Một số vấn đề về hạch toán sự biến động tài sản cố định hữu hình trong Công ty Cổ phần xây dựng số 2 Thăng Long

Lêi nãi ®Çu §¹i héi §¶ng lÇn thø 6 ®· khëi x­íng c«ng cuéc ®æi míi, chuyÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ c¬ chÕ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ n­íc ta héi nhËp víi kinh tÕ c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Chñ tr­¬ng trªn cña §¶ng ®em l¹i cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc nhiÒu c¬ héi vµ thö th¸ch míi. C¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp thu c¸c thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ míi, tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, nh­ng ®ång thêi còng ph¶i chÞu sù c¹nh tranh khèc liÖt cña quy luËt thÞ tr­êng. Trªn thùc tÕ cho thÊy c¸c s¶n phÈm trong n­íc cã søc c¹nh tranh kÐm, d©y chuyÒn s¶n xuÊt l¹c hËu. §Ó cã thÓ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc vµ b­íc ®Çu x©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó träng ®Õn mäi mÆt cña s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ d©y chuyÒn s¶n xuÊt. §iÒu nµy cho phÐp c¸c doanh nghiÖp n©ng cao ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, t¹o nhiÒu s¶n phÈm míi, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ nh©n c«ng vµ sö dông tiÕt kiÖm nguån nguyªn liÖu... nhê vËy t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng thÞ tr­êng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Tõ ®ã cho thÊy tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp ®ãng vai trß hÕt søc quan träng quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c tµi s¶n cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín, thêi gian lu©n chuyÓn dµi, chiÕm tØ lÖ cao trong toµn bé tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp. Yªu cÇu ®Æt ra víi kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ, theo dâi chi tiÕt sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ hiÖn tr¹ng cña tµi s¶n cè ®Þnh trong toµn doanh nghiÖp còng nh­ ë tõng bé phËn sö dông, cã chÕ ®é khÊu hao hîp lý, thu håi ®Çy ®ñ chi phÝ bá ra. C¸c th«ng tin kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh gióp ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp x©y dùng kÕ ho¹ch mua s¾m, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý. NhËn biÕt tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ víi sù gióp ®ì,h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Quèc Tr©n nªn em ®· chän ®Ò tµi: "Mét sè vÊn ®Ò vÒ h¹ch to¸n sù biÕn ®éng tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh trong doanh nghiÖp " Néi dung ®Ò tµi gåm cã ba ch­¬ng: - Ch­¬ng I: Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh trong doanh nghiÖp Ch­¬ng II: VÝ dô vÒ t×nh h×nh h¹ch to¸n TSC§ h÷u h×nh trong c«ng ty cæ phÇn x©y dùng sè 2 Th¨ng Long Ch­¬ng III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh trong doanh nghiÖp. ch­¬ng i: nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n TSC§ h÷u h×nh trong doanh nghiÖp i/ nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. 1/ Kh¸i niÖm vÒ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ vÞ trÝ cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh trong doanh nghiÖp: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh (TSC§ HH) lµ nh÷ng tµi s¶n cã h×nh th¸i vËt chÊt do doanh nghiÖp n¾m gi÷ ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cho thuª hoÆc cho ho¹t ®éng hµnh chÝnh sù nghiÖp, phóc lîi phï hîp víi tiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông. Theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt nam sè 03 "TSC§ HH” th× c¸c tµi s¶n ®­îc ghi nhËn lµ TSC§ HH ph¶i tho¶ m·n ®ång thêi tÊt c¶ 4 tiªu chuÈn ghi nhËn sau: 1. Ch¾c ch¾c thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ trong t­¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã. 2. Nguyªn gi¸ tµi s¶n ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy. 3. Thêi gian sö dông ­íc tÝnh trªn 1 n¨m. 4. Cã ®ñ tiªu chuÈn gi¸ trÞ theo quy ­íc hiÖn hµnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh nh÷ng TSC§ HH tho¶ m·n 3 tiªu chuÈn ®Çu tiªn vµ cã gi¸ trÞ tõ 10 triÖu ®ång trë lªn ®­îc coi lµ TSC§(QuyÕt ®Þnh sè 206/2003/Q§-BTC ngµy 12 th¸ng 12 n¨n 2003 cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh). §èi víi mét doanh nghiÖp (DN) th× TSC§ HH lµ mét bé phËn quan träng nhÊt trong c¸c t­ liÖu lao ®éng sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §ã lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng chñ yÕu ®­îc sö dông mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, nhµ x­ëng c«ng tr×nh ... Nh­ vËy cã thÓ nãi TSC§ HH lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt quan träng vµ cã ý nghÜa to lín ®èi víi c¸c DN kinh doanh trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. C¶i tiÕn, hoµn thiÖn, ®æi míi sö dông cã hiÖu qu¶ TSC§ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c DN nãi riªng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc nãi chung. 