Một số kiến nghị thúc đẩy quan hệ ngoại thương giữa hai nước Việt Nam và Campuchia
Tài liệu Một số kiến nghị thúc đẩy quan hệ ngoại thương giữa hai nước Việt Nam và Campuchia: ... Ebook Một số kiến nghị thúc đẩy quan hệ ngoại thương giữa hai nước Việt Nam và Campuchia
Tóm tắt tài liệu Một số kiến nghị thúc đẩy quan hệ ngoại thương giữa hai nước Việt Nam và Campuchia, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi c¶m ¬n
Tríc hÕt em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn c« gi¸o Lª ThÞ Thanh ë Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng, §¹i häc Ngo¹i th¬ng v× sù nhiÖt t×nh gióp ®ì em trong suèt thêi gian lµm kho¸ luËn vµ nh÷ng thÇy c« gi¸o ®· tËn tôy d×u d¾t em trong suèt h¬n bèn n¨m häc tËp vµ rÌn luyÖn ë trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng. Em còng xin göi lêi c¶m ¬n tíi c¸c b¸c, c¸c c«, c¸c chÞ lµm ë th viÖn, nh÷ng ngêi ®· gióp ®ì em t×m tµi liÖu cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh Kho¸ luËn nµy.
Cuèi cïng, em xin göi tíi gia ®×nh vµ b¹n bÌ nh÷ng lêi biÕt ¬n s©u s¾c v× sù gióp ®ì vÒ tinh thÇn còng nh vËt chÊt ®Ó em cã thÓ yªn t©m tËp trung hoµn thµnh c«ng tr×nh ®Çu ®êi nµy cña m×nh.
Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Lêi më ®Çu
Cana®a lµ mét trong t¸m c êng quèc ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi, cã tèc ®é t¨ng tr ëng cao, t ¬ng ®èi æn ®Þnh (GDP kho¶ng trªn 900 tØ USD), cã thu nhËp b×nh qu©n trªn 20.000 USD/ng êi, cã nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¸t triÓn cao, lµ ®èi thñ c¹nh tranh vÒ kinh tÕ, th ¬ng m¹i, khoa häc - kÜ thuËt víi c¸c ®èi t¸c lín. ChÝnh v× lÏ ®ã, ®Èy m¹nh quan hÖ th ¬ng m¹i víi Cana®a trë thµnh mét yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n íc vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Thùc tÕ cho thÊy kÓ tõ khi ViÖt Nam chÝnh thøc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi Cana®a khèi l îng bu«n b¸n cña ViÖt Nam víi Cana®a ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ víi tèc ®é trung b×nh lµ 30,28%/n¨m, tõ n¨m 1997 ViÖt Nam lu«n ®¹t thÆng d th¬ng m¹i trong bu«n b¸n víi Cana®a víi tØ lÖ trung b×nh 52,43%/ n¨m.
Tuy nhiªn, cho tíi nay th ¬ng m¹i ViÖt Nam - Cana®a ph¸t triÓn cha t¬ng xøng víi tiÒm lùc kinh tÕ cña hai bªn. Kim ng¹ch th ¬ng m¹i hai chiÒu míi chØ chiÕm kho¶ng 1,38 % kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam vµ 0,04% kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña Cana®a. V× vËy, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ quan hÖ ngo¹i th ¬ng vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th ¬ng cña ViÖt Nam víi Cana®a lµ nh»m gióp ViÖt Nam cã thÓ nhËn thøc râ h¬n nh÷ng thuËn lîi mµ ViÖt Nam ®ang cã còng nh nh÷ng khã kh¨n mµ ViÖt Nam gÆp ph¶i trong viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th ¬ng m¹i gi÷a hai n íc, tõ ®ã rót ra nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p phôc vô cho sù ph¸t triÓn ngo¹i th ¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Cana®a.
Víi lÝ do trªn, ng êi viÕt ®· chän ®Ò tµi ‘Quan hÖ ngo¹i th ¬ng vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th ¬ng gi÷a ViÖt Nam víi Cana®a’ lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp víi hy väng cã thÓ t×m ra ® îc c©u tr¶ lêi ®óng ®Ó ®Èy m¹nh ngo¹i th¬ng ViÖt Nam vµ Cana®a.
Ph¹m vi cña ®Ò tµi lµ quan hÖ ngo¹i th ¬ng vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng cña ViÖt Nam víi Cana®a tõ n¨m 1998 ®Õn nay. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ngêi viÕt ®· kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph©n tÝch, tæng hîp, thèng kª vµ ®¸nh gi¸ thùc tiÔn ®Ó lµm râ yªu cÇu cña ®Ò tµi.
Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn, cÊu tróc cña Kho¸ luËn gåm 3 ch¬ng:
Ch ¬ng I: “Tæng quan vÒ ®Êt n íc Cana®a vµ quan hÖ ViÖt Nam vµ Cana®a ’’ giíi thiÖu chung vÒ Cana®a bao gåm vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn; d©n c vµ m«i trêng x· héi; t×nh h×nh kinh tÕ vµ ngo¹i th¬ng cña Cana®a víi c¸c níc kh¸c ®Ó ngêi ®äc cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng yÕu tè nµy t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn sù ph¸t triÓn quan hÖ ngo¹i th¬ng gi÷a Cana®a vµ ViÖt Nam
Ch¬ng II: “ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng vµ thùc tr¹ng quan hÖ ngo¹i th¬ng ViÖt Nam vµ Cana®a” giíi thiÖu vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng cña ViÖt Nam vµ Cana®a vµ thùc tr¹ng quan hÖ ngo¹i th¬ng cña hai níc trong thêi gian qua. Tõ ®ã ngêi ®äc cã thÓ hiÓu thªm vÒ lîi Ých cña Cana®a vµ ViÖt Nam trong viÖc ®Èy m¹nh quan hÖ th¬ng m¹i song ph¬ng.
Ch ¬ng III: “Mét sè kiÕn nghÞ thóc ®Èy quan hÖ ngo¹i th¬ng gi÷a hai níc’’ ®a ra triÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ ngo¹i th¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Cana®a vµ nh÷ng kiÕn nghÞ cô thÓ thóc ®Èy quan hÖ ngo¹i th¬ng gi÷a hai níc. Tõ nh÷ng tån t¹i trong quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Cana®a ®îc ®Ò cËp ë ch¬ng 2 trªn c¬ së nh÷ng thuËn lîi ngêi viÕt m¹o muéi ®a ra mét sè kiÕn nghÞ víi hi väng h¹n chÕ nh÷ng c¶n trë ®Õn quan hÖ th¬ng m¹i hai bªn.
Khãa luËn nµy ®îc hoµn thµnh víi niÒm say mª vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña mét sinh viªn n¨m cuèi cña §¹i Häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi. Tuy nhiªn, kho¸ luËn vÉn cßn cã nh÷ng vÊn ®Ò ®ang trong qu¸ tr×nh tranh luËn, nh÷ng khiÕm khuyÕt nhÊt ®Þnh, ngêi viÕt mong muèn nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña ngêi ®äc.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Sinh viªn
Hoµng ThÞ ¸nh H»ng
CH¦¥NG I: TæNG QUAN VÒ §ÊT N¦íc cana®a vµ quan hÖ ViÖt Nam - caNa®a
I. Tæng quan vÒ ®Êt níc cana®a
§Ó cã thÓ ®a ®îc c¸c kiÕn nghÞ ph¸t triÓn ®îc mèi quan hÖ ngo¹i th¬ng gi÷a Cana®a vµ ViÖt Nam, tríc hÕt chóng ta ph¶i nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ngo¹i th¬ng cña Cana®a nãi chung vµ mèi quan hÖ ngo¹i th¬ng gi÷a Cana®a vµ ViÖt Nam nãi riªng. §ã lµ vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, d©n c vµ m«i trêng x· héi, t×nh h×nh kinh tÕ cña Cana®a vµ quan hÖ ngo¹i th¬ng cña Cana®a vµ c¸c níc kh¸c. Chóng ta sÏ lÇn lît nghiªn c¸c yÕu tè nµy mµ tríc hÕt chóng ta xem xÐt vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña Cana®a.
1. VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn
Cana®a lµ mét quèc gia n»m trong khu vùc B¾c Mü, cã mêi tØnh vµ ba l·nh thæ vµ lµ níc cã diÖn tÝch lín thø hai thÕ giíi, chØ xÕp sau Liªn bang Nga. Cana®a chiÕm hÇu hÕt vïng ®Êt B¾c Mü, ë vÜ ®é 490 B¾c vµ kinh ®é 1410 §«ng, víi diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ 9.970.610 km2, trong ®ã 7,6% hay 755.180 km2 ®îc bao phñ b»ng níc ngät nh s«ng, hå, kÓ c¶ hå Great Lakes. PhÝa B¾c Cana®a gi¸p B¾c B¨ng D¬ng, phÝa §«ng B¾c gi¸p vÞnh Baffin vµ eo bÓ Davis; phÝa §«ng gi¸p §¹i t©y D¬ng, phÝa T©y gi¸p Th¸i B×nh D¬ng vµ Alaska vµ phÝa Nam gi¸p víi Mü.
Nh÷ng ®Æc tÝnh vÒ vËt chÊt cña Cana®a ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nã. §ã lµ mét ®Êt níc chØ nhêng Nga vÒ bÒ réng ®Êt ®ai vµ bao gåm nhiÒu vïng kh¸c nhau thêng ®îc chia c¸ch bëi nh÷ng rµo ch¾n thiªn nhiªn. Cana®a cã nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn nh rõng, kho¸ng s¶n, c¸…Sù phong phó cña lo¹i tµi nguyªn nµy khuyÕn khÝch ngêi Cana®a ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ th«ng qua xuÊt khÈu nguyªn liÖu vµ viÖc b¶o tån nh÷ng nguån tµi nguyªn nµy ®· trë thµnh u tiªn hµng ®Çu trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn quèc gia.
VÒ mÆt ®Þa lý, Cana®a lµ mét quèc gia cã ®Þa h×nh phøc t¹p. PhÇn lín ®Êt ®ai n»m díi mÆt níc hoÆc lëm chëm ®¸ hoÆc kh«ng thÓ c tró ®îc, do ®ã c d©n Cana®a thêng tËp trung sinh sèng ë nh÷ng vïng cao hoÆc ®Êt ®ai ph× nhiªu. KhÝ hËu cùc B¾c víi nh÷ng mïa §«ng kÐo dµi khiÕn cho d©n c quÇn tô nhiÒu h¬n ë phÝa Nam, n¬i nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ n«ng nghiÖp vµ sinh sèng thuËn lîi nhiÒu h¬n c¶. HiÖn nay, phÇn lín d©n c Cana®a sèng tËp trung trong kho¶ng 320 km c¸ch biªn giíi Cana®a vµ Mü.
§Ó hiÓu râ h¬n sù t¸c ®éng cña vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, th¬ng m¹i cña Cana®a, chóng ta h·y ®i s©u nghiªn cøu vµo tõng ®iÒu kiÖn tù nhiªn cô thÓ.
1.1 S«ng hå ë Cana®a
Cana®a cã thÓ ®îc chia thµnh 6 vïng ®Êt ®ai kh¸c nhau lµ: Appalachian, Great Lakes-Saint Lawrence, Canadian Shield, Interior Plains, Cordillera vµ Arctic Archipelago. §Êt níc nµy cã nhiÒu hå vµ nguån níc trªn ®Êt liÒn nhiÒu h¬n bÊt cø mét quèc gia nµo kh¸c trªn thÕ giíi. Ngoµi Great Lakes ë biªn giíi víi Mü, Cana®a cã 31 hå hay khu vùc chøa níc nhá víi diÖn tÝch kho¶ng 1.300 km2. Hai hå lín nhÊt n»m mét phÇn trªn l¨nh thæ Cana®a lµ Hå Superior vµ hå Huron, cã diÖn tÝch 82.100 km2 vµ 59.600 km2. Kho¶ng 1/3 hå Superior vµ 3/5 hå Huron n»m trªn ®Êt Cana®a. Hai con s«ng lín nhÊt ë Cana®a lµ Saint Lawrence, ®a níc vµo hå Great Lakes vµ ch¶y ra vÞnh Saint Lawrence, vµ s«ng Mackenzie cung cÊp níc cho phÇn lín vïng T©y B¾c Cana®a vµ ®æ ra B¾c B¨ng D¬ng. Trong khi Saint Lawrence cã lu lîng níc lín nhÊt th× Mackenzie lµ con s«ng dµi nhÊt. Ngoµi hai con s«ng trªn, nh÷ng s«ng lín kh¸c vÒ c¶ lu lîng lÉn ®é dµi lµ s«ng Yukon ®æ ra biÓn Bering, s«ng Nelson-Saskatchewan ®æ ra vÞnh Hudson, s«ng Churchill còng ®æ ra vÞnh Hudson….Nh÷ng con s«ng nµy ®Òu cã thÓ lu th«ng tµu bÌ ®îc, Ýt nhÊt trªn mét ®é dµi nµo ®ã, nhng chØ cã hai con s«ng Saint Lawrence vµ Mackenzie ®îc sö dông vµo môc ®Ých th¬ng m¹i.
Nãi chung, tÊt c¶ s«ng hå ë Cana®a ®Òu cã gi¸ trÞ lµ nh÷ng nguån níc dµnh cho n«ng c«ng nghiÖp vµ ®êi sèng ®« thÞ, mét sè cã Ých dông vÒ th¬ng m¹i ®Æc biÖt. S«ng Saint Lawrence vµ hå Great Lakes hîp thµnh mét m¹ng líi vËn chuyÓn quan träng ë miÒn §«ng Cana®a, cho phÐp nh÷ng tµu bÌ cã t¶i träng lín cã thÓ ®i tõ biÓn vµo s©u trong ®Êt liÒn. Hå Great Lakes dïng vËn chuyÓn hµng hãa cång kÒnh nh ngò cèc, quÆng s¾t vµ cã mét tÇm quan träng ®¸ng kÓ cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña vïng Saint Lawrence-Great Lakes. NhiÒu con s«ng nhá ®æ níc vµo s«ng Saint Lawrence lµ nh÷ng nguån cung cÊp ®iÖn n¨ng quan träng. VÒ phÇn s«ng Mackenzie, tuy phÇn lín chiÒu dµi cña nã cã thÓ lu th«ng ®îc, nhng vÞ trÝ t¸ch biÖt ®¨ h¹n chÕ tÇm h÷u dông cña nã.
Nh÷ng con s«ng ®æ ra vÞnh Hudson cã tÇm quan träng tríc tiªn bëi kh¶ n¨ng cung øng nguån n¨ng lîng cña chóng, ®Æc biÖt lµ s«ng Nelson ë Manitoba, phÝa B¾c Cana®a vµ La Grande, phÝa B¾c Quebec. Nh÷ng con s«ng níc ch¶y xiÕt ®æ ra Th¸i B×nh D¬ng nh s«ng Fraser ®Æc biÖt thÝch hîp cho viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y ®iÖn. Chóng còng gi÷ vai trß quan träng trong c«ng nghiÖp ®¸nh b¾t c¸ håi.
Bê biÓn Cana®a dµi 58.500 km (ë b¸n ®¶o chÝnh), rÊt gå ghÒ vµ kh«ng ®ång ®Òu víi nhau, chen gi÷a cã nh÷ng vÞnh vµ b¸n ®¶o réng lín. Sè ®¶o nhá n»m ven biÓn rÊt nhiÒu, víi mét chiÒu dµi bê biÓn 185.290 km. ë vïng duyªn h¶i phÝa §«ng, ®¶o lín cã Newfoundland, Cape Breton, Prince Edward, vµ Anticosti; ë vïng duyªn h¶i phÝa T©y cã ®¶o Vancouver vµ ®¶o Queen Charlotte. VÞnh Hudson cã ®¶o Southampton vµ nhiÒu hßn ®¶o nhá h¬n. Vïng duyªn h¶i Cana®a quan träng ë chç dÔ dµng tiÕp cËn víi nguån h¶i s¶n. Theo luËt lÖ Cana®a, vïng tµi nguyªn cña hä n»m trong ph¹m vi 200 h¶i lý (370 km) kÓ tõ bê trë ra, c¶ vÒ h¶i s¶n lÉn dÇu háa. HiÖn nay, nguån dÇu háa quan träng nhÊt lµ giÕng dÇu Hibernia ë ngoµi kh¬i Newfoundland vµ nguån dù tr÷ dÇu ë ®¶o Sable ngoµi kh¬i Nova Scotia. Ngoµi ra tÇm quan träng cña vïng duyªn h¶i cn thÓ hiÖn ë chç cã nhiÒu bÕn tµu tù nhiªn dÔ dµng x©y dùng thµnh c¸c h¶i c¶ng. Tuy nhiªn, gi¸ trÞ th¬ng m¹i cña vïng nµy thay ®æi tïy n¬i; vïng duyªn h¶i phÝa Nam cïng c¸c c¶ng biÓn nh Vancouver vµ Victoria ë phÝa T©y vµ Halifax ë phÝa §«ng quan träng h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c c¶ng ë phÝa B¾c thêng bÞ tuyÕt phñ quanh n¨m.
1.2. KhÝ hËu
Do ®Þa h×nh réng lín, c¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña Cana®a thay ®æi rÊt nhiÒu. Mét phÇn ®Êt liÒn vµ phÇn lín c¸c quÇn ®¶o ë B¾c cùc n»m trong vïng khÝ hËu kh¾c nghiÖt cña hµnh tinh. KhÝ hËu biÕn thiªn tõ thËt l¹nh gi¸ ë khu vùc B¾c cùc ®Õn khÝ hËu «n hoµ h¬n ë nh÷ng vïng cã vÜ ®é híng vÒ phÝa Nam. NhiÖt ®é trung b×nh vµo mïa hÌ thay ®æi tõ 800C ë vïng cùc B¾c ®Õn h¬n 2200C t¹i mét sè n¬i ë vïng cùc Nam. Trong khi ®ã, nhiÖt ®é trung b×nh vµo th¸ng giªng hµng n¨m thay ®æi tõ –3500C ë vïng cùc B¾c ®Õn 300C ë vïng British Columbia phÝa T©y Nam. Còng t¬ng tù nh thÕ, lîng ma hµng n¨m biÕn thiªn tõ díi 300 mm/n¨m ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu gÇn sa m¹c ë phÝa B¾c ®Õn h¬n 2.400 mm/n¨m t¹i nh÷ng khu vùc cã ®é Èm rÊt cao ë vïng duyªn h¶i phÝa T©y. Do ®ã, nãi ®Õn Cana®a, kh«ng thÓ nãi vÒ mét khÝ hËu duy nhÊt mµ ph¶i ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vïng khÝ hËu kh¸c nhau. ë nh÷ng tØnh gi¸p §¹i T©y D¬ng, biÓn lµm gi¶m bít c¸i l¹nh kh¾c nghiÖt cña mïa §«ng vµ c¸i nãng cña mïa HÌ nhng ®ång thêi còng t¹o ra nhiÒu ma vµ s¬ng mï. Vïng duyªn h¶i Th¸i B×nh D¬ng chÞu ¶nh hëng cña nh÷ng dßng h¶i lu Êm vµ giã mang h¬i Èm, mïa HÌ vµ mïa §«ng dÔ chÞu h¬n, ®é Èm cao, lîng ma lín.
