Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng Công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam

PhÇn më ®Çu 1. Sù cÇn thiÕt nghiªn cøu - Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, n¨ng lùc c¹nh tranh lµ yÕu tè mang tÝnh quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mét doanh nghiÖp. - ë ViÖt Nam, chÝnh s¸ch c¹nh tranh cña Nhµ n­íc ch­a ®Çy ®ñ vµ cßn h¹n chÕ. C¸c doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc l¹i cµng Ýt quan t©m ®Õn néi dung, yªu cÇu cña c¹nh tranh, vÒ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh... - Tõ tr­íc ®Õn nay, VNPT lµ mét doanh nghiÖp vÒ c¬ b¶n ch­a thùc sù tham gia c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Do ®ã, kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cßn h¹n chÕ. Trong khi ®ã, qu¸ tr×nh héi nhËp ®· ®Õn gÇn, céng víi sù ra ®êi cña c¸c nhµ khai th¸c míi nhËp cuéc, c¸c xu h­íng héi tô cña c«ng nghÖ vµ dÞch vô, xu h­íng s¸t nhËp cña c¸c tæ chøc/C«ng ty lµ mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. §ã chÝnh lµ lý do ®Ò tµi "Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam " ®­îc lùa chän ®Ó nghiªn cøu. 2. Môc tiªu cÇn ®¹t Trªn c¬ së nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c¹nh tranh, vÒ thùc tiÔn vµ xu h­íng c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ trong lÜnh vùc dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng nãi riªng, ®Ò tµi nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. 3. Ph¹m vi nghiªn cøu §Ò tµi chØ nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n lµ mang tÝnh ®Þnh h­íng ®èi víi viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, trong ®ã chñ yÕu tËp trung vµo mét sè lo¹i h×nh dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng ®· cã c¹nh tranh (Internet, ®iÖn tho¹i ®­êng dµi cè ®Þnh, ®iÖn tho¹i di ®éng, chuyÓn ph¸t nhanh, chuyÓn tiÒn nhanh). 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ò tµi sö dông kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp vµ dù b¸o. Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c¹nh tranh I. kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh vµ n¨ng lùc c¹nh tranh 1. C¹nh tranh Kh¸i niÖm c¹nh tranh ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo lµ ®óng nhÊt? Khã kh¨n kh«ng chØ ë chç nã ®­îc diÔn ®¹t kh¸c nhau mµ cßn mét khã kh¨n n÷a lµ kh«ng cã sù nhÊt trÝ réng r·i ®èi víi viÖc ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm nµy. Lý do lµ thuËt ng÷ nµy ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, c¸c ngµnh, c¸c quèc gia vµ c¶ c¸c khu vùc liªn quèc gia, trong khi ®ã, nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n l¹i ®­îc ®Æt ra kh¸c nhau phô thuéc vµo gãc ®é xem xÐt lµ cña doanh nghiÖp hay cña quèc gia. Nh­ng ®èi víi mét doanh nghiÖp, môc tiªu chñ yÕu lµ tån t¹i vµ t×m kiÕm lîi nhuËn trªn c¬ së c¹nh tranh quèc gia hay quèc tÕ. DiÔn ®µn cÊp cao vÒ c¹nh tranh con ng­êi cña Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) ®· chän ®Þnh nghÜa vÒ c¹nh tranh, cè g¾ng kÕt hîp c¶ c¸c doanh nghiÖp, ngµnh vµ quèc gia nh­ sau: "Kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp, ngµnh, quèc gia vµ vïng trong viÖc t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cao h¬n trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ". §Þnh nghÜa nµy ph¶n ¸nh kh¸i niÖm c¹nh tranh quèc gia n»m trong mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi ho¹t ®éng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp. Trong "§¹i tõ ®iÓm TiÕng ViÖt" cã ghi: "C¹nh tranh lµ mét kh¸i niÖm ®­îc sö dông trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. §Ó ®¬n gi¶n ho¸, cã thÓ hiÓ c¹nh tranh lµ mét sù ganh ®ua gi÷a mét nhãm ng­êi mµ sù n©ng cao vÞ thÕ cña ng­êi nµy sÏ lµm gi¶m vÞ thÕ cña nh÷ng ng­êi cßn l¹i. §iÒu kiÖn cho sù c¹nh tranh trªn mét thÞ tr­êng lµ: Cã Ýt nhÊt lµ hai chñ thÓ quan hÖ ®èi kh¸ng vµ cã sù t­¬ng øng gi÷a sù cèng hiÕn vµ phÇn ®­îc h­¬ngr cña mçi thµnh viªn trªn thÞ tr­êng". §©y lµ ®Þnh nghÜa t­¬ng ®èi dÔ hiÓu vµ ®­îc nhiÒu ng­êi chÊp nhËn. 2. N¨ng lùc c¹nh tranh N¨ng lùc c¹nh tranh cã thÓ ®­îc ph©n biÖt theo hai cÊp ®é: n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia vµ n¨ng lùc c¹nh tranh ngµnh/doanh nghiÖp, nh­ng còng cã c¸ch ph©n lo¹i kh¸c theo ba cÊp ®é: quèc gia - ngµnh/doanh nghiÖp - s¶n phÈn/dÞch vô. N¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh/doanh nghiÖp ®­îc ®Þnh nghÜa lµ kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ, duy tr× lîi nhuËn vµ ®­îc ®o b»ng thÞ phÇn cña s¶n phÈm vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. §èi víi n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp (vµ sau ®ã lµ ngµnh), trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang diÔn ra song song víi nh÷ng biÕn ®æi cña m«i tr­êng c¹nh tranh kinh tÕ chung. NhiÒu nh©n tèc nh­ c«ng nghÖ, ®µo t¹o, huÊn luyÖn vµ sö dông nguån nh©n lùc, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, liªn kÕt kinh tÕ, phô thuéc vµo c¶ chÝnh s¸ch, c¸c biÖn ph¸p hç trî cña Nhµ n­íc vµ nh÷ng nç lùc cña b¶n th©n doanh nghiÖp. H¬n n÷a, n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp kh«ng chØ phô thuéc vµo chi phÝ thÊp, gi¸ thµnh h¹, mµ cßn c¶ c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ chÊt nh­: viÖc ®¸nh gi¸ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, sù th©m nhËp ngµnh cña c¸c doanh nghiÖp míi; c¸c s¶n phÈm hay dÞch vô thay thÕ; vÞ thÕ ®µm ph¸n cña c¸c nhµ cung cÊp còng nh­ cña ng­êi mua; tr×nh ®é ®éi ngò nh©n viªn; kü n¨ng tæ chøc, qu¶n lý. ii. nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp Cã mét sè tiªu chÝ ®¸nh gi¸ hay ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ph©n tÝch n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Mét lµ, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo cÊu tróc thÞ tr­êng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, n¨ng lùc c¹nh tranh ®­îc xem xÐt theo 5 nh©n tè nh­ sau: 1. Sù tham gia cña c¸c C«ng ty míi vµo lÜnh vùc kinh doanh; 2. C¸c s¶n phÈm hay dÞch vô thay thÕ; 3. Søc m¹nh cña doanh nghiÖp cung øng s¶n phÈm dÞch vô trªn thÞ tr­êng; 4. Søc m¹nh cña ng­êi mua trong viÖc lùa chän ng­êi cung øng trªn thÞ tr­êng s¶n phÈm vµ dÞch vô; 5. Møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Hai lµ, ph©n tÝch lîi thÕ c¹nh tranh trªn c¬ së ®¸nh gi¸ lîi thÕ so s¸nh vÒ chi phÝ hay kh¶ n¨ng sinh lîi trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. C¸c chØ sè chi phÝ (theo gi¸ so s¸nh quèc tÕ) cho phÐp x¸c ®Þnh ®­îc møc ®é ®ãng gãp cña doanh nghiÖp vµo nÒn kinh tÕ. C¸c chØ sè ®ã (Theo gi¸ thÞ tr­êng) cho biÕt n¨ng lùc c¹nh tranh, duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong m«i tr­êng mµ gi¸ c¶ ®· ®­îc x¸c ®Þnh. Ph©n tÝch truyÒn thèng theo lîi thÕ so s¸nh lµ ph©n tÝch tÜnh, trong khi n¨ng lùc c¹nh tranh lµ mét kh¸i niÖm ®éng. HiÖn nay ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo lîi thÕ so s¸nh (tÜnh) ®· ®­îc bæ sung b»ng ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo n¨ng lùc c¹nh tranh ®éng. Khi ph©n tÝch n¨ng lùc c¹nh tranh ®éng cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng dù b¸o vÒ. - BiÕn ®éng chu kú cña s¶n phÈm, dÞch vô. - Møc ®é phæ biÕn c«ng nghÖ vµ tÝch lòy kinh nghiÖm. - Chi phÝ ®Çu vµo. - Nh÷ng thay ®æi vÒ ®Æc ®iÓm d©n sè vµ khuynh h­íng nhu cÇu. - Vai trß cña c¸c s¶n phÈm, dÞch vô thay thÕ vµ bæ sung. - Nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ. Chi phÝ thÊp míi chØ lµ b­íc khëi ®Çu ®Ó cã c¹nh tranh. Sù ph¸t triÓn kinh doanh n¨ng ®éng sÏ tËn dông ®­îc lîi thÕ so s¸nh vÒ chi phÝ; tõ ®ã n©ng cao thªm n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ chÊt. C¸c kü n¨ng tæ chøc, qu¶n lý cña nhµ kinh doanh trong chu tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh: tõ giai ®o¹n tr­íc s¶n xuÊt (ch¼ng h¹n nh­ x¸c ®Þnh vµ thiÕt kÕ s¶n phÈm, mua c«ng nghÖ vµ nguyªn vËt liÖu, qu¶n lý nguyªn vËt liÖu vµ dù tr÷) ®Õn b¶n th©n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (sö dông lao ®éng, n©ng cao kü n¨ng lao ®éng vµ b¶o ®¶m tiªu chuÈn chÊt l­îng), vµ sau s¶n xuÊt (bao gãi, nh·n hiÖu), giao nhËn kÞp thêi cã chÊt l­îng, liªn kÕt th­¬ng m¹i (theo kiÓu liªn doanh, ®èi t¸c chiÕn l­îc hay ký kÕt hîp ®ång, tiÕp thÞ, tiÕp cËn thÞ tr­êng n­íc ngoµi) còng lµ nh÷ng yÕu tè quan träng gãp phÇn c¶i thiÖn vµ n©ng cao thªm n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Ba lµ, c¸ch ph©n tÝch theo quan ®iÓm tæng thÓ yªu cÇu gi¶i ®¸p ba vÊn ®Ò c¬ b¶n khi nghiªn cøu tÝnh c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp. 1. N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. 2. Nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy hay cã ®ãng gãp tÝch cùc vµ nh÷ng nh©n tè h¹n chÕ hay g©y c¶n trë cho viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. 3. Nh÷ng tiªu chÝ ®Æt ra cho chÝnh s¸ch n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh doanh nghiÖp, nh÷ng chÝnh s¸ch, ch­¬ng tr×nh vµ c«ng cô cña ChÝnh phñ ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c tiªu chÝ ®ã. Qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh cña doanh nghiÖp vµ thay ®æi c¬ cÊu ngµnh diÔn ra song song víi nh÷ng biÕn ®æi cña m«i tr­êng c¹nh tranh kinh tÕ chung. N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo c¸c yÕu tè do doanh nghiÖp tù quyÕt ®Þnh nh­ng còng cßn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra nã cßn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè mµ c¶ ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp chØ kiÓm so¸t ®­îc trong mét møc ®é h¹n chÕ hoÆc hoµn toµn kh«ng quyÕt ®Þnh ®­îc. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh 4 nhãm: - C¸c yÕu tè do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh bao gåm chiÕn l­îc ph¸t triÓn, s¶n phÈm chÕ t¹o, lùa chän c«ng nghÖ, ®µo t¹o c¸n bé, ®Çu t­ nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm/dÞch vô, chi phÝ s¶n xuÊt vµ quan hÖ víi b¹n hµng. - C¸c yÕu tè do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh bao gåm thuÕ, l·i suÊt ng©n hµng, tû gi¸ hèi ®o¸i, chi ng©n s¸ch cho nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn, cho gi¸o dù vµ ®µo t¹o nghÒ, hÖ thèng luËt ph¸p ®iÒu chØnh quan hÖ gi÷a c¸c bªn tham gia kinh doanh. - C¸c yÕu tè chØ quyÕt ®Þnh ®­îc ë møc ®é nhÊt ®Þnh thÝ dô nh­ gi¸ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng hay m«i tr­êng th­¬ng m¹i quèc tÕ. - C¸c yÕu tè kh«ng quyÕt ®Þnh ®­îc, thÝ dô nh­ m«i tr­êng tù nhiªn. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cÇn cã sù nç lùc tr­íc hÕt cña b¶n th©n doanh nghiÖp vµ mét phÇn rÊt quan träng kh¸c lµ c¸c chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh doanh cña Nhµ n­íc. Nãi tãm l¹i, vÒ c¸c tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh hay c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu vµ nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau. §Ó xem xÐt mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tr×nh tù nh­ trªn cÇn mÊt rÊt nhiÒu c«ng phu. H¬n n÷a, tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp hay tõng ngµnh, tuú theo møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè cã thÓ cã nh÷ng c¸ch ®¸nh gi¸ vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh kh¸c nhau, c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau. Còng trªn c¬ së nµy, nhãm nghiªn cøu ®Ò tµi sÏ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp vµ ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh dùa trªn c¸c khÝa c¹nh hay c¸c yÕu tè sau: - C¸c yÕu tè t¸c ®éng tõ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. - C¸c yÕu tè vÒ con ng­êi. - C¸c yÕu tè vÒ gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh. - C¸c yÕu tè vÒ chÊt l­îng vµ ®a d¹ng ho¸ dÞch vô. - C¸c yÕu tè vÒ thÞ tr­êng. Sù ph©n chia nµy t­¬ng ®èi bao hµm nh÷ng néi dung vµ yªu cÇu mµ mçi doanh nghiÖp nh­ Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®Æt ra trong chiÕn l­îc kinh doanh, chiÕn l­îc c¹nh tranh ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp cung cÊp vµ khai th¸c c¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng hiÖn nay vµ trong bèi c¶nh héi nhËp. iiI. t×nh h×nh vµ xu h­íng c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam 1. T×nh h×nh c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thêi gian qua 1.1. M«i tr­êng c¹nh tranh Trong nh÷ng n¨m gi÷a thËp kû 80 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, c¹nh ®ã lµ sù sôp ®æ cña hÖ thèng x· héi chñ nghÜa ë ch©u ¢u cµng lµm cho nh÷ng khã kh¨n kinh tÕ trë nªn trÇm träng. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc lín. NhËn thøc ®­îc nh÷ng khã kh¨n ®ã §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®· t¹o ra nh÷ng ®ét ph¸ khÈu cho ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Cïng víi viÖc thõa nhËn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× nh÷ng yÕu tè cña mét m«i tr­êng c¹nh tranh còng ®­îc dÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn (nh­ thÕ kh«ng cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tr­íc nh÷ng n¨m 80 kh«ng cã yÕu tè c¹nh tranh; tuy nhiªn møc ®é còng nh­ h×nh thøc cßn rÊt h¹n chÕ). Cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam th× yÕu tè c¹nh tranh còng ngµy cµng ph¸t triÓn. Víi chÝnh s¸ch thõa nhËn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn dÉn ®Õn sù thay ®æi ®¸ng kÓ trong c¬ cÊu kinh tÕ ViÖt Nam. Tr­íc nh÷ng n¨m ®æi míi, kinh tÕ Nhµ n­íc chiÕm tû träng vµ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. N¨m 1978 kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng gãp 81,8% gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng toµn quèc, phÇn cßn l¹i chñ yÕu lµ kinh tÕ tËp thÓ vµ mét bé phËn nhá kinh tÕ c¸ thÓ (kinh doanh th­¬ng m¹i). Nh­ng ®Õn n¨m 1995 khèi kinh tÕ Nhµ n­íc chØ cßn chiÕm 50,24% trong tæng GDP, khèi kinh tÕ t­ nh©n vµ khèi kinh tÕ vµ khèi kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· ®ãng gãp 49,76% GDP vµ ®Õn n¨m 1998 khèi kinh tÕ Nhµ n­íc chØ cßn chiÕm 49,12% trong tæng GDP (trong ®ã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ chiÕm 40,17%). Nh­ vËy, cã thÓ thÊy tõ sau khi cã chÝnh s¸ch ®æi míi, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thay ®æi ®¸ng kÓ, bé phËn kinh tÕ t­ nh©n, khèi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, khèi kinh tÕ hçn hîp t¨ng ®¸ng kÓ. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ cµng ®a d¹ng, phong phó th× sù c¹nh tranh cµng gay g¾t, cµng ph¸t triÓn. C¹nh tranh ®· diÔn ra m¹nh mÏ h¬n gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc víi nhau vµ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ n­íc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã, víi chÝnh s¸ch héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, ViÖt Nam ®· chñ ®éng tham gia c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc còng nh­ mét sè tæ chøc quèc tÕ. Cïng víi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i më cöa, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam còng tõng b­íc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. §Õn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ngo¹i th­¬ng víi h¬n 140 n­íc, hµng ho¸ ViÖt Nam ngµy cµng cã mÆt trªn nhiÒu thÞ tr­êng vµ thÞ tr­êng ViÖt Nam còng cã hµng ho¸ ®a d¹ng phong phó h¬n rÊt nhiÒu. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi mét m«i tr­êng c¹nh tranh khu vùc vµ quèc tÕ. Nh÷ng thµnh c«ng ban ®Çu do ph¸t huy ®­îc nh÷ng lîi thÕ cña m×nh ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo nh÷ng thµnh tùu næi bËt cña nÒn kinh tÕ thêi gian qua. Trong nh÷ng n¨m qua cïng víi mét m«i tr­êng c¹nh tranh trong vµ ngoµi n­íc ®ang h×nh thµnh, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam còng cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn míi, cã ý nghÜa quan träng trong viÖc nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh c¹nh tranh ë ViÖt Nam, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ra khái thêi kú khñng ho¶ng vµ t¨ng tr­ëng liªn tôc víi tèc ®é kh¸ (giai ®o¹n 1991-1995 lµ 8,2%/n¨m giai ®o¹n 1996-2000 ­íc ®¹t 6,7%/n¨m). Kh¶ n¨ng tÝch luü vµ tiªu dïng cña nÒn kinh tÕ lªn ®¸ng kÓ; Tû lÖ tiÕt kiÖm trong n­íc t¨ng tõ 18,2% GDP n¨m 1995 lªn 25% GDP n¨m 2000. Cã thÓ nãi trong thêi gian qua hÖ thèng khu«n khæ ph¸p luËt ®· ®­îc hoµn thiÖn mét b­íc cã t¸c dông thóc ®Èy ho¹t ®éng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. ChÝnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt nµy ®· t¹o dùng mét m«i tr­êng c¹nh tranh dï ch­a thÓ hoµn chØnh nh­ng còng ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn rÊt râ nÐt. 1.2. T×nh h×nh c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thêi gian qua Cïng víi sù hoµn thiÖn tõng b­íc m«i tr­êng ph¸p lý, m«i tr­êng c¹nh tranh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, t×nh h×nh c¹nh tranh, nhÊt lµ c¹nh tranh trong mét sè lÜnh vùc kinh tÕ trong n­íc ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. Ho¹t ®éng c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng tiªu thô ®· vµ ®ang diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ ë mét sè lÜnh vùc; vµ ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc gãp phÇn t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ n©ng cao thùc lùc c¹nh tranh cña mét sè lÜnh vùc kinh tÕ ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trong vµ ngoµi khu vùc. Tuy nhiªn, trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam mét sè lÜnh vùc kinh tÕ "søc m¹nh" c¹nh tranh l¹i ®­îc t¹o ra th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh. Tr­íc khi ®i vµo xem xÐt t×nh h×nh c¹nh tranh ë mét sè lÜnh vùc kinh tÕ chÝnh th× còng cÇn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam so víi c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh tæng thÓ ®­îc xem xÐt trªn møc ®é b¶o hé cña mét nÒn kinh tÕ, søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n­íc ®ã trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Theo mét sè b¸o c¸o vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× ViÖt Nam ®­îc xÕp thø 49 trªn 53 n­íc n¨m 1997, thø 39/53 n¨m 1998 vµ thø 48/59 n¨m 1999. Theo b¶ng xÕp h¹ng nµy, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ViÖt Nam cßn thÊp h¬n rÊt nhiÒu n­íc trong khu vùc nhÊt lµ nhãm n­íc ASEAN-4. Trong mét vµi n¨m gÇn ®©y, do t¨ng tr­ëng kinh tÕ trong n­íc vµ khu vùc cã sù gi¶m sót, bªn c¹nh ®ã lµ sù h×nh thµnh mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã quy m« lín trªn ph¹m vi toµn quèc (c¸c Tæng C«ng ty 90, Tæng C«ng ty 91) nh­ Tæng C«ng ty DÖt may, Tæng C«ng ty thuèc l¸... ®· cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh c¹nh tranh ë m¶ng thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu dïng c¸ nh©n. Trªn m¶ng thÞ tr­êng nµy còng ®· cã mét sè h×nh thøc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, nhiÒu ngµnh hµng cßn mang tÝnh ®éc quyÒn c¹nh tranh. Nh­ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã lîi thÕ vÒ quy m«, vÒ vèn, vÒ uy tÝn (cã ®­îc do lßng tin cña d©n chóng vµo Nhµ n­íc) l¹i ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i kh«ng chÝnh thøc trong vay vèn ng©n hµng vµ thËm chÝ c¶ h¹n ng¹ch xuÊt, nhËp khÈu (nh­ víi Tæng C«ng ty DÖt may, Tæng C«ng ty Cµ phª...). Tr­íc n¨m 1999, c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng ®­îc phÐp xuÊt khÈu hÇu hÕt c¸c mÆt hµng, ®iÒu ®ã còng lµ mét trong nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ tÝnh c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Mét sè doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®«i khi ®­îc hç trî bëi C«ng ty mÑ cã ng©n s¸ch tiÕp thÞ lín ®· g©y ra nh÷ng h×nh thøc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh nh­ b¸n ph¸ gi¸... trªn mét sè thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô. ThÞ tr­êng mét sè mÆt hµng chiÕn l­îc nh­ xi m¨ng, ho¸ chÊt, thÐp, than, hµng kh«ng... th× tËp trung thÞ phÇn lín ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, mµ chñ yÕu lµ Tæng C«ng ty Nhµ n­íc nh­ Tæng C«ng ty Xi m¨ng chiÕm 75-805 thÞ tr­êng, Tæng C«ng ty X¨ng dÇu chiÕm 60% thÞ tr­êng, Tæng C«ng ty Ho¸ chÊt 70% thÞ tr­êng, 4 ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh chiÕm tíi 81% tæng sè vèn cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i... C¸c Tæng C«ng ty Nhµ n­íc cã ¶nh h­ëng lín ®Õn thÞ tr­êng, sè c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña nã ®· chiÕm kho¶ng 1/3 tæng sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ cã mét m¹ng l­íi réng kh¾p do ®­îc thõa h­ëng tõ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u ®êi cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. C¹nh tranh ®ã lµ chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc trong viÖc thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch x· héi (mµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh kh«ng ®­îc thùc hiÖn) vÒ vèn, vÒ ­u ®·i xuÊt nhËp khÈu vµ c¶ chÝnh s¸ch gi¸ do Nhµ n­íc quy ®Þnh. Nh÷ng ®iÒu ®ã cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh c¹nh tranh trªn nh÷ng thÞ tr­êng nµy. Ng­êi tiªu dïng ®«i khi ph¶i chÞu nh÷ng thiÖt thßi vÒ gi¸, vÒ chÊt l­îng vµ ®«i khi t¹o ra nh÷ng bÊt æn trªn thÞ tr­êng. §iÒu ®ã còng lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh linh ®éng vèn cã cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña c¸c Tæng C«ng ty. Mét lÜnh vùc tËp trung kh¸ nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc (theo m« h×nh Tæng C«ng ty 90) ho¹t ®éng c¹nh tranh diÔn ra kh¸ s«i ®éng lµ lÜnh vùc dÞch vô x©y dùng, giao th«ng. Tuy nhiªn, mét ®iÌu cÇn nhËn thÊy ®©y lµ lÜnh vùc yªu cÇu cã vèn lín nªn xu h­íng tÝch tô vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc lµ hîp lý, nã t¹o ra søc m¹nh trong c¹nh tranh. LÜnh vùc nµy cã sù c¹nh tranh kh¸ s«i ®éng mét phÇn còng do nh÷ng quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ ®Êu thÇu mµ Nhµ n­íc ®· rÊt tËp trung hoµn thiÖn trong thêi gian qua. Trªn mét sè lÜnh vùc hµng ho¸, dÞch vô do ®iÒu kiÖn tù nhiªn vÉn tån t¹i ®éc quyÒn nh­ lÜnh vùc ®iÖn, n­íc, b­u chÝnh viÔn th«ng (tr­íc n¨m 1998). Nh÷ng lÜnh vùc nµy hÇu hÕt chua ph©n ®Þnh ®­îc ho¹t ®éng c«ng Ých vµ ho¹t ®éng kinh doanh nªn phÇn nµo sù tån t¹i cña ®éc quyÒn lµ tÊt yÕu. Nh÷ng m¶ng thÞ tr­êng ®éc quyÒn cã g¾n víi quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ gi¸ cña Nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy lµ c¸c Tæng C«ng ty 91 cã m¹ng l­íi kh¾p toµn quèc, mét ­u thÕ lín vÒ m¹ng l­íi. C¸c lÜnh vùc nµy ®Òu g¾n víi mét sè chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi mµ Nhµ n­íc muèn thèng nhÊt qu¶n lý vµ thùc hiÖn. Mét yÕu tè cã liªn quan ®Õn sù ®éc quyÒn trong lÜnh vùc nµy lµ l­îng vèn ®Çu t­ ban ®Çu rÊt lín vµ viÖc khai th¸c m¹ng l­íi ch­a thÓ h¹ch to¸n chÝnh x¸c ®Ó cã thÓ cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c thuª nh­ ngµnh hµng kh«ng, hµng h¶i. Trªn nh÷ng thÞ tr­êng nµy gÇn nh­ kh«ng cã sù c¹nh tranh. 