét nhiÖm vô cÊp b¸ch g¾n víi viÖc gia t¨ng lîi Ých cña ViÖt nam trong c«ng ty liªn doanh. Thø hai, nhanh chãng thÝch nghi víi cung c¸ch lµm ¨n míi cã tÝnh c¹nh tranh cao, dÇn dÇn ®­a ng­êi ViÖt nam cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc vµ phÈm chÊt vµo vÞ trÝ quan träng trong doanh nghiÖp liªn doanh. BiÖn ph¸p nµy nh»m thu nhËn kinh nghiÖm lµm ¨n vµ tõng b­íc tiÕp nhËn l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Thø ba, mäi cam kÕt gi÷a bªn ViÖt nam vµ bªn n­íc ngoµi ph¶i ®­îc luËt ho¸ b»ng v¨n b¶n, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò lao ®éng. ChÝnh c¸c v¨n b¶n nµy sÏ lµ c¬ së gi¶i quyÕt tranh chÊp cã thÓ ph¸t sinh khi liªn doanh ®i vµo ho¹t ®éng. §ång thêi tËn dông triÖt ®Ó c¸c quyÒn hîp ph¸p cña m×nh trong viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh. Ph¸p luËt ViÖt nam ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho bªn ViÖt nam n©ng cao vÞ thÕ cña m×nh trong liªn doanh (thÓ hiÖn ë nguyªn t¾c nhÊt trÝ), vÞ thÕ nµy th­êng lµ thÊp h¬n so víi bªn n­íc ngoµi do tû lÖ gãp vèn thÊp h¬n. KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc: Nhµ n­íc cÇn ph¶i c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ cho ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty liªn doanh, viÖc c¶i thiÖn ®Çu t­ nµy sÏ lµm cho c¸c liªn doanh ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n vµ ®¶m b¶o cho c¬ chÕ qu¶n lý chóng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ theo quan ®iÓm dµi h¹n. M«i tr­êng ph¸p lý vµ thñ tôc hµnh chÝnh Thùc tÕ cho thÊy trong thêi gian qua, m«i tr­êng kinh tÕ vµ ph¸p lý cña ViÖt nam cßn ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn nªn ch­a ®ång bé, nhËn thøc quan ®iÓm vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ch­a thùc sù thèng nhÊt vµ ch­a qu¸n triÖt ®Çy ®ñ ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã mÆt cßn bÊt hîp lý vµ hiÖu qu¶ tæng thÓ vÒ kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ch­a cao, c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn nh÷ng mÆt yÕu kÐm, thñ tôc hµnh chÝnh cßn nhiÒu phiÒn hµ, phøc t¹p. Qu¸ tr×nh cÊp phÐp cña ViÖt nam phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi c¸c n­íc kh¸c. TÊt c¶ c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu ph¶i ®­îc cÊp phÐp, trong khi nhiÒu quèc gia nh­ Singapore, Trung Quèc thËm chÝ kh«ng yªu cÇu giÊy phÐp cho ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ë hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, ngo¹i trõ mét sè lÜnh vùc cã tÝnh nh¹y c¶m cao. Thªm vµo ®ã, nÕu nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi muèn söa ®æi, ®iÒu chØnh giÊy phÐp, c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i ph¶i thùc hiÖn quy tr×nh xin cÊp phÐp tõ ®Çu, rÊt tèn thêi gian vµ chi phÝ. Trong khi ®ã nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc chØ cÇn lµm thñ tôc ®¨ng ký söa ®æi giÊy phÐp kinh doanh rÊt ®¬n gi¶n t¹i c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh t¹i ®Þa ph­¬ng. N¨m 1995 C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i lµm hå s¬ xin bæ sung chøc n¨ng nhiÖm vô lµ tån tr÷ vµ ph©n phèi s¶n