KhÝ hËu lµ mét yÕu tè trong sù ph¸t triÓn cña Cana®a v× d©n c thêng quÇn tô ë nh÷ng n¬i cã khÝ hËu Êm ¸p nhÊt vµ thêi gian trång trät cã thÓ kÐo dµi nhÊt. Vïng Ontario ë phÝa Nam vµ British Columbia ë T©y Nam lµ nh÷ng n¬i cã khÝ hËu «n hßa nhÊt vµ mËt ®é d©n c ®«ng ®óc nhÊt cña Cana®a. Ngîc l¹i, nh÷ng vïng ë miÒn Trung vµ miÒn B¾c, d©n c kh¸ tha thít, ®Æc biÖt lµ vïng b¨ng gi¸ phÝa B¾c lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi sù ®Þnh c vµ ph¸t triÓn. T¹i vïng nµy, nhµ cöa, ®êng s¸, èng dÉn dÇu ®Òu ®i hái mét sù thÝch øng ®Æc biÖt vµ tèn kÐm.
1.3. §éng, thùc vËt
§éng vËt ë Cana®a t¬ng tù ®éng vËt ë B¾c ¢u vµ ch©u ¸. Trong c¸c loµi thó ¨n thÞt, cã nhiÒu gièng thuéc hä chån nh chån ermine, chån vizon, chån zibeline…, c¸c gièng gÊu, mÌo rõng, chã sãi, sãi ®ång cá.. GÊu vïng cùc ph©n bè kh¾p B¾c cùc cßn British Columbia lµ n¬i dung th©n cña b¸o Puma. VÒ loµi gÆm nhÊm, cã nhiÒu ë Cana®a nhÊt lµ loµi h¶i ly, chuét x¹ vµ nhiÒu loµi gÆm nhÊm nhá kh¸c. MiÒn Nam Cana®a lµ quª h¬ng cña nhiÒu gièng h¬u nai, s¬n d¬ng, bß rõng…Chim chãc nhiÒu vµ ph©n bè kh¾p n¬i, riªng loµi bß s¸t vµ c«n trïng chØ cã nhiÒu ë vïng cùc Nam. Trong sè nh÷ng loµi bÞ ®e däa tuyÖt chñng, cã loµi c¸ voi tr¾ng vµ có ®èm. Ngo¹i trõ c¸ hiÖn diÖn c¶ trong vïng níc ngät gi÷a ®Êt liÒn lÉn ngoµi biÓn kh¬i, c¸c loµi ®éng vËt kh¸c ë Cana®a kh«ng cã mét tÇm quan träng nµo vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ.
VÒ thùc vËt, th¶o méc ë phÇn phÝa B¾c Cana®a lµ th¶o méc vïng B¾c cùc vµ h¹ B¾c cùc. Giíi h¹n vïng c©y cèi cã thÓ sinh sèng tr¶i dµi tõ cöa s«ng Mackenzie ®Õn vÞnh Hudson. PhÝa §«ng cña Cana®a lµ nh÷ng c¸nh rõng dµy víi nhiÒu nhÊt lµ lo¹i c©y cã qu¶ h×nh nãn (th«ng, tïng, b¸ch..). Trong khi ®ã th¶o méc tiªu biÓu ë Nam Ontario, Nam Quebec, vµ c¸c tØnh miÒn biÓn (New Brunswick, Nova Scotia, Prince Edward Island) cã c¶ rõng c©y cã qu¶ h×nh nãn lÉn rõng thay l¸. Vïng duy nhÊt ë Cana®a gåm phÇn lín rõng thay l¸ lµ vïng cùc Nam Ontario.
Nh÷ng khu rõng c©y cã qu¶ h×nh nãn lµ phÇn quan träng trong ®êi sèng kinh tÕ cña Cana®a. Chóng cung cÊp nguån nguyªn liÖu cã gi¸ trÞ, s¶n phÈm chÕ biÕn vµ c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu c d©n quanh vïng. §Æc biÖt quan träng lµ nh÷ng khu rõng ë vïng duyªn h¶i vµ bªn trong British Columbia. TØnh nµy cung øng 46,6% tæng sè gç khai th¸c ®îc ë Cana®a. Nh÷ng c©y nhá h¬n ë rõng ph¬ng B¾c ®îc sö dông réng r¶i trong viÖc s¶n xuÊt bét giÊy vµ giÊy. Ngoµi ra, nh÷ng khu rõng c©y xanh tr¶i dµi mang ®Çy mµu s¾c thiªn nhiªn cßn lµ nguån thu hót du lÞch quan träng.
1.4. Tµi nguyªn thiªn nhiªn
Cana®a cã nhiÒu nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. §iÒu nµy khiÕn cho nh÷ng ngµnh kinh tÕ dùa vµo tµi nguyªn thiªn nhiªn ph¸t triÓn kh¾p n¬i. §Êt ®ai ph× nhiªu ë nh÷ng tØnh cã nhiÒu ®ång cá bao quanh vïng hå Great Lakes vµ s«ng Saint Lawrence. NÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp ph¸t triÓn ë c¶ hai vïng nµy. Rõng Cana®a bao phñ 27% diÖn tÝch ®Êt ®ai trong níc, cung cÊp nhiÒu gç cã gi¸ trÞ th¬ng m¹i cao, nhÊt lµ ë British Columbia, Quebec, B¾c Ontario, miÒn B¾c c¸c tØnh ®ång b»ng…
Kho¸ng s¶n t¹i c¸c má ë Cana®a tho¶ m·n ®îc nhu cÇu xuÊt khÈu vµ sö dông cho ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa. N¨m trong s¸u vïng chÝnh ®Òu cã cung øng nguån tµi nguyªn nµy. PhÇn ®Êt Quebec n»m trong vïng Appalachian lµ nguån dù tr÷ a-mi¨ng lín nhÊt thÕ giíi cïng víi c¸c quÆng ®ång vµ kÏm. C¸c vïng kh¸c giµu kim lo¹i nh nickel, ®ång, vµng, uranium, b¹c, nh«m vµ kÏm. HÖ thèng s«ng hå lµ nguån cung cÊp thñy ®iÖn quan träng. Còng nh c¸c nguån tµi nguyªn kh¸c, mét lîng ®iÖn n¨ng kh«ng nhá ®îc xuÊt khÈu. Díi biÓn, tr÷ lîng c¸ cã mét søc thu hót ®¸ng kÓ vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nhÊt ë Cana®a. MÆc dï ho¹t ®éng ng nghiÖp bÞ sót gi¶m tõ n¨m 1993 do nguån c¸c h«ng bÞ khai th¸c qu¸ møc, nay cã dÊu hiÖu håi phôc. Riªng vïng Th¸i B×nh D¬ng, nhiÒu chñng lo¹i c¸ håi lµ nguån cung øng c¸ quan träng nhÊt, bªn c¹nh nh÷ng chñng loµi còng cã mét gi¸ trÞ kinh tÕ ®¸ng kÓ.
2. T×nh h×nh chÝnh trÞ, x· héi
2.1 VÒ d©n sè, s¾c téc, ng«n ng÷, t«n gi¸o
Theo nh÷ng sè liÖu thèng kª míi nhÊt, d©n sè Cana®a n¨m 2002 lµ 31.414.000 ngêi (sè trn). Sù gia t¨ng d©n sè diÔn ra rÊt nhanh nÕu ta biÕt r»ng vµo n¨m 1991, c¶ níc Cana®a chØ cã 27,3 triÖu ngêi. Sù biÕn thiªn vÒ d©n sè tõ n¨m 1998 ®Õn th¸ng 10 n¨m 2002 vµ sù ph©n bè d©n sè theo tõng ®Þa ph¬ng ®îc tãm lîc trong b¶ng kª díi ®©y:
Sù ph©n bè d©n c Cana®a theo tõng ®Þa ph¬ng tõ n¨m 1998 ®Õn 10/2002
1998
2002
Ngµn ngêi
Tû träng
(%)
Ngµn ngêi
Tû träng
(%)
Cana®a
30,248.40
100
31,414.00
100
Newfoundland and Labrador
545.3
1.803
531.6
1.692
Prince Edward Island
136.9
0.453
139.9
0.445
Nova Scotia
936.1
3.095
944.8
3.008
New Brunswick
753.3
2.49
756.7
2.409
Quebec
7,323.60
24.21
7,455.20
23.73
Ontario
11,387.40
37.65
12,068.30
38.42
Manitoba
1,137.90
3.762
1,150.80
3.663
Saskatchewan
1,024.90
3.388
1,011.80
3.221
Alberta
2,906.80
9.61
3,113.60
9.912
British Columbia
3,997.10
13.21
4,141.30
13.18
Yukon
31.5
0.104
29.9
0.095
Northwest Territories
41.1
0.136
41.4
0.132
Nunavut
26.4
0.087
28.7
0.091
Ghi chó: Sè liÖu cËp nhËt ®Õn ngµy 26.10.2002
Nguån: IPTC-Th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam- Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi thuéc trang web www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
Dùa vµo c¸c sè liÖu trªn, cã thÓ thÊy râ do ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai vµ khÝ hËu mµ sù ph©n bè d©n sè ë Cana®a kh«ng ®ång ®Òu, c d©n tËp trung nhiÒu nhÊt ë phÇn gi÷a Cana®a, cô thÓ lµ hai tØnh Quebec vµ Ontario. Sè c d©n thuéc hai ®Þa ph¬ng nµy ®¨ chiÕm trªn 62% tæng d©n sè Cana®a. PhÇn lín d©n c lµ ngêi Anh hay Ph¸p, tuy còng cã nhiÒu ngêi ch©u ¢u kh¸c.
TØnh Quebec lµ n¬i cã nhiÒu ngêi Cana®a gèc Ph¸p nhÊt. Hä chiÕm 80% tæng d©n sè Quebec. NhiÒu ngêi trong sè hä coi Quebec nh trung t©m cña x· héi vµ cña nÒn v¨n hãa cña hä. Hä nç lùc b¶o tån nã. Sèng bªn c¹nh mét x· héi nãi tiÕng Anh vµ mét nÒn kinh tÕ bÞ ng trÞ bëi nh÷ng trÝ thøc nãi tiÕng Anh, ngêi Quebec nãi tiÕng Ph¸p t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng nh»m gia t¨ng sù kiÓm so¸t cña hä trong ®êi sèng kinh tÕ cña tØnh nµy. NhiÒu ngêi theo chñ nghÜa quèc gia ®· ®i xa h¬n môc tiªu nµy. Hä ph¸t ®éng mét phong trµo ly khai ®Ó Quebec cã mét nÒn ®éc lËp riªng. Mét sè ngêi kh¸c «n hoµ h¬n, chñ tr¬ng vÉn gi÷ Quebec trong Cana®a, nhng ®îc giao cho nhiÒu quyÒn h¹n h¬n c¸c tØnh kh¸c. §Æc biÖt lµ thiÓu sè ngêi Cana®a nãi tiÕng Anh lu«n chèng ®èi l¹i viÖc t¸ch Quebec ra khái céng ®ång ngêi Cana®a. D©n b¶n ®Þa chØ chiÕm 3% tæng d©n sè. Hä tËp trung phÇn lín ë phÝa B¾c Cana®a, n¬i mµ thêi tiÕt kh¾c nghiÖt lµm n¶n lßng nh÷ng ngêi ch©u ¢u. Hä sèng thµnh tõng "b¨ng”, mçi “b¨ng” lµ mét ®¬n vÞ chÝnh trÞ nhá nhÊt trong x¨ héi Cana®a, c¶ níc cã tÊt c¶ 60 b¨ng”. Tõ n¨m 1986, chÝnh quyÒn Cana®a ®¨ th¬ng th¶o víi céng ®ång thæ d©n vÒ viÖc ph¸t triÓn nÒn tù qu¶n cña hä. Th¸ng 3/1993, hai céng ®ång Cree-Naskapi ë Quebec vµ Sechelt ë British Columbia ®îc tù trÞ theo nghÜa lµ mét thùc thÓ chÝnh trÞ riªng biÖt theo quy chÕ thµnh phè vµ cã cö tri riªng. Tuy nhiªn m« h×nh nµy kh«ng ®îc mäi thæ d©n chÊp nhËn.
Ngêi da ®en hay cßn gäi lµ ngêi Cana®a gèc ch©u Phi chØ chiÕm 2% d©n sè nhng hä cã mét lÞch sö kh¸ thó vÞ. N¨m 1689, hoµng ®Õ Ph¸p Louis 14 cho phÐp nhËp khÈu n« lÖ tõ vïng T©y Ên nhng Ýt ngêi ®Õn Cana®a. M·i ®Õn cuéc c¸ch m¹ng Hoa Kú 1775-1783, mét sè ngêi tÞ n¹n chÝnh trÞ mang theo c¶ n« lÖ, ®ång thêi mét sè ngêi da ®en ®Õn ®©y víi t c¸ch nh÷ng ngêi tù do. TØnh Nova Scotia b·i bá chÕ ®é n« lÖ tõ n¨m 1787. S¸u n¨m sau, Ontario còng noi g¬ng ®ã.
Ngµy nay, tuy ®a sè c d©n lµ hËu duÖ cña nh÷ng ngêi ¢u ®Õn lËp nghiÖp Cana®a tõ l©u, nhng do t×nh tr¹ng "®Êt réng ngêi tha", níc nµy ®ang thu hót nhiÒu ngêi nhËp c ®Õn tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi, trong ®ã, sè d©n ch©u ¸ chiÕm mét tØ träng kh¸ lín. Kho¶ng 50% ngêi nhËp c Cana®a trong kho¶ng thêi gian tõ 1981 ®Õn 1991 xuÊt ph¸t tõ ch©u ¸, trong ®ã nhiÒu nhÊt tõ c¸c níc vµ ®Þa ph¬ng: Hång K«ng, Ên §é, Philippines, Trung Quèc, Sri Lanka, §µi Loan, Pakistan.VÒ mÆt ng«n ng÷, Cana®a lµ níc cã hai ng«n ng÷ chÝnh lµ Anh vµ Ph¸p ng÷. Mäi ho¹t ®éng chÝnh thøc ®îc thÓ hiÖn qua hai ng«n ng÷ nµy. Thñ ®« Ottawa n»m ë ranh giíi hai tØnh Ontario vµ Quebec, ph¶n ¸nh tÇm quan träng vÒ v¨n hãa vµ chÝnh trÞ cña hai quèc gia gãp phÇn vµo sù h×nh thµnh ®Êt níc nµy. Mét cuéc ®iÒu tra tiÕn hµnh vµo thËp niªn 1990 cho thÊy 98% ngêi d©n Cana®a nãi ®îc mét trong hai ng«n ng÷ chÝnh vµ 16% d©n sè nãi ®îc lu lo¸t c¶ hai ng«n ng÷ Anh vµ Ph¸p. Nãi mét c¸ch chi tiÕt h¬n, cã 62% ngêi Cana®a coi Anh ng÷ lµ tiÕng mÑ ®Î, 25% coi tiÕng Ph¸p lµ tiÕng mÑ ®Î vµ 13% sö dông nh÷ng ng«n ng÷ kh¸c, chñ yÕu lµ c¸c thø tiÕng óc, §øc, Trung Quèc vµ T©y Ban Nha. Ngêi d©n b¶n ®Þa Cana®a nãi h¬n mêi ng«n ng÷ kh¸c nhau, nhiÒu tiÕng vÉn cßn th«ng dông ®Õn ngµy nay. TiÕng Cree cña ngêi Algonquian ®îc 94.000 thæ d©n sö dông lµ thæ ng÷ quan träng nhÊt ë Cana®a ngµy nay. ë Cana®a, Thiªn chóa gi¸o lµ t«n gi¸o ®îc nhiÒu ngêi theo nhÊt, 83,3% c d©n theo t«n gi¸o nµy. D©n nhËp c xuÊt ph¸t tõ ch©u ¸ trong thêi gian qua mang theo hä c¸c t«n gi¸o ë ph¬ng §«ng nh PhËt gi¸o, ®¹o Hindu vµ gi¸o ph¸i Sikh. §a sè t«n gi¸o ph©n bè kh¾p Cana®a, nhng mét sè céng ®ång tËp trung ë nh÷ng vïng riªng biÖt, ch¼ng h¹n nh ®a sè ngêi theo ®¹o Hindu sèng ë Toronto, ®a sè ngêi Sikh sèng ë Vancouver. ë Vancouver cã nhiÒu ®Òn thê cña ngêi Sikh, nhiÒu ng«i ®Òn réng lín, cã thÓ chøa ®Õn h¬n 1000 ngêi hµnh lÔ.
2.2 §êi sèng x· héi, chÝnh trÞ
Sù cÊu t¹o phøc t¹p vÒ mÆt ®Þa lý vµ v¨n hãa cña x¨ héi Cana®a cho thÊy ë ®Êt níc nµy, kh«ng cã mét phong c¸ch sèng duy nhÊt. Cana®a chia sÎ víi Mü, nhiÒu níc ch©u ¢u vµ NhËt B¶n mét møc sèng t¬ng ®èi cao so víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. §a sè ngêi Cana®a cã nhµ cöa tiÖn nghi, viÖc ¨n mÆc hÇu nh kh«ng ®Æt ra cho hä sù lo l¾ng g×. HÖ thèng b¶o hiÓm y tÕ ®îc ¸p dông cho mäi ngêi, kÓ c¶ nh÷ng ngêi nhËp c sèng thêng trùc ë ®Êt níc nµy. Nãi chung, ngêi Cana®a dµnh mét phÇn kh¸ lín lîi tøc cho nhu cÇu c tró (22%, theo c¸c d÷ liÖu n¨m 1992). 63% ngêi d©n cã nhµ riªng, trong ®ã, 57% ë trong nh÷ng ng«i nhµ dµnh cho mét gia ®×nh duy nhÊt. ChÊt lîng nhµ ë cao, chØ cã 1% d©n c ph¶i sèng chen chóc trong cïng mét ng«i nhµ. Tuy nhiªn nhµ ë n«ng th«n vµ c¸c khu vùc phÝa B¾c kh«ng cã chÊt lîng cao b»ng nhµ ë thµnh thÞ.
