Một số giải pháp tài chính nhằm gia tăng giá trị kinh tế của doanh nghiệp

1 MUÏC LUÏC CHÖÔNG I: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP VAØ GIAÙ TRÒ KINH TEÁ GIA TAÊNG CUÛA DOANH NGHIEÄP 1.1 Lyù luaän veà giaù trò doanh nghieäp: .................................................................7 1.1.1 Giaù trò soå saùch (Book value):..................................................................7 1.1.2 Giaù trò thò tröôøng (Market value):...........................................................7 1.1.3 Moät soá phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp:..............................8 1.2 Lyù luaän veà giaù trò thò tröôøng gia taêng vaø giaù trò kinh teá gia taêng: .........11 1.2.1 Giaù trò thò tröôøng gia taêng (Market value added): ................................11 1.2.2 Giaù trò kinh teá gia taêng (Economic value added) .................................12 1.2.3 Giaù trò thò tröôøng: ..................................................................................14 1.2.4 Ngöôõng taïo giaù trò vaø suy giaûm giaù trò coâng ty: ...................................15 1.2.5 So saùnh EVA vaø caùc chæ tieâu lôïi nhuaän keá toaùn khaùc (ROI, ROE ):....16 1.3 Taùc ñoäng cuûa chính saùch coå töùc ñoái vôùi giaù trò doanh nghieäp:...............18 1.3.1 Khaùi nieäm coå töùc: .................................................................................18 1.3.2 Muïc tieâu cuûa chính saùch coå töùc:...........................................................19 1.3.3 Caùc quan ñieåm veà chính saùch coå töùc cuûa coâng ty: ...............................19 Khi xem xeùt taùc ñoäng cuûa chính saùch coå töùc ñeán giaù trò coâng ty, hieän nay, vaãn toàn taïi hai quan ñieåm khaùc nhau: ...........................................................19 1.3.4 Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán chính saùch coå töùc cuûa coâng ty:.................20 1.4 Hieäu chænh döõ lieäu keá toaùn phuïc vuï caùc phaân tích taøi chính:.................23 1.5 Söï taùc ñoäng cuûa moät soá lyù thuyeát kinh teá hieän ñaïi ñoái vôùi giaù trò doanh nghieäp:................................................................................................................24 1.5.1 Lyù thuyeát “Ngöôøi ñaïi dieän” (Principal – agent theory):......................24 1.5.2 Lyù thuyeát: “Thoâng tin baát ñoái xöùng” (Asymmetric information) vaø Lyù thuyeát: “Thò tröôøng hieäu quaû”:......................................................................26 1.5.3 Vaán ñeà minh baïch hoùa thoâng tin: .........................................................28 Minh baïch thoâng tin nhaèm khaéc phuïc nhöõng baát lôïi do “thoâng tin baát ñoái xöùng” taïo ra nhö:...........................................................................................28 1.6 Kinh nghieäm öùng duïng coâng cuï taøi chính EVA taïi moät soá taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi: .................................................................................................28 CHÖÔNG II: ÖÙNG DUÏNG EVA XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ KINH TEÁ GIA TAÊNG CUÛA MOÄT SOÁ COÂNG TY COÅ PHAÀN NIEÂM YEÁT 2.1 Vaøi neùt veà söï hình thaønh vaø öùng duïng caùc chæ tieâu phaân tích taøi chính doanh nghieäp: ....................................................................................................31 2.1.1 Treân theá giôùi:........................................................................................31 2.1.2 Taïi Vieät Nam: ......................................................................................32 2.2 Sô löôïc veà quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam: ...............................................................................................34 2.3 ÖÙng duïng EVA xaùc ñònh giaù trò kinh teá gia taêng cuûa moät soá coâng ty nieâm yeát: ............................................................................................................37 2.3.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà coâng ty coå phaàn Caùp vaø vaät lieäu vieãn thoâng (Sacom): ........................................................................................................38 2.3.2 Moät soá chæ tieâu taøi chính cô baûn cuûa coâng ty SACOM töø naêm 2003--->2005:................................................................................................39 2.3.3 Xaùc ñònh EVA qua caùc naêm 2003, 2004 vaø 2005: ...............................41 2.3.4 Nhaän xeùt söï töông quan giöõa EVA, MVA vaø giaù coå phieáu treân thò tröôøng: ...........................................................................................................45 2.4 Vaän duïng moät soá lyù thuyeát kinh teá hieän ñaïi nhaèm laøm gia taêng giaù trò kinh teá cuûa caùc coâng ty coå phaàn nieâm yeát:.....................................................47 2.4.1 Chính saùch coå töùc vaø lyù thuyeát: “Ngöôøi ñaïi dieän”:..............................47 2.4.2 Chính saùch coå töùc vaø lyù thuyeát: “Thoâng tin baát ñoái xöùng”: .................47 2.4.3 Lyù thuyeát “Ngöôøi ñaïi dieän” vaø “Thoâng tin baát ñoái xöùng”: .................49 CHÖÔNG III: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP GOÙP PHAÀN GIA TAÊNG GIAÙ TRÒ KINH TEÁ CUÛA DOANH NGHIEÄP 3.1 Ñònh höôùng muïc tieâu giaûi phaùp: 3.1.1 Taïo laäp moâi tröôøng kinh doanh bình ñaúng, thuaän lôïi ñeå doanh nghieäp hoaït ñoäng hieäu quaû hôn:................................................................................51 3.1.2 Xaây döïng chính saùch kinh teá höôùng doanh nghieäp ñeán hoäi nhaäp toaøn caàu: ................................................................................................................52 3.1.3 Xaây döïng moät thò tröôøng chöùng khoaùn ngaøy caøng lôùn veà qui moâ vaø hoaït ñoäng hieäu quaû:.......................................................................................52 3.1.4 Caùc coâng ty phaûi tieáp caän caùc phöông phaùp quaûn lyù doanh nghieäp hieän ñaïi:.................................................................................................................53 3.2 Moät soá giaûi phaùp gia taêng giaù trò kinh teá cuûa coâng ty: ............................53 3.2.1 Veà phía nhaø nöôùc: ................................................................................53 3.2.2 Veà phía coâng ty: ...................................................................................62 Keát luaän ............................................................................................................ 74 MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: Trong xu theá toaøn caàu hoùa vaø hoäi nhaäp ñang dieãn ra ngaøy caøng maïnh meõ, neàn kinh teá Vieät Nam cuõng khoâng traùnh khoûi nhöõng taùc ñoäng cuûa bieán ñoäng kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc. Cuoäc khuûng hoaûng kinh teá - taøi chính chaâu AÙ noå ra vaøo thaùng 7 naêm 1997 khôûi ñaàu töø Thaùi Lan, ñaõ nhanh choùng lan sang nhieàu quoác gia khaùc; tuy khoâng tröïc tieáp taùc ñoäng ñeán neàn taøi chính cuûa Vieät Nam do vaøo thôøi ñieåm ñoù Vieät Nam vaãn chöa coù thò tröôøng chöùng khoaùn, nhöng cuõng ñaõ laøm ñöùt quaõng thôøi kyø taêng tröôûng kinh teá tuyeät vôøi cuûa Vieät Nam (bình quaân taêng tröôûng kinh teá töø naêm 1992 – 1997 khoaûng 9%/naêm). Tuy nhieân, cuøng vôùi söï hoài phuïc cuûa neàn kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc töø naêm 2000, toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cuûa Vieät Nam ñaõ gia taêng trôû laïi (naêm 2003: 7,3%; naêm 2004: 7,8%; naêm vaø 2005: 8,4%). Nhöõng thaønh töïu veà kinh teá ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua laø do nhaø nöôùc ñaõ thöïc thi nhieàu chính saùch kinh teá phuø hôïp, hieäu quaû, ñaõ leøo laùi con thuyeàn kinh teá Vieät Nam vöôït qua khoûi cuoäc khuûng hoaûng taøi chính chaâu AÙ vaø ñònh höôùng, thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån. Cuøng vôùi söï khaúng ñònh cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc veà vieäc vieäc phaùt trieån neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, nhaø nöôùc ñaõ tieán haønh caûi caùch kinh teá maïch meõ, nhaát laø ñoái vôùi khu vöïc kinh teá quoác doanh; ñoàng thôøi ban haønh nhieàu ñaïo luaät vaø chính saùch kinh teá ñònh höôùng vaø khuyeán khích phaùt trieån ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh: Luaät doanh nghieäp naêm 1999 taïo söï ñoät phaù laøm thay ñoåi cô caáu neàn kinh teá theo höôùng giaûm tyû troïng kinh teá nhaø nöôùc, kinh teá taäp theå gia taêng tyû troïng kinh teá tö nhaân vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø xu theá naøy tieáp tuïc ñöôïc khuyeán khích thoâng qua Luaät doanh nghieäp naêm 2005 (thay theá Luaät doanh nghieäp naêm 1999), Nhaø nöôùc taäp trung ñaåy maïnh coâng taùc coå phaàn hoùa giao, baùn, khoaùn caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc qui moâ nhoû vaø hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû, caùc chính saùch kinh teá nhaèm khuyeán khích thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi thoâng qua caû hai ñöôøng ñaàu tö tröïc tieáp vaø giaùn tieáp, . . . ñaëc bieät laø thaønh laäp thò tröôøng chöùng khoaùn naêm 2000 vôùi Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn ñaàu tieân laø TP.HCM, sau hôn 6 naêm ñaõ coù söï tieán trieån vöôït böïc, ñaõ töøng böôùc theå hieän chöùc naêng laø keânh thu huùt voán ñaàu tö quan troïng vaø hieäu quaû nhaèm ñaûm baûo nguoàn voán ñaàu tö phuïc vuï muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc. Ñieàu caàn thieát vaø raát quan troïng cuûa vieäc cho ra ñôøi thò tröôøng chöùng khoaùn laø laàn ñaàu tieân giaù trò caùc doanh nghieäp ñöôïc xaùc ñònh theo giaù thò tröôøng, coù söï taùch bieät giöõa giaù trò soå saùch vaø giaù trò thöïc (giaù thò tröôøng) cuûa doanh nghieäp, cho duø caùc doanh nghieäp ñöôïc nieâm yeát treân saøn giao dòch TP.HCM vaø Haø Noäi, cuõng nhö caùc coå phieáu ñang giao dòch treân thò tröôøng OTC ñeán thôøi ñieåm naøy coøn raát ít so vôùi soá löôïng coâng ty coå phaàn ñang hoaït ñoäng. Cuøng vôùi xu theá toaøn caàu hoùa, nhaát laø söï kieän döï kieán Vieät Nam seõ gia nhaäp WTO cuoái naêm 2006, caùc doanh nghieäp Vieät Nam ñang ñöùng tröôùc nhöõng cô hoäi vaø thöû thaùch mang tính thôøi ñaïi khi phaûi caïnh tranh vôùi caùc taäp ñoaøn kinh teá huøng maïnh treân theá giôùi maø khoâng coù söï baûo hoä cuûa nhaø nöôùc. Do ñoù, beân caïnh yeâu caàu quaûn trò hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, caùc doanh nghieäp caàn phaûi naâng taàm coâng taùc quaûn trò taøi chính vôùi muïc tieâu cuoái cuøng laø laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp. Vôùi nhöõng lyù do treân, vieäc choïn ñeà taøi:”MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP TAØI CHÍNH NHAÈM GIA TAÊNG GIAÙ TRÒ KINH TEÁ CUÛA DOANH NGHIEÄP” laøm luaän vaên toát nghieäp coù yù nghóa thieát thöïc veà caû lyù luaän vaø thöïc tieãn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu: Vôùi mong muoán goùp phaàn nghieân cöùu, öùng duïng theâm moät coâng cuï quaûn lyù taøi chính vaø nghieân cöùu söï lieân quan giöõa moät soá lyù thuyeát kinh teá môùi ñoái vôùi giaù trò doanh nghieäp, muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: - Goùp phaàn laøm roõ hôn veà maët lyù luaän khaùi nieäm, vai troø vaø caùch öùng duïng coâng cuï quaûn lyù taøi chính EVA vaø vaän duïng moät soá lyù thuyeát kinh teá môùi nhaèm laøm gia taêng giaù trò cuûa doanh nghieäp. - Thöïc traïng caùc lyù thuyeát vaø coâng cuï xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp ñang ñöôïc öùng duïng so vôùi coâng cuï EVA. - Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp goùp phaàn laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp thoâng qua caáu taïo coâng cuï EVA vaø öùng duïng moät soá lyù thuyeát kinh teá môùi vaøo coâng taùc quaûn trò taøi chính doanh nghieäp. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Phuø hôïp vôùi muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi, ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø coâng cuï quaûn lyù taøi chính EVA vaø vaän duïng caùc lyù thuyeát kinh teá: ngöôøi ñaïi dieän, thoâng tin baát ñoái xöùng, thò tröôøng hieäu quaû vaø minh baïch hoùa thoâng tin vaøo coâng taùc quaûn trò doanh nghieäp nhaèm goùp phaàn laøm taêng giaù trò doanh nghieäp. Taát caû kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp coù theå aùp duïng cho moïi loaïi hình doanh nghieäp. Tuy nhieân, ñeà taøi nghieân cöùu chuû yeáu döïa treân cô sôû luaän veà loaïi hình coâng ty coå phaàn; trong ñoù, doanh nghieäp nhaø nöôùc ñöôïc xem nhö laø coâng ty coå phaàn coù moät coå ñoâng duy nhaát laø nhaø nöôùc. Bôûi coâng ty coå phaàn laø loaïi hình doanh nghieäp coù ñaëc tröng cô baûn laø söï taùch baïch giöõa quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù neân moâ hình toå chöùc vaø hoaït cuûa noù coù nhöõng ñaëc ñieåm khaùc vôùi loaïi hình doanh nghieäp khaùc. Hình thöùc coâng ty coå phaàn luoân laø ñoái töôïng nghieân cöùu vaø öùng duïng cuûa taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Phöông phaùp nghieân cöùu xuyeân suoát vaø chuû ñaïo cuûa ñeà taøi laø phöông phaùp luaän cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû; ñoàng thôøi, keát hôïp vôùi caùc phöông phaùp cuï theå khaùc nhö: Thoáng keâ, so saùnh – ñieàu tra choïn maãu, phaân tích toång hôïp, phöông phaùp ngoaïi suy, moâ hình hoùa vaø phaân tích caùc döõ lieäu thöïc teá. 5. Keát caáu cuûa luaän vaên: Luaän vaên: ”MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP TAØI CHÍNH NHAÈM GIA TAÊNG GIAÙ TRÒ KINH TEÁ CUÛA DOANH NGHIEÄP” ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, noäi dung cuûa luaän vaên goàm 3 chöông: CHÖÔNG I: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP VAØ GIAÙ TRÒ KINH TEÁ GIA TAÊNG CUÛA DOANH NGHIEÄP CHÖÔNG II: ÖÙNG DUÏNG EVA XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ KINH TEÁ GIA TAÊNG CUÛA COÂNG TY NIEÂM YEÁT CHÖÔNG III: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP GOÙP PHAÀN GIA TAÊNG GIAÙ TRÒ KINH TEÁ CUÛA DOANH NGHIEÄP CHÖÔNG I: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP VAØ GIAÙ TRÒ KINH TEÁ GIA TAÊNG CUÛA DOANH NGHIEÄP 1.1 Lyù luaän veà giaù trò doanh nghieäp: Khi ñaùnh giaù qui moâ cuûa moät neàn kinh teá ngöôøi ta thöôøng söû duïng chæ tieâu toång saûn phaåm trong nöôùc (GDP: Gross domestic product) ñeå ño löôøng qui moâ giaù trò neàn kinh teá cuûa moät quoác gia. GDP bao goàm: GDP danh nghóa vaø GDP thöïc. Töông öùng, muoán ñaùnh giaù qui moâ cuûa moät doanh nghieäp, ngöôøi ta thöôøng duøng hai khaùi nieäm: giaù trò soå saùch vaø giaù trò thöïc teá (giaù trò thò tröôøng: Market value): 1.1.1 Giaù trò soå saùch (Book value): Giaù trò soå saùch cuûa doanh nghieäp laø giaù trò toaøn boä taøi saûn cuûa doanh nghieäp tröø ñi caùc khoaûn nôï phaûi traû vaø giaù trò coå phieáu öu ñaõi ñöôïc theå hieän treân baûng caân ñoái keá toaùn cuûa ñôn vò taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. Giaù trò soå saùch = Soá coå phaàn thöôøng x meänh giaù coå phaàn 1.1.2 Giaù trò thò tröôøng (Market value): Khi doanh nghieäp môùi thaønh laäp thì giaù trò doanh nghieäp töông ñöông vôùi giaù trò soå saùch, nhöng sau moät thôøi gian hoaït ñoäng giaù trò doanh nghieäp coù xu höôùng xa rôøi giaù trò soå saùch, cuï theå giaù coå phieáu cuûa ñôn vò ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng vôùi möùc giaù thöôøng khaùc meänh giaù cuûa coå phaàn. Giaù trò thò tröôøng cuûa doanh nghieäp laø giaù ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng, thöôøng theå hieän qua giaù giao dòch coå phieáu cuûa doanh nghieäp treân thò tröôøng: Giaù trò thò tröôøng = Soá coå phaàn thöôøng ñang löu haønh x giaù CP ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng Coù söï khaùc bieät giöõa giaù trò soå saùch keá toaùn vaø giaù trò thöïc teá cuûa doanh nghieäp laø do moät soá nguyeân nhaân sau: - Caùc giao dòch taøi saûn trong quaù khöù, nhaát laø caùc taøi saûn coá ñònh. Keá toaùn luoân caên cöù theo chöùng töø goác ñeå phaûn aùnh giaù trò TSCÑ ñöôïc mua vaø tieán haønh khaáu hao phuø hôïp vôùi qui ñònh cuûa phaùp luaät, nhöng vaøi naêm sau giaù trò thöïc cuûa taøi saûn naøy thöôøng khaùc vôùi giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ treân soå saùch keá toaùn nguyeân nhaân coù theå do laïm phaùt, coâng ngheä laïc haäu; ngöôïc laïi neáu TSCÑ ñoù laø ñaát ñai thì sau moät thôøi gian ñaàu tö coù theå giaù trò cuûa noù khoâng giaûm maø coøn gia taêng nhieàu laàn. Tuy nhieân, do ghi cheùp soå saùch keá toaùn laø phaûi caên cöù treân chöùng töø; do ñoù keá toaùn thaø löïa choïn phaûn aùnh giaù trò khoâng phuø hôïp vôùi giaù thò tröôøng nhöng chính xaùc, roõ raøng hôn laø hôïp lyù maø mô hoà khoâng coù cô sôû vöõng chaéc (thieáu chöùng töø keá toaùn) chöùng minh. - Do soå saùch keá toaùn khoâng ghi nhaän caùc giaù trò khaùc cuûa coâng ty bao goàm: thöông hieäu, kieåu daùng, söï trung thaønh cuûa khaùch haøng, kyõ thuaät coâng ngheä cao caáp vaø trình ñoä quaûn lyù doanh nghieäp, thöïc teá ñoái vôùi doanh nghieäp caùc lôïi theá naøy coù giaù trò raát lôùn, goùp phaàn laøm gia taêng giaù trò cuûa doanh nghieäp treân thò tröôøng. Caùc giaù trò treân thöôøng chæ ñöôïc keá toaùn phaûn aùnh treân soá saùch keá toaùn trong tröôøng hôïp mua laïi doanh nghieäp khaùc vôùi giaù mua lôùn hôn giaù soå saùch; khi ñoù phaàn cheânh leäch giöõa giaù mua vôùi giaù trò soå saùch ñoù môùi ñöôïc theå hieän treân soå saùch keá toaùn cuûa coâng ty mua ôû khoaûn muïc taøi saûn voâ hình. - Keát quaû cuûa hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh mang laïi laøm cô sôû cho caùc phaân tích veà töông lai cuûa doanh nghieäp: kyø voïng moät töông lai toát ñeïp, taêng tröôûng toát hoaëc khoù khaên trong hoaït ñoäng töông lai. 1.1.3 Moät soá phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp: Yeâu caàu xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp thöôøng ñöôïc ñöa ra khi ngöôøi ta coù nhu caàu mua - baùn lieân quan ñeán doanh nghieäp bao goàm: coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc, mua – baùn coå phaàn cuûa doanh nghieäp hoaëc mua – baùn caû doanh nghieäp. Thoâng thöôøng beân mua vaø baùn ñeàu coù nhöõng suy tính vaø kyø voïng rieâng khi tieán haønh caùc giao dòch naøy. Tuy nhieân, caùc beân lieân quan thöôøng phaûi thoûa thuaän, gaëp nhau taïi moät möùc giaù hoaëc moät keát quaû tính toaùn giaù trò naøo ñoù thì giao dòch mua – baùn môùi thaønh coâng. Coù nhieàu phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp, nhöng thaät khoù ñeå choïn phöông phaùp ñònh giaù toái öu nhaát do taát caû ñeàu döïa treân döõ lieäu quaù khöù vaø kyø voïng töông lai. Hieän nay, taïi Vieät Nam, khi coù nhu caàu xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp thöôøng söû duïng moät trong hai phöông phaùp: Phöông phaùp taøi saûn vaø phöông phaùp doøng tieàn chieát khaáu. Caû hai phöông phaùp naøy ñeàu ñöôïc cuï theå trong vaên baûn nhaø nöôùc höôùng daãn veà xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc chuyeån sang coâng ty coå phaàn. 1.1.3.1 Phöông phaùp taøi saûn: (Theo Thoâng tö 126/2004/TT-BTC ngaøy 24/12/2004) Phöông phaùp taøi saûn laø phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp treân cô sôû ñaùnh giaù giaù trò thöïc teá toaøn boä taøi saûn hieän coù cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. - Giaù trò doanh nghieäp theo soå saùch keá toaùn: laø toång giaù trò taøi saûn theå hieän trong baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty taïi thôøi ñieåm ñaùnh giaù. Giaù trò voán theo soå saùch keá toaùn = Giaù trò doanh nghieäp theo soå saùch keá toaùn – caùc khoaûn nôï phaûi traû – soá dö quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi, kinh phí söï nghieäp - Giaù trò thöïc teá cuûa doanh nghieäp: laø toaøn boä taøi saûn hieän coù cuûa doanh nghieäp, coù tính ñeán khaû naêng sinh lôøi cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm ñaùnh giaù. * Cô sôû xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp: - Soá lieäu treân soå saùch keá toaùn cuûa doanh nghieäp - Soá löôïng vaø chaát löôïng taøi saûn theo kieåm keâ thöïc teá - Tính naêng kyõ thuaät, nhu caàu söû duïng vaø giaù thò tröôøng cuûa taøi saûn - Giaù trò quyeàn söû duïng ñaát - Lôïi theá thöông maïi: vò trí ñòa lyù, thöông hieäu cuûa doanh nghieäp, uy tín, maãu maõ, . . . Loaïi khoûi giaù trò doanh nghieäp caùc khoaûn: - Giaù trò taøi saûn thueâ, möôùn, nhaän goùp voán lieân doanh - Caùc taøi saûn khoâng caàn duøng, öù ñoïng - Nôï phaûi thu khoâng coù khaû naêng thu hoài - Caùc chi phí tröôùc ñaàu tö, nhöng chöa thöïc hieän ñaàu tö - Caùc taøi saûn thuoäc nguoàn phuùc lôïi ñöôïc ñaàu tö töø quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi Giaù trò voán thöïc teá cuûa doanh nghieäp = Toång taøi saûn thöïc teá – caùc khoaûn nôï phaûi traû thöïc teá – Soá dö quõy khen thöôûng, phuùc lôïi 1.1.3.2 Phöông phaùp chieát khaáu doøng tieàn (DCF: Discount cash flow): Ñöôïc xaây döïng döïa treân neàn taûng cuûa khaùi nieäm thôøi giaù tieàn teä vaø quan heä giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi ro. Coâng thöùc ñònh giaù doanh nghieäp: Giaù trò cuûa doanh nghieäp thöôøng ñöôïc tính toaùn nhö giaù trò chieát khaáu cuûa doøng tieàn töï do (thu nhaäp – ñaàu tö) trong thôøi kyø ñònh giaù (H), coäng theâm giaù trò doanh nghieäp döï kieán taïi thôøi ñieåm H, caùc khoaûn naøy seõ chieát khaáu veà hieän taïi: FCF1 FCF2 FCF3 FCFH-1 FCFH PV = (1 + r)1 + (1 + r)2 + (1 + r)3 + . . . + (1 + r)H-1 + (1 + r)H PV (doøng tieàn töï do) PV (giaù trò DN taïi thôøi ñieåm H) Trong ñoù: FCFt (free cash flow): doøng tieàn kyø voïng seõ thu ñöôïc trong töông lai r : suaát chieát khaáu H : soá thôøi ñoaïn cuûa kyø hoaïch ñònh Tuy nhieân, tính chính xaùc khi öùng duïng moâ hình naøy phuï thuoäc raát lôùn vaøo vieäc öôùc löôïng doøng tieàn töï do. * Taát caû caùc moâ hình ñònh giaù doanh nghieäp ñeàu nhaèm muïc ñích tính giaù coå phaàn maø caùc nhaø ñaàu tö saün saøng chi traû ñeå sôû höõu noù. Do ñoù, vieäc xem xeùt, ñaùnh giaù keát quaû cuûa caùc phöông phaùp ñònh giaù coù ñaùng tin caäy hay khoâng ñeàu phaûi ñöôïc so saùnh möùc giaù maø nhaø ñaàu tö thöïc söï chaáp nhaän boû ra. 1.2 Lyù luaän veà giaù trò thò tröôøng gia taêng vaø giaù trò kinh teá gia taêng: 1.2.1 Giaù trò thò tröôøng gia taêng (Market value added): 1.2.1.1 Khaùi nieäm: Laø söï cheânh leäch giöõa giaù trò thò tröôøng cuûa coå phieáu vôùi voán coå phaàn do coå ñoâng cung caáp. 1.2.1.2 Coâng thöùc: MVA = Giaù trò thò tröôøng cuûa coå phaàn – Voán coå phaàn do coå ñoâng cung caáp 1 = (Soá coå phaàn löu haønh) x (Giaù coå phaàn) – Toång voán coå phaàn thöôøng Hoaëc laø: MVA = Hieän giaù giaù trò cuûa EVA töông lai YÙ nghóa: MVA cho chuùng ta bieát giaù trò cuûa coâng ty ñaõ taêng hoaëc giaûm ñi bao nhieâu so vôùi voán ñaàu tö ban ñaàu cuûa caùc coå ñoâng, thöôøng moät coâng ty coù taïo ra giaù trò