Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện và mở rộng công tác thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi nhánh Ngân hàng đầu tư và phát triển (BIDV) Hà Nội

Ch­¬ng I nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.S¬ l­îc vÒ nguån gèc vµ sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt viÖc thanh to¸n lu«n g¾n liÒn víi tõng thêi ®o¹n lÞch sö .mét thêi kú dµi qu¸ vµng ®· ®­îc dïng lµm ph­¬ng tiÖn chÝnh ®Ó thanh to¸n vµ lµ d¹ng chñ yÕu cña tiÒn tÖ. tiÕp ®ã lµ tiÒn kim lo¹i,tiÒn giÊy vµ khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ th× tiÒn m¹t kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thanh to¸n cña toµn bé nÒn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i cã mét h×nh thøc phï hîp ®¸p øng ®­îc nhu cÇu lu©n chuyÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ, vµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra ®êi kh«ng nhøng kh¾c phôc ®­îc nh÷ng tån t¹i cña thanh to¸n bµng tiÒn mÆt mµ cßn cã vai trß quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. 1.1. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1 Sù cÇn thiÕt cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ NÒn kinh tÕ quèc d©n bao gåm hai ho¹t ®éng chñ yÕu lµ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hãa. s¶n xuÊt kh«ng cã gi¸ trÞ nÕu kh«ng cã qu¸ tr×nh l­u th«ng.thanh to¸n lµ mét c«ng ®o¹n kh«ng thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh l­u th«ng. Muèn ph¸t triÓn ®­îc nÒn kinh tÕ th× nhÊt thiÕt ph¶i thóc ®Èy l­u th«ng hµng ho¸. Vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Êy cã ®­îc nhanh chãng hay kh«ng cßn phô thuéc rÊt lín vµo c«ng t¸c thanh to¸n. 1.1.2. Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.1.2.1 Kh¸i niÖm vÒ c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn 1.1.2.2.Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt Th«ng qua viÖc thùc hiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, Nhµ n­íc cã thÓ thùc hiÖn vai trß kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n, kiÓm so¸t qu¸ tr×nh l­u th«ng ph©n phèi s¶n phÈm trong x· héi. - thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi .lµm gi¶m tû träng tiÒn mÆt l­u th«ng, ®¶m b¶o an toµn vÒ tµi s¶n cho kh¸ch hµng... gióp cho Ng©n hµng c¸c tæ chøc tÝn dông tËp trung ®­îc vèn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ . Tõ viÖc thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm thanh to¸n, Ng©n hµng kiÓm so¸t ®­îc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ . Thanh to¸n qua Ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng trung ­¬ng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kiÓm so¸t b»ng ®ång tiÒn ®èi víi nÒn kinh tÕ trªn c¬ së ®ã Ng©n hµng trung ­¬ng míi cã thÓ chØ ®¹o thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch. Thanh to¸n qua Ng©n hµng cßn lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ¸p dông c¸ch tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. 1.1.5. C¸c quy ®Þnh vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë ViÖt Nam hiÖn nay. chÝnh phñ vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· ban hµnh mét sè nghÞ ®Þnh, quyÕt ®Þnh vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh­ ngµy 25/11/1993 chÝnh phñ ra nghÞ ®Þnh sè 91/cp vÒ tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Ngµy 21/2/1994 Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 22/Q§-NH1 vÒ thÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt . Ngµy 9/5/1996 ChÝnh phñ ra nghÞ ®Þnh 30/CP vÒ h×nh thøc thanh to¸n sÐc. NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ vµ quyÕt ®Þnh cña thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· nªu lªn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n sau ®©y cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.2. Quy ®Þnh vÒ viÖc më tµi kho¶n thanh to¸n. 1.2.1. Quy ®Þnh ®èi víi bªn chi tr¶(bªn mua) 1.2.2. Quy ®Þnh ®èi víi bªn thô h­ëng (bªn b¸n) 1.2.3. Quy ®Þnh ®èi víi Ng©n hµng vµ kho b¹c 1.3. Kh¸i qu¸t néi dung c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë ViÖt Nam hiÖn nay. Theo quyÕt ®Þnh sè 22/QD – NH1 ngµy 21/2/1994 cña thèng ®èc Ng©n Hµng Nhµ n­íc vÒ thÓ lÖ thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô ë n­íc ta cã 6 h×nh ththøc sau ®©y: Thanh to¸n b»ng Sec Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn Thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu thanh to¸n Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n 1.3.1. H×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc H×nh thøc thanh to¸n b»ng SÐc hiÖn nay ®­îc ¸p dông theo nghÞ ®Þnh 30/CP ngµy 09/05/1996 cña chÝnh phñ. Ban hµnh theo nghÞ ®Þnh nµy lµ quy chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông SÐc cña Thèng §èc Ng©n Hµng Nhµ n­íc vµ th«ng t­ sè 07/ TT - NH1 h­íng dÉn thùc hiÖn qui chÕ nµy. 1.3.2. SÐc chuyÓn kho¶n SÐc chuyÓn kho¶n ®­îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n tiÒn göi trong cïng mét Ng©n hµng vµ kh¸c Ng©n hµng, kh¸c hÖ thèng cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn cïng mét ®Þa bµn. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n Ghi nî vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña ng­êi ph¸t hµnh tr­íc, ghi cã vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña ng­êi thô h­ëng sau. 1.3.3. Thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi Nguyªn t¾c h¹ch to¸n sÐc b¶o chi SÐc b¶o chi thanh to¸n kh¸c Ng©n hµng, cïng hÖ thèng ®­îc h¹ch to¸n: Ghi cã: TK ng­êi thu h­ëng Vµ nÕu thanh to¸n ngoµi tØnh ph¶i cã tÝnh ký hiÖu mËt SÐc b¶o chi thanh to¸n bï trõ do Gi¸m ®èc Ng©n hµng phôc vô ®¬n vÞ thô h­ëng quy ®Þnh viÖc ghi cã ngay cho ng­êi thô h­ëng hoÆc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng chñ tr× thanh to¸n bï trõ. NÕu kh«ng thanh to¸n ngay, thñ tôc thanh to¸n sÐc b¶o chi gièng thanh to¸n sÐc chuyÓn kho¶n. 1.3.4.H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT) H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT) lµ h×nh thøc thanh to¸n mµ ng­êi b¸n sau khi hoµn thµnh viÖc giao hµng theo hîp ®ång cho bªn mua sÏ c¨n cø vµo ho¸ ®¬n ®Ó lËp uû nhiÖm thu göi tíi Ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ó Ng©n hµng thu hé. (UNT) ®­îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n trong mét Ng©n hµng hoÆc gi÷a hai Ng©n hµng kh¸c hÖ thèng 1.3.5.Thanh to¸n uû nhiÖm chi- sÐc chuyÓn tiÒn 1.3.5.1. Thanh to¸n uû nhiÖm chi Uû nhiÖm chi (UNC) lµ lÖnh chuyÓn tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®­îc lËp theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng, yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n cña m×nh tr¶ cho bªn ng­êi thô h­ëng H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi b¾t nguån tõ bªn mua UNC ®­îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã më tµi kho¶n ë cïng mét Ng©n hµng, kh¸c Ng©n hµng cïng hÖ thèng, kh¸c Ng©n hµng kh¸c hÖ thèng. 1.3.5.2. SÐc chuyÓn tiÒn SÐc chuyÓn tiÒn lµ mét h×nh thøc chuyÓn tiÒn cho ng­êi ®¹i diÖn ®¬n vÞ xin chuyÓn tiÒn trùc tiÕp chuyÓn tiÒn ®Ó nhËn t¹i Ng©n hµng tr¶ chuyÓn tiÒn. +Nguyªn t¾c thanh to¸n cña sÐc chuyÓn tiÒn lµ chØ thanh to¸n cïng hÖ thèng 1.3.6. Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông Th­ tÝn dông lµ mét h×nh thøc thanh to¸n mµ ®¬n vÞ b¸n ®ßi hái ®¬n vÞ mua ph¶i cã ®ñ tiÒn chi tr¶ ngay vµ phï hîp víi tæng sè tiÒn hµng ®· ghi trªn hîp ®ång, ®¬n ®Æt hµng ®· ký Th­ tÝn dông ®­îc sö dông thanh to¸n gi÷a hai bªn mua vµ b¸n cã tµi kho¶n ë hai Ng©n hµng trªn hai ®Þa bµn kh¸c nhau. 1.3.8. H×nh thøc thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n ThÎ thanh to¸n lµ mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i v× nã g¾n liÒn víi kü thuËt tin häc øng dông trong Ng©n hµng. ThÎ thanh to¸n lµ do Ng©n hµng ph¸t hµnh vµ b¸n cho kh¸ch hµng cña m×nh lµ (c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n) dïng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, c«ng nî vµ lÜnh tiÒn mÆt. ThÎ thanh to¸n gåm thÎ tõ vµ thÎ ®iÖn tö: ThÎ tõ lµ thÎ dïng kü thuËt b¨ng tõ ®Ó ®äc vµ ghi th«ng tin trªn thÎ ThÎ ®iÖn tö cã g¾n bé nhí vi ®iÖn tö trªn thÎ ghi vµ ®äc th«ng tin qua bé nhí vi ®iÖn tö §iÒu kiÖn ¸p dông Khi c¸c ®¬n vÞ b¸n chÊp nhËn thanh to¸n thÎ ®· ®Æt m¸y kiÓm tra thÎ vµ cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ hoÆc Ng©n hµng thanh to¸n thÎ ThÎ thanh to¸n cã nhiÒu lo¹i, tuú theo lÜnh vùc ho¹t ®éng, h×nh thøc thanh to¸n ®Ó chän cho m×nh mét lo¹i thÎ thÝch hîp. Cã 3 lo¹i thÎ th«ng dông 1.3.8.1. ThÎ thanh to¸n kh«ng ph¶i ký quü (thÎ lo¹i A) ThÎ lo¹i nµy cßn ®­îc gäi lµ thÎ nî, thÎ nµy do Ng©n hµng ph¸t hµnh dïng thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô. Ng­êi sö dông thÎ ph¶i cã tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng vµ th­êng xuyªn cã sè d­. ThÎ nî cã h¹n møc tèi ®a ®­îc ghi vµo bé nhí cña thÎ, c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh qua m¹ng m¸y vi tÝnh tù ®éng. ThÎ nî ®­îc ¸p dông cho kh¸ch hµng cã quan hÖ tÝn dông thanh to¸n tèt vµ th­êng xuyªn cã tÝn nhiÖm. 1.3.8.2. ThÎ thanh to¸n ph¶i ký quü Ng­êi sö dông thÎ nµy ph¶i l­u ký mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh vµo tµi kho¶n ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n (sè tiÒn l­u ký cã thÓ lµ tiÒn mÆt, tiÒn vay hoÆc trÝch tµi kho¶n kh¸c chuyÓn sang). Sè tiÒn ký quü lµ h¹n møc cña thÎ ®­îc ghi vµo bé nhí cña thÎ, ®­îc ¸p dông víi mäi kh¸ch hµng 1.3.8.3. ThÎ tÝn dông Lo¹i thÎ nµy ph¶i ký quü, ®­îc ¸p dông ®èi víi mäi kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng, Ng©n hµng cho phÐp vay vèn. Møc tiÒn cho vay ®­îc gäi lµ h¹n møc tÝn dông, ®­îc ghi vµo bé nhí cña thÎ. *KÕ to¸n thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông ®­îc tãm t¾t nh­ sau: Chñ së h÷u thanh To¸n thÎ C¬ së tiÕp nhËn thÎ Ng©n hµng ph¸t Hµnh thÎ Ng©n hµng ®¹i lý Thanh to¸n thÎ (2) (3) (1) (4) (6) (5) Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ lµm thñ tôc ph¸t hµnh thÎ, giao thÎ cho chñ së h÷u Chñ së h÷u thÎ gao thÎ cho c¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ kiÓm tra, rót sè d­ C¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ in biªn lai, tr¶ l¹i thÎ giao mét liªn biªn lai cho c¬ së së h÷u thÎ C¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ göi b¶ng kª biªn lai thanh to¸n thÎ cho Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n thÎ Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n thÎ chuyÓn nî Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ Ng©n hµng ®¹i lý göi b¸o c¸o cho c¬ së tiÕp nhËn thÎ N­íc ta hiÖn nay míi ¸p dông thanh to¸n thÎ ë nh÷ng thµnh phè lín, thêi gian ¸p dông ch­a nhiÒu, c«ng nghÖ ch­a ph¸t triÓn m¹nh. Tuy nhiªn còng cho ta thÊy kh¶ n¨ng ®Çy triÓn väng. C«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt còng nh­ thanh to¸n thÎ ph¸t triÓn m¹nh khi tr×nh ®é c«ng nghÖ ¸p dông réng, d©n trÝ cao. N¨m h×nh thøc thanh to¸n trªn lµ dùa vµo thÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ kh¸i niÖm thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Tuú tõng ®¬n vÞ kinh tÕ mµ ng­êi ta cã thÓ ¸p dông h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c. ch­¬ng II Thùc tr¹ng vËn dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Thµnh phè Hµ Néi. 2- Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Thµnh phè Hµ Néi. 2.1.1-M«i tr­êng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Thµnh phè Hµ Néi. N¨m 2001 lµ n¨m ®Çu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra cho kÕ ho¹ch 5 n¨m còng nh­ c¸c môc tiªu chiÕn l­îc nh»m æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ 10 n¨m. Hµ Néi lµ trung t©m v¨n ho¸- chÝnh trÞ- x· héi cña ®Êt n­íc. Nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2001 nhiÒu chØ tiªu quan träng Hµ Néi ®· ®¹t cao h¬n so víi cïng kú n¨m tr­íc. - Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ( GDP ®¹t 5,6% v­ît kÕ ho¹ch ®Ò ra vµ cao h¬n so víi cïng kú n¨m 2000 ). - Qua 3 th¸ng ®Çu n¨m 2001 s¶n suÊt kinh doanh ®· ®­îc ®Èy m¹nh trong nhiÒu lÜnh vùc, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp..., trong ®ã næi bËt lµ khu vùc ngoµi quãoc doanh. GÝa trÞ s¶n suÊt c«ng nghiÖp t¨ng 11,2% so víi 3 th¸ng ®Çu n¨m 2000. - C¸c ho¹t ®éng dÞch vô ®­îc ®Èy m¹nh, gi¸ trÞ t¨ng. - ViÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kÝch cÇu ®Çu t­, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - Tµi chÝnh Ng©n hµng ®· thùc hiÖn ®¹t dù to¸n 30% n¨m. Tæng nguån vèn huy ®éng qua c¸c kªnh tiÕp tôc t¨ng, d­ nî cho vay t¨ng. N¨m 2000, Chi nh¸nh ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ®· tõng b­íc v÷ng tr¾c hoµ nhËp víi thÞ tr­êng, tiÕp tôc thùc hiÖn môc tiªu " §æi míi toµn diÖn kinh doanh ®a n¨ng tæng hîp cña kh¸ch hµng lµm môc tiªu kh«ng ngõng t¨ng tr­ëng doanh lîi ng©n hµng, kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña Ng©n hµng. Ngoµi nhiÖm vô nh­ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn thñ ®« Hµ Néi, Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi cßn thùc hiÖn nhiÖm vô cña chÝnh phñ giao cho hÖ thèng Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam lµ: huy ®éng vèn ®Ó cho vay träng t©m ®Çu t­ x©y ®ùng c¬ b¶n, víi quyÕt t©m vµ n¨ng ®éng trong t×mm tßi nguån vèn phôc vô cho ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn. 2.1.2- Sù ra ®êi vµ c¬ cÊu tæ chøc: - Theo quyÕt ®Þnh sè 177/ TTG ngµy 26-4-1957 cña chÝnh phñ, Ng©n hµng KiÕn thiÕt ViÖt Nam ( tiÒn th©n cña Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam ngµy nay ) vµ trùc thuéc Bé Tµi chÝnh. - Th¸ng 11- 1990 Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn VÞt Nam ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 401 vµ nghÞ ®Þnh sè 388. - Th¸ng 3-1993 theo quyÕt ®Þnh sè 90 Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp theo m« h×nh tæ chøc lµ Tæng c«ng ty, ho¹t ®éng theo ph¸p lÖnh Ng©n hµng. - Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi lµ mét Chi nh¸nh trùc thuéc Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam chÞu sù ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam. - Trô së chÝnh ®Æt t¹i 4b Lª Th¸nh T«ng- Hoµn KiÕm- Hµ Néi. - C¬ cÊu tæ chøc gåm: 14 phßng ban, 2 phßng giao dÞch vµ 3 Chi nh¸nh trùc thuéc, tæng sè c¸n bé, c«ng nh©n viªn lµ 300. Bé m¸y ®­îc tæ chøc mét c¸ch hîp lý, theo n¨ng lùc cña mçi c¸n bé, ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. VÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y, qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Õn nay cã thÓ kh¸i qu¸t nh­ sau: - Ban Gi¸m ®èc: 1 gi¸m ®èc vµ 2 phã gi¸m ®èc. - KiÓm so¸t tr­ëng. - Phßng kÕ to¸n tÝn dông. - Phßng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. - Phßng kÕ to¸n tµi vô. - Phßng hµnh chÝnh nh©n sù. - Phßng ng©n quü. - Phßng kinh doanh dÞch vô. - Phßng giao dÞch. - Tæ quü tiÒn mÆt. Vµ 3 Chi nh¸nh trùc thuéc ( §«ng Anh, CÇu GiÊy vµ Thanh Tr× ). Tæng céng c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ 300. Víi m« h×nh tæ chøc nh­ vËy Ng©n hµng ®· thùc hiÖn ®i s©u, ®i s¸t víi tõng kh¸ch hµng. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c huy ®éng vèn mét c¸ch triÖt ®Ó khèi l­îng tiÒn nhµn rçi trong d©n. §ång thêi ®Èy m¹nh c«ng t¸c sö dông vèn v× ®· ph¸t hiÖn vµ ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vÒ s¶n suÊt kinh. B¶ng1: T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi n¨m 1999- 2000. §¬n vÞ: tû ®ång. ChØ tiªu Thùc hiÖn n¨m 1999 Thùc hiÖn n¨m 2000 T¨ng tr­ëng 1. Tµi s¶n Cã. 2598 2727 30% 2. Huy ®éng vèn. 2021 2950 46% -Huy ®éng vèn d©n c­. 1259 1838 46% -TiÒn göi TCKT. 762 1112 46% 3. D­ Nî c¸c lo¹i. 1707 2026 18% -D­ Nî ng¾n h¹n. 939 1211 29% -D­ Nî trung - dµi h¹n 768 798 4% 4.DÞch vô b¶o l·nh. 4,9 6,2 28% * Qua b¶ng 1 ta nhËn thÊy: -VÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn. KÕt qu¶ nguån vèn huy ®éng trong n¨m 2000 ®¹t 2021 tû ®ång, t¨ng 46% so víi cïng kú n¨m 1999. Trong ®ã: + Huy ®éng vèn d©n c­ ®¹t 1259 tû ®ång, t¨ng 46% so víi cïng kú n¨m 1999 lµ 1259 tû ®ång. + TiÒn göi tæ chøc kinh tÕ ®¹t 1112 tû ®ång, t¨ng 46% so víi cïng kú n¨m 1999 lµ 762 tû ®ång. HiÖn nay Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Thµnh phè Hµ Néi ¸p dông møc l·i suÊt huy ®éng lµ 0,5- 0,9% . Víi kÕt qu¶ nh­ vËy, ta thÊy mét n¨m qua ng©n hµng ®· tæ chøc c«ng t¸c huy ®éng vèn, b¸m s¸t ®Þa bµn, vËn dông møc l·i suÊt huy ®éng hîp lý cho c¸c h×nh thøc tiÕt kiÖm, ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu nhiÒu kú h¹n nh»m thu hót nguån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ. - C«ng t¸c sö dông vèn. + Song song víi nghiÖp vô huy ®éng vèn, th× c«ng t¸c sö dông vèn cña Chi nh¸nh ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ. B­íc sang ho¹t ®éng kinh doanh theo c¬ chÕ cña mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong m«i tr­êng c¹nh tranh, Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ®· t×m ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p duy tr× më réng cho vay vµ môc tiªu chÝnh lµ phôc vô cho ®Çu t­, ph¸t triÓn. Víi ph­¬ng ch©m lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh cña kh¸ch hµng lµm môc tiªu, kinh doanh tæng hîp ®¸p øng ®­îc mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng, Chi nh¸nh ®· chó träng më réng ho¹t ®éng tÝn dông trªn c¬ së t×m hiÓu nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thùc hiªnj nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng trong ®iÒu kiÖn an toµn vµ hiÖu qu¶, ®Æc biÖt ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu vèn kinh doanh cho kh¸ch hµng míi. Do vËy c«ng t¸c sö dông vèn n¨m 2000 ®· tiÕp tôc duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng. KÕt qu¶ d­ nî c¸c lo¹i ®¹t 2026 tû ®ång, t¨ng 18% so víi n¨m 1999 lµ 1007 tû ®ång. Trong ®ã: + D­ nî ng¾n h¹n ®¹t 1211 tû ®ång, t¨ng 29% so víi n¨m 1999 ( 999 tû ®ång ). + D­ nî trung vµ dµi h¹n ®¹t 798 tû ®ång, t¨ng 4% so víi n¨m 1999 ( 768 tû ®ång ). Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña tÝn dông nhanh song ng©n hµng vÉn lu«n chó träng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông, viÖc cho vay ®­îc chó ý chÆt chÏ trong quy tr×nh ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p cña hå s¬, t¨ng c­êng kiÓm tra tr­íc vµ sau khi gi¶i ng©n. Do vËy chÊt l­îng tÝn dông cña Chi nh¸nh tiÕp tôc ®­îc duy tr×. + C«ng t¸c dÞch vô- b¶o l·nh ng©n hµng. Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi lu«n cã ®Þnh h­íng ph¸t triÓn dÞch vô b¶o l·nh ng©n hµng vèn cã. Chi nh¸nh còng ®· ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®¸p øng nhu cÈutong s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ t¨ng thu nhËp cho ho¹t ®éng ng©n hµng. KÕt qu¶ trong n¨m Chi nh¸nh ®· thùc hiÖn dÞch vô b¶o l·nh ®¹t 6,2 tû ®ång, t¨ng 26% so víi n¨m 1999 lµ 4,9 tû ®ång. + C«ng t¸c kÕ to¸n- kho quü. N¨m 2000 khèi l­îng thu chi tiÒn mÆt ph¸t sinh nhiÒu nh­ng c«ng t¸c kho quü t¹i Chi nh¸nh lu«n ®­îc thùc hiÖn an toµn, kh«ng xÈy ra trôc trÆc, thÊt tho¸t. Víi sù nç lùc cña c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n thanh to¸n trªn m¹ng vi tÝnh, c«ng t¸c kÕ to¸n lu«n ®¶m b¶o kÞp thêi vµ an toµn tuyÖt ®èi, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña Chi nh¸nh. 2.2.Thùc tr¹ng nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. 2.2.1.T×nh h×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. - Hoµ nhËp voµ qu¸ tr×nh ®æi míi cña ®Êt n­íc vµ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c cña ngµnh Ng©n hµng, Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi thêi gian qua ®· cã nhiÒu thµnh tùu trong ho¹t ®éng kinh doanh. Ho¹t ®éng trong m«i tr­êng nÒn kinh tÕ më víi bao c¬ héi vµ th¸ch thøc Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi lu«n thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch mang tÝnh chiÕn l­îc. §a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng, ®æi míi c«ng nghÖ kÕt hîp víi chÝnh s¸ch kh¸ch hµng ®ång thêi lu«n coi träng tæ chøc c¸n bé lµ ph­¬ng ch©m ®Þnh h­íng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Bªn c¹nh ho¹t ®éng tÝn dông th× c«ng t¸c thanh to¸n t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ngµy cµng ®­îc më réng, viÖc thanh to¸n kh«ng ngõng l¹i ë trªn ®Þa bµn mµ më réng thanh to¸n ra toµn quèc. Trong thêi gian qua viÖc thanh to¸n gi÷a kh¸ch hµng víi Ng©n hµng vµ gi÷a c¸c Ng©n hµng víi nhau doanh sè t¨ng lªn râ rÖt, nhÊt lµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng 2. " T×nh h×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi n¨m 2000- th¸ng 3 n¨m 2001". B¶ng 2: T×nh h×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. §¬n vÞ: tû ®ång. ChØ tiªu Tæng doanh sè thanh to¸n (1) Doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt (2) Tû lÖ (2) so víi (1) N¨m 2000 Quý I- 2000 854.973 749.657 87% Quý II- 2000 947.411 840.567 88% Quý III- 2000 852.992 726.240 85% Quý IV- 2000 959.215 806.605 84% N¨m 2001 Quý I- 2001 897.932 835.995 93% * Qua b¶ng sè liÖu vÒ c¬ cÊu thanh to¸n ta thÊy: - Tæng doanh sè thanh to¸n vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ngµy cµng cao, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. - Nh×n chung n¨m 2000 vµ th¸ng 3 ®Çu n¨m 2001 doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ®Òu chiÕm tû träng cao trªn 84% tæng doanh sè thanh to¸n. N¨m 2000 doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cao nhÊt lµ 840.567 triÖu ®ång, chiÕm 88% tæng doanh sè thanh to¸n. N¨m 2001 doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt quý I lµ 835.995 triÖu ®ång, chiÕm 93% tæng doanh