Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý tiền lương tại Viện Khoa Học Công Nghệ Tàu Thuỷ
Tài liệu Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý tiền lương tại Viện Khoa Học Công Nghệ Tàu Thuỷ: ... Ebook Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý tiền lương tại Viện Khoa Học Công Nghệ Tàu Thuỷ
Tóm tắt tài liệu Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý tiền lương tại Viện Khoa Học Công Nghệ Tàu Thuỷ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú quèc gia nµo, tiÒn l¬ng lu«n lµ vÊn ®Ò “cÇn bµn cÇn nãi “. Nã hµm chøa trong ®ã nhiÒu mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt - ph©n phèi, trao ®æi, gi÷a tÝch luü - tiªu dïng, gi÷a thu nhËp - n©ng cao cña c¸c thµnh phÇn d©n c.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh .Tù h¹ch to¸n chi phÝ mµ trong ®ã tiÒn l¬ng còng lµ mét kho¶n chi phÝ ph¶i tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm , do ®ã tiÒn l¬ng cµng trë thµnh vÊn ®Ò quan träng trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng lµ néi dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp.Nã lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp, bëi con ngêi lu«n lu«n lµ nh©n tè trung t©m cña s¶n xuÊt. Cho dï m¸y mãc cã hiÖn ®¹i ®Õn ®©u th× vÉn cÇn sù trî gióp cña ngêi lao ®éng. V× vËy, qu¶n lý tiÒn l¬ng tèt gióp cho viÖc qu¶n lý lao ®éng cña doanh nghiÖp ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n, thóc ®Èy ngêi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc h¬n vµ chÊp hµnh tèt kû luËt lao ®éng nh»m t¨ng n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc, ®ång thêi còng t¹o c¬ së tÝnh l¬ng ®óng víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng: Tr¶ l¬ng ngang nhau cho nh÷ng lao ®éng nh nhau ®¶m b¶o t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh h¬n tiÒn l¬ng b×nh qu©n vµ mèi quan hÖ hîp lý vÒ tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng ngêi lµm c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhau.
TiÒn l¬ng chÝnh lµ nguån thu nhËp chñ yÕu cña ngêi lao ®éng, ®ång thêi nã lµ mét phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng lµ mét ®éng lùc to lín ®Ó kÝch thÝch ngêi lao ®éng lµm viÖc, lµm cho hä kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, viÖc x¸c ®Þnh ®óng chi phÝ tiÒn l¬ng sÏ gióp hä c¶i tiÕn kü thuËt , n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm tõ ®ã gi¶m ®îc chi phÝ ®Çu vµo.
Th«ng qua viÖc nghiªn cøu, thùc tËp t×nh h×nh thùc tÕ t¹i ViÖn Khoa Häc C«ng NghÖ Tµu Thuû b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ trong qu¸ tr×nh häc tËp t¹i trêng cïng víi sù híng chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o híng dÉn vµ c¸n bé phßng c¸n bé tæ chøc lao ®éng. Nªn em chän ®Ò tµi: “Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn qu¶n lý tiÒn l¬ng t¹i ViÖn Khoa Häc C«ng NghÖ Tµu Thuû”.
KÕt cÊu cña chuªn ®Ò bao gåm 3 ch¬ng.
Ch¬ng I: Lý LuËn Chung VÒ TiÒn L¬ng.
B¶n chÊt cña tiÒn l¬ng.
Néi dung cña qu¶n lý tiÒn l¬ng.
C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn qu¶n lý tiÒn l¬ng.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng qu¶n lý tiÒn l¬ng ë ViÖn khoa häc c«ng nghÖ tµu thuû.
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, c¸c ®Æc ®iÓm liªn quan ®Õn qu¶n lý tiÒn l¬ng ë ViÖn Khoa Häc C«ng NghÖ Tµu Thuû.
Thùc tr¹ng qu¶n lý tiÒn l¬ng ë ViÖn Khoa Häc C«ng NghÖ Tµu Thuû.
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng qu¶n lý tiÒn l¬ng.
Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn qu¶n lý tiÒn l¬ng t¹i ViÖn Khoa Häc C«ng NghÖ Tµu Thuû .
Ch¬ng i
Lý luËn chung vÒ tiÒn l¬ng
I. B¶n chÊt cña tiÒn l¬ng
1.Kh¸i niÖm tiÒn l¬ng
TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ lµ sè tiÒn mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét c«ng viÖc nµo ®ã. Cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ tiÒn l¬ng. Nã phô thuéc vµo c¸c thêi k× kh¸c nhau vµ gãc ®é nh×n nhËn kh¸c nhau.
TiÒn l¬ng ph¶n ¸nh nhiÒu quan hÖ kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. TiÒn l¬ng tríc hÕt lµ sè tiÒn mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng. §ã lµ quan hÖ kinh tÕ cña tiÒn l¬ng ,mÆt kh¸c do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña lo¹i hµng ho¸ søc lao ®éng mµ tiÒn l¬ng kh«ng chØ thuÇn tuý lµ vÊn ®Ò kinh tÕ mµ cßn lµ vÊn ®Ò x· héi rÊt quan träng liªn quan ®Õn ®êi sèng vµ trËt tù x· héi.
Trong c¸c ho¹t ®éng nhÊt lµ ho¹t ®éng kinh doanh, ®èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng lµ mét vÊn ®Ò chi phÝ cÊu thµnh cña chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh. Do ®ã, vÊn ®Ò tiÒn l¬ng ph¶i ®îc tÝnh to¸n vµ qu¶n lý chÆt chÏ. §èi víi ngêi lao ®éng, tiÒn l¬ng lµ mét phÇn thu nhËp tõ qu¸ tr×nh lao ®éng cña hä, thu nhËp cña ®¹i ®a sè ngêi lao ®éng trong x· héi cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi møc sèng cña hä. PhÊn ®Êu n©ng cao tiÒn l¬ng lµ môc tiªu cña mäi ngêi lao ®éng, môc tiªu nµy t¹o ®éng lùc ®Ó ngêi lao ®éng ph¸t triÓn tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña m×nh. §øng trªn ph¹m vi toµn x· héi, tiÒn l¬ng ®îc xem xÐt vµ ®Æt trong quan hÖ ph©n phèi thu nhËp, quan hÖ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, quan hÖ trao ®æi.
Do vËy, mçi quèc gia cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng ph©n phèi thu nhËp hîp lý phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt níc.
2. B¶n chÊt cña tiÒn l¬ng
§Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph¶i cã c¸c yÕu tè c¬ b¶n nh: lao ®éng, t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng. Trong ®ã lao ®éng lu«n lu«n lµ yÕu tè chÝnhvµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh nhÊt. Lao ®éng kh«ng cã gi¸ trÞ riªng biÖt mµ lao ®éng lµ ho¹t ®éng t¹o ra gi¸ trÞ. Trong c¬ chÕ thi trêng vµ sù ho¹t ®éng cña thÞ trêng søc lao ®éng c¸i mµ ngêi ta mua b¸n kh«ng ph¶i lµ lao ®éng mµ lµ søc lao ®éng. Khi søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸ th× gi¸ trÞ cña nã ®îc ®o b»ng lao ®éng kÕt tinh trong s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Khi ng¬i lao ®éng b¸n søc lao ®éng vµ nhËn ®îc gi¸ trÞ cña søc lao ®éng díi h×nh th¸i tiÒn l¬ng. Do vËy, tiÒn l¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng.
Theo quan ®iÓm trªn th× tiÒn l¬ng chÝnh lµ sè lîng tiÒn tÖ mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc theo chøc n¨ng, nhiÖm vô. MÆt kh¸c, do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña hµng ho¸ søc lao ®éng mµ tiÒn l¬ng cßn lµ vÊn ®Ò x· héi rÊt quan träng, liªn quan ®Õn ®êi sèng trËt tù x· héi. §ång thêi chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ trong ®ã cã quy luËt cung cÇu vµ quy luËt gi¸ trÞ...
Trong ®iÒu kiÖn cña mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn nh níc ta hiÖn nay, ph¹m trï tiÒn l¬ng ®îc thÓ hiÖn cô thÓ trong tõng thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh còng nh c¸c lo¹i gi¸ c¶ hµng ho¸ kh¸c trªn thÞ trêng, tiÒn l¬ng lµ tiÒn c«ng cña ngêi lao ®éng ë khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh nµy dï vÉn n»m trong khu«n khæ ph¸p luËt vµ theo nh÷ng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ nhng chØ mê nh¹t mµ tiÒn l¬ng chÞu sù t¸c ®éng, chi phèi rÊt lín cña thÞ trêng vµ thÞ trêng lao ®éng. Nguån tiÒn l¬ng vµ thu nhËp cña ngêi lao ®éng b¾t nguån tõ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ do hai bªn tho¶ thuËn. Sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc vÒ lÜnh vùc nµy b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m cho ngêi lao ®éng cã thu nhËp thÊp nhÊt ph¶i lín h¬n hoÆc b»ng møc l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh.Trong thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vµ khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp, tiÒn l¬ng lµ sè tiÒn mµ c¸c c¬ quan tr¶ cho ngêi lao ®éng theo c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ níc vµ ®îc biÓu hiÖn trong hÖ thèng thang b¶ng l¬ng ®îc nhµ níc quy ®Þnh.
Trong c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, søc lao ®éng lµ yÕu tè mang tÝnh quyÕt ®Þnh. Do ®ã cã thÓ nãi tiÒn l¬ng lµ ph¹m trï cña s¶n xuÊt, yªu cÇu ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ tríc khi tr¶ hoÆc cÊp ph¸t cho ngêi lao ®éng.
Còng chÝnh v× søc lao ®éng lµ yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn ®îc bï ®¾p sau khi ®· hao phÝ, nªn tiÒn l¬ng còng ph¶i ®îc th«ng qua qu¸ tr×nh ph©n phèi
Søc lao ®éng lµ hµng ho¸ còng nh c¸c lo¹i hµng ho¸ khoa häc¸c nªn tiÒn l¬ng còng lµ ph¹m trï trao ®æi. Nã ®ßi hái ph¶i ngan gi¸ víi gi¸ c¶ cña c¸c t liÖu tiªu dïng sinh ho¹t søc lao ®éng cÇn thiÕt nhµm t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ...
Khi ta nh¾c ®Õn tiÒn l¬ng cÇn ph¶i ph©n biÖt gi÷a tiÒn l¬ng vµ thu nhËp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngêi lao ®éng. Thu nhËp bao gåm : tiÒn l¬ng (l¬ng c¬ b¶n); phô cÊp; tiÒn thëng vµ phóc lîi x· héi. MÆt kh¸c ta cÇn ph¶i ph©n biÖt gi÷a tiÒn l¬ng thùc tÕ vµ tiÒn l¬ng danh nghÜa gi÷a chóng cã mèi quan hÖ qua l¹i lÉn nhau. Trong thùc tÕ tiÒn l¬ng thùc tÕ kh«ng chØ phô thuéc vµo tiÒn l¬ng danh nghÜa vµ phô thuéc vµo gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô cÇn thiÕt .
Nh vËy, tiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn lao ®éng, tiÒn tÖ vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. TiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng mµ ngêi lao ®éng sö dông ®Ó hao phÝ søc lao ®éng ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, mÆt kh¸c vÒ h×nh thøc trong ®iÒu kiÖn tån t¹i cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ th× tiÒn l¬ng lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm do lao ®éng t¹o ra. Tuú theo lÜnh vùc qu¶n lý mµ tiÒn l¬ng cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh lµ mét bé phËn cña chi phèÝ s¶n xuÊt cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm hay lµ mét bé phËn cña thu nhËp.
3. chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng.
3.1. §èi víi ngêi lao ®éng.
Duy tr× ®êi sèng: TiÒn l¬ng lµ thu nhËp tõ qu¸ tr×nh lao ®éng cña hä, phÇn thu nhËp chñ yÕu ®èi víi ®¹i ®a sè ngêi lao ®éng trong x· héi nã cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn møc sèng cña hä .
KÝch thÝch lao ®éng ( t¹o ®éng lùc ), g¾n tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng vµo s¶n phÈm : Chøc n¨ng nµy nh»m duy tr× n¨ng lùc lµm viÖc l©u dµi cã hiÖu qu¶, dùa trªn c¬ së tiÒn l¬ng ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p søc lao ®éng ®· hao phÝ ®Ó khuyÕn khÝch t¨ng n¨ng suÊt. VÒ mÆt nguyªn t¾c, tiÒn l¬ng ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ cho ngêi lao ®éng, t¹o niÒm høng khëi trong c«ng viÖc ph¸t huy tinh thÇn s¸ng t¹o tù häc hái ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n ®Ó tõ ®ã gióp hä lµm viÖc víi hiÖu qu¶ cao nhÊt vµ møc l¬ng nhËn ®îc tho¶ ®¸ng nhÊt.
TÝch luü: víi møc tiÒn l¬ng nhËn ®îc , ngêi lao ®éng kh«ng nh÷ng duy tr× cuéc sèng hµng ngµy mµ cßn ®Ó dù phßng cho cuéc sau nµy khi hä ®· hÕt kh¶ n¨ng lao ®éng hoÆc gÆp rái ro bÊt ngê.
Ph©n phèi l¹i thu nhËp trong x· héi, gi¶m bít sù ®ãi nghÌo.
3.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp tiÒn l¬ng lµ mét phÇn chi phÝ cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh v× vËy tiÒn l¬ng lu«n ®îc tÝnh to¸n vµ qu¶n lý chÆt chÏ.
Gi¸m s¸t lao ®éng: Gióp nhµ qu¶n lý tiÕn hµnh kiÓm tra, theo dâi , gi¸m s¸t ngêi lao ®éng lµm viÖc trong kÕ ho¹ch cña m×nh nh»m ®¹t ®îc nhng môc tiªu mong ®îi, ®¶m b¶o tiÒn l¬ng chi ra ph¶i ®¹t hiÖu qu¶ cao. HiÖu qu¶ cña viÖc chi tr¶ l¬ng kh«ng chØ tÝnh theo th¸ng , quý mµ cßn ®îc tÝnh theo tõng ngµy, tõng giê trong toµn doanh nghiÖp hoÆc ë c¸c bé phËn kh¸c nhau.
§iÒu hoµ lao ®éng: §¶m b¶o vai trß ®iÒu phèi lao ®éng hîp lý, theo nguyªn t¾c ngêi lao ®éng giái sÏ hëng l¬ng cao vµ ngîc l¹i. ë ®©y, ngêi sö dông lao ®éng sÏ dïng møc l¬ng ®Ó ®iÒu phèi lao ®éng .
Lµ c¬ së, nÒn t¶ng tÝnh to¸n cho c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn sau nµy cña doanh nghiÖp.
4. ý nghÜa cña tiÒn .
4.1. §èi víi ngêi lao ®éng .
TiÒn l¬ng lµ mét kho¶n thu nhËp chñ yÕu cña hä, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña b¶n th©n còng nh gia ®×nh hä.
TiÒn l¬ng lµ mét b»ng chøng cô thÓ thÓ hiÖn gi¸ trÞ cña ngêi lao ®éng, thÓ hiÖn uy tÝn cña hä trong x· héi còng nh trong gia ®×nh. Tõ ®ã ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc gi¸ trÞ cña b¶n th©n vµ t¹o ra niÒm tù hµo c¸ nh©n khi cã l¬ng cao.
TiÒn l¬ng lµ mét b»ng chøng ®¸nh gi¸ møc ®é ®èi xö cña doanh nghiÖp ®èi víi ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
4.2. §èi víi doanh nghiÖp.
TiÒn l¬ng lµ kho¶ng chi phÝ b¾t buéc, do ®ã ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng lîi nhuËn, doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý vµ cè g¾ng tiÕt kiÖm chi phÝ tiÒn l¬ng.
TiÒn l¬ng cao lµ mét c«ng cô qu¶n lý thu hót nh÷ng ngêi cã tay nghÒ cao vµ còng lµ c«ng cô t¹o ra lßng trung thµnh cña ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp v× tiÒn l¬ng cã chøc n¨ng kÝch thÝch vµ lµ ®ßn bÈy kinh tÕ v« cïng quan träng.
II. Néi dung cña qu¶n lý tiÒn l¬ng.
1.Kh¸i niÖm, môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p.
1.1.Kh¸i niÖm.
Qu¶n lý tiÒn l¬ng lµ qu¸ tr×nh chñ thÓ qu¶n lý thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc, ®iÒu hµnh vµ kiÓm tra nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých cña qu¸ tr×nh qu¶n lý tiÒn l¬ng.
1.2. môc ®Ých.
TiÒn l¬ng lµ mét yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cã quan hÖ víi kÕt qu¶ kinh doanh. Khi kÕt qu¶ kinh doanh t¨ng th× chi phÝ tiÒn l¬ng cµng t¨ng vµ ngîc l¹i. Tuy nhiªn ®· lµ doanh nghiÖp th× s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã nghÜa lµ giíi h¹n sù t¨ng “ t¬ng ®èi” cña chi phÝ. Riªng chi phÝ tiÒn l¬ng nÕu t¨ng qu¸ sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp t¹o ra, nÕu gi¶m qu¸ sÏ ¶nh hëng ®Õn t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. ViÖc x¾c ®Þnh t¨ng hay gi¶m tiÒn l¬ng lµ néi dung lín cña qu¶n lý tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp.
V× vËy môc ®Ých cña qu¶n lý tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp lµ võa b¶o ®¶m tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng chØ møc lao ®éng ®· hao phÝ võa b¶o ®¶m cho doanh nghiÖp cã l·i ®Ó thùc hiÖn lîi Ých c¨n b¶n l©u dµi
1.3. Ph¬ng ph¸p qu¶n lý tiÒn l¬ng.
Qu¶n lý tiÒn l¬ng trong c¬ chÕ thÞ trêng kh«ng dõng l¹i ë qu¶n lý l¬ng (con sè tuyÖt ®èi) nh tríc ®©y, mµ ph¶i x¸c ®Þnh mét chØ tiªu t¬ng ®èi mang tÝnh ®Þnh møc .ChÝ tiªu t¬ng ®èi nµy gäi lµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó h×nh thµnh quü l¬ng thc hiÖn cña doanh nghiÖp lµ c¨n cø quyÕt to¸n tµi chÝnh cuèi n¨m vÒ tiÒn l¬ng. §¬n gi¸ tiÒn l¬ng do cÊp trªn xÐt duyÖt hµng n¨m.
Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tiÒn l¬ng lµ tiÒn l¬ng ph¶i ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng tøc lµ tiÒn l¬ng ph¶i ®ñ ®Ó ngêi lao ®éng nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh. V× vËy c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng ph¶i ®îc ®æi míi toµn diÖn ®Ó lµm sao tiÒn l¬ng ®óng víi søc lao ®éng ®¶m b¶o lµ thu nhËp chÝnh vµ thêng xuyªn cña ngêi lao ®éng, tr¸nh t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng do møc l¬ng kh«ng ®ñ ph¶i lµm thªm ë nh÷ng n¬i kh¸c.
VÊn ®Ò nµy ®ang lµ nçi lo cña rÊt nhiÒu doanh nghiÖp vµ lµ nçi lo cña toµn x· héi. NÕu c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng kh«ng ®¹t hiÖu qu¶, kh«ng mang l¹i lîi Ých cho ngêi lao ®éng mét c¸ch ch©n chÝnh th× sÏ g©y nhiÒu hËu qu¶ xÊu ®èi víi toµn x· héi.
Do vËy, ®Ó tiÒn l¬ng trë thµnh c¬ b¶n trong thu nhËp cña ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng, kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng thu nhËp ngoµi l¬ng cña ngêi lao ®éng lín h¬n hµng chôc lÇn tiÒn l¬ng. §ã lµ nhiÖm vô c¬ b¶n cña c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng.
2.C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña qu¶n lý tiÒn l¬ng.
§Ó x©y dùng ®îc mét c¬ chÕ tr¶ l¬ng, qu¶n lý tiÒn l¬ng vµ chÝnh s¸ch vµ chÝnh s¸ch thu nhËp thÝch hîp trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay cÇn ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c sau:
Tr¶ l¬ng ngang nhau cho nh÷ng lao ®éng nh nhau. §©y lµ mét nguyªn t¾c rÊt quan träng v× nã ®¶m b¶o ®îc sù c«ng b»ng , ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng trong tr¶ l¬ng. Nã ®îc dïng nh mét thíc ®o ®¸nh gi¸, so s¸nh vµ thùc hiÖn tr¶ l¬ng. §iÒu nµy sÏ cã t¸c dông khuyÕn khÝch rÊt lín ®èi víi ngêi lao ®éng .
§¶m b¶o t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l¬ng b×nh qu©n.
N¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng t¨ng lªn ®ã lµ mét quy luËt. §ång thêi tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng t¨ng lªn kh«ng ngõng. Gi÷a t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng tiÒn l¬ng cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau qua c«ng thøc sau:
Z = -1
Trong c«ng thøc trªn khi tiÒn l¬ng b×nh qu©n t¨ng th× dÉn ®Õn chÝ phÝ t¨ng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng l¹i gi¶m chi phÝ. Khi n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l¬ng b×nh qu©n th× chi phÝ còng kh«ng t¨ng vµ ngîc l¹i.
§¶m b¶o mèi quan hÖ hîp lý vÒ tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng lµm c¸c nghÒ kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
§¶m b¶o mçi quan hÖ hîp lý vÒ tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng lµm c¸c nghÒ kh¸c nhau nh»m t¹o sù c«ng b»ng, b×nh ®¼ng trong sù tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng. Nguyªn t¾c nµy dùa trªn: tr×nh ®é lµnh nghÒ b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng ë mçi ngµnh, ®iÒu kiÖn lao ®éng, ý nghÜa kinh tÕ cña nghµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©nvµ sù ph©n bè trong khu vùc s¶n xuÊt.
3. LËp kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng Vµ c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l¬ng.
3.1. Quü l¬ng.
Quü l¬ng lµ tæng sè tiÒn ®Ó tr¶ l¬ngcho ngêi lao ®éng do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông.
Quü l¬ng bao gåm:
l¬ng cÊp bËc ( l¬ng c¬ b¶n hay tiÒn l¬ng cè ®Þnh ).
TiÒn l¬ng biÕn ®æi bao gåm c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c.
3.2. ph©n lo¹i quü l¬ng.
3.2.1 Quü l¬ng kÕ ho¹ch:
L¬ng cÊp bËc ( l¬ng c¬ b¶n hay tiÒn l¬ng cè ®Þnh )
TiÒn l¬ng biÕn ®æi bao gåm c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c.
3.2.2. Quü l¬ng b¸o c¸o:
Lµ tæng sè tiÒn thùc tÕ ®· chi trong ®ã cã nh÷ng kho¶n kh«ng ®îc lËp kÕ ho¹ch nh: Chi cho thiÕu sãt trong tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng hoÆc do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh«ng b×nh th¬ng nhng khi lËp kÕ ho¹ch kh«ng tÝnh ®Õn.