phÈm nhùa ®­êng còng ®· tr¶i qua hµng lo¹t c¸c b­íc ®Ö tr×nh lªn c¸c c¬ quan ban ngµnh cã liªn quan ®Ó thÈm ®Þnh víi bé hå s¬ ®Çy ®ñ 11 lo¹i giÊy tê hîp lÖ, vµ m·i cho ®Õn th¸ng 3 n¨m 1997 míi ®­îc cÊp phÐp ®iÒu chØnh bæ sung. LuËt ®Çu t­ kh«ng nªn quy ®Þnh mét h×nh thøc duy nhÊt ®èi víi c¸c c«ng ty liªn doanh lµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mµ cÇn quy ®Þnh thªm c¶ h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn hoÆc c«ng ty tr¸ch nhiÖm v« h¹n, c¸c hiÖp héi gãp vèn h÷u h¹n víi t­ c¸ch lµ nh÷ng ph¸p lý t¹o kh¶ n¨ng thu hót vèn d­íi c¸c kªnh kh¸c nhau, còng nh­ kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng cña c¸c thÞ tr­êng vèn trong n­íc. Cho phÐp cæ phÇn ho¸ c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nhµ n­íc nªn ¸p dông chÕ ®é mét gi¸ ¸p dông thèng nhÊt cho ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. CÇn thèng nhÊt ¸p dông phÝ ®¨ng kiÓm ph­¬ng tiÖn c¬ giíi, phÝ c¶ng biÓn, phÝ qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, phÝ th¨m quan c¸c di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö c¸ch m¹ng. C¸c bé, ngµnh ®Þa ph­¬ng quy ®Þnh râ rµng, c«ng khai c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, ®¬n gi¶n ho¸ vµ gi¶m bít nh÷ng thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt, cÇn kiªn quyÕt xö lý nghiªm kh¾c c¸c tr­êng hîp s¸ch nhiÔu, cöa quyÒn tiªu cùc vµ v« tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé c«ng quyÒn. §iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ c¬ së h¹ tÇng cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh. C¶i t¹o vµ n©ng cÊp hÖ thèng ®iÖn vµ n­íc ®Ó ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng cña nguån ®iÖn vµ n­íc phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (nghÜa lµ ®¶m b¶o nguån ®iÖn c«ng nghiÖp vµ n­íc c«ng nghiÖp) thÓ hiÖn ë nh÷ng th«ng sè kü thuËt cña chóng nh­ tÇn sè cña dßng ®iÖn æn ®Þnh hoÆc c¸c lo¹i ho¸ chÊt cã trong n­íc ph¶i ®¶m b¶o ®­îc tiªu chuÈn c«ng nghiÖp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp ®Æc biÖt nguån n­íc cung cÊp cho c¸c dù ¸n trang thiÕt bÞ cao. Nhµ n­íc cÇn tiÕn hµnh c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, s©n bay, bÕn c¶ng, kho tµng…T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty liªn doanh. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn b¶o ®¶m b×nh ®¼ng vµ æn ®Þnh, an toµn trong kinh doanh khÝ gas ho¸ láng (LPG) Do vÊn ®Ò kinh doanh LPG míi ph¸t sinh nhiÒu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nªn c¸c quy ®Þnh ph¸p lý ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh LPG cÇn nhanh chãng tiÕp tôc hoµn thiÖn. MÆt kh¸c LPG lµ mÆt hµng kinh doanh cã ®iÒu kiÖn vµ dù kiÕn trong mét vµi n¨m tíi l­îng tiªu thô LPG trong n­íc sÏ t¨ng m¹nh (b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng tõ 15% ®Õn 20%). §Ó hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý trong lÜnh vùc kinh doanh LPG gióp cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy cã m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh, chÝnh phñ cÇn lµm gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau: - VÒ vÊn ®Ò san chiÕt