Nâng cao chất lượng thẩm định cho vay tại hội sở Ngân hàng thương mại cổ phần Quân Đội (MB)

LỜI MỞ ĐẦU Hội nhập kinh tế quốc tế trở thành một xu thế thời đại và diễn ra mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực,biểu hiện xu hướng tất yếu khách quan của nền kinh tế.Để bắt kịp với xu thế đó việt nam đã chủ động tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế.Trong bối cảnh chung đó của cả nền kinh tế,các ngân hàng thương mại việt nam sẽ phải đối mặt với những thách thức như thế nào,tận dụng cơ hội ra sao.Có thể nói ngân hàng là một lĩnh vực nhạy cảm và phải mở cửa gần như hoàn toàn theo các cam kết gia nhập tổ chức thương mại thế giới(WTO),hệ thống ngân hàng việt nam được xếp vào diện các ngành chủ chốt. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ kinh tÕ ViÖt Nam nãi riªng cã nhiÒu biÕn ®éng phøc t¹p,ë trong n­íc nÒn kinh tÕ ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu th¸ch thøc míi: nhËp siªu t¨ng m¹nh lµm t¨ng th©m hôt c¸n c©n v·ng lai,dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t møc kû lôc tõ tr­íc tíi nay,bªn c¹nh mÆt tÝch cùc lµ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ,còng g©y søc Ðp lín ®èi víi chÝnh phñ trong viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ vµ kiÓm so¸t tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n,chØ sè gi¸ tiªu dïng cã xu h­íng t¨ng cao vµ l¹m ph¸t ë møc cao.ThÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n,thÞ tr­êng chøng kho¸n,thÞ tr­êng liªn ng©n hµng còng cã nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p.Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam duy tr× chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt nh­ t¨ng gÊp ®«i tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc,khèng chÕ d­ nî cho vay ®Çu t­ chøng kho¸n còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi ho¹t déng kinh doanh cña ng©n hµng.MÆc dï ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng thö th¸ch cña nÒn kinh tÕ héi nhËp s©u réng,ng©n hµng qu©n ®éi ®· biÕt tËn dông tèi ®a nh÷ng c¬ héi hiÕm cã vµ ®· thµnh c«ng v­ît bËc trong n¨m 2008 vÒ mäi mÆt tµi chÝnh,ho¹t ®éng vµ thùc thi chiÕn l­îc.Môc tiªu cña ng©n hµng trong thêi gian tíi lµ: “Ổn ®Þnh ,tËp trung mäi nguån lùc ®Ó v­ît qua thö th¸ch,chuÈn bÞ cho sù t¨ng tr­ëng,thùc hiÖn tèt môc tiªu ®Õn 2010 ®· ®­îc ®¹i héi th«ng qua.Do vËy,bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p t¨ng c­êng kiÓm so¸t,h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh,ng©n hµng ®·,®ang vµ sÏ nç lùc ®Ó c¶i tæ vµ t¸i cÊu tróc,t¨ng c­êng n¨ng lùc tµi chÝnh,n¨ng lùc qu¶n trÞ,tiÕp tôc ®Çu t­ c«ng nghÖ,x©y dùng MB h­íng tíi sù t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng cña mét tÇp ®oµn tµi chÝnh trong t­¬ng lai”. ThÈm ®Þnh lµ mét khÝa c¹nh quan träng trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng,do ®ã em lùa chän dÒ tµi nghiªn cøu lµ “n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh cho vay t¹i héi së ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn qu©n ®éi”.Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi th× viÖc m¾c ph¶i nh÷ng thiÕu sãt lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái,v× vËy em mong ®­îc sù chØ b¶o cña c« gi¸o ®Ó em cã thÓ hoµn thành tốt h¬n ®Ò tµi cña m×nh. CHƯƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. I. Dự án đầu tư và sự cần thiết của việc lập dự án đầu tư. 1.Khái niệm dự án đầu tư. Dù ¸n ®Çu t­ ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é: -VÒ mÆt h×nh thøc: Dù ¸n ®Çu t­ lµ mét tËp tµi liÖu tr×nh bµy mét c¸ch chi tiÕt,cã hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng vµ chi phÝ theo mét kÕ ho¹ch nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ vµ thùc hiÖn ®­îc nh÷ng muc tiªu nh©t ®Þnh trong t­¬ng lai. - Trªn gãc ®é qu¶n lý: Dù ¸n ®Çu t­ lµ mét c«ng cô qu¶n lý viÖc sö dông vèn ,vËt t­ ,lao ®éng ®Ó taä ra c¸c kÕt qu¶ tµi chÝnh,kinh tÕ x· héi trong mét thêi gian dµi. -Trªn gãc ®é kÕ ho¹ch ho¸: Dù ¸n ®ầu t­ lµ mét c«ng cô thÓ hiÖn kÕ ho¹ch chi tiÕt cña mét c«ng cuéc ®Çu t­ s¶n xuÊt,kinh doanh ,ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi,lµm tiÒn ®Ò cho c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµ tµi trî.XÐt trªn gãc ®é nµy,dù ¸n ®Çu t­ lµ mét ho¹t ®éng riªng biÖt nhá nhÊt trong c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ nãi chung(mét ®¬n vị s¶n xuÊt kinh doanh cïng mét thêi kú có thÓ thùc hiÖn nhiÒu dù ¸n) -XÐt trªn mÆt néi dung: Dù ¸n ®Çu t­ lµ tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng và chi phÝ cÇn thiÕt,®­îc bè trÝ theo mét kÕ häach chÆt chÏ víi lÞch thêi gian vµ ®¹i ®iÎm x¸c ®Þnh ®Ó t¹o míi,më réng hoÆc c¶i t¹o nh÷ng c¬ së vËt chÊt nhÊt ®Þnh nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai. Nh­ vËy,mét dù ¸n ®Çu t­ bao gåm 4 thµnh phÇn chÝnh: +Môc tiªu cña dù ¸n được thÓ hiÖn ë hai møc: -Môc tiªu ph¸t triÓn thÓ hiÖn sù ®ãng gãp cña d­ ¸n vµo viÖc hùc hiÖn c¸c môc tiªu chung cña quèc gia.Môc tiªu nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nh÷ng lîi Ých dù ¸n mang l¹i cho nÒn kinh tÕ x· héi. -Môc tiªu trùc tiÕp cña chñ ®Çu t­: ®ã lµ c¸c môc tiªu cô thÓ cÇn ®¹t ®­îc cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n.Môc tiªu nµy cÇn ®­îc th«ng qua nh÷ng lîi Ých tµi chÝnh mµ chñ ®Çu t­ thu ®­îc tõ dù ¸n. +C¸c kÕt qu¶: Đó lµ nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ,cã thÓ ®Þnh l­îng ®­îc t¹o ra tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau cña dù ¸n.§©y lµ diÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn ®ù¬c c¸c môc tiªu cña dù ¸n. +C¸c ho¹t ®éng: Lµ nh÷ng nhiệm vô hoÆc hµnh ®éng ®­îc thùc hiÖn trong dù ¸n dÓ t¹o ra nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh.Nh÷ng nhiÖm vô hoÆc hµnh déng nµy cïng víi mét lÞch biÒu vµ tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña c¸c bé phËn htùc hiÖn sÏ t¹o thµnh kÕ ho¹ch lµm viÖc cña dù ¸n. +C¸c nguån lùc: VÒ vËt chÊt,tµi chÝnh vµ con ng­êi cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n.Gi¸ trÞ hoÆc chi phÝ cña c¸c nguån lùc nµy chÝnh lµ vèn ®Çu t­ cÇn cho dù ¸n. 2. Các đặc trưng của dự án đầu tư. Các định nghĩa trên đã thể hiện các quan điểm khác nhau trong khi tiếp cận với khái niệm dự án đầu tư. Tuy nhiên, điều cần phải chú ý nhất đó chính là các đặc trưng của dự án đầu tư. Một dự án sẽ thành công nếu các đặc trưng của dự án được các nhà quản lý dự án nhận biết và đánh giá một cách đúng đắn. _ Dự án không chỉ là một ý tưởng hay phác thảo mà còn hàm ý hành động với mục tiêu cụ thể. Nếu không có hành động thì dự án chỉ vĩnh viễn tồn tại ở trạng thái tiềm năng. _ Dự án không phải là một nghiên cứu trừu tượng hay ứng dụng mà phải nhằm đáp ứng một nhu cầu cụ thể đã được đặt ra, tạo nên một thực tế mới. _ Dự án tồn tại trong một môi trường không chắc chắn. Môi trường triển khai dự án thường xuyên thay đổi, chứa đựng nhiều yếu tố bất định nên trong dự án rủi ro thường là lớn và có thể xảy ra. Đặc điểm này có ảnh hưởng rất lớn đến mức độ thành công của dự án và là mối quan tâm đặc biệt của các nhà quản lý dự án. _ Dự án bị khống chế bởi thời hạn. Là một tập hợp các hoạt động đặc thù phải có thời hạn kết thúc. Mọi sự chậm trễ trong thực hiện dự án sẽ làm mất cơ hội phát triển, kéo theo những bất lợi, tổn thất cho nhà đầu tư và cho nền kinh tế. _ Dự án chịu sự ràng buộc về nguồn lực. Thông thường, các dự án bị ràng buộc về vốn, vật tư, lao động. Đối với dự án quy mô càng lớn, mức độ ràng buộc về nguồn lực càng cao và càng phức tạp; mọi quyết định liên quan đến các vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện dự án đều bị chi phối bởi nhiều mối quan hệ, chẳng hạn, chủ đầu tư, nhà tư vấn, nhà thầu, các nhà tài trợ, nhân công, các nhà kỹ thuật,…Xử lý tốt các ràng buộc này là yếu tố quan trọng góp phần đạt tới mục tiêu của dự án. 3. Phân loại dự án đầu tư. ĐÓ thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi,qu¶n lý vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ cÇn tiÕn hành phân lo¹i dù ¸n ®Çu t­. Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t­ theo tiªu thøc sau: a.Theo c¬ cÊu t¸i s¶n xuÊt: Dù ¸n ®Çu t­ ®­îc ph©n thµnh dù ¸n ®Çu t­ theo chiÒu réng vµ dù ¸n ®Çu t­ theo chiÒu s©u.Trong ®ã dù ¸n ®Çu t­ chiÒu réng th­êng ®ßi hái khèi l­îng vèn lín,thêi gian thùc hiÖn ®Çu t­ vµ thêi gian cÇn ho¹t déng ®Ó thu håi vèn l©u,tÝnh chÊt kü thuËt phøc t¹p,®é m¹o hiÓm cao.Cßn dù ¸n ®Çu t­ theo chiÒu s©u th­êng ®ßi hái khèi l­îng vèn Ýt h¬n,thêi gian thùc hiÖn ®Çu t­ kh«ng l©u,®é m¹o hiÓm thÊp h¬n so víi ®Çu t­ theo chiÒu réng. b.Theo lÜnh vùc ho¹t ®éng trong x· héi: Dù ¸n ®Çu t­ cã thÓ ph©n chia thµnh dù ¸n ®Çu t­ ph©t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh,dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn khoa häc,dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng(kÜ thuËt vµ x· héi),hoạt ®éng cña c¸c dù ¸n đÇu t­ nµy cã quan hÖ t­¬ng hç lÉn nhau.Ch¼ng h¹n c¸c dù án ®Çu t­ ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng t¹o ®iÒu kiÖn chi c¸c d­ ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ®Õn l­ît m×nh t¹o l¹i tiÒm lùc cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt,c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ kh¸c. c.Theo c¸c giai ®o¹n ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t­ trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi: Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh thµnh dù ¸n ®Çu t­ th­¬ng m¹i vµ dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt. Dù ¸n ®Çu t­ th­¬ng m¹i lµ loai dù ¸n ®Çu t­ cã thêi gian thùc hiÖn ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t­ ®Ó thu håi vèn ®Çu t­ ng¾n,tÝnh chÊt bÊt ®Þnh kh«ng cao l¹i dÔ dù ®o¸n vµ dù ®o¸n dÔ ®¹t ®é chÝnh x¸c cao. Dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt lµ lo¹i d­ ¸n ®Çu t­ cã thêi h¹n ho¹t ®éng dµi(5,10,20 n¨m hoÆc l©u h¬n),vèn ®Çu t­ lín,thu håi chËm,thêi gain thùc hiÖn ®Çu t­ l©u,®é m¹o hiÓm cao,tÝnh chÊt kü thuËt phøc t¹p,chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè bÊt ®éng trong t­¬ng lai kh«ng thÓ dù ®o¸n hÕt vµ dù ®o¸n chÝnh x¸c ®­îc(vÒ nhu cÇu,gi¸ c¶ ®Çu vµo vµ ®Çu ra,c¬ chÕ chÝnh s¸ch,tèc ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt,thiªn tai,sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ) Lo¹i dù ¸n ®Çu t­ nµy ph¶i ®­îc chuÈn bÞ kü,ph¶i cè g¾ng dù ®o¸n nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ o¹t ®éng ®Çu t­ trong t­¬ng lai xa,ph¶i xem xÐt c¸c biÖn ph¸p xö lý khi c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh x¶y ra ®Ó ®¶m b¶o thu håi vèn vµ cã l·i khi ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t­ kÕt thóc(®· ho¹t ®éng hÕt ®êi cña m×nh) Trong thùc tÕ,ng­êi cã tiÒn thÝch ®Çu t­ vµo lÜnh vùc kinh doanh th­¬ng m¹i.Tuy nhiªn trªn gi¸c ®é x· héi ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t­ nµy kh«ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cô thÓ m«t c¸ch trùc tiÕp,nh÷ng gi¸ trÞ t¨ng thªm do ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t­ th­¬ng m¹i ®em l¹i chØ lµ sù ph©n phèi l¹i thu nhËp gi÷a c¸c nghµnh,c¸c ®Þa ph­¬ng ,c¸c tÇng líp d©n c­ trong x· héi. d.Theo thêi gian thùc hiÖn vµ ph¸t huy t¸c dụng ®Ó thu håi vèn bá ra: Ta cã thÓ ph©n chia c¸c dù ¸n ®Çu t­ thµnh dù ¸n ®Çu t­ ng¾n h¹n(nh­ dù Ên ®Çu t­ th­¬ng m¹i) vµ dù ¸n ®Çu t­ dµi h¹n(c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt,®Çu t­ ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt,x©y dùng c¬ së h¹ tÇng). e.Theo sù ph©n cÊp qu¶n lý dù ¸n(theo thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh hoÆc cÊp phÐp ®Çu t­): Dù ¸n nhãm A,dù ¸n nhãm B,dù ¸n nhãm C.§èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc chia thµnh 3 nhãm: dù ¸n nhãm A,dù ¸n nhãm B vµ c¸c dù ¸n ph©n cÊp cho c¸c ®Þa ph­¬ng. f.Theo cÊp ®é nghiªn cøu gåm 2 lo¹i: dù ¸n tiÒn kh¶ thi vµ dù án kh¶ thi. Dù ¸n tiÒn kh¶ thi lµ kÕt qu¶ cña giai ®o¹n nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi(giai ®o¹n s¬ bé lùa chän dù ¸n).Néi dung cña dù ¸n tiÒn kh¶ thi cßn s¬ bé ch­a chi tiÕt.KÕt qu¶ nghiªn c­ó míi chØ dõng l¹i ë møc ®é ®¸nh gi¸ l¹i c¬ héi ®Çu t­ ®Ó lùa chän quyÕt ®Þnh cã nªn chuyÓn sang giai ®o¹n tiÕp theo:giai ®o¹n nghien cøu kh¶ thi hay kh«ng . Dù ¸n kh¶ thi lµ kết qu¶ cña giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶ thi.Néi dung cña dù ¸n kh¶ thi chi tiÕt,møc ®é chÝnh x¸c cao.Nã lµ c¨n cø cña chñ ®Çu t­,c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña nhµ n­íc ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ hoÆc cho phÐp ®Çu t­. g.Theo nguån vèn: Dù ¸n ®Çu t­ cã thÓ ph©n chia: -Dù ¸n ®Çu t­ b»ng nguån vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc -Dù ¸n ®Çu t­ b»ng nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ phÊt triÓn cña nhµ n­íc,vèn tÝn dïng do nhµ n­íc b¶o l·nh. -Dù ¸n ®Çu t­ b»ng nguån vèn huy ®éng cña doanh nghiÖp vµ cac nguån vèn kh¸c. -Dù ¸n ®Çu t­ b»g nguån vèn hçn hîp. ViÖc ph©n loại nµy cho thÊy t×nh h×nh huy ®éng vèn tõ mçi nguån,vai trß cña nguån vèn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña tõng nghµnh ,tõng ®Þa ph­¬ng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ còng nh­ cã c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp ®ối víi viÖc qu¶n lý c¸c dù ¸n còng nh­ tõng nguån vèn huy ®éng. h.Theo vïng l·nh thæ(theo tØnh ,vïng kinh tÕ cña ®Êt n­íc) C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy t×nh h×nh ®Çu t­ cña tõng tØnh,tõng vïng kinh tÕ vµ ¶nh h­ëng cña đầu t­ ®èi víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ë tõng ®Þa ph­¬ng. Ngoµi ra trong thùc tÕ,®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ nghiªn cøu kinh tÕ,ng­êi ta cßn ph©n chia dù ¸n ®Çu t­ theo quan hÖ së h÷u,theo quy m« vµ theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c. Ở Việt Nam, theo “Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng” ban hành kèm theo Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07 tháng 02 năm 2005 của Chính Phủ, dự án đầu tư được phân loại cụ thể như sau: Bảng 1: Phân loại dự án đầu tư Loại dự án đầu tư xây dựng công trình Tổng mức đầu tư I Dự án quan trọng quốc gia Theo Nghị quyết của Quốc hội II Nhóm A 1 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: thuộc lĩnh vực an ninh, quốc phòng có tính chất bảo mật quốc gia, có ý nghĩa chính trị - xã hội quan trọng Không kể mức vốn. 2 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: sản xuất chất độc hại, chất nổ; hạ tầng khu công nghiệp. Không kể mức vốn. 3 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: công nghiệp điện, khai thác dầu khí, hóa chất, phân bón, chế tạo máy, xi măng, luyện kim, khai thác chế biến khoáng sản, các dự án giao thông (cầu, cảng biển, cảng sông, sân bay, đường sắt, đường quốc lộ), xây dựng khu nhà ở. Trên 600 tỷ đồng 4 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: thủy lợi, giao thông (khác ở điểm II-3), cấp thoát nước và công trình hạ tầng kỹ thuật, kỹ thuật điện, sản xuất thiết bị thông tin, điện tử, tin học, hóa dược, thiết bị y tế, công trình cơ khí khác, sản xuất vật liệu, bưu chính, viễn thông. Trên 400 tỷ đồng 5 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: công nghiệp nhẹ, sành sứ, thủy tinh, in, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, chế biến nông, lâm sản. Trên 300 tỷ đồng 6 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: y tế, văn hóa, giáo dục, phát thanh, truyền hình, xây dựng dân dụng khác (trừ xây dựng khu nhà ở), kho tàng, du lịch, thể dục thể thao, nghiên cứu khoa học và các dự án khác. Trên 200 tỷ đồng III Nhóm B 1 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: công nghiệp điện, khai thác dầu khí, hóa chất, phân bón, chế tạo máy, xi măng, luyện kim, khai thác chế biến khoáng sản, các dự án giao thông (cầu, cảng biển, cảng sông, sân bay, đường sắt, đường quốc lộ), xây dựng khu nhà ở. Từ 30 đến 600 tỷ đồng 2 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: thủy lợi, giao thông (khác ở điểm II-3), cấp thoát nước và công trình hạ tầng kỹ thuật, kỹ thuật điện, sản xuất thiết bị thông tin, điện tử, tin học, hóa dược, thiết bị y tế, công trình cơ khí khác, sản xuất vật liệu, bưu chính, viễn thông. Từ 20 đến 400 tỷ đồng 3 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới, công nghiệp nhẹ, sành sứ, thủy tinh, in, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, chế biến nông, lâm sản. Từ 15 đến 300 tỷ đồng 4 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: y tế, văn hóa, giáo dục, phát thanh, truyền hình, xây dựng dân dụng khác (trừ xây dựng khu nhà ở), kho tàng, du lịch, thể dục thể thao, nghiên cứu khoa học và các dự án khác. Từ 7 đến 200 tỷ đồng IV Nhóm C 1 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: công nghiệp điện, khai thác dầu khí, hóa chất, phân bón, chế tạo máy, xi măng, luyện kim, khai thác chế biến khoáng sản, các dự án giao thông (cầu, cảng biển, cảng sông, sân bay, đường sắt, đường quốc lộ). Các trường phổ thông nằm trong quy hoạch (không kể mức vốn), xây dựng khu nhà ở Dưới 30 tỷ đồng 2 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: thủy lợi, giao thông (khác ở điểm II-3), cấp thoát nước và công trình hạ tầng kỹ thuật, kỹ thuật điện, sản xuất thiết bị thông tin, điện tử, tin học, hóa dược, thiết bị y tế, công trình cơ khí khác, sản xuất vật liệu, bưu chính, viễn thông. Dưới 20 tỷ đồng 3 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: công nghiệp nhẹ, sành sứ, thủy tinh, in, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, sản xuất nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, chế biến nông, lâm sản. Dưới 15 tỷ đồng 4 Các dự án đầu tư xây dựng công trình: y tế, văn hóa, giáo dục, phát thanh, truyền hình, xây dựng dân dụng khác (trừ xây dựng khu nhà ở), kho tàng, du lịch, thể dục thể thao, nghiên cứu khoa học và các dự án khác. Dưới 7 tỷ đồng 4. Yêu cầu đối với một dự án đầu tư. Soạn thảo dự án là một công việc khó khăn, phức tạp. Không thể xem soạn thảo dự án là việc làm đơn giản để tìm đối tác hoặc vay vốn đầu tư. Để một dự án đầu tư có tính thuyết phục và thu hút các bên tham gia, khi soạn thảo dự án cần đảm bảo đầy đủ những yêu cầu cơ bản sau: +Tính khoa học: Đây là yêu cầu quan trọng hàng đầu của dự án đầu tư. Đảm bảo yêu cầu này sẽ tạo tiền đề cho việc triển khai và thực hiện thành công dự án. Tính khoa học của dự án được thể hiện trên những khía cạnh chủ yếu sau: Về số liệu thông tin: Những dữ liệu, thông tin để xây dựng dự án phải đảm bảo trung thực, chính xác, tức là phải chứng minh được nguồn gốc và xuất xứ của những thông tin và những số liệu đã thu thập được. Về phương pháp lý giải: Các nội dung của dự án không tồn tại độc lập, riêng rẽ mà chúng luôn nằm trong một thể thống nhất, đồng bộ. Vì vậy, quá trình phân tích, lý giải các nội dung đã nêu trong dự án phải đảm bảo lôgic và chặt chẽ. Về phương pháp tính toán: Khối lượng tính toán trong một dự án thường rất lớn. Do đó, khi thực hiện tính toán các chỉ tiêu cần đảm bảo đơn giản và chính xác. Đối với các đồ thị, các bản vẽ kỹ thuật phải đảm bảo chính xác về kích thước, tỷ lệ. Về hình thức trình bày: Dự án chứa đựng rất nhiều nội dung, nên khi trình bày phải đảm bảo có hệ thống, rõ ràng và sạch đẹp. + Tính pháp lý: Để đảm bảo yêu cầu quản lý Nhà nước một cách thống nhất trong lĩnh vực đầu tư, dự án cần có tính pháp lý. Vì vậy, việc triển khai thực hiện dự án phải được phép của các cơ quan có thẩm quyền. Muốn vậy, dự án đầu tư không được chứa đựng những điều trái với luật pháp và chính sách của Nhà nước về đầu tư. Nói khác đi là dự án cần có cơ sở pháp lý vững chắc, tức là phù hợp với chính sách và luật pháp của Nhà nước. Điều này đòi hỏi người soạn thảo dự án phải nghiên cứu kỹ chủ trương, chính sách của Nhà nước và các văn bản luật pháp có liên quan đến các hoạt động đầu tư đó. Người soạn thảo phải nắm vững các văn bản pháp luật chung: Là các luật hiện hành áp dụng chung cho mọi lĩnh vự như: luật đất dai,luật ngân sách,luật thuế VAT,luật ngân hàng,luật môi trường... Văn bản pháp luật và quy định liên quan trực tiếp tới hoạt động đầu tư: bao gồm các văn bản luật về đầu tư(luật khuyến khích đầu tư trong nước,luật đâu tư nước ngoài),các nghị định của chính phủ,quyết định của thủ tướng chính phủ và các văn bản hướng dẫn của các bộ,các nghành liên quan về thi hành luật,nghị định của chính phủ.Các văn bản này gồm các văn bản chung cho các hình thức đầu tư như nghị định 52/1999/NĐ_CP,nghị định 12/2000/NĐ-CP,07/2003/NĐ-CP về quy chế quản lý đầu tư và xây dựng nói chung... + Tính khả thi: Tính khả thi của dự án đầu tư thể hiện ở chỗ nó phải được xuất phát từ thực tế và có khả năng ứng dụng và triển khai trong thực tế. Thật vậy, một dự án đầu tư khi không có tính khả thi, tức là một dự án không phản ánh đúng hiện thực, thiếu các yếu tố cần thiết để định lượng được biên độ an toàn khi bỏ vốn đầu tư. Vì vậy muốn bảo đảm yêu cầu tính khả thi đòi hỏi dự án phải phản ánh đúng môi trường đầu tư tức là phải được xây dựng trong những hoàn cảnh và điều kiện cụ thể về thị trường, mặt bằng, vốn, nguồn nguyên nhiªn vËt liÖu…Đặc biệt đối với những dự án gọi vốn đầu tư nước ngoài, để đảm bảo tính khả thi của nó đòi hỏi việc soạn thảo dự án phải hết sức tranh thủ ý kiến tư vấn của các phòng làm dịch vụ đầu tư ở các nước tiếp nhận đầu tư vì họ là người am hiểu đầy đủ mọi đặc điểm của môi trường đầu tư ở nước họ. + Tính thống nhất: Lập và thực hiện dự án đầu tư là một quá trình gian nan, phức tạp. Đó không chỉ là công việc độc lập của chủ đầu tư mà nó còn liên quan đến nhiều bên như cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, các nhà tài trợ…Vì vậy, dự án phải biểu hiện sự thống nhất về lợi ích giữa các bên có liên quan đến dự án. Muốn các bên đối tác hiểu và quyết định tham gia dự án đầu tư, các tổ chức tài chính quyết định tài trợ hay cho vay đối với các dự án và muốn được cơ quan có thẩm quyền xem xét cấp giấy phép đầu tư thì việc xây dựng dự án từ các bước tiến hành đến nội dung, hình thức, cách trình bày dự án cần phải tuân thủ theo những quy định chung mang tính thống nhất trong quốc gia và quốc tế. Điều này sẽ tạo thuận lợi cho các bên chấp thuận dự án. + Tính hiệu quả: Được phản ánh thông qua chỉ tiêu lợi nhuận và những chỉ tiêu về lợi ích kinh tế xã hội mà dự án mang lại. Thật vậy, không một nhà đầu tư nào khi bỏ vốn đầu tư vào một lĩnh vực kinh doanh mà không nghĩ đến phần lợi nhuận mà mình được hưởng. Song, phần lợi ích mà nhà đầu tư được hưởng đó chỉ được coi là có hiệu quả khi nó không gây ảnh hưởng xấu hoặc vi phạm đến lợi ích của xã hội. + Tính giả định: Xuất phát từ tính phức tạp của hoạt động đầu tư nên người soạn thảo dự án dù đã có nhiều kinh nghiệm và chuẩn bị kỹ lưỡng đến đâu cũng không thể lường hết được những yếu tố sẽ chi phối hoạt động đầu tư trong tương lai. Những nội dung, tính toán về quy mô sản xuất, chi phí, giá cả, doanh thu, lợi nhuận…trong dự án chỉ có tính chất dự trù, dự báo. Thực tế thường xảy ra không hoàn toàn đúng như dự báo. Thậm chí, trong nhiều trường hợp, thực tế xảy ra lại khác xa so với dự kiến ban đầu trong dự án. Vì vậy, trong quá trình lập dự án cần chú ý đến tính giả định. Có nghĩa là người lập dự án cần đưa ra những tình huống giả định có tính rủi ro trên một số phương diện như thị trường, công nghệ, quản trị…của dự án, từ đó, tiến hành việc phân tích, đánh giá xem những rủi ro đó sẽ tác động đến dự án như thế nào để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. 