Một số nhìn nhận về tình hình tuyển dụng nguồn nhân lực cấp cao tại Việt Nam hiên nay

Lêi nãi ®Çu Cã mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc r»ng, trong mét tæ chøc, vi trÝ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc lµ vÞ trÝ qu¶n lý, l·nh ®¹o. Còng chÝnh v× tÇm quan träng Êy, ®· tõ l©u chóng ta quen víi lèi mßn suy nghÜ r»ng gi¸m ®èc lµ ng­êi cã “quyÒn sinh, quyÒn s¸t” trong tay, lµ ng­êi kh«ng ph¶i tu©n theo sù chØ ®¹o cña bÊt kú ai.Nh­ng mäi chuyÖn ®· thay ®æi. Trong xu h­íng ngµy nay, mét mÆt ngµy cµng nhiÒu c¸ nh©n, tæ chøc cã vèn muèn thµnh lËp doanh nghiÖp mµ kh«ng biÕt ph¶i ®­a nã vµo ho¹t ®éng nh­ thÕ nµo, mÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng lu«n cã nhu cÇu më réng thÞ tr­êng, tr­íc hÕt lµ c¬ cÊu l¹i tæ chøc, më thªm chi nh¸nh…th× gi¸m ®èc còng chØ lµ mét nghÒ, còng ph¶i qua qu¸ tr×nh tuyÓn dông nh­ tÊt c¶ vÞ trÝ c«ng viÖc kh¸c. C¸n bé qu¶n lý cÊp trung gian còng cã mét xu h­íng t­¬ng tù. ý thøc ®­îc tÇm quan träng cña c¸c vÞ trÝ qu¶n lý, yªu cÇu ®èi víi c¸c øng viªn cho c¸c vÞ trÝ nµy lµ kh¸ cao, viÖc t×m kiÕm còng nh­ tuyÓn dông còng kh«ng hÒ ®¬n gi¶n ChÝnh v× vËy, t«i quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “Mét sè nh×n nhËn vÒ t×nh h×nh tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao t¹i ViÖt Nam hiªn nay” lµm ®Ò ¸n m«n häc Qu¶n trÞ nh©n lùc cña m×nh. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi giíi h¹n trong l·nh thæ ViÖt Nam trong 5 n¨m trë l¹i ®©y.VÒ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu, t«i chän nh÷ng th«ng tin th«ng qua c¸c nguån sè liÖu thø cÊp mµ t«i thu thËp ®­îc ®Ó ph©n tÝch. KÕt cÊu ®Ò tµi gåm cã 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: TuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao Ch­¬ng II: T×nh h×nh tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao hiÖn nay Ch­¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao Qua ®Ò tµi nµy, t«i hy väng cung cÊp thªm mét sè th«ng tin vÒ t×nh h×nh tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao hiÖn nay, qua ®ã còng ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ gióp c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn hiÖu qu¶ h¬n ch­¬ng tr×nh tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao cho m×nh. §Ò tµi ®­îc hoµn thµnh víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Huy Trung, gi¶ng viªn khoa Kinh tÕ lao ®éng & D©n sè. T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi thÇy. Do tr×nh ®é còng nh­ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, ®Ò tµi ch¾c ch¾n cßn tån t¹i nhiÒu thiÕu sãt. RÊt mong b¹n ®äc cã nh÷ng ý kiÕn quý b¸u ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn h¬n T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Ch­¬ng I: TuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao 1.1. TuyÓn dông, mét chøc n¨ng quan träng cña Qu¶n trÞ nh©n lùc 1.1.1. Kh¸i niÖm TuyÓn dông TuyÓn dông lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã c¸c Tæ chøc t×m kiÕm vµ lùa chän trong thÞ tr­êng lao ®éng nh÷ng ng­êi ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu cña Tæ chøc, s½n sµng gia nhËp Tæ chøc. Kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn tÇm quan träng cña nguån lùc con ng­êi ®èi víi mçi Tæ chøc. Vµ tuyÓn dông ®¶m nhËn c«ng viÖc t×m kiÕm, lùa chän cho Tæ chøc nguån lùc quan träng hµng ®Çu ®ã.Lùa chän, t×m kiÕm nguån nh©n lùc lµ c¶ mét qu¸ tr×nh- trong ®ã kh«ng ®­îc phÐp xem nhÑ mét b­íc nµo. Trong thÞ tr­êng lao ®éng, ch¾c ch¾n sÏ cã rÊt nhiÒu ng­êi mµ Tæ chøc cÇn, nhiÖm vô cña tuyÓn dông lµ t×m c¸ch rót ng¾n danh s¸ch nh÷ng ng­êi ®Êy- cho ®Õn khi nã võa ®ñ víi nh÷ng vÞ trÝ c«ng viÖc cßn thiÕu trong Tæ chøc. Theo quan ®iÓm cña M¸c- Lªnin vÒ thÞ tr­êng lao ®éng: Søc lao ®éng lµ hµng ho¸ trong thÞ tr­êng lao ®éng. Vµ nh­ bÊt kú laäi hµng ho¸ nµo kh¸c, nã chÞu t¸c ®éng cña quy luËt cung cÇu. TuyÓn dông, theo nghÜa nµy lµ mét qu¸ tr×nh mÆc c¶ diÔn ra tr­íc khi hµng ho¸ ®­îc trao ®æi. Mçi bªn sÏ t×m c¸ch Marketing b¶n th©n vµ kiÓm chøng th«ng tin cña bªn kia. VÒ phÝa Doanh nghiÖp, hä sÏ cè g¾ng ®­a ra nh÷ng th«ng tin hÊp dÉn vÒ c«ng viÖc cßn trèng cña m×nh, vµ ®ång thêi kiÓm tra xem “søc lao ®éng” mµ hä s¾p söa “mua” cã phï hîp, cã “®¸ng gi¸” hay kh«ng. Trong trao ®æi hµng ho¸ søc loa ®éng, sù c©n nh¾c lµ rÊt kü cµng. V× ®èi víi ng­êi lao ®éng, nã g¾n bã kh«ng thÓ t¸ch rêi víi b¶n th©n hä. Cßn ®è víi Doanh nghiÖp, Nguån nh©n lùc lµ nguån lùc tèi quan träng cña hä, nã sÏ quyªt ®Þnh ®Õn møc ®é hoµn thµnh môc tiªu cña doanh nghiÖp. TuyÓn dông gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng trong ho¹t ®éng cña c¸c Tæ chøc, Doanh nghiÖp. NÕu tuyÓn dông kÐm, anh sÏ ®­a vµo Tæ chøc nh÷ng nh©n viªn kh«ng xøng ®¸ng- ®ã lµ nguyªn nh©n hµng ®Çu dÉn ®Õn c¸c thÊt b¹i cña Tæ chøc sau nµy. TuyÓn dông, cïng víi ®µo t¹o gãp phÇn ®¶m b¶o n¨ng lùc, kh¶ n¨ng cña ®éi ngò nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Cã hai quan niÖm tuyÓn dông ®ang ®­îc tranh c·i bÊy l©u nay: Quan ®iÓm thø nhÊt cho r»ng, trong tuyÓn dông, ®iÒu cÇn thiÕt vµ ®¸ng l­u ý nhÊt lµ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña c¸c øng viªn- ®Ó ®¶m b¶o r»ng khi lµm viÖc cho Doanh nghiÖp, øng viªn ®ã sÏ nhanh chãng “vµo guång” vµ cho hiÖu qu¶ c«ng viÖc ngay tõ ®Çu. Quan ®iÓm kh¸c l¹ cho r»ng, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña øng viªn míi lµ quan träng nhÊt. Theo quan ®iÓm nµy, Doanh nghiÖp hoµn toµn cã kh¶ n¨ng chän nh÷ng øng viªn cßn kh¸ xa l¹ víi Doanh nghiÖp còng nh­ víi c«ng viÖc, chØ cÇn nhËn thÊy r»ng vÒ l©u dµi- ®ã lµ mét ng­êi rÊt coa tiÒm n¨ng. Cã nghÜa lµ, anh ta cÇn mét kho¶ng thêi gian l©u h¬n ®Ó thÝch nghi , nh­ng mét khi ®· thùc sù hiÓu c«ng viÖc, ®ã l¹i lµ ng­êi cã hiÖu suÊt rÊt cao. Thùc ra, kh«ng cã quan ®iÓm nµo trªn ®©y lµ sai c¶. Mçi quan ®iÓm sÏ thÝch hîp víi tõng doanh nghiÖp, tõng lo¹i c«ng viÖc kh¸c nhau, vµ thËm chÝ, tr×nh ®é cña ng­êi lµm c«ng t¸c tuyÓn dông, chñ yÕu ®­îc thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng nh¹y c¶m, quyÕt ®o¸n. Ch¼ng h¹n, ng­êi tuyÓn dông cã tÝnh m¹o hiÓm th× th­êng thiªn vÒ tuyÓn dông theo quan ®iÓm thø hai. Hay khi tuyÓn c«ng nh©n s¶n xuÊt trong ph©n x­ëng, quan ®iÓm thø nhÊt cã vÎ phï hîp h¬n- nh­ng ®èi víi vÞ trÝ c«ng viÖc cßn kh¸ míi mÎ, th× quan ®iÓm thø hai l¹i ph¸t huy t¸c dông cña nã. Th«ng th­êng, c¸c doanh nghiÖp th­êng chä mét møc ®é kÕt hîp nµo ®ã gi÷a hai quan niÖm nµy.§©y còng lµ lý do khiÕn cho c«ng viÖc tuyÓn dông trë thµnh mét nghÖ thuËt- nã ®ßi hái tr×nh ®é thµnh th¹o, nh¹y c¶m cña ng­êi lµm c«ng t¸c tuyÓn dông. 1.1.2.C¸c b­íc cña qu¸ tr×nh TuyÓn dông 1.1.2.1. TuyÓn mé: TuyÓn mé lµ qu¸ tr×nh t×m kiÕm trªn thÞ tr­êng lao ®éng nh÷ng ng­êi ng­êi ®¸p øng ®ßi hái cña tæ chøc vµ s½n sµng gia nhËp tæ chøc. Nãi mét c¸ch dÔ hiÓu, tuyÓn mé lµ qu¸ tr×nh thu hót c¸c øng viªn nép hå s¬. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, tæ chøc ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ nhu cÇu tuyÓn dông cña m×nh. Th«ng tin cung cÊp ph¶i ®Çy ®ñ, dÔ hiÓu ®Ó qua ®ã c¸c øng viªn cã thÓ tù ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng còng nh­ nguyÖn väng cña b¶n th©n. ë b­íc nµy, ng­êi ®¸nh gi¸ n¨ng lùc cña c¸c øng viªn chÝnh lµ b¶n th©n hä chø kh«ng ph¶i lµ c¸c nhµ tuyÓn dông. Nhµ tuyÓn dông chØ ®ãng vai trß hç trî sù ®¸nh gi¸ Êy mµ th«i.TuyÓn mé ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét b­íc v« cïng quan träng trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông, v× cµng thu hót ®­îc nhiÒu øng viªn, doanh nghiÖp cµng cã nhiÒu c¬ héi lùa chän sau nµy. Cã mét ®iÓm cÇn l­u ý khi ®­a ra nh÷ng th«ng tin TuyÓn mé, ®ã lµ viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ phóc lîi, dÞch vô, vÒ nh÷ng lîi Ých mµ vÞ trÝ c«ng viÖc cÇn tuyÓn dông sÏ cã ®­îc. nh÷ng th«ng tin kiÓu nµy sÏ cã t¸c dông tÝch cùc tíi ChÊt l­îng cña ®éi ngò c¸c øng viªn nép hå s¬. G.Mankiw- nhµ kinh tÕ häc ng­êi Mü ®· cã mét vÝ dô rÊt hay nh­ sau: Cã hai c«ng nh©n A vµ B cïng ®i t×m viÖc lµm. A lµ ng­êi cã tr×nh ®é tay nghÒ thÊp, anh ta chØ yªu cÇu møc l­¬ng 1 USD/ ngµy. Trong khi ®ã, B lµ mét c«ng nh©n lµnh nghÒ, do ®ã yªu cÇu vÒ møc l­¬ng cña anh ta ph¶i lµ 2 USD/ ngµy. Khi doanh nghiÖp ®­a ra møc l­¬ng d­íi 2USD/ ngµy, ch¾c ch¾n B sÏ kh«ng ®Õn. Do vËy, nÕu lùa chän, Doanh nghiÖp chØ cã ®­îc mét c«ng nh©n tåi lµ A mµ th«i. Cßn khi ®­a ra møc l­¬ng 2USD/ ngµy trë lªn, B sÏ t×m ®Õn, vµ doanh nghiÖp sÏ cã thªm