TËp qu¸n c tró cña ngêi Cana®a ®· thay ®æi ®¸ng kÓ tõ ba thËp niªn qua. Víi ®¹o luËt cho phÐp ly h«n ban hµnh vµo cuèi thËp niªn 1960 vµ sù thay ®æi cña th¸i ®é x· héi ®èi víi h«n nh©n, sè lîng nh÷ng bËc cha mÑ ®éc th©n vµ nh÷ng cÆp vî chång kh«ng chÝnh thøc ngµy cµng ®«ng trong ®êi sèng céng ®ång cña ngêi Cana®a. Ngµy nay thãi quen ¨n uèng cña ngêi Cana®a còng thay ®æi. Sù quan t©m ®Õn søc kháe tèt h¬n ®· khiÕn cho møc tiªu thô thÞt cña hä gi¶m sót. Hä ¨n nhiÒu rau qu¶ vµ c¸c thùc phÈm chøa nhiÒu carbohydrate h¬n. Trong thÓ thao vµ gi¶i trÝ, m«n lacrosse ( gÇn gièng víi khóc c«n cÇu) lµ m«n thÓ thao quèc hån quèc tóy cña ngêi Cana®a, tuy nhiªn m«n hockey (khóc c«n cÇu) l¹i phæ biÕn h¬n. M«n bãng chµy (baseball) ®· xuÊt hiÖn ë Cana®a tõ n¨m 1838 vµ liªn ®oµn bãng chµy chuyªn nghiÖp ®îc thµnh lËp n¨m 1876. Riªng liªn ®oµn bãng ®¸ ®îc thµnh lËp n¨m 1956. Ngêi Cana®a còng ch¬i nhiÒu m«n thÓ thao kh¸c nh b¬i léi, ®iÒn kinh vµ còng ®o¹t ®îc nhiÒu huy ch¬ng trong c¸c kú ThÕ vËn héi. Tuy nhiªn, nãi nh trªn kh«ng cã nghÜa Cana®a lµ mét x· héi kh«ng cã nghÌo ®ãi. Theo nh÷ng cuéc ®iÒu tra x· héi häc gÇn ®©y, kho¶ng mét trªn b¶y gia ®×nh ë Cana®a sèng víi mét møc lîi tøc thÊp h¬n møc cÇn thiÕt ®Ó duy tr× mét møc sèng tháa ®¸ng. So víi møc sèng b×nh qu©n chung, kho¶ng 13,5% gia ®×nh vµ 40,6% c¸ nh©n kh«ng cã gia ®×nh cã lîi tøc thÊp. Trong ph¹m vi gia ®×nh, sè cã lîi tøc thÊp thuéc vÒ nh÷ng gia ®×nh mµ ngêi mÑ sèng trong t×nh tr¹ng ®éc th©n. Cã kho¶ng 18% trÎ em Cana®a sèng trong nh÷ng gia ®×nh cã lîi tøc thÊp. Trong thµnh phÇn nh÷ng ngêi ®éc th©n, ngêi cao tuæi, nhÊt lµ giíi n÷ lµ nh÷ng ngêi cã lîi tøc thÊp.
Thêi gian lµm viÖc trong tuÇn ë Cana®a kÐo dµi tõ thø hai ®Õn thø s¸u, giê lµm viÖc trong ngµy b¾t ®Çu tõ 8 hay 9 giê s¸ng vµ kÕt thóc vµo 5 hay 6 giê chiÒu. Thêi gian më cöa ë nh÷ng c¬ së th¬ng m¹i còng kh¸c nhau, nhng hÇu hÕt c¸c ®¹i l b¸n lÎ ®Òu më cöa tõ thø hai ®Õn chñ nhËt. Còng nh nhiÒu quèc gia kh¸c, Cana®a cã nhiÒu ngµy nghØ lÔ, chñ yÕu nh÷ng ngµy nghØ díi ®©y:
-TÕt d¬ng lÞch (ngµy 1.1 hµng n¨m)
- LÔ lao ®éng (ngµy thø hai ®Çu tiªn cña th¸ng 9)
- LÔ T¹ ¬n (ngµy thø hai cña tuÇn thø hai trong th¸ng 10)
- LÔ Gi¸ng sinh (ngµy 25.12 hµng n¨m)
Mçi ngµy, Cana®a cã trªn 110 tê b¸o ®îc ph¸t hµnh, kho¶ng 85% b»ng tiÕng Anh, gÇn 10% b»ng tiÕng Ph¸p vµ mét sè b»ng c¸c ng«n ng÷ kh¸c. N¨m 2000, cã 5 t¹p chÝ cã nhiÒu ®éc gi¶ lµ Reader’s Digest (ph¸t hµnh 1.138.000 sè mçi th¸ng), Chatelaine (794.000 sè mçi th¸ng), TV Guide (706.000 sè mçi tuÇn), Maclean’s (503.000 tê mçi tuÇn) vµ Time Cana®a (320.000 sè mçi tuÇn). Hai nhËt b¸o b¸n ch¹y nhÊt lµ The Globe and Mail (320.000 sè mçi ngµy) vµ The National Post (329.000 sè mçi ngµy).
H¬n 51% c¸c hé gia ®×nh ë Cana®a së h÷u Ýt nhÊt 2 m¸y truyÒn h×nh vµ gÇn 81% hé cã Ýt nhÊt 2 m¸y thu thanh. ChØ víi mét d©n sè h¬n 31 triÖu ngêi mµ Cana®a cã ®Õn 155 ®µi truyÒn h×nh, 1.756 ®µi truyÒn thanh, 2.071 hÖ thèng truyÒn h×nh c¸p phôc vô cho 8.825.000 ngêi ®¨ng kÝ. HÖ thèng ph¸t thanh CBC vµ hÖ thèng truyÒn h×nh sö dông c¶ hai ng«n ng÷ Anh vµ Ph¸p. Ngoµi ra, cã hai c«ng ty vÖ tinh nh©n t¹o ho¹t ®éng, ®ã lµ Star Choice (500.000 ngêi ®¨ng ký) vµ Bell ExpressVu (800.000 ngêi ®¨ng ký).
3.T×nh h×nh kinh tÕ Cana®a trong giai ®o¹n hiÖn nay
Cana®a ngµy nay víi trªn 30 triÖu d©n, GDP trªn 700 tØ USD (n¨m 2001), lµ mét trong 7 níc c«ng nghiÖp ®øng ®Çu thÕ giíi (c¸c níc G-7). §Êt níc Cana®a t¬i ®Ñp cã ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng, nh©n d©n Cana®a ®Çy søc s¸ng t¹o, lu«n cã ý chÝ vµ b¶n lÜnh thóc ®Èy nÒn kinh tÕ thÞnh vîng, ®êi sèng x· héi h¹nh phóc, ®Êt níc thanh b×nh vµ ph¸t triÓn cao, tiÕn lªn h¬n n÷a trong thÕ kØ XXI, thÕ kØ cã nhiÒu th¸ch thøc, l¾m thêi c¬ vµ ®Çy biÕn ®éng.
Víi mét ®Êt níc réng lín mªnh m«ng, Cana®a rÊt giµu cã vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn. VÒ s¶n lîng, Cana®a ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ b¹ch kim, uan kim lo¹i, ami¨ng, ®øng thø hai vÒ thuû ®iÖn, c«ban, thø ba vÒ b¹c, thø t vÒ ch×, thø n¨m vÒ ®ång. Nh©n d©n Cana®a rÊt tù hµo kh«ng chØ vÒ møc sèng tuyÖt vêi, vÒ c¸c ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi s¶n lîng trªn ®Çu ngêi ®øng ®Çu thÕ giíi, mµ cßn rÊt nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp næi tiÕng trªn thÕ giíi, vÒ c¬ së h¹ tÇng hiÖn ®¹i. §©y lµ nh÷ng chØ sè thÓ hiÖn râ rµng vÒ mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao vµ æn ®Þnh, l¹m ph¸t thÊp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trong th¬ng m¹i vµ ®Çu t quèc tÕ , mét nÒn kinh tÕ v× h¹nh phóc cña con ngêi, v× sù thÞnh vîng cña ®Êt níc.
§Ó thÊy ®îc sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ Cana®a, chóng ta h·y xem xÐt b¶ng sè liÖu sau:
Sè liÖu thèng kª c¬ b¶n cña Cana®a
N¨m
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
GDP (tû S-C ) (1)
807,09
833,92
873,95
901.81
975,26
1056
1084,12
( Tû S-US)(2)
592
615
639
617
656
711
(%)(3)
2,8
1,6
4,3
3,9
5,1
4,4
2,4(4)
3,4(4)
Tæng tiªu dïng
1,34
1,49
3,22
2,71
3,23
3,28
Tæng ®Çu t
-2,12
4,93
15,22
2,37
7,32
6,71
XuÊt khÈu
8,49
5,60
8,33
8,87
9,90
7,60
1,9(4)
5,2(4)
NhËp khÈu
5,74
6,11
14,24
4,87
7,35
8,10
1,9(4)
5,5(4)
Gi¶m ph¸t GDP (%)
2,3
1,7
1,2
-0,4
1,4
3,7
ChØ sè thÊt nghiÖp
9,4
9,6
9,1
8,3
7,6
6,8
7,7(6)
C©n ®èi ng©n s¸ch
-5,3
-2,8
0,2
0,5
1,6
3,2
CPI (%, 1994=100%)
2,2
1,6
1,6
0,9
1,7
2,7
(1) IFS, April 2002, P 218, 2
(2) Statistics Cana®a- Overall Economic Performance of Cana®a
(3) Statistics Cana®a, National Income and Expenditure Accounts, Catalogue No 13-001-PPB; Fourth Quarter 2000.
(4) Cana®a Forecast-sector Outlook (March 2001)
(5) Quý I/2001
(6) Th¸ng 5/2002
Nguån- Statistics Cana®a- Overall Economic Performance of Cana®a, CANSIM II, February 4.
Qua b¶ng trªn ta thÊy trong nh÷ng n¨m qua nÒn kinh tÕ Cana®a liªn tôc t¨ng trëng vµ tèc ®é t¨ng trëng ngµy cµng cao. §©y lµ mét trong nh÷ng thêi k× t¨ng trëng tèt ®Ñp dµi nhÊt tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai. NÕu nh vµo n¨m 1995 tèc ®é t¨ng trëng chØ ®¹t 2,8% th× ®Õn n¨m 1999, n¨m 2000 tèc ®é t¨ng trëng lÇn lît lªn tíi 5,1%, 4,4%. Tuy nhiªn do ¶nh hëng cña cuéc suy tho¸i kinh tÕ Mü võa qua, GDP cña Cana®a trong n¨m 2000 t¨ng 4,4% nhng tõ n¨m 2001, tèc ®é cã biÓu hiÖn gi¶m sót, nhÊt lµ do sù ph¸t triÓn kÐm cña c¸c ngµnh « t«, c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng, do ®ã khiÕn cho møc t¨ng trëng chØ ®¹t kho¶ng 1,5%-2,4%(1). GDP cña quý I/2000 vµ 4 quý cña n¨m 2001 t¬ng øng nh sau (tû ®« la Cana®a): 1075,18; 1092,58; 1093,84; 1076,18 vµ 1073,88(2). Cã thÓ thÊy ®©y lµ mét sù gi¶m sót kh«ng lín l¾m. N¨m 2002, kinh tÕ cña Cana®a b¾t ®Çu l¹i ph¸t triÓn tèt h¬n, quý I tèc ®é t¨ng trëng GDP cña Cana®a ®· t¨ng lªn 2,3% so víi cïng k× n¨m tríc (sè liÖu thèng kª c¬ b¶n cña Cana®a –Xem biÓu).
Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng b¶o ®¶m cho t¨ng trëng kinh tÕ cña Cana®a sím tiÕp tôc ph¸t triÓn lµ cÇu néi ®Þa t¨ng lªn, n¨m 1999 t¨ng 4,2%, n¨m 2000 t¨ng 5,5% vµ n¨m 2001 vÉn tiÕp tôc t¨ng thªm. MÆc dï cã sù gi¶m sót vµo thêi gian cuèi nh ®· nãi ë trªn, nhng ®Çu t cho ngµnh c¬ khÝ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ ®· t¨ng tíi 18,9% n¨m 2000, nhÊt lµ trong ngµnh viÔn th«ng, m¸y tÝnh, thiÕt bÞ v¨n phßng. Vµo quý I/2002, ®Çu t cho ngµnh kinh doanh (trong ngµnh m¸y mãc thiÕt bÞ) t¨ng 0,6% so víi cïng k× n¨m tríc, mÆc dï ®ang ë møc rÊt thÊp. Chi phÝ cña ngêi tiªu dïng t¨ng 3,5% n¨m 1999, 4% n¨m 2000 vµ quý I/2002, chi phÝ c¸ nh©n vÒ hµng hãa vµ dÞch vô t¨ng 0,6% so víi cïng k× n¨m tríc, vµ nh vËy lµ ®· t¨ng ë møc 2% so víi n¨m tríc. §©y lµ mét dÊu hiÖu quan träng thÓ hiÖn lßng tin cña ngêi tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ Cana®a hiÖn nay.
L¹m ph¸t thÊp lµ møc Cana®a ®· duy tr× ®îc trong nhiÒu n¨m nay. Ngay tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90, ChÝnh phñ Cana®a vµ Ng©n hµng Trung ¬ng Cana®a ®· c«ng bè nh÷ng biÖn ph¸p duy tr× tû lÖ l¹m ph¸t ë møc b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, ®Õn th¸ng 2 n¨m 1998 Cana®a l¹i ®iÒu chØnh, tiÕp tôc thùc hiÖn môc tiªu ®· ®îc ®Ò ra tríc ®©y, ®ã lµ duy tr× møc l¹m ph¸t ë møc 1-3% cho ®Õn hÕt n¨m 2001. Nh÷ng cam kÕt cña Ng©n hµng vÒ l¹m ph¸t thÊp ®îc thùc hiÖn cïng víi nhiÖm vô b¶o ®¶m t¨ng viÖc lµm vµ møc thÊt nghiÖp thÊp, n¨ng suÊt lao ®éng ®îc c¶i thiÖn n©ng cao. Møc gi¶m ph¸t GDP ®îc thèng kª Cana®a ghi nhËn nh sau: n¨m 1995: 2,3%; 1996: 1,7%; 1997: 1,2%; 1998: -0,4%; 1999: 1,4% vµ n¨m 2000: 3,7%. L¹m ph¸t theo chØ sè CPI n¨m 2000 ®¹t kho¶ng 2,7% vµ n¨m 2001 dao ®éng kho¶ng 3%, th¸ng 4/2002 l¹m ph¸t t¨ng so víi cïng k× n¨m tríc kho¶ng 0,6% vµ møc c¶ n¨m lµ 1,7%. Nh vËy, cã thÓ thÊy l¹m ph¸t ®îc duy tr× ë møc thÊp ®· ®îc cam kÕt vµ ®îc thùc hiÖn trªn thùc tÕ, lµ mét yÕu tè ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, vµ Cana®a cã thÓ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng h¬n n÷a sau thêi k× suy gi¶m võa qua.
Lao ®éng vµ viÖc lµm còng ®· ®îc chÝnh phñ Cana®a hÕt søc chó ý. Nh÷ng n¨m 1997-2000, sè ngêi cã viÖc lµm t¨ng trung b×nh h»ng n¨m lµ 2,6%. §iÒu nµy còng cã nghÜa lµ thÊt nghiÖp ë Cana®a gi¶m xuèng ®¸ng kÓ. Tû lÖ t._.hÊt nghiÖp n¨m 2000 lµ 6,8%, ë møc thÊp nhÊt trong vßng 25 n¨m cho ®Õn lóc ®ã. N¨m 2001 mÆc dï tû lÖ thÊt nghiÖp cã t¨ng lªn l 7,1% nhng tû lÖ t¨ng nhá vµ ®Õn n¨m 2002 l¹i gi¶m xuèng cßn 6,9% vµ theo sè liÖu dù b¸o cña Bé Tµi chÝnh Cana®a vµ sè liÖu cña Economic Indicator-Cana®a, th¸ng 5/2003 tû lÖ thÊt nghiÖp ë Cana®a t¨ng so víi cïng k× n¨m tríc lµ 0,1% ( vµ ®¹t møc 7,7% c¶ n¨m), trong khi ®ã, tû lÖ cã viÖc lµm t¨ng 0,2%. C¸c dù b¸o ®Òu cho r»ng, sè ngêi cã viÖc lµm t¨ng kh¸ æn ®Þnh, sè thÊt nghiÖp ®îc duy tr× ë møc cho phÐp, ®©y lµ mét lîi thÕ lín cña nÒn kinh tÕ Cana®a hiÖn nay.
ChÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ ®îc ChÝnh phñ Cana®a ho¹ch ®Þnh mét c¸ch l©u dµi, gÇn ®©y chiÕn lîc tµi chÝnh tiÒn tÖ ®îc ChÝnh phñ nªu trong b¶n Têng tr×nh vÒ Kinh tÕ vµ Tµi chÝnh vµo th¸ng 10 n¨m 2000. Néi dung chñ yÕu cña chiÕn lîc tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò quan träng hiÖn nay cña Cana®a nh ®Çu t cho c¸c ngµnh c«ng céng, ®Æc biÖt lµ ngµnh b¶o vÖ søc kháe, m«i trêng, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn gi¸o dôc, nghiªn cøu khoa häc, thóc ®Èy ®æi míi, gi¶m nî, gi¶m thuÕ…ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p thÝch øng ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc nµy vµ cam kÕt c©n ®èi hoÆc lµm lµnh m¹nh hãa ng©n s¸ch trong n¨m 2001-2002 vµ 2002-2003, nghÜa lµ Cana®a sÏ cã c©n ®èi ng©n s¸ch trong 6 n¨m liªn tôc…ViÖc gi¶m tû lÖ nî trong trong GDP lµ mét ®iÓm mÊu chèt trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña ChÝnh phñ. KÕ ho¹ch T¸i Thanh to¸n Nî, bao gåm viÖc duy tr× t¨ng trëng kinh tÕ æn ®Þnh, sÏ ®Æt vÊn ®Ò gi¶m tû lÖ nî trong GDP trªn mét ®êng ray v÷ng ch¾c. Dùa trªn dù b¸o vÒ møc ph¸t triÓn kinh tÕ trung b×nh cña khu vùc t nh©n vµ gi¶ ®Þnh møc gi¶m nî tèi thiÓu 3 tû ®« la h»ng n¨m, nh vËy tû lÖ nî trong GDP dù kiÕn sÏ gi¶m tõ 54% trong n¨m tµi chÝnh 2001-2002 xuèng kho¶ng 40% n¨m 2005-2006 ( t¬ng ®¬ng møc tµi chÝnh 1983-1984).