5. Sự cần thiết của dự án đầu tư. * Đối với chủ đầu tư: Dự án đầu tư có ý nghĩa quan trọng đối với nhiều đối tượng khác nhau, trong đó có thể nói quan trọng nhất và trực tiếp nhất là đối với các chủ đầu tư Trước hết, dự án đầu tư là một căn cứ quan trọng nhất để nhà đầu tư quyết định có nên tiến hành đầu tư hay không bởi vì sau khi thiết lập và thẩm định dự án đầu tư, nhà đầu tư sẽ thấy rõ được tất cả những lợi hại do dự án mang lại. Dự án đầu tư sẽ là công cụ giúp nhà đầu tư xác định được cơ hội đầu tư tốt, giảm thiểu rủi ro, chi phí cơ hội. Ngoài ra, sau khi đã quyết định đầu tư, dự án đầu tư sẽ là cơ sở cho các nhà đẩu tư xây dựng kế hoạch đầu tư, theo dõi, đôn đốc và kiểm tra quá trình thực hiện dự án. Dự án đầu tư cũng sẽ là công cụ để tìm kiếm các đối tác liên doanh, tài trợ vốn cho dự án thông qua việc các đối tác này có điều kiện đánh giá triển vọng hợp tác đầu tư qua những giải trình chi tiết, đầy đủ trong dự án. Dự án đầu tư lại là căn cứ để soạn thảo hợp đồng liên doanh ngay sau khi quyết định hợp tác với nhau cũng như là căn cứ để giải quyết các mối quan hệ tranh chấp giữa các đối tác trong quá trình thực hiện dự án. * Đối với Nhà nước: Dự án đầu tư là tài liệu để các cấp có thẩm quyền xét duyệt cấp giấy phép đầu tư, cho phép dự án được hưởng hay không ưu đãi nếu dự án thuộc vào diện được ưu tiên,là căn cứ pháp lý để tòa án xem xét, giải quyết khi có sự tranh chấp giữa các bên tham gia đầu tư. * Đối với các tổ chức tài trợ vốn: Đối với các tổ chức tài trợ vốn, ví dụ như các NHTM – một nhà tài trợ lớn, thường xuyên và quan trọng, ngoài những ý nghĩa được chú trọng trên thì dự án đầu tư là căn cứ để các tổ chức này xem xét tính khả thi của dự án, từ đó quyết định có nên tài trợ hay không, tài trợ đến mức độ nào nhằm đảm bảo thu hồi được vốn, hạn chế tối đa mọi rủi ro. Trong thực tế có thể nói đó chính là điều bận tâm lớn nhất, điều quan tâm tập trung nhất và cũng hầu như là duy nhất đối với các chủ ngân hàng trong hoạt động cho vay. Để đạt được mục tiêu đó, trên cơ sở các dự án đầu tư thì các nhà tài trợ, các chủ ngân hàng sẽ xem xét, thẩm định một cách kỹ lưỡng trên nhiều phương diện dự án bằng các phương pháp, nghiệp vụ khác nhau. *Đối với các đối tác khác(cổ đông,các nhà thầu...): Quyết định tham gia dự án hay không và nếu tham gia thì tham gia ở mức độ nào. 6. Cơ cấu, nội dung của một dự án đầu tư. Một dự án đầu tư được trình bày theo những nội dung sau: Một là: Nghiên cứu c¬ héi ®Çu t­: §©y lµ giai ®o¹n h×nh thµnh dù ¸n vµ lµ b­íc nghiªn cøu s¬ bé nh»m x¸c ®Þnh triÓn väng ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ sù phï hîp víi thø tù ­u tiªn trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp,cña nghµnh trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña vïng cña ®Êt n­íc.Néi dung cña viÖc nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t­ lµ xem xÐt nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cho viÖc tiÕn hµnh mét c«ng cuéc ®Çu t­,c¸c kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc nÕu thùc hiÖn ®Çu t­. CÇn ph©n biÖt hai cÊp ®é nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t­: c¬ héi ®Çu t­ chung vµ c¬ héi ®Çu t­ cô thÓ. C¬ héi ®Çu t­ chung lµ c¬ héi ®Çu t­ ®­îc xem xÐt ë cÊp ®é nghµnh,vïng hoÆc c¶ n­íc.Nghiªn cøu c¬ héi ®µu t­ chung nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng lÜnh vùc,nh÷ng bé phËn ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cÇn vµ cã thÓ ®Çu t­ trong tõng thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña nghµnh,vïng,®Êt n­íc hoÆc tõng lo¹i tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt n­íc,tõ ®ã h×nh thµnh c¸c dù ¸n s¬ bé.C¸c cÊp qu¶n lý kinh tÕ,c¸c cÊp chÝnh quyÒn,c¸c tæ chøc quèc tÕ,c¸c doanh nghiÖp,c¸c tÇng líp d©n c­ cã liªn quan ®Õn dù ¸n sÏ tham gia vµo qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ sµng läc c¸c dù ¸n,chän ra mét sè dù ¸n thÝch hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ,víi thø tù ­u tiªn trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng ,cña ®Êt n­íc hoÆc chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña nghµnh vµ høu hÑn hiÖu qu¶ kinh tÕ tµi chÝnh kh¶ quan. C¬ héi ®Çu t­ cô thÓ lµ c¸c c¬ héi ®Çu t­ ®­îc xem xÐt ë cÊp ®é tõng ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô,nh»m ph¸t huy nh÷ng kh©u,nh÷ng giaØ ph¸p kinh te kü thuËt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña ®¬n vÞ cÇn vµ cã thÓ ®­îc ®Çu t­ trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch,®Ó võa phôc vô cho viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh,dÞch vô cña tõng ®¬n vÞ võa ®¸p øng ®­îc môc tiªu phát triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh,vïng vµ ®Êt n­íc. §Ó ph¸t hiÖn c¸c c¬ héi ®Çu t­ cÇn xuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¨n cø sau ®©y: - ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng,hoÆc chiÕn l­îc ph¸t triÓn sản xuÊt kinh doanh dÞch vô cña nghµnh,cña c¬ së.§©y lµ sù ®Þnh h­íng l©u dµi cho sù ph¸t triÓn. - Nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ trªn thÕ giíi vÒ c¸c mÆt hµng hoÆc ho¹t ®éng dÞch vô cô thÓ nµo ®ã. - HiÖn tr¹ng cña s¶n xuÊt vµ cung cÊp c¸c mÆt hµng vµ ho¹t ®éng dÞch vô ®ã trong n­íc vµ trªn thÕ giíi cßn chç trèng trong th¬ïi gian t­¬ng ®èi dµi,Ýt nhÊt còng v­ît thêi gian thu håi vèn ®Çu t­. - TiÓm n¨ng s½n cã vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn ,lao ®éng,tµi chÝnh,quan hÖ quèc tÕ cã thÓ khai th¸c ®Ó cã thÓ chiÕm lÜnh ®­îc chç trèng trong s¶n xuÊt vµ tiÕn hµnh cÊc ho¹t ®éng dÞch vô trong n­íc vµ thÕ giíi.Nh÷ng lîi thÕ so s¸nh víi thÞ tr­êng ngoµi n­íc ,so víi c¸c ®Þa ph­¬ng,®¬n vÞ kh¸c trong n­íc. - Nh÷ng kÕt qu¶ vÒ tµi chÝnh,kinh tÕ x· héi sÏ ®¹t ®­îc nÕu tiÕn hµnh ®Çu t­. Môc ®Ých cña viÖc nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t­ lµ x¸c ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng vµ Ýt tèn kÐm nh­ng l¹i dÔ thÊy vÒ c¸c kh¶ n¨ng c¬ héi ®©u t­ trªn c¬ së nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n ®­a ra ®ñ ®Ó lµm cho ng­êi cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ ph¶i c©n nh¾c,xem xÐt vµ ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cã triÓn khai tiÕp sang giai ®o¹n nghiªn cøu sau hay kh«ng. Hai là: Nghiên cứu về phương diện thị trường của dự án. Nghiên cứu thị trường là sự nghiên cứu tỉ mỉ,có khoa học xuất phát từ nhu cầu của người tiêu dùng để đi đến quyết định nên sản xuất kinh doanh mặt hàng gì,cách thức và chÊt lượng như thế nào,với khối lượng bao nhiªu và lựa chọn phương thức ban hàng,tiếp thị như thế nào để tạo chỗ đứng cho sản phẩm của dự ¸n trªn thị trường ở hiện t¹i và trong tương lai.Hay nói cách khác,thị trường là một nhân tố quyết định việc lựa chọn mục tiêu và quy mô của dự án.Ngay cả trong trường hợp dự án đã ký các hợp đồng bao tiêu cũng phải nghiên cứu thị trường,nơi người bao tiêu sẽ bán sản phẩm. Nghiên cứu thị trường sản phẩm của dự án nhằm xác định được thị phần mà dự án đã dự kiến sẽ chiếm lĩnh trong tương lai và cách thức chiếm lĩnh đoạn thị trường đó.để thực hiện được mục tiêu trên,nghiên cứu thị trường bao gồm những nội dung cơ bản sau: _ Phân tích và đánh giá thị trường tổng thể _ Phân đoạn thị trường và xác định thị trường mục tiêu của dự án _ Xácđịnh sản phẩm(sản phẩm tiêu dùng hoặc dịch vụ)của dự án _ Dự báo cung cầu của thị trường trong tương lai _ Lựa chọn các biện pháp tiếp thị và khuyến mại cần thiết giúp cho việc tiêu thụ sản phẩm hoặc tiên hành các hoạt động dịch vụ của dự án được thuận lợi(bao gồm cả chính sách giá cả,hệ thống phân phối,các vấn đề về quảng cáo,về mẫu mã bao gói...) _ Phân tích đánh giá khả năng cạnh tranh và chiếm lĩnh thị trường về sản phẩm của dự án Nghiên cứu thị trướng có vai trò quan trọng và có ý nghĩa hết sức to lớn vì thị trường của dự án chính là đầu ra của dự án.Nghiên cứu thị trường cho phép người soạn thảo phân tích,đánh giá cung cầu thị trường ở hiện tại và dự bào cung cầu thị trường trong tương lai về loại sản phẩm của dự án.Kết quả nghiên cứu thị trương cho phép người soạn thảo đi đên quyết định nên đầu tư không và xác định quy mô thích hợp.Bởi vì dự án chỉ được thực hiên hay chấp nhận khi đạt được hiệu quả(hiệu quả tài chính và kinh tế xã hội). Ba là: Nghiên cứu phương diện kỹ thuật – công nghệ của dự án. Đánh giá mặt kỹ thuật cua dự án là xem xét tính khả thi về kỹ thuật của dự án,bao gồm: + Dự án có huy động đủ các nguồn lực kỹ thuật hay không + Các nguồn lực đó có đảm bảo tối ưu hay không. Thông thường việc lựa chọn kỹ thuật của dự án bao gồm: - Xác định sản phẩm của dự án: Dự án s¶n xuất sản phẩm gì,số lượng,chất lượng,mẫu mã,kiểu dáng. - Xác định công suất sản xuất để thoả mãn nhu cầu: Công suất này phải tính đến yêu cầu cuối cùng(nhu cầu ),công suất của năng lực s¶n xuất,những hao hụt trong quá trình sản xuất và tiêu thụ. - Xây dựng thời gian biểu cho dự án: Khi noà dự án bắt đầu hoạt động,khi nào đạt công suất ổn định,khi nào đạt công suất tối đa,khi nào công suất giảm,khi nào dự án chấm dứt hoạt động.Việc nghiên cứu chu kỳ sống của sản phẩm dự án có vai trò quan trọng trong việc xây dựng thời gian biểu của dự án. - Xác định địa điểm của dự án: Địa điểm này phải đảm bảo về mặt cơ sở hạ tầng cho dự án (điện nước,đường sá,phương diện giao thông cho dự án...) .Mặt khác nó phải đảm bảo các chi phí vận tải,chi phí liên quan đến sử dụng đất,vị trí...tới mức thấp nhất trong cơ cấu giá thành sản phẩm. - Xác định đầu vào nguyên vật liệu,lao động cho dự án: Căn cứ vào thời gian biều sản xuất,mức sử dụng nguyên,nhiên vật liệu,số lao động cần thiết cho từng thời điểm.Việc xác định này cần tính đến các nguyên vật liệu thay thế,phương án sử dụng nhân lức tối ưu,nguồn cung cấp,giá cả... - Xác định máy móc thiết bị cần thiết cho dự án. Bốn là: Nghiên cứu phương diện quản trị nhân lực dự án. Con người và bộ máy tổ chức hoạt động của nó là những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của kinh doanh. Bởi vậy, tính khả thi của một dự án phụ thuộc rất nhiều vào công tác tổ chức điều hành, vào việc xác định chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ tác nghiệp giữa các bộ phận chức năng. Ngoài ra còn phụ thuộc vào số lượng, chất lượng và cơ cấu nhân sự xác định cho dự án. Từ những ng._.uyên nhân trên, bất cứ một luận chứng kinh tế kỹ thuật nào cũng phải được nghiên cứu nghiêm túc nội dung tổ chức quản trị và nhân sự bao gồm: a. Hình thức kinh doanh Là doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp của các đoàn thể, doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn,…Các văn bản pháp lý chi phối loại hình kinh doanh. b. Cơ chế điều hành Dự án có nhiều hay một đơn vị tham gia xây dựng điều hành, quyền hạn, trách nhiệm, nghĩa vụ, sự phối hợp các bên, thành phần Hội đồng quản trị, quyền hạn, trách nhiệm. c. Nhân sự. Trên cơ sở mô hình tổ chức được lựa chọn xuất phát từ nhu cầu sản xuất kinh doanh và nhu cầu vận hành của dự án, chủ đầu tư cần thuyết minh các giải pháp bố trí nhân sự cho dự án: Dự trù cơ cấu ngành nghề và năng lực người lao động (như kỹ sư, các cán bộ điều hành, các công nhân lành nghề, công nhân phổ thông,…). Mỗi loại có bao nhiêu người, số người này được bố trí cụ thể và các bộ phận như thế nào. Trên cơ sở lao động đã được phân loại, phải dự kiến được mức lương cơ bản theo từng chức danh, bậc thợ cụ thể. Từ đó xác định được tổng quỹ lương của doanh nghiệp. Xác định sự cần thiết phải đào tạo các cán bộ quản lý, các kỹ thuật viên, công nhân sản xuất,…cho dự án. Xem xét kế hoạch đào tạo một cách cụ thể: cần đào tạo bao nhiêu người, đào tạo ở đâu, thời gian và kinh phí là bao nhiêu. Xác định sự cần thiết phải thuê chuyên gia cho dự án. Cụ thể là phải thuê chuyên gia cho những vị trí công tác nào, số chuyên gia cần thuê, thời gian và chi phí là bao nhiêu. Khi thẩm định về quản trị và nhân sự của dự án, cần xem xét khả năng chuyên môn, kinh nghiệm quản lý của các thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, ban Giám đốc, và các thành viên quan trọng khác…Đó chính là những điều kiện quan trọng góp phần đảm bảo thành công cho dự án.Dư án cần nghiên cứu về phương diện quản lý nhân lực của dự án bao gồm: số lượng nhân viên,công nhân ,bao gồm cả công việc phụ như tạp dịch,bảo vệ, tiếp tân,lái xe,...cần phân rõ: - Người trong nước,ngưòi ngoài nước - Yêu cầu về chuyên môn,phổ thông - Nam ,nữ (nếu cần thiết) - Tuổi nghề,tuổi đời Năm là: Nghiên cứu phương diện tài chính dự án. Dự án đÇu tư được coi là khả thi khi nó có khả năng huy động được đầy đủ các nguồn lực cho quá trình hoạt động của nó,đảm bảo các yêu cầu về hiệu quả tài chính và kinh tế.. Đối với một dự án đầu tư,hiệu quả tài chính thể hiện ở chỗ dự án đó đem lại hiệu quả cho các nhà đầu tư(những người bỏ vốn cho dự án),còn hiệu quả kinh tế thể hiện ở chỗ dự án đem lại hiẹu quả cho nền kinh tế quốc dân nói chung. Một dự án đầu tư khi ra đời thường có sự tham gia của nhiều đối tác khác nhau,các đối tác này đều cã mục tiêu của mình khi tham gia dự án,dự án phải thoả mãn được các mục tiêu đó,có như vậy nó mới có thể huy động được các nguồn lực và được cấp có thẩm quyền ra quyết định đầu tư và các bên liên quan cho phép hoạt động. Một số dự án đầu tư được coi là khả thi về mặt tài chính khi đảm bảo các điều kiện: - Số liệu về mặt tài chính hiêụ quả và chính xác - Huy động đủ các nguồn lực tài chính và thực hiện có hiệu quả tài chính - Mức độ rủi ro về mặt tài chính có thể chấp nhận được. Khi xem xét về mặt khả thi về mặt tài chính của dự án chúng ta tập trung xem xét hai vấn đề chính : dự án có đủ khả năng huy động đủ vốn hay không và dự án có hiệu quả về tài chính hay không. Sáu là: Nghiên cứu lợi ích kinh tế - xã hội của dự án. Nghiên cứu khía cạnh kinh tế xã hội dự án đầu tư là việc so sánh đánh giá một cách có hệ thống giữa các chi phí và các lợi ích của dự án trên quan điểm của toàn bộ nền kinh tế và toàn xã hội. Nghiên cứu kinh tế xã hội cuả dự án nhằm xác định sự đóng góp của dự án vào các mục tiêu phát triển cơ bản của nền kinh tế và phúc lợi của toàn xã hội .