3.3. C¸c ph¬ng ph¸p x©y dùng quü l¬ng.
X¸c ®Þnh quü l¬ng theo møc tiÒn l¬ng b×nh qu©n sè lîng lao ®éng: Lµ c¸ch x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng trong c¬ chÕ cò dùa vµo møc tiÒn l¬ng b×nh qu©n mét ngêi lao ®éng vµ sè lîng lao ®éng. Mét u ®iÓm ®¬n gi¶n dÔ lµm nhng nã mang tÝnh b×nh qu©n cao kh«ng khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng.
Quü l¬ng dùa trªn møc chi phÝ l¬ng trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. TÝnh møc chi phÝ tiÒn l¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm kú b¸o c¸o ( MTLCB ).
QTLKBC: Quü tiÒn l¬ng kú b¸o c¸o.
S¶n l¬ng kú b¸o c¸o.
TÝnh møc chi phÝ tiÒn l¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch ( MTLKH ).
ITLKH : ChØ sè tiÒn l¬ng b×nh qu©n kú kÕ ho¹ch so víi kú b¸o c¸o.
IWKH : ChØ sè n¨ng suÊt lao ®éng kú kÕ ho¹ch so víi kú b¸o c¸o.
TÝnh quü l¬ng kÕ ho¹ch ( QKH )
: Lµ tæng s¶n lîng kÕ ho¹ch.
Ph¬ng ph¸p tæng thu trõ tæng chi:
QTL + K = ( C + V+ M) – ( C1 + C2 + E)
QTL + K: Quü tiÒn l¬ng céng víi c¸c quü kh¸c.
: Tæng doanh thu cña doanh nghiÖp.
1+ C2 +E: Chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n, vËt t, nguyªn liÖu vµ c¸c kho¶n ph¶i nép.
X¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng c¨n cø vµo ®¬n gi¸.
QTL = §G*K
QTL: Quü l¬ng thùc hiÖn.
§G: §¬n gi¸.
K: ChØ tiªu s¶n xuÊt kinh doanh t¬ng øng víi chØ tiªu giao ®¬n gi¸.
Ph¬ng ph¸p dùa vµo ®Þnh møc lao ®éng vµ c¸c th«ng sè kh¸c. theo nghÞ ®Þnh 28/CP cña ChÝnh phñ ngµy 28/3/1997, th«ng t híng dÉn 13/ L§TB-XH NGµY 10/04/1997. nguyªn t¾c chung lµ c¸c s¶n phÈm dÞch vô nhµ níc ®Òu ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng . Nhµ níc qu¶n lý tiÒn l¬ng vµ thu nhËp cña ngêi lao ®éng qua ®Þnh møc cña ngêi lao ®éng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng vµ tiÒn l¬ng thùc hiÖn cña doanh nghiÖp .
X¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng n¨m kÕ ho¹ch ( tæng VKH ) ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng.
Tæng VKH = ( L§B*TLmin( Hcb+Hpc)+ Vgt )* 12
L§B: Lao ®éng biªn.
TLmin: TiÒn l¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp .
Hcb ,Hpc : HÖ sè cÊp bËc, hÖ sè phô cÊp b×nh qu©n.
Vgt: Quü l¬ng bé phËn gi¸n tiÕp.
X¸c ®Þnh quü l¬ng chung n¨m kÕ ho¹ch .
åVC =åVKH+Vpc+ Vbs+ Vtg
víi Vpc , Vbs , Vtg lÇn lît lµ quü kÕ ho¹ch, phô cÊp bæ sung, thªm giê.
åVC : x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch chØ tiªu l¬ng cho doanh nghiÖp .
3.4.Ph¬ng ph¸p x©y ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng .
Cã hai bíc tiÕn hµnh x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng:
X¸c ®Þnh nhiÖm vô n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ , doanh nghiÖp cã thÓ chän c¸c chØ tiªu nh tæng s¶n phÈm, tæng doanh thu, lîi nhuËn ...
x¸c ®Þnh tæng quü l¬ng kÕ ho¹ch .
X©y dùng ®¬n gi¸ ( lùa chän ph¬ng ph¸p ).
C¸c ph¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng:
3.3.1. §¬n gi¸ tiÒn l¬ng trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm .
V®g = Vg + Tsp
Vg: tiÒn l¬ng giê, theo nghÞ ®Þnh 197/ CP ngµy 31/ 12/ 1994.
Tsp: møc lao ®éng cña ®¬n vÞ s¶n phÈm .
3.3.2. §¬n gi¸ tÝnh theo doanh thu.
V§G: Quü l¬ng kÕ ho¹ch
DTKH: Doanh thu kÕ ho¹ch
Trong ®ã CPKH lµ chi phÝ kÕ ho¹ch cha l¬ng
3.3.3. TÝnh trªn tæng doanh thu trõ chi phÝ.
3.3.4. §¬n gi¸ tÝnh trªn lîi nhuËn.
LNKH: Lîi nhuËn kÕ ho¹ch.
C¨n cø bèn ph¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng . c¬ cÊu tæ chøc vµ ®Æc ®iÓm riªng cña ®¬n vÞ doanh nghiÖp tiÕn hµnh x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh ( th«ng t 13/ BL§ -XH ngµy 10/04/1997 )
C¸c doanh nghiÖp cã c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc th× x©y dùng mét ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tæng hîp, víi doanh nghiÖp gåm c¶ thµnh viªn h¹ch to¸n ®é lËp vµ h¹ch to¸n phô thuéc vµo hai lo¹i h×nh s¶n phÈm dÞch vô lµ cá thÓ quy ®æi ®îc hay kh«ng.
3.4. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng.
Lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng hîp lýcã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng h¬pù lý n©ng cao chÊt loùng s¶n phÈm, víi môc ®Ých ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña doanh nghiÖp trong lÜnh vùc tiÒn l¬ng mµ Nhµ nuøc quy ®Þnh. VÒ nguyªn t¾c cã hai h×nh thøc chñ yÕu ®ã lµ: tr¶ l¬ng theo thêi gian vµ tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
3.4.1 Tr¶ l¬ng theo thêi gian.
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng mµ sè tiÒn tr¶ cho ngêi lao ®éng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc vµ tiÒn l¬ng cña mét ®¬n vÞ thêi gian (giê hoÆc ngµy). Nh vËy, tiÒn l¬ng theo thêi gian phô théc vao hai yÕu tè:
Møc tiÒn l¬ng trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
Thêi gian ®ã lµm viÖc
TiÒn l¬ng tr¶ l¬ng theo thêi gian chñ yÕu lµ ¸p dông ®èi víi nh÷ng ngêi l¸m c«ng t¸c qu¶n lý, cßn ®èi víi c«ng nh©n s¶n chØ nªn ¸p dông ë nh÷ng bé phËn kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c hoÆc tÝnh chÊt h¹n chÕ do viÖc tr¶ c«ng theop s¶n phÈm sÏ kh«ng ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng s¶n phÈm, kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Tuú theo yªu cÇu hoÆc ®Æc thï s¶n xuÊt viÖc tÝnh vµ tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thÓ thùc hiÖn theo hai c¸ch:
Tr¶ l¬g theo thêi gian gi¶n ®¬n ( giê, ngµy, th¸ng...)
3.4.1.1. ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n.
Lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng mµ tiÒn l¬ng nhËn ®îc cña mçi ngêi c«ng nh©n do møc l¬ng cÊp bËc cao hay thÊp vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ Ýt hay nhiÒu quyÕt ®Þnh.
TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
L = LCB*T
Trong ®ã :
L: L¬ng nhËn ®îc
LCB: L¬ng cÊp bËc
T: L¬ng thêi gian lµm viÖc thùc tÕ
ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy chØ ¸p dông ë nh÷ng n¬i khã ®Þnh møc lao ®éng, khã ®¸nh gi¸ c«ng viÖc mét c¸ch chÝnh x¸c. Cã 3 lo¹i tiÒn l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n:
L¬ng giê: TÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc vµ sè giê lµm viÖc .
L¬ng ngµy: TÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc th¸ng.
+ ¦u ®iÓm cña h×nh thøc l¬ng nµy lµ: §¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n. H¬n n÷a ngêi c«ng nh©n cá thÓ tÝnh ®îc tiÒn c«ng mµ m×nh ®îc lÜnh.
+ Nhîc ®iÓm lµ: H×nh thøc tr¶ l¬ng nµy cßn mang tÝnh b×nh qu©n nªn kh«ng khuyÕn khÝch viÖc sö dung hîp lý thêi gian lµmviÖc, tiªt kiÖm nguyªn vËt liÖu, kh«ng tËp trung c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
3.4.1.2 Tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thëng.
Theo h×nh thøc nµy th× tiÒn l¬ng ngêi lao ®éng nhËn ®îc gåm tiÒn l¬ng thêi gian lao ®«ng gi¶n ®¬n vµ mét kho¶n tiÒn thëng khi ®¹t ®îc nh÷ng chØ tiªu vÒ sè lîng hoÆc chÊt lîng ®· quy ®Þnh nh: N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng chÊt lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm vËt t hoÆc hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô ®îc giao...
H×nh thøc nµy chñyªó ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n phô lµm viÖc, phôc vô nh c«ng nh©n söa ch÷a, ®iÒu chØnh thiªt bÞ... Ngoµi ra cßn ¸p dông cho c«ng nh©n chÝnh lµm viÖc ë nh÷ng kh©u s¶n xuÊt cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao, tù ®éng ho¸ hoÆc nh÷ng c«ng viÖc tuyÖt ®èi ph¶i ®¶m b¶o chÊt lîng.
ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ph¶n ¸nh tr×nh ®é thµnh tÝch c«ng t¸c th«ng qua c¸c chØ tiªu xÐt thëng ®· ®¹t ®îc.
Do vËy nã khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ kªt qu¶ c«ng t¸c cña m×nh. Do ®ã cïng víi ¶nh hëng cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt chÕ ®é tiÒn l¬ng ngµy cµng ®îc më r«ng h¬n
3.4.2 H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
Do cã sù kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ®o¹n chÕ biÕn nªn c¸c doanh nghiÖp ®· ¸p dông réng r·i c¸c h×nh thøc thøc tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm víi nhiÒu chÕ ®é linh ho¹t. §ay lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng mµ sè tiÒn ngêi lao ®éng ®îc nhËn c¨n cø vµo ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng, sè l¬ng, chÊt lîng s¶n phÈm hoµn thµnh, vµ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Trong ®ã :
Lsp: L¬ng theo s¶n phÈm
Qi: Khèi lîng s¶n phÈm i s¶n xuÊt ra
§gi: §¬n gi¸ tiÒn l¬ng mét s¶n phÈm i
i: sè lîng s¶n phÈm i
+ ¦u ®iÓm: TiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm c¨n cø trùc tiÕp vµo kÕt qu¶ lao ®éng s¶n xuÊt cña mçi ngêi. NÕu hä hoµn thµnh ®îc nhiªu s¶n phÈm hoÆc s¶n phÈm cã chÊt lîng cao th× sÏ ®îc tr¶ l¬ng cao h¬n vµ ngîc l¹i. ChÝnh v× vËy nã cã t¸c dông khuyÕn klhÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña m×nh, tÝch cùc cè g¾ng h¬n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tËn dông tèi ®a kh¶ n¨ng lµm viÖc, n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng lao ®éng. H¬n n÷a tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cßn cã t¸c dông khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng häc tËp n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ kü thuËt tÝch cùc s¸ng t¹o vµ ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo qu¸ trinh s¶n xuÊt, ®iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho hä tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi møc ®é nhanh h¬n, s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt lîng cao.
