Tài liệu Một số vấn đề cơ bản của Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở nước ta: ... Ebook Một số vấn đề cơ bản của Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở nước ta
23 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1557 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Một số vấn đề cơ bản của Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở nước ta, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
®Æt vÊn ®Ò
Níc ta ®i lªn chñ nghi· x· héibá qua giai ®o¹n t b¶n chñ nghÜa lµ tÊt yÕu lÞch sö .§iÒu nµy hoµn toµn phï hîp víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kh¸ch quan cña lÞch sö nh©n lo¹i. Nhng vÊn ®Ò lµ chóng ta lùa chän m« h×nh kinh tÕ nµo ®Ó x©y dùng LLSX hiÖn ®¹i cho CNXH.Tríc ®©y còng gièng nh c¸c níc XHCN kh¸c chóng ta ®· lùa chän m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung ®Ó x©y dùng CNXH.Nhng thùc tÕ ®· chøng minh lµ m« h×nh nµy kh«ng phï hîp nã lµm cho nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan bÞ vi ph¹m lµm cho ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ bÞ thñ tiªu .§øng tríc t×nh h×nh ®ã §¶ng ta trªn c¬ së ®óc rót kinh nghiÖm thùc tÕ vµ lý luËn chñ nghÜa M¸c –Lª nIn t tëng Hå ChÝ Minh ®· ®Ò ra ®êng l«Ý kinh tÕ míi víi néi dung quan träng : ChuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN .§©y lµ bíc ngoÆt quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH
NÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë ViÖt nam ®· vËn hµnh ®îc h¬n 10 n¨m .Nã ®· thu ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín gIóp nÒn kinh tÕ cña chóng ta tho¸t khái khñng ho¶ng, kinh tÕ dÇn ®i vµo æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn .§êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng n©ng cao .Tuy vËy nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta còng béc lé nh÷ng khuyÕt tËt cã ¶nh hëng kh«ng tèt ®· ®Æt ra cho nhiÒu ngêi c©u hái : cã hay kh«ng kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN? KTTT ®Þnh híng XHCN lµ g× vµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng XHCN ?
§Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trªn ®· thu hót nhiÒu nhµ nghiªn cøu lý luËn cïng lµm râ vÒ mÆt lý luËn nhËn thøc còng nh thùc tiÔn vµ ®Òu kÕt luËn sù lùa chän KTTT ®Þnh híng XHCN cña §¶ng vµ nhµ níc ta ®· chän lµ mét m« h×nh kinh tÕ cña ®Êt níc trong tiÕn tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n
Trong bµi viÕt nµy em xin ®Ò cËp mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta.
I.Sù cÇn thIÕt ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta
1.Quan nIÖm vÒ KTTT
LÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi cña nh©n lo¹i ®· vµ ®ang tr¶i qua hai kIÓu tæ chøc kinh tÕ thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi .Hai thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c h¼n nhau vÒ chÊt .§ã lµ thêi ®¹i kinh tÕ tù nhiªn tù cung , tù cÊp vµ thêi ®¹i kinh tÕ hµng hãa mµ giai ®o¹n cao cña nã lµ kinh tÕ thÞ trêng . VËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ kinh tÕ thÞ trêng lµ g× ? HiÖn nay cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ kinh tÕ thÞ trêng nhng cã thÓ tùu trung l¹i chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng KTTT lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng hãa trong ®ã tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng ®Òu th«ng qua thÞ trêng .Nãi c¸ch kh¸c KTTT lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng hãa trong ®ã c¸c quan hÖ kinh tÕ ®Òu ®îc tiÒn tÖ hãa kinh tÕ hµng hãa vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng gäi lµ kinh tÕ thÞ trêng
Sù h×nh thµnh ph¸t triÓn KTTT g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña CNTB nh vËy mét c©u hái lín ®îc ®Æt ra lµ KTHH hay KTTT cã ph¶i riªng cu¶ chñ nghÜa t b¶n?
