Nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng sức cạnh tranh của các Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay

Mục lục MỞ ĐẦU Hiện nay Đảng và Nhà nước ta chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường nhiều thành phần có sự quản lý của nhà nước theo định hướng Xã hội chủ nghĩa,mở rộng quyền tự do kinh doanh của các doanh nghiệp và các thành phần kinh tế khác.Sự phát triển kinh tế hàng hóa Xã hội chủ nghĩa trong điều kiện “ mở cửa và cạnh tranh kinh tế” đòi hỏi tất cả các Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phải quan tâm đến hai vấn đề rất quan trọng đó là: giá cả và chất lượng sản phẩm.Trong đó chất lượng sản phẩm hầu như đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao khả năng cạnh tranh của các Doanh nghiệp.Vậy phải làm thế nào để đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm một cách kinh tế nhất để tăng sức cạnh tranh cho các Doanh nghiệp Việt Nam trong điều kiện kinh tế hiện nay. Trong phạm vi giới hạn, cuốn đề án này xin được đề cập đến vấn đề nâng cao chất lượng sản phẩm của các Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay,để làm sáng tỏ hơn thực trạng và đưa ra một số giải pháp chính nhằm ”Nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng sức cạnh tranh của các Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay” với các Doanh nghiệp trong nước, nước ngoài cũng như trên thị trường thế giới. Kết cấu đề tài gồm có 3 chương : Chương I : Lý luận chung về chất lượng sản phẩm. Chương II: Thực trạng về chất lượng sản phẩm của các Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Chương II:. Một số phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm của các Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Để hoàn thành được bản đề án này,em đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của thầy cô giáo và các bạn sinh viên khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh- Viện đại học Mở Hà Nội,đặc biệt là Cô Lê Thị Hằng- giáo viên hướng dẫn em trong suốt quá trình thực hiện bản đề án này. Nhân đây em xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đối với sự giúp đỡ quý báu đó. Do thời gian và nhận thức còn có hạn, bản đề án này không thể tránh khỏi những khiếm khuyết và thiếu sót nhất định. Em rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô và các bạn để bản đề án được hoàn chỉnh hơn. LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM Tổng quan về chất lượng sản phẩm : Khái niệm chất lượng sản phẩm: Khái niệm chất lượng sản phẩm đã xuất hiên từ lâu, ngày nay được sử dụng phổ biến và rất thông dụng hằng ngày trong cuộc sống cũng như trong sách báo. Bất cứ ở đâu hay trong tài liệu nào, chúng ta đều thấy xuất hiện thuật ngữ chất lượng. Tuy nhiên, hiểu thế nào là chất lượng sản phẩm lại là vấn đề không đơn giản. Chất lượng sản phẩm là một phạm trù rất rộng và phức tạp, phản ánh tổng hợp nội dung kỹ thuật, kinh tế và xã hội. Do tính phức tạp đó nên hiện nay có rất nhiều quan niệm khác nhau về chất lượng sản phẩm. Mỗi khái niệm đều có những cơ sở khoa học nhằm giải quyết những mục tiêu, những nhiệm vụ nhất định trong thực tế. Đứng trên những góc độ khác nhau và tùy theo mục tiêu, nhiệm vụ sản xuất- kinh doanh mà các doanh nghiệp có thể đưa ra những quan niệm về chất lượng xuất phát từ người sản xuất, người tiêu dùng, từ sản phẩm hay từ đòi hỏi của thị trường. Theo quan ®iÓm triÕt häc cña M¸c th× chÊt l­îng s¶n phÈm lµ møc ®é, th­íc ®o biÓu thi gi¸ trÞ sö dông cña nã. Gi¸ trÞ sö dông cña mét s¶n phÈm lµm nªn tÝnh h÷u Ých cña s¶n phÈm ®ã vµ nã chÝnh lµ chÊt l­îng cña s¶n phÈm. Quan niệm siêu việt cho rằng chất lượng là sự tuyệt vời và hoàn hảo nhất của sản phẩm. Khi nói đến sản phẩm có chất lượng,ví dụ nói về ô tô người ta nghĩ ngay đến những xe nổi tiếng như Roll Roice, Mercedes, BMW…Quan niệm này mang tính triết học trừu tượng, chất lượng không thể xác định một cách chính xác nên nó chỉ có ý nghĩa đơn thuần trong nghiên cứu. Theo quan ®iÓm cña hÖ thèng X· héi chñ nghÜa tr­íc ®©y th× chÊt l­îng s¶n phÈm lµ tæng hîp nh÷ng ®Æc tÝnh kinh tÕ kü thuËt néi t¹i ph¶n ¸nh gi¸ trÞ sö dông vµ chøc n¨ng cña s¶n phÈm ®ã ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ®Þnh tr­íc cho nã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh vÒ kinh tÕ kü thuËt. §©y lµ mét ®Þnh nghÜa xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm cña c¸c nhµ s¶n xuÊt. VÒ mÆt kinh tÕ quan ®iÓm nµy ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt cña s¶n phÈm qua ®ã dÔ dµng ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é chÊt l­îng s¶n phÈm ®¹t ®­îc tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc râ rµng nh÷ng ®Æc tÝnh vµ nh÷ng chØ tiªu nµo cÇn hoµn thiÖn. Tuy nhiªn, chÊt l­îng s¶n phÈm chØ ®­îc xem xÐt mét c¸ch biÖt lËp, t¸ch rêi víi thÞ tr­êng lµm cho chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng thùc sù g¾n víi nhu cÇu vµ sù vËn ®éng biÕn ®æi cña nhu cÇu thÞ tr­êng, víi hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp. Quan điểm xuất phát từ sản phẩm cho rằng chất lượng sản phẩm được phản ánh bởi các thuộc tính đặc trưng của sản phẩm đó.Chẳng hạn ,theo quan điểm của Liên Xô (cũ ) thì : “ chất lượng là tập hợp những tính chất của sản phẩm chế định tính thích hợp của sản phẩm để thỏa mãn những nhu cầu xác định phù hợp với công dụng của nó” . Trong nền kinh tế thị trường,người ta đưa ra rất nhiều quan niệm khác nhau về chất lượng sản phẩm.Những khái niệm chất lượng này xuất phát và gắn bó chặt chẽ với các yếu tố cơ bản của thị trường như nhu cầu,cạnh tranh,giá cả…Có thể gọi chúng dưới một nhóm chung là quan niệm “chất lượng hướng theo thị trường”. Đại diện cho những quan niệm này là những khái niệm chất lượng sản phẩm của các chuyên gia quản lý chất lượng hàng đầu thế giới như ở Nhật Bản có W.Edwards Deming: “chất lượng là sự phù hợp với mục đích sử dụng…” và Joseph Juran: “ChÊt l­îng lµ sù phï hîp víi sö dông, víi c«ng dông”, Philip Crosby ở Mỹ : “ Chất lượng là sự phù hợp theo yêu cầu”… Ngoài những quan niệm này,trong nền kinh tế thị trường,người ta còn đưa ra nhiều định nghĩa khác nhau tùy thuộc vào phục vụ những mục đích cụ thể nhằm duy trì và phát triển thị trường hay sự cải tiến không ngừng chất lượng sản phẩm.Những quan điểm hướng theo thị trường được đa số các nhà nghiên cứu và các doanh nhân tán đồng vì nó phản ánh đúng nhu cầu đích thực của người tiêu dùng,giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu thỏa man khách hàng,củng cố được thị trường và giữ được thành công lâu dài. Phù hợp với công dụng sản phẩm theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5814 thì: "ChÊt l­îng lµ tËp hîp c¸c ®Æc tÝnh mét thùc thÓ (®èi t­îng) t¹o cho thùc thÓ (®èi t­îng) cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®· nªu ra hoÆc tiÒm Èn". Để giúp cho hoạt động quản lý chất lượng trong các doanh nghiệp được thống nhất,dễ dàng,Tổ chức Quốc tế về tiêu chuẩn hóa (ISO) trong bộ tiêu chuẩn ISO 9000,phần thuật ngữ ISO 9000 đã đưa ra định nghĩa chất lượng: “ Chất lượng là mức độ thỏa mãn của một tập hợp các thuộc tính đối với các yêu cầu”.( Giáo trình quản lý chất lượng- Viện Đại Học Mở Hà Nội).Khái niệm này đã thống nhất giữa các thuộc tính nội tại khách quan của sản phẩm với đáp ứng nhu cầu chủ quan của khách hàng. Đây có thể nói là một khái niệm hiện đại về chất lượng sản phẩm,được chấp nhận và sử dụng rông rãi nhất. Các thuộc tính chất lượng sản phẩm: Mỗi sản phẩm đều cấu thành bởi rất nhiều các thuộc tính có giá trị sử dụng khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu của con người. Chất lượng của các thuộc tính này phản ánh mức độ chất lượng đạt được của sản phẩm đó. Mỗi thuộc tính chất lượng của sản phẩm thể hiện thông qua một tập hợp các thông số kinh tế- kỹ thuật phản ánh khả năng đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Đối với những nhóm sản phẩm khác nhau, những yêu cầu về thuộc tính chất lượng cũng khác nhau. Tuy nhiên, những thuộc tính chung nhất phản ánh chất lượng sản phẩm gồm: -Các thuộc tính kỹ thuật : phản ánh công dụng,chức năng của sản phẩm.Nhóm này đặc trưng cho các thuộc tính xác định chức năng tác dụng chủ yếu của sản phẩm được quy định bởi các chỉ tiêu kết cấu vật chất,thành phần cấu tạo và đặc tính về cơ,lý,hóa của sản phẩm. -Các yếu tố thẩm mỹ :Đặc trưng cho sự truyền cảm,sự hợp lý