+ Nhîc ®iÓm: Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm ®ßi hái cã sù chuÈn bÞ nh©t ®Þnh nh: §Þnh møc lao ®éng, x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cho mét s¶n phÈm, thèng kª, nghiÖm thu s¶n phÈm, ®¶m b¶o tæ chøc vµ phôc vô tèt n¬i lµm viÖc.
C¨n cø vaod ®¬n gi¸ s¶n phÈm vµ ®«i tîng tr¶ c«ng, h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã c¸c loai sau:
3.4.2.1. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n.
ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ®îc ¸p dông r«ng r·i víi nh÷ng ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn qua tr×nh s¶n xuÊt cña hä mang tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi, c«ng viÖc cã ®Þnh møc thêi gian, cã thÓ thèng kª, kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch cô thÓ vµ riªn biÖt.
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng cã tÝnh chÊt cè ®Þnh ®îc tÝnh theo c«ng thøc
§g= L*T hoÆc
Trong ®ã :
§g: §¬n gi¸ s¶n phÈm
L:L¬ng theo cÊp bËc c«ng viÖc hoÆc møc l¬ng giê
T: Møc thêi gian hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
Q: Møc s¶n lîng cña ngêi lao ®éng trong kú
Khi ®ã tiÒn c«ng cña c«ng nh©n ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Lcn= §g * Q1
Trong ®ã:
Lcn : TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n
Q1 : khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh
+ ¦u ®iÓm næi bËt cña chÕ ®é nµy lµ: KÕt hîp ®uîc mãi quan hÖ giòa tiªn c«ng va kÕt qu¶ lao ®éng cña hé ®îc thÓ hiÖn râ rµng lµm cho quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®«ng g¾m chÆt vãi nã sau ®ã kÝch thÝch c«ng nh©n cã g¾n n¨ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n,n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng.
§ång thêi h×nh thóc nµy còng dÔ hiÓu nªn c«ng nh©n cã thÓ tÝnh ®uîc sè tiÒn nhËn ®uîc khi hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt.
+ Nhîc ®iÓm: Tuy nhiªn chÕ ®é lu¬ng cßn lµm cho nguêi lao ®éng dÔ ch¹y theo sè lîng mµ coi nhÑ chÊt luîng s¶n phÈm, Ýt quan t©m tíi viÖc sö dông tèt m¸y mãc vµ thiªt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu, Ýt quan t©m tíi ch¨m lo ®Õn c«ng viÖc cña tËp thÓ.
3.4.2.2. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ.
ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ¸p dông ®Ó tr¶ cho mét sè lao ®éng thêng ¸p dông trong nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái tËp thÓ c«ng nh©n cïng thùc hiÖn, cã ®Þnh møc thêi gian dµi,khã x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña tõng c¸ nh©n.
C«ng thøc tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng nh sau:
NÕu tæ hoµn thµnh mét s¶n phÈm trong kú.
Trong ®ã: §G: §¬n gi¸ tÝnh theo s¶n phÈm tËp thÓ.
LCB : Tæng tiÒn l¬ng theo cÊp bËc c«ng c«ng nh©n.
Q: Møc s¶n lîng cña c¶ tæ .
T: Møc thêi gian cña c¶ tæ.
TiÒn c«ng cña c¶ tæ, nhãm c«ng nh©n tÝnh theo c«ng thøc:
LNCN= §G *Q
Trong ®ã: LNCN: TiÒn l¬ng cña nhãm c«ng nh©n .
§G: §¬n gi¸ tÝnh theo s¶n phÈm .
Q:Khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ®îc.
Sau khi x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng c¶ ®¬n vÞ th× tiÕn hµnh chia l¬ng cho tõng c«ng nh©n. Tuú theo tÝnh chÊt tuú theo tÝnh chÊt c«ng viÖc mµ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong hai ph¬ng ph¸p chia l¬ng sau:
Chia l¬ng theo giê_hÖ sè: TiÕn hµnh qua ba bíc:
- Quy ®æi giê thùc tÕ lµm viÖc cña tõng c«ng ë tõng bËc kh¸c nh¶ua sè giê lµm viÖccña c«ng nh©n b©cj nh©n bËc 1,Tæng sè giê hÖ sè ®¬c tÝnh b»ng c¸ch lÊy giê lµm viÖc cña c«ng nh©nvíi hÖ sè cÊp bËc cña ngêi ®ã sau ®ã tæng hîp cho c¶ tæ.
- TÝnh tiÒn l¬ng mét giê theo hªs b»ng c¸ch lÊy tiÒn c¶ tæ chia cho tæng sè giê hÖ sè cña c¶ tæ ®· tÝnh ®æi.
- TÝnh tiÒn l¬ng cho tõng c«ng nh©n b»ng c¸ch lÊy tiÒn l¬ng thùc tÕ cña mét giê nh©n víi sè giê lµm viÖc
Chia l¬ng theo hÖ sè ®iÒu chØnh:lµm 3 bíc:
- X¸c ®Þnh hÖ sè ®iÒu chØnh cho c¶ tæ b»ng c¸ch lÊy táng tiÒn l¬ng thùc lÜnh chia cho sè tiÒn long thùc tÕ nhËn ®îc.
- TÝnh tiÒn l¬ng cho tõng ngêi c¨n cø vµo hÖ sè ®iÒu chØnh vµ tiÒn l¬ng ®· cÊp bËc cña mçi ngêi.
+¦u ®iÓm: H×nh thøc nµy khuyÕn khÝch c«ng nh©n trong tæ, nhãm n©ng cao tr¸ch nhiÖm tríc tËp thÓ, quan t©n ®Õn kÕt qu¶ cña c¶ tæ, ®ång thêi quan t©mm ®Õn nhau h¬n ®Ó gióp nhau cïng hoµn thµnh c«ng viÖc, khuyÕn khÝch c¸c tæ hoµn thµnh c«ng viÖc, khuyÕn khÝch c¸c tæ lao ®éng lµm viÖc theo m« h×nh tæ chøc lao ®éng theo tù qu¶n
+Nhîc ®iÓm: Sè lîng cña mçi c«ng nh©n kh«ng trùc tiÕp quyÕt ®Þnh tiÒn c«ng cña hä nªn Ýt kÝch thÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt c¸ nh©n.
3.4.2.3.Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp:
Thùc chÊt cña h×nh thøc nµylµ dùa vµo c«ng nh©n chÝnh ®Ó tÝnh l¬ng cho c«ng nh©n phô. H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp c«ng viÖc cña c«ng nh©n chÝnh vµ c«ng nh©n phô g¾n liÒn víi nhau nªn kh«ng trùc tiÕp tÝnh ®îc l¬ng s¶n phÈm cho c¸c c¸n bé vµ c«ng nh©n kh¸c.
C¨n cø vµo ®Þnh møc s¶n lîng vµ møc ®é hoµn thµnh ®Þnh møc cña c«ng nh©n chÝnh ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ s¶n phÈm gi¸n tiÕp vµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp cña c«ng nh©n phô. TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp ®îc tÝnh theo hai bíc.
Bíc 1: tÝnh ®¬n gi¸ :
§g =
Trong ®ã:
§g : §¬n gi¸ tÝnh theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp.
L: L¬ng cÊp bËc th¸ng c«ng nh©n phô, phôc vô.
M : Møc phôc vô cña c«ng nh©n phô - phô trë.
Q : Sl cña mét c«ng nh©n chÝnh.
Bíc 2: TÝnh l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp.
L1 = §g x Qth
Trong ®ã:
L1 : TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô.
§g : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng phôc vô.
Qth : Sl thùc hiÖn trong th¸ng cña c«ng nhaan chÝnh.
Ngoµi ra:
TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phôc vô cßn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Trong ®ã:
In : Lµ chØ sè hoµn thµnh n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh.
+ ¦u ®iÓm c¬ b¶n cña h×nh thøc nµy: Lµm cho mäi c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Òu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ ch¸at lîng s¶n phÈm, cè t¸c dông lµm cho ngêi lao ®äng ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o vµ tÝch cùc c¶i tiÕn lao ®éng ®Ó tèi u ho¸ qu¸ tr×nh lµm viÖc. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt kinh doanh.
+ Nhîc ®iÓm: ViÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n phøc t¹p nhiÒu khi khã chÝnh x¸c dÉn ®Õn bi quan cho ngêi lao ®éng...
3.4.2.4. TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn.
ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ¸p dông ë nh÷ng kh©u träng yÕu cña s¶n xuÊt hoÆc khi s¶n xuÊt ®ang khÈn tr¬ng mµ xÐt thÊy viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i ë kh©u nµy cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt ë nh÷ng kh©u kh¸c cã liªn quan, gãp phÇn hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp.
C«ng thøc tÝnh:
L lt = §gxQt + §g x k(Q1-Q0)
Trong ®ã:
L lt : Tæng tiÒn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm luü tiÕn.
§g : ®¬n gi¸ cè ®Þnh tÝnh theo s¶n phÈm.
Q1: s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh.
Q0 : S¶n lîng ®¹t dîc møc khëi ®iÓm.
K : Tû lÖ t¨ng thªm ®Ó cã ®îc ®¬n gi¸ luü tiÕn.
+ ¦u ®iÓm cña h×nh thøc tiÒn l¬ng nµy lµ khuyÕn khÝch c«ng nh©n t¨ng nhanh sè lîng s¶n phÈm lµm cho tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nªn ph¹m vi nhá ¸p dông chØ víi kh©u chñ yÕu cña d©y chuyÒn hoÆc vµo nh÷ng thêi ®iÓm nhu cÇu thÞ trêng vÒ lo¹i s¶n phÈm ®ã rÊt lín hoÆc vµo thêi ®iÓm cãnguy c¬ kh«ng hoµn thµnh hîp ®ång kinh tÕ.
+ Nhîc ®iÓm :
¸p dông chÕ ®é nµy dÔ lµm cho tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña nh÷ng kh©u ¸p duþng tr¶ l¬ng luü tiÕn.
Trong doanh nghiÖp ®Ó h×nh thøc tiÒn l¬ng nµy cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý:
._.
- Thêi gian tr¶ l¬mng khoong nªn quy ®Þnh qu¸ r¾n ®Î tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng hoµn thµnh møc lao ®éng h¨µng th¸ng mµ l¹i ®îc hëng l¬ng cao do cã l¬ng luü tiÕn.
- §¬n gi¸ n©ng cao nhiÒu hay Ýt ph¶i c¨n có vµo møc ®é quan träng cña bé phËn s¶n xuÊt ®ã quyÕt ®Þnh, kh«ng nªn ¸p dông mét c¸ch réng r·i trµn lan.
3.4.3.5. Tr¶ l¬ng kho¸n.
H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp kh«ng ®Þnh møc ®îc chi tiÕt cho tõng c«ng viÖc hoÆc®Þnh møc ®îc nhng kh«ng chÝnh x¸c hoÆc nh÷ng c«ng viÖc nÕu dao toµn bé khèi lîng c«ng viÖc cho c«ng nh©n hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
C«ng thøc tÝnh:
LI = §gk*QI
Trong ®ã:
LI : TiÒn l¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®îc.
§gk : §¬n gi¸ kho¸n cho mét s¶n phÈm hay c«ng viÖc.
QI : Sè lîng s¶n phÈm ®îc hoµn thµnh.
