Một số vấn đề về nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ở Công ty Nạo vét Đường biển 1

LỜI MỞ ĐẦU C¸c chñ doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lu«n cã mèi quan t©m hµng ®Çu lµ t×m kiÕm lîi nhuËn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî. TÊt nhiªn hä cßn quan tÊm ®Õn nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nh­ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, cung cÊp nhiÒu s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ dÞch vô víi chi phÝ thÊp, ®ãng gãp phóc lîi x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng... Tuy nhiªn, mét doanh nghiÖp chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu nµy nÕu ®¸p øng ®­îc hai thö th¸ch sèng cßn vµ lµ hai môc tiªu c¬ b¶n: kinh doanh cã l·i vµ thanh to¸n ®­îc nî. ChÝnh v× vËy ®· ®Õn lóc hä ph¶i tËp trung sù chó ý nhiÒu h¬n vµo viÖc qu¶n lý vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn cña m×nh. Bëi v× vèn lµ mét trong hai yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. Do vËy bÊt kú doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò t¹o lËp vèn, qu¶n lý vµ sö dôngvèn sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt nh»m ®em l¹i lîi nhuËn nhiÒu nhÊt. Tr­íc kia trong thêi kú nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®¹i bé phËn c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ra ®êi vµ ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn nhµ n­íc giao vèn, bao cÊp vÒ gi¸, s¶n xuÊt vµ tiªu thô theo ®¬n ®Æt hµng cña Nhµ n­íc, l·i nhµ n­íc thu, lç nhµ n­íc bï... do ®ã doanh nghiÖp ch¼ng mÊy quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn, thËm chÝ cã doanh nghiÖp "lç gi¶ l·i thËt" ®Ó ®­îc nhµ n­íc bï lç chªnh lÖch, ch¹y ®ua thµnh tÝch. T×nh tr¹ng doanh nghiÖp nhµ n­íc sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶ so víi c¸c doanh nghiÖp ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c biÓu hiÖn rÊt râ rÖt trong m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt ngµy nay khi mµ ®Êt n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN "c¸c DNNN kh«ng cßn ®­îc bao cÊp vÒ gi¸ vµ vèn, ph¶i chñ ®éng kinh doanh víi quyÒn tù chñ ®Çy ®ñ, ®¶m b¶o tù bï ®¾p chi phÝ, nép thuÕ ®Çy ®ñ vµ cã l·i..." Theo tinh thÇn ®ã nhµ n­íc t¹o hµnh lang ph¸p lý, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i g¾n víi thÞ tr­êng, b¸m s¸t thÞ tr­êng, tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ vÒ vèn. Bëi vËy mét vÊn ®Ò næi lªn trong nÒn kinh tÕ lµ ph¶i khai th¸c ®­îc vèn, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®ång vèn. Do ®ã tÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp ph¶i ®­îc ph©n tÝch trªn c¬ së hiÖu qu¶ ®ång vèn bá ra. C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I lµ mét trong nh÷ng C«ng ty nhµ n­íc thùc hiÖn nhiÖm vô x©y dùng, ph¸t triÓn ngµnh n¹o vÐt theo h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, cung øng ra thÞ tr­êng dÞch vô n¹o vÐt, khai th¸c c¶ng, söa ch÷a tµu biÓn, ®¹i lý m«i giíi vµ c¸c dÞch vô hµng h¶i kh¸c víi chÊt l­îng cao. Víi nhiÖm vô nÆng nÒ nh­ vËy viÖc qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trë thµnh vÊn ®Ò th­êng liªn cña ban l·nh ®¹o vµ toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn. NÕu chóng ta kh«ng ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp thêi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn th× C«ng ty sÏ khã ®øng v÷ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh quèc tÕ. Víi tÊt c¶ nh÷ng lý do trªn minh chøng cho tÝnh bøc thiÕt cña ®Ò tµi: "Mét sè vÊn ®Ò vÒ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ë C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I" H­íng nghiªn cøu lµ kÕt hîp gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn. Tõ viÖc kh¶o s¸t t×nh h×nh thùc tÕ cña C«ng ty qua c¸c n¨m, kÕt hîp víi lý luËn kinh tÕ mµ cô thÓ lµ lý luËn vÒ vèn, vÒ c¹nh tranh... ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ cña C«ng ty. Vµ qua ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ë C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I Víi nh÷ng lý do ®ã vµ ph­¬ng h­íng nh­ vËy, luËn v¨n gåm 3 phÇn nh­ sau: Ch­¬ng I: Sự cần thiết phải n©ng cao hiệu quả sử dụng vốn trong c¸c doanh nghiệp s¶n xuÊt Ch­¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng qu¶n lý vµ sö dông vèn ë C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ë C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I. Tr­íc sù thay ®æi vÒ chÊt trong ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty ViÖt Nam, cïng víi viÖc ¸p dông ®Çy ®ñ chÕ ®é kÕ to¸n míi ë doanh nghiÖp, vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®· thay ®æi s©u s¾c c¶ vÒ ph­¬ng ph¸p luËn vµ chØ tiªu ®¸nh gi¸. Do ®ã, t¹o nªn khã kh¨n rÊt lín trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi vµ m¾c nh÷ng sai sãt kh«ng tr¸nh khái. V× vËy rÊt mong sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o -TS.Phan ThÞ NhiÖm vµ c¸c c« chó c¸n bé C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I gióp em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. Sinh viªn thùc hiÖn: Hå Th¸i S¬n Ch­¬ng I SỰ cẦn thiẾt phẢi n©ng cao hiỆu quẢ sỬ dỤng vỐn trong c¸c doanh nghiỆp s¶n xuÊt I. Vèn vµ vai trß cña vèn trong kinh doanh 1. Kh¸i niÖm vÒ vèn s¶n xuÊt kinh doanh: BÊt cø mét doanh nghiÖp nµo lóc ®Çu còng ph¶i cã mét l­îng tiÒn vèn nhÊt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn nh÷ng kho¶n ®Çu t­ ban ®Çu cÇn thiÕt cho viÖc x©y dùng vµ khëi ®éng doanh nghiÖp. Vèn lµ yÕu tè vËt chÊt cÇn thiÕt nhÊt vµ cÇn ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶. Doanh nghiÖp cÇn cã vèn ®Ó dù tr÷ vËt t­, ®Ó ®Çu t­ mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, ®Ó chi phÝ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®­îc thÓ hiÖn ë nhiÒu h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau. Do cã sù t¸c ®éng cña lao ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng th«ng qua t­ liÖu lao ®éng th× hµng ho¸ vµ dÞch vô ®­îc t¹o ra nh»m tiªu thô trªn thÞ tr­êng. Sau cïng c¸c h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau sÏ l¹i ®­îc chuyÓn ho¸ vÒ h×nh th¸i tiÒn tÖ ban ®Çu. Qu¸ tr×nh trao ®æi ®ã ®¶m b¶o cho sù ra ®êi, vËn hµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp cã thÓ diÔn t¶ nh­ sau: Tµi s¶n thùc tÕ TiÒn Tµi s¶n thùc tÕ - Tµi s¶n cã tµi chÝnh TiÒn Tµi s¶n cã tµi chÝnh Sù thay ®æi trªn lµm thay ®æi sè d­ ban ®Çu (®Çu kú) cña ng©n quü vµ sÏ dÉn ®Õn sè d­ cuèi kú lín h¬n sè d­ ®Çu kú - t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ sè tiÒn thu ®­îc do tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p toµn bé chi phÝ vµ cã l·i. Nh­ vËy sè tiÒn ®· øng ra ban ®Çu kh«ng nh÷ng chØ ®­îc b¶o tån mµ cßn ®­îc t¨ng thªm do ho¹t ®éng kinh doanh ®em l¹i. Toµn bé gi¸ trÞ øng ra cho s¶n xuÊt kinh doanh ®ã ®­îc gäi lµ vèn. Tuy nhiªn gi¸ trÞ øng tr­íc ®ã kh«ng ®¬n thuÇn lµ vËt chÊt h÷u h×nh, mµ mét sè tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh­ng nã chøa ®ùng mét gi¸ trÞ ®Çu t­ nhÊt ®Þnh nh­: tªn doanh nghiÖp, nh·n hiÖu s¶n phÈm, lîi thÕ th­¬ng m¹i, ®Æc quyÒn kinh doanh... còng cã gi¸ trÞ nh­ vèn. Nh÷ng ph©n tÝch kh¸i qu¸t trªn ®©y cho ta quan ®iÓm toµn diÖn vÒ vèn: "Vèn lµ mét ph¹m trï kinh tÕ c¬ b¶n. Trong doanh nghiÖp vèn lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n vµ c¸c nguån lùc mµ doanh nghiÖp sö dông trong s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn lµ gi¸ trÞ ®em l¹i gi¸ trÞ thÆng d­". Nh­ vËy viÖc qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp lµ hÕt søc quan träng, võa ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ võa ®em l¹i hiÖu qu¶ x· héi. 2. Vèn cè ®Þnh: Cã nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau ®Ó xem xÐt vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §«i khi nã ®­îc kh¾c ho¹ trong luËt kinh tÕ nh­ lµ vèn ph¸p ®Þnh vµ vèn ®iÒu lÖ. Mét sè kh¸c theo nhu cÇu nghiªn cøu ®øng trªn gi¸c ®é h×nh thµnh vèn l¹i thÓ hiÖn vèn gåm cã vèn ®Çu t­ ban ®Çu, vèn bæ sung, vèn liªn doanh vµ vèn ®i vay. Së dÜ tån t¹i nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau lµ xuÊt ph¸t tõ sù kh¸c nhau vÒ triÓn väng hay quan ®iÓm sö dông. Víi bµi luËn v¨n nµy, chóng ta sö dông quan ®iÓm lµm quyÕt ®Þnh vÒ vèn qua con m¾t qu¶n trÞ vèn ë c«ng ty s¶n xuÊt. Víi quan ®iÓm ®ã, vèn ®­îc xem xÐt trªn gi¸c ®é chu chuyÓn. Quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy chóng ta cÇn chó ý ®Õn vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. 2.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm vèn cè ®Þnh: Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh, ®ã chÝnh lµ sè vèn doanh nghiÖp ®Çu t­ mua s¾m, trang bÞ c¬ së vËt chÊt. §Ó lµ tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i ®¹t ®­îc c¶ hai tiªu chuÈn. Mét lµ, ph¶i ®¹t ®­îc vÒ mÆt gi¸ trÞ ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh (vÝ dô hiÖn nay gi¸ trÞ cña nã ph¶i lín h¬n hoÆc b»ng 5.000.000®ång). Hai lµ, thêi gian sö dông ph¶i tõ trªn 1 n¨m trë lªn. Víi nh÷ng tiªu chuÈn nh­ vËy th× hoµn toµn b×nh th­êng víi ®Æc ®iÓm h×nh th¸i vËt chÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh gi÷ nguyªn trong thêi gian dµi. Tµi s¶n cè ®Þnh th­êng ®­îc sö dông nhiÒu lÇn, tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ chØ t¨ng lªn khi cã x©y dùng c¬ b¶n míi hoÆc mua s¾m. Qua qu¸ tr×nh sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh hao mßn dÇn d­íi hai d¹ng lµ hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Hao mßn v« h×nh chñ yÕu do tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ míi vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¨ng lªn quyÕt ®Þnh. Hao mßn h÷u h×nh phô thuéc vµo møc ®é sö dông khÈn tr­¬ng tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn ¶nh h­ëng tíi ®é bÒn l©u cña tµi s¶n cè ®Þnh nh­ chÕ ®é qu¶n lý sö dông, b¶o d­ìng, ®iÒu kiÖn m«i tr­êng... Nh÷ng chØ dÉn trªn ®­a ra tíi mét gãc nh×n vÒ ®Æc tÝnh chuyÓn ®æi thµnh tiÒn chËm ch¹p cña tµi s¶n cè ®Þnh. Tuy thÕ, c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cã gi¸ trÞ cao cã thÓ cã gi¸ trÞ thÕ chÊp ®èi víi ng©n hµng khi vay vèn. 2.2. C¬ cÊu vèn cè ®Þnh: C¬ cÊu vèn cè ®Þnh lµ tØ lÖ phÇn tr¨m cña tõng nhãm vèn cè ®Þnh chiÕm trong tæng sè vèn cè ®Þnh. nghiªn cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh cã mét ý nghÜa quan träng lµ cho phÐp ®¸nh gi¸ viÖc ®Çu t­ cã ®óng ®¾n hay kh«ng vµ cho phÐp x¸c ®Þnh h­íng ®Çu t­ vèn cè ®Þnh trong thêi gian tíi. §Ó ®¹t ®­îc ý nghÜa ®óng ®¾n ®ã, khi nghiªn cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh ph¶i nghiªn cøu trªn hai gi¸c ®é: néi dung cÊu thµnh vµ mèi quan hÖ tØ lÖ trong mçi bé phËn so víi toµn bé. VÊn ®Ò c¬ b¶n trong viÖc nghiªn cøu nµy ph¶i lµ x©y dùng ®­îc mét c¬ cÊu hîp lý phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña s¶n xuÊt, tr×nh ®é qu¶n lý, ®Ó c¸c nguån vèn ®­îc sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. CÇn l­u ý r»ng quan hÖ tû träng trong c¬ cÊu vèn lµ chØ tiªu ®éng. §iÒu nµy ®ßi hái c¸n bé qu¶n lý ph¶i kh«ng ngõng nghiªn cøu t×m tßi ®Ó cã ®­îc c¬ cÊu tèi ­u. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh VC§ cña doanh nghiÖp ®­îc biÓu hiÖn thµnh h×nh th¸i gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh sau ®©y ®ang dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: 1) Nhµ cöa ®­îc x©y dùng cho c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ qu¶n lý 2) VËt kiÕn tróc ®Ó phôc vô s¶n xuÊt vµ qu¶n lý 3) ThiÕt bÞ ®éng lùc 4) HÖ thèng truyÒn dÉn 5) M¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt 6) Dông cô lµm viÖc, ®o l­êng, thÝ nghiÖm 7) ThiÕt bÞ vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 8) Dông cô qu¶n lý 9) Tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c dïng vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp Trªn c¬ së c¸c h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh nh­ trªn chØ ra râ rµng c¬ cÊu vèn cè ®Þnh chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè. Quan t©m nhÊt lµ ®Æc ®iÓm vÒ kü thuËt s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, sù tiÕn bé kü thuËt, møc ®é hoµn thiÖn cña tæ chøc s¶n xuÊt, ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn, sù ph©n bæ s¶n xuÊt. V× vËy khi nghiªn cøu ®Ó x©y dùng vµ c¶i tiÕn c¬ cÊu VC§ hîp lý cÇn chó ý xem xÐt t¸c ®éng ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè nµy. Trong kÕt qu¶ cña sù ph©n tÝch, ®Æc biÖt chó ý tíi mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn VC§ ®­îc biÓu hiÖn b»ng m¸y mãc thiÕt bÞ vµ bé phËn VC§ ®­îc biÓu hiÖn b»ng nhµ x­ëng vËt kiÕn tróc phôc vô s¶n xuÊt. 2.3. Nguån vèn cè ®Þnh Mçi kho¶n vèn cè ®Þnh hay tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp kh«ng tù nhiªn mµ cã, nã nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc h×nh thµnh tõ mét nguån ®Çu t­ nhÊt ®Þnh. Nguån vèn cè ®Þnh chÝnh lµ nguån gèc t¹o dùng, ®Çu t­ ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp, VC§ dïng ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau: Nguån vèn ph¸p ®Þnh: gåm vèn cè ®Þnh do ng©n s¸ch, do cÊp trªn cÊp ph¸t cho doanh nghiÖp, vèn cæ phÇn do x· viªn hîp t¸c x· vµ c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp b»ng tµi s¶n cè ®Þnh, hoÆc vèn ph¸p ®Þnh do chñ xÝ nghiÖp bá ra ban ®Çu khi thµnh lËp xÝ nghiÖp t­ nh©n. Nguån vèn tù bæ xung: gåm vèn cè ®Þnh cña nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh ®· ®­îc ®Çu t­ hoÆc mua s¾m b»ng quü c«ng ty. Nguån vèn liªn doanh: gåm c¸c kho¶n vèn do c¸c ®¬n vÞ tham gia liªn kÕt gÆp b»ng tµi s¶n cè ®Þnh vµ b»ng vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ®· hoµn thµnh. 