2. Xu h­íng c¹nh tranh ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n ®Õn 2005. 2.1. Bèi c¶nh vµ xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam: B­íc vµo giai ®o¹n 2001-2005 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã nh÷ng thuËn lîi sau 15 n¨m ®æi míi, thÕ vµ lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®· cã nhiÒu thay ®æi: kh¶ n¨ng tÝch luü vµ tiªu dïng cña nÒn kinh tÕ t¨ng, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë møc kh¸, nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn dÞch theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh trÞ - x· héi ®­îc æn ®Þnh, hÖ thèng ph¸p luËt dÇn ®­îc hoµn thiÖn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ ®ang tõng b­íc ph¸t huy t¸c dông. Nh­ng nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc còng rÊt lín trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang cã nh÷ng biÕn ®æi nhanh chãng vÒ nhiÒu mÆt trong khi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc ta cßn thÊp, tèc ®é t¨ng tr­ëng nh÷ng n¨m 1996 - 2000 sôt gi¶m ®¸ng kÓ, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¶ nÒn kinh tÕ vµ còng nh­ cña c¸c doanh nghiÖp ch­a ®¹t yªu cÇu héi nhËp. Bèi c¶nh quèc tÕ trong giai ®o¹n tíi theo mét sè dù b¸o sÏ cã nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p, kinh tÕ cã xu h­íng phôc håi nh­ng ch­a v÷ng ch¾c. C¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt ®ang diÔn ra m¹nh mÏ vµ cã t¸c ®éng lín ®Õn nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng nh­ kinh tÕ ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, xu h­íng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ dÉn ®Õn viÖc c¬ cÊu l¹i kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. Cuéc ®Êu tranh vÒ trËt tù kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi sÏ diÔn ra gay g¾t, c¬ héi ph¸t triÓn vµ thµnh c«ng chØ ®Õn khi cã mét lé tr×nh héi nhËp ph¸t huy ®­îc c¸c thÕ m¹nh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ trong n­íc. Khu vùc ASEAN trong giai ®o¹n tíi kinh tÕ sÏ tiÕp tôc phôc håi vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, tèc ®é t¨ng tr­ëng sÏ kh«ng cao nh­ nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90. Xu h­íng nhÊt thÓ ho¸ nÒn kinh tÕ khu vùc sÏ diÔn ra m¹nh mÏ trong giai ®o¹n 1995 - 2000 chóng ta ®· chñ ®éng tham gia c¸c tæ chøc khu vùc vµ quèc tÕ th× ®Õn giai ®o¹n nµy chóng ta ph¶i tõng b­íc thùc hiÖn c¸c cam kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. Theo nh÷ng yªu cÇu cña c¸c cam kÕt ®ã ®ßi hái sù b¶o hé cña Nhµ n­íc ph¶i dÇn ®­îc dì bá, thÞ tr­êng trong n­íc ph¶i tõng b­íc ®­îc më cöa cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi tham gia. C¬ héi tham gia thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ®­îc më ra réng lín h¬n. Cã thÓ nãi giai ®o¹n 2001 - 2005 kinh tÕ ViÖt Nam sÏ b­íc ®Çu ph¶i ®èi mÆt víi c¹nh tranh khu vùc vµ quèc tÕ. Xu thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam còng nh­ sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ sÏ s«i ®éng vµ kh¾c nghiÖt h¬n. 2.2. Mét sè xu h­íng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam trong thêi gian tíi sù c¹nh tranh ch¾c ch¾n sÏ diÔn ra gay g¾t h¬n nh÷ng n¨m qua. Cïng víi viÖc ®Èy m¹nh ®æi míi kinh tÕ th× c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, nhÊt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n sÏ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô tiªu dïng (nh÷ng lÜnh vùc cã thÞ tr­êng réng lín vµ kh«ng yªu cÇu vèn ®Çu t­ qu¸ lín); chñ tr­¬ng nµy ®· ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng nh÷ng quy ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n trong LuËt doanh nghiÖp (n¨m 2000). Cã thÓ nãi lÜnh vùc hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu dïng c¸ nh©n sÏ vÉn lµ lÜnh vùc cã sù c¹nh tranh m¹nh mÏ sím nhÊt. C¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh sÏ ®­îc c¸c doanh nghiÖp tËp trung h­íng vµo thÞ tr­êng tiªu dïng 80 triÖu d©n. Xu h­íng c¹nh tranh vÒ gi¸ sÏ vÉn ®­îc quan t©m lín, chÝnh s¸ch giao tiÕp khuyÕch tr­¬ng sÏ ®­îc ®Èy m¹nh h¬n. Mét sè thÞ tr­êng sÏ diÔn ra ho¹t ®éng c¹nh tranh lµ thÞ tr­êng chÊt tÈy röa, thÞ tr­êng hµng may mÆc, ®å dïng gia ®×nh,... ThÞ tr­êng hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng sÏ ph¸t triÓn m¹nh h¬n do kh¶ n¨ng tiªu dïng cña d©n chóng t¨ng, bªn c¹nh ®ã c¸c chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng h¬n ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (nh­ LuËt söa ®æi LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi 2000 ®· quy ®Þnh). C«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ vèn lín sÏ ®­îc c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®­a vµo ®Ó khai th¸c lîi thÕ vÒ nh©n lùc vµ thÞ tr­êng tiªu thô. Cïng víi gi¶m ph¹m vi ¶nh h­ëng cña c¸c DNNN, c¸c ­u ®·i cña DNNN gi¶m dÇn vµ ®Æc biÖt do c¸c hµng rµo b¶o hé dÇn ®­îc dì bá nªn m¶ng thÞ tr­êng cã c¸c Tæng C«ng ty Nhµ n­íc ho¹t ®éng sÏ cã sù c¹nh tranh b­íc ®Çu khi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi tham gia thÞ tr­êng. Mét sè thÞ tr­êng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ sÏ tiÕn dÇn ®Õn ®éc quyÒn c¹nh tranh (do mét nhãm doanh nghiÖp cïng kiÓm so¸t, kh«ng cã doanh nghiÖp chi phèi) lµ thÞ tr­êng ph©n bãn, thÞ tr­êng xi m¨ng, thÞ tr­êng x¨ng dÇu, thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh... Cã n­íc sÏ nhanh chãng tham cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô trªn nh÷ng thÞ tr­êng cã c¸c Tæng C«ng ty Nhµ n­íc, thËm chÝ mét sè thÞ tr­êng vèn ®éc quyÒn còng sÏ ®­îc chuyÓn dÇn sang thÞ tr­êng c¹nh tranh nh­ b­u chÝnh viÔn th«ng. Sù c¹nh tranh trªn m¶ng thÞ tr­êng cã c¸c Tæng C«ng ty Nhµ n­íc høa hÑn lµ ®éng lùc ®Èy m¹nh sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. Mét sè thÞ tr­êng sÏ cã sù c¹nh tranh s«i ®éng h¬n lµ xi m¨ng, dÞch vô b¶o hiÓm, c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng lín (« t«), c«ng nghiÖp chÕ biÕn hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu... SÏ vÉn tån t¹i mét sè thÞ tr­êng ®éc quyÒn do yªu cÇu vÒ quy m« vµ do vai trß quan träng cña nã trong ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ ®iÖn lùc. Tuy nhiªn, nh÷ng thÞ tr­êng ®éc quyÒn hoµn toµn sÏ cßn rÊt Ýt. Tãm l¹i, dùa trªn nh÷ng ®Þnh h­íng vÒ chÝnh s¸ch, vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®Æc biÖt lµ lé tr×nh héi nhËp cña kinh tÕ ViÖt Nam cho thÊy giai ®o¹n 2001 - 2005 lµ giai ®o¹n chuyÓn tiÕp kinh tÕ ViÖt Nam tõ m«i tr­êng b¶o hé sang m«i tr­êng tù do c¹nh tranh (trong khu«n khæ ph¸p luËt) do ®ã c¸c h×nh thøc, biÖn ph¸p c¹nh tranh còng sÏ ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ phong phó h¬n. §Õn n¨m 2005, m«i tr­êng c¹nh tranh sÏ gÇn nh­ b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp ®­îc tù do quyÕt ®Þnh tham gia c¹nh tranh vµ ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. IV. Thùc tiÔn vµ kinh nghiÖm c¹nh tranh cña mét sè tËp ®oµn/ C«ng ty viÔn th«ng trªn thÕ giíi. Trªn thÕ giíi, c¹nh tranh trong lÜnh vùc viÔn th«ng ®· ®­îc thùc hiÖn tõ kh¸ l©u. ë mçi n­íc, mçi tËp ®oµn/ c«ng ty ®Òu nh»m nh÷ng môc tiªu sau: - N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ vµ khai th¸c: C¹nh tranh sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp bëi c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i h­íng tíi môc tiªu c¾t gi¶m chi phÝ vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nh»m thu hót kh¸ch hµng, t×m kiÕm lîi nhuËn cho kho¶n ®Çu t­ cña m×nh. ViÖc cho phÐp c¹nh tranh sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn víi nh÷ng c«ng nghÖ, kü thuËt vµ nghiÖp vô hiÖn ®¹i. - TiÕp cËn ®­îc nh÷ng nguån tµi chÝnh cña t­ nh©n: Cã thÓ thu hót ®­îc nguån vèn ®Çu t­ cña t­ nh©n vµo hai m¶ng ®Çu t­ kinh doanh míi vµ nh­îng quyÒn/b¸n nh÷ng doanh nghiÖp hiÖn cã. - T¹o tiÒm n¨ng lín khuyÕn khÝch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: hiÖu qu¶ cao h¬n trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµ yÕu tè gióp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tõ ®ã cµng thu hót thªm l­îng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi. - ChiÕm l·nh vµ më réng thÞ tr­êng nh»m t×m kiÕm vµ thu hót kh¸ch hµng: Víi môc tiªu nµy, mçi tËp ®oµn/C«ng ty kh«ng chØ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cho m×nh mµ xÐt vÒ mÆt tæng thÓ cßn gãp phÇn n©ng cao søc c¹nh tranh cho c¶ quèc gia. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµ xu h­íng toµn cÇu ho¸ ®ang ngµy cµng ®Õn gÇn, mçi tËp ®oµn/C«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× cÇn ph¶i cã nh÷ng b­íc ®i thÝch hîp cho riªng m×nh. Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy xin ®­îc giíi thiÖu kinh nghiÖm c¹nh tranh cña mét sè tËp ®oµn/C«ng ty viÔn th«ng trªn thÕ giíi. 1. China Telecom (Trung Quèc) China Telecom (CTHK) hiÖn lµ nhµ khai th¸c th«ng tin di ®éng ®øng thø ba trªn thÕ giíi sau Vodafone Air Touch cña Anh vµ NTT DoMoCo cña NhËt. Trong n¨m 1999, CTHK ®· më réng dÞch vô ra c¸c tØnh ngoµi Qu¶ng §«ng, TriÕt Giang vµ Giang T« b»ng c¸ch mua l¹i c¸c m¹ng di ®éng thuéc së h÷u Nhµ n­íc ë c¸c tØnh H¶i Nam, Hµ Nam vµ Phóc KiÕn. CTHK còng cã 11% cæ phÇn trong Cable & Wireless HKT, nhµ cung cÊp viÔn th«ng hµng ®Çu cña Hång K«ng. ChÝnh phñ Trung Quèc kiÓm so¸t CTHK th«ng qua Bé c«ng nghiÖp Th«ng tin. N¨m 1999, China Telecom ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh. M¹ng l­íi cña TËp ®oµn ®· ®­îc më réng ra 6 tØnh víi tæng d©n sè lµ 320 triÖu ng­êi. TËp ®oµn ®· ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao c¶ vÒ sè thuª bao, møc ®é sö dông m¹ng vµ duy tr× ®­îc vÞ trÝ dÉn ®Çu trong thÞ tr­êng th«ng tin di ®éng ë Trung Quèc. Sè thuª bao cña TËp ®oµn trong toµn bé 6 tØnh lµ 15,621 triÖu vµo cuèi n¨m 1999, t¨ng 139,2% so víi cuèi n¨m 1998. ThÞ phÇn cña TËp ®oµn trong tæng thÞ phÇn viÔn th«ng ë 6 tØnh lµ 87,4%, chiÕm 36,1% tæng sè thuª bao di ®éng ë Trung Quèc. L­u l­îng sö dông cña thuª bao n¨m 1999 lµ 56,16 tû phu¸t, t¨ng 60,96% so víi n¨m 1998. TËp ®oµn cho r»ng trong nh÷ng n¨m tíi ®©y ngµnh viÔn th«ng di ®éng ë Trung Quèc ë trong mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nhanh vµ cã mét tiÒm n¨ng lín, do ®ã môc tiªu chñ yÕu cña TËp ®oµn lµ tËn dông vÞ thÕ chi phèi cña m×nh ë Qu¶ng §«ng vµ TriÕt Giang ®Ó cñng cè lîi thÕ c¹nh tranh, ph¸t triÓn thuª bao vµ møc sö dông cña thuª bao, n©ng cao lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, TËp ®oµn ®· tËp trung vµo c¸c biÖn ph¸p sau: - Më réng dung l­îng m¹ng l­íi vµ quy m« phñ sãng: Dù tÝnh tr­íc møc t¨ng thuª bao, TËp ®oµn tiÕp tôc më réng møc ®é phñ sãng vµ t¨ng dung l­îng m¹ng, tËp trung ph¸t triÓn nhanh c¸c m¹ng GSM, tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ tèi ­u ho¸ c¸c m¹ng TACS. Khi më réng m¹ng, TËp ®oµn cã thÓ ph¶i x©y dùng c¬ së h¹ tÇng truyÒn dÉn riªng cña m×nh ë mét sè vïng mµ c¸c b­u ®iÖn tØnh ch­a l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ truyÒn dÉn. - T¨ng c­êng chÊt l­îng m¹ng l­íi vµ c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng: TËp ®oµn cho r»ng ®Ó duy tr× vÞ thÕ chi phèi trªn thÞ tr­êng vµ c¹nh tranh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh»m giµnh ®­îc c¸c thuª bao míi phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kh¶ n¨ng t¨ng c­êng chÊt l­îng dÞch vô, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña m¹ng l­íi vµ cÇn ph¶i ®i ®Çu trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ. Do vËy, TËp ®oµn tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c hÖ thèng m¹ng b»ng c¸ch ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý m¹ng tiªn tiÕn vµ hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c nhµ cung cÊp thiÕt bÞ di ®éng hµng ®Çu tiªn thÕ giíi ®Ó ph¸t triÓn mét c¬ së c«ng nghÖ v÷ng ch¾c, cho phÐp tËn dông nh÷ng hµnh tùu c«ng nghÖ trªn thÕ giíi. §Ó t¨ng c­êng hiÖu n¨ng tæng thÓ cña m¹ng, TËp ®oµn ®ang ph¸t triÓn c¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng, bao gåm th­ tho¹i, b¶n tin ng¾n vµ c¸c kh¶ n¨ng truyÒn d÷ liÖu tiªn tiÕn mµ TËp ®oµn cho r»ng sÏ t¨ng møc sö dông cña thuª bao vµ t¹o thªm c¸c nguån doanh thu míi cho TËp ®oµn. - T¨ng c­êng tËp trung vµo thiÕt bÞ vµ ph©n phèi ®Ó më réng thuª bao: ViÖc ®­a c¹nh tranh vµo thÞ tr­êng viÔn th«ng di ®éng ë Trung Quèc sÏ më réng c¸c kªnh ph©n phèi cña c¸c ho¹t ®éng khai th¸c viÔn th«ng di ®éng. TËp ®oµn sÏ më réng sè thuª bao b»ng c¸ch ph¸t triÓn h×nh ¶nh cña m×nh nh­ lµ mét nhµ cung cÊp dÞch vô cã chÊt l­îng th«ng qua viÖc xóc tiÕn c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o m¹nh mÏ h¬n. TËp ®oµn còng ph¸t triÓn m¹ng ph©n phèi réng r·i ®Õn c¸c cöa hµng b¸n lÎ viÔn th«ng, c¸c b­u côc vµ tiÕp tôc më réng c¸c cöa hµng b¸n lÎ cña riªng m×nh, khai th¸c c¸c c¬ héi ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c kªnh ph©n phèi. - TiÕp tôc chó ý ®Õn dÞch vô hËu m·i vµ cñng cè lßng trung thµnh cña kh¸ch hµng: TËp ®oµn tiÕp tôc n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c¸c Trung t©m Ch¨m sãc Kh¸ch hµng vµ tËp trung vµo viÖc h­íng dÉn cho kh¸ch hµng vÒ c«ng nghÖ di ®éng, c¸c ®Æc tÝnh vÒ m¹ng còng nh­ dÞch vô cña TË._.p ®oµn. TËp ®oµn cung cÊp mét lo¹t c¸c dÞch vô kh¸ch hµng tõ ®iÓm b¸n hµng trë ®i, bao gåm c¸c ®­êng d©y trî gióp kh¸ch hµng, c¸c Trung t©m Ch¨m sãc kh¸ch hµng, trî gióp trùc tuyÕn cho kh¸ch hµng cã c¸c c©u hái vÒ thanh to¸n, kü thuËt vµ c¸c khÝa c¹nh kh¸c vÒ khai th¸c vµ dÞch vô; hoµn thiÖn c¸c khÝa c¹nh kh¸c cña dÞch vô kh¸ch hµng, bao gåm ®é chÝnh x¸c cña ho¸ ®¬n, sù tiÖn lîi trong thanh to¸n vµ tÝnh kÞp thêi cña viÖc gi¶i quyÕt c¸c trôc trÆc vÒ m¹ng ®Ó cñng cè lßng trung thµnh cña kh¸ch hµng. - KiÓm so¸t chi phÝ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c: TËp ®oµn tËp trung vµo viÖc kiÓm so¸t chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c th«ng qua viÖc triÓn khai c¸c hÖ thèng qu¶n lý th«ng tin tiªn tiÕn vµ kü thuËt qu¶n lý quèc tÕ, ®ång thêi b»ng c¸ch duy tr× vµ thu hót c¸c nh©n viªn cã tr×nh ®é cao ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng sinh lêi cña m×nh. B¶ng 1: Mét sè chØ tiªu vÒ thuª bao cña China Telecom (CTHK) Th¸ng 12/1999 ChØ tiªu Guang dong Mobile Zhejiang Mobile Jiangsu Mobile Fujian Mobile Henan Mobile Hainam Mobile CTHK Tæng sè thuª bao (ngh×n) 5.951,5 2.858,5 2.328,0 2.506,5 1.730,4 245,9 15.620,8 Tû lÖ thuª bao rêi m¹ng (%) 3,5 4,75 4,89 3,49 7,42 18,27 4,59 ThÞ phÇn (%) 88,10 84,68 81,03 89,10 97,80 86,35 87,84 - Khai th¸c c¸c c¬ héi ®Çu t­ mang tÝnh chiÕn l­îc trong ngµnh viÔn th«ng ë Trung Quèc: Víi møc t¨ng tr­ëng nhanh cña ngµnh viÔn th«ng Trung Quèc, TËp ®oµn nhËn thÊy sÏ cã nh÷ng c¬ héi hÊp dÉn cho ®Çu t­ mang tÝnh chiÕn l­îc víi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng kh¸c. TËp ®oµn dù ®Þnh tËn dông vÞ trÝ ®éc t«n cña m×nh ®Ó tiÕp cËn c¸c thÞ tr­êng vèn quèc tÕ nh»m khai th¸c c¸c c¬ héi ®Ó dµnh ®­îc c¸c hîp ®ång kinh doanh vÒ th«ng tin di ®éng hay viÔn th«ng nãi chung ë Trung Quèc. 2. Korea Telecom (Hµn Quèc): Theo hiÖp ®Þnh ®­îc ký kÕt víi WTO, thÞ tr­êng viÔn th«ng Hµn Quèc sÏ ®­îc më cöa tõng phÇn b¾t ®Çu tõ th¸ng 1 n¨m 1998 vµ sÏ ®­îc tù do ho¸ hoµn toµn vµo n¨m 2001. HiÖn nay, Korea Telecom - doanh nghiÖp chñ ®¹o vÒ viÔn th«ng cña Hµn Quèc vÉn gi÷ ®éc quyÒn Nhµ n­íc trong lÜnh vùc ®iÖn tho¹i néi h¹t; ®èi víi dÞch vô ®iÖn tho¹i ®­êng dµi, Korea Telecom vÉn gi÷ ®­îc mét thÞ phÇn lín lµ 91,3%. Trong lÜnh vùc dÞch vô ®iÖn tho¹i quèc tÕ, n¬i mµ Korea Telecom ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c nªn Korea Telecom chØ chiÕm ®­îc 69,7% thÞ phÇn. §Ó cã thÓ chuÈn bÞ tèt cho n¨m 2001, n¨m mµ ngµnh viÔn th«ng Hµn Quèc sÏ ®­îc tù do ho¸ hoµn toµn, Korea Telecom ®· vµ ®ang ph¶i thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch ®Ó cã thÓ duy tr× ®­îc vÞ trÝ dÉn ®Çu ngµnh viÔn th«ng Hµn Quèc nh­ sau: - H­íng tíi kh¸ch hµng: BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn ph¸t triÓn ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn kh¸ch hµng. Còng nh­ vËy, Korea Telecom ®· thùc hiÖn mét ch­¬ng tr×nh coi n¨m 1999 lµ "n¨m cña kh¸ch hµng" vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng Marketing phï hîp ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ tèt h¬n cho kh¸ch hµng. C¸c trung t©m Ch¨m sãc kh¸ch hµng cña Korea Telecom ®Òu ®­îc kÕt nèi thèng nhÊt víi nhau. V× vËy, chØ víi mét cuéc gäi, c¸c th¾c m¾c, yªu cÇu cña kh¸ch hµng sÏ ®­îc gi¶i ®¸p. Tuy nhiªn, nÕu mét th¾c m¾c hay yªu cÇu nµo cña kh¸ch hµng kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc trong ngµy h«m ®ã th× kh¸ch hµng sÏ ®­îc båi th­êng. - Më réng thÞ tr­êng: §Ó hîp t¸c trªn toµn thÕ giíi trong xu h­íng toµn cÇu ho¸, Korea Telecom ®ang sö dông mäi nç lùc ®Ó t¸i t¹o mét C«ng ty viÔn th«ng phï hîp toµn cÇu. Tr­íc m¾t, Korea Telecom sÏ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tíi c¸c n­íc trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng còng nh­ lµ c¸c khu vùc kh¸c cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cao. Korea Telecom còng thùc hiÖn chiÕn l­îc liªn minh víi c¸c C«ng ty viÔn th«ng kh¸c trªn thÕ giíi vµ ®· tham gia ho¹t ®éng vµ c¸c tæ chøc th«ng tin quèc tÕ nh­ ITU vµ APT. MÆt kh¸c, Korea Telecom còng më réng thÞ tr­êng cña m×nh b»ng c¸ch mua l¹i c¸c C«ng ty viÔn th«ng kh¸c. Th¸ng 6/2000, Korea Telecom mua l¹i h·ng Hansol M.com víi sè tiÒn dù tÝnh kho¶ng 3.000 tû Won (2,7 tû USD). Korea Telecom hîp nhÊt ho¹t ®éng cña Hansol víi Korea Telecom Freetel, C«ng ty khai th¸c dÞch vô ®iÖn tho¹i di ®éng trùc thuéc Korea Telecom víi hy väng t¹o ra mét nhµ khai th¸c dÞch vô ®iÖn tho¹i di ®éng lín thø nh× Hµn Quèc víi 25% thÞ phÇn (sau SK Telecom khi SK Telecom mua l¹i Shinsegi Telecom khiÕn cho SK Telecom trë thµnh nhµ khai th¸c ®iÖn tho¹i di ®éng lín nhÊt Hµn Quèc víi 60% thÞ phÇn). Vô mua b¸n nµy cña Korea Telecom ®­îc coi lµ sÏ kÕt thóc viÖc cñng cè c¸c nhµ khai th¸c ®iÖn tho¹i di ®éng cña Hµn Quèc. - §Çu t­ vµo nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn (R&D): §Çu t­ vµo nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña Korea Telecom ®· t¨ng nhanh, chiÕm tíi 5.048 tû Won trong n¨m 1998 vµ trong c¸c n¨m tiÕp theo cßn ®­îc t¨ng n÷a. B»ng viÖc ph¸t triÓn mét lo¹t hÖ thèng tæng ®µi TDX, tæng ®µi ATM, c¸c dÞch vô ®a ph­¬ng tiÖn vµ thiÕt bÞ truyÒn dÉn F/O, ph¸t triÓn mét hÖ thèng IMT - 2000 vµ b¶n ®å hÖ thèng th«ng tin DBMS, Korea Telecom ®· n©ng cÊp c«ng nghÖ viÔn th«ng cña Hµn Quèc. Korea Telecom sÏ liªn tôc thùc hiÖn vµ quan t©m ®Õn nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®Ó duy tr× vÞ trÝ cña m×nh trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin. B¶ng 2: §Çu t­ vµo nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña Korea Telecom N¨m 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Møc ®Çu t­ (Tû Won) 2.790 3.402 4.051 5.156 5.392 5.408 - ChiÕn l­îc kinh doanh cho thÕ kû 21: ChiÕn l­îc kinh doanh cho thÕ kû 21 kh«ng chØ t¨ng nguån tµi chÝnh mµ cßn trë thµnh mét doanh nghiÖp tiªu chuÈn toµn cÇu. Korea Telecom sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cèt lâi nh»m b¶o vÖ thÞ phÇn trong n­íc cña m×nh, ®æi h­íng ho¹t ®éng hoÆc b¸n hÕt c¸c doanh nghiÖp kinh doanh Ýt cã l·i. Doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng nµy sÏ ®­îc ®Çu t­ cã chän läc vµo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cã møc t¨ng tr­ëng cao. Korea Telecom kh«ng chØ sÏ thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc liªn minh víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Ó gióp Korea Telecom trë thµnh mét C«ng ty viÔn th«ng hµng ®Çu cña Ch©u ¸ vµ ph¸t triÓn thµnh C«ng ty dÉn ®Çu trong th«ng tin quèc tÕ vµ thÞ tr­êng truyÒn th«ng. 3. Deutsche Telecom (§øc) Còng gièng nh­ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng kh¸c trªn thÕ giíi, Deutsche Telecom - mét nhµ cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng Nhµ n­íc cña §øc còng ®ang ph¶i ®èi mÆt xu h­íng cã nhiÒu C«ng ty c¹nh tranh míi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng §øc sau quyÕt ®Þnh 1994 cña Liªn minh Ch©u ¢u (EU) vÒ viÖc më cöa c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dÞch vô viÔn th«ng t¹i 15 quèc gia thµnh viªn cña Liªn minh Ch©u ¢u (trong ®ã §øc lµ mét thµnh viªn) sau ngµy 01-01-1998. QuyÕt ®Þnh nµy sÏ kÕt thóc sù tån t¹i ®éc quyÒn l©u ®êi cña Deutsche Telecom. Sau quyÕt ®Þnh nµy, mét sè C«ng ty c¹nh tranh míi ®· s½n sµng th©m nhËp thÞ tr­êng §øc. C¸c C«ng ty c¹nh tranh ®· nhËn thÊy r»ng hä sÏ cung cÊp c¸c dÞch vô th«ng tin di ®éng, Internet vµ Multimedia bæ sung cho c¸c dÞch vô viÔn th«ng h÷u tuyÕn truyÒn thèng. §øng t×nh h×nh ®ã, ChÝnh phñ §øc ®· tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p ®Ó chuÈn bÞ cho Deutsche Telecom trong m«i tr­êng c¹nh tranh míi nµy mµ biÖn ph¸p tr­íc tiªn lµ thuª Tæng Gi¸m ®èc. TiÕp theo, ChÝnh phñ §øc còng b¾t ®Çu viÖc t­ nh©n ho¸ Deutsche Telecom n¨m 1996 víi gi¸ b¸n cæ phiÕu lµ 6,2 tû ®« la Mü cho c¸c nhµ ®Çu t­ th«ng qua viÖc niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n Lu©n §«n, §øc vµ New York. Sau khi cã sù ra ®êi cña c¸c C«ng ty c¹nh tranh míi, dù kiÕn gi¸ c­íc c¸c dÞch vô sÏ gi¶m Ýt nhÊt mét nöa vµ ®Ó ®¶m b¶o cho C«ng ty Deutsche Telecom vÉn duy tr× ®­îc lîi nhuËn, Deutsche Telecom lËp kÕ ho¹ch t¨ng c­êng n¨ng lùc lµm viÖc cña nh©n viªn C«ng ty lªn 505. Nh»m thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch nµy, C«ng ty ®· ph¶i c¾t gi¶m kho¶ng 60.000 lao ®éng, chiÕm kho¶ng 1/4 tæng sè nh©n viªn cña Deutsche Telecom. Nh»m môc ®Ých