thò tröôøng gia taêng hoaëc bò giaûm ñi hay khoâng laø tuøy thuoäc vaøo tyû suaát lôïi nhuaän sau thueá so vôùi chi phí söû duïng voán bình quaân (%) cuûa coâng ty. Ñieàu naøy cuõng ñuùng khi xaùc ñònh giaù trò kinh teá gia taêng cuûa coâng ty. 1 Voán coå phaàn do coå ñoâng cung caáp bao goàm: Voán coå phaàn thöôøng + Thaëng dö voán coå phaàn + Lôïi nhuaän giöõ laïi + Quyõ ñaàu tö phaùt trieån – Coå phieáu quyõ 1.2.2 Giaù trò kinh teá gia taêng (Economic value added) 1.2.2.1 Khaùi nieäm: YÙ töôûng cô baûn cuûa khaùi nieäm giaù trò kinh teá gia taêng laø quan nieäm cho raèng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty phaûi ñaït ñöôïc doanh lôïi treân voán hoaït ñoäng hoaëc taøi saûn kinh doanh lôùn hôn chi phí söû duïng voán bình quaân. EVA laø giaù trò taêng theâm cho caùc coå ñoâng do keát quaû hoaït ñoäng cuûa coâng trong moät naêm nhaát ñònh, qua ñoù, ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu haønh cuûa ban quaûn trò. 1.2.2.2 Coâng thöùc: EVA = NOPAT – Chi phí söû duïng voán (1) Trong ñoù: - NOPAT = EBIT (1 – thueá suaát thueá TNDN) vôùi EBIT laø lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay - Chi phí söû duïng voán = WACC x Voán hoaït ñoäng 2 vôùi WACC laø chi phí söû duïng voán bình quaân (%) WACC = %D x rD + %E x rE vôùi %D: Tyû leä nôï vay chòu laõi %E: Tyû leä voán CSH rD: Laõi suaát tieàn vay rE: Suaát sinh lôøi kyø voïng cuûa voán CSH (Löu yù: %D + %E = 100% hay D + E = Nôï phaûi traû + Voán CSH – Nôï phaûi traû khoâng chòu laõi) 2 Voán hoaït ñoäng = Toång taøi saûn - Caùc khoaûn nôï khoâng chòu laõi Neáu cô caáu nôï vay töø nhieàu nguoàn khaùc nhau; voán CSH ñöôïc huy ñoäng töø nhieàu nguoàn khaùc nhau coù suaát sinh lôøi kyø voïng khaùc nhau (coå phaàn öu ñaõi, coå phaàn thöôøng), coâng thöùc treân ñöôïc vieát laïi nhö sau: WACC = %D1 x rD1 + %D2 x rD2 + %E1 x rE1 + %E2 x rE2 - Vì chi phí laõi vay ñöôïc tính vaøo chi phí SXKD (chi phí tröôùc thueá), neân chi phí laõi vay ñöôïc höôûng “laù chaén thueá” neân ñöôïc ñieàu chænh laïi thueá TNDN, coâng thöùc toång quaùt cuûa WACC ñöôïc vieát laïi nhö sau : WACC = %D ° rD (1 - t%) + %E ° rE vôùi t% : thueá suaát thueá TNDN Chi phí voán coå phaàn: chính laø chi phí cô hoäi cuûa khoaûn ñaàu tö neáu ñöôïc duøng ñaàu ñö vaøo moät cô hoäi khaùc coù cuøng möùc ruûi ro. Chi phí söû duïng voán thöôøng ñöôïc xaùc ñònh baèng moâ hình ñònh giaù taøi saûn voán (CAMP); tuy nhieân, tyû suaát lôïi nhuaän danh muïc thò tröôøng (Rm) vaø heä soá beta cuûa moâ hình naøy chæ ñöôïc cung caáp ôû caùc quoác gia coù thò tröôøng taøi chính maïnh; coøn caùc quoác gia coù thò tröôøng taøi chính coøn non yeáu nhö Vieät Nam, ngöôøi ta thöôøng duøng (laõi suaát khoâng ruûi ro (laõi suaát trung haïn traùi phieáu chính phuû) + phaàn buø ruûi ro kinh doanh) laøm chi phí söû duïng voán. Chí phí nôï vay: theo laõi suaát vay thoûa thuaän thöïc teá Töø (1) suy ra coâng thöùc: EVA = (ROI – WACC) x Voán hoaït ñoäng (2) Trong ñoù: ñoäng hoaït Voán vaylaõithueásauroøngnhuaän Lôïi +=ROI Vôùi quan ñieåm: voán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp do hai nguoàn cung caáp bao goàm: voán coå phaàn thöôøng hay voán töï coù vaø voán vay, neân doanh lôïi taøi saûn phaûi phaûn aùnh ñöôïc naêng suaát cuûa taøi saûn trong vieäc taïo ra lôïi nhuaän cho chuû sôû höõu vaø chuû nôï. Do ñoù, khi xaùc ñònh chæ tieâu ROI hay ROA seõ coäng laïi laõi vay vaøo phaàn töû soá cuûa chæ tieâu naøy. Hoaëc: EVA NOPAT VOÁN HOAÏT ÑOÄNG - WACC x VOÁN HOAÏT ÑOÄNG = Voán hoaït ñoäng = Toång taøi saûn – taøi saûn khoâng caàn duøng – caùc khoaûn nôï khoâng chòu laõi Tuy nhieân, trong thöïc teá, caùc doanh nghieäp luoân höôùng ñaàu tö vaøo nhöõng taøi saûn coù khaû naêng sinh lôïi, nhöõng taøi saûn khoâng sinh lôïi seõ ñöôïc thanh lyù ñi. Do ñoù, Voán hoaït ñoäng = Toång taøi saûn – Caùc khoaûn nôï khoâng chòu laõi * Khi EVA = 0 laø ñaõ buø ñaép ñöôïc chi phí söû duïng voán, bao goàm chi phí voán coå phaàn theo yeâu caàu buø ñaép chi phí cô hoäi cuûa coå ñoâng, trong khi neáu lôïi nhuaän roøng keá toaùn baèng 0. nghóa laø coå ñoâng maát ñi chi phí cô hoäi khi quyeát ñònh ñaàu tö vaøo coâng ty. 1.2.3 Giaù trò thò tröôøng: Giaù trò coâng ty = Giaù trò soå saùch cuûa voán coå phaàn + Hieän giaù giaù trò cuûa doøng EVA töông lai Hình 1.1: Moâ hình giaù trò thò tröôøng cuûa coâng ty 1.2.4Ngöôõngtaïo giaù trò vaø suy giaûm giaù trò coâng ty: Giaù trò thò tröôøng cuûa voán coå phaàn (coâng ty coù lôïi nhuaän) Giaù trò thò tröôøng taêng theâm Giaù trò soå saùch cuûa voán coå phaàn ...... )( )(EVA )( )(EVA WACC 2 WACC 1 ++++ 21 11 Giaù trò soå saùch cuûa voán coå phaàn Giaù trò thò tröôøng suy giaûm Giaù trò thò tröôøng cuûa voán coå phaàn (coâng ty thua loã) ...... )1( )(-EVA )1( )(-EVA 2 WACC 2 1 WACC 1 ++++ Ngöôõng giaù trò laø ñieåm maø taïi ñoù NOPAT caân baèng vôùi chi phí söû duïng voán cuûa coâng ty. Neáu NOPAT ñöôïc taïo ra > chi phí söû duïng voán: seõ laøm taêng giaù trò kinh teá cuûa coâng ty. Ngöôïc laïi, NOPAT < chi phí söû duïng voán seõ laøm suy giaûm giaù trò kinh teá cuûa coâng ty. Ví duï minh hoïa: Taïi coâng ty X coù tình hình nhö sau: - Voán hoaït ñoäng (Nôï + Voán CSH): 1.000.000 VND - Chi phí söû duïng voán bình quaân (WACC): 8,5% - NOPAT toái thieåu ñaït ñöôïc: 85.000 VND Nhaän xeùt: EVA seõ ñöôïc taïo ra khi NOPAT/voán hoaït ñoäng > 8,5% hay NOPAT > 85.000 ñoàng. Khi ñoù, EVA seõ taïo ra giaù trò cho nhöõng coå ñoâng cuûa coâng ty. Neáu NOPAT/voán hoaït ñoäng < 8,5% hay NOPAT < 85.000 ñoàng thì giaù trò taøi saûn coå ñoâng seõ bò suy giaûm. Hình 1.2: Ngöôõng giaù trò cuûa coâng ty EVA: TAÏO RA GIAÙ TRÒ VAØ SUY GIAÛM GIAÙ TRÒ 1.2.5 So saùnh EVA vaø caùc chæ tieâu lôïi nhuaän keá toaùn khaùc (ROI, ROE ): EVA ñöôïc ñaùnh giaù laø cao caáp hôn caùc thöôùc ño lôïi nhuaän keá toaùn truyeàn thoáng nhö: ROI (ROA), ROE; bôûi vì EVA ño löôøng ñöôïc khaû naêng taïo giaù trò (soá tuyeät ñoái) thoâng qua vieäc nhaän dieän chi phí söû duïng voán (chi phí söû duïng voán coå phaàn vaø voán vay), nhôø ñoù löôøng tröôùc ñöôïc nhöõng ruûi ro trong hoaït ñoäng cuûa coâng ty. Hôn nöõa, EVA ñöôïc xaây döïng vôùi muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò coå ñoâng. Ñaây laø ñieàu maø caùc chæ tieâu lôïi nhuaän keá toaùn truyeàn thoáng chöa ñaït ñöôïc: - So saùnh EVA vaø ROI: Xeùt ví duï: Giaû söû moät taäp ñoaøn coù hai coâng ty con laø A vaø B, chi phí söû duïng voán bình quaân cuûa taäp ñoaøn laø 10%. Muïc tieâu cuûa taäp ñoaøn laø cöïc ñaïi chæ tieâu ROI (Return on investment): + Coâng ty A coù ROI = 15% ROI + Coâng ty B coù ROI = 8% ROI Caû hai coâng ty con naøy ñeàu phaán ñaáu cho muïc tieâu chung laø cöïc ñaïi ROI. Taïo ra giaù trò DN X: NOPAT TS KINH DOANH = 8,5% Suy giaûm giaù trò NOPAT Voán hoaït ñoäng = 8,5% = WACC Trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa mình, coâng ty A seõ loaïi boû nhöõng döï aùn ñaàu tö coù ROI 10; coøn coâng ty B saün saøng chaáp nhaän nhöõng döï aùn thu ñöôïc ROI > 8%. Giaû söû caùc coâng ty A vaø B ñeà noã löïc laøm taêng ROI: Coâng ty A taêng ROI töø 15% --> 16%; coøn coâng ty B töø 8 ---> 8,5%. Muïc tieâu chung cuûa caû A vaø B ñeàu ñaït ñöôïc. Tuy nhieân, keát quaû chung cuûa taäp ñoaøn laø Coâng ty B ñaõ laøm giaûm giaù trò coå ñoâng vôùi nhöõng döï aùn coù: 8% < ROI < 10%; coøn coâng ty A hieån nhieân laøm taêng giaù trò coå ñoâng. Thaät ra, ñoái vôùi nhöõng döï aùn cuûa coâng ty A coù: 10% < ROI < 15% ñaõ bò A töø choái do laøm giaûm chæ tieâu phaán ñaáu ROI cuûa A, nhöng neáu ñöôïc choïn chuùng ñeàu coù theå taïo ra vaø laøm taêng giaù trò coå ñoâng do ROI > WACC. Do ñoù, neáu döïa treân chæ tieâu ROI ñeå phaân phoái caùc nguoàn löïc ñaàu tö cuûa coâng ty coù theå daãn ñeán sai leäch do: + ROI khoâng quan taâm ñeán yeâu caàu tyû suaát lôïi nhuaän treân voán phaûi lôùn hôn chi phí söû duïng voán bình quaân. + ROI khoâng nhaän ra taøi saûn cuûa coå ñoâng coù theå khoâng cöïc ñaïi khi cöïc hoùa tyû suaát sinh lôïi; trong khi ngaøy nay caùc coå ñoâng coù xu höôùng yeâu caàu phaûi toái ña möùc lôïi nhuaän tuyeät ñoái (EVA), chöù khoâng phaûi cöïc ñaïi tyû leä phaàn traê._.m chæ tieâu lôïi nhuaän (ROI). - So saùnh EVA vaø ROE: ROE (Return on equity) khoâng cho bieát giaù trò coå ñoâng ñang ñöôïc taïo ra hay maát ñi. Thaäm chí so vôùi ROI, ROE coøn nhöôïc ñieåm hôn; ñôn giaûn nhö khi taêng ñoøn caân nôï seõ laøm taêng chæ tieâu ROE, ngöôïc laïi seõ laøm giaûm khaû naêng thanh toaùn, taêng ruûi ro taøi chính. * Do ñoù, caùc chæ tieâu naøy chæ neân ñöôïc phaân tích ñeå cung caáp theâm thoâng tin cho nhaø quaûn lyù, khoâng neân söû duïng thoâng tin ñoù ñeå quyeát ñònh ñaàu tö hoaëc phaân phoái nguoàn löïc. 1.3 Taùc ñoäng cuûa chính saùch coå töùc ñoái vôùi giaù trò doanh nghieäp: Cuøng vôùi quyeát ñònh ñaàu tö vaø quyeát ñònh taøi trôï, quyeát ñònh chính saùch coå töùc hôïp thaønh ba loaïi quyeát ñònh quan troïng nhaát cuûa coâng ty. Ba quyeát ñònh naøy khoâng taùch rôøi nhau maø noù coù söï taùc ñoäng töông quan, gaén keá chaët cheõ vôùi nhau. Söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa caùc quyeát ñònh naøy ñeán ñoäng tröïc tieáp ñeán söï taêng, giaûm giaù trò cuûa coâng ty; qua ñoù, taùc ñoäng ñeán giaù trò taøi saûn cuûa nhaø ñaàu tö. Trong phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi, chính saùch coå töùc coù vai troø raát quan troïng, do taùc ñoäng ñeán cô caáu voán cuûa coâng ty, aûnh höôûng ñeán chi phí söû duïng voán maø chi phí söû duïng voán laø moät trong nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán giaù trò kinh teá gia taêng cuûa doanh nghieäp. Thoâng thöôøng, lôïi nhuaän coøn laïi sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp laø phaàn cuûa doanh nghieäp, seõ do doanh nghieäp töï quyeát ñònh neáu khoâng coù thoûa thuaän khaùc vôùi ngaân haøng vaø caùc traùi chuû. Nguoàn lôïi nhuaän naøy thöôøng ñöôïc phaân phoái cho hai muïc tieâu: trích laäp caùc quyõ, chuû yeáu laø quyõ ñaàu tö phaùt trieån ñeå boå sung voán chuû sôû höõu duøng taùi ñaàu tö môû roäng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty vaø chi traû coå töùc cho caùc coå ñoâng. 1.3.1 Khaùi nieäm coå töùc: Theo Luaät doanh nghieäp naêm 2005: Coå töùc laø khoaûn lôïi nhuaän roøng ñöôïc traû cho moãi coå phaàn baèng tieàn maët hoaëc baèng taøi saûn khaùc töø nguoàn lôïi nhuaän coøn laïi cuûa coâng ty sau khi ñaõ thöïc hieän nghóa vuï veà taøi chính. Chính saùch coå töùc cuûa coâng ty chuû yeáu xoay quanh vieäc phaân ñònh tyû leä lôïi nhuaän giöõ laïi ñeå taùi ñaàu tö vaø tyû leä lôïi nhuaän chi traû cho coå ñoâng döôùi hình thöùc coå töùc. Tuy nhieân, vieäc phaân ñònh naøy ñoøi hoûi caû söï tính toaùn vaø ngheä thuaät cuûa ban quaûn lyù coâng ty. 1.3.2 Muïc tieâu cuûa chính saùch coå töùc: Taän duïng ñöôïc nguoàn lôïi nhuaän giöõ laïi ñeå boå sung voán coå phaàn, tieát giaûm chi phí neáu phaùt haønh theâm coå phaàn môùi; ñoàng thôøi, phaûi ñaùp öùng yeâu caàu chi traû coå töùc cho coå ñoâng ñeå ñaûm baûo söï oån ñònh cuûa giaù caû coå phieáu cuûa coâng ty treân thò tröôøng. 