Theo lèi t duy cò , ®· cã kh«ng Ýt ý kiÕn ®· ®em ®èi lËp lý luËn kinh tÕ Mac-Lªnin víi lý thuyÕt kinh tÕ thÞ trêng .Theo hä th× KTTT ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c häc thuyÕt t s¶n coi KTTT ®ång nhÊt víi kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa vµ lµ s¶n phÈm riªng cña CNTB.Theo ý kiÕn cña em th× c¸c quan trªn hoµn toµn sai lÇm .Chóng ta kh«ng thÓ ®ång nhÊt gi÷a hai ph¹m trï tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c kiÓu tæ chøc x· héi vµ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi .Trong chñ nghÜa duy vËt lÞch sö Mac ®· chØ ra loµi ngêi ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao tr¶i qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi:Céng s¶n nguyªn thñy , chiªm h÷u n« lÖ ,phong kiÕn , t b¶n chñ nghÜa ,céng s¶n chñ nghÜa víi h×nh thøc ban ®Çu lµ CNXH cßn tiÕn tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c kiÓu tæ chøc cã hai h×nh thøc c¬ b¶n ®ã lµ kinh tÕ tù cÊp tù tóc kinh tÕ hµng hãa mµ giai ®äan cao cña nã lµ KTTT.Mét kiÓu s¶n xuÊt x· héi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau vÝ d kiÓu tæ chøc tù tóc tù cÊp ®· thèng lÜnh trong suèt giai ®o¹n nÒn kinh tÕ ë tr×nh ®é thÊp ban ®Çu nh x· héi céng s¶n nguyªn thñy chiÕm h÷u n« lÖ ,phong kiÕn vµ hiÖn nay nã vÉn cßn tån t¹i trong nh÷ng vïng nh÷ng n¬i kÐm ph¸t triÓn. Nh vËy cã thÓ nãi ph¬ng thc s¶n xuÊt nh lµ mét c«ng nghÖ mµ c¸c x· héi kh¸c nhau sö dông c«ng nghÖ ®ã nh thÕ nµo phôc vô lîi Ých cña ai.Theo lý luËn nh trªn th× KTTT còng lµ c«ng nghÖ tæ chøc kinh tÕ nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu qu¶ nhÊt trong giai ®o¹n hiÖn nay. Nhng viÖc ¸p dông c«ng nghÖ ®ã ë mçi níc do ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng còng nh nh÷ng m« h×nh cô thÓ kh¸c nhau nh nÕn kinh tÕ cña §øc , NhËt B¶n hay cña Trung Quèc...HiÖn nay KTTT lµ kiÓu tæ s¶n xuÊt x· héi ®¹t hiÖu qña cao nhÊt vµ cha cã kiÓu nµo tèt h¬n do ®ã KTTT sÏ tån t¹i l©u dµi trªn con ®êng x©y dùng mét x· héi cã tr×nh ®é v¨n minh h¬n cã nghÜa lµ KTTT tån t¹i díi chñ nghÜa t b¶n vµ còng tån t¹i díi CNXH.
2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN
2.1 Ph¸t triÓn KTTT lµ sù lùa chän ®óng ®¾n
Nh trªn ®· tr×nh bµy KTTT kh«ng riªng lµ cña CNTB.Tríc ®©y ®· cã quan ®iÓm ®em ®èi lËp KTTT víi CNXH vµ cho r»ng KTTT vµ CNXH kh«ng thÓ dung hîp víi nhau.Quan ®iÓm nµy thuéc lèi t duy cò ®· tån t¹i h¬n 70 n¨m cña CNXH ë §«ng ¢u vµ Liªn X«. Nã kh«ng chØ tån t¹i ë mÆt lý luËn vµ nhËn thøc mµ ®· trë thµnh thùc tiÔn cña ®êi sèng x· héi .Nã thÓ hiÖn ë chç c¸c nhµ níc XHCN ¸p dông m« h×nh kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp mét m« h×nh kinh tÕ trong ®ã c¸c quy luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan cña kinh tÕ bÞ xãa bá.Vµ thùc tIÔn ®· chØ ra r»ng m« h×nh ®ã lµ kh«ng phï hîp vµ hËu qu¶ cña nã lµ sù sôp ®æ cña hÖ thèng XHCN .Qua ®ã cho ta thÊy KTTT kh«ng chØ tån trong CNTB mµ cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH còng nh khi CNXH ®îc x©y dùng xong .Së dÜ nã tån t¹i bëi v× nã cã nh÷ng c¬ së kh¸ch quan cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn .
Tríc tiªn vÒ mÆt lý luËn Mac ®· chØ ra r»ng s¶n xuÊt vµ lu th«ng lµ h×nh thøc vèn cã cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i kinh tÕ hµng hãa còng nh c¸c tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nã do sù ph¸t triÓn cña LLSX t¹o ra .Vµ Lªnin ®· kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i cña KTTT kh«ng chØ b»ng lý luËn mµ b»ng thùc tiÔn ®ã lµ m« h×nh kinh tÕ míi NEP mµ néi dung cña nã cßn mang nguyªn gi¸ trÞ mµ chóng ta ®ang thùc hiÖn trong thêi kú ®æi míi, §¶ng ta trong §¹i héi VIII còng ®· kh¼ng ®Þnh: “S¶n xuÊt hµng hãa kh«ng ®èi lËp víi CNXH mµ lµ thµnh tùu cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i tån t¹i kh¸ch quan cho c«ng cuéc x©y dùng CNXH vµ c¶ khi CNXH ®· ®îc x©y dùng”
§èi víi VIÖt nam KTTT vÉn tån t¹i trªn cë së 4 c¬ së kh¸ch quan sau:
Tríc hÕt ®ã lµ sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi víi tÝnh c¸ch lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt hµng hãa ch¼ng nh÷ng kh«ng mÊt ®i mµ cßn ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u ph©n c«ng lao ®éng trong tõng khu vùc tõng ®Þa ph¬ng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng ®îc thÓ hiÖn ë tÝnh phong phó ®a d¹ng vµ chÊt lîng ngµy cµng cao cña s¶n phÈm ®a ra thÞ trêng
Thø hai. trong nÒn kinh tÕ níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u ®ã lµ së h÷u toµn d©n , së h÷u tËp thÓ , së h÷u t nh©n (së h÷u c¸ thÓ , së h÷u tiÓu chñ , së h÷u t b¶n t nh©n), së h÷u hçn hîp .Do ®ã tån t¹i nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp lîi Ých riªng , nªn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hä chØ cã thÓ thùc hiÖn b»ng quan hÖ hµng hãa tiÒn tÖ
Thø ba. thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vµ kinh tÕ tËp thÓ tuy cïng dùa trªn chÕ c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt nhng c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vÉn cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh cã lîi Ých riªng.MÆt kh¸c c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ vÒ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý , nªn chÝ s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ còng kh¸c nhau
Vµ cuèi cïng quan hÖ hµng hãa tiÒn tÖ cßn cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i , ®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®ang ph¸t triÓn ngµy cµng s©u s¾c v× mçi níc lµ mét quèc gia riªng biÖt lµ ngêi chñ së h÷u ®èi víi c¸c hµng hãa ®a ra trao ®æi trªn thÞ tr¬ng thÕ giíi.