sè thanh to¸n. Qua ®©y ta thÊy mét vÊn ®Ò lµ kh¸ch hµng ®Õn thanh to¸n, giao dÞch t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ngµy cµng nhiÒu. Ng©n hµng ®· tÝch cùc trong viÖc thu hót kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch lµm cho ho¹t ®éng thanh to¸n t¨ng lªn c¶ vÒ quy m« lÉn khèi l­îng. - N¨m 2000 thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh quý II cao nhÊt so víi quý chiÕm 88% tæng doanh sè thanh to¸n vµ quý IV chiÕm 84%, thÊp h¬n so víi c¸c quý nh­ng vÉn cao so víi tæng doanh sè thanh to¸n chung. V× vµo cuèi n¨m c¸c ®¬n vÞ th­êng ph¸t sinh nhu cÇu rót tiÒn mÆt vÒ chi c¸c kho¶n nh­ l­¬ng, th­ëng... cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ¨n tÕt. - N¨m 2001 trong quý I ®Çu n¨m doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh chiÕm tû träng rÊt cao trong tæng doanh sè thanh to¸n chung93%. §iÒu nµy cho thÊy, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· thùc sù chiÕm ­u thÕ trong thanh to¸n t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. Sù t¨ng lªn rÊt lín vÒ doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã nhiÒu nguyªn nh©n. Mét phÇn do 2 n¨m qua t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn cã nhiÒu thuËn loùi, c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Còng v× thÕ mµ nhu cÇu vÒ thanh to¸n mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô còng t¨ng lªn. §©y lµ nguyªn nh©n kh¸ch quan ®em l¹i mét phÇn thµnh c«ng cña Ng©n hµng. Song mét lý do chÝnh lµ Ng©n hµng chñ ®éng c¶i tiÕn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nhanh chãng, an toµn vµ thuËn tiÖn nªn ®· t¹o ®­îc uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ trong hai n¨m qua ®· thu hót ®­îc mét sè doanh nghiÖp lín ®Õn më tµi kho¶n vµ giao dÞch t¹i Ng©n hµng. §©y lµ nguyªn nh©n chÝnh n©ng cao doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña Ng©n hµng. Cã ®­îc kÕt qu¶ nµy còng lµ do mét phÇn ng©n hµng mua s¾m trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ ng©n hµng, nh»m n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô thanh to¸n. ViÖc nèi m¹ng thanh to¸n víi c¸c Chi nh¸nh Ng©n hµngtrong toµn quèc qua MODEM truyÒn tin ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi sö lý nhanh c¸c mãn chuyÓn tiÒn trong hÖ thèng. MÆt kh¸c, Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi lu«n chuÈn bÞ ®Çy ®ñ kÞp thêi vèn trong thanh to¸n, ®¸p øng nhu cÇu th­êng xuyªn cña kh¸ch hµng. §©y còng lµ nh©n tè g©y nªn niÒm tin víi kh¸ch hµng cña Chi nh¸nh, gióp thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph¸t huy vai trå trong nÒn kinh tÕ. 2.2.2.T×nh h×nh sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. - HiÖn nay Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ®ang ¸p dông réng r·i c¶ 6 h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt do Ng©n hµng Nhµ n­íc quy ®Þnh ®ã lµ: + Thanh to¸n b»ng sÐc. + Thanh to¸n uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn. + Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu. + Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông. + Thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu. + Thanh to¸n b»ng thÎ. Mçi h×nh thøc thanh to¸n ®Òu cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm tuú ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp, tuú vµo uy tÝn còng nh­ hîp ®ång kinh tÕ ký kÕt mµ kh¸ch hµng lùa chän h×nh thøc thanh to¸n. §èi víi kh¸ch hµng mµ ch­a hiÓu biÕt vÒ c¸c h×nh thøc còng nh­ thñ tôc thanh to¸n, c¸c thanh to¸n viªn lu«n s½n sµng t­ vÊn, gi¶i ®¸p c¸c th¸c m¾c cña kh¸ch hµng ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ lùa chän h×nh thøc thanh to¸n cã hiÖu qu¶ nhÊt ( nhanh chãng, an toµn, phÝ rÎ...) §Ó cã c¸i nh×n s¬ l­îc vÒ t×nh h×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt chung Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi chóng ta xem xÐt c¸c b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 3: Sè mãn c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi N¨m 1999- 2000 vµ quý I n¨m 2001" §¬n vÞ: triÖu ®ång C¸c h×nh thøc 1999 2000 Quý I- 2000 Sè mãn tû träng % Sè mãn Tû träng % Sè mãn Tû träng % 1.C¸c lo¹i sÐc 4720 21,36 6140 21,11 1640 14,26 -sÐc chuyÓn kho¶n 2543 11,5 3434 11,81 924 -sÐc b¶o chi 2177 9,86 2706 9,3 176 -sÐc ®Þnh