+ H×nh thøc nµy cã u ®iÓm: KhuyÕn khÝch c«ng nh©n hoµn thµnh nhiÖm vô tíc thêi h¹n, ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng viÖc th«ng qua hîp ®ång giao kho¸n.
Nhîc ®iÓm: Tuy nhiªn víi h×nh thøc nµy th× khã tÝnh to¸n ®¬n gi¸, ph¶i hÕt søc chÆt chÏ tû mû ®Î x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn ll¬ng chÝnh x¸c cho c«ng nh©n nhËn kho¸n.
3.4.3.6 ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm cã thëng.
ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm cã thëng thùc chÊt tiÒn l¬ng bao gåm: Mét phÇn tr¶ theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn thµnh vµ mét phÇn tiÒn thëng dùa vµo sè s¶n phÈm hoµn thµnh vît møc.
C«ng thøc tÝnh:
Lth=L +
Trong ®ã
Lth:tiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng.
L:tiÒn l¬ng tr¶ theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh.
m: tØ lÖ phÇn tr¨m tiÌn thëng.
h: tØ lÖ phÇn tr¨m hoµn thµnh vît míc s¶n lîng ®îc tÝnh thëng.
+¦u ®iÓm: khuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc hoµn thµnh vît møc s¶n lîng
+Nhîc ®iÓm: ViÖc x¸c ®Þnh ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tÝnh thëng kh«ng chÝnh x¸c cã thÓ lµm t¨ng chi phÝ tiÒn.
Ngoµi nh÷ng h×nh thøc tiÒn l¬ng chñ yÕu nãi trªn theo nghÞ ®Þnh 317/CT -H§BT ngµy 01/09/1990 c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông h×nh thøc tr¶ l¬ng theo ®Þnh møc biªn chÕ (kho¸n quü l¬ng) . Doanh nghiÖp ¸p dông ®Þnh møc biªn chÕ th× quÜ l¬ng chÕ ®é b»ng tæng lao ®éng ®Þnh møc lao ®éng hîp lÝ (sau khi ®· s¾p xÕp l¹i lao ®éng, kiÖn toµn bé m¸y qu¶n lÝ x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô vµ biªn chÕ c¸c phßng ban). C«ng ty tÝnh to¸n vµ kho¸n quü l¬ng cho c¸c phßng ban, bé phËn theo nguyªn t¾c hoµn thµnh kÕ ho¹ch c«ng t¸c. NÕu chi phÝ bé m¸y gi¸n tiÕp Ýt th× thu nhËp cao, ngîc l¹i kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch chi phÝ nhiÒu, biªn chÕ lín th× thu nhËp Ýt.
3.5. §Þnh møc lao ®éng.
Cã hai ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®Þnh møc lao ®éng:
3.5.1 X¸c ®Þnh ®Þnh møc lao ®éng cho ®¬n vÞ s¶n phÈm.
Nguyªn t¾c :
Møc lao ®éng tæng hîp cho ®¬n vÞ s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së xem xÐt kiÓm tra x¸c ®Þnh hao phÝ lao ®éng hîp lÝ ddÓ thùc hiÖn c¸c nguyªn c«ng.
§Þnh møc lao ®éng tæng hîp tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm nµo ph¶i thÝnh ®óng theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã, kh«ng tÝnh sãt, tÝnh trïng c¸c kh©u c«ng viÖc, kh«ng ®îc tÝnh nh÷ng hao phÝ lµm ra s¶n phÈm phô söa ch÷a lín, hiÖn ®¹i ho¸ thiÕt bÞ vµ c¸c viÖc kh¸c.
3.5.1.1.Ph¬ng ph¸p tÝnh.
KÕt cÊu ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp cho ®¬n vÞ s¶n phÈm :
Møc hao phÝ lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh.
Møc hao phÝ cña lao ®éng phôc vô.
Møc hao phÝ cña lao ®éng qu¶n lý.
Tsp= Tcn + Tpv + Tql=Tsx+Tql
Tsp:Møc lao ®éng tæng hîp tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm.
Tcn :Møc lao ®éng c«ng nghÖ
Tpv:Møc lao ®éng phôc vô
Tql:Møc lao ®éng qu¶n lý
Tsx: Møc lao ®éng s¶n xuÊt
§¬n vÞ tÝnh møc lao ®éng tæng hîp lµ: giê-ngêi cho ®¬n vÞ s¶n phÈm hiÖn vËt.
3.5.1.2Ph¬ng ph¸p x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp cho ®¬n vÞ s¶n phÈm cã hai c¸ch.
C¸ch mét: X©y dùng ®Þnh møc lao ®éng tõ c¸c thµnh phÇn kÕt cÊu theo c«ng thøc tæng qu¸t trªn.
Tinh Tcn :B»ng tæng thêi gian ®Þnh møc cña nh÷ng c«ng nh©n chÝnh thùc hiÖn c¸c nguyªn c«ng theo quy tr×nh c«ng nghÖ.
TÝnh Tpv: B»ng tæng thêi gian ®Þnh møc ®èi víi lao ®éng phô trî trong c¸c doanh nghiÖp vµ lao ®éng cña c¸c ph©n xëng phô trî thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã. Tpv cã thÓ tÝnh tû lÖ % so víi Tcn.
TÝnh Tql : B»ng thêi gian lao ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm c¸c ®èi tîng sau:
Héi ®ång qu¶n trÞ ban kiÓm so¸t.
Viªn chøc qu¶n lý doanh nghiÖp vµ bé ®iÒu chØnh
C¸n bé chuyªn tr¸ch lµm c«ng t¸c ®oµn, §¶ng
Tql cña c¸c ®èi täng trªn ®îc tÝnh theo ®Þnh biªn cña tõng lo¹i ®èi tîng hoÆc tÝnh theo tØ lÖ % so víi lao ®éng s¶n xuÊt ( Tsx ).
C¸ch hai: X©y dùng ®Þnh møc theo sè lao ®éng cÇn thiÕt c¸c doanh nghiÖp cha cã ®iÒu kiÖn x©y dùng ®Þnh møc hteo c¸ch mét th× t¹m thêi x©y dùng ®Þnh møc theo sè lao ®éng cÇn thiÕt.
Sau khi x¸c ®Þnh th«ng sè kÜ thuËt vµ khèi lîng tõng lo¹i s¶n phÈm th× ph¶i tiÕn hµnh chÊn chØnh vµ c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng theo kinh nghiÖm tiªn tiÕn ®èi víi tõng d©y chuyÒn vµ toµn bé doanh nghiÖp.
3.5.2. Ph¬ng ph¸p ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp theo ®Þnh biªn.
3.5.2.1Nguyªn t¾c.
Khi x¸c ®Þnh møc ®Þnh biªn lao ®éng theo nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ®îc tÝnh nh÷ng lao ®éng lµm s¶n phÈm phô kh«ng thuéc nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh ®îc giao, lao ®éng s÷a ch÷a lín vµ hiÖn ®¹i ho¸ thiÕt bÞ, s÷a ch÷a lín nhµ xëng, c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n, chÕ t¹o, l¾p thiÕt bÞ vµ c¸c viÖc kh¸c.
3.5.1.2Ph¬ng ph¸p
Víi c¸ch nµy kh«ng thÓ x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm, ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh sè lîng lao ®éng biªn hîp lÝ cña tõng bé phËn tham gia s¶n xuÊt kinh doanh.
L®b=Lyc+Lpv+Lbs+Lql
L®b:Lao ®éng ®Þnh biªn cña doanh nghiÖp
Lyc:Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
Lpv:Lao ®éng ®Þnh biªn phôc vô
Lbs:Lao ®éng ®Þnh biªn bæ sung
Lql :Lao ®éng ®Þnh biªn qu¶n lý
C¸ch tÝnh lao ®éng bæ sung:
Lbs=( Lyc + Lpv)
trong ®ã
Lyc: ®îc tÝnh theo ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp lao ®éng qu¶n lÝ cña tõng bé phËn. §Þnh biªn nµy ®îc tÝnh trªn c¬ së yªu cÇu, khèi lîng c«ng viÖc.
Lpy:§îc tÝnh cho khèi lîng c«ng viÖc phô trî, phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh, Lpy b»ng ®Þnh biªn hoÆc tØ lÖ % so víi ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp.
3.6.X¸c ®Þnh møc l¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng.
- X¸c ®Þnh hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm so víi møc l¬ng tèi thiÓu
K®c = K1 + K2
Trong ®ã:
K®c: hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm;
K1: HÖ sè ®iÒu chØnh theo vïng.
K2: HÖ sè ®iÒu chØnh theo ngµnh.
Sau khi x¸c ®Þnh hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm tèi ®a ( K®c = K1 + K2 ), doanh nghiÖp ®îc phÐp lùa chän c¸c hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm trong khung cña m×nh ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ phï hîp víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ,kinh doanh , mµ díi h¹n díi lµ møc l¬ng tèi thiÓu chung do ChÝnh phñ quy ®Þnh ( 210.000 ®ång/ th¸ng )vµ díi h¹n trªn ®îc tÝnh nh sau:
TLmin®c= TLmin* ( 1+ K®c )
Trong ®ã:
TLmin®c: tiÒn l¬ng tèi thiÓu ®iÒu chØnh tèi ®a doanh nghiÖp ®îc phÐp ¸p dông;
TLmin: lµ møc l¬ng tèi thiÓu chung do ChÝnh phñ quy ®Þnh, còng lµ díi h¹n díi cña khung l¬ng tèi thiÓu:
Nh vËy, khung l¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp lµ TLmin ®Õn TLmin®c. Doanh nghiÖp cã thÓ chän bÊt cø møc l¬ng tèi thiÓu nµo n¨m trong khung l¬ng nµy , nÕu ®¶m b¶o ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh.
4.BiÖn ph¸p ®iÒu hµnh
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng qu¶n lý tiÒn l¬ng ,chñ thÓ qu¶n lý ph¶i thùc hiÖn ®ång bé rÊt nhiÒu chøc n¨ng lËp kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng , tæ chøc tiÒn l¬ng , l·nh ®¹o, kiÓm tra ®æi míi trong ®ã chøc n¨ng ®iÒu hµnh cã mét vÞ trÝ kh¸ quan träng.
§iÒu hµnh lµ kü n¨ng lµm viÖc víi con ngêi trong néi bé hÖ thèng vµ c¸c tæ chøc bªn ngoµi vµ m«i trêng cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh qu¶n lý tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp .
Phèi hîp c¸c bé phËn c¬ qua phßng ban tham gia thùc hiÖn .
KhuyÕn kÝch ®éng viªn nh÷ng c¸ nh©n vµ c¸c phßng ban, tham gia vµo c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng.
ThiÕt lËp mèi quan hÖ víi m«i trêng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh qu¶n lý.
5. BiÖn ph¸p kiÓm tra
KiÓm tra lµ chøc n¨ng quan träng cña qu¸ tr×nh qu¶n lý tiÒn l¬ng. TÝnh chÊt quan träng cña kiÓm tra ®îc thÓ hiÖn ë c¶ hai mÆt , kiÓm tra lµ c«ng cô quan träng ®Ó nhµ qu¶n lý ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt vµ cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh. MÆt kh¸c th«ng qua kiÓn tra, c¸c ho¹t ®éng sÏ ®îc thùc hiÖn tèt h¬n vµ gi¶m bít ®îc sai sãt n¶y sinh.
KiÓm tra lµ qu¸ tr×nh xem xÐt c¸c ho¹t ®éng nh»m môc ®Ých lµm cho c¸c ho¹t ®éng ®¹t kÕt qu¶ tèt h¬n, ®ång thêi kiÓm tra gióp ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt, lÖch l¹c ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng ®îc thùc hiÖn ®óng híng.