Nh vËy sù tån t¹i cña KTTT ë níc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan kh«ng thÓ lÊy ý chÝ chñ quan mµ xãa bá ®îc.
2.2 Kinh tÕ thÞ trêng kh«ng chØ tån t¹i kh¸ch quan mµ cßn cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng CNXH
kinh tÕ níc ta khi bíc vµo thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH cßn mang nÆng tÝnh tù tóc tù cÊp .V× vËy s¶n xuÊt hµng hãa ph¸t triÓn sÏ ph¸ dÇn kinh tÕ tù nhiªn bëi v× KTTT cã mét t¸c dông to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ .
§Çu tiªn, kinh tÕ thÞ trêng hay kinh tÕ hµng hãa ®· t¹o ra ®éng lùc cho LLSX ph¸t triÓn .ChÝnh sù c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng hãa buéc hä ph¶i c¶i tiÕn kü thuËt , ¸p dông c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Õn møc tèi thiÓu nhê ®ã cã thÓ c¹nh tranh ®îc vÒ gi¸ c¶ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh .Qu¸ tr×nh nµy thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Sau 15 n¨m ®Êt níc ®æi míi chuyÓn sang nÒn KTTT chóng ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Tõ chç LLSX cßn ë tr×nh ®é thÊp kÐm l¹c hËu , s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu thÞ trêng ,chóng ta bíc ®Çu ®· cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ñ søc s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu trong níc mµ cßn xuÊt khÈu.Tõ chç hµng hãa khan hIÕm ®Õn nay cã thÓ nãi hµng hãa thËt phong phó ®a d¹ng
Thø hai trong nÒn kinh tÕ hµng hãa ngêi s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu tiªu dïng cña thÞ trêng ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt s¶n phÈm g× víi khèi lîng bao nhiªu chÊt lîng nh thÕ nµo. Do ®ã kinh tÕ hµng hãa kÝch thÝch tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña chñ thÓ kinh tÕ, kÝch thÝch viÖc n©ng cao chÊt lîng c¶i tiÕn mÉu m· còng nh t¨ng khèi lîng hµng hãa dÞch vô .Tríc ®©y c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta ®Òu lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhµ níc , cña tËp thÓ s¶n xuÊt theo chØ tiªu kÕ ho¹ch hoµn toµn chØ lo mçi c«ng vIÖc s¶n xuÊt cßn c¸c yÕu tè ®©u vµo vµ s¶n phÈm ®Çu ra ®· cã nhµ níc lo .Nhng bíc sang KTTT th× doanh nghiÖp ph¶i cã sù n¨ng ®éng hä kh«ng chØ biÕt lo s¶n xuÊt mµ nay hä ph¶i lo c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh thÕ nµo, s¶n xuÊt víi quy tr×nh nh thÕ nµo ®Ó gi¶m gi¶ thµnh , s¶n xuÊt víi chÊt lîng ra sao chÊt lîng nh thÕ nµo vµ b¸n ë ®©u , ë ®©u th× cã thÓ b¸n ®îc råi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ... chÝnh tÊt c¶ ®iÒu ®ã ®· t¹o ra sù n¨ng ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Thø ba. ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ ®iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng hãa ®Õn lît nã sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa thóc ®Èysù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt .V× thÕ ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng còng nh lîi thÕ cña tõng vïng , còng nh lîi thÕ cña ®Êt níc cã t¸c dông më réng quan hÖ kinh tÕ víi níc ngoµi .
Thø t. sù ph¸t triÓn cña KTTT sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ra ®êi s¶n xuÊt lín cã x· héi hãa cao. §ång thêi chän läc ®îc nh÷ng ngêi s¶n xuÊt kinh doanh giái h×nh thµnh ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é, lao ®éng lµnh nghÒ ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cu¶ ®Êt níc .NÒn kinh tÕ níc ta bíc vµo thêi qu¸ ®é víi xuÊt ph¸t lµ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp lµ chñ yÕu. Møc ®é tÝch lòy cßn rÊt h¹n chÕ do ®ã ph¸t triÓn KTTT theo ®Þnh híng XHCN sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho CNXH.
