Một số giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại VPBank

Lêi më ®Çu HÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng ®æi míi m¹nh mÏ trªn tÊt c¶ c¸c mÆt, trong ®ã nhiÖm vô hµng ®Çu lµ ph¶i tËp trung vµo vÊn ®Ò phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông, v× ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n vµ ®Æc thï trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Víi tØ lÖ chiÕm 80-85% trªn tæng thu nhËp cho thÊy c¸c s¶n phÈm tÝn dông cã vÞ trÝ quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh, cã ¶nh h­ëng lín ®Õn c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c cña Ng©n hµng VPBank. Víi tÇm quan träng cña ho¹t ®éng tÝn dông vµ mèi t­¬ng quan cña ho¹t ®éng nµy víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c t¹i Ng©n hµng VPBank viÖc nghiªn cøu ®o l­êng vµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông lµ viÖc hÕt søc cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc cho c«ng cuéc x©y dùng ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña VPBank NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng trªn cña vÊn ®Ò trªn, em ®· chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i VPBank” lµm ®Ò tµi cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp. Ch­¬ng iTæng quan vÒ Rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1. Kh¸i niÖm vÒ rñi ro tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, cïng víi sù ph¸t triÓn cña tÝn dông ng©n hµng lµ sù t¨ng lªn cña rñi ro tÝn dông. V× vËy, chóng ta cÇn ph¶i hiÓu ro rñi ro tÝn dông lµ g×? Vµ nguyªn nh©n xuÊt hiÖn cña nã ®Ó t×m c¸ch ®Ò phßng, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a sù xuÊt hiÖn rñi ro trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. Rñi ro tÝn dông lµ rñi ro trong viÖc cÊp TÝn dông do bªn vay nî kh«ng thùc hiÖn ®­îc nghÜa vô tr¶ l·i hoÆc hoµn tr¶ vèn gèc cña kho¶n TÝn dông. Cã nghÜa lµ kh¸ch hµng vay vèn kh«ng tr¶ ®­îc nî theo hîp ®ång tÝn dông ®· ký hay nãi c¸ch kh¸c kho¶n thu nhËp dù tÝnh sinh lêi tõ tµi s¶n cho vay cña ng©n hµng kh«ng ®­îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ vÒ sè l­îng vµ thêi h¹n. Nh­ vËy, Rñi ro tÝn dông lµ kho¶n lç tiÒm tµng vèn cã, ®­îc t¹o ra khi ng©n hµng cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng. Cô thÓ h¬n, rñi ro tÝn dông lµ kh¶ n¨ng kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®­îc ®óng nî víi ng©n hµng xÐt trªn c¶ hai khÝa c¹nh: sè l­îng vµ thêi gian. Nh­ vËy rñi ro tÝn dông cã thÓ ph©n thµnh: Rñi ro mÊt vèn vµ Rñi ro ®äng vèn. - Rñi ro mÊt vèn: Khi kh¸ch hµng kh«ng hoµn tr¶ ®­îc mét phÇn hoÆc toµn bé kho¶n tÝn dông (xÐt trªn khÝa c¹nh sè l­îng). Do ®ã lµm gi¶m vèn tù cã cña NHTM dÉn tíi lµm gi¶m søc m¹nh tµi chÝnh cña ng©n hµng. - Rñi ro ®äng vèn (rñi ro nî qu¸ h¹n): Do kh¸ch hµng kh«ng hoµn tr¶ nî ®óng h¹n. Khi kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ ®óng h¹n lµm cho c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng bÞ bÊt ®éng ho¸ (xÐt trªn khÝa c¹nh thêi gian). Tõ ®ã g©y ra c¸c kho¶n chi phÝ c¬ héi cho ng©n hµng. PhÇn nguån vèn huy ®éng ®Ó cho kh¸ch hµng vay vÉn ph¶i tr¶ l·i (tr¶ l·i tiÒn göi, tr¶ l·i cho c¸c giÊy tê cã gi¸, t¶ l·i c¸c kho¶n vay, tr¶ cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng…) nh­ng l¹i kh«ng thÓ t¹o c¸c nguån thu t­¬ng øng. Nh­ vËy lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch sö dông vèn cña ng©n hµng, lµm gi¶m c¸c c¬ héi t¸i ®Çu t­ vèn vµ c¸c c¬ héi kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. Thªm vµo ®ã cã thÓ lµm gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng trong viÖc chi tr¶ l·i cho kh¸ch hµng. 1.2. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông 1.2.1. Nguyªn nh©n chung - Nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng nh­: Thiªn tai, lò lôt, h¹n h¸n g©y ra c¸c biÕn ®éng xÊu ngoµi dù kiÕn trong mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cña m×nh, lµm gia t¨ng khèi l­îng c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n. - Nguyªn nh©n do nh÷ng biÕn ®éng kinh tÕ: YÕu tè ®iÓn h×nh th­êng ®­îc ®Ò cËp lµ chu k× kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ suy tho¸i, s¶n xuÊt bÞ ®×nh trÖ, thu nhËp cña mäi thµnh viªn trong x· héi suy gi¶m, søc mua cña ng­êi d©n bÞ gi¶m sót, lµm cho hµng ho¸ b¸n gi¶m ®i nªn doanh thu b¸n hµng gi¶m, lîi nhuËn b¸n hµng gi¶m nªn ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch tr¶ nî ng©n hµng. - Nguyªn nh©n tõ viÖc thay ®æi c¬ chÕ chÝnh s¸ch: Trong nh÷ng tr­êng hîp cã thay ®æi vÒ chÝnh trÞ, ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é, luËt ph¸p cña Nhµ n­íc cã thÓ ¶nh h­ëng tíi doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. Nh÷ng ®iÒu chØnh ®ã lµ cÇn thiÕt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc tuy nhiªn l¹i cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng, cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông cho ng©n hµng. - Nguyªn nh©n do ng©n hµng thiÕu th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, do th«ng tin kh«ng c©n xøng, ng©n hµng gÆp rñi ro ®¹o ®øc. 1.2.2. Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng a. §èi víi kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n: Ng­êi vay bÞ thÊt nghiÖp (cã thÓ t¹m thêi hay kÐo dµi) dÉn ®Õn kh«ng cã thu nhËp nh­ dù kiÕn ban ®Çu nªn kh«ng ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng tr¶ nî. Do nh÷ng biÕn cè bÊt th­êng trong cuéc sèng g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng nh­: èm ®au, tai n¹n, chÕt, li dÞ... Do ng­êi vay ho¹ch ®Þnh ng©n quü kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng dù tÝnh ®­îc c¸c kho¶n chi tiªu dÉn ®Õn x¸c ®Þnh sai thu nhËp cã thÓ sö dông ®Ó tr¶ nî ng©n hµng. b. §èi víi kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp : - Rñi ro phi tµi chÝnh Rñi ro ®¹o ®øc: Kh¸ch hµng cè t×nh sö dông vèn sai môc ®Ých. NhiÒu vô lõa ®¶o, lËp hå s¬ gi¶, dù ¸n gi¶ ®Ó vay vèn ng©n hµng ®·, ®ang vµ sÏ cßn diÔn ra Rñi ro c¹nh tranh: ThiÕu th«ng tin vÒ sÈn phÈm vµ c«ng nghÖ cña ®èi thñ c¹nh tranh. Sù c¹nh tranh vÒ hµng gi¶ hµng nh¸i trªn thÞ tr­êng. C¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Do nh÷ng thay ®æi bÊt ngê, ngoµi ý muèn cña c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh, ch¼ng h¹n biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶, thÞ hiÕu,…tõ c¸c thÞ tr­êng cung cÊp vµ thÞ tr­ßng tiªu thô. - Rñi ro tµi chÝnh: ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tr¶ nî gèc vµ l·i cho chñ nî.Rñi ro nµy cã thÓ biÓu hiÖn trªn khÝa c¹nh sau: Kh¸ch hµng kh«ng kiÓm tra l¹i chi phÝ; Møc ®é hiÖu qu¶ cña khÊc hµng trong viÖc tËn dông c¸c nguån lùc t¹o ra doanh thu yÕu Kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm suy gi¶m Kh¶ n¨ng trang tr¶i c¸c chi phÝ tµi chÝnh cã biÓu hiÖn sÊu; Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng xuÊt hiÖn vÊn ®Ò; T×nh h×nh biÕn ®éng vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi vÒ thu nhËp theo thêi gian co chiÒu h­íng suy gi¶m; Quy m« nî dßn bÈy (nî so víi vèn cæ phÇn) kh«ng hîp lý, doanh nghiÖp sö dông vèn vay qu¸ nhiÒu ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh thi rñ ro tµi chÝnh sÏ t¨ng lªn Kh¸ch hµng ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng kho¶n tr¶ bÊt th­êng lµm gia tang nhu cÇu thanh to¸n tiÒm n¨ng trong t­¬ng lai. 1.2.3. Nguyªn nh©n rñi ro do b¶n th©n ng©n hµng. - Do chÝnh s¸ch vay cña ng©n hµng kh«ng hîp lý, qu¸ chó träng vÒ môc tiªu lîi nhuËn nªn bá qua nh÷ng kho¶n cho vay lµnh m¹nh. - Do ng©n hµng kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ hoÆc thùc hiÖn kh«ng chÝnh x¸c viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tÝn dông cña ng­êi vay. Do c¸n bé tÝn dông thiÕu tr×nh ®é chuyªn m«n cÇn thiÕt, do c¸n bé tÝn dông thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm. - Ng©n hµng ®· quyÕt ®Þnh cho vay chØ dùa trªn c¬ së quy m« ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mµ kh«ng c¨n cø vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. - Do ng©n hµng kh«ng th­êng xuyªn thùc hiÖn viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t kh¸ch hµng trong qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay. - C¸n bé tÝn dông cã t­ c¸ch phÈm chÊt kh«ng tèt cè t×nh lµm sai nguyªn t¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cho vay. 1.2.4. Nguyªn nh©n rñi ro trong viÖc thùc hiÖn c¸c ®¶m b¶o tÝn dông: - B¶o ®¶m b»ng tµi s¶n + Do ng©n hµng thùc hiÖn kh«ng tèt viÖc ®¸nh gi¸, ®¶m b¶o tÝn dông, thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt (tµi s¶n cã ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸p lý, ph¶i cã tÝnh thÞ tr­êng, cã gi¸ trÞ æn ®Þnh) + Do gi¸ trÞ cña tµi s¶n biÕn ®éng gi¶m qu¸ møc dù kiÕn cña ng©n hµng. - B¶o l·nh: VÊn ®Ò chñ yÕu cña b¶o l·nh lµ dï ng©n hµng cã cè g¾ng gi¶i thÝch vÒ tr¸ch nhiÖm tr¶ nî tiÒm tµng ®Õn ®©u, ng­êi b¶o l·nh kh«ng bao giê chê ®îi lµ sÏ ®­îc gäi ®­îc tr¶ tiÒn. NÕu viÖc ®ã xÈy ra th× cã thÓ quan hÖ gi÷a ng­êi b¶o l·nh vµ ng©n hµng trë nªn c¨ng th¶ng, cã thÓ khã thiÕt phôc hä tr¶ tiÒn nÕu kh«ng kiÖn ra toµ, mµ viÖc nµy ng©n hµng chØ tiÕn hµnh khi kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c. 1.3. C¸c biÖn ph¸p ®o l­êng rñi ro tÝn dông 1.3.1. Ph©n lo¹i nî. Theo quyÕt ®Þnh 493/2005/Q§ - NHNN ®· quy ®Þnh vÒ ph©n lo¹i nî nh­ sau - Nhãm 1:Nî ®ñ tiªu chuÈn + C¸c kho¶n nî trong h¹n mµ tæ chøc tÝn dông ®¸nh gi¸ lµ cã ®ñ kh¶ n¨ng thu håi ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i ®óng thêi h¹n... - Nhãm 2:Nî cÇn chó ý + C¸c kho¶n nî qu¸ h¹n d­íi 90 ngµy. + C¸c kho¶n nî c¬ cÊu l¹i thêi h¹n tr¶ nî trong h¹n theo thêi h¹n nî ®· c¬ cÊu l¹i. - Nhãm 3:Nî d­íi tiªu chuÈn + C¸c kho¶n nî qu¸ h¹n tõ 90-180 ngµy. + C¸c kho¶n nî c¬ cÊu l¹i thêi h¹n tr¶ nî qu¸ h¹n d­íi 90 ngµy theo thêi h¹n ®· c¬ cÊu l¹i. - Nhãm 4:Nî nghi ngê + C¸c kho¶n nî qu¸ h¹n tõ 180-360 ngµy. + C¸c kho¶n nî c¬ cÊu l¹i thêi h¹n tr¶ nî qu¸ h¹n tõ 90-180 ngµy theo thêi h¹n ®· c¬ cÊu l¹i. - Nhãm 5:Nî cã kh¶ n¨ng mÊt vèn + C¸c kho¶n nî qu¸ h¹n trªn 360 ngµy. + C¸c kho¶n nî khoanh chê chÝnh phñ xö lý. + C¸c kho¶n nî ®· c¬ cÊu l¹i thêi h¹n tr¶ nî qu¸ h¹n trªn 180 ngµy theo thêi h¹n ®· ®­îc c¬ cÊu l¹i. 1.3.2. C¸c chØ tiªu ®o l­êng. C¸c chuyªn gia cho r¶ng mét sè tµi s¶n cña ng©n hµng( ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n cho vay) gi¶m gi¸ trÞ hay kh«ng thÓ thu håi lµ biÓu hiÖn cña rñi ro tÝn dông. Do vèn chñ së h÷u cña ng©n hµng so víi tæng gi¸ trÞ tµi s¶n lµ rÊt nhá nªn chØ cÇn mét tû lÖ nhá danh môc cho vay cã vÊn ®Ò sÏ cso nguy c¬ ®Èy ng©n hµng ®Õn ph¸ s¶n. Th«ng th­êng rui ro tÝn dông ®­îc ®o l­êng th«ng qua: Nî qu¸ h¹n Rñi ro tÝn dông = ---------------------------- Tæng d­ nî Trong ®ã, Nî qu¸ h¹n lµ kho¶n nî mµ mét phÇn hoÆc toµn bé nî gèc/ vµ l· ®· qu¸ h¹n. 1.4. Gi¶i ph¸p ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ rñi to tÝn dông. 1.4.1. Thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc vµ ®ång bé quy tr×nh cho vay: Quy tr×nh cho vay cã ý nghÜa quan träng ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. Mét quy tr×nh cho vay chÆc chÏ vµ cã hiÖu qu¶ lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó h¹n chÕ rñi ro trong qu¸ tr×nh cÊp tÝn dông. Quy tr×nh cho vay lµ mét quy tr×nh kÓ tõ khi kh¸ch hµng lËp ®¬n xin vay cho ®Õn lóc ng©n hµng thu håi hÕt nî vay. Nã gåm 5 giai ®o¹n: LËp hå s¬ xin vay Giai ®o¹n ph©n tÝch tÝn dông Giai ®o¹n quyÕt ®Þnh tÝn dung Giai ®o¹n gi¸m s¸t kh¸ch hµng sö dông vèn vay vµ theo dâi rñi to Giai ®o¹n kiÓm tra vµ thanh lý hîp ®ång C¸c giai ®o¹n trªn cã mèi quan hÖ chÆc chÏ víi nhau vµ ®ßi hái ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ s¸t sao cña tong giai ®o¹n. tuy nhiªn trong thùc tÕ kh«ng co Ýt c¸n bé tÝn dông l¬i láng hêi hît trong viÖc thùc hiÖn c¸c giai ®o¹n ®iÒu ®ã g©y ra rñi ro. chÝnh v× vËy, tõ khi thiÕt lËp cho ®Õn khi kÕt thóc quan hÖ tÝn dông, c¸c c¸n bé ng©n hµng ph¶i ¸p dông ®ång bé quy tr×nh nh­ng còng ph¶i hÕt søc linh ho¹t mÒm dÎo. Cã nh­ vËy hiÖu qu¶ ®Çu t­ tÝn dông míi ®­îc t¨ng cao rñi ro tÝn dông míi ®­îc h¹n chÕ ë møc thÊp nhÊt. Tuy nhiªn ng©n hµng cÇn ®Æc biÖt kiÓm tra ph©n tÝch mét c¸ch toµn diÖn chÆt chÏ vÒ kh¸ch hµng tr­íc khi cho vay, ®ång thêi ph¶i kiÓm tra gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc sö dông tiÒn vay sau khi ®· ph¸t hµnh tiÒn vay. 1.4.2. Sö dông c¸c d¶m b¶o tÝn dông phï hîp ®èi víi tõng kh¸ch hµng §¶m b¶o tÝn dông lµ c¬ së gióp c¸c NHTM cã kh¶ n¨ng thu håi nî vay mét khi kh¸ch hµng kh«ng cßn kh¶ n¨ng tr¶ nî. §¶m b¶o tÝn dông cã thÓ lµ lêi cam kÕt tr¶ nî thay cña ng­êi b¶o l·nh hoÆc cam kÕt cña ng­êi vay dïng tµi s¶n ®¶m b¶o ®Ó thÕ chÊp hay c©m cè c¸c kho¶n vay. Tuy nhiªn b¶n th©n ®¶m bo¶ tÝn dông còng tiÒm Èn nh÷ng yÕu tè rñi ro 1.4.3. Ph©n t¸n, chia sÎ rñi ro tÝn dông §Ó tiÕn hµnh ph©n t¸n, chia sÎ rñi ro tin dông,NH thùc hiÖn d­íi hai