c¬ héi ®Ó lùa chän mét øng viªn tèt. Nãi nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®­a ra nh÷ng th«ng tin qu¸ sù thËt, bëi v× ®iÒu ®ã sÏ ph¶n t¸c dông. Th«ng tin chØ cã gi¸ trÞ khi nã t¹o c¶m gi¸c tin cËy cho c¸c ®èi t­îng nhËn th«ng tin. Còng cã nhiÒu vÞ trÝ c«ng viÖc, chóng ta kh«ng cÇn ®Ò cËp nhiÒu ®Õn nh÷ng th«ng tin nh­ thÕ nµy bëi v× b¶n th©n vÞ trÝ c«ng viÖc ®ã ®· cã søc hÊp dÉn lín vµ ng­êi ta cã thÓ h×nh dung ra nh÷ng lîi Ých, phóc lîi mµ vÞ trÝ c«ng viÖc ®ã mang l¹i. KÕt thóc giai ®o¹n tuyÓn mé, chóng ta ®· cã trong tay hå s¬ cña c¸c øng viªn vµ ®· ®Õn lóc chóng ta ph¶i rót ng¾n danh s¸ch c¸c øng viªn ®ã, vµ chän nh÷ng ng­êi phï hîp nhÊt víi yªu cÇu c«ng viÖc, víi tæ chøc.Giai ®o¹n tuyÓn chän b¾t ®Çu tõ ®©y. 1.1.2.2. TuyÓn chän TuyÓn chän lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c øng viªn ®· thu hót ®­îc trong qu¸ tr×nh tuyÓn mé theo nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau dùa vµo c¸c yªu cÇu cña c«ng viÖc, ®Ó t×m ®­îc nh÷ng ng­êi phï hîp víi c¸c yªu cÇu ®Æt ra vµ r quyÕt ®Þnh tuyÓn dông. C¬ së cña viÖc tuyÓn chän lµ c¸c yªu cÇu cña c«ng viÖc ®· ®­îc ®Ò ra trong ph©n tÝch c«ng viÖc. TuyÓn chän ph¶i g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc. §¸nh gi¸ mét con ng­êi lµ mét c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n, ®Æc biÖt l¹i ®¸nh gi¸ theo nh÷ng yªu cÇu cña c«ng viÖc- nh÷ng c«ng viÖc cã thÓ nhµ tuyÓn dông ch­a tõng lµm. §©y lµ giai ®o¹n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh tuyÓn dông nguån nh©n lùc . Mçi ng­êi cã c¸ch ®¸nh gi¸ vµ nh×n nhËn con ng­êi kh¸c nhau. §ã còng chÝnh lµ c¸ch mµ c¸c nhµ tuyÓn dông t¹o dÊu Ên riªng cña m×nh vµo qu¸ tr×nh tuyÓn dông. Kh«ng cã bÊt kú mÉu ®¸nh gi¸ cô thÓ nµo cho qu¸ tr×nh tuyÓn chän nguån nh©n lùc, do vËy nhµ tuyÓn dông ph¶i biÕt c¸ch sö dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kh¸c nhau ®Ó lµm sao cã thÓ chän ®­îc ng­êi phï hîp nhÊt. §©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tuyÓn dông. KÕt thóc giai ®o¹n nµy, doanh nghiÖp sÏ quyÕt ®Þnh ký hîp ®ång lao ®éng hoÆc hîp ®ång thö viÖc- øng viªn chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña doanh nghiÖp- vµ ®Õn lóc nµy, chóng ta míi ®¸nh gi¸ ®­îc sù ®óng ®¾n cña viÖc tuyÓn chän. Kh«ng cã g× nguy hiÓm h¬n viÖc ®­a vµo doanh nghiÖp nh÷ng ng­êi mµ doanh nghiÖp kh«ng cÇn. ChÝnh v× lÏ ®ã, c¸c b­íc cña qu¸ tr×nh tuyÓn chän th­êng ®­îc thiÕt lËp hÕt søc kh¾t khe, vµ viÖc tuyÓn chän nh©n viªn ®­îc thùc hiÖn rÊt kü l­ìng. Tãm l¹i, TuyÓn mé vµ tuyÓn chän lµ hai giai ®o¹n kh«ng thÓ thiÕu , nã bæ sung cho nhau trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông. Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt c¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông. 1.1.3. C¸c ph­¬ng ph¸p tuyÓn dông chñ yÕu. 1.1.3.1. C¸c ph­¬ng ph¸p tuyÓn mé. Tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm c«ng viÖc, yªu cÇu c«ng viÖc ®èi víi ng­êi thùc hiÖn, chóng ta cã hai nguån tuyÓn mé chñ yÕu. §ã lµ nguån bªn trong vµ nguån bªn ngoµi. Nguån bªn trong lµ nguån tuyÓn mé trong doanh nghiÖp, trong tæ chøc. Cã nghÜa lµ doanh nghiÖp sÏ tuyÓn mé nh÷ng ng­êi ®ang lµm viÖc ®Ó bï ®¾p vµo nh÷ng vÞ trÝ cßn thiÕu. ng­êi ®­îc lùa chän cã thÓ sÏ ph¶i tõ bá c«ng viÖc cò hoÆc kiªm nhiÖm ®ång thêi nhiÒu c«ng viÖc. Nguån tuyÓn mé nµy rÊt thÝch hîp khi doanh nghiÖp cÇn tuyÓn dông nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thùc hiÖn nh÷ng dù ¸n cã thêi gian ho¹t ®éng ng¾n. §©y lµ mét nguån kh¸ an toµn, kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro thÊp, v× nh÷ng ng­êi nµy ®· cã thêi gian lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp ch¾c ch¾n hä sÏ cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ c«ng viÖc còng nh­ vÒ doanh nghiÖp. Víi nguån tuyÓn mé nµy, chi phÝ tuyÓn mé ®­îc tiÕt kiÖm tèi ®a. §¬n gi¶n, doanh nghiÖp chØ cÇn d¸n b¶ng th«ng b¸o vÒ nhu cÇu tuyÓn dông nguån nh©n lùc ë vÞ trÝ mµ nhiÒu ng­êi cã thÓ thÊy nhÊt hoÆc lµ th«ng b¸o vÒ tÊt c¶ c¸c phßng ban trong doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i trong t×nh huèng nµo, nguån bªn trong còng lµ sù lùa chän tèi ­u. Nhu cÇu tuyÓn dông th­êng ph¸t sinh ®ång thêi víi viÖc më réng, ph¸t triÓn