Nh vËy ph¸t triÓn KTTT lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ ®èi víi níc ta, lµ mét nhiÖm vô kinh tÕ cÊp b¸ch ®Ó chuyÓn nÒn kinh tÕ l¹c hËu cña níc ta thµnh nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i héi nhËp vµo sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ .§ã lµ con ®êng ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn LLSX khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng cña ®Êt níc vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa
Thùc tiÔn nh÷ng n¨m ®æi míi ®· chøng minh r»ng :VIÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n .Nhê ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn chóng ta ®· bíc ®Çu khaI th¸c ®îc nh÷ng tiÒm n¨ng trong níc vµ thu hót ®îc vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ cña níc ngoµi gi¶i phãng ®îc n»ng lùc s¶n xuÊt gãp phÇn quyÕt ®Þnh vµo viÖc b¶o ®¶m t¨ng trëng kinh tÕ víi nhÞp ®é t¨ng trëng t¬ng ®èi cao trong thêi gian qua.
II. nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng XHCN ë VIÖt nam
1. Thùc chÊt cña KTTT ®Þnh híng XHCN ë viÖt Nam
Nãi ®Õn KTTT ®Þnh híng XHCN cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ dùa trªn kÕ ho¹ch tËp trung quan liªu bao cÊp, kh«ng ph¶i gièng nh nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa vµ còng kh«ng ph¶i lµ KTTT XHCN .Bëi lÏ chóng ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ®ã cã sù ®an xen gi÷a c¸i míi vµ c¸i cò , c¸i hiÖn ®¹i vµ c¸i l¹c hËu
NÒn kinh tÕ thÞ trêng XHCN ë viÖt nam lµ sù kÕt hîp gi÷a c¸i chung c¸i phæ biÕn víi c¸i riªng c¸i ®Æc thï. C¸i chung ®ã lµ KTTT nã d¬c thÓ hiÖn díi c¸c mÆt sau
- NÒn kinh tÕ chÞu t¸c ®éng hµng ngµy hµng gIê cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan nh quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu quy luËt c¹nh tranh chø kh«ng ph¶i lµ nh÷nc quy luËt mang tÝnh h×nh thøc trong m« h×nh kinh tÕ cò.
- C¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ kinh tÕ tÊt yÕu vµ chØ th«ng qua c¬ chÕ thÞ trêng míi liªn c¸c nhµ s¶n xuÊt riªng lÎ vµo ho¹t ®éng kinh tÕ cña quèc gia. C¹nh tranh lµ tÊt yÕu ®Ó tån t¹i cña doanh nghiÖp
- mçi ®¬n vÞ kinh tÕ lµ mét chñ thÓ tù do tù chñ kinh doanh theo ph¸p luËt
- Kinh tÕ t nh©n cã vai trß quan träng trong viÖc lµm sèng ®éng thÞ trêng.
- Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tiÒn tÖ ®ãng vai trß rÊt quan träng .§ång ®îc ph¸t huy ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng cña m×nh, ®ång tiÒn quèc gia tõng bíc hßa nhËp vµo ®ång tiÒn quèc tÕ
- ThÞ trêng quèc gia lµ mét thÓ thèng nhÊt kh«ng thÓ chia c¾t theo gianh giíi hµnh chÝnh, thÞ trêng quèc gia tõng bíc héi nhËp vµo thÞ trêng quèc tÕ
- ThÞ trêng bao gåm nhiÒu lo¹i thÞ trêng : thÞ trêng hµng hãa dÞch vô , thÞ trêng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ...
- Nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ th«ng qua ph¸p luËt kinh tÕ , kÕ ho¹ch hãa, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ
Bªn c¹nh nh÷ng c¸i chung th× nÒn KTTT viÖt nam cßn mang nh÷ng nÐt ®Æc thï trªn c¸c mÆt : Môc ®Ých ph¸t triÓn KTTT , vÒ quan hÖ së h÷u , quan hÖ ph©n phèi ,tæ chøc qu¶n lý.
Chóng ta sÏ nghiªn cøu lÇn lît c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc trng cña KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta.
2. Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta
2.1. VÒ môc ®Ých ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN
Trong nhiÒu ®Æc tÝnh dïng lµm tIªu thøc ®Ó ph©n bIÖt nÒn kinh tÕ thi trêng cöa níc ta so víi nÒn KTTT kh¸c ph¶i nãi ®Õn môc ®Ých chÝnh trÞ môc tiªu kinh tÕ x· héi mµ §¶ng vµ nh©n d©n ®· chän.
Môc tiªu cña nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ®ã lµ : ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó x©y ®Ó ®¹t tíi mét x· héi giµu m¹nh , c«ng b»ng , d©n chñ v¨n minh. Nªu nh KTTT tù do t b¶n chñ nghÜa phôc vô lîi Ých cña c¸c nhµ t b¶n x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa t b¶n, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn CNTB th× KTTT ®Þnh híng XHCN lÊy lîi Ých vµ phóc lîi toµn d©n lµm môc tiªu. Ph¸t triÓn KTTT ®Ó ph¸t triÓn LLSX, x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Kinh tÕ thÞ trêng b¶n th©n nã lµ néi lùc thóc ®Èy tiÕn tr×nh kinh tÕ – x· héi. §Õn lît m×nh, chóng ta dïng c¬ chÕ ®ã kÝch thÝch s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch tinh thÇn s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, thóc ®Èy CNH - H§H, x©y dùng mét nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, tõng bíc thùc hiÖn lý tëng XHCN.