1.3.3 Caùc quan ñieåm veà chính saùch coå töùc cuûa coâng ty: Khi xem xeùt taùc ñoäng cuûa chính saùch coå töùc ñeán giaù trò coâng ty, hieän nay, vaãn toàn taïi hai quan ñieåm khaùc nhau: - Quan ñieåm thöù nhaát: Vôùi giaû ñònh laø thò tröôøng hoaøn haûo, nghóa laø khoâng toàn taïi chi phí giao dòch, thueá vaø khoâng coù baát haûo cuûa thò tröôøng, hai ñaïi bieåu laø Miller vaø Modigliani cho raèng chính saùch coå töùc khoâng taùc ñoäng gì ñeán giaù trò cuûa coâng ty. - Quan ñieåm thöù hai: Laäp luaän raèng chính saùch coå töùc taùc ñoäng ñeán giaù trò coå phaàn cuûa coâng ty do: + Trong thöïc teá, luoân toàn taïi nhöõng baát haûo cuûa thò tröôøng, caùc giao dòch voán coå phaàn phaûi gaùnh chòu thueá, chi phí giao dòch. + Taâm lyù khoâng thích ruûi ro: thöïc teá cho thaáy nhöõng nhoùm coå ñoâng laø ngöôøi giaø, coâng ty höu boång, coâng ty baûo hieåm, . . . luoân quan taâm ñeán moät chính saùch coå töùc oån ñònh ñeå hoaïch ñònh keá hoaïch chi tieâu, khoâng tin vaøo moät söï höùa heïn coå töùc cao trong töông lai. Do ñoù, neáu coâng ty thöïc thi chính saùch coå töùc thaáp, hoï seõ coù xu höôùng baùn coå phaàn chuyeån sang ñaàu tö vaøo nôi khaùc; ñieàu naøy seõ taùc ñoäng maïnh ñeán giaù coå phieáu cuûa coâng ty treân thò tröôøng. Ngöôïc laïi, neáu coâng ty cöù duy trì moät chính saùch coå töùc cao vaø oån ñònh seõ coù theå phaûi boû qua moät soá cô hoäi ñaàu tö toát, nhaát laø trong ñieàu kieän khoâng theå vay theâm nôï do haïn möùc vaø phaùt haønh theâm coå phaàn phaûi gaùnh chòu chi phí cao. Ñieàu naøy cuõng aûnh höôûng ñeán nhaän ñònh, ñaùnh giaù töông lai cuûa coâng ty vaø taùc ñoäng ñeán giaù coå phieáu cuûa coâng ty treân thò tröôøng. 1.3.4 Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán chính saùch coå töùc cuûa coâng ty: - Haïn cheá veà maët phaùp lyù: Ñeå ñaûm baûo quyeàn lôïi cuûa caùc beân lieân quan ñeán doanh nghieäp nhö: nôï thueá, traùi chuû, ngöôøi lao ñoäng, . . . haàu heát luaät phaùp caùc nöôùc ñeàu qui ñònh ñoái vôùi caùc coâng ty coå phaàn nhö sau: + Coå töùc chi traû ñöôïc trích töø nguoàn lôïi nhuaän giöõ laïi cuûa coâng ty, khoâng ñöôïc duøng voán ñeå chi traû coå töùc ñieàu naøy nhaèm traùnh khaû naêng laøm suy giaûm voán. + Coå töùc chi traû khoâng ñöôïc vöôït lôïi nhuaän tích luõy cuûa coâng ty, nhaèm traùnh tröôøng hôïp caùc chuû sôû höõu ruùt voán ñaàu tö laøm aûnh höôûng ñeán vò theá cuûa caùc chuû nôï. + Coâng ty chæ ñöôïc pheùp chi traû coå töùc trong khi vaãn ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï ñeán haïn; bôûi quyeàn lôïi cuûa traùi chuû phaûi ñöôïc ñaûm baûo tröôùc khi thöïc hieän quyeàn lôïi cuûa coå ñoâng. - Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch thueá: Tröôùc khi quyeát ñònh chính saùch coå töùc, ban ñieàu haønh cuûa coâng ty luoân quan taâm ñeán taùc ñoäng cuûa caùc luaät thueá ñeán thu nhaäp cuûa caùc coå ñoâng nhö theá naøo? Nhaát laø ñoái vôùi caùc coâng ty coå phaàn coù ít coå ñoâng, bao goàm hai luaät thueá aûnh höôûng ñeán chính saùch coå töùc laø: thueá lôïi voán thu treân caùc khoaûn thu nhaäp töø hoaït ñoäng chuyeån nhöôïng voán coå phaàn vaø thueá thu nhaäp caù nhaân ñaùnh treân coå töùc maø coå ñoâng nhaän ñöôïc. Neáu thueá thu nhaäp caù nhaân cao hôn thueá lôïi voán thì coå ñoâng coù xu höôùng thích chính saùch coå töùc thaáp, nhaát laø caùc coå ñoâng lôùn, nhöng khi ñoù caùc nhaø ñaàu thích chính saùch coå töùc cao seõ coù xu höôùng baùn coå phaàn ñeå tìm kieám cô hoäi ñaàu tö khaùc. Ñieàu naøy seõ taùc ñoäng ñeán giaù coå phieáu cuûa coâng ty treân thò tröôøng. Ngöôïc laïi, neáu thueá thu nhaäp caù nhaân thaáp hôn thueá lôïi voán caùc coå ñoâng seõ thích chính saùch coå töùc cao. Hieän nay, ôû Vieät Nam, thu nhaäp töø coå töùc vaãn chöa thuoäc ñoái töôïng thu cuûa Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø Phaùp leänh thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao. Döï kieán döï luaät thueá thu nhaäp caù nhaân coù hieäu naêm 2009 môùi ñaùnh thueá treân caùc khoaûn thu nhaäp töø coå töùc; coøn ñoái vôùi thu nhaäp töø chuyeån nhöôïng chöùng khoaùn thöïc hieän theo Thoâng tö soá: 72/2006/TT-BTC ngaøy 10/8/2006 cuûa Boä Taøi Chính laø thu vôùi möùc thueá suaát coá ñònh laø 0,1% nhöng chæ môùi aùp duïng ñoái vôùi caùc toå chöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi . - Söï quan taâm cuûa coå ñoâng ñeán thu nhaäp töø coå töùc: + Keát hôïp vôùi söï aûnh höôûng cuûa caùc luaät thueá, qua moät thôøi gian hoaït ñoäng, ban ñieàu haønh cuûa coâng coù theå nhaän bieát ñöôïc xu höôùng chung cuûa caùc coå ñoâng coâng ty öa chuoäng chính saùch coå töùc cao hay thaáp. Tuy nhieân, ñoái vôùi moät soá ñoái töôïng coå ñoâng nhö: quyõ höu boång, coâng ty baûo hieåm, ngöôøi giaø, . . . thöôøng thích ñöôïc chia coå töùc cao vaø oån ñònh ñeå laäp keá hoaïch chi tieâu. + Söï kyø voïng coå töùc trong töông lai: caùc coå ñoâng thöôøng suy tính xem vieäc giöõa laïi lôïi nhuaän cao coù ñaûm baûo moät möùc lôïi nhuaän roøng vaø coå töùc cao hôn trong töông lai hay khoâng? Bôûi giaù trò 1 ñoàng coå töùc hieän taïi seõ lôùn hôn 1 ñoàng coå töùc trong töông lai. Hôn nöõa, söï kyø voïng vaøo töông lai phaùt trieån cuûa coâng ty, cuï theå laø caùc döï aùn ñaàu tö môùi laø cao hay thaáp seõ taùc ñoäng ñeán suaát chieát khaáu khi hieän giaù doøng coå töùc trong töông lai. - Tính hieäu quaû cuûa thò tröôøng: Neáu thò tröôøng ñaït traïng thaùi hieäu quaû thoâng tin, ôû ñoù, giaù coå phieáu phaûn aùnh ñaày ñuû nhöõng thoâng tin caàn thieát coù lieân quan ñeán coâng ty, bao goàm caû thoâng tin noäi giaùn. Khi ñoù, thò tröôøng phaûn öùng nhanh vôùi baát kyø thoâng tin naøo, laøm khaû naêng kieám lôïi nhuaän sieâu ngaïch khoù xaûy ra. Khi ñoù, chính saùch coå töùc khoâng coù baát kyø taùc ñoäng naøo ñeán giaù coå phieáu treân thò tröôøng. Thöïc teá, thò tröôøng khoâng hoaøn haûo do luoân toàn taïi caùc chi phí nhö: phí giao dòch, thueá lôïi voán, thoâng tin sai leäch, . . . vì vaäy, thoâng tin veà coå töùc cao hay thaáp, taêng hay giaûm seõ ñöôïc nhaø ñaàu tö ñoùn nhaän nhö moät tín hieäu do ban quaûn lyù coâng ty phaùt ra veà kyø voïng taêng tröôûng hay töông lai khoù khaên cuûa coâng ty. * Caùc nhaø quaûn trò vôùi chính saùch coå töùc: Hieän nay, chính saùch coå töùc ñöôïc xem laø moät trong nhöõng quyeát ñònh quan troïng coù aûnh höôûng ñeán giaù trò cuûa coâng ty. Do ñoù: Coâng ty neân theo ñuoåi moät chính saùch coå töùc an toaøn, oån ñònh, traùnh nhöõng thay ñoåi ñoät xuaát trong thöïc thi chính saùch coå töùc. Moät söï gia taêng coå töùc coù theå ñöôïc mong ñôïi nhö moät söï oån ñònh vaø kinh doanh hieäu quaû cuûa coâng seõ laøm taêng giaù trò coå phieáu, nhöng cuõng coù theå ñöôïc suy ñoaùn do coâng ty khoâng coù chieán löôïc, phöông höôùng phaùt trieån neân khoâng caàn tích luõy taùi ñaàu tö seõ taùc ñoäng laøm giaûm giaù trò coå phieáu treân thò tröôøng. Ngöôïc laïi, chi traû coå töùc thaáp seõ bò nghi ngôø laø kinh doanh khoâng hieäu quaû neân caùc coå ñoâng seõ baùn thaùo coå phieáu laøm giaûm giaù coå phieáu cuûa coâng ty, nhöng cuõng coù theå ñöôïc coå ñoâng kyø voïng töông lai toát ñeïp do giöõ laïi lôïi nhuaän ñeå ñaàu tö. Chính saùch coå töùc an toaøn giuùp coâng ty vöøa coù möùc coå töùc chi traû hôïp lyù, vöøa taän duïng ñöôïc nguoàn voán chi phí thaáp do khoâng toán chi phí phaùt haønh ñeå taùi ñaàu tö. Thöïc hieän chính saùch coå töùc oån ñònh, ngay caû trong tröôøng hôïp lôïi nhuaän coù suy giaûm taïm thôøi, coá gaéng traùnh vieäc caét giaûm coå töùc ñeå taïo laäp nieàm tin vaøo coâng ty cuûa coå ñoâng; ngay caû khi lôïi nhuaän ñöôïc giöõ laïi coù theå seõ ñöôïc ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn toát. Neáu khoâng, moät söï baùn oà aït coå phieáu cuûa nhaø ñaàu tö seõ laøm giaûm giaù trò coâng ty treân thò tröôøng duø cho töông lai kyø voïng phaùt trieån toát. 1.4 Hieäu chænh döõ lieäu keá toaùn phuïc vuï caùc phaân tích taøi chính: Tröôùc ñaây, khi ñeà caäp ñeán coå phieáu, ngöôøi ta thöôøng quan taâm caùc chæ tieâu lôïi nhuaän keá toaùn nhö: EPS, ROE. Tuy nhieân, döõ lieäu keá toaùn phuï thuoäc vaøo chi phí lòch söû, khoâng phaûn aùnh ñaày ñuû, hieäu quaû hoaït ñoäng thöïc teá cuûa coâng ty. Ñeå ñaùnh giaù chính xaùc hôn hieäu quaû ñieàu haønh coâng ty cuûa ban quaûn trò caàn tieán haønh hieäu chænh döõ lieäu keá toaùn; hôn nöõa, ñeå ñaùnh giaù ñöôïc muïc tieâu cuoái cuøng cuûa quaûn trò taøi chính laø toái ña hoùa giaù trò taøi saûn cuûa coå ñoâng, thì neân döïa treân hai chæ tieâu taøi chính môùi laø MVA vaø EVA. Caû ROI, ROE vaø ROA ñeàu khoâng xaùc ñònh ñöôïc lôïi nhuaän thöïc söï hay lôïi nhuaän kinh teá cuûa coâng ty do bò boùp meùo bôûi giaù trò quaù khöù vaø laïm phaùt. * Moät soá döõ lieäu keá toaùn caàn hieäu chænh ñeå ñaùnh giaù chính xaùc hieäu quaû ñieàu haønh cuûa ban quaûn trò coâng ty: - Taøi saûn hoaït ñoäng: Tình hình taøi saûn thöïc teá cuûa coâng ty phuï thuoäc raát lôùn vaøo quyeát ñònh ñaàu tö trong quaù khöù. Do ñoù, coù nhöõng taøi saûn vaãn hoaït ñoäng phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty, nhöng cuõng coù nhieàu taøi saûn khoâng coøn ñöôïc söû duïng. Trong khi, keá toaùn phaûi ghi nhaän ñaày ñuû caû hai nhoùm taøi saûn naøy, neân khi phaân tích caùc chæ tieâu lôïi nhuaän nhö: ROE, ROI, ROA seõ bò boùp meùo bôûi yeáu toá chi phí lòch söû. Do ñoù, ñeå vieäc phaân tích taøi chính, phuïc vuï caùc quyeát ñònh quaûn trò vaø cuõng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu haønh coâng ty cuûa ban quaûn trò chính xaùc hôn, caàn thieát phaûi hieäu chænh khoaûn muïc taøi saûn: Khoaûn muïc taøi saûn coù theå chia laøm hai nhoùm: taøi saûn hoaït ñoäng (tieàn, caùc khoaûn phaûi thu, toàn kho vaø taøi saûn coá ñònh ñang söû duïng) vaø taøi saûn khoâng hoaït ñoäng. Khi taøi saûn khoâng hoaït ñoäng caøng nhieàu thì chæ tieâu lôïi nhuaän treân taøi saûn caàn phaûi hieäu chænh. - Voán hoaït ñoäng: Voán hoaït ñoäng cuûa coâng ty bao goàm: voán goùp cuûa coå ñoäng, traùi chuû, ngaân haøng vaø chuû nôï. Nguoàn voán cuûa coâng ty thöôøng ñöôïc chia thaønh hai phaàn: voán löu ñoäng duøng taøi trôï cho taøi saûn ngaén haïn vaø voán coá ñònh duøng taøi trôï cho taøi saûn daøi haïn. Tuy nhieân, moät boä phaän voán ngaén haïn coù töø nguoàn: phaûi traû nhaø cung caáp, phaûi traû nhaân vieân, thueá phaûi noäp chöa ñeán haïn vaø phaûi traû caùc; caùc khoaûn naøy khoâng chòu chi phí söû duïng voán. Do ñoù, ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu haønh doanh nghieäp caàn phaûi hieäu chænh baèng chæ tieâu voán löu ñoäng roøng. Voán löu ñoäng roøng = Taøi saûn ngaén haïn khoâng ñöôïc höôûng laõi – Caùc khoaûn nôï khoâng chòu laõi = Taøi saûn hoaït ñoäng – Nôï phaûi traû hoaït ñoäng Toång voán hoaït ñoäng = Voán löu ñoäng roøng + Taøi saûn coá ñònh hoaït ñoäng - Lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng sau thueá: Khi coâng ty söû duïng nhieàu laõi vay thì lôïi nhuaän roøng keá toaùn seõ thaáp hôn. Do ñoù, nhaèm khaéc phuïc haïn cheá do ñoøn baåy taøi chính gaây ra khi ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu haønh cuûa ban quaûn trò, neân duøng chæ tieâu lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng sau thueá (NOPAT). NOPAT = EBIT (1 – t) vôùi t laø thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp 1.5 Söï taùc ñoäng cuûa moät soá lyù thuyeát kinh teá hieän ñaïi ñoái vôùi giaù trò doanh nghieäp: 1.5.1 Lyù thuyeát “Ngöôøi ñaïi dieän” (Principal – agent theory): Ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa hai taùc giaû: Michael.C.Jensen vaø William H.Meckling nghieân cöùu veà: haønh vi nhaø quaûn trò, chi phí ngöôøi ñaïi dieän vaø caáu truùc voán coâng ty. Lyù thuyeát coù nhöõng ñieåm chính sau ñaây: - Khi quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù thuoäc hai ñoái töôïng khaùc nhau: chuû sôû höõu voán vaø ngöôøi ñaïi dieän (ngöôøi quaûn lyù) luoân coù söï xung ñoät veà lôïi ích. Ngöôøi chuû sôû höõu quan taâm ñeán giaù trò coâng ty thoâng qua giaù coå phieáu treân thò tröôøng; trong khi, nhaø quaûn lyù laïi quan taâm ñeán lôïi ích cuûa caù nhaân thoâng qua caùc khoaûn löông, thöôûng, phuï caáp vaø caùc thu nhaäp khaùc do vò trí cuûa hoï mang laïi. - Söï khoâng ñoàng nhaát giöõa coå ñoâng (chuû sôû höõu) vaø ngöôøi ñieàu haønh: laøm naûy sinh khoaûn chi phí goïi laø chi phí ngöôøi ñaïi dieän (agent cost). Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp maø chuû sôû höõu ñoàng thôøi laø ngöôøi quaûn lyù thì chi phí naøy baèng 0. - Chi phí ngöôøi ñaïi dieän coù xu höôùng caøng lôùn khi ngöôøi quaûn lyù sôû höõu ích hoaëc khoâng sôû höõu coå phaàn coâng ty. Töø nhöõng cô sôû treân seõ daãn ñeán vieäc nhaø quaûn trò coù nhöõng quyeát ñònh nhaèm mang laïi nhieàu lôïi ích caù nhaân hôn laø haønh ñoäng vì muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò coå ñoâng: - Coù xu höôùng löïa choïn nhöõng döï aùn ñaàu tö an toaøn, vôùi tyû suaát lôïi nhuaän khoâng cao nhaèm ñaûm baûo vò trí cuûa mình; thaäm chí khi quyeát ñònh döï aùn ñaàu tö thöôøng keát hôïp vôùi muïc tieâu lôïi ích caù nhaân do vieäc ñaàu tö mang laïi. - Coù xu höôùng chi tieâu vaø ñaàu tö keùm hieäu quaû chæ vì taïo uy tín caù nhaân, trong khi chi phí do coå ñoâng gaùnh chòu. Haønh ñoäng naøy caøng maïnh ôû nhöõng coâng ty maø möùc ñoä giaùm saùt keùm. - Öa thích ñeà xuaát chi traû coå töùc thaáp, giöõ laïi lôïi nhuaän sau thueá cao, haïn cheá söû duïng voán vay nhaèm traùnh söï giaùm saùt töø beân ngoaøi cuûa ngaân haøng vaø caùc traùi chuû. Taát caû haønh ñoäng treân seõ aûnh höôûng ñeán giaù trò doanh nghieäp theo xu höôùng laøm giaûm giaù trò doanh nghieäp. Tuy nhieân, döôùi hình thöùc coâng ty coå phaàn, soá löôïng coå ñoâng (chuû sôû höõu) thöôøng raát lôùn vaø phaân taùn, thöôøng phaûi thueâ caùc caù nhaân coù naêng löïc beân ngoaøi ñeå quaûn lyù vaø laøm gia taêng voán goùp cuûa mình. Do ñoù, ngöôøi chuû sôû höõu phaûi coù nhöõng giaûi phaùp taùc ñoäng ñeán lôïi caù nhaân cuûa ngöôøi ñieàu haønh nhö: löông cao, thöôûng theo lôïi nhuaän, öu ñaõi mua coå phaàn ñeå gaén keát lôïi ích caù nhaân vôùi lôïi ích coâng ty, . . . Vieäc dung hoøa giöõa lôïi ích chuû sôû höõu vaø lôïi ích cuûa ngöôøi ñaïi dieän nhaèm khuyeán khích nhaø quaûn trò haønh ñoäng vì muïc tieâu toái ña hoùa taøi saûn coå ñoâng. 1.5.2 Lyù thuyeát: “Thoâng tin baát ñoái xöùng” (Asymmetric information) vaø Lyù thuyeát: “Thò tröôøng hieäu quaû”: * Lyù thuyeát “Thoâng tin baát ñoái xöùng” do nhoùm ba giaùo sö kinh teá ngöôøi Myõ: George Akerlof, Michael Spence vaø Joseph Stiglizt nghieân cöùu vaø ñaõ ñöôïc trao giaûi Nobel kinh teá naêm 2001. Lyù thuyeát cho raèng: - Thoâng tin baát ñoái xöùng laø nguyeân nhaân ñöa ñeán nhöõng löïa choïn traùi ngöôïc nhau khi tham gia trao ñoåi treân thò tröôøng: ngöôøi baùn oâ toâ cuõ thì bieát roõ veà chaát löôïng xe hôn ngöôøi mua; ngöôøi lao ñoäng bieát roõ naêng löïc cuûa hoï hôn laø nhaø tuyeån duïng, ngöôøi mua baûo hieåm thì bieát roõ tình traïng söùc khoûe mình hôn coâng ty baûo hieåm vaø ngöôøi ñi vay tieàn thì bieát roõ tình hình taøi chính, khaû naêng traû nôï cuûa mình hôn ngöôøi cho vay. - Thoâng tin baát ñoái xöùng mang laïi baát lôïi cho caùc beân tham gia trao ñoåi, mua baùn. Do ñoù, ñeå thò tröôøng coù theå duy trì ñöôïc chöùc naêng hieäu quaû toång hôïp caàn phaûi xöû lyù thoâng tin moät caùch toaøn dieän. Ñoái vôùi moät coâng ty, nhaø quaûn lyù laø ngöôøi naém roõ, ñaày ñuû vaø kòp thôøi thoâng tin veà tình hình coâng ty hôn coå ñoâng, traùi chuû vaø ngaân haøng: - Ñoái vôùi coå ñoâng: qua vieäc chi traû coå töùc cao, nhaø quaûn trò coù theå muoán truyeàn taûi thoâng tin hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa coâng ty; vieäc chi traû coå töùc thaáp cuõng coù theå ñöôïc nhaø quaûn trò bieän minh raêng giöõ laïi lôïi nhuaän ñeå taùi ñaàu tö vaø vôùi caùc cô hoäi ñaàu tö môùi khi ñaõ löïa choïn, nhaø quaûn trò coù theå veõ ra moät töông lai töôi saùng ñeå coù theå thu huùt nhaø ñaàu do thieáu thoâng tin; qua ñoù, taùc ñoäng ñeán giaù coå phieáu treân thò tröôøng. - Ñoái vôùi traùi chuû, ngaân haøng vaø ngöôøi cung caáp: nhaø quaûn trò laø ngöôøi bieát roõ “söùc khoûe” taøi chính doanh nghieäp hôn baát kyø toå chöùc naøo. * Lyù thuyeát: “Thò tröôøng hieäu quaû” ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng thoâng tin baát ñoái xöùng. Thò tröôøng hieäu quaû ñöôïc hieåu treân ba goùc ñoä: - Phaân phoái hieäu quaû: thò tröôøng ñöôïc coi laø hieäu quaû veà maët phaân phoái khi caùc nguoàn löïc ñöôïc phaân phoái moät caùch toát nhaát. Ñoái vôùi thò tröôøng taøi chính vaø thò tröôøng chöùng khoaùn, caùc nguoàn voán ñöôïc söû duïng moät caùch hieäu quaû nhaát. - Hoaït ñoäng hieäu quaû: thò tröôøng ñöôïc ñaùnh giaù laø hieäu quaû veà maët hoaït ñoäng khi caùc chi phí giao dòch treân thò tröôøng ñöôïc quyeát ñònh theo quy luaät caïnh tranh. Noùi caùch khaùc, thò tröôøng coù söï caïnh tranh giöõa nhaø tieáp thò vaø nhaø moâi giôùi nhaèm kieám lôïi nhuaän thoâng thöôøng (khoâng phaûi lôïi nhuaän ñoäc quyeàn) khi thöïc hieän hoaït ñoäng cuûa mình. Khi chi phí giao dòch baèng 0, thì thò tröôøng ñöôïc coi laø hieäu quaû. - Thò tröôøng hieäu quaû veà maët thoâng tin: khi giaù caû thò tröôøng phaûn aùnh ñaày ñuû vaø nhanh choùng taát caû thoâng tin coù aûnh höôûng ñeán thò tröôøng. Tuy ba thaønh phaàn caáu thaønh thò tröôøng hieäu quaû coù söï töông taùc, gaén boù vôùi nhau, nhöng trong lyù thuyeát thò tröôøng hieäu quaû, ngöôøi ta giaû ñònh thò tröôøng chöùng khoaùn laø hieäu quaû veà phaân phoái hoaït ñoäng. Do ñoù, ngöôøi ta chæ xeùt ñeán yeáu toá thoâng tin ñeå xaùc ñònh möùc ñoä hieäu quaû cuûa thò tröôøng. Lyù thuyeát naøy chia thò tröôøng hieäu quaû thaønh ba caáp: + Thò tröôøng hieäu quaû daïng yeáu: giaù caû phaûn aùnh thoâng tin ñaõ chöùa ñöïng trong hoà sô giaù caû quaù khöù, khoâng theå duøng ñeå döï baùo giaù coå phieáu trong töông lai. + Thò tröôøng hieäu quaû daïng vöøa phaûi: giaù caû khoâng chæ phaûn aùnh thoâng tin quaù khöù maø coøn phaûn aùnh taát caû thoâng tin ñöôïc ñaêng taûi. + Thò tröôøng hieäu quaû daïng maïnh: Giaù caû phaûn aùnh taát caû thoâng tin coù ñöôïc, thaäm chí caû caùc thoâng tin ñöôïc naém giöõ bôûi caùc nhaø quaûn lyù beân trong coâng ty. 1.5.3 Vaán ñeà minh baïch hoùa thoâng tin: Minh baïch thoâng tin nhaèm khaéc phuïc nhöõng baát lôïi do “thoâng tin baát ñoái xöùng” taïo ra nhö: + Ñaàu cô thoâng tin nhaèm muïc ñích truïc lôïi baát chính (thoâng tin noäi giaùn) + Khaû naêng laøm giaù coå phieáu vöôït xa giaù trò thöïc, daãn ñeán taêng tröôûng giaù bong boùng gaây nguy cô suïp ñoå thò tröôøng. + Baûo veä caùc nhaø ñaàu tö, nhaát laø caùc coå ñoâng nhoû trình ñoä phaân tích chöùng khoaùn coøn haïn cheá. + Baûo veä caùc traùi chuû, ngaân haøng vaø nhöõng ngöôøi coù lieân quan ñeán lôïi ích cuûa doanh nghieäp. Hôn nöõa, minh baïch hoùa thoâng tin vaø giaùm saùt thoâng tin ñöôïc coâng boá chaët cheõ seõ naâng cao tính hieäu quaû cuûa thoâng tin. Ñaây laø yeáu toá thu huùt nhaø ñaàu tö quan taâm ñeán chöùng khoaùn cuûa coâng ty. Töø ñoù, tính thanh khoaùn cuûa chöùng khoaùn coâng ty ngaøy caøng ñöôïc caûi thieän. Ñaây cuõng laø nhaân toá goùp phaàn naâng cao tính hieäu quaû cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn vaø goùp phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn. 1.6 Kinh nghieäm öùng duïng coâng cuï taøi chính EVA taïi moät soá taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi: - Theo Joel M.Stern vaø John S.Shiely - ñoàng taùc giaû nghieân cöùu lyù thuyeát veà EVA ñaùnh giaù: EVA thaät söï laø moät thöôùc ño hoaït ñoäng taøi chính cuûa coâng ty raát höõu hieäu vaø laø cô sôû xaùc ñònh giaù trò taøi saûn ñöôïc taïo ra cho coâng ty vaø coå ñoâng, sau khi ñaõ tröø ñi caùc chi phí keá toaùn vaø chi phí kinh teá. Hôn nöõa, EVA chính laø “kim chæ nam” trong vieäc phaân boå caùc nguoàn löïc cuûa taäp ñoaøn cho caùc coâng ty con nhaèm muïc tieâu söû duïng coù hieäu quaû nhaát nguoàn voán chuû sôû höõu. Ngoaøi ra, EVA coøn ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu haønh cuûa ban quaûn trò coâng ty. Treân cô sôû EVA, chuû sôû höõu coù theå xaây döïng heä thoáng tieàn thöôûng cho ban quaûn trò. Heä thoáng tieàn thöôûng coù theå tính tyû leä treân EVA döông (lôùn hôn 0), taïi ñoù, giaù trò kinh teá gia taêng baét ñaàu ñöôïc taïo ra cho coå ñoâng; ñieàu naøy giuùp gaén keát lôïi ích cuûa ngöôøi ñaïi dieän vaø lôïi ích cuûa chuû sôû höõu. - Theo Dr.Karl-Hermann Baumann, Tröôûng ban kieåm soaùt cuûa Siemens cho raèng: coâng cuï EVA coù theå giuùp ñònh höôùng muïc tieâu cuûa coâng ty; ñoàng thôøi ñoäng vieân ban quaûn trò haønh ñoäng vì muïc tieâu gia taêng giaù trò cho coå ñoâng thoâng qua vieäc xaây döïng heä thoáng khen thöôûng treân cô sôû EVA döông. - Stern Stewart & Co laø coâng ty chuyeân nghieân cöùu veà lyù thuyeát EVA vaø thieát laäp heä thoáng öùng duïng EVA trong thöïc tieãn cho nhieàu taäp ñoaøn lôùn treân theá giôùi ñaõ coù söï khaûo saùt moái lieân heä giöõa EVA vaø giaù coå phieáu treân döõ lieäu thò tröôøng cuûa 618 coâng ty ôû Myõ ñaõ ruùt ra keát luaän: giöõa EVA vaø MVA luoân coù söï töông öùng vôùi nhau toát hôn baát kyø chæ tieâu ROI, ROE vaø thu nhaäp roøng so vôùi MVA. Theo caùc nghieân cöùu cuûa hoï, EVA dieãn bieán phuø hôïp vôùi MVA hôn, do EVA bao haøm yù nghóa theo thôøi giaù tieàn teä, yeáu toá ruûi ro, chính saùch coå töùc vaø nhieàu yeáu toá khaùc; qua ñoù, söû duïng EVA ñeå döï baùo giaù coå phieáu phuø hôïp hôn caùc chæ tieâu lôïi nhuaän keá toaùn khaùc. Keát luaän chöông 1: Muïc tieâu quan troïng nhaát cuûa quaûn trò taøi chính laø toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng. Do ñoù, nhaèm xaùc ñònh ñöôïc giaù trò kinh teá gia taêng cuûa doanh nghieäp ñöôïc taïo ra trong moät naêm nhaát ñònh, luaän vaên ñaõ ñi vaøo nghieân cöùu lyù thuyeát vaø öùng duïng EVA – moät thöôùc ño taøi chính höõu hieäu trong quaûn trò taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi. Chöông 1 cuûa luaän vaên ñaõ trình baøy nhöõng lyù luaän cô baûn veà giaù trò doanh nghieäp vaø giaù trò kinh teá gia taêng cuûa doanh nghieäp; ñoàng thôøi, cung caáp nhöõng nhaän ñònh vaø kinh nghieäm öùng duïng cuûa moät soá chuyeân gia taøi chính thuoäc caùc coâng ty treân theá giôùi laøm cô sôû öùng duïng EVA ñeå xaùc ñònh giaù trò kinh teá gia taêng cuûa moät soá coâng ty coå phaàn nieâm yeát. Treân cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn, luaän vaên seõ kieán nghò vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm goùp phaàn gia taêng giaù trò kinh teá cuûa coâng ty. CHÖÔNG II: ÖÙNG DUÏNG EVA XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ KINH TEÁ GIA TAÊNG CUÛA MOÄT SOÁ COÂNG TY COÅ PHAÀN NIEÂM YEÁT 2.1 Vaøi neùt veà söï hình thaønh vaø öùng duïng caùc chæ tieâu phaân tích taøi chính doanh nghieäp: 2.1.1 Treân theá giôùi: - Lòch söû phaân tích taøi chính treân theá giôùi ñaõ xuaát hieän töø raát laâu cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån kinh teá cuûa caùc quoác gia AÂu, Myõ. Luùc ñaàu, nhu caàu phaân tích taøi chính nhaèm cung caáp thoâng tin cho chính ngöôøi chuû coâng ty vaø ñaùp öùng yeâu caàu thoâng tin do quan heä vay möôïn vaø mua baùn chòu giöõa coâng ty vaø caù nhaân/toå chöùc cho vay hoaëc giöõa coâng ty vaø nhaø cung caáp. Caùc thoâng tin taøi chính ban ñaàu raát rôøi raïc tuøy theo goùc ñoä vaø muïc ñích phaân tích cuûa ngöôøi söû duïng. Sau ñoù, vôùi söï ra ñôøi cuûa hình thöùc coâng ty coå phaàn, thoâng tin taøi chính doanh nghieäp ngaøy caøng quan troïng vaø ñöôïc nhieàu ñoái töôïng quan taâm söû duïng hôn. - Vaøo