VÊn ®Ò tµi chÝnh cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ë Cana®a cã kh¶ quan h¬n, tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kØ tríc ®· ®îc hoµn thiÖn mét bíc trong n¨m tµi chÝnh 1999-2000, lÇn ®Çu tiªn trong 30 n¨m qua, tµi chÝnh ®Þa ph¬ng cã thÆng d 2,8 tû ®« la, hiÖn nay c¸c ®Þa ph¬ng ®Òu cã dù b¸o tÝch cùc vÒ thÆng d tµi chÝnh ®Þa ph¬ng.
VÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ngay tõ n¨m 1991, ChÝnh phñ Cana®a vµ Ng©n hµng Quèc gia Cana®a ®· th«ng b¸o vÒ viÖc duy tr× tû lÖ l¹m ph¸t nh ®· nªu trªn. Tû lÖ l·i suÊt còng ®· ®îc Ng©n hµng Cana®a ®iÒu chØnh kh¸ hîp lÝ. Trong B¸o c¸o ChÝnh s¸ch TiÒn TÖ th¸ng 5/2000, Ng©n hµng Cana®a ghi nhËn sù t¨ng m¹nh cña nhu cÇu trong níc vµ quèc tÕ ®èi víi thÞ trêng Cana®a, vµ nh vËy cÇn cñng cè kh¶ n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ æn ®Þnh tû lÖ l¹m ph¸t. Trong thêi gian tõ th¸ng 11/1999 ®Õn th¸ng 5/2000 Ng©n hµng Cana®a ®· cã 4 lÇn t¨ng tØ lÖ l·i suÊt qua ®ªm (t¨ng 125 ®iÓm c¬ b¶n); vµo cuèi th¸ng 4/2001 Ng©n hµng Cana®a, tríc t×nh h×nh ph¸t triÓn chËm l¹i cña nÒn kinh tÕ, ®· chñ tr¬ng c¾t gi¶m l·i suÊt qua ®ªm 3 lÇn víi tæng møc gi¶m lµ 100 ®iÓm (trong khi ®ã, Côc Dù Tr÷ Liªn Bang Mü ®· h¹ l·i suÊt xuèng 200 ®iÓm).
4. Ngo¹i th¬ng cña Cana®a víi c¸c níc kh¸c
Cana®a lµ mét ®Êt níc réng lín, cã diÖn tÝch lín thø hai thÕ giíi chØ xÕp sau Liªn bang Nga, cã vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn mèi quan hÖ giao th¬ng víi c¸c níc kh¸c. Cana®a chiÕm hÇu hÕt vïng ®Êt B¾c Mü, trong ®ã cã diÖn tÝch réng lín ®îc phñ b»ng níc ngät, cã ba mÆt gi¸p biÓn (phÝa B¾c gi¸p B¾c B¨ng D¬ng, phÝa ®«ng B¾c gi¸p vÞnh Bafin vµ eo bÓ Davis, phÝa §«ng gi¸p §¹i T©y D¬ng, phÝa T©y gi¸p Th¸i B×nh D¬ng vµ Atlaska vµ phÝa Nam gi¸p víi Mü). VÞ trÝ ®Þa lÝ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Cana®a ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc kh¸c nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng, nhÊt lµ vÒ th¬ng m¹i b»ng ®êng biÓn. Tíi nay Cana®a cã quan hÖ th¬ng m¹i víi rÊt nhiÒu níc trªn thÕ giíi. §ång thêi Cana®a lµ mét ®Êt níc giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn nh rõng, kho¸ng s¶n, c¸. Sù phong phó tµi nguyªn nµy khuyÕn khÝch ngêi Cana®a ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ th«ng qua xuÊt khÈu nguyªn liÖu, s¶n phÈm chÕ biÕn. Nguån tµi nguyªn phong phó t¹o nªn sù phong phó, ®a d¹ng trong c¸c mÆt xuÊt khÈu cña Cana®a. C¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu gåm nhiÒu lo¹i : s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp, s¶n phÈm n¨ng lîng (dÇu th«, khÝ thiªn nhiªn, s¶n phÈm n¨ng lîng kh¸c), s¶n phÈm l©m nghiÖp ( gç xÎ, gç lµm giÊy vµ lo¹i kh¸c, giÊy in b¸o vµ giÊy kh¸c), hµng c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu ( kim lo¹i vµ quÆng kim lo¹i, hãa chÊt, nhùa vµ ph©n bãn, kim lo¹i hçn hîp, s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu kh¸c ), m¸y mãc thiÕt bÞ (m¸y mãc c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, m¸y bay vµ thiÕt bÞ vËn t¶i kh¸c, m¸y mãc thiÕt bÞ kh¸c ), ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn (xe chë kh¸ch, xe t¶i, phô tïng xe h¬i ), hµng hãa tiªu dïng kh¸c (hµng hãa kinh doanh ®Æc biÖt, c¸c lo¹i hµng hãa kh¸c). C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu còng t¬ng øng víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong níc vµ ph¸t triÓn ngµnh kinh tÕ t¬ng øng. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu còng rÊt phong phó: s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp ( rau qu¶, s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp kh¸c), s¶n phÈm n¨ng lîng (dÇu th«, s¶n phÈm n¨ng lîng kh¸c ), s¶n phÈm l©m nghiÖp, hµng c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu (kim lo¹i vµ quÆng kim lo¹i, hãa chÊt vµ nhùa c¸c lo¹i, s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu kh¸c ), m¸y mãc vµ thiÕt bÞ (m¸y mãc c«ng vµ n«ng nghiÖp, m¸y bay vµ thiÕt bÞ vËn t¶i kh¸c, m¸y mãc vµ thiÕt bÞ v¨n phßng, m¸y mãc thiÕt bÞ kh¸c), m¸y mãc tù ®éng kh¸c (« t« hµnh kh¸ch, xe t¶i vµ xe chë hµng kh¸c, phô tïng xe t¶i), hµng tiªu dïng (quÇn ¸o vµ giÇy dÐp, hµng tiªu dïng kh¸c), hµng hãa kinh doanh ®Æc biÖt, c¸c lo¹i hµng hãa kh¸c. VÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn u ®·i ®· gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ Cana®a nãi chung vµ ngo¹i th¬ng Cana®a nãi riªng. Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña Cana®a cho thÊy h×nh ¶nh cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn: c¶ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m nhng tèc ®é t¨ng cña xuÊt khÈu lín h¬n nhËp khÈu lµm cho c¸n c©n ngo¹i th¬ng lu«n xuÊt siªu. Chóng ta sÏ nghiªn cøu tõng lÜnh vùc cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng mµ tríc hÕt lµ lÜnh vùc xuÊt khÈu.
4.1. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu
§Ó thÊy ®îc c¬ cÊu vµ sù t¨ng trëng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Cana®a qua c¸c n¨m 1997-2001, chóng ta h·y nghiªn cøu b¶ng sè liÖu sau:
T×nh h×nh xuÊt khÈu cña Cana®a qua c¸c n¨m 1997-2001
§¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD
1997
1998
1999
2000
2001
TØ träng b×nh qu©n
(%)
Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu
303378,2
100
327161,5
100
367170,9
100
425587,2
100
414638,2
100
100
8,1
1) SP. N«ng vµ ng nghiÖp
24773,9
8,17
25039.7
7.7
25572,2
696
27501,4
646
30883,4
7.45
7,438
5,7
1.1. Lóa m×
5.051.5
3.642,3
3.356,2
3.609,0
3.807,2
1.2 SP n«ng vµ ng nghiÖp kh¸c
19.722,4
21.397,4
22.216,0
23.892,4
27.076,2
2) SP n¨ng lîng
27.177,9
8,96
23.812,4
7,3
29.821,1
8,12
53.159,1
12,5
54.743,1
13,2
10,016
19,13
2.1.DÇu th«
10.366,3
7.829,8
11.017,1
19.165,9
15.370,2
2.2. KhÝ thiªn nhiªn
15.370,2
8.967,1
10.951,4
20.536,8
25.595,1
2.3 SP n¨ng lîng kh¸c
8.186,0
7.015,5
7.852,6
13.456,4
13.777,8
3) SP l©m nghiÖp
35.104,5
11,57
35.440,5
10,8
39.744,3
10,82
42.163,7
9,91
39.309,2
9,5
10,55
2,9
3.1. Gç xÎ
16.943,5
16.760,7
19.996,9
18.682,1
17.762,6
3,2. Gç lµm giÊy vµ lo¹i kh¸c
6.517,2
6.004,6
6.703,8
8.920,9
6.711,0
3.3. GiÊy in b¸o vµ giÊy kh¸c
11.643,8
12.675,2
13.043,6
14.560,7
14.835,6
4) Hµng c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu
56.633,9
18,67
59.169,7
18,09
59.412,5
16,18
67.245,2
15,8
66.797,4
16,11
16,97
4,2
4.1. Kim lo¹i vµ quÆng kim lo¹i
5.906,9
5.370,9
5.078,4
5.821,6
5.541,9
4.2. Ho¸ chÊt, nhùa vµ ph©n bãn
17.573,8
18.351,7
19.492,0
22.804,8
23.428,5
4.3. Kim lo¹i hçn hîp
20.155,5
19.937,4
18.355,9
20.649,4
20.220,9
4.4. SP c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu kh¸c
12.997,7
15.509,7
16.486,2
17.969,4
17.606,1
5) M¸y mãc thiÕt bÞ
68.933.4
22,72
80.704.0
24,67
87.920.7
23,95
107.798.7
25,33
99.732.1
24,05
24,144
9,7
5.1. M¸y mãc c«ng vµ n«ng nghiÖp
15.371,0
17.491,4
17.058,5
18.790,2
19.230,8
5.2. M¸y bay vµ thiÕt bÞ vËn t¶i kh¸c
13.056,6
16.619,8
18.104,7
20.030,8
23.899,9
5.3. M¸y mãc thiÕt bÞ kh¸c
40.505,8
46.592,8
52.757,5
68.977,7
56.601,4
6)Ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn
69.470,0
22,9
78.461,5
23,99
97.291,7
26,5
98.112,2
23,65
92.860,9
23,4
24,088
7,52
6.1. Xe chë kh¸ch
35.684,9
41.840,0
51.059,2
51.501,8
48.525,3
6.2. Xe t¶i
14.442,0
14.018,8
19.399,9
18.174,1
17.336,4
6.3. Phô tïng xe h¬i
19.343,1
22.602,7
26.832,6
28.436,3
26.999,2
7) Hµng hãa tiªu dïng kh¸c
10.726,6
3,54
12.565,6
3,84
13.690,6
3,73
14.898,6
3,5
15.972,8
3,85
3,692
10,47
7.1. Hµng hãa kinh doanh ®Æc biÖt
4.074,5
5.563,4
7.348,2
7.980,1
8.118,5
7.2 .C¸c lo¹i hµng hãa kh¸c
6.483,1
6.405,3
6.369,9
6.728,3
6.220,8
Nguån: IPTC-Th«ng tin cho doanh nghiÖp ViÖt Nam-Nghiªn cøu thÞ trêng thuéc trang web:
www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
Ghi chó: Sè liÖu cËp nhËt ngµy 24.10.2002
Tõ b¶ng trªn ta thÊy tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña tõng ngµnh cña Cana®a liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m vµ víi tèc ®é cao. ChØ trong vßng 5 n¨m, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng tõ h¬n 303 tØ USD lªn h¬n 414 tØ USD, tØ lÖ gia t¨ng 27%, b×nh qu©n gÇn 7%/n¨m. §©y lµ mét tØ lÖ gia t¨ng kh¸ cao cña mét nÒn kinh tÕ ®· ph¸t triÓn. NÕu chia cho tõng ®Çu ngêi th× trong n¨m 2001, b×nh qu©n mçi ngêi d©n Cana®a mang vÒ cho ®Êt níc mét lîng ngo¹i tÖ lµ 13.200 USD. Trong sè s¶n phÈm xuÊt khÈu cña Cana®a th× hµng ho¸ c«ng nghiÖp, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn chiÕm mét tØ lÖ cao h¬n c¶. N¨m 2001, ba nhãm mÆt hµng nµy ®¹t gÇn 260 tØ kim ng¹ch xuÊt khÈu, tøc h¬n 62% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Së dÜ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña nh÷ng mÆt hµng nµy l¹i cao nh vËy lµ bëi v× Cana®a lµ mét ®Êt níc giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Æc biÖt lµ kho¸ng s¶n. Cana®a ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ b¹ch kim, uran kim lo¹i, ami¨ng, ®øng thø hai vÒ thuû ®iÖn, c«ban, thø ba vÒ b¹c, thø t vÒ ch×, thø n¨m vÒ ®ång. Nguån kho¸ng s¶n giµu cã nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho Cana®a ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. H¬n n÷a chÝnh do hiÖn tîng gi¸ c¸nh kÐo (®ã lµ hiÖn tîng gi¸ nh÷ng mÆt hµng th« s¬ chÕ thÊp l¹i t¨ng chËm vµ gi¶m nhanh trong lóc gi¸ nh÷ng mÆt hµng c«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn cao l¹i t¨ng nhanh vµ gi¶m chËm) nªn lµm cho kim ng¹ch xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng c«ng nghiÖp, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn lín v× vËy chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Ngµnh cã kim ng¹ch xuÊt khÈu chiÕm tØ träng thÊp nhÊt trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ hµng hãa tiªu dïng kh¸c (tû träng trung b×nh kho¶ng 3,692%) vµ tiÕp theo ®ã lµ c¸c s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp, s¶n phÈm n¨ng lîng, s¶n phÈm l©m nghiÖp víi tû träng lÇn lît lµ 7,38%; 10,016%; 12,684%. Víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn u ®·i, ngµnh n«ng vµ ng nghiÖp cña Cana®a ®· ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ thiÕt thùc nªn ®· ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong lÜnh vùc nµy. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh nµy ®· liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cao 7,348%. Tuy nhiªn do gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp xuÊt khÈu ngµy cµng rÎ nªn tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña lÜnh vùc nµy cßn nhá trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu.
VÒ tèc ®é t¨ng trëng, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c ngµnh liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m víi tèc ®é kh¸ cao. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp, s¶n phÈm n¨ng lîng, hµng c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, hµng hãa tiªu dïng t¨ng b×nh qu©n lÇn lît lµ 5,7%; 19,13%; 2,9%; 4,2%; 9,7%; 7,52%; 10.47%. §©y lµ tû lÖ t¨ng trëng kh¸ cao cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Trong c¸c ngµnh nµy th× ngµnh n¨ng lîng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n cao nhÊt 19,13% vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña s¶n phÈm l©m nghiÖp cã tèc ®é t¨ng trëng thÊp nhÊt lµ 2,9%.
Qua sù ph©n tÝch trªn ta thÊy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Cana®a nãi chung rÊt ph¸t triÓn cho thÊy h×nh ¶nh cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
4.2 Ho¹t ®éng nhËp khÈu
§Ó thÊy ®îc t×nh h×nh nhËp khÈu cña Cana®a, chóng ta h·y nghiªn cøu b¶ng sau:
T×nh h×nh nhËp khÈu cña Cana®a qua c¸c n¨m 1997-2001
§¬n vÞ: TriÖu USD
1997
1998
1999
2000
2001
TØ träng b×nh qu©n
(%)
Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng (%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu
277.726,5
100
303.398,6
100
326.961,2
100
363.431,8
100
350.622.7
100
100
6
1) SP n«ng vµ ng nghiÖp
15.650,9
5,64
17.253,9
5,69
17.655,5
5,4
18.558,3
5,11
20.359,1
5,8
5,528
6,8
1.1. Rau qu¶
4.354,5
4.713,9
4.929,7
5.118,1
5.446,0
1.2. SP. N«ng vµ ng nghiÖp kh¸c
11.96,2
12.539,9
13.440,1
14.913,0
2. SP n¨ng lîng
10.627,6
3,83
8.633,6
2,85
10.707,9
3,27
17.860,1
4,91
17.752,7
5,06
3,934
13,69
2.1. DÇu th«
7.189,4
5.227,4
7.160,3
13.436,6
12.814,5
2.2. SP n¨ng lîng kh¸c
3.438,2
3.406,2
3.547,6
4.423,5
4.938,2
3. SP l©m nghiÖp
2.386.1
8,59
2.502.8
8,25
2.743.3
8,39
3.063.2
8,43
2.886.3
8,234
8,378
4,9
4. Hµng CN vµ nguyªn liÖu
54.562,5
19,65
60.293,0
19,87
62.173,3
19,01
70.476,3
19,39
68.456,6
19,52
19,49
5,84
4.1 Kim lo¹i vµ quÆng kl
14.393,9
15.333,6
14.097,9
16.680,3
15.230,4
4.2 Ho¸ ch¸t vµ nhùa c¸c lo¹i
19.609,9
21.512,5
22.668,4
24.451,1
25.199,8
4.3 SP CN vµ nguyªn liÖu kh¸c
20.558,7
23.446,9
25.407,0
29.344,9
28.026,4
5. M¸y mãc vµ thiÕt bÞ
91.338,7
32,89
101.124,0
33,33
108.247,5
33,11
122.786,9
33,79
112.422,4
34,92
33,608
5,31
5.1 M¸y mãc C«ng vµ n«ng nghiÖp
25.623,1
28.207,5
27.813,3
29.805,5
28.194,4
5.2 M¸y bay vµ thiÕt bÞ vËn t¶i
10.991,9
12.494,2
13.240,6
14.583,6
16.233,0
5.3 M¸y mãc vµ thiÕt bÞ v¨n phßng
14.880,8
15.747,3
15.747,3
19.297,7
17.748,9
5.4 M¸y mãc thiÕt bÞ kh¸c
39.842,9
44,675,0
50,290,9
59.100,1
50.246,1
6. M¸y mãc tù ®éng
60.825,6
21,9
66.789,8
20,01
75.933,7
23,22
77.430,8
23,31
72.545,5
20,69
21,426
4,5
6.1 ¤ t« hµnh kh¸ch
17.688,8
17.630,4
19.589,8
21.723,3
22.216,2
6.2 Xe t¶i vµ xe chë hµng kh¸c
8.598,3
9.653,0
10.652,0
10.751,8
9.593,9
6.3 Phô tïng xe t¶i
34.538,5
39.506,4
45.691,9
44.955,7
40.735,4
Hµng tiªu dïng
29.765,8
10,72
34.576,0
11,4
36.999,4
11,32
40.109,3
11,04
42.926,9
12,24
11,344
9,59
7.1 QuÇn ¸o vµ giµy dÐp
5.811,4
6.617,5
6.856,3
7.537,7
8.285,7
7.2 Hµng hãa tiªu dïng kh¸c
23.954,4
27.958,5
30.143,1
32.571,6
34.641,2
8.Hµng hãa kinh doanh ®Æc biÖt
6.954,9
2,5
6.339,2
2,09
6.343,1
1,94
6.648,7
1,83
6.648,7
1,9
2,052
-4,4
9. Hµng ho¸ kh¸c
5.614,5
2,02
5.886,5
1,94
6.157,8
2,03
6.498,2
1,79
6.430,2
1,83
1,922
14,53
Nguån: IPTC-Th«ng tin cho doanh nghiÖp ViÖt Nam-Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi thuéc trang web www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
Tõ b¶ng ph©n tÝch trªn ta thÊy tæng kim ng¹ch nhËp khÈu liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m víi tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n kh¸ cao 6% nhng vÉn nhá h¬n tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu. §ång thêi do gi¸ trÞ cña kim ng¹ch xuÊt khÈu lín h¬n kim ng¹ch nhËp khÈu nªn trong nh÷ng n¨m qua Cana®a lu«n ë trong t×nh tr¹ng xuÊt siªu. Nh×n vµo c¸c b¶ng ph©n tÝch trªn, ®iÒu cã thÓ thÊy râ lµ mét t×nh tr¹ng xuÊt siªu liªn tôc qua c¸c n¨m, nãi lªn u thÕ vÒ ngo¹i th¬ng cña nÒn kinh tÕ Cana®a, cô thÓ nh sau:
C©n ®èi xuÊt-nhËp khÈu cña Cana®a nh÷ng n¨m 1997-2001
§¬n vÞ tÝnh: triÖu USD
Thêi ®iÓm
Kim ng¹ch XK
Kim ng¹ch NK
XuÊt siªu
1997
303.378,2
277.726,5
25.651,7
1998
327.161,5
303.398,6
23.762,9
1999
367.170,9
326.961,2
40.209,7
2000
425.587,2
363.431,8
62.155,4
2001
414.638,2
350.622,7
64.015,5
Nguån: ITPC - Th«ng tin cho c¸c DN VN - Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi thuéc trang web www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
Khuynh híng xuÊt siªu còng gia t¨ng theo tõng n¨m (ngo¹i trõ n¨m 1998), víi 8,5% n¨m 1997 ®· t¨ng lªn gÇn 15,5% n¨m 2001.