2.2. NÒn kinh tÕ thÞ trêng gåm nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta tån t¹i 3 thµnh phÇn lo¹i së h÷u c¬ b¶n : Së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp së h÷u t nh©n ( gåm së h÷u c¸ thÓ , së h÷u tIÓu chñ, së h÷u t nh©n t b¶n ) .Tõ ba lo¹i h×nh c¬ b¶n ®ã h×nh thµnh nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nhiÒu h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh . C¸c thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm kinh tÕ nhµ níc , kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ tIÓu chñ , kinh tÕ t b¶n t nh©n , kinh tÕ t b¶n nhµ níc, kinh tÕ cã 100% vèn níc ngoµi trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Do ®ã kh«ng chØ ra søc ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u mµ cßn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc së h÷u t nh©n ®Ó h×nh thµnh lªn mét nÒn KTTT víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia.Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn sÏ gãp phÇn khai th¸c tèt mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc c¶ vÒ tµi nguyªn vµ con ngêi .
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®éc lËp víi nhau b×nh ®¼ng víi nhau tríc ph¸p luËt. Nhµ níc khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn .
Trong nÒn KTTT nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o .ViÖc x¸c lËp vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c vµ t¹o ra sù kh¸c biÖt víi KTTT TBCN. Nªu nÒn kinh tÕ thÞ trêng t b¶n chñ nghÜa dùa trªn chÕ ®é t h÷u TBCN vÒ t lIÖu s¶n xuÊt th× tr¸i l¹i nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa mÆc dï cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nhng nã l¹i dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u x· héi vÒ t liÖu s¶n xuÊt mµ bIÓu hiÖn lµ kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o .
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau dùa trªn c¸c quan hÖ së h÷u kh¸c nhau vµ thêng ®¹i diÖn cho nh÷ng giai cÊp , tÇng líp x· héi kh¸c nhau. do ®ã trong qu¸ tr×nh cïng ph¸t triÓn chóng ®an xen ®Êu tranh m©u thuÈn vµ ph¸t triÓn theo nh÷ng khuynh híng kh¸c nhau. v× vËy kinh tÕ nhµ níc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o lµ ®Ó gi÷ v÷ng ®Þnh híng x¶ héi chñ nghÜa trong ph¸t triÓn kinh tÕ . kinh tÕ nhµ níc lµ lµ lùc lîng vËt chÊt quan träng vµ lµ c«ng cô ®Ó nhµ níc ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. muèn vËy kinh tÕ nhµ níc ph¶i n¾m gi÷ nh÷ng kh©u, nh÷ng lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. muèn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa tèt th× ngoµi viÖc ph¸t triÓn nÒn KTTT nhiÒu thµnh phÇn cßn ph¶i x©y dùng ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ nhµ níc ®Ó kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o .
2.3. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi trong ®ã lÊy ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu
Mçi chÕ ®é x· héi l¹i cã h×nh thøc ph©n phèi ®Æc trng. C¸c h×nh thøc ph©n phèi lµ mét bé phËn cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ do quan hÖ së h÷u quyÕt ®Þnh. Nhng ngîc l¹i quan hÖ ph©n phèi lµ h×nh thøc thùc hiÖn vÒ mÆt kinh tÕ cña quan hÖ së h÷u .
§Ó phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX ë níc ta trong thêI kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi chóng ta ®· tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau mµ nã bIÓu hiÖn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ sù tån t¹i cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Mçi h×nh thøc së h÷u l¹i quy ®Þnh mét h×nh thøc ph©n phèi ®Æc trng cña nã. Do ®ã trong nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë vIÖt nam h×nh thµnh nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau .
Trong nÒn kinh tÕ chóng ta tån t¹i c¸c h×nh thøc ph©n phèi nh lµ ph©n phèi theo lao ®éng, ph©n phèi theo vån hay tµi s¶n ®ãng gãp, ph©n phèi theo gi¸ trÞ søc lao ®éng, ph©n phèi th«ng c¸c quü phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi .MÆc dï nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi nhng ®iÓm kh¸c bIÖt c¬ b¶n víi KTTT t b¶n chñ nghÜa ë chç: Chóng ta lÊy ph©n phèi theo lao ®éng lµ chÝnh. Trong nÒn KTTT t b¶n chñ nghÜa trong ph©n phèi thu nhËp ph©n phèi theo t b¶n lµ chÝnh .Së dÜ nh vËy nã cã c¬ së cña nã .