LPG tr¸i phÐp: LPG lµ mÆt hµng kinh doanh ®ßi hái ph¶i ®¶m b¶o nghiªm ngÆt vÒ tiªu chuÈn kü thuËt, an toµn, chèng ch¸y næ,…thÕ nh­ng trong thêi gian qua, liªn tôc x¶y ra hiÖn t­îng sang chiÕt gas tr¸i phÐp, sö dông b×nh LPG vµ tù ý thay ®æi nh·n hiÖu cña c¸c h·ng kh¸c, lµm niªm phong gi¶, vi ph¹m nghiªm träng quy ®Þnh an toµn phßng chèng ch¸y næ, ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých cña c¸c c«ng ty kinh doanh LPG lµm ¨n ch©n chÝnh. Nhµ n­íc còng ®· ®­a ra nh÷ng chÕ tµi xö lý, thÕ nh­ng nh÷ng chÕ tµi xö lý nh÷ng vi ph¹m nµy l¹i chØ lµ xö ph¹t hµnh chÝnh ch­a ®ñ ®Ó ng¨n chÆn n¹n san chiÕt gas tr¸i phÐp. ChÝnh v× vËy ChÝnh phñ nªn ®­a ra biÖn ph¸p m¹nh h¬n ngoµi viÖc xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh hiÖn nay, nÕu vi ph¹m lÇn thø hai th× sÏ thu håi giÊy phÐp kinh doanh vÜnh viÔn. §ång thêi yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp kinh doanh LPG ph¶i cã b×nh LPG víi th­¬ng hiÖu riªng. C¸c doanh nghiÖp nµy ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm víi kh¸ch hµng cña m×nh trong suèt thêi gian cung øng vÒ chÊt l­îng, sè l­îng vµ an toµn cña b×nh LPG. Tr­êng hîp c¸c doanh nghiÖp kinh doanh kh«ng cã th­¬ng hiÖu riªng th× ph¶i ký kÕt hîp ®ång lµm dÞch vô cho c«ng ty kinh doanh LPG ®· cã th­¬ng hiÖu. - Nhµ n­íc cÇn ban hµnh tiªu chuÈn vÒ chiÕt n¹p vµ sö dông chai chøa LPG lo¹i nhá (200-250g)- chai du lÞch: HiÖn nay ch­a hÒ cã h­íng dÉn vÒ chiÕt n¹p vµ sö dông chai chøa lo¹i 200-250g. Lo¹i chai chøa nµy th­êng ®­îc sö dông trong nhµ d©n, c¸c nhµ hµng, khu du lÞch. Th«ng th­êng lo¹i chai nµy chØ sö dông mét lÇn, kh«ng n¹p l¹i. Nh­ng trong thùc tÕ ë n­íc ta, lo¹i chai nµy l¹i ®­îc sö dông nhiÒu lÇn, mét sè ®¹i lý kinh doanh gas v× lîi nhuËn ®· tiÕn hµnh n¹p tõ b×nh 12kg sang chai chøa lo¹i nµy, hµnh ®éng nµy rÊt nguy hiÓm, ®©y chÝnh lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng vô tai n¹n, nh÷ng vô næ g©y chÊn ®éng d­ luËn vÒ sö dông LPG. - VÒ chÝnh s¸ch gi¸ b¸n LPG trong n­íc cña PVGC: HiÖn nay LPG ®­îc cung cÊp bëi hai nguån: nguån trong n­íc vµ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. Nguån trong n­íc do c«ng ty PVGC s¶n xuÊt t¹i Dinh cè, Vòng tµu vµ ®ang b¸n theo c¬ chÕ kh«ng ph©n biÖt gi¸ gi÷a c¸c ®èi t­îng mua hµng víi khèi l­îng kh¸c nhau, vÉn duy tr× chªnh lÖch gi¸ gi÷a hai ph­¬ng thøc vËn chuyÓn b»ng xe bån vµ b»ng tµu vÒ thµnh phè Hå ChÝ Minh ë møc kh«ng hîp lý. §Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cã ®Çu t­ trang thiÕt bÞ c¬ së vËt chÊt, ChÝnh phñ cÇn chØ ®¹o PVGC ph¶i ph©n biÖt tû lÖ khuyÕn m¹i cho c¸c ®èi t­îng mua LPG víi khèi l­îng kh¸c nhau, theo nguyªn t¾c: ¸p dông tû lÖ khuyÕn m¹i cao ®èi víi kh¸ch hµng mua víi khèi l­îng lín vµ æn ®Þnh; ®ång thêi c«ng bè c«ng khai chÝnh s¸ch gi¸ b¸n theo s¶n l­îng t¹i n¬I giao dÞch b¸n hµng. Møc gi¸ b¸n LPG t¹i Dinh cè theo ph­¬ng thøc vËn chuyÓn b»ng xe bån xÊp xØ víi gi¸ giao nhËn b»ng tµu t¹i c¸c c¶ng cña thµnh phè Hå ChÝ Minh. BiÖn ph¸p nµy sÏ kh¾c phôc ®­îc hiÖn t­îng kh«ng vËn chuyÓn LPG vÒ ®Õn ®Þa ®iÓm cÇn tiªu thô mµ “sang tªn” ®¬n vÞ mua hµng ngay t¹i Dinh cè ®Ó h­ëng chªnh lÖch gi¸ nh­ trong thêi gian