về hình thức,dáng vẻ,kết cấu,kích thước,sự hoàn thiện,tính cân đối,màu sắc,trang trí,tính thời trang. -Tuổi thọ của sản phẩm: Đây là yếu tố đặc trưng cho tính chất của sản phẩm giữ được khả năng làm việc bình thường theo đúng tiêu chuẩn thiết kế trong một thời gian nhất định trên cơ sở đảm bảo đúng các yêu cầu về mục đích,điều kiện sử dụng và chế độ bảo dưỡng quy định.Tuổi thọ là 1 yếu tố quan trọng trong quyết định chọn mua hàng của người tiêu dùng. -Độ tin cậy của sản phẩm: Đây được coi là một trong những yếu tố quan trọng nhất phản ánh chất lượng của một sản phẩm và đảm bảo cho doanh nghiệp có khả năng duy trì và phát triển thị trường của mình. -Độ an toàn của sản phẩm: Những chỉ tiêu an toàn trong sử dụng,vận hàng sản phẩm,an toàn đối với sức khỏe người tiêu dùng và môi trường là yếu tố bắt buộc phải có đối với mỗi sản phẩm trong điêu kiện tiêu dùng hiện nay.Thuộc tính này đặc biệt quan trọng đối với những sản phẩm trực tiếp ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng như các đồ thực phẩm ăn uống,thuốc chữa bệnh…Khi thiết kế sản phẩm luôn phải coi đây là thuộc tính cơ bản không thể thiếu được của một sản phẩm. -Mức độ gây ô nhiễm của sản phẩm: đây được coi là yêu cầu bắt buộc các nhà sản xuất phải tuân thủ khi đưa sản phẩm của mình ra thị trường. -Tính tiện dụng : phản ánh những đòi hỏi về tính sẵn có,tính dễ vận chuyển,bảo quản,dễ sử dụng của sản phẩm và khả năng thay thế khi có những bộ phận hỏng. -Tính kinh tế của sản phẩm: Đây là yếu tố quan trọng đối với những sản phẩm khi sử dụng có tiêu hao nguyên liệu,năng lượng.Tiết kiệm nguyên liệu, năng lượng trong sử dụng trở thành một trong những yếu tố quan trọng phản ánh chất lượng và khả năng cạnh tranh của các sản phẩm trên thị trường. Ngoài những thuộc tính hữu hình có thể đánh giá cụ thể mức chất lượng sản phẩm,còn có các thuộc tính vô hình khác cũng có ý nghĩa quan trọng đối với khách hàng khi đánh giá chất lượng của một sản phẩm.Như vậy,chất lượng sản phẩm được tạo ra bởi toàn bộ thuộc tính của sản phẩm có khả năng thỏa mãn nhu cầu vật chất hữu hình và vô hình của người tiêu dùng.Trách nhiệm của các doanh nghiệp là xác định được mức chất lượng tổng hợp giữa các thuộc tính này một cách hợp lý nhất đối với từng loại sản phẩm. Những nhân tố tạo nên chất lượng sản phẩm: ChÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc t¹o nªn tõ nhiÒu yÕu tè, nhiÒu ®iÒu kiÖn trong chu kú sèng cña s¶n phÈm PLC (Product Life Cycle). Nã ®­îc h×nh thµnh tõ khi x©y dùng ph­¬ng ¸n s¶n phÈm, thiÕt kÕ, lËp kÕ ho¹ch, chuÈn bÞ s¶n xuÊt, s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ tiªu dïng. Nãi kh¸c ®i th× chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc h×nh thµnh trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp, mét tæ chøc do nhiÒu yÕu tè quyÕt ®Þnh nh­: + ChÊt l­îng m¸y mãc thiÕt bÞ sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . + ChÊt l­îng lao ®éng . + ChÊt l­îng Marketing. + ChÊt l­îng nguyªn vËt liÖu. + ChÊt l­îng qu¶n lý . + ChÊt l­îng cung øng... Nh­ vËy chÊt l­îng kh«ng ph¶i chØ lµ thuéc tÝnh cña s¶n phÈm hµng ho¸ mµ ta vÉn th­êng nghÜ. ChÊt l­îng cã thÓ ¸p dông cho mäi thùc thÓ ®ã lµ chÊt l­îng s¶n phÈm, chÊt l­îng cña mét ho¹t ®éng, chÊt l­îng cña mét cña mét doanh nghiÖp... Tõ ®ã chóng ta thÊy r»ng chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc cÊu thµnh tõ rÊt nhiÒu c¸c nh©n tè vµ c¸c nh©n tè nµy ®Òu cã vai trß quan träng ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng s¶n phÈm, chóng ta cã thÓ thÊy râ h¬n qua chuçi gi¸ trÞ (The value chain): C¬ së h¹ tÇng cña c«ng ty Nguån nh©n lùc Gi¸ trÞ gia t¨ng Ph¸t triÓn c«ng nghÖ Cung øng HËu cÇn néi bé S¶n xuÊt HËu cÇn bªn ngoµi Marketing vµ b¸n hµng DÞch vô ( Chuỗi giá trị, cũng được biết đến như là chuỗi giá trị phân tích, là một khái niệm từ quản lý kinh doanh đầu tiên đã được mô tả và phổ cập bởi Michael Porter vào năm 1985 trong cuốn sách best-seller của ông có tựa đề: Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance. Chuỗi giá trị là chuỗi của các hoạt động. Sản phẩm đi qua tất cả các hoạt động của các chuỗi theo thứ tự và tại mỗi hoạt động sản phẩm thu được một số giá trị nào đó. Chuỗi các hoạt động cung cấp cho các sản phẩm nhiều giá trị gia tăng hơn tổng giá trị gia tăng của tất cả các hoạt động cộng lại.) Những nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm: Chúng ta đã biết có rất nhiều nhân tố cấu thành chất lượng sản phẩm và cũng chính những nhân tố này ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và được xếp vào nhóm nhân tố bên trong, ngoài ra cũng còn có nhóm nhân tố bên ngoài ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm.Vậy có hai nhóm nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm đó là: +Nhóm nhân tố bên trong. +Nhóm nhân tố bên ngoài. Nhóm nhân tố bên trong: Lực lượng lao động bên trong doanh nghiệp: Con người là nhân tố trực tiếp tạo ra và quyết định đến chất lượng sản phẩm. Được thể hiện ở các mặt: +Chất lượng phụ thuộc lớn vào vào trình độ chuyên môn, tay nghề, kinh nghiệm, ý thức trách nhiệm và tinh thần hợp tác giữa mọi thành viên và bộ phận trong doanh nghiệp.Năng lực và tinh thần của đội ngũ lao động tác động trực tiếp đến khả năng có thể tự mình sáng tạo ra sản phẩm với chất lượng ngày càng tốt hơn hay không. + Đội ngũ công nhân viên có thể làm chủ được công nghệ mới để sản xuất ra sản phẩm với chất lượng mà kỹ thuật công nghệ quy định hay không. + Có khả năng ổn định và nâng cao dần chất lượng sản phẩm với chi phí kinh doanh chấp nhận được hay không. Kh¶ n¨ng vÒ kü thuËt-c«ng nghÖ: Kü thuËt c«ng nghÖ quy ®Þnh giíi h¹n tèi ®a cña chÊt l­îng s¶n phÈm: kü thuËt c«ng nghÖ nµo th× sÏ cho chÊt l­îng s¶n phÈm t­¬ng øng. ChÊt l­îng vµ tÝnh ®ång bé cña m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh æn ®Þnh cña chÊt l­îng s¶n phÈm do m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã s¶n xuÊt ra. Nguyªn vËt liÖu vµ hÖ thèng tæ chøc nguyªn vËt liÖu: Nguyªn vËt liÖu lµ nh©n tè trùc tiÕp cÊu thµnh s¶n phÈm, tÝnh chÊt cña nguyªn vËt liÖu quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÊt cña s¶n phÈm. Nªn chó ý r»ng kh«ng ph¶i lµ tõng lo¹i mµ lµ tÝnh ®ång bé vÒ chÊt l­îng cña c¸c nguyªn vËt liÖu tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Òu t¸c ®éng ®Õn tiªu thøc chÊt l­îng s¶n phÈm. Ngµy nay, viÖc nghiªn cøu, ph¸t hiÖn vµ chÕ t¹o c¸c nguyªn vËt liÖu míi ë tõng doanh nghiÖp dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi quan träng vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt. §©y lµ nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp, liªn tôc ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi dï cã ®Çy ®ñ c¸c nh©n tè trªn nh­ng nhµ qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ qu¶n lý s¶n xuÊt kh«ng tèt sÏ dÉn ®Õn lµm gi¶m hiÖu lùc cña c¶ ba nh©n tè ®· nªu trªn, lµm gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt, gi¶m chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu vµ lµm gi¶m thÊp tiªu chuÈn chÊt l­îng s¶n phÈm. Còng v× cã vai trß nh­ vËy nªn tæ chøc tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ ®· tËp hîp, tæng kÕt vµ tiªu chuÈn ho¸, ®Þnh h­íng nh÷ng thµnh tùu vµ kinh nghiÖm qu¶n lý chÊt l­îng ë c¸c doanh nghiÖp thµnh bé ISO 9000. ISO 9000 lµ bé c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng cña thÕ giíi trong thËp niªn cuèi thÕ kû 20 víi t­ t­ëng nhÊt qu¸n lµ chÊt l­îng s¶n phÈm do chÊt l­îng qu¶n lý quy ®Þnh. Trong thùc tiÔn qu¶n trÞ kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp nhiÒu chuyªn gia vÒ qu¶n lý chÊt l­îng cho r»ng 80% c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng do kh©u qu¶n lý g©y ra. Nhóm nhân tố bên ngoài: Tình hình phát triển kinh tế thế giới: -Những thay đổi gần đây trên toàn thế giới đã tạo ra những thách thức mới trong kinh doanh khiến các doanh nghiệp nhận thức được vai trò quan trọng của chất lượng trong những năm cuối của thế kỷ XX và đầu thế ky XXI.Chất lượng đã trở thành ngôn ngữ phổ biến chung trên toàn cầu.Những đặc điểm của giai đoạn ngày nay đã đặt các doanh nghiệp phải quan tâm tới vấn đề chất lượng là: + Xu hướng toàn cầu hóa với sự tham gia hội nhập của doanh nghiệp vào nền kinh tế thế giới của mọi quốc gia: Đẩy mạnh tự do thương mại quốc tế. + Sự phát triển nhanh chóng của tiến bộ khoa học- công nghệ,đặc biệt là sự