Trong chñ nghÜa t b¶n tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau trong ®ã së h÷u t nh©n lµ nÒn t¶ng. ChÝnh do së h÷u t nh©n lµ nÒn t¶ng mµ nã ®· quy ®Þnh ph©n phèi theo t b¶n lµ chñ yÕu .Cßn KTTT ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë viÖt nam tuy tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u nhng së toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ gi÷ vai trß chñ ®¹o .Ph©n phèi theo lao ®éng lµ ®¨c trng b¶n chÊt cña KTTT ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa , nã lµ h×nh thøc thùc hiÖn vÒ mÆt kinh tÕ cña chÕ ®é c«ng h÷u
Chóng ta x©y dùng vµ ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta ®Ó sö dông chóng lµm c«ng cô ®Ó hoµn thµnh sù nghIÖp x©y dùng CNXH thùc hiÖn x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh. v× vËy ph¸t triÓn cÇn ®i ®«i víi c«ng vµ tiÕn bé .§ã lµ c¬ së kh¸ch quan cho vIÖc ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi vµ tËp thÓ .MÆt kh¸c chóng ta cßn tån t¹i h×nh thøc së h÷u t nh©n th× ¾t ph¶i tån t¹i h×nh thøc ph©n phèi theo vèn vµ tµi s¶n kinh doanh vµ nã trë thµnh mét h×nh thøc cña quan hÖ ph©n phèi trong KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta
2.4. C¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc XHCN
Nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta lµ nhµ níc ph¸p quyÒn XHCN, lµ nhµ níc cña d©n do d©n vµ v× d©n .§©y lµ yÕu tè c¬ b¶n sù kh¸c nhau gi÷a KTTT ®Þnh híng XHCN víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng TBCN.Chóng ta vËn hµnh nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng th× tÊt yÕu ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt vèn cã cña kinh tÕ thÞ trêng nh quy luËt gi¸ trÞ , quy luËt cung cÇu , quy luËt c¹nh tranh ...Gi¸ c¶ do thÞ trêng quyÕt ®Þnh .Quy luËt gi¸ trÞ quy ®Þnh môc ®Ých theo ®uæi trong ho¹t ®éng kinh tÕ lµ lîi nhuËn, quy ®Þnh sù ph©n bæ c¸c nguån lùc vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau, ®ång thêi ®Æt c¸c chñ thÓ kinh tÕ vµo mét cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt. Do ®ã nã kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khuyÕt tËt .§Ó ®¶m b¶o nÒn KTTT vËn hµnh tèt cÇn cã sù tham gia cña nhµ níc víi t c¸ch ngêI qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ. §iÓm kh¸c biÖt cña KTTT ®Þnh híng XHCN cña ta ®Æt díi sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa chø kh«ng ph¶i lµ nhµ níc t s¶n ,nhµ níc cña d©n do d©n vµ v× d©n ®Æt díI sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n VIÖt nam .Sù qu¶n lý cña nhµ níc XHCN nh»m söa ch÷a “nh÷ng thÊt b¹i cña kinh tÕ thÞ trêng” thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ theo ®óng ®Þnh híng XHCN
Nhµ níc thùc hiÖn qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ th«ng qua thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau:
- Nhµ níc ph¶i ®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn th«ng qua c¸c chiÕn lîc kÕ ho¹ch c¸c quy ho¹ch vµ c¸c dù ¸n kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng ®Þnh híng
- Nhµ níc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« nghÜa lµ ph¶i chèng thÊt nghiÖp khñng ho¶ng l¹m ph¸t
- Nhµ níc x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt thùc hiÖn chøc n¨ng cña nhµ níc
- Nhµ níc cã chøc n¨ng söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i nh÷ng khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ trêng
- Nhµ níc thùc hiÖn sù ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n
- Nhµ níc qu¶n lý tµi s¶n quèc gia
§Ó thùc hiÖn chøc n¨ng trªn nhµ níc sö dông mét hÖ thèng c¸c c«ng cô sau :
- Nhµ níc tríc hÕt th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt b¶o ®¶m m«i trêng ph¸p lý an toµn vµ æn ®Þnh cho d©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Cung cÊp th«ng tin t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n, hç trî cho nh©n d©n khi gÆp khã kh¨n. §i ®«i víi thi hµnh ph¸p luËt th× ph¶i kiÓm tra thi hµnh ph¸p luËt. §ång thêi hÖ thèng ph¸p lu©t cña nhµ níc còng ph¶i híng vµo b¶o ®¶m m«i trêng sinh th¸i cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt níc
- Th«ng qua kÕ ho¹ch hãa nhng ë ®©y lµ kÕ ho¹ch hãa ®Þnh híng hay cßn gäi lµ kÕ ho¹ch hãa gi¸n tiÕp nghÜa lµ thÞ trêng võa lµ ®èi tîng võa lµ c¨n cø cña kÕ ho¹ch hãa .Råi ®Ò ra c¸c chØ tIªu ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ kÌm theo ®ã lµ mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Ó híng vµo chñ thÓ kinh tÕ ho¹t ®éng nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra
- Nhµ níc sö dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh mét c«ng cô ®Ó qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« ®Ó ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n mét c¸ch ®óng ®¾n ®Ó t¹o ra mét m«i trêng tµi chÝnh lµnh m¹nh tiÕn tíi h×nh thµnh thÞ trêng tµi chÝnh. Trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh cã thuÕ .ThuÕ lµ mét c«ng cô t¹o ra nguån thu cho ng©n s¸ch. ThuÕ cßn nh»m ®iÒu tIÕt thu nhËp .ThuÕ cßn ph¶i nu«I dìng nguån thu, chñ tr¬ng ®¬n gI¶n c¸c s¾c thuÕ .Trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh chóng ta chñ tr¬ng cã sù ph©n cÊp vÒ ng©n s¸ch ®¶m b¶o vai trß chñ ®¹o cña ng©n s¸ch TW mÆt kh¸c ph¸t huy chñ ®éng s¸ng t¹o cña ®Þa ph¬ng . T¨ng cêng quyÒn tù chñ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp c¬ së