møc 0 0 0 0 0 2.Uû nhiÖm chi 9072 41,06 13469 46,33 7082 61,46 3.Uû nhiÖm thu 2546 11,6 4496 15,46 1577 13,68 4.Th­ tÝn dông 1272 5,75 1583 5,44 402 3,48 5.ng©n phiÕu thanh to¸n 3869 17,52 3024 10,4 736 6,39 6.ThÎ thanh to¸n. 598 2,7 364 1,26 86 0,75 Tæng 22095 100 29076 100 11523 100 B¶ng 4: Doanh sè c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi n¨m 1999- 2000 vµ quý I n¨m 2001. §¬n vÞ: triÖu ®ång. C¸c h×nh thøc 1999 2000 Quý I-2001 Doanh sè Tû träng Doanh sè Tû träng Doanh sè 1.C¸c lo¹i sÐc 180401 7,57 279860 10,37 110842 13,05 -SÐc chuyÓn kho¶n 84368 3,54 145244 5,38 64052 7,55 -SÐc b¶o chi 96032 4,03 134616 4,99 46790 5,5 - SÐc ®Þnh møc 0 0 0 0 0 0 2.Uû nhiÖm chi 829338 34,8 1038989 38,52 386856 45,55 3.Uû nhiÖm thu 8017 0,33 1160 0,04 306 0.03 4.Th­ tÝn dông 835023 35,07 946430 35,09 240608 28,33 5.Ng©n phiÕu thanh to¸n 525984 22,09 428908 15,9 110270 12,98 6.ThÎ thanh to¸n 2014 0,88 1352 0,05 353 0,04 Tæng 2380777 100 269699 100 849235 100 * VÒ sè mãn thanh to¸n: Ta thÊy uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn cã tû träng vÒ sè mãn thanh to¸n nhiÒu nhÊt, tiÕp ®Õn lµ c¸c lo¹i sÐc, sau ®ã ®Õn uû nhiÖm thu, ng©n phiÕu thanh to¸n, th­ tÝn dông vµ cuèi cïng lµ thÎ thanh to¸n. - XÐt sù biÕn ®éng vÒ sè mãn thanh to¸n: Nh×n vµo b¶ng sè liÖu vÒ sè mãn thanh to¸n ta thÊy sù biÕn ®éng tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2000 vµ quý I n¨m 2001 sÐc vµ uû nhiÖm thu cã sè mãn gi¶m râ rÖt. Ng­îc l¹i uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn chiÕm ­u thÕ tuyÖt ®èi. N¨m 1999 víi 9072 mãn giao dÞch, chiÕm 41,06%/ tæng sè mãn thanh to¸n. Sang n¨m 2000 tû träng l¹i tiÕp tôc t¨ng lªn 46,33% vµ ®Çu n¨m 2001 lªn tíi 61,4% sè mãn. Cô thÓ: + Doanh sè thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn còng t¨ng lªn. ViÖc uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn chiÕm tû träng lín vÒ c¶ sè mãn lÉn doanh sè giao dÞch lµ do h×nh thøc nµy sö dông kh¸ ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn, nhanh chãng ®èi víi bªn mua hµng. + VÒ thanh to¸n sÐc: MÆc dï chiÕm tû träng kh¸ nhá vÒ sè mãn giao dÞch nh­ng doanh sè thanh to¸n l¹i chiÕm tû träng lín. N¨m 2000 sè mãn giao dÞch thanh to¸n b»ng sÐc chiÕm tû träng 21,11%, gi¶m 0,25% so víi n¨m 1999. Nh­ng tû träng doanh sè l¹i ®ang cã xu h­íng t¨ng tõ 180401 triÖu ®ång lªn 279860 triÖu ®ång. §iÒu nµy cho thÊy r»ng gi¸ trÞ thanh to¸n cña mçi tê sÐc ®ang t¨ng lªn vµ kh¸ch hµng ®ang dÇn sö dông c¸c tê sÐc cã gi¸ trÞ lín cho thanh to¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô. + Tr¸i ng­îc víi sÐc- th­ tÝn dông ( L/ C ) mÆc dï chiÕm tû träng nhávÒ sè giao dÞch thanh to¸n nh­ng doanh sè thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông l¹i chiÕm tû träng rÊt lín. N¨m 1999 tû träng sè mãn thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông ( L/ C ) l¹i chiÕm tû träng 5,75%, nh­ng doanh sè thanh to¸n l¹i chiÕm 35,07% tæng doanh sè thanh to¸n. N¨m 2000 vµ quý I n¨m 2001 mÆc dï tû träng cã xu h­íng gi¶m, nh­ng xÐt doanh sè thanh to¸n thùc tÕ ta thÊy vÉn t¨ng lªn ®«i chót, thùc tÕ lµ n¨m 1999 doanh sè b»ng 946.430 triÖu ®ång, chiÕm tû träng35,09%/ tæng doanh sè thanh to¸n. Riªng quý I n¨m 2001 doanh sè ®· ®¹t 240.608 triÖu ®ång, t¨ng 4001 triÖu ®èng so víi trung b×nh c¸c quý n¨m 2000. Do th­ tÝn dông chØ ¸p dông trong thanh to¸n quèc tÕ víi c¸c hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín nªn ta cã thÓ hiÓu t¹i sao sè mãn Ýt mµ doanh sè thanh to¸n l¹i lín. + VÒ ng©n phiÕu thanh to¸n, do thñ tôc thanh to¸n rÊt ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn nªn trong c¶ sè mãn lÉn doanh sè chiÕm tû träng kh«ng nhá. N¨m 1999 thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu diÔn ra kh¸ phæ biÕn, nh­ng sang n¨m 2000 vÒ c¶ tû träng lÉn doanh sè ®ang cã xu h­íng gi¶m m¹nh. Tuy nhiªn viÖc thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu thanh to¸n gi¶m chÝnh lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh¸c nh­ sÐc, uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn,... ph¸t triÓn. + VÒ uû nhiÖm thu ( UNT ) chiÕm tû träng kh¸ lín vÒ sè mãn giao dÞch, nh­ng doanh sè giao dÞch l¹i chiÕm tû träng qu¸ nhá. H×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm thu do tÝnh bÞ ®éng nªn rÊt Ýt ®­îc c¸c khchs hµng­a