phát triển của công nghệ thông tin đã làm thay đổi nhiều cách tư duy cũ và đòi hỏi các doanh nghiệp phải có khả năng thích ứng. +Sự thay đổi nhanh chóng của những tiến bộ xã hội với vai trò của khách hàng ngày càng cao. +Cạnh tranh tăng lên gay gắt cùng với sự bão hòa của thị trường… Các cuộc khảo sát cho thấy những công ty thành công trên thị trường là những doanh nghiệp đã nhận thức và giải quyết tốt bào toán chất lượng.Sản phẩm,dịch vụ sản xuất ra thỏa mãn khách hàng trong nước và quốc tế.Nhiều doanh nghiệp đã tạo ra lợi thế độc quyền trong chất lượng về cạnh tranh.Trong những năm vừa qua,các công ty của Nhật Bản là những doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực chất lượng.Sản phẩm của các công ty Nhật Bản đã được toàn thế giới tiếp nhận và đánh giá cao.Khả năng canh tranh của các doanh nghiệp Nhật Bản rất lớn không chỉ về chất lượng mà còn ở giá cả hợp lý.Các doanh nghiệp khác trên thế giới không có con đường nào khác là chấp nhân cạnh tranh.Những yếu tố hội nhập trên đây có tác động toàn diện sâu sắc đến chất lượng do các doanh nghiệp sản xuất ra. Tình hình thị trường, nhu cầu và cầu về chất lượng sản phẩm: - Đây là nhân tố quan trọng nhất,là xuất phát điểm,tạo lực hút định hướng cho sự phát triển chất lượng sản phẩm.Sản phẩm chỉ có thể tồn tại khi nó đáp ứng được những mong đợi của khách hàng.Xu hướng phát triển và hoàn thiện chất lượng sản phẩm phụ thuộc chủ yếu vào đặc điểm và xu hướng vận động của nhu cầu trên thị trường.Nhu cầu thị trường phong phú,đa dạng và thay đổi nhanh càng cần hoàn thiện chất lượng để thích ứng kịp thời đòi hỏi ngày càng cao của khách hàng. Nhu cầu và cầu về chất lượng sản phẩm là xuất phát điểm của quản lý chất lượng vì nó là 1 trong các căn cứ quan trọng để xác định các tiêu thức chất lượng cụ thể.Cầu về chất lượng sản phẩm cụ thể phụ thuộc vào nhiều nhân tố trong đó có nhân tố thu nhập của người tiêu dùng: người tiêu dùng có thu nhập cao thường có yêu cầu cao về chất lượng sản phẩm và ngược lại, khi thu nhập của người tiêu dùng thấp thì họ không mấy nhạy cảm với chất lượng sản phẩm.Hơn nữa, do tập quán, đặc tính tiêu dùng khác nhau mà người tiêu dùng ở từng địa phương, từng vùng, từng nước có nhu cầu về chất lượng sản phẩm khác nhau.Mặt khác,cầu về chất lượng sản phẩm là phạm trù phát triển theo thời gian. Trình độ phát triển của kỹ thuật công nghệ sản xuất: Nã ph¶n ¸nh ®ßi hái kh¸ch quan vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ, c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t vµ mang tÝnh "quèc tÕ ho¸". ChÊt l­îng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng quy ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh, tr×nh ®é chÊt l­îng s¶n phÈm còng ®­îc "quèc tÕ ho¸" vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. NÕu doanh nghiÖp kh«ng nghiªn cøu kü vµ tÝnh to¸n nh©n tè nµy, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ bÞ bÊt lîi vÒ chÊt l­îng vµ do ®ã gi¶m søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. ChÊt l­îng s¶n phÈm cña nhiÒu doanh nghiÖp sö dông kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu hiÖn nay ë n­íc ta lµ vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ vÊn ®Ò nµy. Cơ chế,chính sách quản lý kinh tế của các quốc gia: Bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng hoạt động trong một môi trường kinh doanh nhất định,trong đó môi trường pháp lý với những chính sách và cơ chế quản lý kinh tế có tác động trực tiếp và to lớn đến việc tạo ra và nâng cao chất lượng sản phẩm của các doanh nghiệp.Cơ chế quản lý kinh tế tạo ra môi trường thuận lợi cho đầu tư nghiên cứu nhu cầu,thiết kế sản phẩm. Nó cũng tạo ra sưc ép thúc đẩy các doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua cơ chế khuyến khích cạnh tranh,bắt buộc các doanh nghiệp phải nâng cao và sáng tạo trong cải tiến chất lượng.Mặt khác, cơ chế quản lý kinh tế còn là môi trường lành mành,công bằng,đảm bảo quyền lợi cho các doanh nghiệp sản xuất đầu tư của cải đến nâng cao chất lượng sản phẩm.Một cơ chế phù hợp sẽ kích thích các doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư,cải tiến,nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ.Ngược