- ChÝnh s¸ch tµi chÝnh 0- Mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« , chóng ta chó träng sö dông c«ng cô l·I suÊt vµ tû suÊt hèi ®o¸i
HiÖn nay chóng ta ®ang x©y dùng nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã ®óng ®Þnh híng hay chÖch ®Þnh híng hay kh«ng phô thuéc vµo hai nh©n tè: thø nhÊt kinh tÕ nhµ níc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ. Thø hai nÒn kinh tÕ ph¶i cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc
2.5. Thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ®ång thêi víi b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi
T¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi lµ nh÷ng vÊn ®Ò gay cÊn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c níc ph¬ng t©y c¸c nhµ lý luËn chØ ®Ò cao nh©n tè kinh tÕ vµ kü thuËt cña sù t¨ng trëng mµ kh«ng chó ý tháa ®¸ng ®Õn c¸c nh©n tè x· héi vµ nh©n tè con ngêi. Hä cho r»ng t¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi lµ hai môc tiªu m©u thuÉn kh«ng thÓ ®iÒu hßa. ë níc ta vÊn ®Ò kÕt hîp kinh tÕ ®i ®«i víi c«ng b»ng x· héi ®· ®îc §¶ng nhµ níc hÕt søc quan t©m. §¶ng ta nhÊn m¹nh “t¨ng trëng kinh tÕ ph¶i g¾n liÒn víi tiÕn bévµ c«ng b»ng x· héi trong tõng bíc vµ suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.C«ng b»ng x· héi ph¶i thÓ hiªn ë c¶ kh©u ph©n phèi hîp lý t liÖu s¶n xuÊt lÉn ë c¶ kh©u ph©n phèi kÕt qu¶ s¶n xuÊt, ë viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi cã c¬ héi ph¸t triÓn vµ sö dông tèt n¨ng lùc cña m×nh
Níc ta ®ang trong thêi kú qua ®é lªn CNXH do vËy xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm vÒ CNXH vÒ mèi quan hÖ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi. T¨ng trëng kinh tÕ ®îc coi lµ ph¬ng tIÖn c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn , b¶n th©n nã lµ mét tIªu thøc cña tiÕn bé x· héi
§Ó gi¶i quyÕt tèt gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi chóng ta cÇn ph¸t huy néi lùc b¶o ®¶m t¨ng trëng kinh tÕ víi tèc ®é cao ®Ó kh«ng bÞ tôt hËu ,®ång thêi b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi tøc lµ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n tèi thiÓu cña ®«ng ®¶o nh©n d©n b¶o ®¶mgi¸o dôc c¬ b¶n , y tÕ c¬ b¶n ,kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi vµ s¶n xuÊt c¬ b¶n cÇn ph¶i cÇn ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ë n«ng th«n gi¶m lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶i quyÕt vIÖc lµm, ph¸t triÓn m¹ng líi ®« thÞ, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa ë n«ng th«n ®ång thêi cã nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi nh chÝnh s¸ch tIÒn l¬ng ®Ó c¶I thiÖn ®êi sèng kh¾c phôc nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc nh dI d©n tù do , lao ®éng trÎ em , tÖ n¹n x· héi ....
2.6. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ nÒn kinh tÕ më héi nhËp
§©y lµ ®Æc ®iÓm ph¶n ¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN mµ chóng ta ®ang x©y dùng víi nÒn kinh tÕ tríc ®©y
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay do sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®ang dIÔn ra qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa toµn cÇu hãa. §êi sèng kinh tÕ, sù ph¸t triÓn cña mçI quèc gia trong sù phô thuéc lÉn nhau. V× vËy më cöa kinh tÕ , héi nhËp kinh tÕ khu vc vµ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi nø¬c ta
Trong t×nh tr¹ng níc ta cßn nghÌo cßn l¹c hËu, võa míi tho¸t khái hai cuéc chiÕn tranh víi sù tµn ph¸ m¹nh vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chóng ta l¹i thªm mét thêi gian chóng ta duy tr× c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó ®Èy nÒn kinh tÕ bíc sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi mét xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp chÝnh v× vËy lµ biÖn ph¸p ®Ó thu hót vèn kü thuËt , c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c níc ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña níc ta, thùc hiÖn ph¸t huy néi lùc tranh thñ ngo¹i lùc ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn KTTT hiÖn ®¹i theo kiÓu rót ng¾n
Chóng ta thùc hiÖn më réng quan hÖ quèc tÕ theo híng ®a ph¬ng hãa ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc ®èi ngo¹i g¾n thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi. Tuy nhiªn chóng ta më cöa nhng trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh vµ kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ gi÷ v÷ng ®éc lËp vµ toµn vÑn l·nh thæ
Trong thêi gian tíi chóng ta tiÕp tôc më réng ®a ph¬ng hãa ®a d¹ng hãa c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. §Æc biÖt chó träng viÖc héi nhËp vµ quan hÖ kinh tÕ víi c¸c níc trong khu vùc trong hiÖp héi ASEAN vµ c¸c thÞ trêng cã tiÒm n¨ng lín nh EU, Trung Quèc , NhËt B¶n...