3. Vèn l­u ®éng: 3.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña vèn l­u ®éng Vèn l­u ®éng vµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n l­u ®éng vµ vèn l­u th«ng. §ã lµ sè vèn doanh nghiÖp ®Çu t­ ®Ó dù tr÷ vËt t­, ®Ó chi phÝ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, chi phÝ cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Hoµn toµn kh¸ch quan kh«ng nh­ vèn cè ®Þnh, VL§ tham gia hoµn toµn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, chuyÓn qua nhiÒu h×nh th¸i gi¸ trÞ kh¸c nhau nh­ tiÒn tÖ, ®èi t­îng lao ®éng, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm vµ trë l¹i h×nh th¸i tiÒn tÖ ban ®Çu sau khi tiªu thô s¶n phÈm. Nh­ vËy vèn l­u ®éng chu chuyÓn nhanh h¬n vèn cè ®Þnh, qu¸ tr×nh vËn ®éng cña VL§ thÓ hiÖn d­íi hai h×nh th¸i: - H×nh th¸i hiÖn vËt: ®ã lµ toµn bé nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm. - H×nh th¸i gi¸ trÞ: lµ toµn bé gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña nguyªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm, gi¸ trÞ t¨ng thªm do viÖc sö dông lao ®éng sèng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ b»ng tiÒn trong lÜnh vùc l­u th«ng. Sù l­u th«ng vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña VL§ ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ biÓu diÔn b»ng c«ng thøc chung: T - H - SX - H' - T' Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, ®Çu tiªn VL§ biÓu hiÖn d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ vµ khi kÕt thóc còng l¹i b»ng h×nh thøc tiÒn tÖ. Mét vßng khÐp kÝn ®ã gîi më cho chóng ta thÊy hµng ho¸ ®­îc mua vµo ®Ó doanh nghiÖp s¶n xuÊt sau ®ã ®em b¸n ra, viÖc b¸n ®­îc hµng tøc lµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn vµ doanh nghiÖp nhËn ®­îc tiÒn doanh thu b¸n hµng vµ dÞch vô cuèi cïng. Tõ c¸c kÕt qu¶ ®ã gióp ta s¸ng taä ra mét c¸ch thøc qu¶n lý vèn l­u ®éng tèi ­u vµ ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. 3.2. C¬ cÊu vèn l­u ®éng X¸c ®Þnh c¬ cÊu VL§ hîp lý cã ý nghÜa tÝch cùc trong c«ng t¸c sö dông hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng. Nã ®¸p øng yªu cÇu vèn cho tõng kh©u, tõng bé phËn, ®¶m b¶o viÖc sö dông tiÕt kiÖm hîp lý VL§. Trªn c¬ së ®ã ®¸p øng ®­îc phÇn nµo yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn thiÕu vèn cho s¶n xuÊt. C¬ cÊu VL§ lµ quan hÖ tØ lÖ gi÷a gi¸ trÞ mçi lo¹i vµ nhãm ®ã so víi toµn bé gi¸ trÞ VL§. TØ lÖ gi÷a gi¸ trÞ mçi lo¹i vµ nhãm trong toµn bé VL§ hîp lý th× chØ hîp lý t¹i mçi thêi ®iÓm naß ®ã vµ tÝnh hîp lý chØ mang tÝnh nhÊt thêi. V× vËy trong qu¶n lý ph¶i th­êng xuyªn nghiªn cøu x©y dùng mét c¬ cÊu hîp lý ®¶m b¶o ®é "khoÎ m¹nh" ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh tõng thêi kú. §Ó thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vµ x©y dùng c¬ cÊu vèn nh­ thÕ, ng­êi ta th­êng cã sù ph©n lo¹i theo c¸c quan ®iÓm tiÕp cËn kh¸c nhau: - TiÕp cËn theo qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn, VL§ chia thµnh 3 lo¹i: + Vèn trong dù tr÷: lµ bé phËn vèn dïng ®Ó mua nguyªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ, dù tr÷... chuÈn bÞ ®­a vµo s¶n xuÊt. + Vèn trong s¶n xuÊt: lµ bé phËn trùc tiÕp phôc vô cho giai ®o¹n s¶n xuÊt nh­: s¶n phÈm dë dang, chi phÝ ph©n bæ, b¸n thµnh phÈm, tù chÕ tù dïng. + Vèn trong l­u th«ng: lµ bé phËn trùc tiÕp phôc vô cho giai ®o¹n l­u th«ng nh­ tiÒn mÆt, thµnh phÈm. - TiÕp cËn vÒ mÆt kÕ ho¹ch ho¸, VL§ ®­îc chia thµnh VL§ kh«ng ®Þnh møc vµ VL§ ®Þnh møc. + VL§ ®Þnh møc lµ sè vèn tèi thiÓu cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú, nã bao gåm vèn dù tr÷ vËt t­ hµng ho¸ vµ vèn phi hµng ho¸. + VL§ kh«ng ®Þnh møc lµ sè vèn l­u ®éng cã thÓ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ trong s¶n xuÊt, dÞch vô phô thuéc nh­ng kh«ng ®ñ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n ®­îc. 3.3. Nguån vèn l­u ®éng: Nguån vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp gåm cã vèn tù cã, vèn coi nh­ tù cã vµ vèn ®i vay. Tõ c¸c nguån vèn kh¸c nhau nµy doanh nghiÖp cã ph­¬ng c¸ch huy ®éng trªn nhiÒu nguån, hç trî lÉn nhau ®¶m b¶o cho yªu cÇu cña doanh nghiÖp. - Vèn tù cã bao gåm: + Nguån vèn ph¸p ®Þnh: chÝnh lµ vèn l­u ®éng do ng©n s¸ch hoÆc cÊp trªn cÊp cho ®¬n vÞ thuéc khèi nhµ n­íc; nguån vèn cæ phÇn nghÜa vô do x· viªn hîp t¸c x· vµ c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp hoÆc vèn ph¸p ®Þnh cña chñ doanh nghiÖp t­ nh©n. + Nguån vèn tù bæ sung: Nguån nµy h×nh thµnh tõ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ th«ng qua quü khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n chªnh lÖch hµng ho¸ tån kho theo c¬ chÕ b¶o toµn gi¸ trÞ vèn. + Nguån vèn l­u ®éng liªn doanh: gåm cã c¸c kho¶n vèn cña c¸c ®¬n vÞ tham gia liªn doanh, liªn kÕt gãp b»ng tiÒn, hµng ho¸, s¶n phÈm, nguyªn vËt liÖu, c«ng cô lao ®éng nhá v.v... - Vèn coi nh­ tù cã: ®­îc h×nh thµnh do ph­¬ng ph¸p kÕt to¸n hiÖn hµnh, cã mét sè kho¶n tiÒn tuy kh«ng ph¶i cña doanh nghiÖp nh­ng cã thÓ sö dông trong thêi gian rçi ®Ó bæ sung vèn l­u ®éng. Thuéc kho¶n nµy cã: tiÒn thuÕ, tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi, phÝ trÝch tr­íc ch­a ®Õn h¹n ph¶i chi tr¶ cã thÓ sö dông vµ c¸c kho¶n nî kh¸c. - Vèn ®i vay: nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu thanh to¸n bøc thiÕt trong khi hµng ch­a b¸n ®· mua hoÆc sù kh«ng khíp trong thanh to¸n. Nguån vèn ®i vay lµ nguån vèn cÇn thiÕt, song cÇn chó ý tíi c¸c h×nh thøc vay kh¸c nhau víi tØ lÖ l·i suÊt kh¸c nhau vµ ph¶i tr¶ kÞp thêi c¶ vèn vµ l·i vay. B»ng c¸ch nghiªn cøu c¸c nguån cña c¶ vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh nh­ trªn, ng­êi kinh doanh cã thÓ ®¹t ®­îc sù tæng hîp vÒ c¸c nguån vèn theo c¸c chØ dÉn cña kÕ to¸n tµi chÝnh. Nguån vèn ë c¸c doanh nghiÖp giê ®©y trë thµnh nguån vèn chñ së h÷u vµ nî ph¶i tr¶, nguån vèn chñ së h÷u thÓ hiÖn ë kho¶n "cã"; nî ph¶i tr¶ chÝnh lµ kho¶n vay, nî cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n... ®Ó ®Çu t­, h×nh thµnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp, ®­îc sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ sau ®ã ph¶i hoµn tr¶ c¶ vèn lÉn l·i nh­ ®· cam kÕt. ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu nµy cho ta t¹o quan hÖ gi÷a vèn vµ nguån vèn vÒ ph­¬ng diÖn gi¸ trÞ ®Çu t­ nh­ sau: Gi¸ trÞ TSC§ + Gi¸ trÞ TSL§ = Nguån vèn chñ së h÷u + Nî ph¶i tr¶ II.Néi dung cña ho¹t ®éng qu¶n lý vèn trong kinh doanh 1. Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý vèn cè ®Þnh: Qu¶n lý VC§ nghÜa lµ ph¶i ®i ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh. Gièng nh­ viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty, viÖc qu¶n lý VC§ ¶nh h­ëng quan träng ®Õn sù tån t¹i vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Qu¶n lý VC§ thµnh c«ng ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i g¾n liÒn sù vËn ®éng cña VC§ víi c¸c h×nh th¸i biÓu hiÖn vËt chÊt cña nã. H¬n thÕ n÷a, ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ VC§ tr­íc hÕt cÇn nghiªn cøu nh÷ng tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. Trong khoa häc qu¶n lý VC§ th­êng ®i vµo nh÷ng néi dung cô thÓ sau: 1.1. Hao mßn vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh * Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh Nh­ ®· ®Ò cËp s¬ l­îc ë trªn, trong qu¸ tr×nh sö dông còng nh­ kh«ng sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®Òu bÞ hao mßn d­íi hai h×nh thøc: hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Gièng nh­ hai khÝa c¹nh cña mét vÊn ®Ò, c¶ hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh ®Òu lµm cho gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m xuèng vµ chÞu ¶nh h­ëng bëi nh÷ng nh©n tè nµo ®Òu thÓ hiÖn d­íi nh÷ng d¹ng kh¸c nhau. Hao mßn h÷u h×nh lµ sù hao mßn vÒ vËt chÊt, tøc lµ sù tæn thÊt dÇn vÒ chÊt l­îng, tÝnh n¨ng kü thuËt cña TSC§. Thùc chÊt kinh tÕ cña hao mßn h÷u h×nh lµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh dÇn dÇn gi¶m ®i cïng víi viÖc chuyÓn dÇn gi¸ trÞ cña nã vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra. Khi tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng ®­îc sö dông, hao mßn h÷u h×nh ®­îc thÓ hiÖn ë chç tµi s¶n cè ®Þnh bÞ mÊt dÇn thuéc tÝnh do ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, do qu¸ tr×nh x¶y ra trong néi t¹i nguyªn liÖu cÊu thµnh tµi s¶n cè ®Þnh ®ã. Nh­ vËy hao mßn h÷u h×nh cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi ®é bÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ do ®ã nã chÞu ¶nh h­ëng cña ba nhãm nh©n tè. Nhãm mét thuéc chÊt l­îng chÕ t¹o nh­: vËt liÖu dïng ®Ó chÕ t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh, tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ chÕ t¹o, chÊt l­îng x©y dùng vµ l¾p ®Æt. Nhãm hai thuéc qu¸ tr×nh sö dông: ®­îc xem xÐt vÒ møc ®é ®¶m nhËn vÒ thêi gian vµ c­êng ®é sö dông, tay nghÒ c«ng nh©n, viÖc chÊp hµnh quy t¾c, quy tr×nh kü thuËt, chÕ ®é b¶o d­ìng, söa ch÷a. Nhãm ba thuéc c¸c yÕu tè tù nhiªn nh­ ®é Èm, khÝ hËu, thêi tiÕt... Hao mßn v« h×nh lµ sù hao mßn chñ yÕu do n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¨ng lªn vµ sù tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt, tæ chøc s¶n xuÊt. HÖ qu¶ cña hai nguyªn do nµy dÉn ®Õn viÖc ng­êi ta s¶n xuÊt ra tµi s¶n cè ®Þnh cïng lo¹i nh­ng l¹i cã chÊt l­îng cao h¬n mµ gi¸ l¹i rÎ h¬n. Vµ nh­ thÕ tµi s¶n cè ®Þnh cña ta nghiÔm nhiªn bÞ sôt gi¸. XuÊt ph¸t tõ viÖc nghiªn cøu hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh cung cÊp cho chóng ta nh÷ng luËn cø cÇn thiÕt minh chøng cho viÖc "b¶o vÖ" tµi s¶n cè ®Þnh nh»m gi¶m tèi ®a tæn thÊt h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Nh÷ng biÖn ph¸p th­êng ®­îc sö dông nh­ n©ng cao c­êng ®é vµ thêi gian sö dông, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh chÕ t¹o vµ x©y l¾p tµi s¶n cè ®Þnh, tæ chøc tèt viÖc b¶o qu¶n vµ söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c«ng nh©n. Mét ý nghÜa kh¸c lµ nã còng cung cÊp cho ta c¬ së tèt ®Ó lËp nªn kÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, kÕ ho¹ch b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh. * KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt, h×nh th¸i vËt chÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng thay ®æi nh­ng gi¸ trÞ cña nã hao mßn dÇn vµ chuyÓn tõng phÇn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm míi ®­îc s¶n xuÊt ra. PhÇn gi¸ trÞ nµy ®­îc thu håi d­íi h×nh thøc khÊu hao vµ ®­îc h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh­ vËy khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét kho¶n cÊu thµnh phÝ l­u th«ng vµ ®­îc bï ®¾p b»ng doanh thu b¸n hµng. VÒ thùc chÊt, khÊu hao lµ qu¸ tr×nh gi¶m gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh. ViÖc suy gi¶m gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh cuèi cïng sÏ dÉn ®Õn khÊu hao hÕt tµi s¶n cè ®Þnh, khi ®ã ph¶i ®Çu t­ ®Ó cã ®­îc tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c. VËy qu¸ tr×nh nµy diÔn ra trong bao l©u? Së dÜ ®ßi hái yªu cÇu chÝnh x¸c t­¬ng ®èi vÒ thêi gian nh­ vËy bëi hai nguyªn nh©n: thø nhÊt nÕu x¸c ®Þnh kh«ng ®óng thêi gian sö dông dÉn ®Õn cßn ®ang sö dông ®· khÊu hao hÕt, thø hai ch­a khÊu hao hÕt ®· háng. C¶ hai nguyªn nh©n nµy ®Òu cã ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi sù vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm ra. §Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n thêi h¹n sö dông tµi s¶n cè ®Þnh chóng ta ph¶i dùa vµo c¬ së ®· chØ ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®­îc hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh hay khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc ph©n bæ trªn hai h×nh thøc lµ khÊu hao c¬ b¶n vµ khÊu hao söa ch÷a lín. KhÊu hao c¬ b¶n nh»m t¸i båi hoµn l¹i gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ®· hao mßn. KhÊu hao söa ch÷a lín nh»m b¶o vÖ duy tr× vµ kÐo dµi n¨ng lùc sö dông b×nh th­êng