lại,cơ chế không khuyên khích sẽ tạo ra sự trì trệ,giảm động lực nâng cao chất lượng. Các yêu cầu về văn hóa, xã hội: Yếu tố văn hóa, xã hội của mỗi khu vực thị trường,mỗi quốc gia,mỗi dân tộc cũng ảnh hưởng rất lớn đến hình thành các đặc tính chất lượng sản phẩm.Những yêu cầu về văn hóa,đạo đức,xã hội và tập tục truyền thống,thói quen tiêu dùng có ảnh hưởng trực tiếp tới các thuộc tính chất lượng sản phẩm,đồng thời có ảnh hưởng gián tiếp thông qua các quy định bắt buộc mỗi sản phẩm phải thỏa mãn những đòi hỏi phù hợp với truyền thống,văn hóa,đạo đức,xã hội của cộng đồng xã hội. Đặc điểm của chất lượng sản phẩm: ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ x· héi: ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ x· héi, c«ng nghÖ tæng hîp lu«n thay ®æi theo thêi gian vµ kh«ng gian phô thuéc chÆt chÏ vµo m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh cô thÓ trong tõng thêi kú. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu cã thÓ ®o l­êng: Mçi s¶n phÈm ®­îc ®Æc tr­ng b»ng c¸c tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm riªng biÖt bªn trong cña b¶n th©n s¶n phÈm ®ã. Nh÷ng ®Æc tÝnh ®ã ph¶n ¸nh tÝnh kh¸ch quan cña s¶n phÈm thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông s¶n phÈm ®ã. Nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸ch quan nµy phô thuéc rÊt lín vµ tr×nh ®é thiÕt kÕ quy ®Þnh cho s¶n phÈm ®ã. Mçi tÝnh chÊt ®­îc biÓu thÞ c¸c chØ tiªu c¬ lý ho¸ nhÊt ®Þnh cã thÓ ®o l­êng ®¸nh gi¸ ®­îc. V× vËy nãi ®Õn chÊt l­îng ph¶i ®¸nh gi¸ th«ng qua hÖ thèng chØ tiªu,tiªu chuÈn cô thÓ. §Æc ®iÓm nµy kh¼ng ®Þnh nh÷ng sai lÇm cho r»ng chÊt l­îng s¶n phÈm lµ c¸c chØ tiªu kh«ng thÓ ®o l­êng, ®¸nh gi¸ ®­îc. Nãi ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i xem xÐt s¶n phÈm ®ã tho¶ m·n tíi møc ®é nµo nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Møc ®é tho¶ m·n phô thuéc rÊt lín vµo chÊt l­îng thiÕt kÕ vµ nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt ®Æt ra cho mçi s¶n phÈm. Ở c¸c n­íc t­ b¶n, qua ph©n tÝch thùc tÕ chÊt l­îng s¶n phÈm trong nhiÒu n¨m ®i ®Õn kÕt luËn r»ng chÊt l­îng s¶n phÈm tèt hay xÊu th× 75% phô thuéc vµo gi¶i ph¸p thiÕt kÕ, 20% phô thuéc vµo c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t vµ chØ cã 5% phô thuéc vµo kÕt qu¶ nghiÖm thu cuèi cïng. Chất lượng sản phẩm mang tính dân tộc: ChÊt l­îng s¶n phÈm cßn mang tÝnh d©n téc thÓ hiÖn ë truyÒn thèng tiªu dïng. Mçi d©n téc, mçi quèc gia vµ mçi vïng ®Òu cã thÞ hiÕu tiªu dïng kh¸c nhau. Mçi s¶n phÈm cã thÓ ®­îc xem lµ tèt ë n¬i nµy nh­ng l¹i ®­îc coi lµ kh«ng tèt ë n¬i kh¸c. Trong kinh doanh kh«ng thÓ cã mét chÊt l­îng nh­ nhau ë tÊt c¶ c¸c vïng mµ ph¶i cÇn căn cø vµo hoµn c¶nh cô thÓ ®Ó ®Ò ra c¸c ph­¬ng ¸n vÒ chÊt l­îng cho phï hîp. ChÊt l­îng chÝnh lµ sù phï hîp vÒ mäi mÆt víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÊt l­îng biÓu thÞ ë hai cÊp ®é vµ ph¶n ¸nh hai mÆt kh¸ch quan vµ chñ quan hay nãi c¸ch kh¸c cßn gäi lµ hai lo¹i chÊt l­îng: -ChÊt l­îng trong tu©n thñ thiÕt kÕ: thÓ hiÖn ë møc ®é s¶n phÈm ®¹t ®­îc so víi tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®Ò ra. Khi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã nh÷ng ®Æc tÝnh kinh tÕ kü thuËt cµng gÇn víi tiªu chuÈn thiÕt kÕ th× chÊt l­îng cµng cao, ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua c¸c chØ tiªu nh­: + Tû lÖ phÕ phÈm . +S¶n phÈm kh«ng ®¹t yªu cÇu thiÕt kÕ. Lo¹i chÊt l­îng nµy ph¶n ¸nh nh÷ng ®Æc tÝnh b¶n chÊt kh¸ch quan của s¶n phÈm do ®ã liªn quan chÆt chÏ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chi phÝ. - ChÊt l­îng trong sù phï hîp: nã ph¶n ¸nh møc phï hîp cña s¶n phÈm víi nhu cÇu kh¸ch hµng.ChÊt l­îng phô thuéc vµo møc ®é phï hîp cña s¶n phÈm thiÕt kÕ so víi nhu cÇu vµ mong muèn cña kh¸ch hµng. Møc ®é phï hîp cµng cao th× chÊt l­îng cµng cao. Lo¹i chÊt l­îng nµy phô thuéc vµo mong muèn vµ sù ®¸nh gi¸ chñ quan cña ng­êi tiªu dïng v× vËy nã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm. Các loại chất lượng sản phẩm: §Ó hiÓu ®Çy ®ñ vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m ch¾c c¸c lo¹i chÊt l­îng s¶n phÈm. Theo hÖ thèng chÊt l­îng ISO_9000 ng­êi ta ph©n c¸c