§Èy m¹nh xuÊt khÈu ®Æc biÖt lµ nh÷ng m×nh cã thÕ m¹nh nh hµng dÖt may, giµy dÐp, hµng thñ c«ng, c¸c hµng c«ng nghiÖp ...CÇn khai th¸c tèt nh÷ng thÞ trêng ®· cã, tÝch cùc x©m nhËp t×m kiÕm thÞ trêng ®Æc biÖt lµ nh÷ng thÞ trêng lín nh: MÜ, EU, Trung Quèc...§a d¹ng c¸c mÆt hang xuÊt khÈu ®ång thêi ph¶i n©ng cao chÊt lîng hµng hãa xuÊt khÈu. Chóng ta x©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng t¹o m«i trêng ®Çu t vµ b»ng nhiÒu h×nh thøc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi
2.7. KTTT níc ta lµ tÊt yÕu nhng vÉn cßn tån t¹i nhiÒu m©u thuÉn
Níc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi trong ®iÒu kiÖn mét nÒn s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn do ®ã nÒn kinh tÕ mµ chóng ta ®ang x©y dùng cha ph¶i lµ nÒn kinh tÕ xncn mµ lµ mét nÒn kinh tÕ qu¸ ®é :nÒn kinh tÕ thÞ trõ¬ng ®Þnh híng XHCN nªn nã kh«ng tr¸nh kháI nh÷ng m©u thuÉn qu¸ ®é cña nã
Thø nhÊt ®ã lµ m©u hay lµ sù ®Çu tranh gi÷a hai mÆt ®èi lËp. TÝnh tù ph¸t vµ tÝnh tù gi¸c trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi .TÝnh tù ph¸t lµ nÒn kinh tÕ cña chóng ta trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn do ®ã kh«ng tho¸t khái tÝnh tù ph¸t TBCN. Cßn viÖc ®Þnh híng nÒn kinh tÕ níc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng ph¶i lµ sù ph¸t triÓn tù ph¸t mµ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ vËn dông mét c¸ch tù gi¸c xu híng quy luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn trong thêi ®¹i ngµy nay .Chóng ta cÇn ®iÒu chØnh mét c¸ch phï hîp tÝnh tù ph¸t cña nÒn kinh tÕ b»ng sù tù gi¸c cña con ngêi ®Ó nÒn kinh tÕ ®óng ®Þnh híng XHCN
Thø hai gi÷a môc tiªu lµ xãa bá bãc lét víi thùc tiÔn lµ nÒn kinh tÕ chóng ta vÉn cßn tån t¹i bãc lét lao ®éng.Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cña chóng ta tån taÞ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã cã thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa. Chóng ta cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ kinh doanh, cã thuª mín lao ®éng vµ cã bãc lét lao ®éng . Do ®ã chóng ta cÇn nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt tháa ®¸ng ®ã lµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých :lîi Ých cña ngêi lao ®éng vµ lîi Ých cña ngêi thuª mín lao ®éng
Thø ba, mét mÆt ph¸t triÓn KTTT trong ®iÒu kiÖn xuÊt ph¸t tõ s¶n xuÊt nhá th× x· héi cha tr¸nh nh÷ng yÕu tè cña KTTT TBCN. Sù c¹nh tranh, sù ph¸ s¶n t×nh tr¹ng thÊt nghIÖp , sù ph©n hãa gIµu nghÌo gi÷a c¸c vïng vµ c¸c bé phËn d©n c vµ nhÊt lµ kh«ng thÓ tr¸nh kháI nh÷ng tÖ n¹n x· héi do mÆt tr¸I cña KTTT g©y ra dÉn ®Õn sù bÊt b×nh ®¼ng vµ sù bÊt c«ng x· héi. M¨t kh¸c ®Þnh hín x· héi chñ nghÜa kh«ng cho phÐp sù bÊt b×nh ®¼ng ph¸t triÓn thµnh sù ph©n cùc x· héi, kh«ng cho phÐp ®Èy nh÷ng ngêi lao ®éng vµo t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp kh«ng thÓ chÊp nhËn t×nh tr¹ng bÊt c«ng tiªu cùc ngµy cµng gia t¨ng. Mét m©u thuÉn l¹i xuÊt hiÖn m©u thuÉn gi÷a b×nh ®¼ng x· héi víi tÝnh c¸ch lµ môc tiªu cña CNXH víi t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng bÊt c«ng kh«ng thÓ tr¸nh khái do mÆt tr¸i cña KTTT lµm n¶y sinh
Thø t ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi. Lîi Ých lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc cña sù t¨ng trëng kinh tÕ. D©u nhít lîi Ých c¸ nh©n sÏ lµm cho b¸nh xe kinh tÕ quay mét c¸ch gÇn nh kú diÖu. Mac ®· kh¼ng ®Þnh. TÊt c¶ nh÷ng g× con ngêi ®Êu tranh giµnh giËt ®Òu dÝnh liÒn víi lîi Ých cña hä chØ nh»m kh¼ng ®Þnh hay phñ ®Þnh lîi Ých cña mét giai cÊp nhÊt ®Þnh .ë níc ta cã ba lo¹i lîi Ých c¬ b¶n: Lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých c¸ nh©n ,vµ lîi Ých x· héi. Mçi lîi Ých l¹i vËn ®éng theo chiÒu híng kh¸c nhau. §Æc bIÖt trong nÒn KTTT th× nhiÒu chØ v× ch¹y theo lîi Ých c¸ nh©n vÝ dô nh c¸c doanh nghI._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 10177.doc