h×nh thøc - §a dang ho¸ ®èi t­îng tÝn dông: Cho vay nhiÒu ®èi t­îng thuéc c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau, kh«ng cho vay qu¸ nhiÒu ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh mét s¶n phÈm hµng ho¸. Kh«ng nªn ®Çu t­ mét sè tiÒn lín cho mét kh¸ch hµng ma ph¶i san sÎ ra nhiÒu kh¸ch hµng. - Liªn kÕt ®Çu t­: trong kinh doanh cã nh÷ng doanh nhiÖp cã nhu cÇu vay vèn rÊt lín mµ mét NH kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc hoÆc khã x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng møc ®é rñi ro cã thÓ NH liªn kÕt ®Çu t­. Theo c¸ch nµy th× NH c÷ng ®· ph©n t¸n rñi ro cña m×nh cho NH kh¸c. 1.4.4. T¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña trung t©m th«ng tin tÝn dông. Trong thêi ®¹i th«ng tin bïng næ, th«ng tin ®ãng vai trß quan träng vµ quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña mçi doanh nghiÖp. 1.4.5. Gi¶m thiÓu rñi ro b»ng c¸ch thùc hiÖn tèt viÖc ph©n tÝch tÝn dông vµ ®o l­êng møc ®é rñi ro cña mçi kho¶n vay tr­íc khi ra c¸c quyÕt ®Þnh cho vay. Ng©n hµng nªn tr¸nh thùc hiÖn cho vay víi nh÷ng kho¶n tÝn dông cã møc ®é rñi ro cao. Nãi c¸ch kh¸c, NH cã thÓ t¨ng c¸c ®iÒu kiÖn tÝn dông ®Ó tõ chèi nh÷ng kho¶n vay rñ ro 1.4.6. X©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông phï hîp kÕt hîp hµi hoµ gi÷a môc tiªn më réng n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông 1.4.7. Sö dông hîp ®ång t­¬ng lai vµ hîp ®ång quyÒn chän ®Ó phßng ngõa. 1.4.8. §µo t¹o ngån nh©n lùc. VÒ c¶ tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ®¹o ®øc 1.4.9. TrÝch lËp dù phßng rñi ro. TrÝch lËp dù phßng rñi ro ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®Ó phßng chèng rñi ro. ë hÇu hÕt c¸c n­íc trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®Òu thµnh lËp quü dù phßng bï ®¾p c¸c kho¶n cho vay bÞ rñi ro vµ quü dù phßng rñi ro trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Quü dù phßng rñi ro ®­îc sö dông ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n rñi ro khi ng©n hµng lµm ¨n thua lç do nguyªn nh©n kh¸ch quan mang l¹i. LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông (®iÒu 82. Dù phßng rñi ro) cã quy ®Þnh: "tæ chøc tÝn dông ph¶i dù phßng rñi ro trong ho¹t ®éng ng©n hµng; Kho¶n dù phßng rñi ro nµy ph¶i ®­îc ho¹ch to¸n vµo chi phÝ ho¹t ®éng; ViÖc ph©n lo¹i tµi s¶n cã møc trÝch, ph­¬ng ph¸p lËp kho¶n dù phßng vµ sö dông kho¶n dù phßng ®Ó sö lý c¸c rñi ro do thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc quy ®Þnh sau khi thèng nhÊt víi bé tr­ëng tµi chÝnh". 1.5. C¸c dÊu hiÖu rñi ro - Kh¸ch hµng cã thÓ sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých nh­ng nhËn vèn chËm trÔ so víi kÕ ho¹ch tho¶ thuËn víi ng©n hµng. - ChÊt l­îng s¶n phÈm hoÆc dÞch vô cña doanh nghiÖp gi¶m sót, hµng tån kho t¨ng lªn qu¸ møc, doanh sè b¸n hµng gi¶m sót cïng c¸c kho¶n c«ng nî gia t¨ng. §iÒu ®ã lµm cho kh¶ n¨ng thanh to¸n gi¶m sót. - Khã kh¨n khi gi¶i thÝch môc ®Ých kho¶n vay. - Hoµn tr¶ nî vay ng©n hµng chËm hoÆc qu¸ thêi h¹n. - Sù thay ®æi nhµ qu¶n lÝ, hoÆc sù thay ®æi tæ chøc ho¹t ®éng ®Òu ®­îc coi nh­ dÊu hiÖu xem xÐt. - C¸c th¶m ho¹ thiªn nhiªn nh­ lò lôt, ho¶ ho¹n ®Òu cã thÓ lµ nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c biÕn déng vÒ chÝnh trÞ x· héi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn n¶y sinh rñi ro. - Kh¸ch hµng kh«ng kÓ ra ®­îc chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ th«ng tin tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng mãn nî ghi trong danh môc. - Nh÷ng ­íc tÝnh qu¸ kh¶ n¨ng vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi vµ nguån ng©n quuü cña kh¸ch hµng. - Kh¸ch hµng muèn më réng ®iÒu hµnh kinh doanh qu¸ nhanh vµ qu¸ tin vµo l­îng mua b¸n hµng ho¸ t¨ng sÏ gi¶i quyÕt ®­îc tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cña kh¸ch hµng. - Doanh nghiÖp lu«n cã nh÷ng quyÕt ®Þnh tøc th× vµ lu«n véi v· trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Doanh nghiÖp bÞ c¸c chñ nî kh¸c xem lµ chËm tr¶ - Sù biÕn mÊt hay xuèng gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè, b¶o l·nh. - Th¸i ®é thï nghÞch ®èi víi c¸c chñ nî kh¸c. - Doanh nghiÖp mua b¸n tr­íc khi thu xÕp nguån tµi chÝnh. - C«ng viÖc kinh doanh cña doanh nghiÖp n»m ngoµi khu vùc tµi trî kinh doanh b×nh th­êng cña ng©n hµng. Doanh nghiÖp giao dÞc bu«n b¸n víi nhiÒu chñ nî. - Nh÷ng kho¶n chi tréi th­êng xuyªn trong tµi kho¶n kinh doanh . Ch­¬ng 2Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i vpbank 2.1. S¬ l­îc vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña VPBank 2.1.1.Kh¸i qu¸t chung vÒ VPBank a. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Ng©n hµng TMCP C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh VPBank ®­îc thµnh lËp theo giÊy phÐp ho¹t ®éng sè 0042/NH – GP cña Thèng ®èc NHNN ViÖt Nam cÊp ngµy 12/08/1993 víi thêi gian ho¹t ®éng 99 n¨m. Víi môc tiªu trë thµnh ng©n hµng b¸n lÎ hµng ®Çu ViÖt Nam vµo n¨m 2020 nªn lÜnh vùc ho¹t ®éng cña VPBank hÕt søc ®a d¹ng: Huy ®éng vèn ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n, tiÕp nhËn vèn uû th¸c ®Çu t­, vay vèn cña NHNN vµ tæ chøc tÝn dông kh¸c, cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n, chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu, ®Çu t­ liªn doanh, liªn kÕt, thùc hiÖn thanh to¸n cho c¸c kh¸ch hµng, kinh doanh ngo¹i tÖ,... Víi sè vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lµ 20 tØ VN§ nh­ng ®Õn thêi ®iÓm 31/12/2007 vèn ®iÒu lÖ VPBank ®¹t lµ 2.000tØ VN§ ®· chøng tá sù tr­ëng thµnh nhanh chãng VPBank trªn th­¬ng tr­êng. HiÖn tæng tµi s¶n ®¹t h¬n 18.2 ngµn tØ VN§ t¨ng 78%so víi cuèi n¨m 2006. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ toµn hÖ thèng ®¹t 313 tØ VN§, gÊp ®«i so víi n¨m 2006. Víi chñ tr­¬ng më réng m¹ng l­íi nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ ®em l¹i dÞch vô tèt h¬n tíi kh¸ch hµng, n¨m 2007 VPBank ®· ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn m¹ng l­íi c¸c chi nh¸nh vµ phßng giao dÞch trùc thuéc trªn toµn quèc.TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2007 toµn hÖ thèng VPBank ®· cã tæng sè 100 ®iÓm giao dÞch trªn toµn quèc (ch­a kÓ gÇn 30 ®iÓm giao dÞch kh¸c ®ang chuÈn bÞ khai tr­¬ng). C¸c chi nh¸nh, phßng giao dÞch míi khai tr­¬ng cña VPBank trªn toµn quèc ®Òu ®i vµo ho¹t ®éng su«n sÎ vµ b­íc ®Çu ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Dù ¸n phÇn mÒm ng©n hµng lâi Corebanking T24 ®· chÝnh thøc hoµn thµnh vµ ®­a vµo ho¹t ®éng phuc vu kh¸ch hµng tõ th¸ng10/2007. VÒ dù ¸n ThÎ: §Õn nay VPBank ®· ph¸t hµnh 5 lo¹i thÎ, mçi lo¹i thÎ ®Òu h­íng tíi mét nhãm kh¸ch hµng riªng biÖt, bao gåm:ThÎ ghi nî néi ®Þa Autolink, thÎ VPBank Plantinum EMV MasterCard debit vµ credit, ThÎ VPBank MC2 EMV MasterCard debit vµ credit. 4 lo¹i thÎ quèc tÕ lµ c¸c lo¹i thÎ c«ng nghÖ chÝp ®Çu tiªn tai ViÖt Nam víi ®é b¶o mËt vµ tÝnh an toµn cao. b. Tæ chøc vµ nhiÖm vô cña Ng©n hµng VPBank * C¬ cÊu tæ chøc §Õn ngµy 31/12/2007 tæng sè nh©n viªn cña VPBank lµ 2618 ng­êi.®éi ngò nh©n viªn cña VPBank phÇn l¬n lµ nh÷ng ng­êi trÎ( h¬n 70% c¸n bé nh©n viªn VPBank cã ®é tuæi d­íi 30 ) nhiÖt t×nh va ham häc hái, muèn g¾n kÕt vµ cïng ph¸t triÓn VPBank. Trong n¨m 2007, tÝnh trªn toµn hÖ thèng, phßng Nh©n sù vµ §µo t¹o ®· tæ chøc ®­îc 54 kho¸ ®µo t¹o víi 2108 l­ît häc viªn vµ tæng chi phÝ ®µo t¹o la 808.630.000 ®ång. Trong ®ã, chñ yÕu lµ ®µo t¹o nh©n viªn t©n tuyÓn do nhu cÇu më réng m¹ng l­íi vµ ®iÓm gia dÞch trong n¨m qua. S¬ ®å tæ chøc ®¹i héi cæ ®«ng V¨n phßng héi ®ång qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t Héi ®ång qu¶n trÞ Phßng kiÓm to¸n néi bé Héi ®ång qu¶n lý TS nî, TS cã Ban ®iÒu hµnh C¸c ban tÝn dông Héi ®ång tÝn dông Phßng thanh to¸n Quèc tÕ – KiÒu hèi Phßng kÕ to¸n Phßng ph¸p chÕ Phßng ng©n quü V¨n phßng Phßng tæng hîp vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm Trung t©m Westem Union Trung t©m tin häc Trung t©m thÎ Trung t©m ®µo t¹o C¸c chi nh¸nh C«ng ty chøng kho¸n C¸c phßng Giao dÞch C«ng ty qu¶n lý TS VPBank c. C¸c ho¹t ®éng chÝnh cña NH - Khai th¸c vµ nhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n, kh«ng kú h¹n, tiÒn göi thanh to¸n cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ n­íc ngoµi b»ng VN§ hoÆc ngo¹i tÖ.. - Ho¹t ®éng bao thanh to¸n. - Thùc hiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng. - Cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n b»ng VN§ vµ ngo¹i tÖ ®èi víi tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n hé gia ®×nh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - Kinh doanh ngo¹i hèi: Huy ®éng vèn, mua b¸n ngo¹i tÖ, thanh to¸n quèc tÕ vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô Ng©n hµng cã liªn quan ®Õn n­íc ngoµi khi ®­îc NHNH cho phÐp. - Kinh doanh dÞch vô: Thu chi tiÒn mÆt, mua b¸n vµng b¹c, m¸y rót tiÒn tù ®éng, chiÕt khÊu c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸… 2.1.2. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng chÝnh cña VPBank trong nh÷ng n¨m qua a. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn. Huy ®éng vèn lµ mét ho¹t ®éng ®­îc VPBank rÊt chó träng, vãi môc tiªu b¶o ®¶m vèn cho vay, an toµn thanh kho¶n vµ t¨ng nhanh tµi s¶n cã, n©ng cao vÞ thÕ cña VPBank trog hÖ thèng ng©n hµng. Do ®ã, trong c¸c n¨m qua, c¸c ho¹t ®éng huy ®éng vèn tõ khu vùc d©n c­ còng nh­ khu vùc liªn ng©n hµng ®Òu ®­îc VPBank khai th¸c triÖt ®Ó vµ ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng 1: KÕt qu¶ huy ®éng vèn §¬n vÞ: Tû ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 Sè d­ Sè d­ Chªnh lÖch Sè d­ Chªnh lÖch TuyÖt ®èi T­¬ng ®èi(%) TuyÖt ®èi T­¬ng ®èi(%) Nguån vèn huy ®éng 5638 9065 +3427 +61% 15355 +6290 +69% Theo k× h¹n Ng¾n h¹n 4398 7252 +2854 +65% 12744 +5492 +76% Trung, dµi h¹n 1240 1813 +573 +46% 2610 +797 +44% Theo c¬ cÊu Huy ®éng thÞ truêng I 3210 5678 +2468 +77% 12941 +7263 +128% Huy ®éng thÞ truêng II 2398 3387 +989 +41% 2414 -973 -29% (Nguån sö dông: B¸o c¸o tæng kÕt H§KD n¨m 2005, 2006, 2007) BiÓu ®å 1: T×nh h×nh huy ®éng vèn cña VPBank tõ 2005- 2007 (®¬n vÞ: tû ®ång) 5638 9065 15355 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 2005 2006 2007 Trong bèi c¶nh thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t, víi nç lùc cña m×nh nguån vèn cña ng©n hµng VPBank vÉn t¨ng tr­ëng cao.§ã lµ nhê vµo chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i s¶n phÈm huy ®éng, cïng víi ch­¬ng tr×nh khuyÕn m·i víi quµ tÆng hÊp dÉn. MÆt kh¸c, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y VPBank ®· tÝch cùc më réng m¹ng l­íi ho¹t ®éng ®ång thêi th­¬ng hiÖu ng©n hµng còng ®· chiÕm ®­îc vÞ trÝ v÷ng ch¾c trong tiÒm thøc d©n c­ vµ doanh nghiÖp do vËy viÖc huy ®éng vèn còng trë nªn thuËn lîi. N¨m 2006, tæng nguån vèn huy ®éng lµ 9065 tû ®ång t¨ng 3427 tû so víi n¨m 2005 (t­¬ng ®­¬ng +61%).. §Õn n¨m 2007, tæng nguån vèn huy ®ång ®¹t 15355 tû ®ång, ®¹t 113% kÕ ho¹ch n¨m 2007, t¨ng 6290 tû ®ång so víi n¨m 2006 (t­¬ng ®­¬ng + 69%). Trong ®ã: Nguån vèn ng¾n h¹n lu«n chiÕm tû träng chñ yÕu trong nguån vèn huy ®éng cña VPBank( kho¶ng 80% ). N¨m 2005 chiÕm 78%, n¨m 2006 chiÕm 80%, n¨m 2007 chiÕm 83% tæng nguån vèn huy ®éng ViÖc huy ®éng vèn tõ thÞ tr­êng I (Tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­) t¨ng m¹nh. N¨m 2006 t¨ng 2468 tû ®ång so víi n¨m 2005( t­¬ng ®­¬ng +77%). N¨m 2007 t¨ng 7263 tû ®ång so víi n¨m 2006 (t­¬ng ®­¬ng 128%). Nguån vèn thÞ tr­êng II (Nguån vèn liªn ng©n hµng) còng ®­îc VPBank chñ ®éng ®iÒu chØnh cho phï hîp víi kh¶ n¨ng sö dông vèn. N¨m 2007 lµ 2414 tû ®ång, gi¶m 1210 tû ®ång so víi n¨m 2006. b. Ho¹t ®éng cho vay. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më vµ liªn tôc t¨ng tr­ëng m¹nh, nh÷ng n¨m gÇn ®©y ViÖt Nam ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng cao hµng ®Çu trªn thÕ giíi. Nhu cÇu vèn ®Çu t­ t¨ng cao nªn ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng kh¸ s«i ®éng. Trong thêi gian tõ 2005- 2007, ng©n hµng ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng 2: T×nh h×nh sö dông vèn §¬n vÞ: tû ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 D­ nî D­ nî Chªnh lÖch T¨ng gi¶m (%) D­ nî Chªnh lÖch T¨ng gi¶m(%) Tæng d­ nî 3014 5031 2017 66.9 13217 8186 163 Theo lo¹i h×nh cho vay Cho vay ng¾n h¹n 1405 2512 1107 78.8 6626 4114 164 Cho vay trung, dµi h¹n 1607 2485 878 54.6 6532 4047 163 Cho vay kh¸c 2 34 32 1600 59 25 73.5 Theo tiÒn tÖ Cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam 2906 4760 1854 63.8 12596 7836 165 Cho vay b»ng ngo¹i tÖ 108 271 163 151 621 350 129 (Nguån sö dông: B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2005, 2006, 2007) BiÓu ®å 2: T×nh h×nh sö dông vèn tõ 2005- 2007 (®¬n vÞ: tû ®ång) Qua sè liÖu trªn ta thÊy: Doanh sè cho vay toµn hÖ thèng n¨m 2006 ®¹t 6594 tû ®ång t¨ng 2681 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng t¨ng 68%) so víi n¨m 2005. §Õn n¨m 