lo¹i chÊt l­îng sau: - ChÊt l­îng thiÕt kÕ: lµ gi¸ trÞ riªng cña c¸c thuéc tÝnh ®­îc ph¸c th¶o ra trªn c¬ së nghiªn cøu tr¾c nghiÖm cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. §ång thêi cã so s¸nh víi c¸c hµng t­¬ng tù cña nhiÒu n­íc. ChÊt l­îng thiÕt kÕ ®­îc h×nh thµnh ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÊt l­îng s¶n phÈm. - ChÊt l­îng tiªu chuÈn: lµ gi¸ trÞ riªng cña nh÷ng thuéc tÝnh cña s¶n phÈm ®­îc thõa nhËn, phª chuÈn trong qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm. ChÊt l­în s¶n phÈm lµ néi dung tiªu chuÈn mét lo¹i hµng ho¸. ChÊt l­îng tiªu chuÈn cã ý nghÜa ph¸p lÖnh buéc ph¶i thùc hiªn nghiªm chØnh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng. ChÊt l­îng tiªu chuÈn cã nhiÒu lo¹i: + Tiªu chuÈn quèc tÕ lµ nh÷ng tiªu chuÈn do tæ chøc chÊt l­îng quèc tÕ ®Ò ra ®­îc c¸c n­íc chÊp nhËn vµ xem xÐt ¸p dông cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn tõng n­íc. + Tiªu chuÈn ViÖt Nam (TCVN) lµ tiªu chuÈn nhµ n­íc, ®­îc x©y dùng trªn c¬ së nghiªn cøu øng dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt, kinh nghiÖm tiªu biÓu vµ tiªu chuÈn quèc tÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ViÖt Nam. + Tiªu chuÈn nghµnh (TCN) lµ c¸c chØ tiªu vÒ chÊt l­îng do c¸c bé, c¸c tæng côc xÐt duyÖt vµ ban hµnh, cã hiÖu lùc ®èi víi tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ trong nghµnh ®Þa ph­¬ng ®ã. + Tiªu chuÈn doanh nghiÖp (TCDN) lµ c¸c chØ tiªu vÒ chÊt l­îng do doanh nghiÖp tù nghiªn cøu vµ ¸p dông trong doanh nghiÖp m×nh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn riªng cña doanh nghiÖp ®ã. - ChÊt l­îng thùc tÕ: chØ møc ®é thùc tÕ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña s¶n phÈm, bao gåm chÊt l­îng thùc tÕ trong s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng thùc tÕ trong tiªu dïng. - ChÊt l­îng cho phÐp: lµ dung sai cho phÐp gi÷a chÊt l­îng thùc tÕ víi chÊt l­îng tiªu chuÈn. ChÊt l­îng cho phÐp phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn kü thuËt cña tõng n­íc, phô thuéc vµo tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n. Khi chÊt l­îng thùc tÕ cña s¶n phÈm v­ît qu¸ dung sai cho phÐp th× hµng ho¸ sÏ trë thµnh hµng ho¸ phÕ phÈm. - ChÊt l­îng tèi ­u: biÓu thÞ kh¶ n¨ng tho¶ m·n toµn diÖn nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh víi chi phÝ x· héi thÊp nhÊt. Th­êng ng­êi ta ph¶i gi¶i quyÕt mèi quan hÖ chi phÝ vµ chÊt l­îng sao cho chi phÝ thÊp mµ chÊt l­îng vÉn ®¶m b¶o cã nh­ vËy doanh nghiÖp míi cã lîi thÕ c¹nh tranh vµ t¨ng ®­îc søc c¹nh tranh. Vai trò chất lượng sản phẩm trong sản xuất kinh doanh: Trong môi trường phát triển kinh tế hội nhập ngày nay,cạnh tranh trở thành một yếu tố mang tính quốc tế đóng vai trò quyết định đến sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp.Theo M.E Porter( Mỹ) thì khả năng cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp được thể hiện thông qua hai chiến lược cơ bản là phân biệt hóa sản phẩm và chi phí thấp.Chất lượng sản phẩm trở thành một trong những chiến lược quan trọng nhất làm tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.Xu thế toàn cầu hóa,mở ra thị trường rộng lớn hơn nhưng cũng làm tăng thêm lượng cung trên thị trường.Người tiêu dùng có quyền lựa chọn nhà sản xuất,cung ứng một cách rộng rãi hơn.Yêu cầu về chất lượng của thị trường nước ngoài rất khắt khe.Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nước ngoài rất lớn,chất lượng sản phẩm rất cao,chi phí sản xuất hợp lý.Tình hình đó đặt ra những thách thức to lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tham gia thị trường thế giới.Chất lượng sản phẩm sẽ là yếu tố đầu tiên quan trọng nhất cho sự tham gia của sản phẩm Việt Nam vào thị trường quốc tế và nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam. Chất lượng sản phẩm tạo ra sức hấp dẫn thu hút người mua.Mỗi sản phẩm có rất nhiều thuộc tính chất lượng khác nhau.Các thuộc tính này được coi là một trong những yếu tố cơ bản tạo nên lợi thế cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp.Khách hàng hướng quyết định lựa chọn mua hàng vào những sản phẩm có các thuộc tính phù hợp với sở thích,nhu cầu và