dïng ®Ó thanh to¸n vµ giao dÞch nh÷ng mãn hµng cã gi¸ trÞ cao. Th­êng tån t¹i hiÖn nay ( UNT ) ®Ó thanh to¸n c¸c mãn hµng, dÞch vô cã sè tiÒn nhá nh­ tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn thuª nhµ... + XÐt vÒ thÎ thanh to¸n: Mét phÇn lµ do Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi lµ ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ, phÇn lµ do sù t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ Ch©u ¢u nªn c¶ vÒ sè mãn lÉn doanh sè giao dÞch dï lµ chiÕm tû träng nhá nh­ng vÉn ®ang cã xu h­íng gi¶m. Qua 2 b¶ng sè liÖu vÒ sè mãn, doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ta nhËn thÊy m©u thuÉn---thanh to¸n cã sè mãn lín nh­ng doanh sè thanh to¸n l¹i nhá vµ ng­îc l¹i. §Ó gi¶i thÝch m©u thuÉn nµy ta ®i tÝnh chØ tiªu doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn. Ta cã c«ng thøc: Doanh sè thanh to¸n Tæng doanh sè thanh to¸n = b×nh qu©n mét mãn Tæng sè mãn Ta cã b¶ng sè liÖu vÒ doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. B¶ng 5: Doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn cña c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt n¨m 1999- 2000 vµ quý I n¨m 2001. §¬n vÞ: triÖu ®ång C¸c h×nh thøc Doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn n¨m 1999 Doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn n¨m 2000 Doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn quý I- 2001 1. SÐc 38,2 45,6 67,6 2. Uû nhiÖm chi 91,4 77,1 67,6 3. Uû nhiÖm thu 3,1 0,3 0,2 4. Th­ tÝn dông 656,5 597,9 598,5 5.Ng©n phiÕu thanh to¸n 135,9 141,8 149,8 6. ThÓ thanh to¸n 3,4 3,7 4,1 - Tõ b¶ng 5 nh×n chung doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn cña tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®Òu t¨ng lªn qua c¸c n¨m trõ uû nhiÖm thucã gi¶m mét chót. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do t×nh h×nh kinh tÕ- chÝnh trÞ- x· héi trªn ®Þa bµn Hµ Né rÊt æn ®Þnh, thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ®ã kÐo theo nhu cÇu mua b¸n hµng ho¸ nguyªn vËt liÖu còng t¨ng lªn. Mét nguyªn nh©n n÷a lµ do trong thêi gian qua cã mét sè doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp. Trªn ®i¹ bµn thµnh phè ®Õn më tµi kho¶n vµ giao dÞch t¹i ng©n hµng . Doanh sè thanh to¸n cña mét sè doanh nghiÖp nµy kh¸ lín ®· kÐo theo tæng doanh sè thanh to¸n vµ doanh sè thanh to¸n b×nh qu©n mét mãn t¨ng lªn. 2.2.3. §èi víi h×nh thøc thanh to¸n sÐc: Thùc tÕ nghiªn cøu h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn Hµ Néi trong n¨m 1999-2000 vµ quÝ I n¨m 2001, h×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc chiÕm ttû träng lín. VÒ sè mãn thanh to¸n ®øng thø hai nh­ng doanh sè thanh to¸n l¹i ®øng thø 4 trong tæng doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. B¶ng 6: T×nh h×nh thanh to¸n sÐc n¨m 1999-2000 §¬n vÞ: triÖu ®ång C¸c h×nh thøc 1999 2000 Sè mãn doanh sè Sè mãn doanh sè C¸c lo¹i sÐc - SÐc chuyÓn kho¶n SÐc b¶o chi SÐc ®Þnh møc 4.720 2.543 2.177 0 180.401 84.368 96.032 0 6.140 3.434 2.706 0 279.860 145.244 134.616 0 2. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt chung. 22.095 2.380.777 29076 2.696.699 - Nh×n b¶ng sè liÖu ta nhËn thÊy sù gia t¨ng trong viÖc sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n sÐc c¶ vÒ sè mãn lÉn doanh sè.Cßn so víi doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt chung cña toµn Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn Hµ Néi th× n¨m 2000 còng t¨ng lªn 10,37% so víi 7,57% n¨m 1999. Chi nh¸nh Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn Hµ Néi tiÕn hµnh ¸p dông tÊt c¶ c¸c h×nh thøc thanh to¸n sÐc tõ khi nghÞ ®Þnh 30/CP cña chÝnh phñ ban hµnh, nh­ng do ®iÒu kiÖn cña ng©n hµng còng nh­ nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch hµng, hiÖn ng©n hµng chñ yÕu ¸p dông 2 lo¹i sÐc lµ: SÐc chuyÓn kho¶n vµ sÐc b¶o chi. Cßn sÐc ®Þnh møc kh«ng ®­îc kh¸ch hµng ­a chuéng, lµ v× sÐc sÐc nµy cã nh­îc ®iÓm lín lµ ph¸t hµnh vÉn cã thÓ x¶y ra tr­êng hîp qu¸ sè d­ nªn ®é b¶o ®¶m kÐm, mÆc dï còng ®­îc b¶o chi nh­ sÐc b¶o chi. Kh¸ch hµng khi sö dông sÐc ®Þnh møc ph¶i l­u ký sè tiÒn rÊt lín cña c¶ quyÓn sÐc mµ kh«ng ®­îc h­ëng l·i. MÆt kh¸c mçi quyÓn sÐc gåm 10 tê mµ thêi gian hiÖu lùc cña c¶ quyÓn lµ 30 ngµy nªn viÖc sö dông hÕt c¶ quyÓn lµ rÊt Ýt x¶y ra. V× vËy, ._.