2/ §Æc ®iÓm TSC§ HH. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DN, TSC§ HH cã ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau: - TSC§ HH tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau nh­ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt vµ ®Æc tÝnh sö dông ban ®Çu. - Gi¸ trÞ TSC§ HH hao mßn dÇn song gi¸ trÞ cña nã l¹i ®­îc chuyÓn dÞch dÇn tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. - TSC§ HH chØ thùc hiÖn ®­îc trong mét vßng lu©n chuyÓn khi gi¸ trÞ cña nã ®­îc thu håi toµn bé. 3/ Ph©n lo¹i TSC§ HH: TSC§ HH cã rÊt nhiÒu lo¹i, do vËy cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i ®Ó thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. 3.1. Ph©n lo¹i TSC§ HH theo h×nh th¸i vËt chÊt biÓu hiÖn: - Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: Bao gåm nh÷ng TSC§ ®­îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng, x©y dùng nh­ trô së lµm viÖc, nhµ kho, bÕn c¶ng, ®­êng s¸ ... phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - M¸y mãc, thiÕt bÞ: Gåm toµn bé m¸y mãc, thiÕt bÞ dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh nh­ m¸y mãc, thiÕt bÞ chuyªn dïng, m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng t¸c; d©y chuyÒn c«ng nghÖ, thiÕt bÞ ®éng lùc. - Ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ vËn t¶i, truyÒn dÉn: Gåm c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng s¾t, ®­êng thuû, ®­êng bé, ®­êng kh«ng, ®­êng èng ... vµ c¸c thiÕt bÞ truyÒn dÉn nh­ hÖ thèng ®iÖn, n­íc b¨ng t¶i ... - ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý: gåm c¸c thiÕt bÞ, dông cô phôc vô qu¶n lý nh­ thiÕt bÞ ®iÖn tö, m¸y vi tÝnh, fax ... - C©y l©u n¨m, sóc vËn lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. - TSC§ HH kh¸c. Ph©n lo¹i TSC§ HH theo h×nh th¸i biÓu hiÖn cã t¸c dông quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh, ®iÒu chØnh ph­¬ng h­íng ®Çu t­ cho thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn, t×nh h×nh thùc tÕ cña DN. 3.2. Ph©n lo¹i TSC§ HH theo quyÒn së h÷u. C¨n cø vµo quyÒn së h÷u ®èi víi TSC§ HH th× TSC§ HH cña DN ®­îc chia thµnh: - TSC§ HH tù cã: lµ nh÷ng TSC§ do DN x©y dùng, mua s¾m, h×nh thµnh tõ nguån vèn ng©n s¸ch cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp, b»ng nguån vèn vay, nguån vèn liªn doanh, c¸c quü cña DN vµ c¸c TSC§ ®­îc quyªn tÆng, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. §©y lµ nh÷ng TSC§ thuéc quyÒn së h÷u cña DN. - TSC§ HH thuª ngoµi: lµ nh÷ng TSC§ HH cña DN h×nh thµnh do viÖc DN ®i thuª sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång thuª TSC§. Tuú theo c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång thuª mµ TSC§ ®i thuª ®­îc chia thµnh: + TSC§ HH thuª tµi chÝnh: lµ nh÷ng TSC§ DN thuª sö dông trong thêi gian dµi vµ cã quyÒn kiÓm so¸t, sö dông chóng theo c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång thuª TSC§ dµi h¹n. Theo th«ng lÖ, chuÈn mùc quèc tÕ vÒ kÕ to¸n th× TSC§ ®­îc gäi lµ thuª tµi chÝnh nÕu tho¶ m·n ®­îc mét trong 4 ®iÒu kiÖn sau: 1. QuyÒn së h÷u TSC§ HH thuª ®­îc chuyÓn cho bªn ®i thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång. 2. Hîp ®ång cho phÐp bªn ®i thuª ®­îc lùa chän mua TSC§ HH thuª víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña TSC§ HH thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i. 3. Thêi h¹n thuª theo hîp ®ång Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi gian sö dông h÷u Ých ­íc tÝnh cña TSC§ HH thuª. 4. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n chi theo hîp ®ång thuª Ýt nhÊt ph¶i = 90% gi¸ trÞ cña TSC§ HH thuª. + TSC§ thuª ngoµi ho¹t ®éng: lµ nh÷ng TSC§ HH thuª nh­ng kh«ng tho¶ m·n bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh bªn ®i thuª cã quyÒn qu¶n lý vµ sö dông trong thêi gian hîp ®ång vµ ph¶i hoµn tr¶ khi kÕt thóc hîp ®ång. Ph©n lo¹i TSC§HH theo quyÒn së h÷u cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi tõng lo¹i TSC§ HH theo nguån h×nh thµnh ®Ó cã gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ HH trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 3.3. Ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông: - TSC§ HH dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh: §©y lµ nh÷ng TSC§ HH ®ang thùc tÕ sö dông trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD) cña DN. Nh÷ng TSC§ HH nµy b¾t buéc ph¶i trÝch khÊu hao tÝnh vµo chi phÝ SXKD. - TSC§ HH hµnh chÝnh sù nghÖp: lµ TSC§ HH cña c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp (nh­ tæ chøc y tÕ, V¨n ho¸, th«ng tin ...). - TSC§ HH phóc lîi: lµ nh÷ng TSC§ HH cña DN dïng cho nhu cÇu phóc lîi c«ng céng nh­ nhµ v¨n ho¸, nhµ trÎ, c©u l¹c bé ... - TSC§ HH chê xö lý: Bao gåm nh÷ng TSC§ HH kh«ng cÇn dïng, ch­a cÇn dïng v× thõa so víi nhu cÇu sö dông hoÆc v× kh«ng thÝch hîp víi sù ®æi míi quy tr×nh c«ng nghÖ, bÞ h­ háng chê thanh lý, TSC§ HH tranh chÊp chê gi¶i quyÕt. Nh÷ng TSC§ HH nµy cÇn xö lý nhanh chãng ®Ó thu håi vèn sö dông cho viÖc ®Çu t­ ®æi míi TSC§ HH. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp nhµ qu¶n lý ph©n bæ TSC§ HH hîp lý, ph¸t huy tèi ®a tÝnh n¨ng cña mçi lo¹i TSC§ HH, ®ång thêi kÞp thêi xö lý c¸c TSC§ HH chê thanh lý gióp thu håi vèn nhanh h¬n ®Ó quay vßng vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. II/ NhiÖm vô cña kÕ to¸n TSC§ HH. §Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý TSC§ HH, kÕ to¸n TSC§ HH ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - Tæ chøc ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ sè l­îng, hiÖn tr¹ng vµ gi¸ trÞ TSC§ HH hiÖn cã còng nh­ t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ ®iÒu chuyÓn trong néi bé DN nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc mua s¾m, ®Çu t­, b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§ HH ë DN. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi gi¸ trÞ hao mßn trong qu¸ tr×nh sö dông. TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao hoÆc kÕt chuyÓn kÞp thêi sè khÊu hao vµo chi phÝ SXKD. - Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§ HH, ph¶n ¸nh chÝnh s¸c chi phÝ thùc tÕ vÒ söa ch÷a, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ chi phÝ söa ch÷a TSC§ HH. - Tham gia kiÓm kª, kiÓm tra ®Þnh kú hay bÊt th­êng TSC§ HH. Tham gia ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ HH khi cÇn thiÕt. Tæ chøc ph©n tÝch t×nh h×nh b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§ HH trong DN. III/ ®¸nh gi¸ TSC§ HH. §¸nh gi¸ TSC§ HH lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§ HH. TSC§ HH ®­îc ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i trong qu¸ tr×nh sö dông. TSC§ HH ®­îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸ TSC§ (gi¸ trÞ ban ®Çu) vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. 1/ Nguyªn gi¸ TSC§ HH (gi¸ trÞ ghi sæ ban ®Çu). Lµ toµn bé c¸c chi phÝ b×nh th­êng vµ hîp lý mµ DN ph¶i bá ra ®Ó cã TS ®ã vµ ®­a TSC§ HH ®ã vµo ®Þa ®iÓm s½n sµng sö dông. TSC§ HH cña DN ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c nhau, do vËy nguyªn gi¸ TSC§ HH trong tõng tr­êng hîp ®­îc tÝnh to¸n, x¸c ®inh nh­ sau: 1.1. Tr­êng hîp mua s¾m TSC§ HH: Nguyªn gi¸ TSC§ HH do mua s¾m lµ toµn bé chi phÝ mua, thuÕ nhËp khÈu, chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y thö vµ c¸c chi phÝ hîp lý, cÇn thiÕt kh¸c tr­íc khi ®­a TSC§ HH vµo sö dông. Tr­êng hîp mua TSC§ HH lµ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc g¾n liÒn víi quyÒn sö dông ®Êt ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh riªng biÖt vµ ghi nhËn lµ TSC§ v« h×nh. NÕu mua TSC§ HH tr¶ chËm mµ cßn ph¸t sinh kho¶n l·i vÒ tÝn dông th× phÇn chªnh lÖch lµ kho¶n l·i tÝn dông ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ tr¶ tr­íc trong suèt thêi h¹n tÝn dông hoÆc vèn ho¸ vµo gi¸ phÝ mua TSC§ HH. 1.2 Tr­êng hîp tù x©y dùng, chÕ t¹o: Trong tr­êng hîp DN tù x©y dùng, chÕ t¹o th× nguyªn gi¸ TSC§ HH lµ toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, x©y dùng, chÕ t¹o céng víi chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö TSC§ HH ®ã. TiÒn l·i vÒ kho¶n vay dïng vµo ®Çu t­ x©y dùng TSC§ HH cã thÓ h¹ch to¸n vµo nguyªn gi¸ TSC§ HH. 1.3. Nguyªn gi¸ cña TSC§ HH h×nh thµnh d­íi h×nh thøc trao ®æi: Nguyªn gi¸ TSC§ HH mua d­íi h×nh thøc trao ®æi víi mét TSC§ HH kh«ng t­¬ng tù ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ HH nhËn vÒ hoÆc gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n ®em trao ®æi, sau khi ®iÒu chØnh c¸c kho¶n tiÒn hoÆc t­¬ng ®­¬ng tiÒn tr¶ thªm hoÆc thu vÒ. Nguyªn gi¸ TSC§ HH mua d­íi h×nh thøc trao ®æi lÊy mét TSC§ HH t­¬ng tù (vÒ c«ng dông, lÜnh vùc kinh doanh, gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng) th× nguyªn gi¸ cña TSC§ HH ®­îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH ®em trao ®æi. 1.4. Tr­êng hîp nhËn TSC§ HH cña ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh. Nguyªn gi¸ cña TSC§ HH lµ gi¸ tho¶ thuËn do Héi ®ång liªn doanh ®Þnh, céng thªm c¸c chi phÝ ph¸t sinh tr­íc khi sö dông nÕu cã. 1.5. §èi víi TSC§ HH ®­îc cÊp: Nguyªn gi¸ TSC§ HH ®­îc cÊp lµ gi¸ trÞ ghi trong "Biªn b¶n bµn giao TSC§" cña ®¬n vÞ cÊp céng víi chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö nÕu cã. 1.6 .§èi víi TSC§ HH ®­îc quyªn tÆng, biÕu, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i ... th× nguyªn gi¸ ®­îc tÝnh trªn c¬ së gi¸ thÞ tr­êng cña nh÷ng TSC§ HH t­¬ng ®­¬ng. 2/ Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH lµ chªnh lÖch gi÷a nguyªn gi¸ TSC§ HH vµ sè khÊu hao luü kÕ. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH = Nguyªn gi¸ cña TSC§ HH - Gi¸ trÞ ®· hao mßn. Tr­êng hîp nguyªn gi¸ cña TSC§ HH ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i th× gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH ®­îc ®iÒu chØnh l¹i: Gi¸ trÞ cßn l¹i = Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH x Gi¸ trÞ ®.gi¸ l¹i cña TSC§ HH cña TSC§ HH tr­íc khi ®¸nh gi¸ l¹i Nguyªn gi¸ cò cña TSC§ HH Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH cho biÕt sè tiÒn cßn l¹i cÇn tiÕp tôc thu håi d­íi h×nh thøc khÊu hao ®ång thêi nã còng mét phÇn ph¶n ¸nh ®­îc tr¹ng th¸i kü thuËt cña TSC§ HH vµ lµ c¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch ®æi míi, thanh lý TSC§ HH. Tuy nhiªn gi¸ trÞ cßn l¹i th­êng kh¸c víi gi¸ trÞ thùc tÕ cña TSC§ HH ®ã tÝnh theo gi¸ hiÖn t¹i trªn thÞ tr­êng. Do ®ã ngoµi viÖc theo dâi gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH trªn sæ s¸ch, c¸c nhµ qu¶n lý còng cÇn ph¶i n¾m v÷ng gi¸ trÞ thùc tÕ cña TSC§ HH ®Ó cã ®­îc quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®óng ®¾n. IV/ KÕ to¸n TSC§ HH trong DN. 1/ KÕ to¸n chi tiÕt TSC§ HH. §Ó phôc vô cho nhu cÇu th«ng tin mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt ®èi víi tõng lo¹i, nhãm vµ ®èi t­îng ghi TSC§ HH ®Ó qu¶n lý vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ TSC§ HH cÇn thùc hiÖn kÕ to¸n chi tiÕt TSC§ HH theo ®Þa ®iÓm sö dông vµ t¹i phßng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ. KÕ to¸n ph¶i theo dâi chi tiÕt t×nh h×nh t¨ng, gi¶m, hao mßn TSC§ HH trong DN. Qua ®ã, kÕ to¸n cung cÊp c¸c chØ tiªu quan träng vÒ c¬ cÊu, t×nh h×nh ph©n bæ TSC§ HH theo ®Þa ®iÓm sö dông, sè l­îng vµ t×nh tr¹ng kü thuËt ... V× vËy tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt TSC§ HH mét mÆt ph¶i dùa vµo c¸ch ph©n lo¹i TSC§ HH, mÆt kh¸c ph¶i c¨n cø vµo c¬ cÊu tæ chøc SXKD, yªu cÇu ph©n cÊp qu¶n lý, chÕ ®é kÕ to¸n néi bé ¸p dông trong c¸c DN. Néi dung chÝnh cña kÕ to¸n chi tiÕt TSC§ HH bao gåm: 1.1 §¸nh sè hiÖu TSC§ HH: Lµ viÖc quy ®Þnh cho mçi lo¹i TSC§ HH mét sè hiÖu t­¬ng øng theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Mçi TSC§ HH, kh«ng ph©n biÖt ®ang sö dông hay dù tr÷ ®Òu ph¶i cã sè hiÖu riªng, sè hiÖu nµy sÏ kh«ng thay ®æi trong suèt qu¸ tr×nh sö dông vµ b¶o qu¶n TSC§ HH t¹i DN 1.2 KÕ to¸n sæ chi tiÕt: C¨n cø ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt lµ dùa vµo chøng tõ cã liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng ghi TSC§ HH, lËp hå s¬ TSC§ HH. Mçi ®èi t­îng ghi ®­îc lËp riªng trªn mét bé hå s¬. C¨n cø vµo sæ nµy, kÕ to¸n lËp sæ hoÆc thÎ chi tiÕt. Cã 2 h­íng më sæ chi tiÕt TSC§ HH. - H­íng 1: KÕt hîp cïng mét sæ chi tiÕt theo dâi c¶ lo¹i TSC§ HH vµ n¬i sö dông chóng. Ph­¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ®èi víi c¸c ®¬n vÞ cã Ýt lo¹i tµi s¶n vµ tµi s¶n cã tÝnh chÊt chuyªn dïng theo bé phËn. H­íng 2: T¸ch mÉu sæ ë h­íng 1 thµnh 2 lo¹i sæ chi tiÕt. + Sæ chi tiÕt theo tõng lo¹i tµi s¶n (gièng nh­ mÉu phô lôc1). + Sæ chi tiÕt theo bé phËn sö dông (phô lôc2): chØ theo dâi nguyªn gi¸ t¨ng gi¶m, kh«ng theo dâi hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. 2. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng, gi¶m TSC§ HH. Lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, lùa chän vµ cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ sö dông TSC§ HH cña DN trªn c¬ së thiÕt kÕ mét hÖ thèng chøng tõ, tµi kho¶n, sæ s¸ch, tr×nh tù, ph¶n ¸nh, gi¸m s¸t c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. 2.1. Tµi kho¶n sö dông: §Ó h¹ch to¸n TSC§ HH, kÕ to¸n sö dông TK 211 - TSC§ HH. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña toµn bé TSC§ HH cña DN theo nguyªn gi¸. * KÕt cÊu cña TK 211 nh­ sau: - Bªn nî: Nguyªn gi¸ TSC§ HH t¨ng (mua s¾m, x©y dùng, cÊp ph¸t ..) §iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ HH (c¶i t¹o, n©ng cÊp, ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ HH ...). - Bªn cã: Nguyªn gi¸ TSC§ HH gi¶m (thanh lý, nh­îng b¸n, ®iÒu chuyÓn ...) §iÒu chØnh gi¶m nguyªn gi¸ TSC§ HH (§¸nh gi¸ l¹i TSC§ HH ...) - Sè d­ nî: Nguyªn gi¸ TSC§ HH hiÖn cã: TK211 chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n: TK2112 - Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc TK2113 - M¸y mãc, thiÕt bÞ TK2114 - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn . TK2115 - ThiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý TK2116 - C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc cho s¶n phÈm TK2118 - TSC§ kh¸c. §Ó ph¶n ¸nh gi¶m TSC§ HH kÕ to¸n cßn sö dông TK 214 - hao mßn TSC§. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n cã liªn quan kh¸c nh­: 411, 331, 341, 111, 112 ... 2.2 KÕ to¸n t¨ng TSC§ HH. Trong c¸c DN kinh doanh, TSC§ HH t¨ng lªn do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, do ®Çu t­ mua s¾m trùc tiÕp, do x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh bµn giao, do ®­îc biÕu tÆng, nhËn gãp vèn liªn doanh. Tr×nh tù h¹ch to¸n t¨ng TSC§ HH ®­îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å sè 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11. S¬ ®å 1 S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ hh do mua s¾m §èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ Mua s¾m trong n­íc TK 111, 112, 331, 341 ... TK 211 Gi¸ mua vµ c¸c chi phÝ mua tr­íc khi sö dông TSC§ TK133.2 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ NhËp khÈu: TK 111, 112, 331, 341 ... TK211 Gi¸ mua vµ c¸c chi phÝ mua tr­íc khi sö dông TSC§ TK 333.3 ThuÕ nhËp khÈu ph¶i nép TK 333.12 TK 133.2 ThuÕ GTGT ph¶i nép ®­îc khÊu trõ §èi víi doanh nghiÖp nép GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: TK 111, 112, 331, 341 ... TK211 Gi¸ mua vµ c¸c chi phÝ mua tr­íc khi sö dông TSC§ TK 333.3 ThuÕ nhËp khÈu ph¶i nép S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ hh do nhËn cÊp ph¸p, nhËn gãp vèn liªn doanh TK 411 TK 211 Gi¸ trÞ vèn gãp Nguyªn gi¸ TK 111, 112, 331 ... Chi phÝ tiÕp nhËn s¬ ®å 3 S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ hh do ®­îc biÕu tÆng, viÖn trî TK 711 TK 211 Gi¸ trÞ TSC§ ®­îc biÕu tÆng Nguyªn gi¸ TK 111, 112, 331 ... Chi phÝ tiÕp nhËn s¬ ®å 4 S¬ ®å h¹ch to¸n ®¸nh gi¸ t¨ng TSC§ HH TK 412 TK 211 §iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ HH TK 214 TK 412 §iÒu chØnh gi¸ trÞ hao mßn TSC§ HH s¬ ®å 5 S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ HH do XDCB hoµn thµnh bµn giao XDCB tù lµm hoÆc giao thÇu tõng phÇn: TK 152, 153 TK 241 TK 211 C¸c chi phÝ XDCB ph¸t sinh K/c gi¸ trÞ ®­îc quyÕt to¸n TK 111, 112, 331 TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) C¸c chi phÝ tr­íc khi sö dông TSC§ ph¸t sinh XDCB giao thÇu hoµn toµn TK 331 TK 211 Gi¸ thanh to¸n ch­a cã thuÕ GTGT TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ S¬ ®å 6 S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ HH do nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh tr­íc ®©y TK 222 TK 211 Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ gãp liªn doanh ®­îc nhËn l¹i TK 111, 112, 138 PhÇn vèn liªn doanh bÞ thiÕu ®­îc Gi¸ trÞ TSC§ nhËn l¹i cao nhËn l¹i b»ng tiÒn h¬n vèn gãp liªn doanh TK 635 PhÇn vèn liªn doanh bÞ thiÕu ®­îc nhËn l¹i S¬ ®å 7 S¬ ®å kÕ to¸n TSC§ HH t¨ng do tù chÕ TK 621 TK 154 TK 632 Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh TK 622 Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm chuyÓn thµnh TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinhdoanh TK 627 Chi phÝ v­ît møc b×nh th­êng cña TSC§ tù chÕ TK 155 Gi¸ thµnh s¶n phÈm XuÊt kho s¶n phÈm ®Ó nhËp kho chuyÓn thµnh TSC§ §ång thêi ghi: TK 512 TK 211 Ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ (Doanh thu lµ gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm chuyÓn thµnh TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinhdoanh) TK 111, 112, 331 Chi phÝ trùc tiÕp liªn quan kh¸c (chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö) S¬ ®å 8 S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ HH do mua s¾m tr¶ chËm tr¶ gãp TK 111, 112 TK 331 TK 211 §Þnh kú thanh to¸n tiÒn Tæng sè tiÒn Nguyªn gi¸ ghi theo ph¶i thanh to¸n gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay t¹i thêi ®iÓm mua TK 242 TK 635 L·i tr¶ §Þnh kú ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ chËm theo sè l·i tr¶ chËm, tr¶ gãp ®Þnh kú TK 133 ThuÕ GTGT S¬ ®å 9 S¬ ®å h¹ch to¸n muaTSC§ HH d­íi h×nh thøc trao ®æi kh«ng t­¬ng tù 1. Khi mua TSC§ HH ®i trao ®æi: TK 211 TK 811 Ghi gi¶m nguyªn gi¸ TSC§ ®­a ®i trao ®æi GtrÞ cßn l¹i TK 214 Gi¸ trÞ hao mßn 2. Khi nhËn TSC§ HH do trao ®æi: TK 711 TK 131 TK 211 Gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§HH Gi¸ trÞ hîp lý c¶ TSC§HH ®­a ®i trao ®æi vµ thuÕ GTGT nhËn vÒ vµ thuÕ GTGT (nÕu cã) TK 333.11 TK 133 ThuÕ GTGT nÕu cã ThuÕ GTGT nÕu cã TK 111, 112 NhËn sè tiÒn ph¶i thu thªm Thanh to¸n sè tiÒn ph¶i tr¶ thªm S¬ ®å 10 S¬ ®å h¹ch to¸n muaTSC§ HH d­íi h×nh thøc trao ®æi t­¬ng tù TK 211 TK 214 Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ h÷u h×nh ®­a ®i trao ®æi NG TSC§ h÷u h×nh ®­a ®i trao ®æi TK 211 NG TSC§ h÷u h×nh nhËn vÒ (Ghi theo GTCL cña TSC§ h÷u h×nh ®­a ®i trao ®æi) S¬ ®å 11 S¬ ®å kÕ to¸n muaTSC§ HH lµ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc g¾n liÒn víi quyÒn sö dông ®Êt, ®­a vµo sö dông ngay cho sxkd TK 111, 112, 331 ... TK 211 Ghi t¨ng TSC§ h÷u h×nh (Chi tiÕt nhµ cöa, vËt kiÕn tróc) TK 213 Ghi t¨ng TSC§ v« h×nh (Chi tiÕt quyÒn sö dông ®Êt) TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) 2.3 KÕ to¸n gi¶m TSC§ HH. TSC§ HH gi¶m chñ yÕu do nh­îng b¸n, thanh lý ... Tuú theo tõng tr­êng hîp cô thÓ, kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch cho phï hîp. Tõng tr­êng hîp gi¶m TSC§ HH ®­îc ph¶n ¸nh cô thÓ trªn s¬ ®å 12, 13, 14, 15, 16, 17. S¬ ®å 12 S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ HH do thanh lý, nh­îng b¸n TK 211 TK 214 Nguyªn gi¸ TSC§ GTHM cña TSC§ TK 333.1 TK 811 ThuÕ GTGT ph¶i nép GTCL cña TSC§ (nÕu cã) TK 711 TK 111, 112, 152 ... Thu nhËp tõ thanh lý C¸c chi phÝ thanh lý nh­îng b¸n TSC§ nh­îng b¸n T S¬ ®å 13 S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ HH do gãp vèn liªn doanh Vèn gãp ®­îc ®¸nh gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ cßn l¹i: TK 211 TK 214 Nguyªn gi¸ TSC§ GTHM cña TSC§ TK 412 TK 222 GTCL cña TSC§ Chªnh lÖch gi¸ trÞ vèn gãp > gi¸ trÞ cßn l¹i Vèn gãp ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ cßn l¹i: TK 211 TK 214 Nguyªn gi¸ TSC§ GTHM cña TSC§ TK 222 GTCL cña TSC§ TK 412 Chªnh lÖch gi¸ trÞ vèn gãp < GTCL  S¬ ®å 14 S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ HH do tr¶ l¹i vèn gãp liªn doanh Gi¸ trÞ TSC§ tr¶ l¹i cao h¬n GTCL: TK 211 TK 214 Nguyªn gi¸ TSC§ GTHM cña TSC§ TK 412 TK 411 GTCL cña TSC§ Chªnh lÖch gi¸ trÞ tr¶ l¹i > gi¸ trÞ cßn l¹i Gi¸ trÞ TSC§ tr¶ l¹i thÊp h¬n GTCL: TK 211 TK 214 Nguyªn gi¸ TSC§ GTHM cña TSC§ TK 411 GTCL cña TSC§ TK 412 Chªnh lÖch gi¸ trÞ tr¶ l¹i < GTCL S¬ ®å 15 S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ HH do bÞ mÊt, thiÕu ph¸t hiÖn khi kiÓm kª Ch­a x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n: TK 211 TK 214 Nguyªn gi¸ TSC§ GTHM cña TSC§ TK 138.1 GTCL cña TSC§ thiÕu mÊt ch­a râ nguyªn nh©n X¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n vµ cã quyÕt ®Þnh xö lý: TK 211 TK 214 Nguyªn gi¸ TSC§ GTHM cña TSC§ TK 138.8 Sè tiÒn ng­êi ph¹m lçi ph¶i båi th­êng TK 811 PhÇn tæn thÊt ®­îc tÝnh vµo chi phÝ TK 415 PhÇn bï ®¾p tõ quü dù phßng tµi chÝnh S¬ ®å 16 S¬ ®å h¹ch to¸n ®¸nh gi¸ gi¶m TSC§ HH TK 211 TK 412 §iÒu chØnh gi¶m nguyªn nh©n TSC§ HH TK 412 TK 214 §iÒu chØnh gi¸ trÞ hao mßn TSC§ HH S¬ ®å 17 S¬ ®å kÕ to¸n gi¶m TSC§ HH do kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ghi nhËn TSC§HH TK 211 TK 241 Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ cña TSC§ h÷u h×nh TK 242 Nguyªn gi¸ Gi¸ trÞ cßn l¹i (nÕu cã GTCL lín ph©n bæ nhiÒu n¨m TSC§ HH gi¶m TK 627, 641, 642 Gi¸ trÞ cßn l¹i (nÕu