khả năng,điều kiện sử dụng của mình.Họ so sánh các sản phẩm cùng loại và lựa chọn loại hàng nào có những thuộc tính kinh tế-kỹ thuật thỏa mãn những mong đợi của họ ở mức cao hơn.Bởi vậy sản phẩm có các thuộc tính chất lượng cao là một trong những căn cứ quan trọng cho quyết định lựa chọn mua hàng và nâng cao khả năng cạnh tranh của Doanh nghiệp. Trong nhiều trường hợp nâng cao chất lượng sản phẩm có ý nghĩa tương đương với tăng năng suất lao động.Chất lượng và năng suất là hai khái niệm đồng hướng. Mặt khác đối với những sản phẩm là công cụ,phương tiện sản xuất hoặc tiêu dùng thì chi phí trong vận hành khai thác sản phẩm là 1 thuộc tính chất lượng rất quan trọng.Sản phẩm cang hoàn thiện,chất lượng càng cao thì mức tiêu hao nguyên liệu năng lượng trong sử dụng càng ít.Cải tiến,nâng cao chất lượng sẽ góp phần tiết kiệm chi phí trong sản xuất và tiêu dùng sản phẩm.Mặt khác,tính hiện đại của sản phẩm cũng tạo điều kiện giảm phế thải trong quá trình sản xuất và tiêu dùng,nhờ đó giảm các nguồn ô nhiễm môi trường. Nâng cao chất lượng còn giúp cho người tiêu dùng tiết kiệm được thời gian và sức lực khi sử dụng sản phẩm do các doanh nghiệp cung cấp. Nâng cao chất lượng là giải pháp quan trọng tăng khả năng tiêu thụ sản phẩm,tăng doanh thu và lợi nhuận,trên cơ sở đó đảm bảo kết hợp thống nhất các loại lợi ích trong doanh nghiệp và xã hội,tạo động lực phát triển cho mỗi doanh nghiệp. Tóm lại,trong điều kiện hiện nay,nâng cao chất lượng sản phẩm là cơ sở quan trọng cho việc đẩy mạnh quá trình hội nhập,giao lưu kinh tế và mở rộng trao đổi thương mại quốc tế của các doanh nghiệp Việt Nam. Tầm quan trọng và sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng sản phẩm: TÇm quan träng cña chÊt l­îng s¶n phÈm : C¬ chÕ thÞ tr­êng t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ. §ång thêi còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp chÞu sù chi phèi cña quy luËt kinh tÕ, trong ®ã quy luËt c¹nh tranh chi phèi mét c¸ch m¹nh nhÊt, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng c¶ vÒ mÆt kh«ng gian, thêi gian, sè l­îng, chÊt l­îng . ThÕ m¹nh cña kinh tÕ thÞ tr­êng lµ hµng ho¸ phong phó ®a d¹ng, c¹nh tranh gay g¾t, ng­êi tiªu dïng ®­îc c¸c s¶n phÈm theo nhu cÇu, së thÝch, kh¶ n¨ng mua cña hä. Trong doanh nghiÖp, chÊt l­îng s¶n phÈm lu«n lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng trªn thÞ tr­êng ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc Marketing, më réng thÞ tr­êng, t¹o uy tÝn, danh tiÕng cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña s¶n phÈm ®ã trªn thÞ tr­êng.Tõ ®ã lµm c¬ së cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u bÒn cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ kinh tÕ, sù thµnh c«ng cña mét doanh nghiÖp kh«ng chØ phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng mµ cßn ®­îc t¹o thµnh bëi sù tiÕt kiÖm, ®Æc biÖt lµ tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ, lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kh«ng s¶n xuÊt ra c¸c phÕ phÈm. N©ng cao chÊt l­îng chÝnh lµ ®iÒu kiÑn ®Ó ®¹t ®­îc sù tiÕt kiÖm ®ã. Nhê t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm dÉn ®Õ t¨ng gi¸ trÞ sö dông vµ lîi Ých kinh tÕ x· héi trªn mét ®¬n vÞ chi phÝ ®Çu vµo, gi¶m l­îng nguyªn vËt liÖu sö dông, tiÕt kiÖm tµi nguyªn, gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng. Nh­ vËy, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm chÝnh lµ con ®­êng ng¾n nhÊt vµ tèt nhÊt ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ . ChÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc n©ng cao gióp doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc tiªu kinh doanh cña m×nh lµ lîi nhuËn. §©y ®ång thêi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ChÊt l­îng s¶n phÈm gãp phÇn ®Èy m¹nh tiÕn bé s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng trong mét doanh nghiÖp noi riªng còng nh­ trªn ph¹m vi quèc gia nãi chung. Khi doanh nghiÖp ®· ®¹t ®­îc lîi nhuËn th× cã ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o ®¶m viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho hä vµ lµm cho tin t­ëng g¾n bã víi doanh nghiÖp, gãp hÕt c«ng søc ®Ó ._.