§èi chiÕu víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, c¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu còng t¬ng øng nghÜa lµ Cana®a vÉn nhËp khÈu nhiÒu m¸y mãc thiÕt bÞ, hµng c«ng nghiÖp vµ vËn chuyÓn song c¬ cÊu mçi thµnh phÇn cã kh¸c ®i phÇn nµo.
VÒ tØ träng, trong c¸c mÆt hµng nhËp khÈu th× kim ng¹ch nhËp khÈu cña m¸y mãc thiÕt bÞ chiÕm tØ träng lín nhÊt trong tæng kim ng¹ch ( trung b×nh kho¶ng 33,608 %) tiÕp theo lµ kim ng¹ch nhËp khÈu cña m¸y mãc tù ®éng kh¸c, hµng c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu, hµng tiªu dïng, s¶n phÈm l©m nghiÖp, s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp, s¶n phÈm n¨ng lîng vµ cuèi cïng lµ c¸c lo¹i hµng hãa kh¸c chiÕm tû träng lÇn lît lµ 21,426%; 19,49%; 11,344%; 8,378%; 5,528%; 3,948%; 1,922%. MÆc dï kim ng¹ch nhËp khÈu cña hµng hãa kinh doanh ®Æc biÖt gi¶m víi tèc ®é trung b×nh kho¶ng 4,4% nhng do tØ träng cña kim ng¹ch nhËp khÈu cña hµng hãa nµy trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu nhá (trung b×nh kho¶ng 1,9 %) nªn kh«ng ¶nh hëng nhiÒu ®Õn tæng kim ng¹ch nhËp khÈu. §ång thêi kim ng¹ch nhËp khÈu c¸c mÆt hµng kh¸c ®Òu t¨ng nªn tæng kim ng¹ch nhËp khÈu vÉn t¨ng ë tèc ®é cao 6%. MÆc dï cã nh÷ng ngµnh tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch nhËp khÈu ®Òu lín h¬n tèc ®é t¨ng trëng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu nhng do kim ng¹ch nhËp khÈu cña nh÷ng mÆt hµng nµy thÊp h¬n nhiÒu so víi kim ng¹ch nhËp khÈu nªn vÉn tiÕt kiÖm ®îc lîng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ. Ch¼ng h¹n trong khi kim ng¹ch xuÊt khÈu cña s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp s¶n phÈm l©m nghiÖp, hµng c«ng nghiÖp vµ nguyªn liÖu t¨ng víi tèc ®é b×nh qu©n lÇn lît lµ 5,7%; 2,9%; 4,2% th× kim ng¹ch nhËp khÈu cña nh÷ng mÆt hµng nµy t¨ng víi tèc ®é b×nh qu©n lµ 6,8%; 4,1%; 5,84% thÕ nhng nh÷ng ngµnh nµy vÉn tiÕt kiÖm ®îc lîng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ. N¨m 2001, kim ng¹ch nhËp khÈu cña s¶n phÈm n«ng vµ ng nghiÖp, s¶n phÈm l©m nghiÖp lÇn lît lµ 20359,1 triÖu USD; 8863 triÖu USD th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña chóng lÇn lît lµ 30833,4 triÖu USD, 39309,2 triÖu USD, do ®ã lîng ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm lÇn lît lµ 511925 triÖu USD, 104462 triÖu USD. §Æc biÖt ®èi víi s¶n phÈm n¨ng lîng th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña s¶n phÈm nµy võa lín h¬n nhiÒu so víi kim ng¹ch nhËp khÈu l¹i cã tèc ®é ph¸t triÓn cao h¬n nªn tiÕt kiÖm ®îc lîng ngo¹i tÖ lín. N¨m 2001 møc nhËp khÈu lµ 17752 tØ USD trong khi xuÊt khÈu 54,743 tØ USD. V× vËy nh×n chung tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu lín h¬n tæng kim ng¹ch nhËp khÈu nªn Cana®a lu«n trong t×nh tr¹ng xuÊt siªu.
4.3 C¸c b¹n hµng chÝnh cña Cana®a
4.3.1. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng cña Cana®a sang c¸c níc
Nh÷ng d÷ liÖu trªn cho thÊy nÒn ngo¹i th¬ng Cana®a kh¸ æn ®Þnh, ®ang cã chiÒu híng ngµy mét ph¸t triÓn. Sù thµnh c«ng nµy cã sù gãp phÇn cña mét m¹ng líi kh¸ch hµng "chÝ cèt" cïng mét quan hÖ giao th¬ng tho¸ng vµ t«n träng lîi Ých cña c¸c bªn hîp t¸c.
Chóng ta h·y nghiªn cøu t×nh h×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña Cana®a sang c¸c níc qua b¶ng sè liÖu sau:
T×nh h×nh xuÊt hµng cña Cana®a sang c¸c níc nh÷ng n¨m 1996-2001
§¬n vÞ : Ngh×n USD
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
TØ träng
b×nh qu©n
(%)
Tæng KNXK
280.07,3
100
303.378,2
100
327.161,5
100
367.170,9
100
425.587,2
100
414.638,2
100
100
Mü
222.461,3
79,43
242.542,3
79,95
269.318,9
82,32
309.075,1
84,18
359.671,6
84,51
350.908,1
84,63
82,5
NhËt
12.423,4
4,44
11.25,5
0,37
9.745,8
2,98
9.855,3
2,68
10.701,3
2,51
9.481,5
2,29
2,545
LH Anh
4608,5
1,65
4.689,5
1,55
5.323,3
1,63
5.844,1
1,59
6.903,1
1,62
6.573,5
1,59
1,605
C¸c níc EU kh¸c (2)
12.796,3
4,57
13.260,4
4,37
14.000,5
4,28
14.068,0
3,83
15.982,0
3,35
15.726,7
3,8
4,06
C¸c níc OECD (3)
5.087,8
1,82
8.849,0
2,92
9.120,9
2,79
9.514,4
2,59
10.899,3
2,56
10.925,4
2,63
2,55
C¸c níc kh¸c (4)
22.702,0
8,11
22.111,6
7,29
19.652,2
6
18.814,1
5,12
21.429,9
5,04
21.023
5,07
6,105
Ghi chó:
1) Gåm c¶ Puerto Rico vµ ®¶o Virgin 2) EU: Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u 3) OECD: Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, ngo¹i trõ Mü, NhËt, Liªn HiÖp Anh 4) C¸c níc kh«ng n»m trong EU vµ OECD.
Nguån: ITPC - Th«ng tin cho c¸c DN VN - Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi thuéc trang web www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
B¶ng kª trªn cho thÊy Mü lµ b¹n hµng "khæng lå" cña Cana®a. Gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ Mü nhËp khÈu tõ Cana®a chiÕm tû träng trung b×nh lín nhÊt lµ 82,55% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Cana®a. Trong kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2001 cña Cana®a (414,638 tØ USD), Mü ®· nhËp tõ níc nµy mét lîng hµng trÞ gi¸ 350,908 tØ USD, chiÕm ®Õn 84,6% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. PhÇn 15,4% cßn l¹i trÞ gi¸ 63,7 tØ USD chia cho c¸c khèi Liªn hiÖp Anh, EU, OECD vµ c¸c níc kh¸c. Bï l¹i, Mü còng lµ níc b¹n hµng xuÊt nhiÒu nhÊt cho Cana®a.
4.3.2 T×nh h×nh nhËp hµng cña Cana®a tõ c¸c níc
T×nh h×nh nhËp hµng cña Cana®a tõ c¸c níc nh÷ng n¨m 1996-2000
§¬n vÞ : Ngh×n USD
1996
1997
1998
1999
2000
2001
TØ träng b×nh qu©n
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
Sè tiÒn
TØ träng
(%)
NhËp khÈu
237.688,6
100
277.726,5
100
303.398,6
100
326.961,2
100
363.431,8
100
350.622,7
100
100
Mü (1)
180.010,1
75,73
211.450,8
76,14
233.777,6
77,05
249.420,6
76,28
267.753,6
73,67
255.028,2
72,74
75,27
NhËt
7.227,4
3,04
8.711,0
3,14
9,.671,8
3,19
10.592,2
3,24
11.728,6
3,2
10.585,2
3,02
3,14
LH Anh
5.581,1
2,35
6.126,5
2,21
6.083,1
2
7.685,4
2,35
12.287,0
3,38
11.863,4
3,38
2,61
C¸c níc EU kh¸c (2)
14.994,7
6,31
18.112,9
6,52
19.141,2
6,31
20.765,8
6,35
21.176,3
5,83
23.225,1
6,62
6,32
C¸c níc OECD (3)
9.040,6
3,8
11.376,7
4,1
11.398,8
3,76
13.257,2
4,05
18.947,1
5,2
18.626.,2
5,31
4,37
C¸c níc kh¸c(4)
20.834,6
8,77
21.948,7
7,9
23.326,1
7,72
25.240,1
7,69
31.539,3
8,68
31.294,7
8,93
8,28
Ghi chó: 1), 2), 3), 4) nh b¶ng trªn
Nguån: IPTC-Th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam- Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi thuéc trang web www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
Tõ b¶ng trªn ta thÊy gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ Cana®a nhËp khÈu tõ Mü chiÕm tû träng trung b×nh lín nhÊt trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Cana®a: 75,27%, sau ®ã ®Õn c¸c níc kh¸c (8,28%), c¸c níc EU kh¸c (6,32%), c¸c níc OECD (4,37%), NhËt (3,14%), vµ cuèi cïng tõ Anh (2,61%). Ch¼ng h¹n, n¨m 2001, Cana®a nhËp khÈu mét lîng hµng hãa trÞ gi¸ 350,622 tØ USD, trong ®ã phÇn nhËp khÈu tõ Mü ®· chiÕm ®Õn 255,028 tØ USD (72,74%). NhËt lµ níc cã mét tiÒm n¨ng xuÊt khÈu nhng còng chØ chiÕm ®îc mét thÞ phÇn b»ng 3% doanh sè nhËp khÈu cña Cana®a.
C©n ®èi kim ng¹ch xuÊt-nhËp khÈu cña Cana®a víi c¸c níc b¹n hµng nh÷ng n¨m 1996-2001
§¬n vÞ: Ngh×n USD
1996
1997
1998
1999
2000
2001
C©n ®èi X-N
42.390,7
25.651,7
23.762,9
40.209,7
62.155,4
64.015,5
Mü (1)
42.451,2
31.091,5
35.541,3
59.654,5
91.918,0
95.879,9
NhËt
5.196,0
3.214,5
74,0
-736,9
-1.027,3
-1.103,7
LH Anh
-972,6
-1.437,0
-759,8
-1.841,3
-5.383,9
-5.289,9
C¸c níc EU kh¸c (2)
-2.198,4
-4.852,5
-5.140,7
-6.697,8
-5.194,3
-7.498,4
C¸c níc OECD (3)
-3.952,8
-2.527,7
-2.277,9
-3.742,8
-8.047,8
-7.700,8
C¸c níc kh¸c (4)
1.867,4
162,9
-3.673,9
-6.426,0
-10.109,4
-10.271,7
Ghi chó: 1), 2), 3), 4) nh b¶ng trªn
Nguån: IPTC-Th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam- Nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi thuéc trang web www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
Xem nh trªn, cã thÓ thÊy r»ng trong c©n ®èi xuÊt nhËp khÈu, Cana®a chØ xuÊt siªu víi Mü, vµ nhËp siªu víi tÊt c¶ c¸c níc cßn l¹i. Tuy nhiªn, tæng sè nhËp siªu vÉn cha ®ñ ®Ó ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ thµnh c«ng cña giao dÞch ngo¹i th¬ng v× kho¶n xuÊt siªu cña Cana®a cho Mü lÊn ¸t c¸c kho¶n nhËp siªu tõ c¸c níc kh¸c (95,880 tØ USD xuÊt siªu so víi 31,864 tØ USD nhËp siªu).
II. Quan hÖ ViÖt Nam - Cana®a
1. LÞch sö quan hÖ ViÖt Nam - Cana®a
Quan hÖ ngo¹i giao ViÖt Nam vµ Cana®a ®îc thiÕt lËp chÝnh thøc vµo n¨m 1973. Bèn n¨m sau (1997), ChÝnh phñ ViÖt Nam ®Æt §¹i sø qu¸n t¹i Ottawa, cßn Cana®a cö ph¸i bé ngo¹i giao ®Õn ViÖt Nam chËm h¬n, vµo n¨m 1991, hai n¨m sau (1993), n©ng lªn cÊp §¹i sø qu¸n. N¨m 1994, Tæng l·nh sø qu¸n Cana®a ®îc thµnh lËp t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh. Trong thêi gian nµy, nh÷ng cuéc th¨m viÕng cao cÊp diÔn ra thêng xuyªn ®Ó cñng cè t×nh h÷u nghÞ vµ më réng quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc. Còng trong n¨m 1994, hai Tho¶ hiÖp ®· ®îc hai níc ký kÕt, ®ã lµ Tháa hiÖp vÒ hîp t¸c kinh tÕ vµ Tho¶ hiÖp hîp t¸c ph¸t triÓn.
Th¸ng 11 n¨m 1995, hai bªn ký tiÕp mét Tho¶ íc th¬ng m¹i vµ hai n¨m sau, th¸ng 11-1997, l¹i ký tiÕp mét Tho¶ íc tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn. Møc ®é giao dÞch gi÷a hai níc tõ 60 triÖu USD n¨m 1994 t¨ng lªn 236 triÖu USD vµo n¨m 1998 vµ tiÕp tôc t¨ng lªn theo thêi gian.
VÒ mÆt ®Çu t, C¬ quan ph¸t triÓn quèc tÕ Cana®a (CIDA) vµ Trung t©m nghiªn cøu ph¸t triÓn quèc tÕ Cana®a (IDRC) cã nh÷ng dù ¸n ®Çu t quan träng t¹i ViÖt Nam. N¨m 1996, HiÖp héi th¬ng m¹i Cana®a_ViÖt Nam (CVBA) ra ®êi lµ cÇu nèi quan träng gi÷a doanh nh©n hai níc. Trong nh÷ng n¨m cuèi thËp niªn 1990, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña hai ®¹t trªn 250 triÖu USD vµ cã chiÒu híng gia t¨ng trong ®Çu thiªn niªn kØ míi.
2. ý nghÜa cña sù ph¸t triÓn quan hÖ hai níc
MÆc dï quan hÖ ViÖt Nam vµ Cana®a míi kÐo dµi cã 30 n¨m nhng cã ý nghÜa lín ®èi víi sù ph¸t triÓn quan hÖ nãi chung vµ hîp t¸c kinh tÕ th¬ng m¹i nãi riªng gi÷a hai níc.
Tríc hÕt, mèi quan hÖ nµy cã ý nghÜa lín ®èi víi sù ph¸t triÓn quan hÖ nãi chung cña hai níc. Sù ph¸t triÓn quan hÖ hai níc phï hîp víi nguyÖn väng ®«ng ®¶o tÇng líp nh©n d©n hai níc vµ phï hîp víi xu thÕ héi nhËp quèc tÕ, më réng c¬ héi giao lu hîp t¸c ph¸t triÓn vÒ mäi lÜnh vùc gi÷a hai níc. §ã lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu gãp phÇn vµo sù nghiÖp hoµ b×nh, æn ®Þnh hîp t¸c ph¸t triÓn trong khu vùc còng nh trªn toµn thÕ giíi.
Sau n÷a, mèi quan hÖ nµy cßn thóc ®Èy sù hîp t¸c kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc. Trong ba thËp kØ qua, Cana®a vµ ViÖt Nam ®· kÝ víi nhau mét lo¹t c¸c ®iÒu íc kinh tÕ th¬ng m¹i nh : HiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh tÕ kÜ thuËt gi÷a ChÝnh phñ CHXHCN ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Quebec (16/1/1992), HiÖp ®Þnh chung vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a ChÝnh phñ CHXHCN ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Cana®a (21/6/1994), B¶n ghi nhí gi÷a ChÝnh phñ CHXHCN ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Cana®a vÒ mét sè s¶n phÈm dÖt (16/11/1994), Tuyªn bè tho¶ thuËn vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a ChÝnh phñ CHXHCN ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Cana®a (16/11/1994), HiÖp ®Þnh gi÷a ChÝnh phñ CHXHCN ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Cana®a vÒ th¬ng m¹i vµ mËu dÞch (13/11/1995), HiÖp ®Þnh gi÷a ChÝnh phñ CHXHCN ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Cana®a vÒ tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn vµ ng¨n ngõa viÖc trèn thuÕ ®èi víi c¸c lo¹i thuÕ ®¸nh vµo thu nhËp (14/11/1997), B¶n ghi nhí ViÖt Nam-Cana®a vÒ dù ¸n dÞch vô vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng (7/3/2000), B¶n ghi nhí ViÖt Nam-Cana®a vÒ dù ¸n Trêng cao ®¼ng céng ®ång (11/9/2001), B¶n ghi nhí ViÖt Nam-Cana®a vÒ dù ¸n hç trî chÝnh s¸ch giai ®o¹n II (25/7/2001). V× vËy mµ trong trong thêi gian qua hai níc ®· t¹o ®îc m«i trêng hîp t¸c vµ tin tëng lÉn nhau vµ víi lßng tin giê ®©y hai níc cã thÓ hîp t¸c trªn mäi lÜnh vùc, th¬ng m¹i, v¨n ho¸, viÖn trî bëi v× sù hîp t¸c nµy sÏ mang l¹i lîi Ých cho hai bªn.