GTCL nhá tÝnh mét lÇn vµo CPSXKD) 2.4 KÕ to¸n TSC§ HH thuª ngoµi: Khi xÐt thÊy viÖc mua s¾m TSC§ kh«ng hiÖu qu¶ b»ng viÖc ®i thuª hoÆc kh«ng ®ñ vèn ®Ó ®Çu t­, DN cã thÓ ®i thuª TSC§. C¨n cø vµo thêi gian vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ, viÖc ®i thuª ®­îc ph©n thµnh thuª tµi chÝnh vµ thuª ho¹t ®éng. 2.4.1 TSC§ thuª tµi chÝnh: KÕ to¸n sö dông TK 212 "TSC§ thuª tµi chÝnh" ®Ó theo dâi t×nh h×nh thuª TSC§ dµi h¹n. TK 212 cã kÕt cÊu nh­ sau: - Bªn nî: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh t¨ng trong kú. - Bªn cã: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh gi¶m do hoµn tr¶ l¹i khi kÕt thóc hîp ®ång. - Dù nî: Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh hiÖn cã t¹i DN. S¬ ®å h¹ch to¸n TSC§ thuª tµi chÝnh ®­îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å 18. S¬ ®å 18 S¬ ®å kÕ to¸n TSC§ thuª tµi chÝnh (H¹ch to¸n t¹i bªn ®i thuª) Khi thùc hiÖn hîp ®ång thuª TSC§ thuª tµi chÝnh: TK 342 TK 212 Tæng sè nî ph¶i tr¶ Nguyªn gi¸ TSC§ TK 133 GTCL cña TSC§ thiÕu mÊt ch­a râ nguyªn nh©n Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª, nÕu bªn ®i thuª ®­îc chuyÓn giao quyÒn së h÷u TSC§HH: TK 212 TK 211 ChuyÓn giao nguyªn gi¸ TK 111, 122 Sè tiÒn ph¶i chi thªm (nÕu cã) TK 2141 TK 214.2 ChuyÓn giao gi¸ trÞ hao mßn NÕu tr¶ l¹i TSC§ HH cho bªn cho thuª: TK 212 TK 214.2 Ghi gi¶m nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh TK 242 Gi¸ trÞ cßn l¹i lín TK 627, 641, 642 Gi¸ trÞ cßn l¹i nhá 2.4.2 . KÕ to¸n TSC§ thuª ho¹t ®éng: Thuª TSC§ theo ph­¬ng thøc thuª ho¹t ®éng DN còng ph¶i ký hîp ®ång víi bªn cho thuª, trong ®ã ghi râ l¹i TSC§ thuª, thêi gian sö dông, gi¸ c¶, h×nh thøc thanh to¸n vµ c¸c cam kÕt kh¸c. DN ph¶i theo dâi TSC§ thuª ho¹t ®éng ë TK ngoµi b¶ng, TK 001 - TSC§ thuª ngoµi. V/ KÕ to¸n khÊu hao TSC§ HH. 1/ Kh¸i niÖm vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ HH. KhÊu hao TSC§ HH lµ phÇn gi¸ trÞ cña TSC§ ®­îc tÝnh chuyÓn vµo chi phÝ SXKD nªn mét mÆt nã lµm t¨ng gi¸ trÞ hao mßn, mÆt kh¸c lµm t¨ng chi phÝ SXKD. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n míi cña bé tµi chÝnh, cã 3 ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ HH, gåm: 1. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng. 2. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn. 3. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng s¶n phÈm. 1.1 Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, sè khÊu hao hµng n¨m cña TSC§ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian sö dông h÷u Ých cña TS. Møc khÊu hao ph¶i = Gi¸ trÞ cÇn tÝnh x Tû lÖ khÊu hao trÝch b×nh qu©n n¨m khÊu hao b×nh qu©n n¨m Gi¸ trÞ cÇn tÝnh = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ thanh lý khÊu hao TSC§ ­íc tÝnh cña TSC§ Tû lÖ khÊu hao = 1 b×nh qu©n n¨m Thêi gian sö dông TSC§ Khi x¸c ®Þnh thêi gian sö dông h÷u Ých cña TSC§ HH, cÇn c©n nh¾c c¸c yÕu tè sau: - Thêi gian mµ DN dù tÝnh sö dông TSC§ HH. - S¶n l­îng s¶n phÈm hoÆc c¸c ®¬n vÞ tÝnh t­¬ng tù mµ DN dù tÝnh thu ®­îc tõ viÖc sö dông TS. - Giíi h¹n cã tÝnh ph¸p lý trong viÖc sö dông TSC§ HH. - Kinh nghiÖm cña DN trong viÖc sö dông TS cïng lo¹i. 1.2 Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, sè khÊu hao hµng n¨m gi¶m dÇn trong suèt thêi gian sö dông h÷u Ých cña TS vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: MKi = Gdi x TKN Trong ®ã: - MKi: Møc khÊu hao TSC§ n¨m thø i. - Gdi : Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®Çu n¨m thø i. - TKN: Tû lÖ khÊu hao cè ®Þnh hµng n¨m cña TSC§. - i: Thø tù c¸c n¨m sö dông (i = 1, 2, 3, ... n). Tû lÖ khÊu hao kh«ng ®æi hµng n¨m cña TSC§ trong ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: TKH = TK x HS Trong ®ã: - TK : Tû lÖ khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh. - HS: HÖ sè ®iÒu chØnh. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn sÏ gióp DN cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh trong nh÷ng n¨m TSC§ ®i vµo ho¹t ®éng. 1.3 Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng s¶n phÈm: Ph­¬ng ph¸p nµy cã ®Þnh møc khÊu hao trªn mét ®¬n vÞ s¶n l­îng nªn muèn thu håi vèn nhanh, kh¾c phôc ®­îc hao mßn v« h×nh, ®ßi hái DN ph¶i t¨ng ca, t¨ng kÝp, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó lµm ra nhiÒu s¶n phÈm. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: Møc khÊu hao = Nguyªn gi¸ TSC§ x s¶n l­îng thùc tÕ trong kú ph¶i trÝch cña kú S¶n l­îng ­íc tÝnh c¶ ®êi cña TSC§ 2. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: §Ó h¹ch to¸n hao mßn TSC§ HH, kÕ to¸n sö dông TK 214 "Hao mßn TSC§", TK 627, 641, 642... Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông TK 009 "Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n" dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¨ng, gi¶m vµ sö dông nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n ë DN. KÕt cÊu cña TK 214 nh­ sau: - Bªn nî: Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ gi¶m do thanh lý, ®iÒu chuyÓn ... - Bªn cã: Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ t¨ng do tÝnh khÊu hao TSC§ vµ do c¸c nguyªn nh©n kh¸c. - D­ cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn TSC§ hiÖn cã. KÕt cÊu cña TK 009: Bªn nî: Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n t¨ng do trÝch khÊu hao hoÆc thu håi vèn khÊu hao c¬ b¶n ®· chuyÓn cho ®¬n vÞ kh¸c. Bªn cã: Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n gi¶m do ®Çu t­ ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ TSC§, tr¶ nî vay ®Çu t­ TSC§, ®iÒu chuyÓn vèn khÊu hao c¬ b¶n cho ®¬n vÞ kh¸c. D­ nî: Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n hiÖn cã t¹i DN. S¬ ®å h¹ch to¸n khÊu hao vµ hao mßn TSC§ ®­îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å 22 S¬ ®å 22 S¬ ®å kÕ to¸n söa ch÷a th­êng xuyªn TSC§ TK 334, 338, 152 ... TK 627, 641, 642 C¸c chi phÝ söa ch÷a th­êng xuyªn ph¸t sinh VI/ kÕ to¸n söa ch÷a TSC§ HH. Trong qu¸ tr×nh sö dông, TSC§ bÞ hao mßn vµ h­ háng cÇn ph¶i söa ch÷a, thay thÕ ®Ó kh«i phôc n¨ng lùc ho¹t ®éng. C«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ do DN tù lµm hoÆc thuª ngoµi vµ ®­îc tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch hay ngoµi kÕ ho¹ch. Tuú theo quy m«, tÝnh chÊt cña c«ng viÖc söa ch÷a, kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp. 1. Söa ch÷a nhá (söa ch÷a th­êng xuyªn). Lµ ho¹t ®éng söa ch÷a cã tÝnh chÊt b¶o qu¶n, b¶o d­ìng th­êng xuyªn TSC§, chi phÝ mét lÇn bá ra söa ch÷a nhá, thêi gian söa ch÷a ng¾n. V× vËy kÕ toµn th­êng xuyªn tÝnh toµn bé chi phÝ söa ch÷a vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô söa ch÷a. S¬ ®å h¹ch to¸n söa ch÷a th­êng xuyªn TSC§ ®­îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å 23 S¬ ®å 23 S¬ ®å kÕ to¸n söa ch÷a lín TSC§ TH1: Theo ph­¬ng thøc söa ch÷a tù lµm: Doanh nghiÖp kh«ng trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§: TK 152, 153 ... TK 241.3 TK 242 TK 627, 641, 642 C¸c chi phÝ söa ch÷a NÕu ph¶i ph©n bæ Ph©n bæ vµo bé phËn ph¸t sinh sang n¨m sau sö dông theo ®Þnh kú Doanh nghiÖp cã trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§: TK 152, 153 ... TK 241.3 TK 335 TK 627, 641, 642 C¸c chi phÝ söa ch÷a K/c chi phÝ thùc TrÝch tr­íc chi phÝ ph¸t sinh tÕ ph¸t sinh söa ch÷a TSC§ Xö lý chªnh lÖch nÕu sè trÝch tr­íc < CphÝ thùc tÕ Xö lý chªnh lÖch nÕu sè trÝch tr­íc> CphÝ thùc tÕ TH 2: Theo ph­¬ng thøc söa ch÷a thuª ngoµi: Doanh nghiÖp cã trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§: TK 331 TK 241.3 TK 335 TK 627, 641, 642 Gi¸ thanh to¸n cho bªn K/c chi phÝ thùc TrÝch tr­íc chi phÝ nhËn söa ch÷a tÕ ph¸t sinh söa ch÷a TSC§ TK 133 Xö lý chªnh lÖch nÕu ThuÕ GTGT ®­îc sè trÝch tr­íc < CphÝ thùc tÕ khÊu trõ Xö lý chªnh lÖch nÐu sè trÝch tr­íc > CphÝ thùc tÕ Doanh nghiÖp kh«ng trÝch tr­íc chi phÝ SCL TSC§: TK 152, 153 ... TK 241.3 TK 335 TK 627, 641, 642 C¸c chi phÝ söa ch÷a NÕu ph¶i ph©n bæ Ph©n bæ vµo bé phËn ph¸t sinh sang n¨m sau sö dông ®Þnh kú TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 2. Söa ch÷a lín TSC§. Söa ch÷a lín mang tÝnh phôc håi lµ viÖc söa ch÷a, thay thÕ nh÷ng bé phËn, chi tiÕt bÞ h­ háng trong qu¸ tr×nh sö dông mµ nÕu kh«ng thay thÕ, söa ch÷a th× TSC§ sÏ kh«ng ho¹t ®éng ®­îc hoÆc ho¹t ®éng kh«ng b×nh th­êng. Chi phÝ söa ch÷a lín kh¸ cao, thêi gian söa ch÷a th­êng kÐo dµi, c«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch hoÆc ngoµi kÕ ho¹ch. S¬ ®å h¹ch to¸n söa ch÷a lín TSC§ ®­îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å 24 S¬ ®å 24 S¬ ®å kÕ to¸n khÊu hao vµ hao mßn TSC§ TK 211 TK 214 TK 627, 641, 642 Gi¶m TSC§ ®· khÊu hao TrÝch khÊu hao TSC§ TK 222, 128 GTHM TK 241.2 Gãp vèn liªn doanh cho thuª TC TK 111, 338 ... TK 411 TK 211 KhÊu hao nép cÊp trªn NÕu kh«ng ®­îc nhËn hoµn l¹i GTCL NhËn l¹i TS néi bé ®É KH TK 009 TrÝch khÊu hao TSC§ §Çu t­ mua s¾m Thu håi vèn khÊu hao ®· Tr._.