Để nói lên hiệu quả của lợi ích kinh tế xã hội mà dự án mang lại,cần phải tiến hành so sánh giữa lợi ích mà nền kinh tế và toàn bộ xã hội thu được với những chi phí xã hội bỏ ra hay là sự đóng góp của xã hội khi thực hiện dự án. Những lợi ích mà xã hội thu được chính là sự đáp ứng của dự án đối với việc thự hiện các mục tiêu chung của nền kinh tế và toàn xã hội.Những sự đáp ứng này có thể được xem xét mang tính chất định tính như đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế,phục vụ việc thực hiên các chủ trương,chính sách của nhà nước,góp phần chồng ô nhiễm môi trường,cải tạo môi trường...,hoặc đo lường bằng cách tính toán định lượng như mức tăng thu cho ngân sách,mức gai tăng số người có việc làm,mức tăng thu ngoại tệ hay giá trị sản phẩm gia tăng thuần tuý. Chi phí mà xã hội phải gánh chịu khi một công cuộc đầu tư được thực hiện bao gồm toàn bộ các tài nguyên thiên nhiên,của cải vật chất,sức lao động mà xã hội dành cho đầu tư thay vì sử dụng các công việc khác trong tương lai không xa. Như vậy,lợi ích kinh tế xã hội của dự án đầu tư chính là so sánh(có mục đích) giữa cái gái mà xã hội phải trả cho việc sử dụng các nguồn lực sẵn có của mình cho dự án và lợi ích do dự án tạo ra cho toàn bộ nền kinh tế(chứ không chỉ riêng một cơ sở sản xuÊt kinh doanh). Cần đánh giá, so sánh giữa lợi ích do dự án tạo ra và cái giá mà xã hội phải trả trong việc sử dụng các nguồn lực trên các mặt chủ yếu sau: Khả năng tạo nguồn thu Ngân sách. Tạo công ăn, việc làm. Mức phù hợp với mục tiêu của Chính Phủ. Nâng cao mức sống người dân. Tăng thu và tiết kiệm ngoại tệ. Yếu tố môi trường. Bảy là: Kết luận và kiến nghị. Thông qua nội dung nghiên cứu trên cần kết luận tổng quát về khả năng thực hiện của dự án, những khó khăn và thuận lợi trong quá trình chuẩn bị và thực hiện dự án, đồng thời đề xuất kiến nghị đối với các tổ chức có liên quan đến dự án. II. Thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại (NHTM): 1. Hoạt động cho vay theo dự án đầu tư của NHTM. Dự án đầu tư có tầm quan trọng vô cùng to lớn không những đối với các doanh nghiệp, đối với sự phát triển của nền kinh tế nói chung mà còn đối với các NHTM. Cho vay theo dự án là một hoạt động tín dụng hỗ trợ cho các doanh nghiệp có được lượng vốn ban đầu để đầu tư, tư vấn cho họ về tính hợp lý hay không hợp lý của dự án đầu tư, về những thay đổi có thể xảy ra trong tương lai của dự án và về những rủi ro mà dự án có thể gặp phải. Đây là hoạt động mang lại phần lớn lợi nhuận cho ngân hàng nhưng lại chứa đựng rủi ro rất cao. Tuy nhiên, đã là một NHTM đa năng trong nền kinh tế thị trường đầy biến động và thách thức thì phải xác định luôn chung sống với rủi ro, và tìm cách hạn chế, phòng ngừa nó. Họat động cho vay theo dự án đầu tư của NHTM có những đặc trưng chủ yếu sau: Là hoạt động cho vay trung dài hạn, nhưng thời hạn cho vay không được vượt quá thời gian khấu hao tài sản hình thành từ vốn vay đó. Là hoạt động cho vay với quy mô lớn. Là hoạt động cho vay có mức rủi ro cao vì thời hạn dài, quy mô lớn, và dự án chịu nhiều tác động bởi các yếu tố môi trường, kinh tế, xã hội, kỹ thuật… 2. Khái niệm về thÈm định dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của NHTM: NHTM là một tổ chức trung gian tài chính hoạt động trên lĩnh vực kinh doanh tiền tệ. Trong kinh doanh của ngân hàng hiện đại, việc đa dạng hóa các hoạt động nghiệp vụ là hết sức cần thiết. Cùng với nhiều nghiệp vụ khác, tài trợ dự án là một trong những lĩnh vực căn bản và quan trọng nhất trong các nghiệp vụ của NHTM. Tại Việt Nam, thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa, rất nhiều dự án đầu tư thuộc mọi thành phần kinh tế, mọi ngành nghề và lĩnh vực đang được thực hiện. Để công cuộc đầu tư triển khai được thuận lợi thì việc đảm bảo đầy đủ vốn đầu tư là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt. Đầu tư là hoạt động kinh tế – kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi một thời gian dài với khối lượng vốn đầu tư sử dụng rất lớn. Đứng trên góc độ doanh nghiệp, chủ đầu tư phải huy động mọi nguồn tài chính của mình để thực hiện dự án. Tuy nhiên, trên thực tế, nguồn tài chính của chủ đầu tư thường không thể đáp ứng hoàn toàn nhu cầu vốn của dự án. Điều này không chỉ xảy ra đối với các doanh nghiệp ở nước ta, một quốc gia đang phát triển, mà còn là tình trạng chung của nhiều nước trên thế giới, kể cả một số nước công nghiệp phát triển. Để đáp ứng nguồn tài chính cho hoạt động đầu tư, nhất là đối với các dự án có quy mô lớn, các chủ đầu tư phải tìm kiếm nguồn tài chính hỗ trợ từ bên ngoài. Việc thu hút vốn đầu tư xã hội để tài trợ cho dự án có thể thông qua nhiều con đường khác nhau. Trong đó, nguồn vốn tài trợ cho dự án từ các NHTM có vai trò đặc biệt quan trọng, nhất là trong điều kiện Việt Nam hiện nay, khi các kênh dẫn vốn khác còn rất hạn chế hoặc hoạt động chưa mấy hiệu quả. Hoạt động tài trợ dự án của NHTM có thể thực hiện thông qua nhiều hình thức khác nhau như tín dụng trung, dài hạn, đồng tài trợ, cho thuê tài chính …Trong quá trình tài trợ, điểm mấu chốt nhất mà các NHTM đều quan tâm đó là tính hiệu quả và an toàn của khoản tài trợ cho dự án. Trên thực tế, đầu tư dự án là lĩnh vực tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Do đó, vừa đảm bảo hiệu quả đồng thời đảm bảo an toàn vốn đầu tư là một bài toán hết sức phức tạp đối với các NHTM. Hướng tới mục tiêu này, NHTM đã sử dụng nhiều phương thức khác nhau để đánh giá tính khả thi và quản trị khoản tài trợ sao cho đạt được yêu cầu mong muốn. Trong đó, thẩm định dự án đầu tư luôn luôn được các NHTM coi như một công cụ hữu hiệu và đặc biệt quan trọng trong hệ thống các biện pháp đảm bảo cho hoạt động tài trợ vốn của ngân hàng đối với dự án. Các doanh nghiệp khi có định hướng đầu tư sẽ tiến hành thuê các cơ quan tư vấn để cùng phối hợp xây dựng dự án. Do có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực lập dự án nên các dự án có sự tham gia của tư vấn đều đảm bảo được những yêu cầu cơ bản trong lập dự án. Tuy nhiên, bất cứ một dự án nào trong quá trình soạn thảo cũng có thể mắc phải những sai sót, khiếm khuyết mang tính khách quan và chủ quan. Những sai sót này nếu không được phát hiện và kịp thời điều chỉnh sẽ gây ra những hậu quả khôn lường khi dự án được triển khai và nhất là giai đoạn đi vào vận hành khai thác. Một thông tin sai trong quá trình lập dự án có thể buộc chủ đầu tư và NHTM trả một giá rất đắt khi dự án được đưa vào vận hành. Chính vì lý do nói trên, trước khi quyết định tài trợ vốn cho dự án, NHTM nhất thiết phải tiến hành công tác thẩm định để có thể nắm bắt một cách cụ thể và rõ ràng tất cả các vấn đề có liên quan đến dự án. “ Thẩm định dự án là quá trình NHTM phân tích và đánh giá lại dự án một cách khoa học, độc lập và khách quan trên cơ sở các thông tin do ngân hàng thu thập được nhằm khẳng định tính hiệu quả, tính an toàn, tính khả thi của dự án. Qua đó, NHTM có cơ sở chắc chắn để quyết định về quy mô và hình thức tài trợ cho dự án ”. 3. Ý nghĩa của công tác thÈm định dự án đầu tư đối với NHTM. Hỗ trợ về mặt tài chính cho các dự án là hoạt động cần thiết đối với các NHTM, các chủ đầu tư cũng như với nền kinh tế nói chung. Trên quan điểm ngân hàng, đây là hoạt động có rủi ro rất cao đồng thời cũng có lợi nhuận kỳ vọng rất lớn. Vấn đề ngân hàng quan tâm nhất là nhà đầu tư có khả năng trả đủ và trả đúng thời hạn những khoản vay hay không. Để có câu trả lời chính xác thì ngân hàng cần thẩm định lại những dự án đầu tư đó. Việc thẩm định dự án đầu tư sẽ góp phần không nhỏ tránh được rủi ro và thiệt hại không chỉ về vật chất, uy tín mà còn ảnh hưởng đến cả nền kinh tế và xã hội, đồng thời không bỏ lỡ cơ hội thu về lợi nhuận. Về cơ bản, thẩm định dự án trước mắt sẽ tránh được hai vấn đề: Một là: Nếu dự án vay vốn mà khả thi nhưng ngân hàng lại không cho vay thì sẽ mất cơ hội sử dụng đồng vốn hiệu quả, mất khách hàng tốt và giảm uy tín của chính mình. Hai là: Nếu dự án vay vốn mà không khả thi nhưng ngân hàng vẫn đầu tư thì rủi ro mất vốn, thua lỗ, mất an toàn trong kinh doanh tất yếu sẽ xảy ra. Do đó, hoạt động thẩm định dự án sẽ giúp ngân hàng: - Đưa ra những cơ sở, những kết luận vững chắc về tính khả thi, tính hiệu quả của dự án, và quan trọng hơn cả là khả năng hoàn trả vốn vay của chủ đầu tư để từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn nhất. - Dự đoán những rủi ro có thể xảy ra ảnh hưởng tới quá trình triển khai, thực hiện dự án như các yếu tố về sự biến động thị trường, nguyên liệu đầu vào, chi phí sản xuất, các yếu tố về môi trường, chính sách quản lý,…Trên cơ sở này, phát hiện và bổ sung thêm các biện pháp phòng ngừa hoặc hạn chế rủi ro, đồng thời tham gia ý kiến với các cơ quan Nhà nước và chủ đầu tư, từ đó nâng cao tính khả thi trong việc thực hiện dự án. - Lựa chọn phương án tốt nhất, xác định được lợi nhuận của dự án khi đưa vào hoạt động. - Xác định chính xác chi phí sử dụng vốn, thời gian thực hiện cũng như thời gian hoàn vốn để từ đó ngân hàng có thể đưa ra thời hạn cho vay và lãi suất hợp lý để thu hồi vốn đúng hạn. Trên cơ sở đó tạo ra căn cứ để kiểm tra việc sử dụng vốn đúng mục đích, đối tượng và tiết kiệm trong quá trình thực hiện dự án. - Một dự án đầu tư dù được tiến hành soạn thảo kỹ lưỡng đến đâu cũng vẫn mang tính chủ quan của người soạn thảo. Người soạn thảo thường đứng trên góc độ hẹp để nhìn nhận các vấn đề của dự án. Các nhà thẩm định thường có cái nhìn rộng hơn trong việc đánh giá dự án, xuất phát từ lợi ích của ngân hàng và của nền kinh tế nói chung để nhìn nhận một cách khách quan về dự án. - Khi soạn thảo dự án có thể có những sai sót, các ý kiến có thể mâu thuẫn, không lôgic, thậm chí có những câu văn, những từ dùng sơ hở có thể gây ra những tranh chấp giữa các đối tác tham gia đầu tư. Thẩm định dự án sẽ phát hiện và sửa chữa được những sai sót đó. - Qua mỗi lần thẩm định dự án đầu tư, ngân hàng sẽ rút ra được những kinh nghiệm trong hoạt động đầu tư, cho vay để chất lượng hoạt động của ngân hàng ngày càng được nâng cao. Như vậy, thẩm định dự án đầu tư là cần thiết và trên thực tế, nghiệp vụ này đã trở thành một bộ phận quan trọng mang tính quyết định trong hoạt động tín dụng trung dài hạn của mỗi NHTM. 4. Chất