Cana®a sÏ thu ®îc rÊt nhiÒu lîi Ých khi th©m nhËp vµo thÞ trêng ViÖt Nam. Ngoµi gi¸ trÞ vÒ ®Þa lÝ-kinh tÕ - qu©n sù, ViÖt Nam cßn cã vÞ trÝ ®Þa lÝ-kinh tÕ quan träng. Dung lîng thÞ trêng cña ViÖt Nam hiÖn nay cha lín nhng vÒ tiÒm n¨ng l¹i kh«ng nhá mét khi ViÖt Nam trë thµnh “ con rång míi “ ë §«ng Nam ¸ trong t¬ng lai kh«ng xa. §iÒu nµy ®îc chøng minh b»ng sù ph¸t triÓn kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh trong thêi gian qua. Nh÷ng lîi thÕ cña viÖt Nam còng kh«ng ph¶i nhá víi nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó vµ cßn ë møc s¬ khai ®Æc biÖt lµ tiÒm n¨ng vÒ dÇu khÝ, kho¸ng s¶n, n«ng l©m h¶i s¶n víi nguån nh©n lùc dåi dµo, cÇn cï vµ cã tr×nh ®é gi¸o dôc tèt. Víi sè d©n h¬n 80 triÖu vµ møc sèng ®ang cÇn ®îc c¶i thiÖn sÏ kÐo theo sù gia t¨ng vÒ nhu cÇu tiªu dïng, lµm ViÖt Nam trë thµnh mét thÞ trêng nhiÒu tiÒm n¨ng, cã søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ. H¬n n÷a nhµ níc ta ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa ®æi míi hÖ thèng kinh tÕ, t¹o mét m«i trêng kinh doanh thuËn lîi nh»m thu hót ®Çu t vµ bu«n b¸n. Nh÷ng ®iÒu nµy sÏ t¹o ra mét h×nh ¶nh míi ®Çy høa hÑn víi c¸c nhµ kinh doanh nãi chung vµ cña Cana®a nãi riªng.
§èi víi ViÖt Nam, qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ t¹o lËp quan hÖ víi c¸c níc sÏ t¹o c¬ héi cho ViÖt Nam ph¸t triÓn nhanh chãng vµ rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ quèc tÕ. Ngoµi c¸c níc ASEAN, c¸c níc kh¸c còng lu«n t¹o ra søc Ðp cho ViÖt Nam ph¶i xóc tiÕn viÖc héi nhËp. Qu¸ tr×nh nµy sÏ thóc ®Èy ViÖt Nam chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ m¹nh mÏ h¬n sang c¬ chÕ thÞ trêng víi ®Þnh híng h¬n n÷a vµo xuÊt khÈu, c¶i thiÖn h¬n n÷a m¹ng líi bu«n b¸n. ChiÒu híng nµy sÏ cã lîi cho chóng ta lµ ®a nÒn kinh tÕ lªn mét quy m« lín h¬n, cã sù liªn kÕt chÆt chÏ h¬n víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, thay thÕ cho chÝnh s¸ch s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu tríc ®©y ®· bÞ l¹c hËu. §ång thêi qu¸ tr×nh nµy còng gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thªm c¬ héi t×m hiÓu vµ x©m nhËp vµo thÞ trêng míi, nhiÒu tiÒm n¨ng nh thÞ trêng Cana®a ch¼ng h¹n. ThÞ trêng Cana®a lµ mét thÞ trêng lín, d©n sè ®«ng, ®êi sèng nh©n d©n cao, kinh tÕ ph¸t triÓn do ®ã søc mua ®èi víi nh÷ng mÆt hµng mµ chóng ta cã thÕ m¹nh rÊt lín. Nhng bªn c¹nh ®ã còng ®ßi hái ë ngêi cung cÊp mét chÊt lîng cao t¬ng xøng. Do ®ã nã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i tù n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô trong kinh doanh vµ chÊt lîng cña hµng ho¸ cña m×nh ®Ó cã thÓ khai th¸c hiÖu qu¶, t¬ng xøng víi tÇm vãc cña thÞ trêng nµy. Còng tõ thÞ trêng nµy, chóng ta cã thÓ nhËp khÈu nh÷ng lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ kü thuËt cao, nh÷ng hµng ho¸ cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam. Tõ ®ã chóng ta sÏ thóc ®Èy nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn h¬n n÷a, t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp vµ dÇn n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
Ch¬ng II: ChÝn._.i nh¸nh ®¹i diÖn ë Cana®a, sö dông ViÖt KiÒu më réng quan hÖ víi c¸c c«ng ty Cana®a.
* Bé Th ¬ng m¹i tæ chøc c¸c cuéc gÆp gì, tiÕp xóc th êng xuyªn gi÷a c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam vµ Cana®a ®Ó giíi thiÖu vÒ luËt ph¸p, tËp qu¸n bu«n b¸n, thñ tôc...cña hai níc, t×nh h×nh kh¶ n¨ng kinh doanh cña thÞ trêng, t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp gÆp nhau kÝ kÕt lµm ¨n, hç trî tµi chÝnh cho c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn nh chi phÝ cho qu¶ng c¸o, in Ên ph©n ph¸t mÉu m·, dÞch v¨n b¶n...vµ trao ®æi th«ng tin.
* § a ra mét chiÕn l îc ph¸t triÓn ®Êt níc g¾n víi qu¸ tr×nh héi nhËp cña m×nh vµ chiÕn l îc ®ã ph¶i ®¶m b¶o duy tr× ®îc sù t¨ng tr ëng vÒ kinh tÕ gi÷a hai níc. Do vËy mäi chÝnh s¸ch ®èi néi còng nh ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam ®Òu ph¶i h íng tíi môc tiªu ph¸t triÓn vµ ph¶i ®îc ®iÒu phèi mét c¸ch hµi hoµ sao cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ t×nh h×nh quèc tÕ. Coi träng l u th«ng hµng ho¸ trong níc, lµm sèng ®éng ngo¹i th¬ng, chèng coi nhÑ s¶n xuÊt vµ l u th«ng hµng ho¸ trong níc.
* KhuyÕn khÝch c¸c trêng ®¹i häc, c¸c viÖn nghiªn cøu kinh tÕ …cña hai níc thiÕt lËp quan hÖ trùc tiÕp, trao ®æi th«ng tin chuyªn gia, hç trî lÉn nhau trong ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y, t¹o ®iÒu kiÖn nghiªn cøu t×m hiÓu vÒ thÞ trêng vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cña nhau...
2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
Trong buæi ®Çu quan hÖ, mäi thµnh b¹i khi bu«n b¸n víi thÞ trêng Cana®a ®Òu liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ trêng Cana®a, ®Æc biÖt lµ vÒ chÊt l îng, gi¸ c¶ vµ c¸c ®iÒu kiÖn bu«n b¸n. Ngoµi ra ph¶i kÓ ®Õn tri thøc, sù s¸ng t¹o vµ t¸o b¹o còng nh ch÷ tÝn trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp Cana®a quen lµm ¨n lín vµ rÊt thùc tÕ nªn viÖc coi träng uy tÝn lµ hÕt søc quan träng. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã nhiÒu nç lùc hoµn thiÖn m×nh h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong thùc tiÔn kinh doanh cô thÓ nh:
* C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i th êng xuyªn ®Ò cao vÊn ®Ò chÊt lîng, gi¸ c¶ vµ uy tÝn v× sù c¹nh tranh lu«n diÔn ra gay g¾t trªn thÞ trêng Cana®a. C¸c doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c êng c«ng t¸c qu¶n lÝ kiÓm tra chÊt lîng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh gom hµng, ®æi míi c«ng nghÖ, ®Æc biÖt chó ý ®Õn vÊn ®Ò m«i trêng, vÖ sinh ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cã chó träng vµo nh÷ng mÆt hµng cã thÕ m¹nh. Nghiªn cøu ®Ó tËn dông nh÷ng lîi thÕ cña m×nh, nghiªn cøu c¸c tuyÕn vËn t¶i hîp lÝ ®Ó võa ®¶m b¶o chÊt lîng trong vËn chuyÓn, võa gi¶m ®îc chi phÝ l¹i võa ®¶m b¶o giao hµng ®óng h¹n.
* T¨ng c êng t×m hiÓu toµn diÖn vÒ thÞ trêng th«ng qua viÖc tham gia c¸c ®oµn kh¶o s¸t thÞ trêng, c¸c c«ng ty Cana®a lµm ¨n t¹i ViÖt Nam, c¸c tæ chøc ViÖt Nam ë Cana®a vµ cña Cana®a ë t¹i ViÖt Nam, c¸c ®èi t¸c ®· lµm ¨n víi Cana®a.
* C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xóc tiÕn t¹o c¬ së ®Ó cã nguån hµng cung cÊp lín vµ æn ®Þnh ®¸p øng nh÷ng hîp ®ång lín, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸, m¸y mãc cã gi¸ trÞ lín. §ång thêi t×m c¸ch chøng tá kh¶ n¨ng cung cÊp hµng hãa æn ®Þnh cña m×nh, t¹o ra sù tin t ëng cña c¸c doanh nghiÖp Cana®a.
* Xóc tiÕn sù cã mÆt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ë Cana®a ®Ó t×m c¬ héi lµm ¨n vµ t×m hiÓu ®èi t¸c b»ng c¸ch tham gia c¸c cuéc tiÕp xóc, tham gia héi chî triÓn l·m, më v¨n phßng ®¹i lÝ, cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm ë Cana®a, t¨ng c êng c«ng t¸c th«ng tin nghiªn cøu thÞ trêng Cana®a. T¨ng cêng t×m hiÓu thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng cña ngêi d©n Cana®a vÒ mÉu m·, kiÓu d¸ng, mµu s¾c vµ sù ®a d¹ng cho c¸c tÇng líp x· héi.
* TiÕp tôc t¨ng c êng xuÊt khÈu sang Cana®a, tËp trung vµo nh÷ng mÆt hµng cã chªnh lÖch thuÕ suÊt thÊp vµ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh. §ång thêi xóc tiÕn gia c«ng xuÊt khÈu cho phÝa ®èi t¸c Cana®a nh»m tËn dông nguån nh©n lùc vµ nguån nguyªn liÖu t¹i chç.
*TËn dông nh÷ng nguån hç trî cña c¸c tæ chøc Cana®a ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc. C¸c doanh nghiÖp chñ ®éng t×m kiÕm quan hÖ lµm ¨n, chó träng tíi yªu cÇu c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ trêng lµ lµm c¸i g× vµ lµm bao nhiªu.
*Häc tËp kinh nghiÖm viÖc lµm, qu¶n lÝ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña ®éi ngò nh©n viªn. T×m hiÓu vµ lµm quen víi phong c¸ch lµm viÖc, giao dÞch cña ngêi Cana®a, söa ch÷a nh÷ng khiÕm khuyÕt trong ®µm ph¸n ®ång thêi t×m nh÷ng kÏ hë cña ®èi t¸c ®Ó n¾m thÕ chñ ®éng.
* T×m hiÓu ho¹t ®éng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc vÒ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, gi¸ c¶ ®Ó cã chiÕn l îc kinh doanh ®óng ®¾n. §ång thêi häc hái ë hä nh÷ng kinh nghiÖm vÒ kinh doanh vµ s¶n xuÊt ®Ó rót ra nh÷ng bµi häc vµ tr¸nh ®îc nh÷ng vÊp v¸p khi x©m nhËp vµo mét thÞ trêng míi vµ rÊt khã tÝnh.
* Nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lÝ phi thuÕ quan vÒ m«i trêng, kÜ thuËt…cña Cana®a, t×m c¸ch ®µm ph¸n vÒ h¹n ng¹ch mét sè mÆt hµng ViÖt Nam cã thÕ m¹nh mµ Cana®a l¹i qu¶n lÝ chÆt chÏ ®Ó xóc tiÕn xuÊt khÈu nh c¸c hµng may mÆc, giµy dÐp…
Trong thùc tÕ nh÷ng gi¶i ph¸p nµy ®îc thùc hiÖn nh thÕ nµo ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ tèt nhÊt cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ th¬ng m¹i lµ ®Òu phô thuéc vµo Nhµ n íc vµ chÝnh s¸ch c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn víi chñ tr ¬ng cña Nhµ níc quyÕt t©m thùc hiÖn ®æi míi nÒn kinh tÕ, chuyÓn m¹nh sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng hoµn chØnh, tËp trung s¶n xuÊt h íng vµo xuÊt khÈu thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng cã hiÖu qu¶ cïng víi nh÷ng cè g¾ng cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc xóc tiÕn t×m hiÓu, nghiªn cøu thÞ trêng míi nµy, chóng ta cã thÓ tin t ëng vµo triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ th¬ng m¹i tèt ®Ñp gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc nãi chung vµ víi Cana®a nãi riªng. Vµ khi ®ã nÒn t¶ng ®· æn ®Þnh th× c¸c quan hÖ kh¸c nh chÝnh trÞ, ngo¹i giao, v¨n ho¸, nghÖ thuËt còng sÏ ph¸t triÓn nhanh chãng.
KÕt luËn
Trong nh÷ng n¨m qua, tr¶i qua kh«ng Ýt khã kh¨n thö th¸ch, quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam – Cana®a ngµy cµng cã nh÷ng khëi s¾c, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña mèi quan hÖ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ th¬ng m¹i ViÖt Nam nãi riªng. Cana®a lµ mét thÞ trêng tiÒm n¨ng ®Çy høa hÑn víi kh¶ n¨ng tiªu thô lín trªn thÕ giíi vµ nhu cÇu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó vÒ hµng ho¸ nhng lµ thÞ trêng ®ßi hái yªu cÇu chÊt lîng cao, ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i nghiªm ngÆt vµ ®îc b¶o vÖ ®Æc biÖt. Do ®ã ®Ó t¨ng cêng th¬ng m¹i víi Cana®a, ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng ph©n tÝch l¹i néi lùc cña m×nh, ®Ò ra nh÷ng ®Þnh híng tríc m¾t vµ l©u dµi ®Ó tõ ®ã x©y dùng nh÷ng bíc ®i ®óng ®¾n.
Bµi viÕt nµy ®· ®a ra c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi sù ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng cña Cana®a vµ cho thÊy thùc tr¹ng quan hÖ ngo¹i th¬ng cña Cana®a vµ ViÖt Nam, ®Æc biÖt ®· ®Ò cËp ®Õn mét sè tån t¹i c¶n trë sù ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam -Cana®a ; tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m ®Èy m¹nh mèi quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai phÝa.
Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam – Cana®a ®ang chuyÓn sang mét thêi k× míi g¾n liÒn víi nh÷ng chuyÓn biÕn kinh tÕ cña ViÖt Nam, Cana®a vµ sù biÕn ®éng vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ, x· héi khã lêng trªn thÕ giíi. TriÓn väng cña mèi quan hÖ nµy phô thuéc rÊt lín vµo sù tÝch cùc chñ ®éng vµ linh ho¹t tõ phÝa Nhµ níc vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ sù kh«ng ngõng ®æi míi, hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch, c«ng cô th¬ng m¹i nh»m ph¸t huy søc m¹nh néi lùc, tËn dông tèi ®a c¸c thuËn lîi vµ gi¶m thiÓu c¸c khã kh¨n trong qu¸ tr×nh th©m nhËp vµo thÞ trêng Cana®a.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
S¸ch chuyªn kh¶o:
1. Niªn gi¸m thèng kª 1999
2. NguyÔn C«ng NghiÖp, Hoµng Th¸i S¬n-Kinh tÕ tµi chÝnh thÕ giíi 1970-2000
3. Lª V¨n Sang chñ biªn, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi 1998 - Kinh tÕ ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng.
4. Trung t©m KHXH vµ nh©n v¨n quèc gia. Trung t©m B¾c Mü1975-Cana®a søc m¹nh tiÒm Èn.
5. NguyÔn Xu©n Th¾ng NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi 1999-ViÖt Nam vµ c¸c níc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng. C¸c quan hÖ kinh tÕ hiÖn nay vµ triÓn väng 6 Bé th¬ng m¹i vµ côc xóc tiÕn th¬ng m¹i 2000-Giíi thiÖu thÞ trêng níc ngoµi.
B¸o, t¹p chÝ:
1.T¹p chÝ Ngo¹i Th¬ng : sè 25 n¨m 2003, sè 23 n¨m 2003, sè 14 n¨m 2003, sè 21 n¨m 2003.
2.Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt NAM ra ngµy 1/10/03
3. Ch©u Mü ngµy nay: sè 9-2002; sè 7-2002; sè5-2003;
Internet:
www.mofa.gov.vn; www.mot.gov.vn; www.vcci.com.vn; www.vcci.com.vn; www.ccra-adrc.gc.ca/customs; www.dfait-maeci.gc.ca; www.dfait-maeci.gc.ca; www.laws.justice.gc.ca/; www.inspection.gc.ca; www.inspection.gc.ca; www.strategÝ.ic.gc.ca; www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm
C¸c tµi liÖu kh¸c:
HiÖp ®Þnh vÒ Th¬ng m¹i vµ MËu dÞch gi÷a ChÝnh phñ Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Céng hßa Cana®a ký ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1995 t¹i Hµ Néi.
Môc lôc
Phô Lôc
HiÖp ®Þnh vÒ Th¬ng m¹i vµ MËu dÞch gi÷a ChÝnh phñ Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Céng hßa Canada
Toµn v¨n HiÖp ®Þnh ®îc ký ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1995 t¹i Hµ Néi.
ChÝnh phñ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Canada (díi ®©y ®îc gäi chung lµ "c¸c Bªn" vµ gäi riªng lµ "Bªn").