cña TSC§. Nh­ vËy hai h×nh thøc khÊu hao nµy cã ph­¬ng thøc bï ®¾p vµ môc ®Ých kh¸c nhau, do ®ã tiÒn trÝch khÊuhao tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc chia thµnh hai bé phËn theo ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tû lÖ: + _ TØ lÖ khÊu hao c¬ b¶n = Nguyªn gi¸ Chi phÝ thanh lý Gi¸ trÞ ®µo th¶i TSC§ (­íc tÝnh) (­íc tÝnh) Nguyªn gi¸ TSC§ x Thêi h¹n sö dông TSC§ TØ lÖ khÊu hao söa ch÷a lín = PhÝ tæn söa ch÷a lín (­íc tÝnh) Nguyªn gi¸ TSC§ x Thêi h¹n sö dông TSC§ Bé phËn thø nhÊt cña tiÒn trÝch khÊu hao lµ tiÒn trÝch khÊu hao c¬ b¶n, dïng ®Ó bï ®¾p TSC§ sau khi bÞ ®µo th¶i ®· mÊt gi¸ trÞ sö dông. Theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ chÕ ®é khÊu hao c¬ b¶n trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, tõ ngµy 1/1/1995 c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc phÐp gi÷ l¹i toµn bé khÊu hao c¬ b¶n ®· trÝch ®Ó ®Çu t­ thay thÕ, ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh. Cßn c¸c doanh nghiÖp kh¸c ph¶i lËp quü khÊu hao ®Ó duy tr× ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, thùc hiÖn yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt më réng. Bé phËn thø hai lµ tiÒn khÊu hao söa ch÷a lín nh»m söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch cã hÖ thèng vµ kÕ ho¹ch ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh trong suèt thêi kú sö dông. Doanh nghiÖp trÝch tiÒn khÊu hao söa ch÷a lín göi vµo mét tµi kho¶n riªng ë ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn ®Ó dïng lµm nguån vèn cho kÕ ho¹ch söa ch÷a lín TSC§. Giê ®©y ta cã thÓ thÊy mèi quan hÖ gi÷a thêi h¹n sö dông TSC§ vµ tØ lÖ trÝch khÊu hao, do ®ã cã thÓ chØ ra ý nghÜa cô thÓ ë phÇn hao mßn ®· ®Ò cËp ®Õn. Râ rµng nÕu tØ lÖ khÊu hao qu¸ thÊp hay thêi h¹n sö dông qu¸ dµi, sÏ kh«ng ®ñ bï ®¾p hao mßn thùc tÕ cña TSC§, v× vËy kh«ng ®¶m b¶o ®­îc c«ng t¸c b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Ng­îc l¹i nÕu tØ lÖ khÊu hao qu¸ cao hay thêi h¹n sö dông TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh qu¸ Ýt, sÏ lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch gi¶ t¹o, t¹o ra nh÷ng khã kh¨n cho viÖc tiªu thô hµng ho¸. 1.2. KÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh B»ng c¸ch lËp lªn kÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, doanh nghiÖp ®· cã thÓ ®Þnh ra ®­îc tiÕn ®é vµ møc trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh tõng nhãm vµ toµn bé doanh nghiÖp. §Ó lËp kÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc tæng gi¸ trÞ TSC§ ®Çu kú, tæng gi¸ trÞ TSC§ t¨ng thªm vµ gi¶m ®i trong kú, møc khÊu hao ph¶i trÝch trong n¨m vµ t×nh h×nh ph©n phèi sö dông c¸c quü khÊu hao. Theo quy ®Þnh sè 517/TTg ngµy 21/10/1995 kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ bao gåm: - TSC§ kh«ng ph¶i tÝnh khÊu hao c¬ b¶n vµ khÊu hao söa ch÷a lín (®Êt ®ai). - TSC§ t¨ng thªm trong n¨m kÕ ho¹ch, nÕu t¨ng vµo mét ngµy nµo ®ã cña th¸ng th× th¸ng sau míi tÝnh khÊu hao. Gi¸ trÞ b×nh qu©n cña TSC§ t¨ng thªm trong n¨m KH = Gi¸ trÞ TSC§ t¨ng trong n¨m x Sè th¸ng sö dông TSC§ 12 - TSC§ gi¶m bít trong n¨m kÕ ho¹ch, nÕu gi¶m bít tõ mét ngµy nµo ®ã cña th¸ng th× th¸ng sau kh«ng tÝnh khÊu hao. Gi¸ trÞ b×nh qu©n cña TSC§ gi¶m trong n¨m KH = Gi¸ trÞ TSC§ gi¶m trong n¨m x Sè th¸ng kh«ng sö dông TSC§ 12 Tæng gi¸ trÞ b×nh qu©n TSC§ ph¶i tÝnh khÊu hao trong n¨m ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Tæng gi¸ trÞ b×nh qu©n TSC§ ph¶i tÝnh khÊu hao trong n¨m KH = Tæng gi¸ trÞ TSC§ cã ®Çu kú + Tæng gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n t¨ng trong kú - Tæng gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n gi¶m trong kú Cïng víi c¸c yªu cÇu trªn, ta cßn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc chØ tiªu tæng quü khÊu hao c¬ b¶n vµ quü khÊu hao söa ch÷a lín. Sau ®ã ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc chØ tiªu quü khÊu hao c¬ b¶n trÝch nép vµo quü khÊu hao cña kú kÕ ho¹ch theo c«ng thøc sau: Quü khÊu hao c¬ b¶n ph¶i trÝch kú kÕ ho¹ch = Quü khÊu hao c¬ b¶n n¨m tr­íc chuyÓn sang + Tæng gi¸ trÞ khÊu hao c¬ b¶n kú kÕ ho¹ch - Quü khÊu hao c¬ b¶n chuyÓn sang n¨m sau Nghiªn cøu c¸c chØ tiªu cña kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ cho ta mét ý nghÜa ®¸ng l­u ý trong viÖc ®Ò xuÊt c¸c ý kiÕn cho qu¶n lý vèn cè ®Þnh ë doanh nghiÖp. B»ng viÖc xem xÐt møc ®é t¨ng gi¶m cña c¸c chØ tiªu vµ x¸c ®Þnh c¸c nguyªn nh©n t¨ng gi¶m ®ã, ng­êi qu¶n lý thÊy râ ®­îc phÇn nµo c¶nh quan vµ t×nh h×nh TSC§ cña doanh nghiÖp ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh hîp lý. Mét ý nghÜa kh¸c lµ cung cÊp nh÷ng th«ng sè cÇn thiÕt cho viÖc lËp c¸c kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh kh¸c cña doanh nghiÖp vÒ thÞ tr­êng, c¹nh tranh... 1.3. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c nh»m phôc vô tèt cho nhu cÇu cña kh¸ch hµng, doanh nghiÖp cÇn cã mét hËu ph­¬ng víi tiÒm lùc v÷ng m¹nh, ®ã chÝnh lµ vèn. §Ó ph¸t huy ®­îc ý nghÜa ®ã doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng mét mÆt ph¶i duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, mÆt kh¸c quan träng h¬n lµ ph¶i b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®­îc vèn nãi chung vµ vèn cè ®Þnh nãi riªng. VÊn ®Ò ®Æt ra nh­ trªn kh«ng cã nghÜa r»ng viÖc doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i thùc th× kh«ng ph¶i b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. ý kiÕn ®ã xuÊt ph¸t tõ viÖc hiÓu kh«ng ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò b¶o toµn vèn. NÕu chóng ta tiÕp cËn theo quan ®iÓm nh©n qu¶ th× thÊy râ vÊn ®Ò b¶o toµn vèn lu«n cÇn thiÕt trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. §­îc tån t¹i trong m«i tr­êng kinh tÕ tù do, ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng tr¸nh khái nh÷ng biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶, l¹m ph¸t... mµ g©y t¸c ®éng kh«ng nhá tíi tiÒn vèn cña c«ng ty. L¹m ph¸t t¨ng lµm cho søc mua cña ®ång tiÒn vµ gi¸ trÞ cña ®ång vèn gi¶m xuèng so víi thùc tÕ. MÆt kh¸c, bÊt kú mét t¸c ®éng chñ quan nµo thÓ hiÖn tÝnh v« tr¸ch nhiÖm, bu«ng láng qu¶n lý ®Òu dÉn ®Õn h­ háng, mÊt m¸t tµi s¶n cè ®Þnh. TÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n ®ã ®­a ta ®Õn kÕt qu¶ ph¶i b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. B¶o toµn vèn lµ qu¸ tr×nh thu håi l¹i vèn ®· bá ra ban ®Çu, ph¸t triÓn vèn lµ lÊy lîi nhuËn ®Ó bæ sung vèn kinh doanh lµm t¨ng vèn kinh doanh. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn ®­îc ph¶i th«ng qua sö dông cã hiÖu qu¶ vèn, tøc lµ víi mét l­îng vèn nh­ cò nh­ng t¹o ra nhiÒu lîi nhuËn h¬n. Nh­ chóng ta ®· biÕt, vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi s¶n cè ®Þnh cã ®Æc ®iÓm tham gia vµo nhiÒu chu kü kinh doanh vµ thu håi dÇn d­íi d¹ng khÊu hao. ViÖc b¶o toµn vèn ph¶i lÊy c¶ tõ hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh, bÊt kú mét sù thiÕu sãt nµo ®Òu cã thÓ m¾c lçi. VÒ mÆt h÷u h×nh: th× doanh nghiÖp ph¶i gi÷ cho TSC§ kh«ng bÞ lo¹i khái s¶n xuÊt kinh doanh tr­íc khi hÕt niªn h¹n sö dông, kh«ng sö dông vèn cè ®Þnh sai môc ®Ých hoÆc ®i mua b¸n l¹i TSC§ t¹o chªnh lÖnh gi¸ ®Ó ¨n chia vµo vèn, ph¶i duy tr× vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§. VÒ mÆt v« h×nh: ®ßi hái c«ng ty ph¶i cã tØ lÖ khÊu hao hîp lý b¶o ®¶m cho t¸i s¶n xuÊt TSC§ míi. Tuy vËy, chóng ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc sè vèn cè ®Þnh cÇn ph¶i b¶o toµn ®Õn cuèi kú theo c«ng thøc: Vèn cè ®Þnh ph¶i b¶o toµn = Vèn cè ®Þnh ®­îc giao ®Çu kú - KhÊu hao ®· trÝch trong kú x HÖ sè ®iÒu chØnh TSC§ ± Gi¸ trÞ TSC§ (t¨ng, gi¶m trong kú) Nh÷ng thµnh c«ng trong c«ng t¸c b¶o toµn VC§ sÏ t¹o c¬ së tèt cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn VC§. Ph¸t triÓn VC§ ®­îc doanh nghiÖp trÝch tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i doanh nghiÖp vµ phÇn khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng vµ mua s¾m míi TSC§. 2. Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý vèn l­u ®éng: 2.1. X¸c ®Þnh vèn l­u ®éng ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch XuÊt ph¸t tõ vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña vèn l­u ®éng ®ßi hái chóng ta ph¶i lu«n cã mét l­îng vèn l­u ®éng ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña doanh nghiÖp. Nh­ng l­îng vèn l­u ®éng ®ã lµ bao nhiªu th× phï hîp bëi nÕu VL§ thõa qu¸ hoÆc thiÕu qu¸ ®Òu kh«ng cã lîi, VL§ thõa qu¸ sÏ g©y ø ®äng vèn vµ ng­îc l¹i nÕu Ýt qu¸ sÏ g©y cho doanh nghiÖp nh÷ng khã kh¨n, t¸c ®éng xÊu ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh. Nh÷ng khÝa c¹nh ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc l­îng VL§ ®Þnh møc cho kú kÕ ho¹ch. VL§ ®Þnh møc ®­îc hiÓu lµ sè VL§ cã thÓ quy ®Þnh møc tèi thiÓu, cÇn thiÕt th­êng xuyªn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, C«ng ty N¹p vÐt §­êng biÓn I lµ c«ng ty nhµ n­íc, VL§ ®Þnh møc cña c«ng ty ®­îc nhµ n­íc cÊp mét lÇn. Tr­êng hîp nhµ n­íc ®iÒu chØnh gi¸ trÞ th× møc vèn ®ã ®­îc nhµ n­íc x¸c ®Þnh vµ bæ sung kÞp thêi. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc VL§ ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch, doanh nghiÖp ph¶i lÇn l­ît tÝnh to¸n VL§ ë tõng kh©u tõ dù tr÷, s¶n xuÊt, tiªu thô, ®èi víi tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu, sau ®ã tæng hîp l¹i thµnh VL§ ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch. Thø nhÊt, vèn l­u ®éng ®Þnh møc ë kh©u dù tr÷. ViÖc x¸c ®Þnh VL§ ®Þnh møc ë kh©u dù tr÷ cÇn ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi kÕ ho¹ch thu mua nguyªn vËt liÖu vµ dù tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. VL§ ®Þnh møc ë kh©u dù tr÷ ®­îc tÝnh to¸n c¨n cø vµo møc lu©n chuyÓn kÕ ho¹ch hµng ngµy vµ ®Þnh møc sè ngµy dù tr÷. Møc lu©n chuyÓn hµng ngµy ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy møc lu©n chuyÓn chia cho 360 ngµy. Cßn ®Þnh møc sè ngµy dù tr÷ x¸c ®Þnh nh­ sau: - §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu (Nhµ n­íc ®éc quyÒn qu¶n lý) ®Þnh møc sè ngµy dù tr÷ ®­îc c¬ quan cÊp trªn quy ®Þnh cho doanh nghiÖp. - §èi víi nguyªn vËt liÖu mua trong n­íc cã thÓ ¸p dông c«ng thøc sau: §Þnh møc sè ngµy dù tr÷ = Sè ngµy c¸ch nhau gi÷a 2 lÇn mua x HÖ sè thu mua xen kÏ + Sè ngµy vËn chuyÓn + Sè ngµy chØnh lý chuÈn bÞ + Sè ngµy b¶o hiÓm Thø hai, VL§ ®Þnh møc ë kh©u s¶n xuÊt: ®­îc x¸c ®Þnh riªng cho s¶n phÈm dë dang, nöa thµnh phÈm tù chÕ, chi phÝ chê ph©n bæ. VL§ ®Þnh møc cho s¶n phÈm dë dang ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: §Þnh møc VL§ cho s¶n phÈm dë dang = Møc lu©n chuyÓn c¶ n¨m cña thµnh phÈm theo gi¸ thµnh c«ng x­ëng : 360 ._. x HÖ sè thµnh phÈm dë dang x Chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm - VL§ ®Þnh møc cho nöa thµnh phÈm tù chÕ x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: §Þnh møc VL§ cho nöa thµnh phÈm tù chÕ = Møc lu©n chuyÓn c¶ n¨m cña thµnh phÈm theo gi¸ thµnh c«ng x­ëng : 360 x §Þnh møc ngµy dù tr÷ x HÖ sè thµnh phÈm tù chÕ Trong ®ã sè ngµy dù tr÷ cña nöa thµnh phÈm phô thuéc vµo møc ®é s¶n xuÊt cã nhÞp nhµng kh«ng. - VL§ ®Þnh møc cho chi phÝ chê ph©n bæ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: §Þnh møc VL§ cho chi phÝ chê ph©n bæ = Møc dù tr÷ ®Çu n¨m cña chi phÝ chê ph©n bæ + Sè ph¸t sinh chi phÝ chê ph©n bæ trong n¨m - Sè ph¶i ph©n bæ trong n¨m Thø ba, VL§ ®Þnh møc ë kh©u tiªu thô: bao gåm VL§ ®Þnh møc cho thµnh phÈm vµ hµng ho¸ mua ngoµi dïng cho tiªu thô s¶n phÈm. - VL§ ®Þnh møc cho thµnh phÈm ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Vèn l­u ®éng ®Þnh møc cho thµnh phÈm = Tæng gi¸ thµnh c«ng x­ëng cña sè l­îng hµng ho¸ : 360 x §Þnh møc sè ngµy dù tr÷ thµnh phÈm - §èi víi hµng ho¸ mua ngoµi dïng cho tiªu thô s¶n phÈm (lµ hµng ho¸ doanh nghiÖp mua råi tiªu thô ngay), VL§ ®Þnh møc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: §Þnh møc VL§ cho hµng ho¸ mua ngoµi tiªu thô = Tæng gi¸ thµnh c¶ n¨m theo gi¸ mua : 360 x §Þnh møc sè ngµy dù tr÷ hµng ho¸ mua ngoµi Trong ba bé phËn trªn, tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh th× møc ®é quan träng cña tõng bé phËn sÏ kh¸c nhau. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× VL§ ë kh©u s¶n xuÊt lµ quan träng nhÊt. §iÒu ®ã ®ßi hái doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn ph¶i ­u tiªn cho bé phËn nµy mét tØ lÖ hîp lý, kh«ng ngõng t¨ng vèn cho s¶n xuÊt, gi¶m ë møc cho phÐp víi vèn dù tr÷ vµ l­u th«ng. 2.2. KÕ ho¹ch nguån VL§ ®Þnh møc Nh­ chóng ta ®· biÕt, VL§ cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tõ 3 nguån kh¸c nhau nh­ nguån vèn tù cã, vèn coi nh­ tù cã vµ vèn ®i vay. §Ó lËp ®­îc kÕ ho¹ch nguån VL§ ®Þnh møc ®ßi hái tÊt yÕu lµ ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ VL§ n¨m tr­íc vµ nhu cÇu vÒ vèn trong n¨m kÕ ho¹ch. 2.3. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn VL§ Mét sè lý do dÉn ®Õn tÊt yÕu ph¶i b¶o toµn vèn nãi chung ®· ®­îc ®Ò cËp trong phÇn b¶o toµn vµ ph¸t triÓn VC§. Song do xuÊt ph¸t tõ ®Æc tr­ng cña VL§ lµ chu chuyÓn toµn bé, m«t lÇn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ h×nh th¸i vËt chÊt VL§ th­êng xuyªn biÕn ®æi. Do vËy mµ tr¹ng th¸i tµi s¶n l­u ®éng vµ vèn l­u th«ng còng th­êng xuyªn biÕn ®æi. Theo quan ®iÓm tiÕp cËn nh­ vËy th× c¸c quyÕt ®Þnh vÒ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn l­u ®éng ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn c¶ hai ph­¬ng diÖn lµ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. Vèn l­u ®éng sÏ ®­îc b¶o toµn khi vµ chØ khi b¶o toµn ®­îc c¶ hai mÆt nµy. B¶o toµn vÒ mÆt hiÖn vËt: ph¶i b¶o ®¶m cho VL§ ®Çu kú b»ng VL§ cuèi kú ®Ó tho¶ m·n ®¼ng thøc: Sè VL§ ®Çu kú = VL§ cuèi kú §¬n gi¸ s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp KD Gi¸ 1 SP kinh doanh t¹i thêi ®iÓm ®ã B¶o toµn vèn l­u ®éng vÒ mÆt gi¸ trÞ, thùc chÊt kh«ng cÇn thiÕt sè VL§ ®Çu kú ph¶i b»ng sè VL§ cuèi kú, mµ ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i gi÷ ®­îc gi¸ trÞ thùc tÕ hay søc mua cña vèn, thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng mua s¾m vËt t­ cho kh©u dù tr÷ vµ tµi s¶n l­u ®éng ®Þnh møc nãi chung, duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. Do vËy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn thùc hiÖn viÖc h¹ch to¸n ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt t­, hµng ho¸ theo møc diÔn biÕn gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng nh»m tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ vËt t­, hµng ho¸ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ vèn hµng ho¸ vµ phÝ l­u th«ng ®Ó thùc hiÖn b¶o toµn vèn l­u ®éng. Tuy vËy, chóng ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc sè vèn l­u ®éng cÇn ph¶i b¶o toµn theo c«ng thøc sau: Sè VL§ ph¶i b¶o toµn ®Õn cuèi kú = Sè VL§ ®­îc giao ®Çu kú x HÖ sè tr­ît gi¸ VL§ Quan t©m ®Õn c«ng thøc nµy cÇn chó ý ®Õn: sè vèn ®­îc giao, hÖ sè tr­ît gi¸. Sè vèn ®· ®­îc giao lµ sè vèn l­u ®éng giao lÇn ®Çu cho doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh trong biªn b¶o giao nhËn vèn. Cßn khi nãi tíi hÖ sè tr­ît gi¸ VL§ do c¬ quan chñ qu¶n vµ c¬ quan tµi chÝnh x¸c ®Þnh cho doanh nghiÖp, nã dùa trªn c¬ së møc t¨ng (gi¶m) gi¸ thùc tÕ cuèi n¨m so víi ®Çu n¨m cña mét sè vËt t­ chñ yÕu tÝnh theo c¬ cÊu kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng ®Þnh møc cña tõng doanh nghiÖp, phï hîp víi ®Æc ®iÓm, c¬ cÊu TSL§ cña tõng ngµnh, tõng doanh nghiÖp. Khi ®· cã ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ quan trong c«ng t¸c b¶o toµn vèn, doanh nghiÖp sÏ rÊt thuËn lîi trong viÖc thùc hiÖn ph¸t triÓn vèn. Ph¸t triÓn VL§ ®­îc lÊy tõ quü khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt trÝch tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i. III. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong kinh doanh BÊt kú ho¹t ®éng nµo cña con ng­êi, ho¹t ®éng nãi chung vµ ho¹t ®éng kinh doanh nãi riªng, ®Òu mong muèn ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ h÷u Ých nµo ®ã. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong kinh doanh míi chØ ®¸p øng ®­îc phÇn nµo yªu cÇu cña c¸ nh©n vµ x· héi. Tuy nhiªn kÕt qu¶ ®ã ®­îc t¹o ë møc nµo víi gi¸ nµo lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc xem xÐt v× nã ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña ho¹t ®éng t¹o ra kÕt qu¶ ®ã. MÆt kh¸c, nhu cÇu cña con ng­êi bao giê còng lín h¬n kh¶ n¨ng t¹o ra s¶n phÈm cña hä. Bëi thÕ, con ng­êi cÇn ph¶i quan t©m ®Õn viÖc lµm sao víi kh¶ n¨ng hiÖn cã, cã thÓ lµm ra ®­îc nhiÒu s¶n phÈm nhÊt. Do ®ã n¶y sinh vÊn ®Ò lµ ph¶i xem xÐt lùa chän c¸ch nµo ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ lín nhÊt. ChÝnh v× thÕ khi ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh tÕ ng­êi ta th­êng sö dông hiÖu qu¶ kinh tÕ cïng víi c¸c chØ tiªu cña nã. HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c nguån lùc x· héi ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt víi chi phÝ nguån lùc thÊp nhÊt. HiÖu qu¶ kinh tÕ cã thÓ tÝnh theo c«ng thøc sau: KÕt qu¶ ®Çu vµo HiÖu qu¶ kinh tÕ = YÕu tè ®Çu ra XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn lý chung nh­ vËy, trong lÜnh vùc vèn kinh doanh ®Þnh ra hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh. HiÖu qu¶ sö dông vèn chÝnh lµ quan hÖ gi÷a ®Çu ra vµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh kinh doanh, hay cô thÓ lµ quan hÖ gi÷a toµn bé kÕt qu¶ kinh doanh vµ toµn bé chi phÝ cña qu¸ tr×nh kinh doanh ®ã ®­îc x¸c ®Þnh b»ng th­íc ®o tiÒn tÖ. Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng chØ thÓ hiÖn ®¬n thuÇn ë kÕt qu¶ kinh doanh vµ chi phÝ kinh doanh, mµ cßn thÓ hiÖn ë nhiÒu chØ tiªu liªn quan kh¸c. 1. Mét sè chØ tiªu chung vÒ t×nh h×nh sö dông vèn: 1.1. C¬ cÊu vèn Søc m¹nh tiÒm Èn cña mét doanh nghiÖp nhiÒu khi ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¬ cÊu vèn. Chøng minh cho luËn ®iÓm nµy chóng ta thÊy r»ng tr×nh ®é sö dông vèn cña ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh÷ng yÕu tè quan träng kh¾c ho¹ nªn søc m¹nh cña doanh nghiÖp. §ång thêi chÝnh nh÷ng yÕu tè ®ã t¹o nªn mét c¬ cÊu vèn ®Æc tr­ng cho doanh nghiÖp, kh«ng gièng c¸c doanh nghiÖp cïng lo¹i kh¸c. Nh­ vËy tØ sè c¬ cÊu vèn kh«ng ph¶i lµ mét con sè ngÉu nhiªn mµ lµ con sè thÓ hiÖn ý chÝ cña doanh nghiÖp. VÒ mÆt gi¸ trÞ, tØ sè ®ã cho ta biÕt trong tæng sè vèn ë doanh nghiÖp ®ang sö dông cã bao nhiªu ®Çu t­ vµo vèn l­u ®éng, cã bao nhiªu ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x©y dùng ®­îc c¬ cÊu vèn khoÎ, hîp lý. C¬ cÊu cho tõng lo¹i vèn ®­îc tÝnh nh­ sau: TØ träng VC§ (TØ träng TSC§) = TSC§ vµ ®Çu t­ dµi h¹n Tæng vèn TØ träng VL§ (TØ träng TSL§ vµ vèn l­u th«ng) = 1- TØ träng vèn cè ®Þnh 1.2. Vßng quay toµn bé vèn §©y lµ chØ tiªu ®o l­îng hiÖu qu¶ sö dông vèn trong kú, nã ph¶n ¸nh mét ®ång vèn ®­îc doanh nghiÖp huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh mang l¹i mÊy ®ång doanh thu Doanh thu thuÇn Vßng quay toµn bé vèn = Tæng sè vèn 1.3. Kú thu tiÒn trung b×nh Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, viÖc ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ lµ ®iÒu tÊt yÕu. Khi c¸c kho¶n ph¶i thu cµng lín, chøng tá vèn cña doanh nghiÖp ®ang bÞ ø trong kh©u thanh to¸n. Nhanh chãng thu ®­îc vèn bÞ ø ®äng trong kh©u thanh to¸n lµ bé phËn quan träng trong c«ng t¸c tµi chÝnh nãi chung vµ c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vèn nãi riªng. V× vËy, sÏ kh«ng ng¹c nhiªn khi c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ kinh doanh, rÊt quan t©m tíi thêi gian thu håi cña c¸c kho¶n ph¶i thu. §Ó n¾m ch¾c th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng thu håi vèn vµ lµm c¬ së cho viÖc dù tÝnh c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh, c¸c nhµ ph©n tÝch ®· ®­a ra chØ tiªu "kú thu tiÒn trung b×nh". ChØ tiªu nµy ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Kú thu tiÒn trung b×nh = C¸c kho¶n ph¶i thu = C¸c kho¶n ph¶i thu x 360 Doanh thu b×nh qu©n ngµy Doanh thu n¨m 2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh: 2.1. Søc s¶n xuÊt cña TSC§ ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ®em l¹i mÊy ®ång gi¸ trÞ s¶n l­îng (hay doanh thu thuÇn) Søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh = Tæng doanh thu thuÇn (hay gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng) Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ 2.2. Søc sinh lêi cña TSC§ ChØ tiªu søc sinh lêi cña TSC§ cho biÕt mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn thuÇn hay l·i gép. Søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh = Lîi nhuËn thuÇn (hay l·i gép) Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ 2.3. SuÊt hao phÝ tµi s¶n cè ®Þnh: ChØ tiªu nµy cho thÊy ®Ó cã mét ®ång doanh thu thuÇn hoÆc lîi nhuËn thuÇn cÇn cã bao nhiªu ®ång nguyªn gi¸ TSC§ SuÊt hao phÝ tµi s¶n cè ®Þnh = Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng (hay doanh thu thuÇn, lîi nhuËn thuÇn) 2.4. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh = Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng (hay DT thuÇn, lîi nhuËn) Sè vèn cè ®Þnh 3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng: 3.1. Søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng Søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng cho biÕt mét ®ång vèn l­u ®éng ®em l¹i mÊy ®ång doanh thu thuÇn (gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng) Søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng = Tæng doanh thu thuÇn (hay gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng) Vèn l­u ®éng b×nh qu©n 3.2. Søc sinh lêi cña vèn l­u ®éng Søc sinh lêi cña vèn l­u ®éng cho biÕt mét ®ång vèn l­u ®éng t¹o ra mÊy ®ång lîi nhuËn thuÇn hay l·i gép trong kú. Søc sinh lêi cña vèn l­u ®éng = Lîi nhuËn thuÇn (hay l·i gép) Vèn l­u ®éng b×nh qu©n 3.3. Sè vßng quay cña vèn l­u ®éng (hÖ sè lu©n chuyÓn) Sè vßng quay cña vèn l­u ®éng = Tæng doanh thu thuÇn Vèn l­u ®éng b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn l­u ®éng quay ®­îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng, chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¨ng vµ ng­îc l¹i. 3.4. Thêi gian cña mét vßng lu©n chyyÓn Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn = Thêi gian cña kú ph©n tÝch Sè vßng quay cña vèn l­u ®éng trong kú 3.5. HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng = Vèn l­u ®éng b×nh qu©n Tæng doanh thu thuÇn ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó t¹o ra mét ®ång doanh thu th× cÇn bao nhiªu vèn l­u ®éng b×nh qu©n. CHƯƠNG II : PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÔNG TY NẠO VÉT ĐƯỜNG BIỂN I I. Tæng quan vÒ C«ng ty. 1. Giới thiệu về công ty Công ty nạo vét. đường biển I được thành lập năm 1982 tách ra từ Ty Bảo đảm Hàng Hải được mang tên “Xí nghiệp Nạo vét đường biển I” thuộc Liên hiệp các Xí nghiệp nạo vét sông biển. Trải qua 20 năm thành lập, trưởng thành và phát triển giờ đây năm 2002 Công ty Nạo vét đường biển I như một chàng trai 20 tuổi xuân tràn đầy sức sống. Qua 20 năm công ty nạo vét đường biểu I trải qua những khó khăn ban dầu. Với đường lối mở cửa của Đảng và Nhà nướcm, Công ty đã tìm cách thoát ra khỏi vòng cương toả của cơ chế quan liên bao cấp, xây dựng và phát triển ngày càng mạnh mẽ. * Từ ngày thành lập Công ty đã trải qua 2 giai đoạn chính: Giai đoạn 1982 - 1991 là thời kỳ thành lập và thực hiện nhiệm vụ với tên gọi “Xí nghiệp nạo vét đường biển I” Giai đoạn 1992-2002 là thời kỳ đổi mới kinh doanh sản xuất, thời kỳ trưởng thành phát triển lên thành "Công ty nạo vét đường biển I". 1.1.Cơ cấu của công ty 1.1.1. Phòng kế hoạch sản xuất: 1. Chức năng Là phòng tham mưu cho Giám đốc về mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. 