kinh doanh, ®ã lµ mét quyÕt ®Þnh dµi h¹n. Cho nªn th«ng th­êng c¸c doanh nghiÖp khi cã nhu cÇu tuyÓn dông, nguån bªn ngoµi lµ nguån mµ nhµ tuyÓn dông nghÜ ®Õn ®Çu tiªn mÆc dï ®èi víi nguån bªn ngoµi chi phÝ tuyÓn mé sÏ lín h¬n, ®ång thêi møc ®é rñi ro còng cao h¬n. Víi nguån bªn ngoµi, doanh nghiÖp cã nhiÒu c¬ héi lùa chän ng­êi giái h¬n, vµ do ®ã, chÊt luîng, hiÖu qu¶ tuyÓn dông cao h¬n. Nguån tuyÓn dông bªn ngoµi cña doanh nghiÖp cã thÓ lµ ®¹i bé phËn lùc l­îng lao ®éng trªn thÞ tr­êng, còng cã thÓ hÑp h¬n nh­ c¸c c«ng ty kh¸c, c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng vµ trung häc chuyªn nghiÖp, c¸c tr­êng d¹y nghÒ, c¸c viÖn nghiªn cøu… §èi víi c¸c vÞ trÝ tuyÓn dông yªu cÇu kh«ng cao vÒ ®èi t­îng tuyÓn dông (nh­ c«ng nh©n may mÆc, c«ng nh©n chÕ biÕn l­¬ng thùc, thùc phÈm…) th× ph­¬ng ph¸p tuyÓn mé qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ b¸o, ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh… lµ sù lùa chän hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. Yªu cÇu ®èi víi c¸c øng viªn cµng cao, viÖc lùa chän nguån tuyÓn mé cµng ph¶i c©n nh¾c nhiÒu, vµ do ®ã, ph¹m vi tuyÓn mé cµng hÑp, ®ång thêi sù lùa chän cµng khã kh¨n. Ph­¬ng ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt, ®ång thêi còng lµ ph­¬ng ph¸p ®ßi hái chi phÝ lín nhÊt lµ tæ chøc mét héi nghÞ, mét cuéc mÝt tinh, ë ®ã c¸n bé tuyÓn dông sÏ cung cÊp cho c¸c øng viªn t­¬ng lai nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c«ng viÖc, yªu cÇu cña nã, vµ nh÷ng lîi Ých, nh÷ng phóc lîi mµ vÞ trÝ c«ng viÖc mang l¹i. Trong héi nghÞ, c¸n bé tuyÓn dông cã thÓ ph¸t hå s¬ ®Ó nh÷ng nguêi quan t©m ®iÒn vµo vµ thu nhËn hå s¬ vµo cuèi buæi héi nghÞ. Tuy nhتn. c¸n bé tuyÓn dông cã thÓ chØ cÇn h­íng dÉn c¸ch lµm hå s¬, vµ cho biÕt thêi gian, ®Þa ®iÓm nhËn hå s¬ ®Ó c¸c øng viªn tù t×m ®Õn. Khi ph¹m vi tuyÓn mé hÑp, c¸c nhµ tuyÓn dông th­êng gÆp khã kh¨n ë kh©u tæ chøc. V× viÖc tæ chøc c¸c héi nghÞ ®ßi hái sù phèi hîp gi÷a doanh nghiÖp vµ n¬i tuyÓn mé. §Æc biÖt, khi nguån tuyÓn mé cña doanh nghiÖp l¹i lµ…doanh nghiÖp kh¸c, viÖc tæ chøc c¸c cuéc héi nghÞ nh­ thÕ nµy lµ ®iÒu kh«ng t­ëng. Nh­ vËy cã rÊt nhiÒu nguån ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tuyÓn mé. Nh­ng víi bÊt kú nguån tuyÓn mé nµo còng ®ßi hái nhµ tuyÓn dông ph¶i ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tr­íc, ph¶i tr¶ lêi nh÷ng c©u hái sau ®©y: - §Æc ®iÓm cña nguån tuyÓn mé nµy lµ g×? - Møc ®é ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc cña c¸c øng viªn t­¬ng lai nh­ thÕ nµo? - Ph¶i tiÕn hµnh tuyÓn mé theo ph­¬ng ph¸p nµo? - Chi phÝ tuyÓn mé doanh nghiÖp cã thÓ ®¸p øng ®­îc kh«ng? §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nµy, nhµ tuyÓn dông ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu tuyÓn dông ®· ®­îc m« t¶ qua c¸c b¶n ph©n tÝch c«ng viÖc (b¶n m« t¶ c«ng viÖc vµ b¶n yªu cÇu c«ng viÖc ®èi víi ng­êi thùc hiÖn), ®ång thêi c¶ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp n÷a. Sau khi tr¶ lêi hÕt c¸c c©u hái ë trªn, nguån tuyÓn mé tèi ­u sÏ ®­îc lùa chän vµ nhµ tuyÓn dông b¾t tay vµo qu¸ tr×nh tuyÓn mé. Giai ®o¹n tuyÓn mé kÕt thóc khi nhµ tuyÓn dông thu thËp ®­îc hå s¬ cÇn thiÕt cña c¸c øng viªn. 1.1.3.2. C¸c ph­¬ng ph¸p tuyÓn chän Nh­ chóng ta ®· biÕt, tuyÓn chän lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c øng viªn ®· thu hót ®­îc trong qu¸ tr×nh tuyÓn mé theo nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau dùa vµo c¸c yªu cÇu c«ng viÖc ®Ó t×m ®­îc nh÷ng ng­êi phï hîp víi c¸c yªu cÇu ®Æt ra vµ ra quyÕt ®Þnh tuyÓn dông. B¾t ®Çu tõ viÖc nghiªn cøu hå s¬, nhµ tuyÓn dông ®· cã mét sè nhËn xÐt c¬ b¶n vÒ c¸c øng viªn. Môc ®Ých chÝnh cña viÖc nghiªn cøu hå s¬ kh«ng ph¶i lµ ®Ó lo¹i bá c¸c øng viªn, mÆc dï sau khi nghiªn cøu, mét sè c¸c øng viªn lµ kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc vµ buéc ph¶i lo¹i bá. Môc ®Ých chÝnh lµ ph©n lo¹i hå s¬ ®Ó kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kh¸c ®Ó ®­a ra kÕt luËn cuèi cïng vÒ øng viªn. Hå s¬ nªn cã Ýt nhÊt mét ®¬n xin viÖc ®­îc viÕt tay, ®Ó nhµ tuyÓn dông cã thÓ dùa vµo ®ã ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c hîn nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝnh c¸ch, t©m lý cña øng viªn, thÓ hiÖn kh¸ nhiÒu qua ch÷ viÕt. Cã hai ph­¬ng ph¸p tuyÓn chän ®­îc sö dông phæ biÕn nhÊt vµ ®· chøng tá ®­îc hiÖu qu¶ cña chóng- ®ã lµ ph­¬ng ph¸p pháng vÊn vµ tr¾c nghiÖm. a/ Tr¾c nghiÖm Tr¾c nghiÖm lµ h×nh thøc ®¸nh gi¸ øng viªn b»ng c¸ch cho hä lµm bµi kiÓm tra trong ®ã mçi c©u hái sÏ cã nhiÒu sù lùa chän, c¸c øng viªn sÏ ph¶i lùa chän mµ hä cho lµ ®óng nhÊt vµ phï hîp nhÊt víi hä. Nh­ vËy, cã hai kiÓu tr¾c nghiÖm. KiÓu thø nhÊt lµ bµi tr¾c nghiÖm trong ®ã c¸c ph­¬ng ¸n ®­a ra chØ cã duy nhÊt mét ph­¬ng ¸n ®óng.KiÓu thø hai lµ bµi tr¾c nghiÖm mµ c¸c ph­¬ng ¸n ®­a ra cã vai trß gièng nhau, kh«ng cã ph­¬ng ¸n nµo lµ ®óng c¶, chØ cã c¸c ph­¬ng ¸n phï hîp víi tõng ®èi t­îng tr¾c nghiÖm mµ th«i. Khi cÇn ®¸nh gi¸ trÝ tuÖ, sù hiÓu biÕt hay tr×nh ®é chuyªn m«n, ng­êi ta th­êng dïng kiÓu tr¾c nghiÖm thø nhÊt. Tuy nhiªn, khi cÇn ®¸nh gi¸ tÝnh c¸ch, thÇn kinh,…th× h×nh thøc tr¾c nghiÖm thø hai l¹i phï hîp h¬n. Nh×n chung, dï dïng kiÓu tr¾c nghiÖm nµo th× nã còng ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ sù tin cËy. Yªu cÇu vÒ mÆt gi¸ trÞ cã nghÜa lµ ph¶i tr¶ lêi ®­îc c©u hái: Bµi tr¾c nghiÖm ®¸nh gi¸ c¸i g×? Vµ do ®©y lµ mét ph­¬ng ph¸p sö dông trong tuyÓn chän cho nªn ph¶i ®¶m b¶o kÕt qu¶ cña bµi tr¾c nghiÖm cã thÓ cho phÐp chóng ta dù ®o¸n vÒ kh¶ n¨ng vµ møc ®é thùc hiÖn c«ng viÖc sau nµy cña ®èi t­îng ®­îc tr¾c nghiÖm. §Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu vÒ mÆt gi¸ trÞ bµi tr¾c nghiÖm ph¶i tháa m·n yªu cÇu vÒ gi¸ trÞ tiªu chuÈn vµ gi¸ trÞ néi dung. Gi¸ trÞ tiªu chuÈn thÓ hiÖn ë c¬ së cã thÓ chøng minh ®­îc r»ng kÕt qu¶ ®iÓm sè cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng viÖc. tøc lµ c¸ch cho ®iÓm cña bµi tr¾c nghiÖm ph¶i lµ c¸ch l­îng hãa c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh mét c¸ch tèi ­u. §Ó cã thÓ thiÕt kÕ mét bµi tr¾c nghiÖm cã gi¸ trÞ tiªu chuÈn, yªu cÇu ng­êi ng­êi thiÕt kÕ ph¶i cã mét kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ thèng kª, x¸c suÊt. C¸c doanh nghiÖp th­êng lÊy nh÷ng bµi tr¾c nghiÖm cã s½n, hoÆc dùa trªn nh÷ng bµi tr¾c nghiÖm cã s½n ®Ó thiÕt kÕ bµi tr¾c nghiÖm cho riªng doanh nghiÖp m×nh. Gi¸ trÞ vÒ néi dung thÓ hiÖn ë chç c¸c bµi kiÓm tra tr½c nghiÖm cã néi dung c©u hái n»m trong danh môc kü n¨ng nhÞªm vô thùc hiÖn c«ng viÖc hoÆc lµ nh÷ng néi dung t­¬ng tù. Yªu cÇu vÒ tÝnh tin cËy cã nghÜa lµ nÕu øng viªn ®­îc tr¾c nghiÖm mét bµi tr¾c nghiÖm t­¬ng tù th× kÕt qu¶ ®­a ra lêi nhËn xÐt t­¬ng tù. Ch¼ng h¹n nÕu mét ng­êi lµm bµi tr¾c nghiÖm t©m lý cho kÕt qu¶ anh ta lµ ng­êi cã tÝnh h­íng néi, nh­ng khi anh ta lµm bµi tr¾c nghiÖm nghÒ nghiÖp th× anh ta l¹i hîp víi nghÒ dÉn ch­¬ng tr×nh truyÒn h×nh- ®iÒu ®ã chøng tá mét trong hai bµi tr¾c nghiÖm cã vÊn ®Ò vÒ tÝnh tin cËy. Ng­êi ta ph© lo¹i bµi tr¾c nghiÖm theo th«ng tin cÇn n¾m b¾t th­êng cã bèn lo¹i tr¾c nghiÖm sau: -Tr¾c nghiÖm n¨ng lùc: Lµ bµi tr¾c nghiÖm nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña øng viªn. Bµi tr¾c nghiÖm th­êng ®­îc h­íng vµo c¸c n¨ng lùc c¬ b¶n nh­ tr×nh ®é hiÓu biÕt, kh¶ n¨ng suy nghÜ, t­ duy logic,… Bªn c¹nh bµi tr¾c nghiÖm IQ, GMAT, cã mét sè bµi tr¾c nghiÖm næi tiÕng ®­îc sö dông trong nhiÒu tr­êng hîp nh­: Wechsler Adult Intelligence Scale(WAIS), Stanford Binet Test,…cã ®é tin cËy cao. - Tr¾c nghiÖm t©m thÇn: Lµ bµi tr¾c nghiÖm ®¸nh gi¸ n¨ng lùc thÓ chÊt vµ tinh thÇn cña c¸c øng viªn. Cã hai bµi tr¾c nghiÖm næi tiÕng lµ Mac Quarrie Test for Mechanical Ability vµ O’Connor Finger and Tweezer Dexterity Test. - Tr¾c nghiÖm c¸ tÝnh: Bµi tr¾c nghiÖm t×m hiÓu c¸ tÝnh cña øng viªn vµ so s¸nh víi yªu cÇu ®Æt ra cña c«ng viÖc. Cã thÓ kÓ ra mét sè bµi tr¾c nghiÖm næi tiÕng nh­ Ewards Personal Preference Scheduce,California Psychological Inventory,… - Tr¾c nghiÖm trung thùc: Bµi tr¾c nghiÖm nµy th«ng th­êng chØ ¸p dông cho nh÷ng vÞ trÝ tuyÓn dông cÇn ®¶m b¶o tuyÖt mËt. Khi tr¾c nghiÖm, ng­êi ta tiÕn hµnh song song viÖc ®o ®¹c cña c¸c m¸y mãc vÒ sù thay ®æi cña nhÞp tim, cña h¬i thë, huyÕt ¸p vµ c¸c m¹ch ®Ëp. Tuy nhiªn, còng cã thÓ ®¸nh gi¸ tÝnh trung thùc cña øng viªn mét c¸ch kh¸ chÝnh x¸c th«ng qua c¸c c©u hái gµi bÉy cã thÓ chØ ra m©u thuÉn trong lêi nãi, gi÷a c¸c c©u tr¶ lêi tr­íc vµ sau cña øng viªn. §Ó ®¶m b¶o yªu cÇu cña bµi tr¾c nghiÖm, tr­íc khi ¸p dông nã vµo thùc tÕ nªn tiÕn hµnh tr¾c nghiÖm thö ®èi víi nh÷ng nh©n viªn ®ang lµm viÖc trong doanh nghiÖp- ®Ó so s¸nh kÕt qu¶ bµi tr¾c nghiÖm ®­a ra vµ thùc tÕ kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng viÖc cña nh÷ng nh©n viªn ®ã.NÕu nhËn thÊy sù sai lÖch, nhÊt thiÕt ph¶i t×m hiÓu nguyªn nh©n vµ ®­a ra nh÷ng söa ®æi kÞp thêi. b/ Pháng vÊn: Kh¸c víi tr¾c nghiÖm, pháng vÊn ®¸nh gi¸ c¸c øng viªn th«ng qua qu¸ trinh giao tiÕp b»ng lêi. Do cã sù tiÕp xóc trùc tiÕp, pháng vÊn kh¾c phôc ®­îc c¸c nh­îc ®iÓm nh­ viÖc øng viªn cè t×nh che giÊu nh÷ng ®iÓm yÕu cña m×nh, hoÆc t×m nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña øng viªn mµ hä kh«ng cã c¬ héi ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c v¨n b»ng, ®¬n xin viÖc, thËm chÝ qua bµi tr¾c nghiÖm. Pháng vÊn thËm chÝ cßn lµ c¬ héi ®Ó gióp c¸c øng viªn hiÓu râ doanh nghiÖp h¬n, ®©y lµ h×nh thøc qu¶ng c¸o rÊt hiÖu qu¶.Cã ba môc tiªu chÝnh cña mét buæi pháng vÊn, ®ã lµ: - §­a ra Ên t­îng chung vÒ øng viªn - Kh¼ng ®Þnh sù thÝch hîp cña øng viªn víi vi trÝ tuyÓn dông - Tr¶ lêi c¸c c©u hái cña øng viªn vÒ tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng viÖc còng nh­ doanh nghiÖp Doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh pháng vÊn ®¬n, pháng vÊn héi ®ång hoÆc pháng vÊn theo nhãm, tïy theo yªu cÇu cña vi trÝ tuyÓn dông. Theo kü thuËt vµ h×nh thøc pháng vÊn, cã c¸c lo¹i pháng vÊn nh­ sau: - Pháng vÊn bÒ s©u: Ng­êi pháng vÊn cã mét dµn ý tæng qu¸t vÒ nh÷ng néi dung sÏ nãi tíi kh«ng cÇn cÊu tróc cô thÓ. C¸c øng viªn cã thÓ ®­îc tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh. kiÓu pháng vÊn nµy yªu cÇu tr×nh ®é t­¬ng ®èi cao cña chuyªn gia pháng vÊn. - Pháng vÊn ®Þnh h­íng: Dµn ý tæng qu¸t cña buæi pháng vÊn ®­îc biªn so¹n theo ®Þnh h­íng hoÆc cÊu tróc nhÊt ®Þnh cã kh¶ n¨ng lµm béc lé mét sè phÈm chÊt cña øng viªn so víi nh÷ng ng­êi kh¸c. - Pháng vÊn ¸p lùc: Trong buæi pháng vÊn, nhiÒu doanh nghiÖp cè t×nh t¹o ra c¸c t×nh huèng g©y ¸p lùc ®Ó t×m hiÓu ph¶n øng cña øng viªn. T×nh huèng cã thÓ g©y c¶m gi¸c buån, ch¸n, xóc ®éng…t­¬ng tù mét sè kü thuËt pháng vÊn cña ngµnh an ninh. TÊt nhiªn h×nh thøc pháng vÊn nµy Ýt khi ®­îc ¸p dông. Trong hÇu hÕt c¸c cuéc pháng vÊn, c¸c pháng vÊn viªn th­êng t¹o cho øng viªn c¶m gi¸c tho¶i m¸i, th©n thiÖn, ®Ó hä cã c¬ héi thÓ hiÖn b¶n th©n mét c¸ch tèt nhÊt. - Pháng vÊn m« t¶: Pháng vÊn nh»m ®¸nh gi¸ hµnh vi cña c¸c øng viªn. C¸c øng viªn cã thÓ ph¶i minh häa c¸c ph­¬ng tiÖn ®· tõng sö dông khi gÆp khã kh¨n hay khi ph¶i ®¶m b¶o tiÕn ®é c«ng viÖc ®­îc giao phã Tuy nhiªn, c¸c kiÓu pháng vÊn trªn cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh riªng lÎ hoÆc kÕt hîp cïng nhau ®Ó cã thÓ cho chÊt l­îng cuéc pháng vÊn mét c¸ch tèt nhÊt. Nh×n chung, pháng vÊn th­êng ®­îc kú väng rÊt nhiÕu vµo tÝnh chÝnh x¸c trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c øng viªn vµ kÕt qu¶ pháng vÊn v× thÕ còng ®­îc dïng lµm c¨n cø chñ yÕu ®Ó ra quyÕt ®Þnh tuyÓn dông. Cho nªn, c¸c pháng vÊn viªn nhÊt thiÕt ph¶i chuÈn bÞ kü cµng vµ chu ®¸o, ®¶m b¶o cuéc pháng vÊn ®­îc tiÕn hµnh theo ®óng tr×nh tù ®· ®Þnh tr­íc, chñ ®éng ®iÒu khiÓn cuéc pháng vÊn. Trong qu¸ tr×nh pháng vÊn, c¸c pháng vÊn viªn ph¶i: - B×nh tÜnh, chÝn ch¾n trong lêi nãi vµ hµnh ®éng. - BiÕt ®¸nh gi¸ ng­êi th«ng qua m« thøc ®éng th¸i. - Giái ph¸n xÐt, biÕt nh×n ra c¸c vÊn ®Ò cèt lâi. - BiÕt th«ng c¶m víi ng­êi kh¸c - BiÕt l¾ng nghe. KÕt qu¶ pháng vÊn th­êng ®­îc kÕt hîp víi c¸c ®¸nh gi¸ qua tr¾c ngiÖm, nghiªn cøu hå s¬ ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh. 1.2. TuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao 1.2.1. Nguån nh©n lùc cÊp cao. Nguån nh©n lùc cÊp cao lµ nguån nh©n lùc ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý cÊp trung gian trë lªn trong doanh nghiÖp, tæ chøc. Hä chÝnh lµ gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc c¸c bé phËn, phßng ban, hay cña c¶ doanh nghiÖp, tæ chøc. §©y lµ vÞ trÝ mµ hÇu hÕt lao ®éng trong doanh nghiÖp ®Òu m¬ ­íc, vµ lu«n phÊn ®Êu ®Ó ®­îc th¨ng tiÕn, ®Ò b¹t Nh÷ng ¸nh hµo quang hÊp dÉn táa ra tõ nh÷ng vÞ trÝ c«ng viÖc nµy lµ g×? Theo nhµ nghiªn cøu vÒ qu¶n lý Andrew Dubrin, cã b¶y ®Æc ®iÓm lµm cho c¸c vÞ trÝ qu¶n lý ngµy cµng trë nªn hÊp dÉn, ®ã lµ: - C¶m gi¸c uy tÝn vµ quyÒn lùc: Trë thµnh ng­êi qu¶n lu\ý, l·nh ®¹o, cã nghÜa lµ anh ®· cã mét quyÒn lùc, anh ®­îc tù do h¬n trong ho¹t ®éng, ph¹m vi ho¹t ®éng réng h¬n. Theo häc thuyÕt thø bËc nhu cÇu cña Maslow, con ng­êi cã nhu cÇu ®­îc t«n träng, nhu cÇu cã ®Þa vÞ, ®­îc ng­êi kh¸c c«ng nhËn vµ t«n träng, còng nh­ nhu c©ï tù t«n träng m×nh. Mét khi ®­îc lµm qu¶n lý, anh cã c¬ héi ®­îc tháa m·n nh÷ng nhu cÇu hÕt søc c¬ b¶n ®ã. - C¬ héi gÝup ®ì ng­êi kh¸c: Nh­ mét lÏ tù nhiªn, con ng­êi lu«n cã nhu cÇu ®­îc giao tiÕp x· héi. Trong giao tiÕp, ng­êi ta lu«n thÓ hiÖn sù hîp t¸c, gióp ®ì lÉn nhau. Nhµ qu¶n lý cã nhiÒu c¬ héi gióp ®ì ng­êi kh¸c h¬n lµ nh÷ng ng­êi kh«ng lµm qu¶n lý. Bëi lÏ anh th­êng xuyªn lµm viÖc víi con ng­êi, cã quyÒn lùc ®Ó lµm nh÷ng viÖc mµ m×nh mong muèn. - Thu nhËp cao: §©y lµ lîi Ých mµ ng­êi ta nghÜ tíi ®Çu tiªn khi ®Ò cËp ®Õn vÞ trÝ qu¶n lý. Nguån thu nhËp cña nhµ qu¶n lý kh«ng nh÷ng cao h¬n mµ cßn æn ®Þnh h¬n. An toµn thu nhËp, an toµn møc sèng lµ m¬ ­íc kh«ng chØ cña riªng ai. - §Þa vÞ vµ sù t«n träng: Theo lý thuyÕt hµnh vi tæ chøc, trong mét nhãm th× thñ lÜnh nhãm lµ ng­êi lu«n ®­îc c¸c thµnh viªn trong nhãm t«n träng, kh©m phôc. NÕu kh«ng cã g× ®Æc biÖt thñ lÜnh nhãm lµ ng­êi qu¶n lý nhãm, do vËy ng­êi qu¶n lý lµ ng­êi võa cã ®Þa vÞ, l¹i lµ ng­êi ®­îc t«n träng, ®ã lµ ®iÒu mµ kh«ng ph¶i vÞ trÝ c«ng viÖc nµo còng cã ®­îc. - C¬ héi ph¸t triÓn: Mét khi trë thµnh nhµ qu¶n lý, anh cã nhiÒu c¬ héi ®Ó chøng tá m×nh h¬n. Qu¸ tr×nh th¨ng tiÕn cña mét ng­êi kh«ng lµ sù th¨ng tiÕn ®Òu ®Æn, mµ cã mét gia tèc nhÊt ®Þnh. Cã nghÜa lµ ë vÞ trÝ cµng cao, kh¶ n¨ng th¨ng tiÕn cña anh l¹i cµng réng r·i. - C¬ héi n¾m b¾t th«ng tin: Lµm viÖc víi th«ng tin, nhµ qu¶n lý cã c¬ héi n¾m b¾t th«ng tin nhiÒu nhÊt vµ sím nhÊt. Thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc, viÖc nhanh chãng cËp nhËt th«ng tin t¹o nªn nh÷ng “c¬ héi vµng”. - C¬ héi kiÓm so¸t tµi chÝnh vµ c¸c nguån lùc kh¸c: Nhµ qu¶n lý lµ ng­êi th­êng xuyªn ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh, trong ®ã hÇu hÕt lµ c¸c quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn c¸c nguån lùc. C«ng viÖc ë c¸c vÞ trÝ kh¸c kh«ng cã ®­îc quyÕn nµy, mµ chØ cã quyÒn chÊp hµnh nh÷ng quyÕt ®Þnh mµ nhµ qu¶n lý ®­a ra. Tuy nhiªn, kh«ng cã lîi Ých nµo cã ®­îc mµ l¹i kh«ng ph¶i bá ra chi phÝ, hay nãi c¸ch kh¸c, kh«ng ph¶i tr¶ gi¸ c¶. Còng theo Andrew Dubrin, nhµ qu¶n lý ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc sau ®©y: - Thêi gian lµm viÖc kÐo dµi: Do yªu cÇu c«ng viÖc,khèi l­îng c«ng viÖc ph¶i thùc hiÖn, nhµ qu¶n lý lu«n c¶m thÊy thiÕu thêi gian ®Ó lµm viÖc. §Æc biÖt trong nh÷ng giai ®o¹n cao ®iÓm, thêi gian lµm viÖc cña nhµ qu¶n lý cã thÓ lªn ®Õn 80h/ tuÇn, vµ thËm chÝ h¬n. - C¸c vÊn ®Ò n¶y sinh: Qu¶n lý lµ mét c«ng viÖc tæng hîp- nã ®ßi hái anh ph¶i ®¶m nhiÖm trùc tiÕp mäi nhiÖm vô qu¶n trÞ, ®ång thêi ph¶i cã t­ duy cña mét nhµ l·nh ®¹o. Theo c¸c møc ®é kh¸c nhau, mäi c«ng viÖc trong tæ chøc ®Òu “®Õn tay” nhµ qu¶n lý. - Ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm: Lµ ng­êi ®øng ®µu mét tæ chøc, nhµ qu¶n lý ph¶i chÞ tr¸ch nhiÖm tr­íc c¸c vÊn ®Ò thuéc tæ chøc cña m×nh, mÆc dï nhiÒu khi hä kh«ng ®ñ thÈm quyÒn còng nh­ kh¶ n¨ng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®ã. Nh÷ng ng­êi sî tr¸ch nhiÖm, do vËy, kh«ng thÓ thÝch hîp víi c«ng viÖc qu¶n lý. - C¶m gi¸c c« ®¬n: Nhµ qu¶n lý mÆc dï trùc tiÕp lµm viÖc víi con ng­êi, nh­ng gi÷a hä vµ nh÷ng ng­êi mµ hä qu¶n lý lu«n cã mét kho¶ng c¸ch, hÖ qu¶ tÊt yÕu cña quyÒn lùc vµ ®Þa vÞ. HÇu hÕt c¸c nhµ qu¶n lý cÊp cao ®Òu cÇn mét hoÆc mét sè ng­êi th©n cËn ë bªn, nh÷ng ng­êi lu«n ñng hé hä, t¹o cho hä c¶m gi¸c tù tin, ®­îc sÎ chia. - C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn con ng­êi: Trong Qu¶n trÞ nh©n sù cã mét c©u nãi næi tiÕng r»ng “More people, more problems” (L¾m ng­êi, l¾m chuyÖn!). Con ng­êi lµ thùc thÓ phøc t¹p nhÊt, l¹i lu«n lu«n thay ®æi. Nhµ qu¶n lý ph¶i trùc tiÕp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh gi÷a c¸c thùc thÓ phøc t¹p ®ã. §ã hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ mét c«ng