Tin tëng sù ph¸t triÓn th¬ng m¹i song ph¬ng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô sÏ gãp phÇn n©ng cao sù hiÓu biÕt lÉn nhau vµ sù hîp t¸c gi÷a nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n d©n Canada;
Mong muèn ®Èy m¹nh vµ t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn th¬ng m¹i vµ mËu dÞch gi÷a c¸c Bªn v× thuËn lîi chung;
ý thøc r»ng quan hÖ th¬ng m¹i vµ mËu dÞch lµ nh©n tè chÝnh trong quan hÖ song ph¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Canada;
C«ng nhËn r»ng viÖc c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ vµ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam ®ang t¹o thªm kh¶ n¨ng më réng th¬ng m¹i song ph¬ng;
ý thøc ®îc vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th¬ng m¹i hiÖn t¹i gi÷a c¸c Bªn;
Ghi nhËn t c¸ch cña ViÖt Nam lµ quan s¸t viªn cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ Th¬ng m¹i (GATT) vµ t c¸ch cña Canada lµ mét Bªn ký kÕt cña GATT; vµ
Mong ®îi ViÖt Nam gia nhËp GATT theo nh÷ng ®iÒu kiÖn sÏ ®îc tho¶ thuËn gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c Bªn ký kÕt cu¶ GATT.
§· tho¶ thuËn nh sau:
§iÒu 1:Môc tiªu
Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh, nh sÏ ®îc cô thÓ ho¸ thªm trong c¸c ®iÒu kho¶n cña HiÖp ®Þnh, lµ nh»m:
1. ThiÕt lËp mét khu«n khæ c©n b»ng vÒ quyÒn vµ nghÜa vô vµ c¸c quy t¾c ®îc ®«i bªn tho¶ thuËn ®Ó thùc hiÖn quan hÖ th¬ng m¹i vµ mËu dÞch gi÷a ViÖt Nam vµ Canada.
2. §¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vµ ®Èy m¹nh sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn mËu dÞch hai chiÒu gi÷a c¸c Bªn v× lîi Ých chung.
3. Hç trî cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng cña c¸c Bªn vµ t¨ng cêng hîp t¸c th¬ng m¹i gi÷a c¸c bªn v× lîi Ých chung.
§iÒu 2:§Þnh nghÜa
T¸c nh©n: T¸c nh©n lµ mét c«ng d©n hoÆc mét c d©n thêng tró l©u dµi cña mét Bªn, hoÆc mét thùc thÓ ®îc lËp theo luËt hiÖn hµnh cña Bªn ®ã, hoÆc chñ yÕu hµnh nghÒ trong ph¹m vi cña Bªn ®ã.
L·nh thæ:
- §èi víi Canada "L·nh thæ" cã nghÜa lµ: l·nh thæ mµ trong ®ã luËt H¶i quan cña Canada ®îc ¸p dông, bao gåm bÊt kú khu vùc nµo ngoµi l·nh h¶i cña Canada mµ trong ®ã theo luËt quèc tÕ vµ luËt trong níc m×nh, Canada ®îc phÐp thùc thi c¸c quyÒn trªn thÒm lôc ®Þa, vïng tiÕp gi¸p vµ c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ë c¸c khu vùc ®ã, vµ
- §èi víi ViÖt Nam, "L·nh thæ" cã nghÜa lµ: l·nh thæ mµ trong ®ã luËt H¶i quan cña ViÖt Nam ®îc ¸p dông, bao gåm bÊt kú khu vùc nµo ngoµi l·nh h¶i cña ViÖt Nam mµ trong ®ã theo luËt quèc tÕ vµ luËt trong níc m×nh, ViÖt Nam ®îc phÐp thùc thi c¸c quyÒn trªn thÒm lôc ®Þa, vïng tiÕp gi¸p vµ c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ë c¸c khu vùc ®ã.
Hµng dÖt:
C¸c lo¹i hµng dÖt lµ c¸c lo¹i cói, c¸c lo¹i sîi, c¸c lo¹i v¶i, hµng may s½n, hµng may mÆc vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm chÕ t¹o b»ng c¸c nguyªn liÖu dÖt (tøc lµ c¸c s¶n phÈm mµ ®Æc tÝnh chñ yÕu cã thµnh dÖt) gåm: b«ng, len, x¬ nh©n t¹o hoÆc pha trén cña nh÷ng nguyªn liÖu trªn, trong ®ã tõng lo¹i mét hoÆc toµn bé nh÷ng lo¹i x¬ trªn kÕt hîp l¹i ®Òu ®Æc trng cho hoÆc gi¸ trÞ chñ yÕu cña x¬, hoÆc n¨m m¬i (50) phÇn tr¨m hoÆc h¬n, tÝnh theo träng lîng, hoÆc mêi b¶y (17) phÇn tr¨m hoÆc h¬n, tÝnh theo träng lîng len cña s¶n phÈm ®ã hoÆc s¶n phÈm chÕ t¹o chñ yÕu b»ng x¬, sîi tæng hîp vµ nh©n t¹o, x¬ ®ay, phÕ, sîi ®¬n vµ ®a filament, còng nh c¸c s¶n phÈm dÖt lµm tõ x¬ thùc vËt, pha trén x¬ thùc vËt víi c¸c lo¹i x¬ nªu trªn vµ c¸c lo¹i pha trén cã thµnh phÇn t¬ t»m, mµ nh÷ng s¶n phÈm nµy trùc tiÕp c¹nh tranh víi c¸c hµng dÖt lµm tõ c¸c lo¹i x¬ nªu trªn vµ do vËy, tõng lo¹i mét hoÆc toµn bé c¸c lo¹i x¬ trªn kÕt hîp l¹i ®Æc trng cho hoÆc gi¸ trÞ chñ yÕu cña x¬ hoÆc n¨m m¬i (50) phÇn tr¨m hoÆc h¬n, tÝnh theo träng lîng cña nh÷ng s¶n phÈm nµy.
Níc thø ba: "Níc thø ba" cã nghÜa lµ bÊt cø níc nµo kh¸c ngoµi ViÖt Nam vµ Canada.
Qu¸ c¶nh: "Qu¸ c¶nh" cã nghÜa lµ sù ®i qua l·nh thæ cña mét níc, cã hoÆc kh«ng cã chuyÓn t¶i, lu kho, ph©n l« hoÆc thay ®æi ph¬ng thøc hoÆc ph¬ng tiÖn vËn t¶i, khi sù qu¸ c¶nh ®ã chØ lµ mét phÇn cña toµn bé hµnh tr×nh b¾t ®Çu vµ kÕt thóc ngoµi biªn giíi cña quèc gia mµ sù lu th«ng nãi trªn thùc hiÖn qua l·nh thæ quèc gia ®ã.
§iÒu 3: §·i ngé tèi huÖ quèc
1. BÊt cø thuËn lîi, u ®·i, ®Æc quyÒn hoÆc miÔn trõ mµ mét trong c¸c Bªn dµnh cho bÊt kú s¶n phÈm nµo cã xuÊt xø hoÆc ®îc göi tíi bÊt kú níc thø ba nµo kh¸c th× còng lËp tøc vµ kh«ng ®iÒu kiÖn ®îc dµnh cho nh÷ng s¶n phÈm t¬ng tù cã xuÊt xø ë, hoÆc ®îc göi tíi l·nh thæ cña Bªn kia, ë nh÷ng lÜnh vùc sau ®©y:
2. ThuÕ quan vµ bÊt kú kho¶n thu nµo ®¸nh vµo hoÆc liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm, hoÆc ®¸nh vµo viÖc chuyÓn tiÒn thanh to¸n quèc tÕ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu;
3. Ph¬ng thøc ®¸nh c¸c lo¹i thuÕ vµ c¸c kho¶n thu ®îc ®Ò cËp trong môc (a) cña ®o¹n nµy;
4. Nh÷ng quy t¾c vµ thñ tôc liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu;
5. TÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ vµ kho¶n thu trong níc cã liªn quan tíi c¸c s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu; vµ
6. TÊt c¶ c¸c luËt ph¸p, thÓ lÖ vµ yªu cÇu cã ¶nh hëng tíi viÖc b¸n hµng, chµo hµng, mua hµng, chuyªn chë hoÆc kinh tiªu s¶n phÈm nhËp khÈu trong ph¹m vi l·nh thæ cña Bªn ®ã.
7. C¸c bªn kh«ng ®îc ®a ra hoÆc duy tr× bÊt cø sù ng¨n cÊm, hoÆc h¹n chÕ nµo, cho dï thùc hiÖn b»ng h×nh thøc h¹n ng¹ch, giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu hoÆc c¸c biÖn ph¸p kh¸c, ®èi víi viÖc nhËp khÈu bÊt kú mÆt hµng nµo cña Bªn kia, hoÆc ®èi víi xuÊt khÈu hoÆc b¸n ®Õn xuÊt khÈu bÊt kú s¶n phÈm nµo sang l·nh thæ cña Bªn kia, trõ phi viÖc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm t¬ng tù cña tÊt c¶ c¸c níc thø ba, hoÆc xuÊt khÈu s¶n phÈm t¬ng tù sang l·nh thæ tÊt c¶ c¸c níc thø ba còng ®Òu bÞ cÊm hoÆc h¹n chÕ nh vËy.
8. Mçi Bªn sÏ dµnh cho Bªn kia vµ c¸c t¸c nh©n cña Bªn kia sù ®èi xö thuËn lîi kh«ng kÐm sù ®èi xö cña m×nh dµnh cho bÊt kú níc thø ba nµo hoÆc t¸c nh©n cña bÊt kú níc thø ba nµo ë c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn ph©n bæ ngo¹i hèi cho c¸c giao dÞch liªn quan ®Õn nhËp xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm vµ c¶ trong viÖc qu¶n lý c¸c quy chÕ ngo¹i hèi liªn quan ®Õn c¸c giao dÞch trªn.
9. C¸c quy ®Þnh vÒ ®·i ngé tèi huÖ quèc cña HiÖp ®Þnh nµy sÏ kh«ng ¸p dông cho nh÷ng thuËn lîi mµ mét trong c¸c Bªn hiÖn ®ang dµnh hoÆc sau nµy cã thÓ dµnh cho níc kh¸c do:
10. Lµ thµnh viªn cña mét liªn minh thuÕ quan hoÆc khu vùc mËu dÞch tù do mµ mét trong c¸c Bªn hiÖn lµ hoÆc sÏ trë thµnh mét Bªn ký kÕt;
11. Nh÷ng u ®·i vµ thuËn lîi dµnh cho c¸c níc thø ba kh¸c vµ ®îc quyÒn hëng theo HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ Th¬ng m¹i (GATT) hoÆc theo c¸c HiÖp ®Þnh quèc tÕ kh¸c phï hîp víi GATT.
12. Nh÷ng thuËn lîi mµ Canada dµnh cho c¸c níc vµ c¸c l·nh thæ h¶i ngo¹i phô thuéc cña c¸c níc nµy mµ hä ®îc quyÒn hëng u ®·i thuÕ quan Anh (BPT);
13. Nh÷ng thuËn lîi dµnh cho c¸c níc thø ba trªn c¬ së cã ®i cã l¹i phï hîp víi HiÖp ®Þnh thµnh lËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi vµ c¸c tho¶ thuËn tiÕp theo ®îc ký theo khu«n khæ HiÖp ®Þnh ®ã.
14. Nh÷ng thuËn lîi mµ mét trong c¸c Bªn dµnh cho c¸c níc l¸ng giÒng nh»m t¹o thuËn lîi cho giao lu biªn giíi.
15. Dï cã quy ®Þnh ë tiÓu môc 4(b) vµ (d), u ®·i mµ Canada dµnh cho c¸c níc thø ba vÒ bÊt cø vÊn ®Ò g× ghi trong c¸c tiÓu môc nµy, còng sÏ ®îc dµnh cho ViÖt Nam. BÊt cø u ®·i vµ thuËn lîi nµo ghi trong c¸c tiÓu môc 4(b) vµ (d) cã thÓ cã t¸c ®éng xÊu tíi th¬ng m¹i gi÷a c¸c Bªn th× theo yªu cÇu cña mét trong c¸c Bªn, sÏ ®a ra tham kh¶o ý kiÕn theo ®iÒu 14.
§iÒu 4: T¹o thuËn lîi cho Th¬ng m¹i
1. C¸c Bªn sÏ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp cña m×nh trong viÖc hîp t¸c vµ liªn doanh ®Ó s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu sang c¸c níc thø ba v× lîi Ých chung.
2. VÒ nh÷ng hµng ho¸ mµ mÉu hµng nhËp vµo ®Ó trng bµy t¹i héi chî, triÔn l·m, th× luËt ph¸p vµ thÓ lÖ cña níc tæ chøc héi chî, triÓn l·m Êy sÏ ®iÒu tiÕt:
a. Mäi viÖc miÔn thuÕ h¶i quan hoÆc c¸c kho¶n thu t¬ng tù kh¸c; vµ
b. ViÖc ®a vµo th¬ng m¹i nh÷ng hµng ho¸ vµ mÉu hµng ®ã t¹i níc nhËp khÈu.
3. Phï hîp víi luËt ph¸p vµ quy chÕ hiÖn hµnh trªn l·nh thæ cña mçi Bªn, mçi Bªn sÏ t¹o thuËn lîi cho tù do qu¸ c¶nh s¶n phÈm cña Bªn kia qua l·nh thæ níc m×nh th«ng qua c¸c tuyÕn ®êng ®· cã, thuËn tiÖn nhÊt cho qu¸ c¶nh quèc tÕ. Nh÷ng s¶n phÈm qu¸ c¶nh qua l·nh thæ cña mét Bªn vÉn n»m trong ph¹m vi kiÓm so¸t H¶i quan vµ kh«ng ®a vµo th¬ng m¹i cña Bªn ®ã, sÏ kh«ng ph¶i chÞu bÊt kú sù chËm trÔ hoÆc h¹n chÕ kh«ng cÇn thiÕt nµo vµ sÏ ®îc miÔn c¸c lo¹i thuÕ nhËp khÈu, thuÕ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c trõ phÝ vËn t¶i, chi phÝ hµnh chÝnh hoÆc dÞch vô liªn quan ®Õn qu¸ c¶nh.
4. VÒ tÊt c¶ c¸c kho¶n thu, thÓ lÖ vµ thñ tôc ¸p dông ®èi víi s¶n phÈm qu¸ c¶nh, mçi bªn sÏ dµnh cho s¶n phÈm cña Bªn kia qu¸ c¶nh qua l·nh thæ cña m×nh h¬ngr ®·i ngé kh«ng kÐm thuËn lîi nh ®· dµnh cho s¶n phÈm cña bÊt kú níc thø ba nµo kh¸c cã hµng ho¸ qu¸ c¶nh qua l·nh thæ níc m×nh.
5. Mçi Bªn sÏ dµnh cho s¶n phÈm cña Bªn kia mµ s¶n phÈm ®ã cã qu¸ c¶nh qua l·nh thæ cña bÊt cø níc thø ba nµo, vÉn n»m trong sù kiÓm so¸t cña H¶i quan, kh«ng ®a vµo th¬ng m¹i cña níc thø ba ®ã, ®îc hëng ®·i ngé kh«ng kÐm thuËn lîi so víi ®·i ngé dµnh cho nh÷ng s¶n phÈm vËn chuyÓn th¼ng tõ níc xuÊt xø t¬Ýi níc nhËp khÈu kh«ng cã qu¸ c¶nh qua l·nh thæ níc thø ba.
6. §Ó ch¾c ch¾n h¬n, nh÷ng ®iÒu ghi trong c¸c môc tõ 3 tíi 5 kh«ng ng¨n c¶n mçi Bªn ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p ®èi xö víi s¶n phÈm cña c¸c níc thø ba qu¸ c¶nh l·nh thæ m×nh.
§iÒu 5- C¸c doanh nghiÖp nhµ níc
1. Mçi bªn cam kÕt r»ng, nÕu thiÕt lËp hoÆc duy tr× mét doanh nghiÖp nhµ níc dï ®Æt t¹i ®©u, hoÆc dï trªn danh nghÜa, hay thùc tÕ dµnh cho bÊt cø doanh nghiÖp nµo sù ®éc quyÒn hay ®Æc quyÒn, th× doanh nghiÖp ®ã trong ho¹t ®éng mua vµ b¸n cña m×nh liªn quan ®Õn xuÊt hay nhËp khÈu còng ph¶i ho¹t ®éng phï hîp víi nh÷ng nguyªn t¾c chung miªu t¶ trong HiÖp ®Þnh nµy lµ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö b»ng c¸c biÖn ph¸p cña chÝnh phñ cã ¶nh hëng tíi xuÊt hoÆc nhËp khÈu cña t nh©n. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ thùc hiÖn viÖc mua vµ b¸n chØ c¨n cø vµo nh÷ng tÝnh to¸n th¬ng m¹i gåm gi¸ c¶, chÊt lîng, kh¶ n¨ng cung øng, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ, vËn t¶i vµ c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n kh¸c, vµ sÏ dµnh cho c¸c doanh nghiÖp cña Bªn kia ®Çy ®ñ c¬ héi phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt ph¸p vµ thÓ lÖ trong níc m×nh vµ phï hîp víi th«ng lÖ th¬ng m¹i ®Ó hä cã thÓ tham gia c¹nh tranh trong c¸c th¬ng vô mua vµ b¸n ®ã.
2. Nh÷ng qui ®Þnh trong môc1 kh«ng ¸p dông ®èi víi viÖc nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm ®Ó chÝnh phñ sö dông ngay, hoÆc môc ®Ých cuèi cïng lµ ®Ó chÝnh phñ sö dông mµ kh«ng b¸n l¹i hoÆc kh«ng dïng ®Ó s¶n xuÊt hµng ®Ó b¸n.
§iÒu 6- Nh÷ng t¸c nghiÖp g©y ph¬ng h¹i cho th¬ng m¹i
1. Kh«ng cã bÊt cø ®iÓm nµo trong HiÖp ®Þnh nµy g©y tæn h¹i hoÆc h¹n chÕ quyÒn cña mçi Bªn ®a thµnh luËt vµ thi hµnh c¸c luËt ph¸p vµ thÓ lÖ.
a. Phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña §iÒu kho¶n VI cña GATT vµ c¸c luËt liªn quan hoÆc c¸c tho¶ thuËn sau nµy ký trong khu«n khæ GATT; hoÆc
b. ¸p dông cho c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu víi khèi lîng t¨ng vµ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn g©y hoÆc ®e do¹ g©y tæn th¬ng nghiªm träng cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc lµm nh÷ng mÆt hµng t¬ng tù hoÆc nh÷ng mÆt hµng c¹nh tranh trùc tiÕp víi c¸c s¶n phÈm ®ã.