2. Nhiệm vụ - Xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng năm, các kế hoạch sản xuất ngắn, trung, dài hạn. - Làm công tác tiếp thị, thị trường để tìm đủ việc làm cho các tầu, đoàn tầu và hoạt động sản xuất kinh doanh khác. - Tham mưu lập các hợp đồng kinh tế trình Giám thuế Công ty quyết định - Tổ chức thực hiện các hợp đồng kinh tế. Kiểm tra, đôn đốc các đoàn tầu tàu thi công đảm bảo đúng tiến độ chất lượng theo thiết kế được duyệt và hợp đồng đã ký. - Tổ chức chỉ đạo thi công đo đạc khảo sát, nghiệm thu, xây dựng hồ sơ thanh lý hoàn công sau nghiệm thu công trình 10 ngày. - Xây dựng bản giao khoán các chỉ tiêu kinh tế (Chi phí quản lý, vật tư, nhiên liệu, sửa chữa thường xuyên, tiền lương, định lượng…) các công trình nạo vét cho các đơn vị trước khi đơn vị thi công. - Trực tiếp giám sát chi phí trên công trường như: tiêu hao nhiên liệu, vật tư. Trực tiếp quản lý việc cấp nhiên liệu cho các đoàn tầu, tầu. - Xây dựng, duyệt giá thu nạo vét, công trình. - Thường trực công tác thông tin, liên lạc, phòng chống bão lụt 1.1.2. Phòng Tài chính Kế toán 1. Chức năng Tham mưu cho Giám đốc về công tác tài chính 2. Nhiệm vụ - Thực hiện chế độ hạch toán tài chính độc lập, tham mưu cho Giám đốc công ty quản lý tài chính tốt, đạt hiệu quả sử dụng vốn cao, bảo toàn và phát triển vốn được giao. - Xây dựng kế hoạch thu, chi tài chính hàng năm, kế hoạch tài chính ngắn, trung, dài hạn của Công ty. - Tham mưu cho Giám đốc về công tác đầu tư. - Có trách nhiệm cung cấp các chi phí tài chính trong sản xuất để phòng KHSX xây dựng giá thu nạo vét, công trình. - Xây dựng, trình duyệt và giao chi phí cho các chi nhánh TP HCM, TP Đà Nẵng. - Lo vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. - Thanh toán, thu hồi nợ. - Trực tiếp kiểm tra việc thực hiện công tác tài chính tại các đơn vị sau khi hoàn thành mỗi công trường nạo vét, các hợp đồng kinh tế của xí nghiệp cơ khí, xí nghiệp vật tư thiết bị. Kiểm tra tính hợp pháp, hợp lý của các chứng từ, hoá đơn, nghiệp vụ tài chính, kết quả sản xuất kinh doanh… - Tổ chức phân tích hạch toán kinh tế 6 tháng một lần. - Tổ chức hướng dẫn nghiệp công tác tài chính kế toán cho các đơn vị thành phần. 1.1.3. Phòng kỹ thuật cơ điện. 1. Chức năng - Tham mưu cho Giám đốc về công tác nghiệp vụ bao gồm sửa chữa, hoán cải, nâng cấp, đầu tư đóng mới phương tiện thiét bị. 2. Nhiệm vụ. - Chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty về việc duy trì, nâng cao chất lượng các phương tiện, thiết bị, nhằm đảm bảo tốt hoạt động sản xuất kinh doanh. - Xây dựng các kế hoạch đầu tư đóng mới, mua sắm thiết bị. - Xây dựng các kế hoạch hoán cải, nâng cấp phương tiện máy móc, thiết bị. - Xây dựng và trình duyệt đơn giá, định mức sửa chữa công nghiệp. - Xây dựng định mức tiêu hao nhiên liệu cho máy tầu, ô tô. - Lập hợp đồng, bản giao khoán về sửa chữa cho xí nghiệp cơ khí, đoàn tầu, các tầu - Thẩm định các yêu cầu sửa chữa công nghiệp của các đơn vị. - Giám sát kỹ thuật quá trình sửa chữa, đóng mới, hoán cải, nâng cấp các phương tiện, thiết bị. Yêu cầu đối tác thực hiện đúng hợp đồng kinh tế, phụ lực hợp đồng kinh tế, bản giao khoán, bảo đảm đúng về số lượng, chủng loại quy cách, chất lượng, giá cả - Trực tiếp chỉ đạo tham gia vào việc lắp đặt, sửa chữa những hạng mục có yêu cầu kỹ thuật cao. - Trực tiếp hướng dẫn quy trình kỹ thuật vận hành, khai thác tầu, máy móc, thiết bị, sửa chữa công nghiệp. - Trực tiếp đăng ký, gia hạn đăng kiểm sử dụng phương tiện thiết bị toàn Công ty. - Lập, quản lý hồ sơ tình trạng kỹ thuật của toàn bộ các phương tiện, thiết bị Công ty quản lý. Mỗi phương tiện thiết bị phải có quy trình vận hành đảm bảo an toàn thiết bị, con người. - Trực tiếp chỉ đạo công tác khoa học kỹ thuật. - Tham gia giao khoán nhỏ, đột xuất tại công trường. - Trước và trong khi thi công công trường Phòng KHSX, Phòng KTCĐ cùng có trách nhiệm bàn bạc, thống nhất với nhau về thời gian thi công thời gian tầu ngừng để sửa chữa. Nếu các biện pháp thi công có thể ảnh hưởng đến tình trạng kỹ thuật của phương tiện, thiết bị thì có quy trình sử dụng phương tiện thiết bị an toàn, chuẩn bị vật tư thay thế để kịp thời. - Phòng KTCĐ chịu trách nhiệm giải quyết kịp thời các yêu cầu kỹ thuật để đảm bảo có phương tiện thiết bị thi công liên tục. - Xây dựng chi phí sửa chữa thường xuyên cho các tầu, đoàn tầu trên mỗi công trường. - Phòng KTCĐ có nhiệm vụ thẩm định về giá trị các quyết toán, chất lượng sửa chữa thường xuyên trên công trường của các tầu, đoàn tầu trước khi Giám đốc duyệt chi. - Phối hợp trong việc thực hiện công tác an toàn lao động, công tác bồi dưỡng thi nâng bậc công nhân, xây dựng mức lao động. 1.1.4. Phòng Tổ chức lao động 1. Chức năng - Là phòng tham mưu Giám đốc thực hiện công tác tổ chức, quản lý lao động trong công ty. 2. Nhiệm vụ - Tham mưu Giám đốc Công ty xây dựng cơ cấu tổ chức, quản lý sản xuất gọn nhẹ, năng động, chất lượng, phù hợp với nền kinh tế thị trường, đạt hiệu quả sản xuất kinh doanh cao. - Tham mưu cho Giám đốc công ty trong tuyển chọn cán bộ, đề bạt, bố trí…đúng người, đúng việc, đảm bảo phát huy cao nhất năng lực, sở trường từng cán bộ công nhân viên trong công ty. - Trực tiếp thực hiện việc tiếp nhận, thuyên chuyển, sắp xếp lao động trong công ty. - Tham mưu Giám đốc công ty quản lý lao động theo đúng quy định của Nội quy lao động, thoả ước lao động tập thể, Bộ luật lao động. - Quản lý việc phân phối tiền lương, xây dựng phương án trả lương trong toàn công ty đảm bảo công bằng chính xác, có tác dụng động viên người lao động hăng say sản xuất. Hướng dẫn thực hiện, kiểm tra thường xuyên. - Thực hiện việc giao khoán gọn về chỉ tiêu tiền lương, định lượng, các phụ cấp khác nếu có cho các đơn vị thi công nạo vét. - Xây dựng định biên lao động chuẩn cho từng đơn vị. - Hàng năm xây dựng đơn giá tiền lương thực tế trình Tổng công ty xét duyệt, tổ chức áp dụng. - Thực hiện tốt các chế độ về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn … theo quy định của nhà nước đối với người lao động. - Hàng năm tổ chức tốt việc xét nâng lương gián tiếp, bồi dưỡng ôn thi, tổ chức thi nâng bậc cho công nhân trực tiếp. - Tổ chức đưa đi đào tạo, thực hiện đăng ký thuyền viên với cơ quan chức năng cho toàn bộ khối phương tiện thuỷ, đảm bảo mỗi thuyền viên đều có đầy đủ bằng cấp chuyên môn theo như quy định của Cục hàng hải. - Phòng TCLĐ có trách nhiệm hướng dẫn các đơn vị thực hiện đúng mọi chế độ chính sách của nhà nước, công ty quy định - Lập kế hoạch Bảo hộ lao động hàng năm, tổ chức triển khai, kiểm tra thực hiện. - Thực hiện tốt việc phổ bến, tuyên truyền công tác an toàn lao đọng phòng chống cháy nổ cho từng người lao động . Trực tiếp kiểm tra tham gia, tham mưu cho Lãnh đạo Công ty thường phát các đơn vị, cá nhân trong lĩnh vực thực hiện công tác an toàn lao động, phòng chống cháy nổ. - Tham mưu công tác khen thưởng, kỷ luật lao động trong toàn công ty. 1.1.5.Phòng Hành chính lưu trữ - Quản lý, sử dụng hiệu quả các xe ô tô khối quản lý của Công ty, đảm bảo sẵn sàng phục vụ nhu cầu công tác của CBCNV trong công ty. - Phục vụ tốt công tác tiếp khách, văn thư liên lạc, đánh máy, FAX, vệ sinh công nghiệp khu cơ quan. - Tham mưu thực thiện tốt các quy định của nhà nước về việc chăm sóc sức khoẻ người lao động. - Có trách nhiệm tổng hợp, lưu trữ các hồ sơ của tất cả các phòng kinh tế, kỹ thuật khi đưa vào kho lưu trữ 1.1.6.Phòng bảo vệ quân sự - Thực hiện tốt việc đảm bảo an ninh trật tự trong cơ quan và phối kết hợp tốt các cơ quan chức năng trong việc bảo vệ an ninh trật tự khu vực. - Tổ chức tốt việc hướng dẫn, thực hiện tốt các quy dịnh của Pháp lệnh phòng chá chữa cháy tại khu vực cơ quan, trên các phương tiện thuỷ. - Chịu trách nhiệm về công tác quân sự, giáo dục quốc phòng của Công ty. 1.1.7. Xí nghiệp cơ khí 1. Chức năng Là đơn vị thành viên trực thuộc Công ty nạo vét đường biển, thực hiện hạch toán kinh tế nội bộ theo sự uỷ quyền của Giám đốc Công ty, được mở tài khoản, có con dấu riêng. 2. Nhiệm vụ - Thực hiện việc sửa chữa, đóng mới các phương tiện, thiết bị trong và ngoài Công ty. - xây dựng kế hoạch xí nghiệp hàng quý, năm - Phải thực hiện đầy đủ, kịp thời, đúng các hợp đồng kinh tế, kỹ thuật, lệnh sản xuất của công ty, có trách nhiệm ưu tiên hàng đầu về nhân lực, thiết bị cho việc sửa chữa công nghiệp của công ty. - Có trách nhiệm sử dung, bảo quản tốt các máy móc thiết bị mà công ty hiện giao cho XNCK tạm quản lý, sử dụng. - Phải thực hiện tốt công tác bảo hộ lao động, an toàn lao động cho toàn bộ CBCNV của đơn vị mình. - Phải chăm lo tốt đời sống, tạo việc làm đẩy đủ cho CBCNV của đơn vị mình. - Hàng tháng, quý, năm phải báo cáo các phòng liên quan việc thực hiện kế hoạch sản xuất, kể cả các hợp đồng kinh tế ngoài công ty. 1.1.8.Xí nghiệp vật tư, thiết bị 1. Chức năng - Là đơn vị thành viên trực thuộc Công ty, thực hiện hạch toán kinh tế phụ thuộc theo sự uỷ quyền của Giám đốc công ty, được mở tài khoản và có con dấu riêng. 2. Nhiệm vụ - Cung ứng vật tư thiết bị chuyên ngành - Gia công chế tạo phù hợp cho các tầu công trình, các sản phẩm khác - Dịch vụ vận tải bốc xếp - Kinh doanh xăng, dầu, mỡ - Xí nghiệp vật tư, thiết bị phải thực hiện đầy đủ, kịp thời các Hợp đồng kinh tế kỹ thuật, lệnh sản xuất của GĐ công ty nạo vét đường biển1. Trong mọi trường hợp XNVTTB đều phải lấy việc phục vụ lợi ích của công ty NVĐB 1 lên hàng đầu trong hoạt động sản xuất kinh doanh. - GĐ XNVTTB phải thực hiện tốt công tác bảo hộ lao động, an toàn lao động đối với toàn bộ CBCNV của mình. - GĐ XNVTTB phải chăm lo tốt đời sống, tạo việc làm đầy đủ cho mọi CBCNV. 1.1.9.Đoàn TC54, HP01, Long Châu, HP2000, Long Châu 2 1. Chức năng - Là các đơn vị nạo vét sông, biển, phun hút tạo bãi công ty trực tiếp quản lý. 2. Nhiệm vụ - Mọi hoạt động sản xuất kinh doanh phải tuân thủ toàn bộ cá quy định của công ty và pháp luật. - Các sĩ quan, thuyền viên trên các phương tiện thủy phải tuân thủ đầy đủ các quy định của Điều lệ, chức trách thuyền viên trên tàu biển Việt Nam, luật hàng hải. - Đoàn tầu khi hoạt động trên vùng biển, cảng biển Việt Nam phải tuân thủ đầy đủ các quy định của Luật hàng hải, quy định của cảng vụ nơi thi công - Có trách nhiệm quản lý, sử dụng hiệu quả, an toà tài sản, thiết bị, nhân lực của công ty giao cho. - Trực tiếp cùng công ty tham gia công tác thị trường liên quan đến đơn vị mình và hỗ trợ thực thiện công tác thị trường của công ty. - Trực tiếp cùng phòng KHSX tổ chức khảo sát, đo đạt, nhận công trường, nghiệm thu công trường trong quá trình thi công nạo vét. - Tổ chức thực hiện tốt các lệnh sản xuất của lãnh đạo công ty giao cho đơn vị. - Trực tiếp cùng phòng KHSX thực hiện hoàn chỉnh hồ sơ hoàn công. - Đơn vị phải lập hạng mục sửa chữa, theo dõi, giám sát việc sửa chữa thiết bị, phương tiện về chất lượng, tiến độ, giá thành. - Thực hiện đúng quy trình vận hành an toàn thiết bị, đảm bảo tốt công tác an toàn lao động cho người lao động. - Thực hiện tốt công tác sửa chữa đột xuất trên công trường, thực hiện bảo dưỡng thiết bị máy móc đúng kỳ hạn, đúng quy trình. - Thực hiện đúng cơ chế phân phối tiền lương, thưởng do Cty ban hành đảm bảo công bằng, khuyến khích người lao động tốt, cần cù. Không được dùng quỹ lương để chi việc khác. - Đảm bảo an toàn thiết bị, phương tiện, con người trong công tác phòng chống bão, lụt. - Báo cáo định kỳ theo yêu cầu của các phòng ban chức năng: KHSX, TCKT, KTCĐ, TCLĐ. - Chăm lo bảo đảm đời sống CBCNV đơn vị mình ngày càng tốt 1.1.10.Chi nhánh Cty nạo vét đường biển I tại Tp. Hồ Chí Minh, Chi nhánh Cty nạo vét đường biển I tại Tp. Đà Nẵng 1. Chức năng: - Là đơn vị phụ thuộc, có nhiệm vụ thực hiện một phần chức năng, đại diện theo sự uỷ quyền của Công ty nạo vét biển I, được phép mở tài khoản tại ngân hàng, được sử dụng con dấu riêng để hoạt động. 2. Nhiệm vụ: - Nhiệm vụ của chi nhánh: Thực hiện công tác thị trường, phục vụ công tác sản xuất của Công ty tại khu vực mình quản lý. - Tài khoản của các Chi nhánh chỉ là tài khoản chuyên chi, mọi khoản thu đề phải thu về tài khoản của Công ty. Công ty sẽ giao khoán mức chi tiêu quản lý thường xuyên tại Chi nhánh, các khoản chi khác căn cứ thực tế yêu cầu Các chi nhánh sẽ lập dự toán Công ty sẽ duyệt cấp. - Chi nhánh thực hiện báo cáo trực tiếp mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của Chi nhánh với Giám đốc Cty. - Chi nhánh có trách nhiệm thông báo toàn bộ công tác thị trường với Phòng KHSX kịp thời, chính xác, cùng tham mưu cho Lãnh đạo Cty thực hiện tốt công tác thị trường. - Giám đốc Chi nhánh thay mặt Giám đốc Công ty điều hành, phục vụ sản xuất tại khu vực mình quản lý. - Chi nhánh Cty tại Tp. Đà Nẵng được giao thêm nhiệm vụ kinh doanh vật tư, thiết bị phục vụ trong và ngoài Cty. 1.1.11. Các đội Công trình. - Là các đơn vị thành viên hạch toán nội bộ, tự trang trải về các hoạt động kinh doanh của mình. Đội trưởng các đội phải chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty, pháp luật về mọi hoạt động của đơn vị mình. - Công ty sẽ hỗ trợ về tư cách pháp lý, nhân lực, thiết bị kỹ thuật, bảo lãnh tín dụng khi các dự án đầu tư có tính khả thi, khi cần thiết. - Các Đội công trình có nhiệm vụ tiếp cận, tìm kiếm thị trường, bám sát các dự án đầu tư xây dựng cùng Cty tổ chức tốt việc đấu thầu các công trình. - Công ty sẽ ký các hợp đồng kinh tế xây dựng có giá trị sản lượng từ 100 triệu đồng trở lên. Căn cứ vào thực tế công trường, Cty sẽ giao khoán và quy định mức trích nộp về Công ty. - Công trình do đội tự tìm có giá trị dưới 100 triệu đồng Công ty có thể uỷ quyền cho Đội tự ký, thực hiện hợp đồng. - Đội chịu trách nhiệm hoàn toàn việc lập dự toán, biện pháp kỹ thuật thi công, hồ sơ hoàn công và nghiệm thu từng giai đoạn, quyết toán công trình khi công trình hoàn thành. Đội phải tổ chức thi công đảm bảo đúng kỹ thuật theo thiết kế được duyệt, chịu trách nhiệm về chất lượng công trình, tiến độ thi công. - Công ty có thể bổ nhiệm Chỉ huy trưởng công trường đối với các công trường quan trọng. Chỉ huy trưởng công trình chịu trách nhiệm trực tiếp trước Giám đốc Cty về quyền hạn và trách nhiệm của mình (Được quy định trực tiếp trong quyết định bổ nhiệm) - Đội công trình được quyền ký Hợp đồng lao động thời vụ thời hạn dưới 3 tháng để phục vụ yêu cầu sản xuất. Toàn bộ công nhân hợp đồng thời vụ đều phải được học tập Nội quy an toàn lao động ngành nghề làm việc. - Đội trưởng các đội có trách nhiệm thực hiện tốt công tác Bảo hộ lao động, đảm bảo an toàn lao động cho toàn bộ CBCNV đơn vị mình. 1.2.Các phương tiện phục vụ cho sản xuất bao gồm: - Tàu Long Châu: là tàu hút bụng được Nhà nước đầu tư mua tại Cộng hòa liên bang Đức năm 1973. tàu được đóng năm 1969, tổng công suất 6000 mã