lượng thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của NHTM. 4.1. Quan niệm về chất lượng thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của các NHTM. vai trò của công tác thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của các NHTM đã được khẳng định như một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và không ngừng mở rộng hoạt động cho vay theo dự án. Tuy nhiên, vai trò này chỉ thực sự hiệu quả khi thẩm định dự án đầu tư có chất lượng, tức là nó đặt được mục tiêu thẩm định của ngân hàng, đồng thời thỏa mãn được nhu cầu của khách hàng. Mục tiêu của ngân hàng trong thẩm định dự án đầu tư là có được thông tin làm cơ sở cho việc đưa ra các quyết định cho vay chính xác và hợp lý, bằng cách trả lời câu hỏi có cho vay hay không đối với mỗi khách hàng cụ thể, nếu cho vay thì khối lượng cho vay, thời hạn, lãi suất cho vay, các vấn đề về tài sản đảm bảo, kế hoạch giải ngân và thu hồi nợ sẽ như thế nào. Và trong trường hợp ngược lại thì phải giải trình được cụ thể lý do từ chối món vay. Các khách hàng xin vay vốn tại ngân hàng quan tâm tới công tác thẩm định dự án đầu tư dưới góc độ nó thỏa mãn như thế nào những nhu cầu vay vốn và sự tư vấn chính đáng của ngân hàng cho họ. Khách hàng mong muốn nhận được vốn vay đúng tiến độ để nắm bắt các cơ hội đầu tư, đồng thời sự tư vấn từ các cán bộ ngân hàng về hướng phát triển và cơ cấu vốn của dự án được các khách hàng đánh giá là những tiện ích có giá trị mà công tác thẩm định mang lại. Việc đo lường chất lượng thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của NHTM là rất khó khăn, vì điều này phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Vì vậy, khi đánh giá chất lượng công tác thẩm định, người ta thường dựa vào các tiêu chí sau: Thứ nhất: Đó là mức độ khoa học, chính xác, toàn diện và sâu sắc của các kết quả thẩm định dự án đầu tư thông qua việc phân tích kế hoạch vốn dự án, nguồn tài trợ, dòng tiền của dự án, các chỉ tiêu hiệu quả tài chính, khả năng trả nợ, mức độ rủi ro của dự án,…và vai trò của các kết quả đối với việc đưa ra các quyết định đúng đắn của ngân hàng. Thứ hai: Sự phù hợp của các dự đoán so với thức tế khi dự án được thực hiện. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền cũng như khả năng trả nợ của dự án. Thứ ba : thời gian thẩm định: Đây là một chỉ tiêu thường được sử dụng khi đánh giá chất lượng thẩm định của một ngân hàng. Trên giác độ ngân hàng, thời gian thẩm định phải đủ dài để ngân hàng có cái nhìn toàn diện và đầy đủ về dự án nhằm đưa ra các quyết định cho vay hiệu qủa. Tuy nhiên, nếu như thời gian thẩm định quá dài sẽ làm mất đi cơ hội kinh doanh của khách hàng và ngân hàng vì trong môi trường cạnh tranh gay gắt hiện nay, các ngân hàng và các doanh nghiệp luôn phải tận dụng mọi cơ hội kinh doanh, dù là nhỏ nhất để có thể đứng vững trên thương trường đầy biến động. Dự án đầu tư là cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp và thẩm định dự án đầu tư là cơ sở để các ngân hàng chấp nhận tài trợ vốn cho dự án. Mặt khác, sự tài trợ vốn của ngân hàng là yếu tố cơ bản để các dự án đầu tư được thực hiện. Vì vậy, thời gian thẩm định phải đồng thời đảm bảo sự hỗ trợ cho việc ra quyết định của ngân hàng và không làm mất đi cơ hội kinh doanh của khách hàng. Thông thường, thời gian thẩm định phù hợp với các dự án nhóm C là dưới 7 ngày, các dự án nhóm B là từ 7 đến 14 ngày, và các dự án nhóm A là từ 14 đến 21 ngày. Thứ tư : Đó là chất lượng thẩm định dự án đầu tư còn được thể hiện ở chất lượng tư vấn của các cán bộ ngân hàng đối với khách hàng. Sự tư vấn này sẽ giúp các doanh nghiệp xây dựng và phát triển dự án theo hướng tối ưu nhằm đạt được hiệu quả cao nhất. Ngoài ra: Chất lượng thẩm định dự án đầu tư còn được thể hiện thông qua các chỉ tiêu phản ánh chất lượng hoạt động cho vay trung và dài hạn như: tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ gia hạn,…Đây là những chỉ tiêu phản ánh mức độ an toàn tín dụng mà công tác thẩm định dự án đầu tư mang lại trong hoạt động cho vay theo dự án. Nhìn chung, chất lượng thẩm định dự án đầu tư được đánh giá tốt khi ngân hàng đưa ra được các phân tích, dự đoán chính xác, khách quan về hiệu quả của dự án đầu tư, giúp ngân hàng đưa ra quyết định đúng đắn của mình. Trong trường hợp dự án được chấp nhận tài trợ thì chất lượng thẩm định dự án đầu tư được kiểm chứng chính trong quá trình dự án được triển khai và đi vào hoạt động. Khi đó, nếu chất lượng thẩm định dự án đầu tư cao thì với sự thay đổi của các yếu tố khác thì do ngân hàng đã lường trước được các các yếu tố đó rồi nên dự án đầu tư vẫn được đảm bảo tiến hành như dự kiến, góp phần đem lại hiệu quả cho các nhà đầu tư cũng như sự an toàn và hiệu quả trong hoạt động tín dụng của ngân hàng. Ngược lại, nếu chất lượng thẩm định dự án đầu tư thấp sẽ dẫn tới các dự đoán kém chính xác, gây nhiều khó khăn cho ngân hàng trong việc đưa ra các phán quyết cho vay và đảm bảo thu hồi được giá trị khoản vay. Như vậy, chất lượng công tác thẩm định dự án sẽ đạt được khi nó đảm bảo được mục tiêu của cả ngân hàng và khách hàng. Tuy nhiên, thẩm định dự án đầu tư lại chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố, vì vậy, để không ngừng nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư, các NHTM luôn phải quan tâm phân tích kỹ các yếu tố này. 4.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại các NHTM. Các yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng thẩm định dự án đầu tư bao gồm các yếu tố chủ quan thuộc về ngân hàng và các yếu tố khách quan bên ngoài ngân hàng. a. Các nhân tố chủ quan. Đây là những nhân tố xuất phát từ phía các NHTM bao gồm: đội ngũ cán bộ thẩm định, quy trình và phương pháp thẩm định, thông tin phục vụ công tác thẩm định, tổ chức điều hành công tác thẩm định và cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ công tác thẩm định. *Đội ngũ cán bộ thẩm định: Con người là nhân tố trung tâm của mọi hoạt động kinh tế xã hội nói chung và hoạt động ngân hàng nói riêng. Trong hoạt động của mình, các NHTM quan tâm tới yếu tố con người không chỉ với tư cách là đối tượng phục vụ, mà trên hết, con người là chủ thể của ngân hàng. Do đó, con người là yếu tố tiên quyết tác động tới chất lượng thẩm định dự án đầu tư. Khía cạnh con người đầu tiên cần được đề cập đến là nhận thức của ngân hàng về vai trò của công tác thẩm định. Nếu ngân hàng đánh giá quá thấp vai trò của công tác này thì cơ sở để ra quyết định cho vay của ngân hàng sẽ có độ tin cậy thấp và có thể dẫn tới những tổn thất nghiêm trọng cho ngân hàng. Trong trường hợp ngược lại, do những yêu cầu quá chi tiết trong công tác thẩm định nên dẫn tới thời gian thẩm định kéo dài khiến chất lượng công tác thẩm định dự án đầu tư bị đánh giá thấp. Vì vậy, khi các cán bộ ngân hàng có được nhận thức đúng đắn về vai trò của công tác thẩm định trong hoạt động của ngân hàng, thì một quy trình thẩm định thống nhất, chặt chẽ và khoa học với những nội dung phù hợp sẽ được thiết lập, thỏa mãn được mục tiêu thẩm định của cả ngân hàng và khách hàng. Để làm được điều này, đòi hỏi các cán bộ ngân hàng phải có một trình độ chuyên môn và kinh nghiệm làm việc phù hợp. Đây sẽ là căn cứ để ngân hàng ra quyết định cho vay, đồng thời là cơ sở để ngân hàng xây dựng chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động cho vay theo dự án. Mặt khác, do thẩm định dự án đầu tư là một công việc phức tạp và đòi hỏi nhiều tư duy nên trình độ kinh nghiệm của các cán bộ thẩm định đóng vai trò rất quan trọng trong việc đưa ra các quyết định thẩm định. Không những thế, họ phải là những người rất năng động và nhạy cảm với những biến động của môi trường kinh tế xã hội cũng như khoa học kỹ thuật, để từ đó có khả năng dự đoán các tình huống có thể xảy ra liên quan đến dự án đầu tư. Bên cạnh yếu tố trình độ và kinh nghiệm chuyên môn, yếu tố tư cách đạo đức của đội ngũ thẩm định cũng có tác động không nhỏ tới chất lượng của công tác thẩm định. Kết quả thẩm định dự án đầu tư là kết quả đánh giá của con người trên cơ sở khoa học, với sự hỗ trợ tích cực của công nghệ hiện đại. Ở một chừng mực nào đó, thẩm định dự án đều mang tính chủ quan của cán bộ thẩm định. Do đó, nếu đội ngũ cán bộ thẩm định có tư cách đạo đức tốt, say mê công việc, thường xuyên tiếp thu và nắm bắt những quy định của Nhà nước liên quan đến lĩnh vự đầu tư thì chất lượng thẩm định dự án tại các NHTM sẽ được nâng cao. *Quy trình và phương pháp thẩm định: Đây là yếu tố tác động trực tiếp tới chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại các NHTM. + Về quy trình thẩm định: Quy trình thẩm định là thứ tự và nội dung thực hiện các công việc từ khi nhận hồ sơ vay vốn đến khi đưa ra kết quả thẩm định cuối cùng. Mỗi ngân hàng đều có quy trình thẩm định khác nahu, nhưng nói chung, nó đều hướng dẫn chi tiết các bước sau: Quy định trình tự tác nghiệp, phối hợp để thực hiện các bước công việc, xác định rõ ràng các nội dung cơ bản cần phải tiến hành triển khai, phục vụ cho việc phán quyết tín dụng trung dài hạn và bảo lãnh vay vốn. Quy định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của cán bộ thẩm định và trưởng phòng thẩm định, làm cơ sở để tổ chức nghiệp vụ thẩm định dự án đầu tư, phù hợp với mô hình tổ chức của Hội sở chính và các Chi nhánh. Tiêu chuẩn hóa các quy trình, thủ tục, giúp cho việc thẩm định được thống nhất, khoa học, đảm bảo kiểm soát được hoạt động nghiệp vụ, góp phần phòng ngừa, hạn chế rủi ro trong đầu tư, không ngừng nâng cao chất lượng nghiệp vụ thẩm định dự án. Muốn có kết quả thẩm định đạt chất lượng cao, thì quy trình này phải được sắp xếp theo một trình tự khoa học, nội dung chi tiết, rõ ràng và dễ hiểu. Một quy trình đầy đủ và khoa học sẽ tạo điều kiện cho nhà đầu tư trong việc cung cấp các tài liệu thông tin cần thiết cũng như tạo điều kiện cho ngân hàng trong việc thu thập đầy đủ dữ liệu để có thể đưa ra một kết quả thẩm định chính xác. + Về phương pháp thẩm định: Dự án đầu tư sẽ được thẩm định đầy đủ và chính xác khi có phương pháp thẩm định khoa học kết hợp với các kinh nghiệm quản lý thực tiễn và các nguồn thông tin đáng tin cậy. Việc thẩm định dự án có thể tiến hành theo nhiều phương pháp khác nhau tùy thuộc vào từng nội dung của dự án xem xét. Những phương pháp thường được sử dụng là phương pháp so sánh, phương pháp phân tích độ nhạy của dự án và phương pháp thẩm định theo trình tự. + Phương pháp so sánh các chỉ tiêu: Đây là phương pháp phổ biến và đơn giản. Các chỉ tiêu tài chính chủ yếu của dự án được so sánh với các dự án đã và đang xây dựng, hoạt động. Sử dụng phương pháp này giúp cho việc đánh giá tính hợp lý và chính xác các chỉ tiêu của dự án. Từ đó, có thể rút ra kết luận đúng đắn về dự án để đưa ra kết luận đầu tư được chính xác. Các chỉ tiêu thường được sử dụng để so sánh, đối chiếu là: Tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng, tiêu chuẩn về cấp công trình do Nhà nước quy định hoặc điều kiện tài chính mà dự án có thể chấp nhận được. Tiêu chuẩn về công nghệ, thiết bị. Tiêu chuẩn đối với loại sản phẩm của dự án mà thị trường đòi hỏi. Các chỉ tiêu tổng hợp như: cơ cấu vốn đầu tư, suất đầu tư. Các định mức về sản xuất tiêu hao năng lượng, nguyên liệu, nhân công, tiền lương, chi phí quản lý,…của ngành. Các chỉ tiêu về hiệu quả đầu tư. Các tỷ lệ tài chính doanh nghiệp theo thông lệ phù hợp với hướng dẫn, chỉ đạo của Nhà nước. + Phương pháp thẩm định theo trình tự: Việc thẩm định dự án được tiến hành theo một trình tự biện chứng đi từ tổng quát đến chi tiết, từ kết luận trước làm tiền đề cho kết luận sau. - Thẩm định tổng quát: là việc xem xét tổng quát các nội dung cần thẩm định của dự án, qua đó phát hiện các vấn đề hợp lý hay chưa hợp lý cần phải đi sâu xem xét. Thẩm định tổng quát cho phép hình dung khái quát dự án, hiểu rõ quy mô, tầm quan trọng của dự án. - Thẩm định chi tiết: được tiến hành sau thẩm định tổng quát. Việc thẩm định này được tiến hành với từng nội dung của dự án, từ việc thẩm định các điều kiện pháp lý đến phân tích hiệu quả tài chính và kinh tế - xã hội của dự án. + Phương pháp thẩm định dự án dựa trên việc phân tích độ nhạy cảm của dự án: Phương pháp này được thực hiện nhằm đánh giá độ nhạy cảm của dự án đầu tư để xác định giới hạn an toàn của dự án khi có sự thay đổi của các yếu tố đầu tư hay hoạt động của dự án. Cơ sở của phương pháp này là dự kiến một số tình huống bất trắc có thể xảy ra trong tương lai đối với dự án, như vượt chi phí đầu tư, sản lượng đạt thấp, giá các chi phí đầu vào tăng và giá tiêu thụ sản phẩm giảm, có thay đổi về chính sách thuế theo hướng bất lợi,…Khảo sát tác động của những yếu tố đó đến hiệu quả đầu tư và khả năng hòa vốn của dự án. + Thông tin phục vụ công tác thẩm định: Đối với NHTM, công tác thẩm định dự án thực chất là một quá trình phân tích, so sánh và đánh giá các thông tin với nhau (của khách hàng và của ngân hàng). Do đó, thực chất quá trình thẩm định dự án là quá trình thu thập, phân tích và xử lý thông tin nhằm phục vụ mục tiêu của hoạt động tài trợ dự án của NHTM là an toàn và hiệu quả. Thông tin thẩm định là những kiến thức thuộc về các lĩnh vực liên quan đến dự án mà ngân hàng đã thu thập và xử lý để sử dụng vào việc phân tích, đánh giá dự án, nhằm đảm bảo cho quá trình tài trợ vốn của ngân hàng được an toàn và hiệu quả. Xuất phát từ đặc điểm của dự án đầu tư là một tập hợp các đề xuất kinh tế kỹ thuật rất rộng lớn và phức tạp, thông tin thẩm định cũng vì đó mà rất phong phú và đa dạng. Đây là điểm khác biệt giữa các thông tin trong một số hoạt động kinh tế với thông tin trong công tác thẩm định. Trong một số hoạt động kinh tế, thông tin có thể chỉ giới hạn trong một số dữ kiện, số liệu có liên quan hẹp đến lĩnh vực đó. Nhưng trong dự án đầu tư, các nội dung được chủ đầu tư nghiên cứu bao gồm rất nhiều vấn đề, từ thị trường cho đến các giải pháp kỹ thuật, các tính toán dự báo về lợi ích tài chính cũng như tác động của dự án đến môi trường và xã hội…Điều này đòi hỏi người làm công tác thẩm định dự án phải có kiến thức rộng, có khả năng thu thập thông tin trên nhiều lĩnh vực cả kinh tế và kỹ thuật, đồng thời phải có phương tiện, phương pháp xử lý thông tin phù hợp mới có thể đem lại kết quả mong muốn. Do đó, có thể khẳng định rằng, thu thập, phân tích và xử lý thông tin thẩm định là một công việc hết sức rộng lớn, phức tạp và nhiều khó khăn. Để đảm bảo chất lượng của công tác thẩm định, thông tin thẩm định cần đáp ứng được các yêu cầu sau đây: * Tính chính xác: Tính chính xác trong thông tin thẩm định thể hiện ở chỗ thông tin thu thập được phải phản ánh trung thực tình trạng và diễn biến khách quan của hiện tượng kinh tê kỹ thuật. Thông tin không bị nhiễu trong quá trình truyền đưa và không được mang màu sắc hay ý tưởng chủ quan áp đặt của người làm công tác thu thập thông tin. * Tính kịp thời: Xã hội và nền kinh tế luôn trong trạng thái vận động. Do đó, để đảm bảo cho quá trình phân tích và đánh giá dự án được chính xác, các thông tin thẩm định cần thường xuyên được bổ sung, cập nhật…đảm bảo theo sát được diễn biến của đời sống kinh tế - xã hội, phản ánh được các tiến bộ của khoa học công nghệ và thực tiễn của từng ngành, từng địa phương và cả nước. Thông tin đảm bảo kịp thời sẽ giúp cho cán bộ thẩm định có được kết luận đúng đắn, tránh được hiện tượng bị lạc hậu so với các diễn biến thực tế nhất là trong lĩnh vực thị trường và công nghệ của dự án. * Tính đầy đủ: Thông tin thẩm định phải phản ánh một cách toàn diện đối tượng theo thời gian và không gian có nghĩa là thông tin phải phản ánh được diễn biến của sự vật và hiện tượng kinh tế trong quá khứ, hiện tại và dự báo được tương lai, gắn sự vật và hiện tượng cần nghiên cứu trong bối cảnh, một địa điểm và các mối quan hệ với các hiện tượng kinh tế khác một cách cụ thể và rõ ràng. Thông tin thu thập càng đầy đủ thì các kết luận thẩm định càng chính xác và có giá trị. Thông tin không đầy đủ sẽ dẫn tới các kết luận phiến diện, thiếu tính thuyết phục. Thông tin không đầy đủ còn là nguyên nhân gây ra rủi ro trong tài trợ dự án vì ngân hàng không thể đánh giá và dự báo được hết những tình huống xấu xảy ra đối với dự án. * Tính pháp lý: Tính pháp lý trong thông tin thẩm định thể hiện ở chỗ các thông tin thu thập được phải có nguồn gốc rõ ràng. Đối với các văn bản, chế độ, bên cạnh việc thu thập được nội dung của tài liệu cần làm rõ ngày tháng, cấp có thẩm quyền ban hành văn bản, tài liệu…Đây là những yếu tố quan trọng đảm bảo kết luận thẩm định phù hợp với các quy định quản lý hiện hành của Nhà nước cũng như của hệ thống ngân hàng. Đối với các số liệu thống kê, cần ghi rõ nguồn cung cấp. Tính pháp lý của thông tin được đảm bảo còn làm tăng tính tin cậy của kế._.ột môi trường động, trong đó, mọi con số đều phản ánh đúng giá trị thực thông qua việc đưa giá trị thời gian của tiền, lãi suất, lạm phát, tỷ giá, ...vào tính toán. Muốn vậy, cán bộ thẩm định cần nâng cao khả năng dự đoán, dự báo, thu thập và phân tích thông tin, tăng cường sử dụng các công cụ hiện có vào phân tích như các phần mềm kinh tế lượng, các phương pháp thống kê dự báo, toán xác suất, mô hình toán,…và những phân tích rủi ro như phân tích tình huống, phân tích nhạy cảm. * Việc xây dựng bảng tính dòng tiền của dự án cần được dựa trên các căn cứ khoa học chính xác để đảm bảo tính logic cần thiết cho những kết luận thẩm định đưa ra. Cụ thể như sau: - Chi phí của dự án phải được xác định căn cứ vào hệ thống các quy định của ngành và Nhà nước. Để tuân thủ điều này, ngân hàng cần thường xuyên cập nhật những điều chỉnh về pháp lý có liên quan tới công tác thẩm định. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu các dự án cùng ngành với các thông số kỹ thuật tương ứng cũng là điều cần làm khi ngân hàng tiến hành xây dựng định mức chi phí dự án. Đây là những cơ sở quan trọng giúp các cán bộ thẩm định tính toán chính xác chi phí dự án. Ngoài ra, đối với các dự án được xây dựng theo phương thức đấu thầu, ngân hàng cần tính toán chi tiết các khoản chi phí dự thầu, đồng thời phải xác định được tiết kiệm chi phí nhờ giảm giá thành thông qua phương thức chọn thầu. - Do khấu hao là một chỉ tiêu nhạy cảm của dự án nên việc lựa chọn phương pháp tính khấu hao có vai trò rất quan trọng khi tính toán dòng tiền dự án. Việc tính khấu hao phải ăn cứ vào đặc điểm hoạt động và vòng đời dự án. Phương pháp được lựa chọn phải đảm bảo khả năng thu hồi vốn của chủ đầu tư, khả năng sinh lời và trả nợ của dự án. - Vốn lưu động ròng và giá trị tài sản cố định thu hồi là nguồn thu ở năm cuối của dự án. Việc tính toán các chỉ tiêu này khi xác định dòng tiền của dự án sẽ đảm bảo khả năng bao quát dự án một cách toàn diện trong suốt thời gian kinh tế của nó. Còn luồng tiền thu hồi được sẽ được xác định trên giá trị còn lại của tài sản và giá bán nó khi thanh lý. * Hoàn thiện việc sử dụng các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả tài chính dự án. Đối với công tác thẩm định dự án đầu tư, một nhân tố quan trọng quyết định tính chính xác của các chỉ tiêu hiệu quả tài chính dự án đó chính là lãi suất chiết khấu. Lãi suất chiết khấu phản ánh chi phí cơ hội của vốn đầu tư hay thể hiện giá trị thời gian của tiền và biểu thị mức doanh lợi tối thiểu mà dự án cần đạt được. Vì vậy, để tính toán các chỉ tiêu hiệu quả tài chính, trước hết ngân hàng cần xác định một lãi suất chiết khấu hợp lý. Thông thường, lãi suất chiết khấu được xác định chính xác nhất là bằng chi phí vốn bình quân gia quyền. Tuy nhiên, trong điều kiện ở Việt Nam hiện nay, việc xác định chi phí này là rất khó thực hiện, đặc biệt là việc xác định chi phí vốn tự có của các doanh nghiệp Nhà nước. Vì vậy, với các dự án có tỷ lệ sử dụng vốn vay cao, ngân hàng sẽ chọn lãi suất cho vay dự kiến đã được điều chỉnh rủi ro làm lãi suất chiết khấu. Trên cơ sở lãi suất chiết khấu được lựa chọn, ngân hàng sẽ tiến hành việc tính toán các chỉ tiêu hiệu quả tài chính dự án như NPV, IRR, PI,…Bên cạnh đó, với tư cách là người tài trợ vốn cho dự án, ngân hàng cũng cần quan tâm tới khả năng trả nợ của dự án tức là phải xem xét dòng tiền dùng để trả nợ của dự án. Các phương pháp thẩm định dự án đầu tư cần được thực hiện một cách chủ động và linh hoạt tùy theo từng điều kiện cụ thể và từng dự án riêng biệt. Vì vậy, các cán bộ thẩm định cần phải nhạy bén trong việc lựa chọn và kết hợp các nội dung thẩm định một cách hợp lý nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong công việc. Trong thời gian tới, ngân hàng cần hoàn thiện chiến lược khách hàng cho công tác thẩm định dự án đầu tư nhằm không ngừng mở rộng và nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư. Để làm được điều này, trước hết các cán bộ ngân hàng cần tích cực chủ động trong việc tìm kiếm khách hàng và tiến hành phân loại khách hàng. Sau đó, trên cơ sở kết quả phân loại, ngân hàng sẽ lựa chọn các khách hàng có độ tín nhiệm cao với những dự án khả thi để tiến hành thẩm định rồi ra quyết định cho vay. Đây là điều kiện cần thiết để ngân hàng có được những khoản tài trợ an toàn và hiệu quả. 3.2.3.Hoàn thiện nội dung thẩm định. Khi tiến hành thẩm định một dự án thì có hai nội dung chính cần hết sức quan tâm: *Một là: thẩm định khách hàng vay vốn. Trước khi tiến hành thẩm định, ngân hàng cần xác minh tính trung thực của các số liệu do khách hàng cung cấp. Chẳng hạn, khoản phải thu trong báo cáo tài chính của khách hàng thì có bao nhiêu phần trăm là khó đòi; trong hàng tồn kho có bao nhiêu phần trăm hàng kém phẩm chất, bị ứ đọng; Vốn cố định biểu hiện dưới dạng máy móc, nhà xưởng, thiết bị là lạc hậu hay hiện đại; Trong công nợ có bao nhiêu phần trăm nợ quá hạn, nợ khó đòi,… Khi tính toán các chỉ tiêu tài chính, ngân hàng nên đánh giá, kết hợp với đặc thù sản xuất kinh doanh của lĩnh vực ngành liên quan. Bên cạnh đó, cần phân tích, đánh giá Báo cáo lưu chuyển tiền tệ để đánh giá chính xác năng lực quản lý ngân quỹ cũng như khả năng thanh toán hiện tại và trong tương lai của khách hàng. Bên cạnh những biện pháp định tính được coi như “kỹ thuật” thẩm định, nên áp dụng các phương pháp định lượng, hay “nghệ thuật” thẩm định. Đây là một biện pháp hữu hiệu giúp ngân hàng đánh giá một cách khách quan nhất về khách hàng. Nghĩa là, chỉ cần qua tiếp xúc trực tiếp doanh nghiệp, cán bộ thẩm định có thể thu thập được nhiều thông tin hơn so với những gì thể hiện trên giấy tờ. Tuy nhiên, làm thế nào để không gây khó cho khách hàng mà ngân hàng vẫn có đủ thông tin để đánh giá khách hàng. Lúc đó. ngân hàng cần đánh giá năng lực lãnh đạo quản lý doanh nghiệp của Ban giám đốc điều hành vì đây là yếu tố năng động nhất. Bên cạnh đó ngân hàng cũng phải đánh giá hình ảnh, vị trí, uy tín của doanh nghiệp trên thương trường thông qua dư luận xã hội trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong quan hệ với khách hàng, với nhà cung cấp. *Hai là phương án, dự án vay vốn. Một dự án vay vốn đòi hỏi phải được xem xét đầy đủ các nội dung cần thiết để đảm bảo đánh giá một cách toàn diện và giúp cho việc ra quyết định đầu tư một cách chính xác. Cần nhận thức rằng, mọi nội dung của dự án đều có mối quan hệ mật thiết với nhau: Kết quả thẩm định phương diện thị trường là cơ sở để đánh giá việc lựa chọn kỹ thuật, quy mô, công suất của dự án; kết quả thẩm định phương diện kỹ thuật lại là cơ sở để tính toán các dòng thu nhập, chi phí, xác định nên hiệu quả tài chính của dự án. Trong khi hiệu quả tài chính dự án lại là cơ sở để thẩm định lợi ích kinh tế, xã hội và quyết định phương án cho vay, thu nợ của ngân hàng. Khi thẩm định phương diện thị trường, cần thu thập các thông tin về: số lượng doanh nghiệp sản xuất cùng loại sản phẩm trong cùng một khu vực thị trường (kể cả những doanh nghiệp sắp thành lập); Mức cầu sản phẩm cùng loại trong năm qua (ít nhất là 5 năm) để thấy được tốc độ tăng trưởng trong thời gian qua, làm cơ sở cho việc dự báo tốc độ tăng trưởng trong