2007, D­ nî tÝn dông ®¹t 13217 tû ®ång t¨ng 8186 tû dång so víi cuèi n¨m 2006 t­¬ng ®­¬ng 163% so víi cuèi n¨m 2006 vµ v­ît 53% so víi kÕ ho¹ch cña c¶ n¨m 2007. Trong ®ã, d­ nî cho vay b»ng VN§ ®¹t 12596 tû ®ång chiÕm 95% tæng d­ nî. D­ nî ng¾n h¹n ®¹t 6626 tû ®ång chiÕm 50% tæng d­ nî. Víi chiÕn l­îc trë thµnh ng©n hµng b¸n lÎ tèt nhÊt ViÖt nam, VPBank cÇn chó träng vµo kh¸ch hµng lµ nh÷nh doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh võa vµ nhá, c¸c c¸ nh©n hé gia ®×nh. ChÊt l­îng tÝn dông cña ng©n hµng VPBank vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu cña ng©n hµng nhµ n­íc vµ quy chÕ cña VPBank. Tû lÖ nî xÊu (gåm c¸c nhãm 3,4,5) cña VPBank cuèi n¨m 2007 ë møc 0.49% tæng d­ nî, thÊp h¬n nhiÒu so víi tû lÖ nî xÊu chung cña ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam (kho¶ng 7%) B¶ng 3: Tû lÖ nî xÊu cña ng©n hµng VPBank ChØ tiªu 2005 2006 2007 Tû lÖ nî xÊu 0.79% 0.59% 0.49% BiÓu ®å 3: Tû lÖ nî xÊu cña ng©n hµng VPBank Nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ng©n hang ®· thùc hiÖn tèt viÖc ph©n lo¹i nî vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro. ng©n hµng ®· triÓn khai mét sè gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ møc ®é t¨ng cña tû lÖ NQH lµ: ChÊp hµnh tèt quy tr×nh cho vay, cã quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®óng vµo c¸c dù ¸n, ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶, chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i c¸n bé nh»m n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc c¸n bé nhÊt lµ c¸n bé tÝn dông. Gi¸o dôc phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp t¹o ra mét ®éi ngò c¸n bé tÝn dông cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt. N©ng cao n¨ng lùc thÈm ®Þnh cña c¸n bé tÝn dông, lµm tèt viÖc kiÓm tra sau khi cho vay, xö lý kiªn quyÕt, triÖt ®Ó ®èi víi c¸c tr­êng hîp sö dông vèn sai môc ®Ých. Cô thÓ ho¸ mét sè quy ®Þnh trong chÕ ®é cho vay, chÕ ®é kiÓm tra cña c¸n bé tÝn dông. T¨ng c­êng c«ng t¸c tù kiÓm tra chuyªn ®Ò ®Ó chÊn chØnh vµ söa ch÷a kÞp thêi sai sãt. Thùc hiÖn viÖc giao kho¸n c«ng viÖc, thùc hiÖn chÕ ®é tr¶ l­¬ng, khen th­ëng, chÕ ®é b¶o hé lao ®éng, c«ng t¸c phÝ kÞp thêi cho c¸n bé tÝn dông nh»m ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸n bé lµm viÖc ®¹t n¨ng suÊt, chÊt l­îng cao. 2.2. Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng VPBank 2.2.1. T×nh h×nh rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng VPBank Ng©n hµng cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng vµ tÝnh kh¶ thi cña ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh víi nguyªn t¾c cao nhÊt, ®ã lµ nh÷ng kh¸ch hµng sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ gèc lÉn l·i. Song trªn thùc tÕ c¸c hîp ®ång tÝn dông, c¸c nguyªn t¾c tÝn dông vÉn lu«n bÞ vi ph¹m bëi nhiÒu lý do, mµ hËu qu¶ xÊu nhÊt lµ kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. BÊt kú mét Ng©n hµng nµo còng x¶y ra ®iÒu nµy trong ho¹t ®éng kinh doanh. Nh÷ng rñi ro nµy mang tÝnh tÊt yÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung vµ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng nãi riªng, nhÊt lµ rñi ro trong kinh doanh tÝn dông, ®ã chÝnh lµ t×nh h×nh nî qu¸ h¹n. Khi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng NQH cña Ng©n hµng VPBank qua c¸c n¨m 2005-2006-2007 cã mét sè yÕu tè ®Æc biÖt quan träng, g©y t¸c ®éng vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh NQH cña c¸c Ng©n hµng ®ã lµ quy ®Þnh trong chÕ ®é cho vay cña NHNN ViÖt Nam t¹i quyÕt ®Þnh 1627/2001-Q§-NHNN ngµy 31/12/2001: Mäi vÊn ®Ò vi ph¹m cam kÕt tho¶ thuËn cña kh¸ch hµng nÕu kh«ng ®­îc xem xÐt gia h¹n nî, ®iÒu chØnh nî… th× ®Òu ph¶i xö lý chuyÓn sang NQH (bÊt kÓ lµ gèc hay l·i), ®Æc biÖt thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh sè 493/2005-Q§-NHNN ngµy 22/04/2005 vÒ viÖc “Ban hµnh quy ®Þnh vÒ ph©n lo¹i nî, trÝch lËp vµ sö dông dù phßng ®Ó xö lý rñi ro tÝn dông trong ho¹t ®éng Ng©n hµng cña tæ chøc tÝn dông” ®· lµm cho doanh sè vµ sè d­ vÒ NQH cã sù gia t¨ng rÊt lín, bÊt th­êng so víi quy ®Þnh cò tr­íc ®©y. §Ó hiÓu s©u h¬n vÒ t×nh h×nh NQH t¹i Ng©n hµng VPBank ta ph©n tÝch NQH theo c¸c lo¹i sau: 2.1.2. Nî qu¸ h¹n ph©n theo thêi gian. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña NHNN ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng xö lý, thu håi c¸c kho¶n NQH, trong ®ã cã vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt lµ ph©n lo¹i NQH theo thêi gian. Tæng quan vÒ NQH cña Ng©n hµng VPBank ph©n theo thêi gian b»ng sè liÖu ph©n tÝch t¹i b¶ng sau: B¶ng 3: Nî qu¸ h¹n ph©n theo thêi gian. §¬n vÞ: TriÖu ®ång. ChØ tiªu N¨m 2006 N¨m 2007 Sè tiÒn TØ träng (%) Sè tiÒn TØ träng (%) Nhãm II 28751 50.00 262077 79.63 Nhãm III 9309 16.19 12019 3.65 Nhãm IV 17329 30.14 28962 8.80 Nhãm V 2114 3.68 26081 7.92 Tæng nî xÊu 28752 50 67062 20.37 Tæng nî qu¸ h¹n 57503 100 329139 100 (Nguån sö dông: B¸o c¸o ph©n tÝch nî qu¸ h¹n theo thêi gian vµ kh¶ n¨ng thu håi cña Ng©n hang VPBank). Tõ sè liÖu trªn ta cã biÓu ®å sau: BiÓu ®å 1: Nî qu¸ h¹n ph©n theo thêi gian. 28751 9309 17329 2114 262077 12019 28962 26081 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2006 2007 Nhãm V Nhãm IV Nhãm III Nhãm II Thùc hiÖn ph©n lo¹i nî theo Q§ sè 493/2005/Q§- NHNN ngµy 22/04/2005 cña Thèng ®èc NHNN ViÖt Nam N¨m 2006: Tæng nî tõ nhãm 2 ®Õn nhãm 5 lµ: 57503 triÖu, trong ®ã: - Nî nhãm 2 (Nî cÇn chó ý): 28751 triÖu chiÕm 50% tæng nî qu¸ h¹n. - Nî nhãm 3 (Nî d­íi tiªu chuÈn): 9309 triÖu chiÕm 16.19% tæng nî qu¸ h¹n. - Nî nhãm 4 (Nî nghi ngê): 17329 triÖu chiÕm 30.14% tæng nî qu¸ h¹n. - Nî nhãm 5 (Nî cã kh¶ n¨ng mÊt vèn): 2114 triÖu chiÕm 3.68% tæng d­ nî qu¸ h¹n. - Nî xÊu (Nî tõ nhãm 3 ®Õn nhãm 5): 28752 triÖu chiÕm 50% tæng d­ nî qu¸ h¹n. N¨m 2007: Tæng nî qu¸ h¹n tõ nhãm 2 ®Õn nhãm 5 lµ: 329139 triÖu, trong ®ã: - Nî nhãm 2 (Nî cÇn chó ý): 262077 triÖu chiÕm 79.63% tæng nî qu¸ h¹n. - Nî nhãm 3 (Nî d­íi tiªu chuÈn): 12019 triÖu chiÕm 3.65% tæng nî qu¸ h¹n. - Nî nhãm 4 (Nî nghi ngê): 28962 triÖu chiÕm 8.8% tæng nî qu¸ h¹n. - Nî nhãm 5 (Nî cã kh¶ n¨ng mÊt vèn): 26081 triÖu chiÕm 7.92% tæng d­ nî qu¸ h¹n. - Nî xÊu (Nî tõ nhãm 3 ®Õn nhãm 5): 67062 triÖu chiÕm 20.37% tæng d­ nî qu¸ h¹n. Do t¨ng tr­ëng tÝn dông lín, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, nªn nî xÊu còng t¨ng vÒ sè tuyÖt ®èi vµ tû lÖ. N¨m 2006 lµ 0.59% tæng d­ nî gi¶m 25% so 2005; N¨m 2007 chiÕm 0.49% gi¶m 17% so víi n¨m 2006. 2.2.2. C¸c biÖn ph¸p Ng©n hµng thùc hiÖn phßng ngõa rñi ro tÝn dông thêi gian qua 2.2.2.1. Ng©n hµng thËn träng h¬n trong xÐt duyÖt cho vay. VPBank ®· cã mét qui tr×nh chÆt chÏ vÒ qui tr×nh xÐt duyÖt cho vay. Ng©n hµngVPBank ®· x¸c ®Þnh r»ng kh©u ph¸n quyÕt cho vay lµ kh©u quan träng quyÕt ®Þnh sù an toµn tÝn dông. VÒ tr×nh tù Ng©n hµng nghiªm cÊm bÊt cø c¸ nh©n nµo còng kh«ng ®­îc ph¸n quyÕt cho vay dï lµ kho¶n vay nhá nhÊt ®ång thêi Ng©n hµng thµnh lËp mét héi ®ång tÝn dông ®Ó t­ vÊn cho l·nh ®¹o ra quyÕt ®Þnh tÝn dông. Trong khi xÐt duyÖt cho vay, c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n mµ c¸n bé tÝn dông cÇn chó ý lµ: Ph©n tÝch t­ c¸ch ph¸p nh©n cña ®¬n vÞ vay vèn th«ng qua nh÷ng quyÕt ®Þnh thµnh lËp, quyÕt ®Þnh tæ chøc vµ giÊy phÐp kinh doanh, ®¸nh gi¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ hiÖu qu¶ dù ¸n th«ng qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña cña ®¬n vÞ, thÈm ®Þnh dù ¸n, kho¶n vay mét c¸ch chi tiÕt, ®Çy ®ñ. 2.2.2.2. KiÓm tra chÆt chÏ quy tr×nh ph¸t tiÒn vay, sö dông vèn vay. Môc ®Ých cña biÖn ph¸p nµy lµ yªu cÇu cña c¸n bé tÝn dông gi¸m s¸t vµ theo dâi kiÓm tra tÝnh hiÖn thùc cña kÕ ho¹ch tr¶ nî, ph¸t hiÖn dù b¸o nh÷ng rñi ro cã thÓ ph¸t sinh, nh÷ng kho¶n vay cã vÊn ®Ò tr­íc khi nã trë nªn quan träng, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p xö lý kÞp thêi tïy theo n¨ng lùc cña c¸n bé. Thùc hiÖn gi¶i ng©n phï hîp víi kÕ ho¹ch vµ tiÕn ®é sö dông vèn thùc tÕ cña kh¸ch hµng, thùc hiÖn thanh to¸n trùc tiÕp gi÷a ng­êi mua ng­êi b¸n kh«ng qua trung gian. Qu¸ tr×nh gi¸m s¸t nh»m theo dâi n¾m b¾t ®Çy ®ñ kÞp thêi mäi diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng: - Néi dung sö dông tiÒn vay cña kh¸ch hµng, ng­êi thô h­ëng tµi kho¶n thanh to¸n, tÝnh hîp lý cña thêi ®iÓm tÝnh to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ: LÖnh chuyÓn tiÒn, uû nhiÖm chi… XÐt xem hµng ho¸ dÞch vô g¾n liÒn víi sö dông tiÒn vay c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, phiÕu nhËp kho, thÎ kho… XÐt xem viÖc l­u chuyÓn hµng ho¸ - tiÒn tÖ: Khi hµng ho¸ ®· chuyÓn sang tr¹ng ._.