lực, với 2 tổ bơm hút bùn, mỗi tổ bơm có công suất 5400m3/giờ. - Tàu TC54 là tàu cuốc gàu, chế tạo tại Cộng hòa Liên bang Đức năm 1954, năm 1956 Liên Xô mua và viện trợ cho Việt Nam. Tàu có công suất cuốc 400m3/giờ. - Tàu hút số 8 là tàu hút bụng đa năng, chạy bằng máy hơi nước với công suất 2600 mã lực, công suất bơm 4800m3/giờ. Liên Xô viện trợ cho Việt Nam năm 1958 . - Tàu TC81 và TC82 được Nhà nước đầu tư đóng mới tại Pháp đưa về nước năm 1982 và năm 1983 . Tàu có tổng công suất 2600 mã lực, năng suất cuốc 800m3/giờ. - Một phần Xí nghiệp cơ khí, văn phòng làm việc Ngã 5 và một cầu tàu được xây dưng từ thời Pháp thuộc. - Tàu hút bụng HB88 được thiết kế và đóng mới tại Việt. Nam Theo luật chung của Xí nghiệp nạo vét đường biển I. Tàu được đưa vào sản xuất năm 1989, tàu có tổng công suất 1500 mã lúc, 2 tổ bơm bùn mỗi tổ bơm có công suất 1320m3 / giờ. - Hoán cải Sàlan Singapore thành ụ nổi và xây dựng triền 500 tấn tại Xí nghiệp cơ khí. 1.3.Kết quả hoạt động kinh doanh trong 3 năm gần đây 1.3.1 Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2006: Tổng giá trị sản lượng SXKD năm 2006 toàn Công ty đạt 110.873.000.000 triệu đồng Trong đó: a, Xí nghiệp sửa chữa cơ khí đạt:7.821.000.000 triệu đồng b, Khối công trình:2.607.000.000 triệu đồng c, Kinh doanh nạo vét : Thi công 27 đầu công trường - Tổng khối lượng nạo vét đạt: 5.365.000 m3 - Giá trị sản lượng đạt: 100.445.000.000 triệu đồng Như vậy doanh thu năm 2006 so với 2005 đạt 159,9% So với kế hoạch nạo vét Tổng công ty giao đạt: 100,445 tỷ đồng/67,57 tỷ đồng = 148% d, Đầu tư trong năm 2006 Trong đó : Đầu tư đóng tầu hút 1500m3: 32.000.000.000 triệu đồng Đầu tư cho các tầu khác : 5.425.511.774 triệu đồng Kết quả có được như trên là nhờ sự chỉ đạo tận tình sát sao của các cơ quan cấp trên , sự giúp đỡ của các đơn vị khách hàng và tinh thần lao động hết mình của hơn 500 cán bộ công nhân viên của Công ty nạo vét Đường biển I 1.3.2. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2007: Tổng giá trị sản lượng SXKD năm 2007 toàn Công ty đạt 145.804.000.000 triệu đồng Trong đó: a, Xí nghiệp sửa chữa cơ khí(sửa chữa ngoài Công ty) đạt : 4.265.000.000 triệu đồng b, Khối công trình:6.007.000.000 triệu đồng c, Kinh doanh nạo vét : Thi công 27 đầu công trường - Tổng khối lượng nạo vét đạt: 5.206.000 m3 - Giá trị sản lượng đạt: 118.245.000.000 triệuđồng d, Công ty Cổ phần CT-VT : 17.287.000.000 triệu đồng Như vậy doanh thu năm 2007 so với 2006 đạt 117,3% So với kế hoạch nạo vét Tổng công ty giao đạt: 145,804 tỷ đồng/118 tỷ đồng = 123,5% 1.3.3. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2008: Tổng giá trị sản lượng SXKD năm 2008 đạt : 55.091.266.997 triệu đồng Trong đó : - Kinh doanh nạo vét Công ty (bao gồm cả thuê thầu phụ) : + Tổng khối lượng nạo vét đạt : 1.094.074 m3 + Giá trị sản lượng đạt : 39.671.557.000 triệu đồng Xí nghiệp sửa chữa cơ khí đạt : 15.419.649.567 triệu đồng 1.3.4.Những thuận lợi và khó khăn của công ty a, Khó khăn: - Tình hình thị trường bị giảm - Thị trường nạo vét năm 2007 diễn ra phức tạp - Khối công trình và khối cơ khí thị phần ngày càng giảm do có nhiều doanh nghiệp cạnh tranh - Khó khăn về tài chính vốn , nợ đọng luôn trên 50 tỷ đồng - Phương tiện xuống cấp - Giá nhiên liệu nguyên vật liệu lên cao tăng chi phí sản xuất giảm lợi nhuận b,Thuận lợi - Sát nhập với Tổng công ty thành công ty mẹ nên thị trường được mở rộng - Đc Tổng công ty đầu tư chiều sâu thiết bị được nâng cấp năng suất tăng - Mở rộng công tác tìm kiếm thị trường - Đổi mới cơ chế quản lý 2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty 2.1. Phân tích tình hình thực hiện chỉ tiêu chi phí – lợi nhuận 2.1.1.Ph©n tÝch chØ tiªu chi phÝ. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau nh­ chi phÝ._.n¨m 2005 th× ®Ó cã møc lîi nhuËn nh­ n¨m 2006 c«ng ty cÇn sö dông: = 1385.686 triÖu VN§ 141.340 0,102 So víi thùc tÕ n¨m 2006 th× c«ng ty tiÕt kiÖm 1385.686 - 1357.397 = 28289 triÖu VND TÝnh to¸n t­¬ng tù th× n¨m 2007 l¹i tiÕt kiÖm ®­îc: - 1368.674 = 323.086 triÖu VND vèn cè ®Þnh 175.943 0,104 Nh­ vËy, qua viÖc ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña c«ng ty trong 3 n¨m qua ta thÊy n¨m 2007 cã t¨ng so víi n¨m 2006 mét Ýt, ®iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt nhiÒu cè g¾ng cña c«ng ty trong n¨m 2007. Nh­ng xÐt thùc chÊt hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña c«ng n¨m 2007 th× thÊy c«ng ty ch­a thùc hiÖn ®­îc b¶o toµn vèn cè ®Þnh, møc b¶o toµn cßn thiÕu 22.072 triÖu VN§ do kÕt qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña c«ng ty ®¹t ®­îc trong n¨m 2007 ch­a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ. NÕu sè vèn cè ®Þnh ®­îc b¶o toµn th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c«ng ty sÏ gi¶m ®i, cô thÓ lµ: NÕu sè vèn cè ®Þnh ®­îc b¶o toµn th× sè vèn cè ®Þnh ®Õn cuèi n¨m lµ 1390.746 triÖu VN§ th× hiÖu qu¶ sö dông vèn theo lîi nhuËn cña n¨m 2007 lµ: = 0,126 ®ång lîi nhuËn/1 ®ång vèn cè ®Þnh so víi n¨m 175.943 1390.7462006 chØ t¨ng : 0,126 - 0,104 = 0,022 ®ång lîi nhuËn/ 1 ®ång vèn cè ®Þnh. T­¬ng tù nh­ vËy th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh theo doanh thu t¨ng: - 1,472 = 0,161 so víi tr­íc lµ 0,187 ®ång doanh thu/1 ®ång VC§ 2271.245 1390.746 5.3. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ë C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I BiÓu 10: C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ChØ tiªu N¨m 2005 N¨m 2006 N¨m 2007 1. Doanh thu 1682..331 1997.551 2271.245 2. Lîi nhuËn 137.134 141.340 175.943 3. Vèn l­u ®éng 354.463 424.291 456.225 4. Søc s¶n xuÊt cña VL§ 5,13 5,16 5. Søc sinh lêi cña VL§ 0,363 0,399 6.Sè vßng quay cña VL§ 5,13 5,16 7. Thêi gian 1 vßng lu©n chuyÓn (ngµy) 71 69 Qua b¶ng 10 ta rót ra mét sè nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng nh­ sau: Thø nhÊt lµ søc s¶n xuÊt cña VL§ n¨m 2007 lµ 5,16 ®ång doanh thu/1 ®ång vèn l­u ®éng, t¨ng 0,03 so víi n¨m 2006. NÕu søc s¶n xuÊt kh«ng thay ®æi so víi n¨m 2006 th× n¨m 2007 l­îng vèn l­u ®éng cÇn sö dông lµ: - 424.291 = 461.185 triÖu VND 2 x 2271. 245 5,13 vµ tiÕt kiÖm ®­îc: 461.185 - 456.225 = 4.960 triÖu VN§ Thø hai lµ søc sinh lîi cña VL§ n¨m 2007 t¨ng 0,036 so víi n¨m 2006, víi kÕt qu¶ nµy th× sè vèn l­u ®éng tiÕt kiÖm ®­îc n¨m 2007 so víi n¨m 2006 lµ: - 424. 291 - 456.225 = 88.867 triÖu VN§ 2 x 175.943 0.363 Thø ba lµ sè vßng quay cña vèn l­u ®éng n¨m 2007 cã cao h¬n mét chót so víi n¨m 2006, tõ 5,13 vßng lªn 5,16 vßng. Vßng quay t¨ng nhanh nµy thÓ hiÖn hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng. Cô thÓ h¬n n÷a lµ thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn gi¶m xuèng 2 ngµy lµm tèc ®é lu©n chuyÓn cao lªn, ®iÒu nµy cho cho phÐp c«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc sè vèn l­u ®éng Do ®ã sè VL§ c«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn lµ: x (69 - 71) = - 12.618 triÖu VND 2271.245 360 Nh­ vËy, qua viÖc ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ta thÊy c«ng ty ®· cã kÕt qu¶ t­¬ng ®èi tèt trong 3 n¨m trë l¹i ®©y, thÓ hiÖn ë c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ lu«n t¨ng. Tuy nhiªn kÕt qu¶ nµy sÏ trë lªn kh«ng mÊy thuyÕt phôc khi sè vèn l­u ®éng cña c«ng ty ch­a b¶o toµn ®­îc. Nh­ vËy vÒ thùc chÊt nÕu tÝnh theo sè vèn l­u ®éng ®­îc b¶o toµn th× hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng sÏ gi¶m xuèng. II. §¸nh gi¸ chung c«ng t¸c qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I 1. Nh÷ng thµnh tÝch cña C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I trong qu¶n lý vµ sö dông vèn. Trong thêi gian qua, trªn c¬ së ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, nhËn ®Þnh mét c¸ch khoa häc, thùc tÕ ®· roi s¸ng cho C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I tËp trung vµo x©y dùng vµ ph¸t triÓn nhanh chãng ®éi tµu, c¶ng biÕn theo h­íng tiÕn lªn hiÖn ®¹i b»ng c¸ch tiÕp cËn ngay víi khoa häc, c«ng nghÖ cao. XuÊt ph¸t tõ chiÕn l­îc ®ã, trong 3 n¨m qua b»ng nguån vèn vay vµ vèn tù bæ sung, c«ng ty ®· mua, vay mua, thuª mua ®­îc 13 tµu biÓn tæng träng t¶i nh÷ng tµu chuyªn dông, vËn chuyÓn container, tµu chë hµng rêi cì lín, tuæi b×nh qu©n lµ 13 víi trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phï hîp tiªu chuÈn quèc tÕ.H¬n thÕ n÷a, thùc tiÔn nµy cßn thÓ hiÖn kh¶ n¨ng n¾m b¾t thêi c¬ còng nh­ quyÕt ®Þnh ®Çu t­, xu h­íng ®Çu t­ cña c«ng ty ®ang ®i theo h­íng ®óng ®¾n. Nh­ vËy, tuy khã kh¨n chång chÊt khã kh¨n trong viÖc t¹o vèn, vay vèn cho ph¸t triÓn, nh­ng víi sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kinh doanh, c«ng ty ®· nhanh chãng, kÞp thêi huy ®éng vèn tõ c¸c nguån kh¸c nhau, ®Æc biÖt ®· ph¸t huy néi lùc, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vay vèn ®Ó ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh liªn tôc ®Òu ®Æn. Trong c«ng t¸c huy ®éng vèn c«ng ty ®· kh«ng qu¸ phô thuéc vµo kÕ ho¹ch mµ ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p thay ®æi c¬ cÊu vèn gi÷a c¸c nguån. Do vËy trong n¨m qua C«ng ty n¹o vÐt §­êng biÓn I ®· t¹o ®­îc mét sè c¬ së vËt chÊt võa ®¸p øng yªu cÇu khai th¸c hiÖn t¹i võa ®ãn h­íng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. 2. Nh÷ng tån t¹i trong qu¶n lý vµ sö dông vèn Mét lµ, do c«ng t¸c qu¶n lý ®éi tµu ch­a tèt nªn ®· x¶y ra mét sè tµu bÞ n¹n Hai lµ, trong c«ng t¸c khÊu hao, c«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao c¬ b¶n mµ kh«ng trÝch khÊu hao söa ch÷a lín lµ mét h¹n chÕ Ba lµ, c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng ®Þnh møc ch­a chÝnh x¸c. Bèn lµ, c¶ trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh, tØ lÖ vèn chiÕm dông ®· gi÷ tØ phÇn quan träng N¨m lµ, viÖc b¶o toµn vèn ë c«ng ty ch­a ®­îc tèt, trong khi vèn cè ®Þnh b¶o toµn thiÕu S¸u lµ, trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng thùc tÕ ®· Ên ®Þnh l­îng tiÒn mÆt vµ kho¶n ph¶i thu chiÕm tØ lÖ kh¸ lín 3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i ë C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I Tr­íc hÕt lµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan: XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c "t«n träng tèi ®a quyÒn tù chñ vÒ kinh doanh, tù chñ vÒ tµi chÝnh cña c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c ®oµn tµu, c«ng ty kh«ng trùc tiÕp can thiÖp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c ®oµn tµu trùc thuéc" mäi quyÒn quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý vµ sö dông vèn lµ do c¸c xÝ nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp. Do vËy khi tõng chñ thÓ trong c«ng ty kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ ®ång vèn cña m×nh kh«ng nh÷ng sÏ g©y ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ chung cña c«ng ty, mµ cßn rÊt khã cho c«ng ty trong vai trß trî gióp vèn ®· h¹n chÕ cña m×nh. TiÕp theo lµ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan khã kh¨n nh×n thÊy ®Çu tiªn lµ t×nh h×nh suy tho¸i kinh tÕ trong khu vùc vµ ¶nh h­ëng cña ®Êt n­íc. Do vËy viÖc t×m kiÕm nguån vèn trong thêi kú ®ang kh¸t vèn l¹i cµng trë lªn khã kh¨n Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ë C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I I.Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty Trong những năm qua chúng ta đã điều hành kế hoạch bằng tài chính và chúng ta đã thành công, thể hiện một doanh nghiệp kinh doanh đi lên lấy tài chính làm gốc và từ nền tài chính đó đã giúp cho Giám đốc đi đến quyết định đầu tư lớn, đầu tư về chiều sâu để tạo nên bước nhảy vọt về doanh thu 1. Về đầu tư: - Phải duy trì những đội tàu sẵn có bằng cách đầu tư trang bị thay thế những máy móc thiết bị đã cũ. Cải tiến, đổi mới trang bị những thiết bị mới đáp ứng sự phát triển của KHKT để đội tàu đủ sức đảm bảo thực hiện những công trình trong nước và vươn ra thị trường quốc tế, trước mắt là khu vực Đông Nam á. 2/ Về quản lý: - Quản lý chặt nhiên liệu. KHCB. KHCS lớn cua các đơn vị. Thực hiện thu hồi vốn nhanh, đầu tư có hiệu quả. - Nghiên cứu tham mưu cho Giám đốc hoàn thiện việc hạch toán các đơn vị đoàn tàu, để phát huy hiệu quả cao nhất. 3/ Về thị trường: Dưới sự chỉ đạo của Tổng công ty kết hợp chặt chẽ với các phòng ban kinh tế kỹ thuật của Tổng công ty thi công tốt những công trình được Tổng công ty giao. Trong nội bộ Công ty, Phòng KD-TT cùng các Chi nhánh, đoàn tàu làm tốt công tác tiếp thị nhạy bén, kịp thời nắm bắt thông tin từ Chủ đầu tư, có phương án liên doanh, liên kết hợp tác với các đơn vị bạn để tìm kiếm thêm công trình và những công trình này phải thực sự mang lại hiệu quả kinh tế cao. 4/ Công tác tổ chức: - Để dần từng bước Cổ phần hóa toàn bộ Cty trong năm 2009, trước tiên theo nghị quyết của Hội đồng quản trị Tổng cty đã thống nhất cho Cổ phần hóa XN cơ khí và thành lập Cty Cổ phần XD và nạo vét miền Trung trên cơ sở các Đoàn tàu TC-54 , tàu HB-2000 và Đoàn HXT HP - 05, và Công ty Cổ phần thương mại. - Sau khi sáp nhập với Tổng công ty, Công ty nạo vét đường biển I thành Chi nhánh Tổng công ty - Công ty nạo vét đường biển I và là đơn vị hạch toán phụ thuộc với phương hướng đưa Đoàn tàu TC-82 cùng với các tầu lớn của Cty như : Long Châu, Long Châu 02, Đoàn HP - 01 tập trung thành một đội tàu sẵn sàng đảm nhận thi công những công trình lớn đạt hiệu quả và chất lượng. - Khâu cán bộ luôn luôn rà xét thay đổi từ các phòng ban, thủ trưởng đơn vị, bố trí đúng người đúng việc, phát huy tối đa sở trường, tài năng của từng cán bộ. - Ban hành những cơ chế quản lý phù hợp cho các đơn vị hạch toán nội bộ, tạo điều kiện cho các thủ trưởng và cán bộ ở các đơn vị chủ động phát huy tối đa sức mạnh của đơn vị và tài năng cá nhân. Nghiên cứu quy mô phát triển của Công ty một vài năm tới với sự sắp xếp dây chuyền sản xuất như hiện nay là tương đối hợp lý, gọn nhẹ song ứng với sự phát triển đổi mới của Tổng Công ty Công ty cũng đổi mới phù hợp với mô hình tổ chức mới. - Luôn luôn phải đào tạo đội ngũ cán bộ trực tiếp và thợ bậc cao ở các đơn vị và trên các phương tiện một vài năm tới. Hiện tại cũng đã có sự báo động thiếu nhân sự chỗ này, chỗ khác. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p cho C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I 1. Ph¸t huy c¬ chÕ ®iÒu hoµ vèn trong C«ng ty. §iÒu d¸m kh¼ng ®Þnh ®Çu tiªn lµ vèn lµ yÕu tè cùc kú quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng cã vèn th× c«ng ty kh«ng thÓ ho¹t ®éng nh­ng quan träng h¬n c¶ khi ®· liªn kÕt h×nh thµnh c«ng ty lµ vÊn ®Ò ®iÒu hoµ vèn. §iÒu hoµ vèn lµ yªu cÇu hÕt søc kh¸ch quan, trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh lu«n ph¶i bè trÝ s¾p xÕp ®iÒu chØnh l¹i tµi s¶n, m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t­, tiÒn vèn, lao ®éng... gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña c«ng ty cho phï hîp víi t×nh h×nh ë trong tõng thêi ®iÓm cô thÓ nh»m thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ nhÊt nhiÖm vô ®Æt ra cho c«ng ty.Toµn bé qu¸ tr×nh s¾p xÕp nªu trªn suy cho cïnglµ s¾p xÕp vÒ vèn. Nh­ vËy muèn ®iÒu chØnh m¸y mãc thiÕt bÞ, hay lao ®éng vËt t­ tõ ®¬n vÞ nµy sang ®¬n vÞ kh¸c th× c¬ chÕ vèn ph¶i cho phÐp ®iÒu hoµ th× kÕ ho¹ch ®iÒu phèi tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng míi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. Muèn vËy, c«ng ty ph¶i thùc hiÖn vai trß ®iÒu hoµ vèn, kh«ng cã c¬ chÕ ®iÒu hoµ vèn th× vai trß quan träng tr­íc hÕt nªu trªn cña c«ng ty sÏ trë lªn v« hiÖu. Nh­ thÕ, nÕu c«ng ty kh«ng ph¸t huy vai trß ®iÒu hoµ vèn cña m×nh, kh«ng gióp ®ì ®­îc c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ chÝnh m×nh th× sÏ ®i ng­îc l¹i logic tù nhiªn. Râ rµng lµ c«ng ty nhËn vèn cña Nhµ n­íc, do ®ã c«ng ty ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nhµ n­íc vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Trong tr­êng hîp qu¶n lý vµ sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶, hoÆc bÞ mÊt m¸t hao hôt th× ng­êi ph¶i gi¶i thÝch tr­íc nhµ n­íc vÒ vÊn ®Ò nµy, ®Çu tiªn ph¶i lµ c«ng ty chø kh«ng ph¶i lµ c¸c c«ng ty thµnh viªn. C«ng ty kh«ng thÓ nãi: xin h·y lµm viÖc víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cßn c«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi mét phÇn.C«ng ty ®øng ra nhËn vèn cña nhµ n­íc, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn. ViÖc ph©n c«ng, ph©n cÊp cô thÓ trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn ®­îc giao lµ chuyÖn néi bé cña c«ng ty, do c«ng ty quyÕt ®Þnh. Trong viÖc ph©n cÊp qu¶n lý nµy, møc ®é ph©n cÊp cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn nhiÒu hay Ýt lµ tuú thuéc vµo t×nh h×nh cô thÓ. Tuy nhiªn c«ng ty ph¶i gi÷ quyÒn quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò then chèt. Do vËy, nÕu c«ng ty chØ thùc hiÖn vay quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn mµ th«i (tøc lµ ph¶i tr¶ c¶ gèc vµ l·i) chø kh«ng thùc hiÖn ®iÒu hoµ, kh«ng ph¸t huy vai trß ®iÒu hoµ th× c«ng ty cÇn xem xÐt l¹i, bëi lÏ xÐt ®Õn cïng quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn chÝnh lµ bé phËn tÝch luü chung míi ®­îc lµm ra cña c«ng ty, t¹i sao c«ng ty "Héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc" l¹i kh«ng ph¶i lµ ng­êi tr­íc hÕt trong c«ng ty cã quyÒn quyÕt ®Þnh sö dông sè tÝch lòy nµy vµo nh÷ng viÖc g×. Do vËy gi¶i ph¸p hîp lý ë ®©y lµ: c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn chØ ®­îc gi÷ laÞ mét sè phÇn quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt, mét phÇn ph¶i ®ù¬c tËp trung vÒ c«ng ty. §iÒu nµy hoµn toµn phï hîp víi chñ tr­¬ng ph©n ®Þnh râ ranh giíi gi÷a qu¶n lý Nhµ n­íc vµ qu¶n lý kinh doanh mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra tõ nhiÒu n¨m nay. Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn ®iÒu hoµ vèn lµ doanh nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp trong C«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I ph¶i kh¸c so vãi doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp ®øng mét m×nh. Mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp ®øng mét m×nh chØ ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty ®ã, cßn mét doanh nghiÖp trong tæ chøc c«ng ty kh«ng nh÷ng ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty mµ cßn tu©n thñ theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty mµ nã lµ thµnh viªn. Mäi sù coi träng qu¸ møc ®Õn tÝnh ®éc lËp cña ®¬n vÞ thµnh viªn nh­ mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp ®øng mét m×nh ®Òu dÉn ®Õn xem nhÑ vai trß cña c«ng ty, mµ ®· lµ doanh nghiÖp thµnh viªn cña c«ng ty th× kh«ng cßn ®­îc ho¹t ®éng theo c¬ chÕ nh­ mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp n÷a. Cã x¸c ®Þnh râ rµng nh­ vËy th× viÖc thùc hiÖn vai trß ®iÒu hoµ vèn gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn cña c«ng ty míi ®­îc ph¸t huy. 2. C¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Nh­ chóng ta ®· biÕt nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· thùc hiÖn trÝch khÊu hao c¬ b¶n theo tØ lÖ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Víi tØ lÖ nµy c«ng ty ph¶i mÊt mét thêi gian dµi míi thùc hiÖn khÊu hao hÕt tµi s¶n cè ®Þnh vµ thùc hiÖn ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh. Lµm nh­ vËy lµ kh«ng thÝch hîp, nhÊt lµ trong gian ®o¹n hiÖn nay khi khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn m¹nh mÏ, cã nhiÒu m¸y mãc míi ra ®êi, tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng nh÷ng dÔ bÞ hao mßn mµ cßn hao mßn rÊt nhanh chãng. Do vËy, ®Ó ®¶m b¶o cã quü khÊu hao ®ñ ®Ó thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh, nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ, ®­a kü thuËt vµo s¶n xuÊt th× trong trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cÇn tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè nh­: khoa häc kü thuËt, gi¸ c¶, xu h­íng thÞ tr­êng th× c«ng ty nªn theo "ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao theo tØ lÖ gi¶m dÇn..." . 2.1. C¬ së cña ph­¬ng ph¸p Ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao theo tØ lÖ gi¶m dÇn dùa trªn c¸c c¬ së : khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tµi s¶n cè ®Þnh dÔ bÞ hao mßn v« h×nh. §Ó h¹n chÕ hao mßn v« h×nh trong thêi gian sö dông ®ßi hái ph¶i khÊu hao nhanh (trªn c¬ së tËn dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ). Nhanh chãng thu håi vèn ®Ó ®æi míi trang thiÕt bÞ, øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, trªn thÞ tr­êng gi¸ c¶ lu«n biÕn ®éng, tµi s¶n cña c«ng ty còng chÞu sù biÕn ®éng nµy vµ ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh. Do vËy cÇn tiÕn hµnh khÊu hao nhanh ®Ó b¶o toµn vèn ®· ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh, ®ång thêi còng phï hîp víi thùc tÕ lµ c«ng suÊt lµm viÖc cña m¸y mãc thiÕt bÞ gi¶m dÇn theo thêi gian. 2.2. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p Theo ph­¬ng ph¸p nµy, trÝch khÊu hao hµng n¨m dùa vµo tØ lÖ khÊu hao luü tho¸i gi¶m dÇn so víi nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. TØ lÖ khÊu hao gi¶m dÇn ®ù¬c x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: TKt = 2 (T - t + 1) T(T + 1) Trong ®ã: TKt : tØ lÖ khÊu hao n¨m t T: Tæng thêi gian ho¹t ®éng m¸y mãc t: Sè n¨m trÝch khÊu hao (t = 1:T) VÝ dô: Mét m¸y cã nguyªn gi¸ lµ 42.000.000 VN§, thêi gian sö dông lµ 6 n¨m, ¸p dông c«ng thøc trªn ta cã tØ lÖ trÝch vµ møc trÝch khÊu hao trong 6 n¨m sö dông nh­ sau: N¨m thø nhÊt T = 6 , t = 1 , thay vµo c«ng thøc ta cã TK1 = = 2 ( 6 - 1 + 1) 6 6 21 6 ( 6 + 1) 21 Møc trÝch khÊu hao : = x 421.000.000 = 12.000.000 VN§ C¸c n¨m cßn l¹i ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu ®å d­íi: BiÓu 10: TrÝch khÊu hao c¬ b¶n theo tû lÖ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc Sè n¨m trÝch (t) 1 2 3 4 5 6 Tæng TØ lÖ khÊu hao (TK) 6/21 5/21 4/21 3/21 2/21 1/21 21/21 Møc trÝch 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 42.000 2.3. Ap dông ph­¬ng ph¸p nµy cho c«ng ty Do viÖc mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh cña c«ng t¹i c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, v× thÕ c«ng ty cÇn ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao tØ lÖ gi¶m dÇn tÝnh cho tõng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc tµi s¶n cè ®Þnh mua cïng mét ®ît cã chøc n¨ng t­¬ng tù nhau. ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó trÝch khÊu hao cho mét chiÕc tµu do c«ng ty mua n¨m 2003. Nguyªn gi¸ cña chiÕc tµu: 48.036 triÖu VN§ Theo c«ng thøc trªn th× møc khÊu hao trong c¸c n¨m: 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 cña chiÕc tµu nµy: BiÓu 11: TrÝch khÊu hao c¬ b¶n theo tû lÖ gi¶m dÇn §¬n vÞ : 1.000.000 VN§ Sè n¨m trÝch 1 2 3 4 5 6 Tæng TØ lÖ khÊu hao (TK) 6/21 5/21 4/21 3/21 2/21 1/21 21/21 Møc trÝch 13.725 11.437 9.150 6.863 4.575 2.286 48.036 Nh­ vËy, nÕu tÝnh theo c¸ch tÝnh cña c«ng ty ®ang ¸p dông, møc trÝch khÊu hao lµ 4. 323 triÖu VN§ th× c«ng ty cÇn 11 n¨m míi thu håi ®­îc vèn ®Çu t­ ban ®Çu. Víi ph­¬ng ph¸p tÝnh míi, sau 6 n¨m sö dông c«ng ty ®· cã thÓ thu håi ®­îc vèn ®Çu t­ cho chiÕc tµu trªn. §iÒu nµy h¹n chÕ ®­îc hao mßn v« h×nh vµ sù t¸c ®éng cña gi¸ c¶ tíi vèn cè ®Þnh. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy ®· ®éi chi phÝ khÊu hao trong gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng h¬n so víi ph­¬ng ph¸p cò trong n¨m ®Çu tiªn lµ=13.725-4.323=9.402 (triÖuVN§) lµm ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn viÖc ®Þnh gi¸. Song theo ph­¬ng ph¸p nµy c«ng ty cã ®iÒu kiÖn thu håi sím vèn ®Çu t­ ban ®Çu, cã ®iÒu kiÖn ®æi míi, c¶i tiÕn thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ do vËy cã thÓ c¹nh tranh tèt h¬n víi c¸c h·ng tÇu n­íc ngoµi. 3. Thanh lý, b¸n bít mét sè tµu qu¸ cò hoÆc kh«ng cßn phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng §æi míi ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng lu«n lµ vÊn ®Ò th­êng xuyªn ®èi víi ®éi ngò tµu cña c«ng ty. Trong khi ®ã, ngoµi nh÷ng chiÕc tµu mµ c«ng ty ®· vay mua, thuª mua trong 3 n¨m ho¹t ®éng võa qua th× cßn l¹i lµ c¸c tµu cao tuæi (cã nh÷ng chiÕc tuæi tµu ®· v­ît qu¸ 27, trong thiÕt bÞ l¹c hËu, kh¶ n¨ng chuyªn dïng thÊp, kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn t¹i. Tæng quan ra th× b¶n th©n ®éi tµu cña c«ng ty kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc c¹nh tranh cÇn thiÕt, ®Æc biÖt mµ khi ®éi tµu nµy ®ang bÞ gÇn 30 h·ng tµu n­íc ngoµi th­êng xuyªn ho¹t ®éng trªn c¸c tuyÕn vËn t¶i ®Õn ViÖt Nam, trong ®ã cã kho¶ng 17 h·ng ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng trªn tuyÕn liner c¹nh tranh quyÕt liÖt, kÓ c¶ trªn c¸c tuyÕn néi ®Þa ViÖt Nam mµ x­a nay vèn lµ vÞ trÝ ®éc t«n cña c¸c h·ng tµu trong n­íc.T×nh tr¹ng nh­ vËy xuÊt ph¸p tõ nhiÒu nguyªn nh©n, mµ chñ yÕu lµ trong nhiÒu n¨m qua ch­a x©y dùng ®­îc mét quy ho¹ch ph¸t triÓn ®éi tµu hîp lý ë ph¹m vi quèc gia, ®Çu t­ manh món trªn mét diÖn réng vµ kh«ng kÞp chñ ®éng thay ®æi c¬ cÊu ®éi tµu cho phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn c«ng nghÖ vËn t¶i theo c¸c ph­¬ng thøc míi trªn thÕ giíi mµ suy cho cïng lµ xu thÕ yªu cÇu thùc tÕ cña kh¸ch hµng. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã, b­íc ®i chiÕn l­îc c¬ b¶n cña c«ng ty lµ tËp trung x©y dùng ph¸t triÓn ®éi tµu theo h­íng ®i th¼ng lªn hiÖn ®¹i nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, tõng b­íc giµnh l¹i vµ t¨ng thªm thÞ phÇn, tiÕn tíi chia sÎ thÞ phÇn cña khu vùc.Tuy nhiªn, viÖc cô thÓ cÇn lµm ngay lµ ph¶i thanh lý, b¸n bít mét sè tµu ®· qu¸ cò hoÆc kh«ng cßn phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. §iÒu nµy tù b¶n th©n nã cã lý do cña nã: Mét lµ, ®èi víi nh÷ng tµu qu¸ cò th× chi phÝ cho ho¹t ®éng cao, n¨ng suÊt l¹i kÐm, chi phÝ söa ch÷a còng qu¸ cao (b×nh qu©n mét tµu hµng n¨m chi phÝ söa ch÷a lµ 1 tØ ®Õn 1,5 tØ VN§), kh«ng ®¶m b¶o an toµn trong qóa tr×nh thi c«ng, dÉn ®Õn gi¸ thµnh cao vµ gi¸ c­íc còng t¨ng theo. §©y lµ mét ®iÒu mµ tù b¶n th©n nh÷ng chiÕc tµu thÊy cÇn ph¶i lo¹i bá. Hai lµ, ®èi víi nh÷ng tµu kh«ng cßn phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng th× rÊt khã x¸c ®Þnh ®­îc nguån hµng hoÆc nguån hµng kh«ng ®Òu khi cã khi kh«ng. NÕu kh«ng b¸n, thanh lý chóng ®i ®Ó ®Çu t­ tµu míi th× ®ång nghÜa víi viÖc tr× trÖ trong kinh doanh, dÉn tíi tù ®µo må ch«n m×nh. Ba lµ, viÖc thanh lý, b¸n bít c¸c tµu sÏ lµm gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ, ®ång thêi c«ng ty cã thÓ tËp trung vèn ®Çu t­ n©ng cÊp c¸c tµu cßn l¹i phï hîp víi yªu cÇu hiÖn nay, thuª mua c¸c tµu kh¸c. Tuy nhiªn khi thùc hiÖn c«ng viÖc nµy, vÊn ®Ò vÒ ng­êi lao ®éng d«i d­ ra tõ ®ã tµu ®ã sÏ trë thµnh g¸nh nÆng ®èi víi c«ng viÖc vËn t¶i biÓn. Trong sè lao ®éng nµy cã: Sè l­îng lao ®éng d«i d­ do tuæi t¸c, sè l­îng lao ®éng d«i d­ do tr×nh ®é chuyªn m«n kh«ng phï hîp víi c«ng nghÖ míi nh­ng l¹i cã nhiÒu n¨m cèng hiÕn kh«ng nhá. Do vËy c«ng ty cã thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy theo h­íng sau: Víi nh÷ng ng­êi tuæi t¸c kh«ng phï hîp th× bè trÝ nghØ h­u hoÆc lµ bè trÝ c«ng viÖc kh¸c. Víi nh÷ng ng­êi tr×nh ®é chuyªn m«n tuy kh«ng phï hîp nh­ng cßn trong ®é tuæi phï hîp th× cho ®i ®µo t¹o l¹i hoÆc ®µo t¹o n©ng cao cho phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. Nh÷ng c«ng nh©n ®· ®µo t¹o l¹i cã thÓ cho ®¬n vÞ kh¸c thuª hoÆc xuÊt khÈu lao ®éng. Lµm nh­ vËy c«ng ty võa ®¶m b¶o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, võa cã nh÷ng kho¶n thu tõ viÖc cho thuª nµy. 4. H¹n chÕ vèn l­u ®éng bÞ chiÕm dông nh»m thu håi vèn nhanh, t¨ng vßng quay cña vèn Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc chiÕm dông vèn lÉn nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng. Trong t×nh h×nh chung ®ã, sè vèn bÞ chiÕm dông cña c«ng chiÕm tØ lÖ kh«ng nhá trong tæng sè vèn l­u ®éng, thÓ hiÖn trong n¨m 2007 nh­ sau: §Çu n¨m : 272. 139 VN§ Cuèi n¨m: 284.093 VN§ L­îng vèn bÞ chiÕm dông nµy kh«ng nh÷ng kh«ng sinh l·i mµ cßn lµm gi¶m vßng quay cña vèn, h¹n chÕ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c«ng ty. Do vËy cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau ®Ó h¹n chÕ vèn bÞ chiÕm dông trong kh©u l­u th«ng. Thø nhÊt: Tr­íc khi ký hîp ®ång, c«ng ty cÇn n¾m t×nh h×nh tÝn dông cña c¸c kh¸ch hµng vÒ c¸c mÆt sau: - B¸o c¸o tµi chÝnh: C«ng ty cã thÓ ®Ò nghÞ kh¸ch hµng cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh nh­ b¶ng tæng kÕt tµi s¶n, b¸o c¸o thu nhËp, mét sè tØ lÖ nh­ lîi nhuËn vèn, tèc ®é chu chuyÓn vèn l­u ®éng. - B¸o c¸o tÝn dông vÒ t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Ó xem xÐt lÞch sö thanh to¸n cña doanh nghiÖp víi c¸c kh¸ch hµng kh¸c, tr¶ tiÒn ®óng h¹n hay kh«ng, bao nhiªu lÇn g©y r¾c rèi trong viÖc tr¶ tiÒn... - Quan hÖ tÝn dông víi c¸c ng©n hµng cña doanh nghiÖp Thø hai: lµ khi ký kÕt hîp ®ång, c«ng ty cÇn tho¶ thuËn trong hîp ®ång cã phÇn ph¹t hµnh chÝnh nÕu kh¸ch hµng tr¶ tiÒn chËm tuú vµo gi¸ trÞ c«ng tr×nh. Lµm nh­ vËy sÏ ®¶m b¶o c¶ hai bªn ®Òu cã tr¸ch nhiÖm h¬n n÷a trong vÊn ®Ò thanh to¸n cña m×nh. Thø ba: Lµ khi x¶y ra tranh chÊp hîp ®ång, c¶ c«ng ty vµ kh¸ch hµng cÇn ph¶i nhanh chãng gi¶i quyÕt døt ®iÓm kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng chi phÝ cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp lín h¬n c¶ gi¸ trÞ hîp ®ång hoÆc dÔ g©y t×nh tr¹ng ø ®äng vèn l©u, mÊt uy tÝn cña c«ng ty víi kh¸ch hµng hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai. NÕu c¶ hai phÝa kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc th× cã thÓ ®­a ra toµ vµ chi phÝ nµy do hai bªn chÞu. MÆt kh¸c, phÝa c«ng ty ph¶i lu«n s½n sµng t¹o c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó khi kh¸ch hµng yªu cÇu ®¸p øng ngay vµ ®óng tiÕn ®é trong hîp ®ång ®· ký kÕt. Nªn ch¨ng c«ng ty còng cÇn m¹nh d¹n chi phÝ ®Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng thùc hiÖn ®óng thêi h¹n trong hîp ®ång, nh»m t¨ng tèc ®é tiªu thô vµ thu hót kh¸ch hµng ngµy cµng ®«ng. Thø t­, lµ môc tiªu kinh doanh cña c«ng ty còng nh­ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kh¸c lµ lîi nhuËn, kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã c«ng ty cßn cã nhiÖm vô lµ b¶o ®¶m c«ng ¨n viÖc lµm cho mét sè lao ®éng t­¬ng ®èi lín. Do ®ã trong nh÷ng n¨m qua, ®«i lóc c«ng ty ®· ph¶i ký kÕt nh÷ng hîp ®ång kh«ng mÊy ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, thËm chÝ chÊp nhËn thua lç. Nh­ vËy cã nghÜa r»ng muèn t¹o ra mét c¬ chÕ thu håi nhanh vèn, b¶o toµn ®­îc vèn, t¨ng vßng quay vèn ®ßi hái ph¶i mét hÖ thèng ®ång bé bëi chóng lµ c¸c chØ tiªu mang tÝnh chÊt tæng hîp. ë ®©y kh«ng nh÷ng lµ vÊn ®Ò viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng mµ cßn rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c n÷a. Tuy nhiªn chóng ta còng cÇn thÊy r»ng kh«ng ph¶i lóc nµo thu tiÒn ngay còng cã lîi nhÊt lµ ®èi víi c¸c b¹n hµng truyÒn thèng hoÆc nh÷ng b¹n hµng n»m trong diÖn ­u tiªn. Khi ®ã c«ng ty nªn cho phÐp kh¸ch hµng tr¶ chËm nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o thu håi ®óng thêi h¹n vµ chi phÝ cho viÖc kh¸ch hµng thanh to¸n chËm lµ nhá nhÊt. 5. Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch s¸t víi nhu cÇu vèn thùc tÕ cña C«ng ty 5.1. Sù cÇn thiÕt cña ph­¬ng ph¸p. Trong thêi gian qua viÖc lËp kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng cña c«ng ty ®· béc lé mét sè tån t¹i chñ yÕu sau: - ViÖc x¸c ®Þnh vèn l­u ®éng dùa vµo doanh thu kÕ ho¹ch vµ sè vßng quay cña vèn kÕ ho¹ch lµ ch­a khoa häc, do ®ã ch­a x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn cho tõng kh©u, tõng bé phËn, ®iÒu nµy dÉn ®Õn c«ng ty ph¶i ®i vay ng¾n h¹n ng©n hµng víi tØ lÖ lín. - L­îng vèn ®­îc x¸c ®Þnh kh«ng s¸t víi thùc tÕ, thÊp h¬n so víi thùc tÕ, duy cã nguån tÝn dông sôt gi¶m. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do doanh thu thùc tÕ n¨m 2007 lín h¬n doanh thu kÕ ho¹ch ®Ò ra (kÕ ho¹ch lµ 2.156.000 triÖu VN§, thùc hiÖn lµ 2.271.245 triÖu VN§, t¨ng 11%) vµ t×nh h×nh suy gi¶m kinh tÕ. C¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ c«ng ty cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p phÇn tr¨m cña tµi s¶n nî vµ tµi s¶n cã trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n trªn doanh thu thùc tÕ n¨m tr­íc ®ã ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Þnh møc. ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy h¹n chÕ ®­îc nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p mµ c«ng ty ®ang ¸p dông, gióp cho c«ng ty x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c, s¸t thùc tÕ h¬n vÒ nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 5.2. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p. §©y lµ ph­¬ng ph¸p dù ®o¸n ng¾n h¹n vµ ®¬n gi¶n cã thÓ sö dông ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Tr×nh tù tiÕn hµnh nh­ sau: - TÝnh sè d­ trªn c¸c tµi kho¶n trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n trong n¨m cña c«ng ty. - Chän nh÷ng kho¶n chÞu sù biÕn ®éng trùc tiÕp vµ cã quan hÖ chÆt chÏ víi doanh thu vµ tØ lÖ phÇn tr¨m trªn doanh thu trong n¨m. - Dïng phÇn tr¨m ®ã ­íc tÝnh nhu cÇu ®ã cña n¨m cÇn lËp kÕ ho¹ch. 5.3. Ap dông ®Ó x¸c ®Þnh vèn l­u ®éng ®Þnh møc cho n¨m 2007. N¨m 2006 doanh thu ®¹t 1977.551 triÖuVN§. * XÐt bªn tµi s¶n. Khi doanh thu th× c¸c môc bªn tµi s¶n cã thÓ thay ®æi tØ lÖ thuËn víi doanh thu. Tuy nhiªn do tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña vèn cè ®Þnh lµ kh«ng trùc tiÕp thay ®æi tØ lÖ thuËn víi doanh thu nªn ta chØ xÐt hai kho¶n môc ®ã lµ: -Tµi s¶n l­u ®éng. - Tµi s¶n trong thanh to¸n. Ta tÝnh chÊt chØ tiªu sau - TØ lÖ % tµi s¶n l­u ®éng trªn doanh thu lµ: x 100% = x 100% = 17% Tµi s¶n l­u ®éng 2006 330. 743 Doanh thu n¨m 2006 1997.551 - TØ lÖ % tµi s¶n trong thanh to¸n trªn doanh thu lµ x 100% = 8% x 100% = Tµi s¶n trong thanh to¸n 2006 159.805 Doanh thu n¨m 2006 1977.551 * XÐt bªn nguån vèn. Khi doanh thu t¨ng th× chØ cã nguån vèn tÝn dông g¾n h¹n vµ nguån vèn trong thanh to¸n chÞu sù biÕn ®éng trùc tiÕp, do vËy chØ xÐt hai kho¶n môc nµy. - TØ lÖ phÇn tr¨m nguån vèn tÝn dông ng¾n h¹n trªn doanh thu lµ: x 100% = 2,1% x 100% = TÝn dông g¾n h¹n n¨m 2006 42.196 Doanh thu n¨m 2006 1997.551 - TØ lÖ phÇn tr¨m nguån vèn trong thanh to¸n trªn doanh thu lµ: x 100% = =+ == x 100% = 6% Nguån vèn trong thanh to¸n 120.529 Doanh thu n¨m 2006 1997.551 Qua viÖc tÝnh to¸n ta cã chªnh lÖch : (17 + 8) - (2,1 + 6) = 16,9% cho ta biÕt cø 100 ®ång doanh thu t¨ng thªm t h× ph¶i t¨ng 16,9 ®ång vèn l­u ®éng. Doanh thu kÕ ho¹ch n¨m 2007 lµ 2.156.000 triÖu VN§, do ®ã nhu cÇu vèn l­u ®éng n¨m 2007 so víi n¨m 2006 t¨ng: ( 2156.000 - 1997.551) x 0,169 » 26.778 t riÖu VN§ Trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng n¨m 2006 th× tµi s¶n l­u ®éng chiÕm x 100% = 78% 330.743 424.291 Víi nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Þnh møc x¸c ®Þnh l¹i cho n¨m 2007 lµ 330.743 + (26.778 x 0,78) = 351.630 VN§ - HiÖu qu¶ ®em l¹i so víi c¸ch tÝnh cò lµ: 357.982 - 351.630 = 6.352 triÖu VN§ Nh­ vËy theo c¸ch tÝnh míi nµy, c«ng ty sÏ tiÕt kiÖm ®­îc 6.352 triÖu VN§, ®©y chÝnh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a hai c¸ch tÝnh møc vèn l­u ®éng ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch. Gi¶ sö víi l·i suÊt ng©n hµng lµ 0,95% /th¸ng, th× trong 1 n¨m c«ng ty cã thÓ gi¶m chi phÝ tr¶ l·i suÊt ng©n hµng ®Ó bæ sung vµo lîi nhuËn. 6.352 x 0,95% x 12 = 724,128 triÖu VN§ - HiÖu qu¶ ®em l¹i so víi thùc tÕ 394.526 - 351.630 = 42.896 triÖu VN§ Theo c¸ch tÝnh míi nµy l­îng vèn ®Þnh møc kÕ ho¹ch cho n¨m 2007 thÊp h¬n thùc tÕ sö dông lµ 42.896 triÖu VN§, ®©y chÝnh lµ phÇn l·ng phÝ do thùc hiÖn c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p cò. NÕu sè tiÒn nµy mµ vay ng©n hµng víi l·i suÊt 0,95%/th¸ng th× c«ng ty cã thÓ gi¶m chi phÝ l·i suÊt ng©n hµng bæ sung vµo lîi nhuËn. 42.896 x 0,95% x 12 = 4.890 triÖu VN§ KÕt luËn Qu¶n lý vµ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ sö dông vèn ë bÊt kú mét c«ng ty nµo suy cho cïng lµ mét c«ng viÖc v« cïng khã kh¨n phøc t¹p, ®Æc biÖt trong t×nh h×nh thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng, rñi ro bÊt tr¾c khã l­êng tr­íc ®­îc, trong t×nh h×nh khñng ho¶ng hiÖn nay. C¸c nhµ l·nh ®¹o cã thÓ thÊm nhuÇn lý luËn khoa häc vÒ qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ g×? C¸c bé phËn tham m­u ®· cã thÓ ®· rÊt nh¹y c¶m víi kÕt qu¶ còng nh­ kh¶ n¨ng ph©n tÝch t×nh h×nh vèn? hay viÖc tæ chøc c¶ mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®¹t c¸c chØ sè tµi chÝnh hÊp dÉn còng nh­ viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÒu ®· ®¹t ®­îc ra sao? Tuy vËy thùc tÕ l¹i lu«n chøng minh sù ®a d¹ng vèn cã cña nã, kú väng t¹o ra mét lîi thÕ c¹nh tranh tiÒm Èn h¬n h¼n c¸c chiÕn l­îc con ng­êi hay chiÕn l­îc marketing ë c«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I lµ ch­a râ rµng, hÖ thèng tµi chÝnh cßn nhiÒu bÊt hîp lý, mÆc dï hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ ®ang ®­îc chó träng h¬n n÷a nh­ng kh¶ n¨ng b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn rÊt h¹n chÕ. Trªn nh÷ng c¬ së ®¸nh gi¸ ®ã, mét sè gi¶i ph¸p hîp lý ®­îc ®Ò xuÊt nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng ®iÓm yÕu vµ n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông vèn ë c«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I. Mét lÇn n÷a em xin bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh cña m×nh tíi c« gi¸o – TS.Phan ThÞ NhiÖm cïng c¸c c« chó trong c«ng ty N¹o vÐt §­êng biÓn I ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. C¸c tµi liÖu tham kh¶o NghÞ ®Þnh 59/CP ngµy 3-10-1996 cña ChÝnh phñ ban hµnh quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi c¸c DNNN. Dù th¶o söa ®æi bæ sung NghÞ ®Þnh 59. Th«ng t­ sè 57TC/TCDN ngµy 12/11/1996 cña Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn viÖc qu¶n lý sö dông vèn vµ tµi s¶n trong DNNN. Th«ng t­ sè 70TC/TCDN ngµy 5/11/1996 cña Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn chÕ ®é ph©n phèi lîi tøc sau thuÕ vµ qu¶n lý c¸c quü cña DNNN. Kinh tÕ th­¬ng m¹i - Khoa Th­¬ng m¹i tr­êng §HKTQD. Qu¶n trÞ doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Khoa th­¬ng m¹i tr­êng §H KTQD. KiÕn thøc kÕ to¸n cÇn thiÕt cho c¸c nhµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. NXB Thèng kª 1994. Qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp. NXB Thèng kª 1994. Sæ tay qu¶n lý vèn trong doanh nghiÖp. NXB Thèng kª 1994 Môc lôc Trang ._.