5.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ trong qu¸ tr×nh kiÓm tra.
5.1.1 C¸c nguån thu thËp sè liÖu
Tµi liÖu thèng kª t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt , kÕ ho¹ch n¨ng suÊt lao ®éng, kÕ ho¹ch sè lîng ngêi lµm viÖc trong doanh nghiÖp .
Tµi liÖu sö dông quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp .
tµi liÖu kh¶o s¸t thùc tiÔn.
C¸c v¨n b¶n Nhµ níc vÒ lao ®éng vµ tiÒn l¬ng
§Ó tiÕn hµnh kiÓm tra qu¸ tr×nh qu¶n lý tiÒn l¬ng ta c¨n cø vµo :
5.1.2 c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸
®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp ngêi ta thêng dïng c¸c chØ tiªu sau:
5.1.1.1 nhãm chØ tiªu ®o lêng møc ®é thùc hiÖn quü tiÒn l¬ng bao gåm:
Møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi) tuyÖt ®èi quü tiÒn l¬ng
Møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) tuyÖt ®èi quü tiÒn l¬ng lµ hiÖu sè gi÷a quü l¬ng thùc hiÖn vµ quü l¬ng kÕ ho¹ch.
Ttd = QLTH - QKH
Trong ®ã:
Ttd: møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) tuyÖt ®èi quü tiÒn l¬ng.
QLTH:Quü l¬ng thùc hiÖn
QLKH: Quü l¬ng kÕ ho¹ch
NÕu kÕt qu¶ lµ d¬ng: vît chi, ©m lµ tiÕt kiÖm
ChØ tiªu møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) tuyÖt ®èi quü tiÒn l¬ng cho phÐp biÕt ®îc møc ®é tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) thùc tÕ quü tiÒn l¬ng ë doanh nghiÖp .
Møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) t¬ng ®èi quü tiÒn l¬ng lµ sù so s¸nh gi÷a quü tiÒn l¬ng thùc hiÖn vµ quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch sau khi ®· ®iÒu chØnh quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch theo møc ®é hoµn thµnh cña c¸c chØ tiªu kh¸c. nÕu kÕt qu¶ d¬ng : vît chi t¬ng ®èi , nÕu ©m: tiÕt kiÖm t¬ng ®èi.
Trong ®ã: TTG§: Møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) t¬ng ®èi quü tiÒn l¬ng
K: hÖ sè ®iÒu chØnh quü tiÒn l¬ng kÕ møc
HÖ sè k cña c«ng thøc trªn ®îc tÝnh c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vît møc c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch kh¸c, ®Æc biÖt lµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch n¨ng suÊt lao ®éng.
XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tæ chøc tiÒn l¬ng , trong ®ã ®Æc biÖt lµ chØ tiªu tèc ®é ®Ó t¨ng tiÒn l¬ng ph¶i lu«n lu«n nhá h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng . v× vËy, th«ng thêng ngêi ta quy ®Þnh cø 1% hoµn thµnh chØ tiªu nµo ®ã th× tiÒn l¬ng sÏ t¨ng bao nhiªu.tõ ®ã tÝnh ra ®îc k.
VÝ dô theo quy ®Þnh c¶ ngµnh X:
Cø 1% hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng sÏ ®îc t¨ng lµ 0,15%. Cø 1% hoµn thµnh møc kÕ ho¹ch n¨ng suÊt lao ®éng tiÒn l¬ng sÏ t¨ng 0,2%.gi¶ sö kÕt qu¶ xÝ nghiÖp Y hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt 110% vµ hoµn thµnh kÕ ho¹ch n¨ng suÊt lao ®éng lµ 120%; nh vËy:
k =( 10 *0,15 ) + ( 20 + 0,2) = 5,5%
Sau khi x¸c ®Þnh môc tiªu tiÕt kiÖm ( vît chi ) tuyÖt ®èi vµ t¬ng ®èi chung cña toµn xÝ nghiÖp, cÇn ph¶i tÝnh to¸n chi tiÕt h¬n tõng lo¹i quü l¬ng cÊu thµnh nªn quü tiÒn l¬ng chung cña doanh nghiÖpnh: quü tiÒn l¬ng cña gi¸m ®èc vµ kÕ to¸n trëng, quü tiÒn l¬ng cña c¸n bé qu¶n lý, quü tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ... viÖc tÝnh to¸n mét c¸ch chi tiÕt cho phÐp chóng ta biÕt møc ®é sö dông cña tõng lo¹i quü l¬ng, ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi tõng lo¹i lao ®éng .
ViÖc sö dông chØ tiªu møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) t¬ng ®èi cho chóng ta biÕt ®îc møc quy ®Þnh møc quy ®Þnh cho phÐp tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chi ) tuyÖt ®èi vµ t¬ng ®èi cho chóng ta biÕt xu híng sö dông quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp.
5.1.1.2. KiÓm tra qua ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi t×nh h×nh thùc hiÖn quü tiÒn l¬ng.
Th«ng thêng cã 2 nh©n tè c¬ b¶n ¶nh hëng tíi quü tiÒn l¬ng lµ:
Thø nhÊt: ¶nh hëng cña sù thay ®æi sè lîng ngêi lµm viÖc
Sè lîng ngêi lµm viÖc sÏ lû lÖ thuËn víi quü tiÒn l¬ng, do ®ã cÇn ph¶i ph©n tÝch kü vµ lîng ho¸ møc ®é ¶nh hëng cña nh©n tè nµy nh sau:
x¸c ®Þnh møc tiÕt kiÖm (hoÆc vît chØ) cña nh©n tè nµy tíi quü tiÒn l¬ng
Tt®l =TLKH x Dc
Trong ®ã: Tt®l: lµ møc tiÕt kiÖm (hoÆc vît chØ) tuyÖt ®èi quü tiÒn l¬ng do ¶nh hëng cña sù thay ®æi ngêi lµm viÖc.
TLKH: TiÒn l¬ng b×nh qu©n kú kÕ ho¹ch
Dc: Sè c«ng nh©n t¨ng (gi¶m)
TiÒn l¬ng b×nh qu©n kú kÕ ho¹ch ®îc tÝnh:
TLKH= QLKH/ CKH
Sè lao ®éng t¨ng ( gi¶m) ®îc tÝnh b»ng c¸ch so s¸nh sè lao ®éng kú thùc hiÖn so víi kú kÕ ho¹ch:
Dc= CTH- CKH
CTH, CKH: Sè lao ®éng kú thùc hiÖn vµ kú kÕ ho¹ch
Sau khi tÝnh ¶nh hëng cña sè lîng lao ®éng cña doanh nghiÖp nãi chung tíi quü tiÒn l¬ng cÇn ph¶i ®i s©u ph©n tÝch ¶nh hëng cña tõng lo¹i lao ®éng trong doanh nghiÖp tíi quü tiÒn l¬ng.
VÊn ®Ò ®Æt ra tiÕp theo lµ nhng nh©n tè nµo t¸c ®éng tíi sù biÕn ®éng cña sè lîng ngêi lµm viÖc cã nhiÒu, trong ®ã cã nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n nh:
¶nh hëng cña sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt.
Sù thay ®æi cña kÕt cÊu c«ng nh©n s¶n xuÊt.
Sù thay ®æi kÕt cÊu nghÒ nghiÖp cña c«ng nh©n
ViÖc sö dông c«ng nh©n theo tr×nh ®é thµnh th¹o
Sö dông thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n viªn...
Thø hai: ¶nh hëng cña sù thay ®æi vÒ tiÒn l¬ng b×nh qu©n, viÖc ph©n tÝch ®îc tiÕn hµnh nh sau:
X¸c ®Þnh møc tiÕt kiÖm (vît chØ) do ¶nh hëng cña nh©n tè nµy.
Tt®2= DL x CTH
Trong ®ã: Tt®2 lµ møc tiÕt kiÖm ( hoÆc vît chØ) quü tiÒn l¬ng do ¶nh hëng cña tiÒn l¬ng b×nh qu©n
DL: Møc t¨ng (gi¶m) tiÒn l¬ng b×nh qu©n
CTH: sè lîng ngêi lµm viÖc kú thùc hiÖn
Sù t¨ng, gi¶m tiÒn l¬ng b×nh qu©n ®îc tÝnh b»ng sù so s¸nh gi÷a tiÒn l¬ng b×nh qu©n kú thøc hiÖn so víi kú kÕ ho¹ch.
DL= TLTH- TLKH
sau khi ph©n tÝch ¶nh hëng cña nh©n tè nµy tíi quü tiÒn l¬ng nãi chung, cÇn ph©n tÝch kü ¶nh hëng cña tiÒn l¬ng b×nh qu©n cña tõng lo¹i c¸n bé nh©n viªn tíi quü tiÒn l¬ng.
Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi sù t¨ng gi¶m cña tiÒn l¬ng b×nh qu©n. C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi tiÒn l¬ng b×nh qu©n cã nhiÒu vµ cã t¸c ®éng kh¸c nhau tíi tõng lo¹i quü tiÒn l¬ng.
§èi víi quü tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt tËp trung ph©n tÝch:
+ Sù thay ®æi kÕt cÊu quü l¬ng: qu¸ tr×nh ph©n tÝch nh»m ph¸t hiÖn ra nh÷ng kho¶n môc t¨ng, gi¶m theo kÕt cÊu quü tiÒn l¬ng.
+ Mçi quan hÖ gi÷a cÊp bËc c«ng viÖc vµ cÊp bËc c«ng nh©n.
gi÷a cÊp bËc c«ng viÖc vµ cÊp bËc c«ng nh©n.
Gi÷a cÊp bËc c«ng viÖc vµ cÊp bËc c«ng nh©n cã mèi quan hÖ thèng nhÊt víi nhau, sù chªnh lÖch gi÷a cÊp bËc c«ng viÖc vµ cÊp bËc c«ng nh©n sÏ ¶nh hëng tíi tiÒn l¬ng b×nh qu©n.
§èi víi quü tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n cã thÓ do c¸c nguyªn nh©n sau:
+ XÕp bËc l¬ng thiÕu chÝnh x¸c
+ Sù thay ®æi kÕt cÊu tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt
+ Thùc hiÖn sai c¸c quy ®Þnh vÒ tiÒn l¬ng.
5.1.1.3 kiÓm tra ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tiÒn l¬ng.
ChØ tiªu tÝnh to¸n c¬ b¶n lµ so s¸nh mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch:
So s¸nh mçi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n cña kú thùc hiÖn so s¸nh víi kú kÕ ho¹ch. Tríc hÕt, tÝnh tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tiÒn l¬ng theo c«ng thøc:
IW=
IL=
Trong ®ã:
IW, IL tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n
WTH, WKH : møc n¨ng suÊt lao ®éng kú thùc hiÖn vµ kú kÕ ho¹ch
ITH, IKH: TiÒn l¬ng b×nh qu©n kú thùc hiÖn vµ kú kÕ ho¹ch.
Sau ®ã tÝnh mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña kú kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn:
SKH=
STH=
Trong ®ã:
SKH ,STH: Mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n kú kÕ ho¹ch vµ kú tæng hîp.
IWTH, IWKH: tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng kú thùc hiÖn vµ kú kÕ ho¹ch.
IITH, IIKH: tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n kú thùc hiÖn vµ kú kÕ ho¹ch.
Chó ý: IITH, IIKH: ®îc so s¸nh tõ kÕ ho¹ch cña n¨m ®ã so víi thùc hiÖn cña n¨m tríc.