thaùng 3 naêm 1919, ôû Myõ, thoâng tin taøi chính laàn ñaàu tieân ñöôïc heä thoáng vôùi coâng trình nghieân cöùu cuûa A.Wall ñeà caäp ñeán phaân tích ñoàng thôøi 7 chæ soá taøi chính ñoái vôùi 981 coâng ty saép xeáp theo ngaønh hoaëc vuøng ñòa lyù. - Naêm 1933, vôùi vieäc thaønh laäp SEC (uûy ban hoái ñoaùi vaø baûo hieåm) taïi Myõ; taïi Phaùp, Saéc leänh ngaøy 28/9/1967 vaø Phaùp leänh ngaøy 03/01/1968 thaønh laäp Uûy ban nghieäp vuï chöùng khoaùn ñaõ böôùc ñaàu heä thoáng vaø luaät hoùa moät soá chæ tieâu phaân tích taøi chính. Töø ñoù, khoái löôïng vaø chaát löôïng thoâng tin taøi chính ngaøy caøng ñöôïc naâng cao. Trong vaøi thaäp nieân vöøa qua, taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi ñaõ phaùt trieån raát maïnh meõ vaø trôû thaønh coâng cuï taøi chính höõu hieäu khoâng theå thieáu ñoái vôùi coâng ty vaø taát caû caùc ñoái töôïng coù lieân quan ñeán lôïi ích cuûa coâng ty, vôùi nhöõng ñaëc ñieåm: - Phaân tích taøi chính khoâng coøn bò giôùi haïn ôû caùc döõ lieäu taøi chính nöõa maø bao goàm döõ lieäu thoâng tin kinh teá vaø thò tröôøng chöùng khoaùn. - Keát quaû thu ñöôïc töø phaân tích taøi chính ñaày ñuû hôn, nhöng cuõng chæ bao haøm yù nghóa soá lieäu cuûa quaù khöù. - Phaân tích taøi chính ngaøy caøng coù vai troø quan troïng laøm cô sôû döï baùo ngaén, trung vaø daøi haïn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Cuøng vôùi xu theá toaøn caàu hoùa, caùc taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi ngaøy caøng vöôn ra beân ngoaøi vaø do nhu caàu phaân tích, ñoái chieáu, so saùnh caùc chæ soá taøi chính, neân phaân tích taøi chính ngaøy caøng ñoàng nhaát vaø trôû neân chuaån möïc hôn. 2.1.2 Taïi Vieät Nam: Lòch söû hình thaønh vaø öùng duïng phaân tích taøi chính doanh nghieäp coù theå chia ra caùc giai ñoaïn nhö sau: - Tröôùc naêm 1986, neàn kinh teá Vieät Nam vaän haønh theo cô cheá kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung, bao caáp. Theo ñoù, caùc doanh nghieäp trong neàn kinh teá, chuû yeáu laø doanh nghieäp nhaø nöôùc, khoâng ñaët muïc tieâu kinh doanh leân haøng ñaàu, maø thay vaøo ñoù laø phaán ñaàu hoaøn thaønh keá hoaïch ñöôïc nhaø nöôùc giao. Do ñoù, phaân tích taøi chính khoâng coù nhieàu yù nghóa ñoái vôùi caû doanh nghieäp vaø ngaân haøng. - Töø naêm 1986 trôû ñi, cuøng vôùi söï chuyeån ñoåi sang cô cheá kinh teá thò tröôøng, nhaø nöôùc thöøa nhaän neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn vaø khaúng ñònh taïo ñieàu kieän cho caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc cuøng phaùt trieån. Theâm vaøo ñoù, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ngaøy caøng ñöôïc giao quyeàn töï chuû taøi chính vaø chòu traùch nhieäm veà keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp hôn. Töø ñoù, nhu caàu vaän duïng kieán thöùc kinh teá, taøi chính hieän ñaïi phaân tích tình hình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ngaøy caøng phoå bieán vaø ñöôïc nhieàu ñoái taùc lieân quan ñeán lôïi ích doanh nghieäp quan taâm. - Töø naêm 1986 ñeán ñaàu nhöõng naêm 1990: ñaây laø giai ñoaïn nhöõng kieán thöùc quaûn trò taøi chính doanh nghieäp cô baûn manh nha xuaát hieän taïi Vieät Nam. Moät trong nhöõng taøi lieäu ñaàu tieân ñöôïc xuaát baûn laø: “ Quaûn trò taøi chính keá toaùn” cuûa Nguyeãn Ñình Queá (thuoäc Vieän ñaøo taïo môû roäng) ñaõ taäp hôïp nhöõng kieán thöùc cô baûn veà taøi chính doanh nghieäp vaø keá toaùn quaûn trò ñang ñöôïc caùc nöôùc phaùt trieån öùng duïng. Trong ñoù, caùc tyû soá phaân tích taøi chính ñöôïc chia thaønh boán nhoùm: Nhoùm tyû soá ñoä loaõng, tyû soá ñoøn caân nôï, tyû soá hoaït ñoäng vaø tyû soá doanh lôïi. - Töø ñaàu nhöõng naêm 1990 ñeán thaùng 6 naêm 2000: boä moân taøi chính doanh nghieäp vaø keá toaùn quaûn trò ñaõ ñöôïc giaûng daïy phoå bieán ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc chuyeân ngaønh kinh teá. Hôn nöõa, nhöõng kieán thöùc veà thò tröôøng chöùng khoaùn cuõng baét ñaàu ñöôïc du nhaäp. Do ñoù, caùc taøi lieäu, giaùo trình taøi chính doanh nghieäp trong giai ñoaïn naøy ñ._.ngoaøi - Thu nhaäp ngoaïi teä vaø tieáp caän thò tröôøng voán Trong nhöõng naêm vöøa qua, heä soá tính nhieäm quoác gia cuûa Vieät Nam luoân bò xeáp vaøo nhoùm trung bình – thaáp cuûa theá giôùi do caùc yeáu toá nhö: chöùng nhaéc trong chính saùch kinh teá vó moâ, thieáu söï minh baïch vaø yeáu keùm trong quaûn lyù, raøo caûn phi thueá quan vaø quaûn lyù haønh chính ñoái vôùi nhaø ñaàu tö vaø quaù trình cô caáu laïi DNNN quaù chaäm. Trong xu theá toaøn caàu hoùa ngaøy nay, heä soá tín nhieäm quoác gia khoâng chæ coù yù nghóa ñoái vôùi chính phuû, maø noù coøn coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong vieäc: thu huùt nhaø ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi, ñaøm phaùn giao dòch vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi vaø xa hôn nöõa laø tham gia thò tröôøng voán quoác teá. Vì vaäy, chính phuû caàn thöïc thi caùc chính saùch nhaèm caûi thieän heä soá tín nhieäm quoác gia treân cô sôû khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm trong quaûn lyù vó moâ ñaõ neâu. 3.2.1.5 Xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng tin taøi chính theo höôùng hoäi nhaäp vaø phaùp qui hoùa moät soá chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp: Trong xu höôùng “Theá giôùi phaúng” ngaøy nay, cuøng vôùi söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa coâng ngheä thoâng tin, caùc neàn kinh teá nhö ñöôïc keùo xích laïi gaàn nhau hôn. Phaïm vi hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñaõ vöôït ra khoûi phaïm vi quoác gia. Do ñoù, ñeå coù cô sôû toång hôïp, so saùnh, ñoái chieáu soá lieäu caùc baùo caùo taøi chính vaø thoâng tin veà doanh nghieäp, nhaø nöôùc neân xaây döïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn, taøi chính doanh nghieäp höôùng ñeán nhöõng chuaån möïc chung cuûa theá giôùi laøm ngoân ngöõ trong phaân tích taøi chính doanh nghieäp. Khi ñoù, caùc thoâng tin cuûa doanh nghieäp deã ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö vaø caùc ñoái taùc quan taâm chaáp nhaän. Hôn nöõa, hieän nay, ña soá ban giaùm ñoác cuûa doanh nghieäp trong nöôùc vaãn chæ quan taâm ñeán soá lieäu keá toaùn, chöa nhaän thöùc ñöôïc ñaày ñuû yù nghóa cuûa taøi chính. Ñieàu naøy thaät söï caàn phaûi thay ñoåi, nhaát laø trong khoái DNNN. Vôùi xu theá toaøn caàu hoùa ngaøy nay, quaûn trò taøi chính coù vai troø raát quan troïng, noù tieáp noái quaù trình taïo lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñeå vieäc söû duïng voán sao cho hieäu quaû nhaát; ñoàng thôøi, döï baùo vaø ngaên ngöøa caùc ruûi ro taøi chính. Do ñoù, nhaø nöôùc neân phaùp qui hoùa theâm nhöõng chæ tieâu taøi taøi chính doanh nghieäp môùi. Beân caïnh ñoù, nhaø nöôùc cuõng neân khuyeán khích ban quaûn trò trong doanh nghieäp töøng böôùc tieáp caän vôùi nhöõng kieán thöùc taøi chính hieän ñaïi. 3.2.2 Veà phía coâng ty: Ngaøy nay, caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng trong moâi tröôøng kinh doanh toaøn caàu hoùa vôùi raát nhieàu cô hoäi phaùt trieån vaø cuõng ñaày thöû thaùch. Doanh nghieäp luoân phaûi ñöông ñaàu vôùi söùc eùp thò tröôøng vaø söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ñoái thuû trong cuøng ngaønh, bao goàm caùc ñoái thuû trong nöôùc vaø taäp ñoaøn nöôùc ngoaøi. Hôn nöõa, cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính noùi chung vaø thò tröôøng chöùng khoaùn noùi rieâng, giaù trò doanh nghieäp treân thò tröôøng khoâng chæ do hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh mang laïi maø laø söï keát hôïp hieäu quaû giöõa hieäu quaû kinh doanh vaø quaûn trò taøi chính doanh nghieäp vôùi muïc tieâu cuoái cuøng laø toái ña hoùa giaù trò taøi saûn cuûa coå ñoâng. Trong phaïm nghieân cöùu, ñeà taøi ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn trò taøi chính doanh nghieäp: 3.2.2.1 Caùc giaûi phaùp toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng thoâng qua coâng thöùc caáu taïo EVA: Toái öu hoùa caáu truùc taøi chính (Nôï vaø voán chuû sôû höõu) ÖÑaàu tö vaøo caùc hoaït ñoäng kinh doanh taïo ra giaù trò Ö Ñoåi môùi TSKD töø vieäc thanh lyù caùc TS khoâng taïo ra giaù trò Ö Quaûn lyù taøi saûn hieäu quaû ÖTaêng cao doanh lôïi taøi saûn (ROI hay ROA) ÖGia taêng naêng suaát ÖTaêng lôïi nhuaän EVA = NOPAT VOÁN HOAÏT ÑOÄNG - WACC * VOÁN HOAÏT ÑOÄNG EVA laø moät chæ tieâu phaân tích taøi chính toång hôïp. Töø coâng thöùc treân, ta thaáy EVA chæ ñöôïc taïo ra khi NOPAT > chi phí söû duïng voán hay doanh lôïi taøi saûn > chi phí söû duïng voán bình quaân (%). Qua ñoù, caùc giaûi phaùp nhaèm caûi thieän EVA xoay quanh ba thaønh phaàn cô baûn: Doanh lôïi taøi saûn, chi phí söû duïng voán vaø voán hoaït ñoäng: - Caûi thieän doanh lôïi taøi saûn: Doanh lôïi taøi saûn ño löôøng khaû naêng taïo lôïi nhuaän töø moät ñoàng voán ñaàu tö cuûa coâng ty, ñöôïc ño löôøng baèng tyû soá lôïi nhuaän roøng sau thueá (NOPAT) treân voán hoaït ñoäng (Toång taøi saûn treân baûng caân ñoái keá toaùn). + Caùc yeáu toá caûi thieän NOPAT: taêng doanh thu vaø giaûm chi phí ¾ Doanh thu hoaït ñoäng gaén lieàn vôùi qui moâ toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty. Taêng doanh thu vöøa laø muïc tieâu tröôùc maét, ñoàng thôøi cuõng laø chieán löôïc phaùt trieån daøi haïn cuûa coâng ty. Veà cô baûn, doanh thu taêng hay giaûm laø keát quaû töø caùc chính saùch: giaù baùn haøng; chaát löôïng saûn phaåm haøng hoùa, dòch vuï; quaûng caùo; thöông hieäu cuûa coâng ty, nhaõn hieäu haøng hoùa; dòch vuï haäu maõi vaø taâm lyù tieâu duøng. Ñaây laø nhöõng yeáu toá coù theå laøm taêng möùc caàu saûn phaåm vaø seõ taùc ñoäng laøm taêng doanh thu hoaït ñoäng. ¾ Chi phí bao goàm: giaù voán haøng hoùa, dòch vuï; chi phí hoaït ñoäng (chi phí baùn haøng + chi phí quaûn lyù). . Ñoái vôùi giaù voán haøng hoùa trong lónh vöïc thöông maïi, caùc yeáu toá nhö: kyõ naêng ñaøm phaùn, khaùch haøng truyeàn thoáng vaø töông quan vò theá giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn. . . laø nhöõng yeáu toá coù theå laøm giaûm giaù voán haøng mua cuûa coâng ty. Trong lónh vöïc thöông maïi, coâng ty caàn phaûi tích cöïc söû duïng caùc coâng cuï phoøng ngöøa ruûi ro (Hedging) ñeå kieåm soaùt giaù voán haøng hoùa, khoâng neân ñeå giaù caû haøng hoùa bieán ñoäng theo thò tröôøng. Trong thôøi gian vöøa qua,söï bieán ñoäng cuûa giaù xaêng daàu nhaäp khaåu vaø caø pheâ xuaát khaåu laø ñieån hình cuï theå veà toån thaát do khoâng söû duïng caùc coâng cuï Hedging. Ñoái vôùi caùc coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh doanh xuaát nhaäp khaåu, ngoaøi vieäc hedging cho haøng hoùa, coøn phaûi söû duïng caùc coâng cuï: option, forward, . . . ñeå phoøng ngöøa ruûi ro hoái ñoaùi. . Ñoái vôùi giaù voán haøng hoùa trong lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp, vieäc kieåm soaùt giaù voán chuû yeáu laø töø: giaù nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo, ñònh möùc tieâu hao nguyeân vaät lieäu trong saûn xuaát, ñaàu tö daây chuyeàn saûn xuaát hieän ñaïi ñeå chuaån hoùa saûn phaåm, giaûm lao ñoäng thuû coâng. . Chi phí hoaït ñoäng (bao goàm chi phí ñaïi dieän): coâng ty caàn phaûi quaûn lyù chi phí hoaït ñoäng baèng vieäc ban haønh caùc ñònh möùc khoáng cheá hôïp lyù, tieát giaûm caùc chi phí khoâng gaén lieàn vôùi vieäc taïo laäp lôïi nhuaän cho coâng ty. + Quaûn lyù hieäu quaû voán hoaït ñoäng/taøi saûn kinh doanh: voán hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñöôïc ñaàu vaøo: taøi saûn ngaén haïn vaø taøi saûn daøi haïn. Do ñoù, vieäc quaûn lyù taøi saûn hieäu quaû seõ giaûm chi phí söû duïng voán, taêng giaù trò kinh teá cuûa coâng ty. ¾ Quaûn lyù hieäu quaû taøi saûn ngaén haïn: vieäc quaûn lyù taøi saûn ngaén haïn thöôøng taäp trung vaøo ba khoaûn muïc chieám tyû troïng lôùn nhö: tieàn maët, caùc khoaûn phaûi thu vaø toàn kho . Tieàn maët (tieàn taïi quyõ vaø tieàn trong taøi khoaûn): do tính thanh khoaûn cao nhaát, neân tieàn maët ñöôïc duøng trong hoaït ñoäng thanh toaùn haøng ngaøy cuûa coâng ty vaø taïo söï thoâng suoát caùc giao dòch kinh doanh. Tuy nhieân, tyû suaát sinh lôøi tröïc tieáp treân tieàn maët raát thaáp (thaäm chí tieàn taïi quyõ coøn khoâng sinh lôøi) vaø neáu tyû leä laïm phaùt trong neàn kinh teá cao, söùc mua cuûa tieàn maët seõ giaûm ñi; coù theå noùi khaû sinh lôøi cuûa tieàn maët laø aâm (-). Vì vaäy, ñeå quaûn trò tieàn maët hieäu quaû, coâng ty phaûi döï baùo, xaùc ñònh chính xaùc nhu caàu tieàn maët caên cöù treân keá hoaïch thu – chi cuûa coâng ty; thöïc hieän thanh toaùn qua ngaân haøng ñeå tieát giaûm chi phí vaø ruûi ro lieân quan ñeán söû duïng tieàn maët. . Caùc khoaûn phaûi thu: ñöôïc xem nhö laø chính saùch tín duïng cuûa coâng ty. Ñaây laø moät yeáu toá quan troïng coù lieân quan ñeán doanh thu, lôïi nhuaän vaø ruûi ro cuûa coâng ty. Khi xaây döïng chính saùch tín duïng, coâng ty caàn quan taân ñeán caùc yeáu toá nhö: xaây döïng tieâu chuaån tín duïng ñoái vôùi caùc khaùch haøng mua chòu bao goàm haïn möùc nôï, thôøi gian nôï, taùc ñoäng cuûa chính saùch nôï ñeán möùc taêng doanh thu baùn haøng döïa treân caùc tieâu chí ñaùnh giaù khaùch haøng nhö qui moâ hoaït ñoäng, tình hình taøi chính vaø möùc ñoä tín nhieäm; thöïc hieän chieát khaáu thanh toaùn ñeå khuyeán khích khaùch haøng mua haøng thanh toaùn ngay vaø chính saùch thu tieàn, xöû lyù nôï phaûi traû quaù haïn. Ngöôøi ta thöôøng duøng chæ tieâu kyø thu tieàn bình quaân ñeå ñaùnh giaù tính thanh khoaûn, thôøi gian keùo daøi cuûa nôï phaûi thu. Muïc tieâu cuûa coâng ty laø coá gaéng ruùt ngaén kyø thu tieàn bình quaân seõ goùp phaàn taêng hieäu quaû söû duïng voán. . Toàn kho: toàn kho bao goàm nguyeân vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï, saûn phaåm dôû dang, thaønh phaåm, haøng hoùa ñeå döï tröõ ñaûm baûo cho quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty dieãn ra bình thöôøng. Tuy nhieân, quaûn trò toàn kho laø söï caân ñoái giöõa ích lôïi do “vuøng ñeäm” toàn kho ñem laïi giuùp coâng ty hoaït ñoäng oån ñònh vaø caùc chi phí baûo quaûn, hao huït döï tröõ vaø keùm maát phaåm chaát phaùt sinh töø toàn kho. Töïu trung, khi hoaïch ñònh haøng toàn kho, caàn tính toaùn chi phí vaø lôïi nhuaän cô hoäi lieân quan ñeán toàn kho ñeå tìm ra phöông aùn quaûn trò toàn kho hieäu quaû nhaát. ¾ Quaûn lyù taøi saûn daøi haïn hieäu quaû: trong taøi saûn daøi haïn thì taøi saûn coá ñònh chieám tyû troïng raát lôùn. So vôùi taøi saûn löu ñoäng thì taøi saûn coá ñoäng coù tính thanh khoaûn khaù thaáp, nhöng voán ñaàu tö laïi raát lôùn, nhaát laø caùc coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp vaø do yeáu toá laïm phaùt neân voán ñaàu tö thu hoài qua khaáu hao raát khoù taùi taïo ñöôïc taøi saûn töông töï. Do ñoù, khi quyeát ñònh ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh coù giaù trò lôùn, nhaø quaûn trò phaûi tính toaùn cuï theå hieäu quaû phöông aùn ñaàu tö. Ñoái vôùi caùc taøi saûn khoâng caàn duøng, coâng ty neân thanh lyù nhanh ñeå thu hoài voán. * Vì vaäy, ñeå naâng hieäu quaû taøi saûn hoaït ñoäng cuûa coâng ty: coâng ty chæ neân ñaàu tö vaø giöõ laïi nhöõng taøi saûn coù khaû naêng sinh lôïi lôùn hôn chi phí söû duïng voán, coøn nhöõng taøi saûn khoâng caàn duøng hoaëc khaû naêng sinh lôøi thaáp hôn chi phí söû duïng voán thì neân thanh lyù, nhöôïng baùn. - Coâng ty caàn phaûi tích cöïc ñaàu tö vaøo caùc döï aùn kinh doanh taïo ra giaù trò kinh teá gia taêng cho coâng ty: Nhaèm caûi thieän tyû suaát sinh lôøi hieän taïi, ban quaûn trò coâng ty caàn phaûi ña daïng hoùa hoaït ñoäng ñaàu tö, nhaèm tìm kieám lôïi nhuaän ôû nhieãu lónh vöïc khaùc nhau. Tuy nhieân, caùc coâng ty luoân bò haïn cheá bôûi nguoàn voán ñaàu tö, nhaát laø nguoàn voán ñaàu tö daøi haïn. Do ñoù, nhaø quaûn trò seõ phaûi löïa choïn ñaàu tö vaøo caùc döï aùn môùi naøo coù khaû naêng thu ñöôïc doanh lôïi taøi saûn caøng lôùn hôn chi phí söû duïng voán vaø caûi thieän ñöôïc suaát sinh lôøi hieän taïi thì caøng taïo ra giaù trò kinh teá gia taêng cho coâng ty. - Toái öu caáu truùc voán cuûa coâng ty: Coâng ty ñaït ñöôïc caáu truùc voán toái öu nghóa laø vôùi caáu truùc voán ñoù thì chi phí söû duïng voán cuûa coâng ty laø thaáp nhaát. Thöïc teá, khoâng coù moät moâ hình caáu truùc voán toái öu naøo coù theå aùp duïng cho taát caû coâng ty. Ñoù laø moät söï tính toaùn nhu caàu voán thöïc teá, söï keát hôïp giöõa chính saùch taøi trôï vaø chính saùch coå töùc hieäu quaû nhaát maø coâng ty coù theå thöïc hieän. * Treân ñaây laø moät soá giaûi phaùp giuùp caûi thieän EVA caên cöù treân caáu taïo coâng thöùc cuûa chính noù; qua ñoù, gia taêng giaù trò kinh teá cuûa doanh nghieäp. 3.2.2.2 Söï taùc ñoäng cuûa chính saùch coå töùc taùc ñoäng ñeán giaù trò doanh nghieäp: Trong caùc coâng ty coå phaàn, nguoàn lôïi nhuaän roøng tröø ñi coå töùc öu ñaõi (neáu coù) chính laø thu nhaäp roøng thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa caùc coå ñoâng. Thu nhaäp roøng ñöôïc phaân chia cho hai khoaûn: chia coå töùc cho coå ñoâng vaø lôïi nhuaän giöõ laïi boå sung voán coå phaàn. Khi quyeát ñònh tyû leä phaân chia hai khoaûn naøy, ban quaûn trò coâng ty thöôøng phaûi xem xeùt, caân nhaéc nhöõng yeáu toá taùc ñoäng bao goàm: tình hình ñaàu tö cho töông lai, thueá thu nhaäp caù nhaân, thueá lôïi voán vaø taâm lyù cuûa coå ñoâng do noù coù taùc ñoäng ñoáng giaù trò cuûa coâng ty. Chính saùch coå töùc taùc ñoäng ñeán giaù trò doanh nghieäp ñöôïc xem xeùt treân hai khía caïnh: - Taùc ñoäng ñeán chi phí söû duïng voán; qua ñoù, aûnh höôûng ñeán EVA: Caùc coâng ty taêng tröôûng nhanh thöôøng coù moät nhu caàn voán lôùn ñeå taùi ñaàu tö vaøo caùc döï aùn kinh doanh haáp daãn. Do ñoù, coâng ty coù xu höôùng giöõ laïi lôïi nhuaän cao, thay vì chi traû coå töùc roài sau ñoù laïi phaùt haønh coå phaàn boå sung ñeå huy ñoäng voán, ñieån hình nhö Sacom chæ chi traû tyû leä coå töùc treân lôïi giöõa laïi qua caùc naêm nhö sau: naêm 2003 laø 47,7%; naêm 2004 laø 39,4% vaø naêm 2005 laø 33,14%; trong khi, Tribeco laïi löïa choïn chính saùch traû coå töùc baèng coå phaàn theo tyû leä 5:1 (coå ñoâng sôû höõu 5 coå phaàn seõ ñöôïc sôû höõu theâm 1 coå phaàn). So vôùi chi phí laõi vay, lôïi nhuaän giöõ laïi phaûi chòu chi phí cao hôn vaø khi söû duïng laõi vay, coâng ty ñöôïc höôûng laù chaén thueá. Tuy nhieân, khaû naêng vay beân ngoaøi thöôøng bò giôùi haïn bôûi haïn möùc tín duïng vaø chi phí voán vay phuï thuoäc ñònh möùc tín nhieäm cuûa coâng ty; neáu ñoøn caân nôï cao, ruûi ro taøi chính cuûa coâng ty seõ lôùn. Hôn nöõa, caùc nhaø quaûn trò coù xu höôùng khoâng thích söû duïng nôï vay do phaûi giaûi trình muïc ñích vay vaø phaûi chòu söï giaùm saùt cuûa toå chöùc cho vay. * Chi phí söû duïng voán (voán coå phaàn + nôï vay) laø moät boä phaän cuûa coâng thöùc xaùc ñònh EVA. Do ñoù, chính saùch coå töùc taùc ñoäng tröïc tieáp EVA vaø giaù trò doanh nghieäp. - Nhöõng tín hieäu phaùt ra töø chính saùch coå töùc: Chính saùch coå töùc coù theå ñöôïc nhaø ñaàu tö suy ñoaùn veà töông lai phaùt trieån hay khoù khaên cuûa coâng ty: Theo kinh nghieäm ôû moät soá quoác gia, chính saùch coå töùc coù moät soá taùc ñoäng ñeán giaù coå phieáu cuûa coâng ty nhö sau: + Caùc coâng ty hoaït ñoäng trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp ñaõ phaùt trieån ñænh ñieåm nhö ngaønh saét theùp, giaáy, . . . ôû Myõ, coù söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ñoái thuû trong ngaønh, thöôøng ñaït tyû suaát sinh lôïi raát thaáp, thaäm chí EVA vaø MVA coù theá nhoû hôn 0. Khi ñoù, coâng ty khoâng neân giöõ laïi lôïi nhuaän nhieàu, thaäm chí coù theå söû duïng ñeå mua laïi coå phaàn ñang löu haønh cuûa coâng ty seõ giuùp cho giaù coå phieáu treân thò tröôøng taêng giaù, bôûi noù seõ traùnh ñöôïc söï suy giaûm giaù trò cuûa coå ñoâng neáu tieáp tuïc giöõ laïi lôïi nhuaän ñeå ñaàu tö do khoâng buø ñaép ñöôïc chi phí cô hoäi maát ñi cuûa coå ñoâng. + Ngöôïc laïi, caùc coâng ty ñang coù lôïi nhuaän cao vaø trieån voïng phaùt trieån toát nhö: Microsoft, Nokia, . . . thoâng baùo chia coå töùc cao, khoâng coù nhu caàu söû duïng lôïi nhuaän ñeå lôïi seõ ñöôïc suy ñoaùn ñang trong traïng thaùi thöøa voán vaø khoâng coù chieán löôïc phaùt trieån seõ taùc ñoäng laøm giaûm giaù coå phieáu treân thò tröôøng. Trong khi, ôû caùc quoác gia coù thò tröôøng taøi chính coøn sô khai nhö Vieät Nam, caùc thoâng tin veà coâng ty khoâng minh baïch, khaû naêng phaân tích coøn haïn cheá, nhaø ñaàu tö coøn naëng veà caûm tính. Do ñoù, caùc coâng ty thöôøng thöïc hieän chính saùch coå töùc cao ñeå haáp daãn nhaø ñaàu tö hôn. * Nhìn chung, coâng ty neân theo ñuoåi moät chính saùch coå töùc cao vaø oån ñònh, khoâng neân thay ñoåi chính saùch coå töùc baát thöôøng, ngay caû tröôøng hôïp lôïi nhuaän taïm thôøi giaûm suùt. Neáu coù nhu caàu giöõa laïi lôïi nhuaän ñeå taùi ñaàu tö, daãn ñeán vieäc chia coå töùc thaáp thì phaûi coâng boá thoâng tin minh baïch cho caùc ñaàu tö. 3.2.2.3 Xem xeùt taùc ñoäng cuûa Lyù thuyeát:”Ngöôøi ñaïi dieän” ñeán giaù trò doanh nghieäp: Moät trong nhöõng noäi dung chính cuûa lyù thuyeát: “Ngöôøi ñaïi dieän” cho raèng: - Khi quyeàn sôû höõu taùch rôøi quyeàn quaûn lyù coâng ty seõ phaùt sinh chi phí ngöôøi ñaïi dieän; - Ngöôøi ñaïi dieän caøng sôû höõu ít coå phaàn cuûa coâng ty thì chi phí ñaïi dieän coù nguy cô caøng cao; - Giöõa nhaø ñaàu tö (coå ñoâng) vaø nhaø quaûn trò (ngöôøi ñaïi dieän) luoân coù söï xung ñoät lôïi ích vôùi nhau; Treân côû sôû ñoù, lyù giaûi nhöõng haønh ñoäng cuûa ngöôøi ñaïi dieän (giaùm ñoác) coù theå laøm suy giaûm giaù trò coå ñoâng hoaëc khoâng ñaët muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng leân haøng ñaàu: + Trong coâng ty coå phaàn, ñaëc bieät laø caùc coâng ty hình thaønh töø coå phaàn hoùa DNNN, caùc coå ñoâng thöôøng nhoû vaø raát phaân taùn, raát khoù thöïc hieän chöùc naêng giaùm saùt vieäc ñieàu haønh coâng ty cuûa giaùm ñoác. + Giaùm ñoác chæ laø ngöôøi ñaïi dieän, khoâng phaûi laø chuû sôû höõu coâng ty neân coù xu höôùng quan taâm ñeán lôïi ích caù nhaân treân lôïi ích coå ñoâng maø mình ñaïi dieän. Vì vaäy, muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng khoâng phaûi laø quan troïng nhaát. + Giaùm ñoác thích ñaàu tö ngaén haïn, ít ruûi ro, khi xem xeùt hieäu quaû ñaàu tö thöôøng ñi keøm lôïi ích caù nhaân do döï aùn ñem laïi hoaëc hoa hoàng ñöôïc höôûng. Thöïc teá cho thaáy, giaùm ñoác coù theå löïa choïn döï aùn sinh lôïi ích hôn, nhöng lôïi ích caù nhaân ñöôïc ñaûm baûo trong tröôøng hôïp raát khoù chöùng minh thieät thoøi veà phía coâng ty. + Giaùm ñoác thích chi tieâu vaøo caùc khoaûn: vaên phoøng laøm vieäc, quaûng caùo, laøm töø thieän, mua saém oâ toâ ñaét tieàn, . . . vì nhöõng tieän ích caù nhaân vaø theå hieän ñöôïc mình, trong khi chi phí do coå ñoâng gaùnh chòu. + Giaùm ñoác khoâng thích vay nôï do khi vay nôï seõ chòu söï kieåm soaùt cuûa beân ngoaøi (ngaân haøng vaø caùc chuû nôï khaùc) cho muïc ñích vaø hieäu quaû söû duïng voán cuûa mình. Do ñoù, giaùm ñoác coù khuynh höôùng ñeà xuaát chính saùch coå töùc thaáp, thích giöõ laïi lôïi nhuaän cao. Vì vaäy, ñeå dung hoøa giöõa lôïi ích cuûa coå ñoâng vaø giaùm ñoác, buoäc giaùm ñoác haønh ñoäng theo lôïi ích cuûa coå ñoâng, coå ñoâng thöôøng coù nhöõng giaûi phaùp: + Chi traû löông cao ñuùng theo naêng löïc cuûa giaùm ñoác; theâm vaøo ñoù, coù chính saùch thöôûng cho giaùm ñoác theo tyû leä lôïi nhuaän ñaït ñöôïc haèng naêm. Hôn nöõa, ñeå gaén keát lôïi ích cuûa giaùm ñoác vôùi lôïi ích cuûa coâng ty, caùc nhaø ñaàu tö saün saøng chuyeån nhöôïng moät phaàn coå phaàn cho giaùm ñoác; neáu coâng ty coù chuû tröông phaùt haønh theâm coå phaàn seõ daønh cho giaùm ñoác quyeàn mua öu ñaõi; + Caùc coå ñoâng lôùn beân ngoaøi, thöôøng laø toå chöùc, khoâng tham gia Ban ñieàu haønh coâng ty coù taùc duïng giaùm saùt vieäc ñieàu haønh cuûa giaùm ñoác toát hôn coå ñoâng nhoû, phaân taùn, bôûi caùc coå ñoâng laø toå chöùc coù nghieäp vuï vaø kinh nghieäm giaùm saùt. + Löïa choïn moät chính saùch coå töùc hôïp lyù, ñeå trong cô caáu voán hoaït ñoäng luoân coù tyû troïng nôï vay, bôûi chuû nôï luoân giaùm saùt vieäc chi tieâu thieáu hieäu quaû cuûa giaùm ñoác toát hôn coâng ty; + Caùc thaønh vieân hoäi ñoàng quaûn trò khoâng kieâm nhieäm caùc chöùc danh quaûn lyù phaûi taêng cöôøng giaùm saùt caùc quyeát ñònh cuûa giaùm ñoác nhaèm tieát giaûm chi phí ñaïi dieän. Trong coâng ty coå phaàn, xung ñoät lôïi ích giöõa nhaø coå ñoâng vaø ngöôøi ñaïi dieän luoân toàn taïi. Caùc coå ñoâng neân nhìn nhaän söï xung ñoät naøy ñeå coù nhöõng giaûi phaùp thích hôïp höôùng ngöôøi ñaïi dieän haønh ñoäng theo lôïi ích cuûa coå ñoâng. 