viÖc ®¬n gi¶n. - ChÝnh s¸ch tæ chøc: Nhµ qu¶n lý lµ ng­êi duy tr×, thËm chÝ lµ ng­êi khëi t¹o v¨n hãa tæ chøc. Hä ph¶i lµ ng­êi kÐo mäi ng­êi trong tæ chøc l¹i gÇn nhau h¬n, t¨ng sù ®oµn kÕt néi bé. Hä nh­ lµ mét ®¹o diÔn cña mét vë kÞch mµ c¸c diÔn viªn lµ nh©n viªn d­íi quyÒn. Vë kÞch cã thµnh c«ng ha kh«ng hoµn toµn phô thuéc vµo tµi n¨ng cña nhµ qu¶n lý. - C¸c môc tiªu m©u thuÉn nhau: §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cña tæ chøc, tr­íc hÕt tæ chøc ph¶i ®Ò ra c¸c môc tiªu nhá h¬n vµ thùc hiÖn b»ng ®­îc chóng. VÊn ®Ò lµ ë chç, c¸c môc tiªu Êy nhiÒu khi l¹i m©u thuÉn nhau. Ch¼ng h¹n nh­ môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nhµ qu¶n lý ph¶i t×m c¸ch gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn ®ã ®Ó lµm thÕ nµo tæ chøc ®i ®Õn môc tiªu chung mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Víi nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc nh­ vËy, vËy mét ng­êi cÇn cãa nh÷ng phÈm ch©t g× ®Ó cã thÓ trë thµnh nhµ qu¶n lý tµi ba? Còng theo Andrew Dubrin, c¸c phÈm chÊt cña nhµ qu¶n lý bao gåm: - Kh¶ n¨ng (Ability) - Lßng nhiÖt t×nh (Enthuasiasm) - V÷ng vµng, æn ®Þnh (Stability) - Quan t©m ®Õn ng­êi kh¸c(Care for others) - Tù tin (Self- confident) - Kiªn tr× (Persistence) - Kh¶ n¨ng thu hót ng­êi kh¸c (Charisma) - Liªm chÝnh (Integrity) Quan s¸t c¸c nhµ qu¶n lý næi tiÕng trªn thÕ giíi, trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, chóng ta ®Òu cã thÓ ®äc ®­îc nh÷ng phÈm chÊ ®ã cña hä. Nh­ vËy, t­¬ng xøng víi tÇm quan träng cña vÞ trÝ qu¶n lý,cã rÊt nhiÒu yªu cÇu ®­îc ®Æt ra ®èi víi hä. Trong tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao, chóng ta ph¶i ®Æc biÖt l­u ý ®Õn nh÷ng phÈm chÊt ®ã, bëi lÏ nÕu tuyÓn nhÇm mét nh©n viªn qu¶n lý, hËu qu¶ ®èi víi tæ chøc lµ kh«n l­êng. 1.2.2. Nh÷ng ®Æc tr­ng cña viÖc tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao TuyÓn dông còng nh­ hÇu hÕt c¸c c«ng viÖc kh¸c cña qu¶n trÞ nguån nh©n lùc ®Òu mang tÝnh nghÖ thuËt rÊt cao. Trong tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao, ®ßi hái vÒ tÝnh nghÖ thuËt l¹i ph¶i cao h¬n n÷a -v× chØ cã nh­ vËy, viÖc “®·i c¸t t×m vµng” míi cã thÓ mang l¹i mét kÕt qu¶ tèt ®Ñp. Trong tuyÓn dông th«ng th­êng víi c¸c vÞ trÝ c«ng nh©n, nh©n viªn th× viÖc m« t¶ yªu c©ï c«ng viÖc còng nh­ phÈm chÊt cÇn cã cña øng viªn ®Òu râ rµng vµ dÔ kiÓm tra.Trong khi ®ã, còng b¶n m« t¶ c«ng viÖc, yªu cÇu c«ng viÖc ®èi víi ng­êi thùc hiÖn, nh÷ng phÈm chÊt cÇn cã cña ng­êi qu¶n lý rÊt khã cã thÓ kiÓm chøng. Nã ®ßi hái sù khån khÐo, thµnh th¹o cña ng­êi lµm c«ng t¸c tuyÓn dông. V× vËy, cã ng­êi cho r»ng “H·y tuyÓn nh÷ng ng­êi tuyÓn dông chuyªn nghiÖp tr­íc khi tiÕn hµnh tuyÓn dông”. Cã lÏ, ®ã lµ mét ý kiÕn cÇn quan t©m. Tuy nhiªn, gÇn ®©y, víi sù gia nhËp thÞ tr­êng cña hµng lo¹t c«ng ty tu vÊn nguån nh©n lùc (L&A, Netviet, Pricewaterhouse Coopers…) th× g¸nh nÆng tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao ®· ®­îc san sÎ phÇn nµo cho c¸c c«ng ty nµy. ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty nµy, chóng ta sÏ xem xÐt cô thÓ h¬n ë ch­¬ng sau. VÒ mÆt nguyªn t¾c, tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao kh«ng cã nhiÒu kh¸c biÖt so víi tuyÓn dông nguån nh©n lùc nãi chung. c¸c ph­¬ng ph¸p, c¸c ph­¬ng ph¸p, c¸c b­íc cña qu¸ tr×nh tuyÓn dông, chóng ta ®· t×m hiÓu ë trªn. ë phÇn nµy, chóng ta tËp trung ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt trong tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao so víi tuyÓn dông nãi chung. Kh¸c víi tuyÓn dông nãi chung, nguån tuyÓn dông nguån nh©n lùc cÊp cao ph©n chia râ rµng ra lµm hai nguån: Trong vµ ngoµi n­íc. §èi víi nguån trong n­íc, ®iÓm kh¸c biÖt lµ mét c«ng ty cã thÓ ®ång thêi cã nhu cÇu tuyÓn dông, vµ lµ nguån tuyÓn dông cña c¸c c«ng ty kh¸c, nÕu nã ®ang së h÷u mét hoÆc mét vµi øng viªn tiÒm n¨ng. C¸c nh©n viªn qu¶n lý cã n¨ng lùc lu«n lµ môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c, thËm chÝ cña c¸c c«ng ty “s¨n ®Çu ng­êi”(Head hunter). Hä lu«n “hái th¨m” møc ®é hµi lßng cña nh©n viªn ®ã víi doanh nghiÖp hiÖn t¹i, vµ chØ cÇn cã mét chót bÊt æn lµ ngay lËp tøc hä nh¶y vµo cuéc, mêi nh©n viªn ®ã lµm viÖc cho doanh nghiÖp cña m×nh. Cã lÏ._.