thời gian tới; Mức cung thực tế của các doanh nghiệp trên thị trường; Thông tin giá cả, dự báo thị trường trong nước và quốc tế. Ngoài ra, còn phải nắm được quy hoạch, kế hoạch đầu tư, định hướng phát triển do Bộ, ngành công bố để đảm bảo dự án là các công trình được tiến hành theo đúng kiến trúc quy hoạch của Nhà nước. Khi tiến hành thẩm định phương diện kỹ thuật, với những dự án phức tạp, vượt ra ngoài khả năng của cán bộ thẩm định, thì việc thuê chuyên gia là hết sức cần thiết, tránh tình trạng chấp nhận ngay những kết quả kỹ thuật doanh nghiệp. Đồng thời, bản thân ngân hàng cũng phải nghiên cứu, tìm hiểu về những ngành nghề, sản phẩm của dự án do mình phụ trách. Thẩm định phương diện tài chính dự án luôn được coi là khâu quan trọng nhất, quyết định đến việc ngân hàng có đầu tư cho vay dự án hay không. Khi xem xét phương diện tài chính của dự án có một số điểm cần lưu ý sau: - Dự toán và nguồn vốn đầu tư của dự án: kiểm tra tính hợp lý về chi phí đầu tư dựa trên cơ sở tham khảo những dự án tương tự điển hình, không nên chỉ dựa vào kế hoạch dự trù chi phí do chủ đầu tư đưa ra như hiện nay nhằm tránh tình trạng tính thừa hoặc thiếu. - Vấn đề xác định dòng tiền của dự án: Dòng tiền ròng của dự án cần được tính toán nhất quán theo quan điểm tổng mức đầu tư bao gồm cả vốn chủ sở hữu và vốn vay. Đối với dòng tiền hoạt động, nếu vòng đời của dự án được tính toán vượt quá thời gian khả dụng của máy móc, thiết bị thì sẽ phải tính thêm chi phí nâng cấp máy móc thiết bị và khi đó, thời gian khấu hao cũng phải tăng lên tương ứng. - Đánh giá dự án trong điều kiện có lạm phát: Thẩm định dự án đầu tư chủ yếu trong dài hạn mà trong dài hạn luôn có sự thay đổi giá cả tức là ảnh hưởng của lạm phát đối với dự án. Lạm phát dự tính có ảnh hưởng nhất định tới NPV của dự án đầu tư bởi vì nó làm biến đổi cả dòng tiền kỳ vọng và tỷ lệ chiết khấu. Cho nên, khi đánh giá dự án phải luôn tuân thủ nguyên tắc: tỷ lệ lãi suất danh nghĩa chỉ áp dụng đối với những khoản thu nhập danh nghĩa và tỷ lệ lãi suất thực tế chỉ áp dụng với những khoản thu nhập thực tế. 3.2.4. Nâng cao chất lượng nguồn thông tin. Bước đầu tiên trong quá trình thẩm định dự án đầu tư là việc thu thập thông tin liên quan và có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến quá trình vận hành của dự án nhưng vấn đề khó khăn đặt ra cho công tác thẩm định từ phía ngân hàng là thông tin tư dự án đầu tư do khách hàng xây dựng để vay vốn thường có nhiều thiếu sót, thông tin thị trường thường mang tính chung chung, các thông tin bất lợi cho dự án thường được che dấu, lĩnh vực chuyên môn của các ngành nghề ngày càng đa dạng,…Do đó, vấn đề tìm kiếm thông tin để phục vụ cho công tác thẩm định dự án thường chiếm rất nhiều thời gian, bên cạnh đó việc cập nhật thông tin không đầy đủ, kịp thời, phiến diện cũng sẽ dễ dàng dẫn đến những sai lầm trong công tác thẩm định như bác bỏ một dự án mà nó thật sự tốt hoặc chấp nhận một dự án mà nó không hiệu quả. Quá trình cạnh tranh ngày càng gay gắt trong nền kinh tế nói chung và đối với ngành ngân hàng nói riêng đã tạo nên những lỗ hổng khá lớn trong công tác thẩm định từ đó dẫn đến những sai lầm trong các quyết định đầu tư đã làm cho tỷ lệ nợ xấu trong hệ thống ngân hàng ngày càng gia tăng. Do đó, vấn đề thu thập thông tin hiện nay được đánh giá là bước quan trọng nhất có tính chất quyết định đến chất lượng của công tác thẩm định. Trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, với sự đa dạng của các nguồn thông tin cùng với cách thức và các phương tiện xử lý thông tin ngày càng hiện đại, việc thu thập đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin để phục vụ cho công tác thẩm định dự án đầu tư không còn là điều quá khó và chiếm nhiều thời gian trong công tác thẩm định, nhưng cái khó ở đây là ngân hàng phải biết cách chắt lọc những thông tin chính xác và trung thực. * Đối với thông tin từ phía khách hàng xin vay: Bên cạnh những tài liệu khách hàng cung cấp, cán bộ thẩm định cần thường xuyên xuống cơ sở, trao đổi trực tiếp với cán bộ công nhân viên, khảo sát đánh giá máy móc thiết bị đang vận hành, từ đó, cán bộ thẩm định có cái nhìn toàn diện và kỹ lưỡng về tình hình sản xuất kinh doanh, khả năng quản lý, những tài sản hiện có cũng như đời sống của người lao động. * Đối với nguồn thông tin từ nội bộ Ngân hàng: Ngân hàng cần xây dựng một hệ thống lưu trữ và cung cấp thông tin nội bộ hiện đại, khoa học. Tất cả các bộ phận thuộc ngân hàng có trách nhiệm và nghĩa vụ phải cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và thường xuyên cho hệ thống thông tin nội bộ này. Đặc biệt, cần tiến hành phân loại thông tin thành các thông tin bắt buộc và các thông tin tham khảo. Bên cạnh đó, cần phải tăng cường trao đổi thông tin, học hỏi kinh nghiệm giữa các cán bộ thẩm định và giữa các bộ phận trong toàn ngân hàng. * Đối với nguồn thông tin từ bên ngoài: Đây là nguồn thông tin rất đa dạng, phong phú nhưng cũng khó chọn lọc vì tính chính xác không cao. Ngân hàng cần cân nhắc chọn lựa để tập hợp những thông tin đáng tin cậy. Nguồn thông tin này gồn có: Thông tin từ khách hàng mà ngân hàng có quan hệ: thông qua các khách hàng của mình, nhất là những khách hàng cùng kinh doanh trên lĩnh vực mà dự án sẽ hoạt động, cán bộ thẩm định sẽ thu thập được những thông tin cần thiết như: thị trường tiêu thụ sản phẩm đầu ra, thị trường các nguyên liệu đầu vào, giá thành của sản phẩm,… Thông tin từ đối tác của khách hàng: thông qua đối tượng này, cán bộ thẩm định sẽ biết được tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong quá khứ và hiện tại, uy tín và năng lực của doanh nghiệp. Thông tin từ các chuyên gia kỹ thuật: các thông tin về kỹ thuật của dự án là những thông tin rất khó kiểm chứng đối với cán bộ thẩm định. Họ cần phải tham khảo ý kiến của các chuyên gia kỹ thuật để có được thông tin chính xác nhất về tính hợp lý, khả thi cũng như độ chính xác, an toàn của các máy móc, trang thiết bị liên quan đến dự án đầu tư. Thông tin từ các công ty kiểm toán: đây là nguồn thông tin rất đáng tin cậy vì độ chính xác là rất cao tuy nhiên, do chi phí cho một cuộc kiểm toán là khá lớn nên hiện nay, rất ít doanh nghiệp muốn kiểm toán và công tác kiểm toán trở chưa trở nên phổ biến. * Đối với nguồn thông tin từ Ngân hàng Nhà nước: Hiện nay, mạng thông tin tín dụng (CIC) của Ngân hàng Nhà nước có thể cung cấp thông tin tương đối đầy đủ về mức độ tín nhiệm tín dụng của khách hàng. Tuy nhiên, độ tin cậy của các thông tin này phụ thuộc rất lớn vào tính chính xác của các báo cáo do các NHTM cung cấp. Vì vậy, ngoài nguồn thông tin này, ngân hàng cần chủ động khai thác thêm thông tin từ các bộ phận khác của Ngân hàng Nhà nước như Vụ chiến lược khách hàng, Vụ tín dụng, Vụ quản lý ngoại hối,…Bên cạnh đó, ngân hàng cần liên kết chặt chẽ với các chi nhánh cùng hệ thống và các NHTM khác vì lợi ích của cả hai bên và vì lợi ích chung của toàn ngành ngân hàng. Ngoài ra, ngân hàng có thể thu thập thông tin từ báo chí, từ mạng Internet,… 3.2.5. công tác tổ chức điều hành thẩm định dự án. Công tác tổ chức quản lý điều hành cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng góp phần nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư. Tổ chức quản lý điều hành tốt giúp cho công việc được tiến hành một cách có khoa học, trình tự công việc giữa các bộ phận liên quan không bị chồng chéo, mâu thuẫn nhau. Bên cạnh đó, còn phát huy tối đa tính sáng tạo, năng lực, sở trường của mỗi cán bộ thẩm định, giảm bớt chi phí, thời gian và nâng cao hiệu quả thẩm định dự án đầu tư. Để công tác quản lý điều hành có hiệu quả, ngân hàng cần xem xét những giải pháp sau: Kiện toàn bộ máy tổ chức phù hợp, dễ kiểm tra, kiểm soát, tạo điều kiện cho cán bộ thẩm định phát huy hết khả năng của mình. Bộ máy nhân sự cần sắp xếp gọn nhẹ mà vẫn đáp ứng nhu cầu công việc. Xây dựng kế hoạch hoạt động quý, năm. Phân công, quy định nhiệm vụ rõ ràng cho mỗi cán bộ thẩm định căn cứ theo khả năng, kinh nghiệm của từng người. Công tác thẩm định dựa trên sự tăng cường phối hợp giữa phòng tín dụng và các phòng ban khác để cùng nhau phối hợp hoạt động. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ để ngăn ngừa sai sót trong quá trình thẩm định. Cán bộ thẩm định phải nắm vững chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước, của ngành và của địa phương Xác định và kiểm tra toàn diện tất cả các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật trong dự án, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn để có ý kiến đánh giá xác đáng. 3.2.6. Đảm bảo tính độc lập trong công tác thẩm định dự án. Công tác thẩm định, xem xét cho vay dự án đầu tư trong thời gian qua tại các NHTM còn bị động về mặt thời gian, về nguồn tài liệu và đôi khi chịu sự chi phối của chính quyền địa phương. Cơ chế vận hành hiện nay của ta là Ủy ban nhân dân các cấp vừa thực hiện quản lý Nhà nước về hành chính, vừa thực hiện quản lý Nhà nước về kinh tế và hoạt động sản xuất – kinh doanh. Hầu hết các dự án khi đến tay ngân hàng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Nhiều nơi, vì lợi ích địa phương, đã yêu cầu các NHTM phải cho vay với một mức vốn cố định, mặc dù ngân hàng chưa hề thẩm định dự án, chưa biết hiệu quả của dự án ra sao. Điều đó có ảnh hưởng đến tính độc lập của ngân hàng trong thẩm định các dự án đầu tư. Muốn phát huy tính chủ động va độc lập của NH trong quá trình thẩm định dự án đầu tư cần thực hiện một số vấn đề chủ yếu sau: Bản thân lãnh đạo ngân hàng các cấp phải kiên định, giữ vững vai trò độc lập khi xem xét, thẩm định dự án đầu tư. Nêu cao vai trò tham mưu của ngân hàng cho các cấp ủy, chính quyền địa phương trong quá trình xây dựng, thẩm định và lựa chọn dự án. Phân biệt rõ chức năng quản lý Nhà nước với quản lý hành chính về kinh tế. Tránh sự can thiệp sâu của các cơ quan quản lý Nhà nước vào hoạt động chuyên môn của các đơn vị sản xuất – kinh doanh. 3.2.7. Thực hiện tốt các quy định về đảm bảo tiền vay. Các ngân hàng thương mại nói chung và ngân hàng thương mại cổ phần quân đội nói riêng đều áp dụng các biện pháp bảo đảm tiền vay nhằm phòng ngừa rủi ro, tạo cơ sở kinh tế và pháp lý để thu hồi được các khoản đầu tư cho vay. Các biện pháp bảo đảm tiền vay hiện nay đang áp dụng bao gồm: cầm cố, thế chấp bằng tài sản của khách hàng vay; Bảo lãnh bằng tài sản của bên thứ 3; Bảo lãnh bằng tài sản hình thành từ vốn vay. Căn cứ vào năng lực tài chính của khách hàng, tính khả thi và hiệu quả của khoản vay, ngân hàng có thể lựa chọn áp dụng một hoặc một số biện pháp bảo đảm tiền vay nêu trên. Ngân hàng cần chỉ đạo các phòng ban có liên quan quán triệt và thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của cấp trên về bảo đảm tiền vay. Các dự án cho vay mới nhất thiết phải có đủ tài sản thế chấp, cầm cố hoặc bảo lãnh của bên thứ ba. Các hợp đồng thế chấp, cầm cố phải qua công chứng. đăng ký giao dịch bảo đảm theo quy định. Khi nhận tài sản thế chấp, cầm cố, ngoài các thủ tục về giấy tờ, cần đi kiểm tra thực tế từng tài sản để xác định chính xác quyền sở hữu tài sản của khách hàng vay vốn nhằm ngăn chặn và tránh hiện tượng lừa đảo làm giả các giấy tờ sở hữu. Tài sản bảo đảm thế chấp phải đáp ứng đủ các điều kiện pháp lý và kinh tế theo quy định hiện hành, đảm bảo không tranh chấp. Khi thực hiện nội dung này, ngân hàng cần yêu cầu khách hàng vay, bên bảo lãnh cam kết bằng văn bản về việc tài sản không có tranh chấp về quyền sở hữu và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về cam kết của mình. Nâng tỷ lệ cho vay có bảo đảm bằng tài sản nhằm mục đích giảm thiểu tối đa rủi ro dài hạn. Thực hiện các biện pháp bảo đảm tài sản bổ sung đối với các khoản cho vay dự án chưa đủ tài sản thế chấp theo quy định. Tài sản nhận đảm bảo phải được phép giao dịch và có tính thanh khoản cao, khi xử lý thu hồi nợ dễ dàng, nhanh chóng. 