2. Trong thêi gian cµng sím cµng tèt sau khi ®Ò nghÞ tiÕn hµnh ®iÒu tra ®îc c¸c nhµ chøc tr¸ch cña mét bªn chÊp nhËn, phï hîp víi luËt lÖ hoÆc thÓ lÖ ®Ò cËp ë ®o¹n 1 nãi trªn, vµ trong bÊt cø trêng hîp nµo khi tiÕn hµnh ®iÒu tra, Bªn kia sÏ ®îc t¹o ®Çy ®ñ c¬ héi ®Ó tiÕn hµnh hiÖp th¬ng nh»m x¸c minh râ sù viÖc vµ ®¹t ®îc gi¶i ph¸p tho¶ thuËn chung. H¬n n÷a, trong suèt qu¸ tr×nh ®iÒu tra, Bªn kia vÉn sÏ ®îc dµnh ®Çy ®ñ c¬ héi ®Ó tiÕp tôc hiÖp th¬ng, nh»m x¸c minh râ t×nh h×nh thùc tÕ vµ ®¹t ®îc mét gi¶i ph¸p mµ hai bªn cïng tho¶ thuËn.
3. Bªn ®Ò xuÊt ®iÒu tra hoÆc ®ang tiÕn hµnh ®iÒu tra, nÕu cã yªu cÇu, sÏ cho phÐp tiÕp cËn nh÷ng chøng cø vµ t liÖu kh«ng bÝ mËt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých khëi sù hoÆc tiÕn hµnh ®iÒu tra.
4. Mçi Bªn ®¶m b¶o r»ng nh÷ng luËt ph¸p vµ thÓ lÖ cña m×nh, nh nªu trong ®o¹n, ®Òu rµnh m¹ch râ rµng vµ dµnh cho Bªn bÞ ¶nh hëng cã c¬ héi tr×nh bµy quan ®iÓm cña m×nh. Nh÷ng luËt ph¸p vµ thÓ lÖ ®ã sÏ kh«ng ®îc ¸p dông ®Ó g©y ph©n biÖt ®èi xö mét c¸ch ®éc ®o¸n hoÆc kh«ng hîp lý gi÷a nh÷ng s¶n phÈm cña Bªn kia vµ nh÷ng s¶n phÈm cña bÊt kú níc thø ba nµo.
5. Nh÷ng nghÜa vô ghi tõ ®o¹n 2 ®Õn ®o¹n 4 sÏ ¸p dông víi ViÖt Nam vµo thêi ®iÓm ViÖt Nam thùc thi luËt ph¸p vµ thÓ lÖ liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò ghi trong ®o¹n 1.
§iÒu 7- Sù th«ng suèt vÒ th«ng tin
1. Mçi Bªn sÏ kÞp thêi c«ng bè tÊt c¶ c¸c luËt lÖ vµ quy chÕ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng mËu dÞch bao gåm c¶ th¬ng m¹i, ®Çu t, thuÕ, ng©n hµng, b¶o hiÓm, c¸c dÞch vô tµi chÝnh, vËn t¶i vµ lao ®éng.
2. Mçi Bªn sÏ dµnh cho nh÷ng t¸c nh©n cã quan t©m cña Bªn kia ®îc tiÕp xóc víi c¸c d÷ liÖu ®· lu hµnh, kh«ng ph¶i lµ d÷ liÖu bÝ mËt, kh«ng ph¶i lµ d÷ liÖu thuéc së h÷u riªng vÒ t×nh h×nh kinh tÕ quèc d©n vµ t×nh h×nh tõng ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, hµng ho¸, hoÆc dÞch vô cô thÓ, bao gåm c¶ d÷ liÖu vÒ ngo¹i th¬ng vµ ®Çu t.
§iÒu 8- DÞch vô
C¸c Bªn sÏ tiÕn hµnh tham kh¶o ý kiÕn nh»m më réng ph¹m vi cña HiÖp ®Þnh nµy ®Ó ®a thªm vµo HiÖp ®Þnh c¶ phÇn th¬ng m¹i dÞch vô phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c ®a biªn trong HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô.
§iÒu 9 – Tµu bu«n vµ hµng ho¸ chë b»ng ®êng biÓn
1. Trong lu th«ng quèc tÕ, c¸c tµu bu«n cña mçi Bªn, c¸c tµu bu«n do t¸c nh©n cña mçi Bªn thuª vµ hµng ho¸ cña c¸c tµu ®ã, trong suèt thêi gian cËp c¶ng, lu ®Ëu vµ rêi c¸c c¶ng biÓn mµ Bªn kia cho phÐp tµu bu«n níc ngoµi ra vµo, sÏ ®îc hëng sù ®èi xö, mµ m×nh ®· dµnh cho níc ®îc u ®·i tèi huÖ quèc, bao gåm c¶ viÖc tiÕp cËn c¸c dÞch vô cña c¶ng. C¸c Bªn tho¶ thuËn r»ng bÊt cø dµn xÕp nµo gi÷a Canada vµ Hîp chñng quèc Hoa kú vÒ vÊn ®Ò hoa tiªu sÏ kh«ng cã quyÒn ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh ë ®o¹n nµy.
2. §èi víi c¸c s¶n phÈm ®îc chuyªn chë gi÷a ViÖt Nam vµ Canada kh«ng Bªn nµo ®a ra hoÆc duy tr×:
a. BÊt cø biÖn ph¸p ph©n biÖt ®èi xö nµo trong lÜnh vùc tiÕp thÞ c¸c dÞch vô, trong lÜnh vùc t×m nguån hµng chuyªn chë, vµ trong lÜnh vùc chuyÓn tiÒn thanh to¸n cã liªn quan ®Õn tµu bu«n cña Bªn kia, hoÆc c¸c tµu bu«n do t¸c nh©n cña phÝa Bªn kia thuª; hoÆc
b. BÊt cø c¸c biÖn ph¸p ph©n biÖt ®èi xö nµo ®èi víi luång hµng chuyªn chë b»ng ®êng biÓn qua c¸c bÕn c¶ng tiÕp nhËn hµng ®êng biÓn, hoÆc ®èi víi viÖc sö dông c¸c bÕn c¶ng ®ã.
3. Trªn c¬ së cã ®i cã l¹i, mçi Bªn sÏ t¹o thuËn lîi cho phÝa bªn kia ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ë l·nh thæ níc m×nh c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn. C¸c Bªn thõa nhËn r»ng c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn c¶ ë ViÖt Nam vµ Canada ®Òu cã së h÷u chñ hoÆc khai th¸c c¸c con tµu cã ®¨ng ký hoÆc cña ViÖt Nam hoÆc cña Canada hoÆc cña níc ngoµi.
§iÒu 10- C¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n
1. Tu©n thñ luËt ph¸p vµ qui chÕ cã hiÖu lùc ë ViÖt Nam vµ Canada, mäi kho¶n thanh to¸n trong lÜnh vùc th¬ng m¹i gi÷a hai níc sÏ ®îc thùc hiÖn theo c¸c ®iÒu kiÖn mµ c¸c bªn tham gia hîp ®ång th¬ng m¹i ®ã tho¶ thuËn.
2. Kh«ng Bªn nµo ®îc ®ßi hái c¸c t¸c nh©n thuéc quyÒn tµi ph¸n cña níc m×nh ph¶i tham gia vµo c¸c giao dÞch hµng ®æi hµng hoÆc bu«n b¸n bï trõ nh lµ mét ®iÒu kiÖn cña mËu dÞch song ph¬ng gi· ViÖt Nam vµ Canada.
§iÒu 11 – Tµi chÝnh cã liªn quan ®Õn th¬ng m¹i
C¸c Bªn sÏ khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn dÏ dµng cho viÖc thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a C«ng ty ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña Canada, hoÆc mét tæ chøc hay c¸c tæ chøc kÕ thõa nã, víi Ng©n hµng Trung ¬ng ViÖt Nam, hoÆc mét tæ chøc cña ViÖt Nam vµ ®îc phÝa ViÖt Nam chØ ®Þnh, cã thÓ chÊp nhËn ®îc, vµ cã ho¹t ®éng víi ®Çy ®ñ lßng trung thµnh vµ uy tÝn vÒ mÆt tµi trî cho kinh doanh bu«n b¸n c¸c t liÖu s¶n xuÊt, c¸c dÞch vô vµ hµng ho¸, dùa trªn sù ®¸nh gi¸ hîp lý vÒ rñi ro th¬ng m¹i vµ khi thÝch hîp, th× c¨n cø vµo sù ®¶m b¶o cña Nhµ níc vÒ nh÷ng rñi ro ®ã.
§iÒu 12 – LuËt ¸p dông cho c¸c hîp ®ång vµ viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i
1. Kh«ng Bªn nµo ®îc can thiÖp vµo quyÒn tù do cña c¸c t¸c nh©n thuéc quyÒn tµi ph¸n cña níc m×nh, ®Ó tho¶ thuËn víi t¸c nh©n cña Bªn kia vÒ viÖc chän luËt ®iÒu tiÕt viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång cña hä.
2. C¸c t¸c nh©n ViÖt Nam vµ c¸c t¸c nh©n Canada cã thÓ tho¶ thuËn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong c¸c dÞch vô th¬ng m¹i b»ng träng tµi.
3. Nh÷ng t¸c nh©n nh vËy, khi cã dÝnh lÝu vµo c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong c¸c giao dÞch th¬ng m¹i riªng cña hä, cã thÓ tho¶ thuËn vÒ träng tµi phï hîp víi c¸c quy t¾c träng tµi cña Uû ban vÒ LuËt th¬ng m¹i quèc tÕ(UNCITRAL), ®· ®îc th«ng qua n¨m 1976.
4. Kh«ng cã ®iÓm nµo trong HiÖp ®Þnh nµy ®îc t×m c¸ch gi¶i thÝch nh»m c¶n trë, vµ còng kh«ng Bªn nµo ®îc ng¨n c¶n c¸c Bªn tham gia c¸c giao dÞch th¬ng m¹i tho¶ thuËn vÒ bÊt cø h×nh thøc träng tµi nµo kh¸c ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i mµ h×nh thøc ®ã c¸c bªn ®Òu thÝch sö dông h¬n, vµ theo quan ®iÓm cña hä, h×nh thøc Êy ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng yªu cÇu vÒ kinh doanh cña m×nh.
5. C¸c t¸c nh©n ViÖt Nam vµ Canada sÏ ®îc tiÕp xóc víi toµ ¸n cña Bªn kia trªn c¬ së b×nh ®¼ng nh nh÷ng t¸c nh©n cña bÊt cø níc thø ba nµo.
§iÒu 13 – C¸c ngo¹i lÖ
1. Nh÷ng quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh nµy sÏ kh«ng giíi h¹n quyÒn cña mçi Bªn cã mäi hµnh ®éng b¶o vÖ c¸c lîi Ých an ninh quèc gia cña m×nh.
2. Tu©n thñ yªu cÇu lµ nh÷ng biÖn ph¸p díi ®©y kh«ng ®îc ¸p dông ®Ó t×m c¸ch t¹o ra c¸c ph¬ng tiÖn nh»m ph©n biÖt ®èi xö mét c¸ch ®éc ®o¸n hoÆc kh«ng hîp lý c«ng b»ng gi÷a c¸c níc cã cïng ®iÒu kiÖn nh nhau, hoÆc t¹o ra sù h¹n chÕ tr¸ h×nh ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ, kh«ng cã ®iÓm nµo trong HiÖp ®Þnh nµy ®îc gi¶i thÝch lµ ®Ó cÊm c¸c Bªn ¸p dông, hoÆc t¨ng cêng hiÖu lùc nh÷ng biÖn ph¸p :
a. CÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ ®¹o ®øc x· héi
b. CÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ hoÆc cuéc sèng cña con ngêi, cña ®éng hoÆc thùc vËt;
c. Cã liªn quan ®Õn viÖc nhËp khÈu hoÆc xuÊt khÈu vµng, b¹c;
d. CÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o tu©n thñ nh÷ng luËt ph¸p hoÆc quy t¾c mµ chóng kh«ng ph¶i lµ kh«ng phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh nµy.
e. Cã liªn quan ®Õn c¸c s¶n phÈm cã ®îc do lao ®éng cña tï nh©n.
f. §îc ¸p ®Æt ®Ó b¶o vÖ tµi s¶n quèc gia cã gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt, lÞch sö hoÆc kh¶o cæ; hoÆc
g. BiÖn ph¸p cã liªn quan tíi viÖc b¶o tån nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ c¹n kiÖt nÕu c¸c biÖn ph¸p nh vËy ®îc ¸p dông g¾n víi viÖc h¹n chÕ tiªu thô vµ s¶n xuÊt trong níc.
3. C¸c s¶n phÈm dÖt kh«ng chÞu sù ®iÒu tiÕt cña c¸c quy ®Þnh trong ®o¹n 1 vµ 2 - §iÒu kho¶n III vµ tiÓu môc 1(b) cña ®iÒu kho¶n VI. Trong trêng hîp v¨n b¶n tho¶ thuËn hoÆc dµn xÕp vÒ nh÷ng s¶n phÈm hµng dÖt nµo ®ã cßn cã hiÖu lùc gi÷a c¸c Bªn th× miÔn trõ nµy sÏ chØ ¸p dông cho nh÷ng s¶n phÈm dÖt mµ v¨n b¶n tho¶ thuËn hoÆc dµn xÕp ®ã ®iÒu tiÕt.
§iÒu 14 – Tham kh¶o ý kiÕn
1. C¸c Bªn sÏ thêng tham kh¶o ý kiÕn nhau vÒ viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh nµy hoÆc vÒ bÊt cø quy ®Þnh nµo cña HiÖp ®Þnh nµy.
2. Néi dung ®a ra gi¶i quyÕt t¹i c¸c cuéc tham kh¶o ý kiÕn tiÕn hµnh chiÓu theo quy ®Þnh ë ®o¹n 1 sÏ lµ:
a. Xem xÐt l¹i kh¶ n¨ng më réng HiÖp ®Þnh nµy.
b. Xem xÐt c¸c vÊn ®Ò ¶nh hëng ®Õn th¬ng m¹i vµ mËu dÞch gi÷a ViÖt Nam vµ Canada.
c. Trao ®æi th«ng tin vµ quan ®iÓm vÒ c¸c vÊn ®Ò cã thÓ t¸c ®éng xÊu tíi møc ®é ph¸t triÓn th¬ng m¹i hiÖn t¹i hoÆc t¬ng lai cña mçi Bªn.
d. Xem xÐt l¹i c¸c vÊn ®Ò vÒ th¬ng m¹i ®a ph¬ng mµ hai Bªn cïng quan t©m, vµ
e. KiÓm ®iÓm l¹i nh÷ng tiÕn bé trong viÖc më réng mËu dÞch song ph¬ng vµ xem xÐt khi thÝch hîp, c¸c ®Ò nghÞ nh»m khuyÕn khÝch sù t¨ng trëng h¬n n÷a vÒ th¬ng m¹i hoÆc ®Ó kh¾c phôc nh÷ng c¶n trë ®èi víi sù t¨ng trëng ®ã.
3. C¸c cuéc tham kh¶o ý kiÕn theo ®iÒu kho¶n nµy cã thÓ ®îc ®Æt ra theo yªu cÇu cña mçi Bªn b»ng th«ng b¸o hîp lý cho phÝa Bªn kia biÕt.
4. §Þa ®iÓm häp ®îc tæ chøc theo §iÒu kho¶n nµy sÏ ®îc lu©n phiªn gi÷a ViÖt Nam vµ Canada trõ phi c¸c Bªn cã tho¶ thuËn kh¸c. Mét ®¹i diÖn cña mçi Bªn sÏ dÉn ®Çu ®oµn cña Bªn m×nh ®i dù c¸c cuéc häp nh vËy. Mçi phiªn häp sÏ do ®¹i diÖn cña níc chñ nhµ chñ to¹.
5. C¸c Bªn cè g¾ng gi¶i quyÕt qua con ®êng ngo¹i giao mäi tranh chÊp ph¸t sinh vÒ viÖc gi¶i thÝch hoÆc ¸p dông bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo cña HiÖp ®Þnh nµy.
§iÒu 15 – HiÖu lùc, thêi h¹n vµ kÕt thóc
1. §Ó lµm cho HiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc, c¸c Bªn sÏ th«ng b¸o cho nhau, b»ng trao ®æi c«ng hµm, r»ng c¸c yªu cÇu ph¸p lý cña m×nh ®· ®îc hoµn tÊt. HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc tõ ngµy trao ®æi c«ng hµm hoÆc trong trêng hîp viÖc trao ®æi c«ng hµm kh«ng diÔn ra cïng ngµy, HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc tõ ngµy ghi trong c«ng hµm sau cïng.
2. HiÖp ®Þnh nµy sÏ vÉn cßn hiÖu lùc trõ phi mét Bªn göi cho Bªn kia th«ng b¸o trong vßng s¸u th¸ng ®Ó kÕt thóc HiÖp ®Þnh. NÕu HiÖp ®Þnh nµy ®îc kÕt thóc, c¶ hai Bªn sÏ t×m c¸ch tíi møc cã thÓ ®îc, ®Ó gi¶m tèi ®a sù gi¸n ®o¹n cã thÓ x¶y ra ®èi víi quan hÖ th¬ng m¹i hai níc.
3. QuyÒn vµ nghÜa vô ph¸t sinh trong hîp ®ång ®îc ký kÕt gi÷a t¸c nh©n cña c¸c Bªn sÏ chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng t¸c nh©n ®ã. ViÖc kÕt thóc HiÖp ®Þnh nµy sÏ kh«ng ¶nh hëng tíi viÖc hoµn thµnh c¸c nghÜa vô hoÆc cam kÕt ph¸t sinh trong c¸c hîp ®ång ®îc ký kÕt trong thêi gian HiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc.
4. Kh«ng cã bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo trong HiÖp ®Þnh ®îc vît qu¸ hoÆc thay ®æi c¸c tho¶ thuËn ®· cã hiÖu lùc gi÷a c¸c Bªn, trõ phi cã qui ®Þnh râ rµng trong hiÖp ®Þnh.
5. Trong bÊt kú thêi gian nµo khi HiÖp ®Þnh nµy cßn hiÖu lùc, c¸c Bªn cã thÓ ®a ®Ò nghÞ b»ng v¨n b¶n ®Ó söa ®æi HiÖp ®Þnh vµ Bªn kia ph¶i tr¶ lêi trong vßng 90 ngµy kÓ tõ khi nhËn ®îc th«ng b¸o ®ã. C¸c ®iÒu cña HiÖp ®Þnh nµy cã thÓ ®îc söa ®æi víi sù nhÊt trÝ cña c¶ hai Bªn b»ng v¨n b¶n khi ®îc chuÈn y theo ®óng c¸c thñ tôc ph¸p lý së t¹i cña c¸c Bªn.
§Ó lµm b»ng, nh÷ng ngêi ký tªn díi ®©y, ®îc uû quyÒn hîp lÖ ®· ký HiÖp ®Þnh nµy.
Lµm t¹i Hµ Néi, ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1995 thµnh 2 b¶n, b»ng tiÕng ViÖt, tiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, c¸c b¶n ®Òu cã gi¸ trÞ ngang nhau.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
luanvanmoi.DOC- BIAHANG.DOC