Sau khi so s¸nh ta thÊy STH > SKH sÏ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ vµ ngîc l¹i.
Kh¶ n¨ng t¨ng, gi¶m cña gi¸ thµnh ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Z= ()d0
Trong ®ã : Z lµ % t¨ng, gi¶m gi¸ thµnh do t¨ng , gi¶m chi phÝ tiÒn l¬ng /1 ®¬n vÞ s¶n phÈm.
IW lµ chØ sè n¨ng suÊt lao ®éng
II lµ chØ sè tiÒn l¬ng b×nh qu©n ( tãc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n)
d0 lµ tû träng tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ thµnh Z ®îc tÝnh cho kú kÕ ho¹ch vµ kú thùc hiÖn. So s¸nh hai kh¶ n¨ng nµy cho ta thÊy xÝ nghiÖp ®· gi¶m gi¸ thµnh nhiÒu hay Ýt, do ®ã hiÖu qu¶ cao hay thÊp.
IIi . C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn qu¶n lý tiÒn l¬ng.
1.M«i trêng cña c«ng ty.
M«i trêng c«ng ty lµ nh©ntè ¶nh hëng m¹nh mÏ ®Õn c«ng t¸c qu¶n lÝ tiÒn l¬ng cña c«ng ty. Do ®ã cÇn ph¶i t¹o ra m«i trêng lµnh m¹nh trong c«ng ty.
1.1chÝnh s¸ch cña c«ng ty.
Do chÝnh s¸ch cña c«ng ty mµ c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l¬ng cÇn ph¶i thùc hiÖn. Nhng chÝnh s¸ch cña c«ng ty bao giê còng t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. chÝnh s¸ch tæ chøc cña c«ng ty ph¶i cã sù thay ®æi , ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty.
1.2. BÇu kh«ng khÝ cña c«ng ty .
BÇu kh«ng khÝ cña c«ng ty cã ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng. BÇu kh«ng khÝ cã khi thóc ®Èy hoÆc h¹n chÕ viÖc thùc hiÖn mét c«ng t¸c tiÒn l¬ng. Do ®ã cÇn ph¶i ®îc c¸c nhµ qu¶n lý t¹o ra víi møc ®é æn ®Þnh vµ thóc ®Èy mäi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty trong ®ã cã c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng.
1.3. C¬ cÊu tæ chøc c«ng ty.
C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty cã ¶nh hëng tíi c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý tiÒn l¬ng. Trong c«ng ty lín cã nhiÒu cÊp qu¶n lý th× c¬ quan qu¶n lý cÊp cao nhÊt thêng quyÕt ®Þnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý tiÒn l¬ng.
1.4. kh¶ n¨ng chi tr¶ cña c«ng ty.
Tµi chÝnh vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng tylµ yÕu tè quan träng cã ¶nh hëng c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng, ®Ó kh¶ n¨ng chi tr¶, ®Õn c¸c chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l¬ng trong c«ng ty.
2. ThÞ trêng lao ®éng.
2.1 TiÒn l¬ng trªn thÞ trêng.
Nã n»m ë vÞ trÝ c¹nh tranh gay g¾t, do ®ã c«ng ty cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó hoµn thiÖn ®îc c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng , ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c qu¶n lý cÇn lu ý.
2.2. C«ng ®oµn.
C«ng ®oµn trong c¸c doanh nghiÖp chØ ®ãng gãp m«t vÞ trÝ thø yÕu trong viÖc quyÕt ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng. C«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng cÇn ph¶i cã sù hç trî, can thiÖp cña c«ng ®oµn nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cho c«ng nh©n trong c«ng ty.
2.3. nÒn kinh tÕ vµ ph¸p luËt.
Qu¶n lý tiÒn l¬ng cña c«ng ty ph¶i ®îc dùa trªn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ph¸p luËt lµ c¨n cø ®Ó mäi c«ng ty tiÕn hµnh qu¶n lý tiÒn l¬ng, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty nhµ níc. C¸c c«ng ty ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh chung cña bé luËt ViÖt Nam.
3.B¶n th©n ngêi lao ®éng.
3.1. Sù hoµn thµnh c«ng t¸c .
C«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý tiÒn l¬ng c¨n cø v¸o sù hoµn thµnh c«ng t¸c cña ngêi lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh møc l¬ng phï hîp. NÕu nã x¸c ®Þnh phï hîp víi qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt cña hä th× nã sÏ thóc ®Èy kÝch thÝch hä lµm viÖc h¨ng say, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao.
3.2 Th©m niªn.
Th©m niªn cña ngêi lao ®éng cã ¶nh hëng ®Õn tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng. Do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng cïng c¨n cø vµo th©m niªn ®Ó x¸c ®Þnh møc l¬ng cho phï hîp víi mäi ®èi tîng lao ®éng . ngoµi ra cßng cã kinh nghiÖm tiÒm n¨ng cã ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng cña c«ng ty.
3.3. Tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng sö dông c«ng nghÖ trong c«ng viÖc .
§©y lµ hai yÕu tè g¾n chÆt vêi con ngêi nã cã ¶nh hëng t¬ng ®èi m¹nh mÏ tíi c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng. NÕu tr×nh ®é n¨n løc qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng sö dông c«ng nghÖ trong c«ng viÖc tèt th× sÏ t¹o ra ®îc doanh thu vµ lîi nhuËn lín vµ tõ ®ã thu ®îc quü l¬ng lín ®Ó dÔ dµng thùc hiÖn coong t¸c qu¶n lýtiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng.
4. B¶n th©n c«ng viÖc.
C«ng viÖc lµ yÕu tè chÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn tiÒn l¬ng cña mçi lao ®éng. Doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph¶i cã c«ng t¸c qu¶n lý phï hîp víi b¶n th©n c«ng viÖc, víi søc lùc cña ngêi lao ®éng bá ra.
5. ChÕ ®é chÝnh s¸nh cña nhµ níc vÒ lao ®éng tiÒn l¬ng.
ë níc ta, ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch quy ®Þnh vÒ ®é tuæi lao ®éng cho nguån nh©n lùc .
- §èi víi n÷ ®é tuæi lao ®éng tõ 15- 55
- §èi víi nam ®é tuæi lao ®éng 15- 60
- §é tuæi 12, 13,14 lµ díi tuæi lao ®éng vµ ®îc tÝnh b»ng 1/3 ngêi ë ®é tuæi lao ®éng .
- §é tuæi tõ 61-65 ®èi víi nam vµ tõ 56- 60 ®èi víi n÷ lµ nh÷ng ngêi qu¸ tuæi lao®éng ®îc tÝnh b»ng 1/2 ngêi ë tuæi lao ®éng .
Tõ ®ã c¨n cø ®Ó tÝnh møc tiÒn l¬ng ®èi víi ngêi lao ®éng cho phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt níc . c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc l¬ng tèi thiÓu :
Theo nghÞ ®Þnh sè 10/ 2000/N§CP ngµy 27/3/2000 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ tiÒn l¬ng tèi thiÓu trong doanh nghiÖp nhµ níc.
Theo th«ng t liªn tÞch 11/2000 TTLT-BL§TBXH-BTC ngµy 6/9/2000 cña liªn tÞch BL§TB- XH- BTC híng dÉn thùc hiÖn phô cÊp vµ tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp .
§èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc khi ¸p dông ®èi víi hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm kh«ng vît qu¸ 1,5 lÇn trªm møc l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh tõ ngµy 01/01/2000 lµ 180.000 ®ång/th¸ng ®Ó lµm c¬ së tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng th× ph¶i c¨n cø vµo nghÞ ®Þnh 26-CP ngµy 23/5/1993; nghÞ ®Þnh 1/10/1997 N§- CP ngµy 18/11/1997 Cña ChÝnh phñ vÒ møc l¬ng tèi thiÓu quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 10/2000 víi møc l¬ng phô cÊp lµm c¬ së tÝnh b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ , tiÒn l¬ng lµm thªm giê.
Do ®ã møc l¬ng tèi thiÓu ®îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc tõ ngµy 1/10/2000 lµ 210.000 ®ång. §©y lµ møc l¬ng c¬ b¶n tèi thiÓu cho ngêi lao ®éng ®ñ cho chi phÝ tiªu dïng tèi thiÓu .ngoµi ra cßn c¨n cø vµo hÖ sè cÊp bËc cña tiÒn l¬ng ®Ó x¸c ®Þnh møc l¬ng c¬ b¶n cho ngêi lao ®éng theo tõng doanh nghiÖp.
6. c¸c ®iÒu kiÖn cña c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng.
6.1. tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc.
Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc lµ tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p nh»m trang bÞ, thiÕt kÕ, bè trÝ n¬i lµm viÖc ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh. Phôc vô n¬i lµm viÖc lµ ®¶m b¶o hç trî ®Ó qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh b×nh thêng kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n ( cung cÊp nguyªn liÖu, dông cô lao ®éng, n¨ng lîng, söa ch÷a , kiÓm tra, vËn chuyÓn kho tµng ...)
6.2. §iÒu kiÖn lao ®éng
Lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè kinh tÕ - x· héi, tæ chøc kü thuËt , tù nhiªn thÓ hiÖn qua qu¸ tr×nh c«ng nghÖ dông cô, ®èi tîng lao ®éng, m«i trêng lao ®éng, con ngêi lao ®éng vµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷ chóng t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng lao ®éng cña con ngêi trong qua s¶n xuÊt kinh doanh.
6.3 Ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng.
Ph©n c«ng lao ®éng hîp t¸c lµ chia qóa tr×nh lao ®éng thµnh c¸c giai ®o¹n, c¸c bíc c«ng viÖc , c¸c nhiÖm vô kh¸c ®Ó chuyªn m«n ho¸ lao ®éng ,c«ng cô lao ®éng.
Hîp t¸c lao ®éng lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp phèi hîp ®iÒu hoµ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng lao ®éng riªng lÎ trong qu¸ tr×nh lao ®éng ®Ó hoµn thµnh mét môc tiªu cña doanh nghiÖp .
6.4. §Þnh møc lao ®éng.
Lµ c«ng cô hay c¬ së ®Ó tÝnh hao phÝ thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm hay hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. Trong ®iÒu kiÖn tæ chøc kü thuËt x¸c ®Þnh , nã lµ c¬ së ®Ó ph©n phèi cña c¶i vËt chÊt tinh thÇn cña x· héi , lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu lao ®éng cÇn thiÕt, sè lîng lao ®éng cÇn thiÕt.
6.5. Bè trÝ sö dông lao ®éng.
Lµ qóa tr×nh sö dông lao ®éng vµo nh÷ng vÞ trÝ phï hîp , ®óng ngêi ®óng , ®óng viÖc , ngêi lao ®éng ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu c«ng viÖc ( c¶ vÒ trÝ lùc vµ thÓ lùc ) vµ c«ng viÖc phï hîp víi b¶n th©n ngêi lao ®éng ®©y lµ mét trong vÊn ®Ò khã kh¨n trong qu¸ tr×nh qu¶n lý tiÒn l¬ngnhng chØ lµm tèt nã th× c«ng t¸c tr¶ l¬ng míi thuËn lîi vµ dÔ dµng h¬n.
6.6. §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc.
Lµ hÖ thèng chÝnh thøc xÐt duyÖt vµ ®¸nh gi¸ sù hoµn thµnh c«ng t¸c c¶u mét c¸ nh©n theo ®Þnh kú. §©y lµ c¬ së khen thëng, ®éng viªn hoÆc kû luËt vµ ®Æc biÖt gióp nhµ qu¶n lý ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng c«ng b»ng hîp lý.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng qu¶n lý tiÒn l¬ng ë viÖn khoa häc c«ng nghÖ tµu thuû
I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, c¸c ®Æc ®iÓm liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l¬ng ë ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ Tµu thuû
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.
ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ Tµu thuû cã qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l©u dµi tr¶i qua 40 n¨m, nhiÒu thêi kú vµ nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau:
- N¨m 1959 – 1961: Ban thiÕt kÕ trong phßng C¬ khÝ kü thuËt, Côc vËn t¶i thuû bé (Bé GTVT) lµ tæ chøc tiÒn th©n cña ViÖn.
- N¨m 1961: Phßng thiÕt kÕ tµu thuû « t« Côc C¬ khÝ (Bé GTVT)
- N¨m 1970: Ph©n viÖn thiÕt kÕ tµu thuû « t« Côc C¬ khÝ (Bé GTVT) – QuyÕt ®Þnh sè 3507 TC/Q§ ngµy 5/12/1969 cña Bé trëng Bé GTVT.
- N¨m 1980: ViÖn nghiªn cøu thiÕt kÕ tµu thuû (Bé GTVT) – QuyÕt ®Þnh sè 05/CP ngµy 07/01/1980 cña Héi ®ång ChÝnh phñ.
- N¨m 1983: ViÖn nghiªn cøu thiÕt kÕ C¬ khÝ GTVT (Bé GTVT) – QuyÕt ®Þnh sè 267/Q§/TC ngµy 3/2/1983 cña Bé trëng Bé GTVT trªn c¬ së hîp nhÊt ViÖn nghiªn cøu thiÕt kÕ tµu thuû vµ ViÖn nghiªn cøu søc kÐo vËn t¶i.
- N¨m 1993: C«ng ty nghiªn cøu thiÕt kÕ C¬ khÝ GTVT (Bé GTVT) – QuyÕt ®Þnh sè 1298/Q§/TCCB – L§ ngµy 29/6/1993 cña Bé trëng Bé GTVT.
- N¨m 1996: Khi Tæng C«ng ty c«ng nghiÖp tµu thuû ViÖt Nam ®îc thµnh lËp th× ViÖn lµ ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng C«ng ty.
- N¨m 1998: ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ tµu thuû Tæng C«ng ty c«ng nghiÖp tµu thuû ViÖt Nam – V¨n ho¸ sè 3387/§MDN ngµy 6/11/1997 cña ChÝnh phñ, QuyÕt ®Þnh sè 2890/1998/Q§/BGTVT cña Bé trëng Bé GTVT.
Ho¹t ®éng Khoa häc C«ng nghÖ cña ViÖn trong thêi kú nµy lµ: Nghiªn cøu thiÕt kÕ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn thuû, bé phôc vô c¸c yªu cÇu cña sù nghiÖp ph¸t triÓn ngµnh GTVT nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ ®Êt níc nãi chung. C¸n bé c«ng nh©n viªn toµn ViÖn ®· kh¾c phôc biÕt bao khã kh¨n vµ gian khæ, quyÕt t©m vît qua nh÷ng thö th¸ch vÒ ®êi sèng, vÒ tæ chøc thêng xuyªn biÕn ®æi, vµ nh÷ng trî lùc do c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh quan liªu bao cÊp g©y ra…. tõng bíc kh¼ng ®Þnh m×nh ®Ó ph¸t triÓn.
Thµnh qu¶ thuyÕt phôc cña thêi kú nµy lµ: hµng lo¹t s¶n phÈm ®· ®îc thiÕt kÕ vµ cho ra ®êi phôc vô s¶n xuÊt trªn suèt chiÒu dµi ®Êt níc, c¸c s¶n phÈm ngµy cµng ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, t¨ng dÇn vÒ quy m« vµ tr×nh ®é kü thuËt hiÖn ®¹i. Nh÷ng s¶n phÈm ®iÓn h×nh ®îc ViÖn cho ra ®êi theo thêi gian lµ: tµu hµng cì nhá 70 – 400 tµu ch¹y ven biÓn; tµu kh¸ch vµ du lÞch c¸c lo¹i; tµu lai c¶i tiÕn ®îc n©ng c«ng suÊt lªn 980 CV vµ 3000 CV, ®éi sµ lan víi nhiÒu chñng lo¹i ®îc bæ sung thªm ®Ó thÝch øng víi hiÖn trêng, nhiÒu lo¹i tµu ®· vµ ®ang ®îc thiÕt kÕ cã träng t¶i kh¸c nhau: tµi pha s«ng biÓn 400 – 1000 T; tµu vËn t¶i qu©n sù 450 – 1000T; tµu ®i biÓn xa 1400T; 3000T; 3850T vµ 11500 T (t¬ng lai gÇn); ngoµi ra lµ nh÷ng tµu vµ c«ng tr×nh ®Æc chñng nh: tµu dÇu 3.500T, ©u næi 8.500T, tµu cao tèc b»ng thÐp cêng ®é cao vµ hîp kim nh«m, c¸c c«ng tr×nh phôc vô biÓn §«ng: CÈu næi 600T; sµ lan tù n©ng 2000T. VÒ c¬ khÝ « t« còng ®· cho ra ®êi c¸c lo¹i xe kh¸ch, r¬ moãc chuyªn dïng, xe t¶i chuyªn dïng.
Chøc n¨ng cña mét ViÖn khoa häc C«ng nghÖ chuyªn ngµnh GTVT còng ®îc ph¸t huy b»ng viÖc triÓn khai cã kÕt qu¶ c¸c ch¬ng tr×nh môc tiªu, c¸c c«ng nghÖ mòi nhän, nh c¸c c«ng tr×nh: 34 – 02; 34A, 34B, víi hµng tr¨m ®Ò tµi bao qu¸t hÇu hÕt c¸c chñng lo¹i ph¬ng tiÖn c¬ khÝ thuû bé. Lùc lîng nghiªn cøu thiÕt kÕ cña ViÖn còng ®· tõng bíc tiÕp cËn víi nhiÒu vÊn ®Ò khoa häc c«ng nghÖ míi nhng rÊt cã hiÖu qu¶ vµ thiÕt thùc víi ®iÒu kiÖn vËn t¶i ë níc ta nh: tµu xi m¨ng líi thÐp, tµu hµng 3000T, r¬ moãc chuyªn dïng chë hµng “siªu trêng – siªu träng”, tµu ®Æc biÖt, cÇn cÈu derrek, c¸c gi¶i ph¸p phôc håi phô tïng... Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng t¸c nghiªn cøu, thiÕt kÕ cña ViÖn ®îc triÓn khai vµo c¸c híng mòi nhän vÒ tù ®éng ho¸ trong thiÕt kÕ – chÕ t¹o, thö nghiÖm b»ng m« h×nh to¸n vµ vËt lý, tµu cao tèc, tµu chë khÝ ho¸ láng, tµu container tõ 1 v¹n tÊn trë lªn…. C¸c ®Ò tµi trªn thÓ hiÖn bíc ph¸t triÓn míi cña ViÖn vÒ KHCN theo xu thÕ héi nhËp quèc tÕ vµ lµ ®ßi hái cÊp thiÕt cña mäi quèc gia cã biÓn.
ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ Tµu Thuû lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp KHCN. KÓ tõ khi thµnh lËp trë vÒ ViÖn, ViÖn vÉn lµ c¬ quan khoa häc ®Çu ®µn trong c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ, thiÕt kÕ, tham mu chuyªn ngµnh cho Tæng C«ng ty, Bé GTVT vµ Nhµ níc vÒ c«ng nghÖ tµu thuû, c«ng trinh næi, c«ng tr×nh biÓn, c¬ khÝ GTVT; thùc hiÖn sù uû nhiÖm cña Bé GTVT trong lÜnh vùc hîp t¸c vµ trao ®æi khoa häc, kü thuËt víi níc ngoµi vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c trêng ®¹i häc trong vµ ngoµi níc. ViÖn thùc hiÖn nghiªn cøu vµ øng dông nh÷ng c«ng nghÖ míi vÒ c«ng nghiÖp tµu thuû vµ c¬ khÝ GTVT còng nh thùc hiÖn c¸c dÞch vô t vÊn vµ triÓn khai c¸c ho¹t ®éng KHCN cã liªn quan.
2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô chÝnh cña ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ tµu thuû.
2.1. C«ng t¸c nghiªn cøu:
- Nghiªn cøu tham mu: Nghiªn cøu vµ x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp tµu thuû kÓ c¶ ph¸t triÓn KHCN nãi riªng, nghiªn cøu xu híng ph¸t triÓn cña ngµnh trªn thÕ giíi, tËp hîp vµ xö lý th«ng tin chuyªn ngµnh.
- Nghiªn cøu øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ tµu thuû: øng dông c«ng nghÖ míi, vËt liÖu míi, thiÕt bÞ míi, thiÕt kÕ s¶n phÈm kiÓu míi.
2.2. C«ng t¸c thiÕt kÕ:
- ThiÕt kÕ ®ãng míi, söa ch÷a, ho¸n c¶i c¸c ph¬ng tiÖn næi, c«ng tr×nh biÓn vµ c¸c kÕt cÊu thÐp.
- ThiÕt kÕ c¸c hÖ thèng, c¸c thiÕt bÞ, c¸c côm, c¸c chi tiÕt cho c¸c c«ng tr×nh s¶n phÈm trªn.
- ThiÕt kÕ c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ nhµ m¸y ®ãng tµu
- ThiÕt kÕ c¸c d¹ng s¶n phÈm ®Æc chñng thuéc kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña ViÖn.
2.3. C«ng t¸c s¶n xuÊt c«ng nghiÖp:
- ChÕ t¹o, l¾p ®Æt thiÕt bÞ n¨ng lîng, ®iÖn, ®iÖn tö, c¬ khÝ thuû lùc, c¸c hÖ thèng tù ®éng ho¸, lµm l¹nh cho c¸c ph¬ng tiÖn vµ c«ng tr×nh thuû bé.
- ChÕ t¹o vµ l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ ®Æc chñng ®ßi hái c«ng nghÖ cao.
2.4. C«ng t¸c dÞch vô khoa häc c«ng nghÖ
- T vÊn kü thuËt vÒ c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu – thiÕt kÕ c¸c ph¬ng tiÖn nãi trªn.
- ThÈm ®Þnh kü thuËt thiÕt kÕ vµ dù to¸n ®ãng míi, söa ch÷a tµu vµ c«ng tr×nh biÓn theo sù uû nhiÖm cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng Nhµ níc vµ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh.
- Gi¸m s¸t thi c«ng vµ ®¸nh gi¸ c¸c sù cè kü thuËt.
- DÞch vô vËt t kü thuËt chuyªn ngµnh.
- LËp luËn chøng kinh tÕ kü thuËt, lËp dù ¸n kh¶ thi vµ tiÒn kh¶ thi c¸c c«ng tr×nh, c¸c s¶n phÈm .
2.5. C«ng t¸c ®µo t¹o:
Hîp t¸c víi c¸c trêng, c¸c ViÖn trong vµ ngoµi níc tæ chøc ®µo t¹o theo chuyªn ngµnh cña ViÖn.
- §µo t¹o ®¹i häc, sau ®¹i häc, bæ tóc kü s.
- Tæ chøc c¸c líp n©ng cao cho c¸n bé kü thuËt.
- Tæ chøc ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt.
3. T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh×n chung nh÷ng n¨m gÇn ®©y ViÖn cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn tèt, lu«n thùc hiÖn vît kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh mµ ViÖn ®Æt._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
4635.doc