qua. KÕt luËn Sau h¬n m­êi n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, ®Êt n­íc ta ®ang ë trong thêi kú chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn. B­íc vµo thÕ kû 21, c¸c c«ng ty liªn doanh víi n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam vÉn tiÕp tôc ®ãng mét vai trß quan träng trong c«ng viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, ®­a ViÖt nam tiÕn m¹nh trªn con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng liªn doanh ë n­íc ta míi chØ xuÊt hiÖn ®­îc h¬n chôc n¨m nªn kh«ng thÓ nµo tr¸nh khái nh÷ng v­íng m¾c ban ®Çu, ®iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung vµ doanh nghiÖp liªn doanh nãi riªng ph¶i cïng Nhµ n­íc, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cïng nç lùc h¬n n÷a ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa vµ dÞch vô ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m qua, C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ kh¸ khÝch lÖ, tuy ch­a ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nh­ dù kiÕn ban ®Çu. C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i cÇn ph¶i cè g¾ng, nç lùc gi¶i quyÕt c¸c v­íng m¾c n¶y sinh, ®­a ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Trªn c¬ së ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng liªn doanh víi n­íc ngoµi t¹i C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i, t«i xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n vµ kiÕn nghÞ nh»m ph¸t huy nh÷ng nh©n tè thuËn lîi vµ gãp phÇn kh¾c phôc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ho¹t ®éng liªn doanh, nh»m t¨ng c­êng kinh doanh cã hiÖu qu¶ cho C«ng ty. V× tr×nh ®é vµ thêi gian h¹n chÕ, nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, t«i mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ch©n thµnh cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Hµ néi, ngµy 5 th¸ng 5 n¨m 2003 Danh môc TµI liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh ®Çu t­ n­íc ngoµi – ThÇy gi¸o tiÕn sÜ Vò ChÝ Léc- Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng Hµ néi 2. Gi¸o tr×nh ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i – Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng, Hµ néi 1994 3. LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam 11/1996 4. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam, NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam (Söa ®æi, bæ sung) 2000 5. NghÞ quyÕt cña ChÝnh Phñ vÒ t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thêi kú 2001-2005 6. V¨n kiÖn §¹i héi toµn quèc lÇn thø VIII, §¶ng Céng s¶n ViÖt nam, Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ Quèc gia, 1996 7. Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t­ quèc tÕ vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi - §¹i häc kinh tÕ quèc d©n, NXB Thèng kª, 1998 8. Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­. Tµi liÖu huÊn luyÖn Uû ban Nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­ 9. B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch c¸c n¨m cña C«ng ty DÇu khÝ §µi H¶i 10. Vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o kh¸c ._.