3.2.8. Phát huy vai trò tư vấn của ngân hàng đối với chủ đầu tư dự án. Từ khi chuyển sang cơ chế thị trường, các doanh nghiệp nước ta gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Đó là thiếu vốn, thiết bị, công nghệ lạc hậu, thiếu kinh nghiệm quản lý kinh tế trong nền kinh tế thị trường. Để tồn tại và vươn lên, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thực hiện đầu tư, đổi mới thiết bị và công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm và hạ giá thành, tăng cường khả năng cạnh tranh. Do đó, vai trò tư vấn của ngân hàng đối với chủ đầu tư là hết sức cần thiết, thể hiện ở chỗ: Giúp chủ đầu tư xây dựng một dự án, lựa chọn việc sản xuất sản phẩm gì, cung cấp thông tin về thị trường sản phẩm đó, các phương án kỹ thuật, nhập các thiết bị công nghệ, tính toán nguồn tài trợ cho dự án với lãi suất như thế nào. Bên cạnh đó, cán bộ thẩm định cũng cần giúp đỡ các chủ đầu tư tính toán hiệu quả kinh tế trên cơ sở dự kiến quá trình kinh doanh, thu lợi nhuận, đồng thời có cảnh báo đối với chủ đầu tư về những rủi ro mà dự án có thể gặp để chủ đầu tư đề ra những biện pháp hạn chế rủi ro, đảm bảo dự án hoạt động hiệu quả, trả nợ ngân hàng đầy đủ cả gốc và lãi. 3.2.9. Thường xuyên thực hiện kiểm tra, kiểm soát đối với công tác thẩm định dự án. Để đảm bảo các quy trình, quy chế thẩm định được tuân thủ đúng đắn, đầy đủ, Chi nhánh cần tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ, bao gồm 3 giai đoạn: * Kiểm soát trước: Giai đoạn này dựa vào sự thành thạo về quy chế mà tiến hành kiểm tra, mục đích phát hiện ra những điểm bất hợp lý của nghiệp vụ thẩm định trước khi thực hiện. Cụ thể: các điều kiện vay vốn ngân hàng theo cơ chế tín dụng hiện hành đã đầy đủ chưa; Hồ sơ khách hàng, hồ sơ vay vốn đã đầy đủ và hợp lệ chưa; Đã thu thập đủ thông tin cần thiết liên quan đến dự án chưa. * Kiểm soát trong: Tác dụng của giai đoạn này là giám sát quá trình thực hiện, hạn chế những thiếu sót, thực hiện không đúng trình tự nghiệp vụ, sai sót về thủ tục,…nhằm ngăn chặn kịp thời những thiệt hại sau này. * Kiểm soát sau: Được thực hiện khi nghiệp vụ thẩm định về cơ bản đã được hoàn thành, kiểm tra hồ sơ, chứng từ, tính hợp pháp, hợp lệ của nghiệp vụ ở giai đoạn trước. Mục đích là để phát hiện ra những hiện tượng bất thường, đảm bảo tính đúng đắn trước khi ra quyết định cho vay. Tóm lại, để nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư phải tiến hành đồng thời các giải pháp nêu trên. Tuy nhiên, để đạt được điều đó còn phải có sự đóng góp của các nhân tố khác không thuộc phạm vi kiểm soát của ngân hàng, đó là sự quan tâm, phối hợp của các cấp, các ngành có liên quan trong việc ban hành các chính sách cũng như những quy chế cho toàn ngành ngân hàng. 3.3. Một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại hội sở ngân hàng thương mại cổ phần quân đội: 3.3.1. Kiến nghị với Nhà nước. + Nhà nước cần nhanh chóng tạo lập môi trường pháp lý ổn định, đặc biệt các quy chế pháp luật liên quan đến đầu tư, sản xuất kinh doanh, tài chính kế toán, xử lý tranh chấp, … tạo ra một môi trường đầu tư ổn định. Điều này tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư kinh doanh, ngân hàng có có sở pháp lý vững chắc xử lý những vấn đề liên quan đến thẩm định dự án. + Nhà nước cần có các biện pháp nhằm đưa công tác kiểm toán phát huy vai trò của minh hơn nữa, tạo ra sự phổ biến trong các doanh nghiệp. Vì hiện nay các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp xin vay vốn thường không chính xác do đó ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định. Cần sửa đổi, bổ sung quy định về kiểm toán độc lập trong đó bổ sung đối tượng kiểm toán bắt buộc là các công ty cổ phần. Đó cũng là những doanh nghiệp có doanh số hoạt động lớn, nhất là các công ty cổ phần chuyển đổi từ doanh nghiệp Nhà nước, hiện có số dư nợ vốn vay ngân hàng chỉ sau doanh nghiệp Nhà nước. Điều này giúp cho ngân hàng thẩm định năng lực tài chính của doanh nghiệp vay vốn được an toàn trước, trong và sau khi cho vay và tạo điều kiện để các doanh nghiệp thích ứng với quá trình hội nhập khi mà nước ta đang trong quá trình gia nhập WTO. Bên cạnh đó Nhà nước cần phải có biện pháp xử phạt nghiêm khắc đối với doanh nghiệp báo cáo tài chính không đúng sự thật, đồng thời bắt buộc các doanh nghiệp phải công khai quyết toán của mình. + Đối với các doanh nghiệp Nhà nước, Chính phủ phải giảm bớt tình trạng bao cấp để các doanh nghiệp này từng bước tự chủ kinh doanh. Tạo điều kiện cạnh tranh công bằng đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và doanh nghiệp quốc doanh mà hiện nay chưa công bằng trong việc xét duyệt cho vay tại hầu hết các ngân hàng. + Nhà nước không nên can thiệp sâu vào hoạt động tín dụng của ngân hàng để các ngân hàng tự chủ trong vấn đề phát triển nghiệp vụ, nâng cao chất lượng kinh doanh. Mỗi quyết định đầu tư của ngân hàng phải được dựa trên đánh giá của họ chứ không phải chịu một sức ép nào. + Ban hành nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế cho phù hợp với tình hình mới, nghiên cứu phát triển hệ thống lưu thông séc, hối phiếu và hệ thống thanh toán thay thế thanh toán bằng tiền mặt giúp cho việc quản lý, sử dụng vốn vay đúng mục đích. 3.3.2.Kiến nghị với ngân hàng nhà nước Việt Nam. NHNN phải nâng cao năng lực quản lý điều hành.Từng bước đổi mới cơ cấu tổ chức,quy định lại chức năng nhiệm vụ của ngân hàng nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả điều hành vĩ mô,nhất là trong việc thiết lập,điều hành chính sách tiền tệ quốc gia và trong việc quản lý,giám sát hoạt dộng của các trung gian tài chính. NHNN phải phối hợp với bộ tài chính tham gia xây dựng và phát triển đa dạng thị trường vốn,tạo điều kiện san sẻ bớt gánh nặng cung cấp vốn hiện nay mà các ngân hàng thương mại đang phải gánh vác. NHNN cấn nhanh chóng xin phép chính phủ để đẩy nhanh thực hiện cổ phần các ngân hàng thương mại nhà nước,tạo điều kiện cho các ngân hàng hoạt động an toàn và hiệu quả hơn. NHNN cần tăng cường vai trò chỉ đạo của mình trong họat động của hệ thống các NHTM Việt Nam. Trước hêt, NHNN cần tiếp tục hoàn thiện Trung tâm thông tin tín dụng (CIC) thông qua việc liên kết chặt chẽ với các NHTM nhằm thu thập các thông tin cần thiết về các khách hàng. Trên cơ sở các thông tin đó, trung tâm tiến hành phân loại khách hàng, chấm điểm theo trọng số và đưa ra mức độ rủi ro cho các ngành nghề kinh doanh. Đây là căn cứ để các ngân hàng lựa chọn khách hàng và các dự án có hiệu quả nhằm hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án đầu tư. Bên cạnh đó, NHNN cần hỗ trợ các NHTM trong việc nâng cao nghiệp vụ thẩm định, phát triển đội ngũ nhân viên, trợ giúp về thông tin và kinh nghiệm thẩm định. Hàng năm, NHNN cần tổ chức các buổi hội nghị rút kinh nghiệm trong toàn ngành để tăng cường sự hiểu biết và hợp tác giữa các NHTM trong công tác thẩm định. Để sự hợp tác này đạt hiệu quả cao thì bản thân các ngân hàng cũng cần nỗ lực và phát huy tính chủ động trong việc hợp tác, trao đổi thông tin và kinh nghiệm trong công tác thẩm định. Vì mỗi ngân hàng có những đặc điểm và thế mạnh riêng nên sự hợp tác này rất có ý nghĩa nhằm bổ sung và hỗ trợ nhau cùng phát triển, đặc biệt là trong các dự án đồng tài trợ. 3.3.3. Kiến nghị với chủ đầu tư. Để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác thẩm định dự án đầu tư tại các ngân hàng, các chủ đầu tư cần thực hiện nghiêm túc chế độ kế toán và kiểm toán. Bên cạnh đó, chủ đầu tư cần chủ động tích cực cung cấp thông tin chính xác về tình hình hoạt động kinh doanh của mình cho ngân hàng vì đây là một cơ sở quan trọng để ngân hàng tiến hành việc phân tích tài chính doanh nghiệp và thẩm định tài chính dự án đầu tư. Mặt khác, các chủ đầu tư cần áp dụng các biện pháp thích hợp nhằm nâng cao năng lực lập và thực hiện các dự án. Việc lập dự án đầu tư phải dựa trên những cơ sở khoa học và phải bám sát thực tế. Để đảm bảo được điều này, các chủ đầu tư phải thường xuyên tiến hành việc nghiên cứu thị trường, phân tích và dự báo xu hướng biến động của nhu cầu, cập nhật thông tin về kỹ thuật công nghệ. Khi dự án đi vào hoạt động, các chủ đầu tư phải nỗ lực để đảm bảo cho dự án được thực hiện theo đúng tiến độ và kế hoạch đã dặt ra. Cuối cùng, các chủ đầu tư phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trong việc sử dụng đồng vốn của ngân hàng, phối hợp với ngân hàng trong việc kiểm soát vốn vay, sử dụng vốn đúng mục đích và tiết kiệm, tránh tình trạng lãng phí vốn.Tõ ®ã n©ng cao uy tÝn cña kh¸ch hµng ®èi víi kh¸ch hµng vµ cñng cè quan hÖ vay vèn gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng sau nµy. Đây là cơ sở để ngân hàng có được khoản tài trợ an toàn, hiệu quả, hạn chế được rủi ro đạo đức. KẾT LUẬN ViÖc vay vèn lµ nhu cÇu tù nhiªn cña kh¸ch hµng vµ lµ c¬ héi ®Ó ng©n hµng cÊp tÝn dông vµ thu lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng cña m×nh.ViÖc ng©n hµng cho vay vèn bªn c¹nh viÖc thu lîi nhuËn cho ng©n hµng th× nã còng mang l¹i nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã,chÝnh v× vËy thÈm ®Þnh lµ mét kh©u rÊt quan träng,thÈm ®Þnh ®óng ®ång nghÜa víi viÖc ng©n ®· tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro cã thÓ m¾c ph¶i khi cho kh¸ch hµng vay vèn.ViÖc vay vèn vµo lý do g× do hai bªn ng©n hµng vµ kh¸ch hµng,tho¶ thu¹n vµ ghi vµo trong hîp ®ång tÝn dông.§¶m b¶o sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých tho¶ thuËn nh»m đảm b¶o hiÖu qu¶ sö dông vèn vay vµ kh¶ n¨ng thu håi nî sau nµy.Do vËy tr­íc khi cho vay ng©n hµng cÇn t×m hiÒu râ môc ®Ých vay vèn cña kh¸ch hµng ®ång thêi ph¶i kiÓm tra xem kh¸ch hµng cã sö dông vèn vay cã ®óng nh­ môc ®Ých ®· cam kÕt hay kh«ng.§iÒu nµy rÊt quan träng v× viÖc sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých hay kh«ng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng thu håi nî sau nµy.VÒ phÝa kh¸ch hµng,viÖc sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn vay đång thêi gióp doanh nghiÖp ®¶m b¶o kh¶ năng hoàn trả nợ cho ngân hàng.Từ đó,nâng cao uy tín của khách hàng đối với ngân hàng và củng cố quan hệ vay vốn giữa khách hàng và ngân hàng sau này. XuÊt ph¸t tõ vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng ®Çu t­,c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t­ v× lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­.ThÈm ®Þnh dù ¸n lµ giai ®o¹n tiÕp theo cña qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n.KÕt qu¶ cña thÈm ®Þnh dù ¸n lµ c¬ së ®Ó ra quyÕt ®Þnh chÊp thuËn hay b¸c bá dù ¸n.ChÝnh v× vËy,yªu cÇu chung ®­îc ®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n lµ: lùa chän ®­îc c¸c dù ¸n ®Çu t­ cã tÝnh kh¶ thi cao(cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn,®em l¹i hiÖu qu¶ vµ hiÖu qu¶ ch¾c ch¾n),lo¹i bá ®­îc c¸c dù ¸n ®Çu t­ kh«ng kh¶ thi,nh­ng kh«ng bá mÊt c¸c c¬ héi ®Çu t­ cã lîi . Cung với những kết quả kinh doanh là việc tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật,tính minh bạch trong hoạt động,hài hoà lợi ích của cổ đông,người lao động,khách hàng và cộng đồng đã giúp ngân hàng quân đội có được những bước đi vững chắc hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Danh mục tài liệu tham khảo. 1.PGS.TS.Nguyễn Bạch Nguyệt _ Giáo trình lập dự án đầu tư 2.PGS.TS.Nguyễn Bạch Nguyệt,TS. Từ Quang Phương _ Giáo trình kinh tế đầu tư 3. PGS.TS. Lưu Thị Hương _ Giáo trình Thẩm định tài chính dự án. 4.TS.Nguyễn Minh Kiều _ giáo trình nghiệp vụ ngân hàng 5.Tài liệu của ngân hàng thương mại cổ phần quân đội: - Báo cáo thường niên các nam 2005,2006,2007. - Quy trình thẩm định. - Sổ tay tín dụng. 6. Tạp chí ngân hàng. 7. Tạp chí Thị trường tài chính tiền tệ. 8. Luận văn các khóa 45,46. Danh mục các bảng biểu có trong bài viết: Bảng 1: Phân loại dự án đầu tư Bảng 2: Bảng cân đối kế toán của ngân hàng quân đội tại ngày 31/12/2007 Bảng 3: Thực trạng thẩm định tại ngân hàng quân đội trong thời gian gần đây Sơ đồ 1: Sơ đồ tổ chức của ngân hàng quân đội Sơ đồ 2: Quy trình thẩm định ở ngân hàng quân đội ._.