3.2.2.4 Taùc ñoäng cuûa thoâng tin baát ñoái xöùng ñeán giaù trò doanh nghieäp: Thoâng tin baát ñoái xöùng xaûy ra khi moät beân ñoái taùc naém giöõ thoâng tin, ñoái taùc coøn laïi khoâng bieát tính xaùc thöïc cuûa thoâng tin ôû möùc ñoä naøo. Thoâng tin baát ñoái xöùng thöôøng phoå bieán ôû caùc quoác gia coù kinh teá ñang phaùt trieån vaø thò tröôøng taøi chính coøn non yeáu. ÔÛ Vieät Nam, thò tröôøng taøi chính noùi chung, thò tröôøng chöùng khoaùn noùi rieâng ñeàu trong giai ñoaïn sô khai, môùi hình thaønh, neân vaán ñeà thoâng tin coøn nhieàu khieám khuyeát. Khi tính minh baïch, hieäu quaû cuûa thoâng tin khoâng cao, ngöôøi naém thoâng tin thöôøng söû duïng noù ñeå truïc lôïi. Xeùt ôû goùc ñoä coâng ty, thoâng tin khoâng caân xöùng thöôøng xaûy ra giöõa caùc beân: - Giöõa ngöôøi ñaïi dieän (giaùm ñoác) vôùi caùc coå ñoâng, giaùm ñoác coâng ty laø ngöôøi naém roõ thoâng tin veà hieäu quaû hoaït ñoäng vaø tình hình taøi chính cuûa coâng ty hôn baát kyø coå ñoâng naøo. Khi quyeát ñònh chính saùch coå töùc cao, giaùm ñoác muoán thoâng baùo ñeán coå ñoâng tình hình kinh doanh hieäu quaû vaø töông lai phaùt trieån cuûa coâng ty vaø khi chi traû coå töùc thaáp, giaùm ñoác laïi thuyeát phuïc coå ñoâng raêng giöõ laïi lôïi nhuaän ñeå ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn hieäu quaû cao, töông lai coâng ty seõ taêng tröôûng cao, nhöng coå ñoâng khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc tính chính xaùc cuûa thoâng ñieäp naøy. Thoâng tin baát ñoái xöùng coøn ñöôïc söû duïng trong vieäc ñònh giaù coå phaàn phaùt haønh thaáp coù chuû yù cuûa giaùm ñoác vaø nhaø baûo laõnh phaùt haønh nhaèm taïo taâm lyù giaù reû vaø taïo kyø voïng vaøo khaû naêng deã taêng giaù trong töông lai cao ñoái vôùi nhaø ñaàu tö. - Caùc thoâng tin khoâng hieäu quaû coù theå daãn ñeán söï taêng coå phieáu aûo, gaây nguy cô suïp ñoå thò tröôøng. - Giaùm ñoác coâng ty laø ngöôøi bieát roõ tình hình taøi chính cuûa coâng ty hôn baát kyø toå chöùc naøo. Do ñoù, khi ngaân haøng cho vay hoaëc nhaø cung caáp chaáp nhaän baùn chòu, hoï phaûi nhaän phaàn ruûi ro cao veà phaàn mình. * Ñeå haïn cheá nhöõng baát lôïi do thoâng tin khoâng hieäu quaû gaây ra vaø nhaèm baûo veä caùc beân khi tham gia thò tröôøng, yeâu caàu minh baïch hoùa thoâng tin laø tieâu chuaån haøng ñaàu phaûi ñöôïc thöïc thi. Khi thoâng tin minh baïch, nhaø ñaàu tö caûm thaáy an taâm khi tham gia thò tröôøng vaø ñaây laø yeáu toá cô baûn ñeå thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån. 3.2.2.5 Minh baïch hoùa thoâng tin vaø caûi thieän ñònh möùc tín nhieäm coâng ty: Khi moät coâng ty minh baïch hoùa thoâng tin ra coâng chuùng cuõng coù nghóa laø hoï ñang thöïc hieän quaù trình xaây döïng hình aûnh coâng ty, thöông hieäu coâng ty thoâng qua vieäc giôùi thieäu coâng ty vôùi thò tröôøng. Ñaây laø moät hình thöùc PR (Public relationship). Minh baïch hoùa thoâng tin vaø xaây döïng ñònh möùc tín nhieäm coâng ty phaûi ñöôïc xem nhö laø moät chieán löôïc daøi haïn maø coâng ty phaûi kieân trì theo ñuoåi. YÙ nghóa cuûa minh baïch thoâng tin vaø xaây döïng heä soá tín nhieäm coâng ty: - Minh baïch hoùa thoâng tin veà coâng ty giuùp baûo veä caùc ñoái töôïng coù lieân quan ñeán lôïi ích coâng ty nhö: nhaø ñaàu tö, ngaân haøng, nhaø cung caáp. . . - Giuùp nhaø ñaàu tö giaûm chi phí phaân tích, thaåm ñònh veà coâng ty. ôû Vieät Nam, caùc nhaø ñaàu tö coøn raát haïn cheá veà khaû naêng phaân tích taøi chính. - Khi coâng ty coâng khai thoâng tin veà hoaït ñoäng vaø xaây döïng ñònh möùc tín nhieäm cuõng chính laø cô hoäi quaûng caùo mình vôùi caùc ñoái taùc. - Neáu ñònh möùc tín nhieäm coâng ty cao, khaû naêng thoûa thuaän laõi vay vôùi ngaân haøng seõ toát hôn. Coâng ty coù theå thuaän lôïi khi phaùt haønh chöùng khoaùn ñeå huy ñoäng voán treân thò tröôøng chöùng khoaùn. - Ñeán löôït coâng ty, coù theå söû duïng thoâng tin ñònh möùc tín nhieäm cuûa caùc ñoái taùc maø mình môùi quan heä, nhaát laø caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñeå yeân taâm khi giao dòch. Do ñoù, caùc coâng ty neân thöïc hieän cô cheá minh baïch thoâng tin cuï theå thoâng qua caùc hoaït ñoäng nhö: - Tuaân thuû caùc qui ñònh veà maãu bieåu baùo caùo taøi chính cuûa nhaø nöôùc cuûa nhaø nöôùc. - Söû duïng caùc dòch vuï tö vaán, kieåm toaùn ñeå soaùt xeùt tính nhaát quaùn, chính xaùc, trung thöïc cuûa soá lieäu baùo caùo. - Thoâng tin ñaày ñuû veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty, ñoàng thôøi minh baïch nhöõng thoâng tin veà keá hoaïch, chieán löôïc phaùt trieån cuûa coâng ty cho caùc nhaø ñaàu tö vaø caùc ñoái töôïng coù lieân quan. Ñoái vôùi caùc coâng ty nieâm yeát, phaûi tuaân thuû qui ñònh veà minh baïch thoâng tin cuûa UÛy ban chöùng khoaùn nhaø nöôùc. - Xaây döïng heä soá tín nhieäm coâng ty; maëc duø, heä soá tín nhieäm coâng ty coøn khaù môùi meû ôû Vieät Nam, nhöng ñònh möùc tín nhieäm laø chæ tieâu toång hôïp ño löôøng hieäu quaû hoaït ñoäng, tình hình taøi chính cuûa coâng ty vaø chieán löôïc phaùt trieån coâng ty coù giaù trò ñöôïc tham khaûo raát lôùn vaø taïo laäp ñöôïc nieàm tin cho caùc ñoái taùc cuûa coâng ty, nhaát laø heä soá tín nhieäm ñöôïc cung caáp bôûi caùc coâng ty ñònh möïc tín nhieäm coù uy tín nhö: Moody’s hay Standard & Poor’s. * Neáu caùc coâng ty thöïc hieän toát cheá ñoä minh baïch hoùa thoâng tin vaø caûi thieän ñöôïc heä soá ñònh möùc tín nhieäm cao, coâng ty seõ töøng böôùc caûi thieän hình aûnh toát ñeïp cuûa mình ñoái vôùi nhaø ñaàu tö. Töø ñoù, coâng ty seõ nhaän ñöôïc söï quan taâm cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Do ñoù, coå phieáu cuûa coâng ty seõ coù tính thanh khoaûn cao hôn vaø khaû naêng huy ñoäng voán seõ thuaän lôïi hôn. 3.2.2.6 Tieáp caän vôùi kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi: Coâng ty phaûi coù chieán löôïc ñaøo taïo, boài döôõng caùc nhaø quaûn lyù höôùng ñeán muïc tieâu hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. Trong xu theá toaøn caàu hoùa, qui moâ hoaït ñoäng cuûa coâng ty khoâng chæ trong phaïm vi quoác gia, maø phaûi ñaåy maïnh hoaït ñoäng ñaàu tö, tìm kieám lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi. Khi ñoù, vieäc tìm kieám nguoàn voán taøi trôï cho hoaït ñoäng cuûa coâng ty cuõng seõ môû roäng ra caùc thò tröôøng voán quoác teá. Do ñoù, vieäc trang bò kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi, nhaèm giuùp nhaø quaûn trò tieáp caän kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi vaø coù theå vaän duïng caùc coâng cuï quaûn lyù taøi chính phuø hôïp seõ ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc taïo ra lôïi nhuaän, toái ña hoùa giaù trò coâng ty. Keát luaän chöông 3: Giaù trò doanh nghieäp do nhieàu yeáu toá taïo neân. Caùi hay cuûa quaûn trò taøi chính laø lieân keát vaø phoái hôïp heä thoáng caùc giaûi phaùp vöøa mang tính ñònh tính, vöøa mang tính ñònh löôïng ñeå coù moät caùi nhìn toång theå. Treân côû sôû ñoù, chöông 3 ñaõ kieán nghò vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp coù khaû naêng thöïc thi nhaèm gia taêng giaù trò kinh teá cuûa doanh nghieäp, toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng. KEÁT LUAÄN Trong ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån, moät coâng ty coù theå ñeà ra raát nhieàu muïc tieâu caàn ñaït ñöôïc. Tuy nhieân, trong phaïm vi ñeà taøi chæ ñeà caäp ñeán goùc ñoä quaûn trò taøi chính. Muïc tieâu quan troïng nhaát cuûa quaûn trò taøi chính laø phaûi toái ña hoùa giaù trò taøi saûn cuûa coâng ty, cuûa coå ñoâng. Vì vaäy, taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi luoân phaûi nghieân cöùu, tìm toøi nhöõng coâng cuï taøi chính môùi nhaèm xaùc ñònh ñöôïc giaù trò kinh teá gia taêng cuûa doanh nghieäp chính xaùc vaø hôïp lyù hôn. Qua ñoù, noù cuõng ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ban quaûn trò coâng ty, laø ngöôøi ñaïi dieän cho caùc coå ñoâng ñieàu haønh tröïc tieáp coâng. Treân cô sôû ñoù, chuû sôû höõu coâng ty seõ coù nhöõng giaûi phaùp gaén boù lôïi ích cuûa nhaø quaûn trò vôùi lôïi ích cuûa coå ñoâng. ÔÛ Vieät Nam, keå töø naêm 2000 ñeán nay, cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, quaûn trò taøi chính doanh nghieäp ñaõ vaø ñang coù söï phaùt trieån maïnh meõ, töøng böôùc du nhaäp vaø tieáp caän vôùi kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi ôû caùc nöôùc phaùt trieån ôû caû hai lónh vöïc: quaûn trò taøi chính doanh nghieäp vaø chöùng khoaùn. Vôùi mong muoán goùp phaàn laøm roõ hôn lyù luaän veà giaù trò kinh teá gia taêng cuûa doanh nghieäp; ñoàng thôøi, goùp phaàn vaän duïng theâm moät coâng cuï quaûn lyù taøi chính nhaèm xaùc ñònh ñöôïc giaù trò taøi saûn taêng theâm do nhaø quaûn trò taïo ra cho coå ñoâng qua moät naêm hoaït ñoäng, ñeà taøi ñaõ maïnh daïn nghieân cöùu veà chæ tieâu taøi chính toång hôïp EVA. Ñaây laø moät chæ tieâu phaân tích coøn khaù môùi ñoái vôùi taøi chính doanh nghieäp Vieät Nam. Ñoàng thôøi, ñeà taøi cuõng vaän duïng moät soá lyù thuyeát kinh teá hieän ñaïi nhö: Lyù thuyeát: “Ngöôøi ñaïi dieän”, “Thoâng tin baát ñoái xöùng”, . . .ñeå giaûi thích moät soá vaán ñeà coù tính ñaëc tröng cuûa coâng ty coå phaàn. Trong phaïm vi cuûa moät luaän aùn cao hoïc, chuùng toâi ñaõ coá gaéng ñöa ra moät soá giaûi phaùp vöøa mang tính kyõ thuaät, vöøa mang tính ñònh höôùng treân cô sôû phaân tích thöïc tieãn nhaèm goùp phaàn gia taêng lôïi nhuaän kinh teá cho doanh nghieäp, qua ñoù, toái ña hoùa giaù trò taøi saûn cuûa coå ñoâng. Maëc duø coù nhieàu coá gaéng, nhöng vì trình ñoä vaø thôøi gian coù haïn, trong khi vaán ñeà nghieân cöùu coøn khaù môùi, luaän aùn khoù traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt veà noäi dung vaø hình thöùc. Raát mong ñöôïc söï goùp yù cuùa quyù thaày, coâ, caùc nhaø khoa hoïc vaø quaûn lyù ñeå luaän aùn ñöôïc hoaøn chænh hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn! ._.