trë thµnh mét TËp ®oµn ®a quèc gia trong nÒn c«ng nghiÖp ®ang toµn cÇu ho¸ nhanh chãng nµy, Deutsche Telecom ®· liªn minh víi France Telecom (Ph¸p) vµ Sprint (nhµ khai th¸c ®iÖn tho¹i ®­êng dµi lín thø 3 t¹i Mü). Deutsche Telecom vµ France Telecoms ®· tho¶ thuËn cïng ph¸t triÓn kinh doanh m¹ng quèc tÕ. Liªn minh nµy kinh doanh c¸c dÞch vô th«ng tin tho¹i tèc ®é cao, truyÒn sè liÖu vµ ®a ph­¬ng tiÖn kÕt nèi c¸c v¨n phßng vµ c¸c m¹ng m¸y tÝnh cho c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia. MÆt kh¸c, víi ph­¬ng ch©m lµ "nh×n tr­íc nhu cÇu - h­íng theo kh¸ch hµng", Deutsche Telecom ®· thùc hiÖn liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c ë nhiÒu n­íc kh¸c nhau nh­ ë Ch©u ¸ cã Setelindo (Indonexia), Islacom (Philippines) vµ TRI (Malayxia). ë Ch©u ¢u cã Matay, mét C«ng ty ®­îc s¸t nhËp víi Deutsche Telecom. §ãng t¹i Hungary ®· ®¸p øng mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh­ lµ mét tr¹m Hub viÔn th«ng cña khu vùc phÝa §«ng Ch©u ¢u. H¬n n÷a, ®Ó cã thÓ cung cÊp cho kh¸ch hµng dÞch vô víi chÊt l­îng cao h¬n, n¨m 1997, Deutsche Telecom ®· h×nh thµnh 2 dù ¸n ®Çu t­: ®ã lµ dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng phÝa §«ng n­íc §øc cã gi¸ trÞ 49 tû DM vµ dù ¸n sè ho¸ m¹ng phÝa T©y n­íc §øc víi trÞ gi¸ lµ 12 tû DM. Víi viÖc hoµn thµnh 2 dù ¸n nµy, Deutsche Telecom cã thÓ cung cÊp cho kh¸ch hµng cña m×nh mét trong nh÷ng c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng hiÖn ®¹i nhÊt trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, Deutsche Telecom, France Telecom vµ Sprint ®ang gÆp ph¶i khã kh¨n vµ ch­a ch¾c ®· giµnh ®­îc tÊt c¶ theo c¸ch riªng cña m×nh bëi lÏ hiÖn nay c¸c tËp ®oµn cã xu h­íng liªn kÕt l¹i víi nhau ®Ó cïng khai th¸c. British Teleom vµ MCI (nhµ khai th¸c ®­êng dµi lín thø 2 t¹i Mü) còng ®· thiÕt lËp mét liªn doanh mang tªn Concert. AT&T, nhµ khai th¸c ®­êng dµi lín nhÊt t¹i Mü còng cã c¸c tho¶ thuËn víi mét sè nhµ khai th¸c nh­ KDD (NhËt B¶n) vµ Singapore Telecom cho mét liªn doanh cã tªn "c¸c ®èi t¸c thÕ giíi". AT&T còng liªn kÕt víi Unisource (mét liªn minh gi÷a c¸c nhµ khai th¸c Thuþ §iÓn, Hµ Lan, Italia vµ Thuþ SÜ). C¶ Concert vµ c¸c liªn doanh cña AT&T còng ®ang nh»m môc tiªu vµo thÞ tr­êng c¸c tËp ®oµn nh­ liªn doanh Phoenix gi÷a Singapore Telecom, France Telecom vµ Sprint ®ang h­íng tíi. Cã thÓ nãi, thùc tiÔn vµ kinh nghiÖm c¹nh tranh cña c¸c tËp ®oµn/C«ng ty viÔn th«ng trªn thÕ giíi ®· cho chóng ta thÊy n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh lµ ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó cã thÓ thùc sù tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. Vµ víi mçi mét tËp ®oµn/C«ng ty kh¸c nhau th× cã mét ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn kh¸c nhau nh»m ®¸p øng ®­îc nh÷ng môc tiªu riªng cña mçi tËp ®oµn/C«ng ty. V× vËy, viÖc tiÕp thu nh÷ng kinh nghiÖm cÇn dùa trªn c¬ së ph©n tÝch ®Æc thï, kh¶ n¨ng ¸p dông thµnh c«ng trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ng­êi ®i sau. Qua xem xÐt thùc tiÔn vµ nh÷ng kinh nghiÖm c¹nh tranh cña mét sè tËp ®oµn/C«ng ty viÔn th«ng trªn thÕ giíi cho thÊy ngoµi viÖc më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng m¹ng l­íi (b»ng mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p nh­ ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, ®ång bé vµ tiªu chuÈn ho¸ thiÕt bÞ, hç trî ®µo t¹o nh©n viªn...) ®Ó giµnh ®­îc thÞ phÇn vµ ph¸t triÓn v÷ng vµng, c¸c tËp ®oµn/C«ng ty ®Æc biÖt chó ý ®Õn vÊn ®Ò më réng thÞ tr­êng, h¹ thÊp gi¸ c­íc, ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn n¨ng ®éng vµ thµnh th¹o chuyªn m«n, lµm tèt c«ng t¸c marketing... Ch­¬ng iI: HiÖn tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña tæng C«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam I.c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña tæng C«ng ty 1. C¸c yÕu tè thuéc chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc 1.1. Chñ ch­¬ng, chÝnh s¸ch XÐt d­íi gãc ®é Nhµ n­íc, mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng nhÊt thóc ®Èy doanh nghiÖp tù n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh lµ t¹o ra c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cho doanh nghiÖp ®ã trªn th­¬ng tr­êng, v× nÕu duy tr× m«i tr­êng ®éc quyÒn, doanh nghiÖp kh«ng ph¶i c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c nªn sÏ kh«ng cã ®éng c¬ ph¸t triÓn theo xu h­íng c¹nh tranh. Khi xuÊt hiÖn nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh, dï muèn hay kh«ng doanh nghiÖp còng ph¶i tù ®iÒu chØnh l¹i ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong m«i tr­êng míi. C¸c yÕu tè chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc t¸c ®éng tíi viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña VNPT ®­îc thÓ hiÖn trªn hai mÆt chÝnh sau: 1.1.1. ChÝnh s¸ch më cöa thÞ tr­êng dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng Ngµy 15/8/1987 ChÝnh phñ ra NghÞ ®Þnh sè 121/H§BT ban hµnh §iÒu lÖ B­u chÝnh ViÔn th«ng. Theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh nµy, viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng thuéc ®éc quyÒn C«ng ty (Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam), phï hîp víi ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ n­íc lóc bÊy giê vµ ®· t¹o ra hµnh lang ph¸p luËt rÊt quan träng trong viÖc qu¶n lý vµ ph¸t triÓn ngµnh B­u ®iÖn. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ®­îc ®Ò ra tõ §¹i héi §¶ng VI, c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ b­u chÝnh, viÔn th«ng ®· tõng b­íc ®­îc thay ®æi phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ cña mçi giai ®o¹n. N¨m 1995, ChÝnh phñ ®· chÝnh thøc cho phÐp 2 doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ C«ng ty §iÖn tö ViÔn th«ng qu©n ®éi (Vietel) vµ C«ng ty Cæ phÇn DÞch vô viÔn th«ng Sµi Gßn (SPT) ®­îc phÐp thµnh lËp vµ cung cÊp c¸c dÞch vô viÔn th«ng trong n­íc vµ ®i n­íc ngoµi. §iÒu 95 NghÞ ®Þnh sè 109/1997/N§-CP ngµy 12/11/1997 cña ChÝnh phñ vÒ b­u chÝnh, viÔn th«ng còng nª râ: "doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc hoÆc C«ng ty cæ phÇn mµ Nhµ n­íc chiÕm cæ phÇn chi phèi hoÆc cæ phÇn ®Æc biÖt, ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc cho phÐp thµnh lËp ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng trong n­íc vµ quèc tÕ". Nh­ vËy, h×nh thøc ®éc quyÒn Nhµ n­íc còng ®· cã sù thay ®æi tõ h×nh thøc ®éc quyÒn mét C«ng ty sang nhiÒu C«ng ty. ChÝnh s¸ch chuyÓn ®æi trªn ®· ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng mét lo¹t c¸c giÊy phÐp cung cÊp dÞch vô ®­îc Tæng côc B­u ®iÖn ban hµnh n¨m 1997 vµ 1998, bao gåm 5 giÊy phÐp cung cÊp dÞch vô Internet cho 5 doanh nghiÖp vµ mét sè giÊy phÐp cung cÊp c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng c¬ b¶n cho Vietel vµ SPT. GÇn ®©y nhÊt lµ sù ra ®êi cña C«ng ty §iÖn tö ViÔn th«ng Hµng H¶i (cung cÊp c¸c dÞch vô th«ng tin ven biÓn). Tõ chç cã mét m×nh ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng, tíi n¨m 1997, VNPT ®· chÝnh thøc cã c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lµ cÇn thiÕt. ChÝnh v× vËy, ®©y lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh thóc ®Èy VNPT ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh. 1.1.2. ChÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i lµ mét trong 9 néi dung c¬ b¶n ®­îc NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng VIII ®Ò ra. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy ph¶i "tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, réng më, ®a ph­¬ng ho¸. Më réng quan hÖ quèc tÕ, hîp t¸c nhiÒu mÆt song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc". Cuèi n¨m 1997, chñ tr­¬ng héi nhËp l¹i ®­îc thÓ hiÖn mét lÉn n÷a trong NghÞ quyÕt TWIV khãa "chñ ®éng chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt vÒ c¸n bé, luËt ph¸p vµ nhÊt lµ vÒ nh÷ng s¶n phÈm mµ chóng ta cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó héi nhËp thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ". Thùc hiÖn chñ tr­¬ng héi nhËp quèc tÕ ®­îc TW §¶ng ®Ò ra, ViÖt Nam ®· ®­a ra cam kÕt vÒ 5 dÞch vô viÔn th«ng cña ViÖt Nam trong ASEAN. C¸c cam kÕt nµy quy ®Þnh c¸c C«ng ty n­íc ngoµi ®­îc tham gia vµo lÜnh vùc cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng ë ViÖt Nam d­íi h×nh thøc BCC. Ngµy 13/7/2000 võa qua, ViÖt Nam vµ Mü ®· ký kÕt HiÖp ®Þnh vÒ c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú ®­îc gäi lµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü. C¸c quy ®Þnh t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn vÒ 4 lÜnh vùc chÝnh lµ: Th­¬ng m¹i hµng ho¸, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, th­¬ng m¹i dÞch vô, quan hÖ ®Çu t­. HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc sau khi ®­îc Quèc héi cña 2 n­íc phª chuÈn. C¸c cam kÕt cña ViÖt Nam nªu ra trong HiÖp ®Þnh s©u vµ réng h¬n nhiÒu so víi cam kÕt trong ASEAN, cho phÐp 2 n¨m (3 n¨m ®èi víi dÞch vô Internet) sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, phÝa Mü ®­îc tham gia trong c¸c liªn doanh cung cÊp c¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng víi møc gãp vèn tèi ®a 505 vèn ph¸p ®Þnh vµ 4-6 n¨m ®èi víi c¸c dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n víi møc gãp vèn tèi ®a lµ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. C¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n lý ®Òu ý thøc ®­îc tÇm quan träng cña HiÖp ®Þnh nµy ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ giao l­u th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chñ ®¹o cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh ®Êt n­íc ®ang cßn ph¸t triÓn ë møc ®é thÊp. YÕu tè th¸ch thøc d­êng nh­ nhiÒu h¬n lµ yÕu tè c¬ héi. Trong ®ã c¸c giíi h¹n vÒ ®èi xö quèc gia nh­ cung cÊp qua biªn giíi, tiªu thô ë n­íc ngoµi, hiÖn diÖn th­¬ng m¹i lµ kh«ng h¹n chÕ. Tõ viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt nµy tÊt yÕu dÉn tíi thÞ tr­êng viÔn th«ng ViÖt Nam bÞ chia sÎ vµ c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn khèc liÖt h¬n. V× vËy, yªu cÇu cÊp thiÕt ®èi víi VNPT lµ ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh ®Ó trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, VNPT cã ®ñ søc c¹nh tranh ®­îc víi c¸c tËp ®oµn viÔn th«ng khæng lå n­íc ngoµi ngay t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ quèc tÕ. 1.1.3. Lé tr×nh më cöa thÞ tr­êng dÞch vô viÔn th«ng cña ViÖt Nam Lé tr×nh më cöa thÞ tr­êng dÞch vô viÔn th«ng cña ViÖt Nam ®­îc dù kiÕn víi c¸c giai ®o¹n vµ néi dung chñ yÕu nh­ sau: Tõ 2001-2003: - Ban hµnh LuËt viÔn th«ng vµ c¸c v¨n b¶n d­íi LuËt. - TiÕp tôc t¨ng c­êng sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn ngoµi quèc doanh. - TiÕp tôc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô. - Më réng thªm h×nh thøc liªn doanh víi n­íc ngoµi ®èi víi dÞch vô c¬ b¶n (trõ dÞch vô ®iÖn tho¹i cè ®Þnh) vµ dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng. Tõ 2004-2006: - Lµ giai ®o¹n cã nh÷ng chuyÓn biÕn c¨n b¶n vÒ c¬ cÊu vµ thµnh phÇn kinh tÕ tham gia trªn thÞ tr­êng cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng. - CÇn thiÕt ph¶i thóc ®Èy nhanh h¬n c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong viÖc cung cÊp dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng. Tõ 2007-2010: - Lµ giai ®o¹n chuyÓn tiÕp sang c¹nh tranh quèc tÕ. - Xem xÐt cho phÐp mét sè h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi kh¸c ngoµi BCC, liªn doanh. Tõ 2011-2012: - Lµ giai ®o¹n b­íc ®Öm chuÈn bÞ vÒ ph¸p lý, tæ chøc thÞ tr­êng cho viÖc më réng sù tham gia s©u cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi n­íc. - Cho phÐp n­íc ngoµi n©ng møc cæ phÇn trong c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô c¬ b¶n. Tõ 2013-2016: - Cã thÓ cho phÐp n©ng cæ phÇn cña n­íc ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp chñ ®¹o lªn tèi ®a 30%. Tõ 2017-2020: - Lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña lé tr×nh, kÕt thóc viÖc xo¸ bá hÇu hÕt c¸c h¹n chÕ ®èi víi viÖc cÊp phÐp cung cÊp dÞch vô vµ h×nh thøc ®Çu t­, vÉn ®¶m b¶o qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp chñ ®¹o. 1.2. M«i tr­êng ph¸p lý D­íi gãc ®é qu¶n lý Nhµ n­íc, ®Ó n©ng cao cã hiÖu qu¶ n¨ng lùc c¹nh tranh, doanh nghiÖp ph¶i ®­îc ®Æt trong mét hµnh lang ph¸p lý phï hîp vµ m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh. Hµnh lang ph¸p lý lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó doanh nghiÖp chñ ®éng ph¸t triÓn kinh doanh, tr¸nh viÖc g× còng ph¶i cã sù chØ ®¹o cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn. §ång thêi, ®©y còng lµ c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn quyÒn ®­îc kiÕn nghÞ/ khiÕu n¹i vÒ c¸c hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c, chèng l¹i c¸c ho¹t ®éng kinh doanh tr¸i phÐp cña nh÷ng ®èi t­îng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn hoÆc kh«ng ®­îc phÐp kinh doanh, kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn vÒ nh÷ng m¶ng mµ khung ph¸p lý cßn thiÕu hoÆc ch­a s¸t víi thùc tÕ. VÒ ho¹t ®éng cña VNPT cã thÓ nãi NghÞ ®Þnh sè 51/CP ngµy 01/8/1995 phª chÈn §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy cã hiÖu lùc cao, quy ®Þnh râ c¬ cÊu bé m¸y, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña VNPT trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng. NghÞ ®Þnh 51/CP lµ v¨n b¶n ph¸p lý quan träng, ®Æt nÒn mãng ph¸p lý cho mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng c¶i c¸ch cña VNPT, c¶ vÒ tæ chøc vµ c¬ chÕ s¶n xuÊt kinh doanh nh»m t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña Tæng C«ng ty. §èi víi lÜnh vùc cung cÊp dÞch vô, ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ®· kÞp thêi ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. Th¸ng 10/1997, Tæng côc B­u ®iÖn ®· ®ång thêi cÊp phÐp cho 5 nhµ cung cÊp dÞch vô Internet (ISP). ViÖc ®Æt VNPT vµo vÞ trÝ cïng mét xuÊt ph¸t ®iÓm vÒ mÆt thêi gian víi c¸c ISP kh¸c ®ßi hái Nhµ n­íc ph¶i ®Æt ra khung ph¸p lý hoµn chØnh vµ b×nh ®¼ng ®Ó VNPT cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy kh¶ n¨ng cña m×nh. Khung ph¸p lý nµy ®· ®­îc ®Þnh h×nh b»ng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy sau: - NghÞ ®Þnh sè 21/CP ngµy 05/3/1997 cña ChÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ t¹m thêi vÒ qu¶n lý, thiÕt lËp, sö dông m¹ng Internet ë ViÖt Nam; - QuyÕt ®Þnh sè 136/TTg ngµy 05/3/1997 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp Ban §iÒu phèi Quèc gia m¹ng Internet ë ViÖt Nam; - Th«ng t­ sè 08/TTLT ngµy 24/5/1997 cña Tæng côc B­u ®iÖn - Bé V¨n ho¸ Th«ng tin - Bé néi vô h­íng dÉn cÊp phÐp viÖc kÕt nèi, cung cÊp vµ sö dông Internet ë ViÖt Nam; - QuyÕt ®Þnh sè 1110/BC ngµy 21/5/1997 cña Bé V¨n ho¸ Th«ng tin ban hµnh Quy ®Þnh vÒ viÖc cÊp phÐp cung cÊp th«ng tin lªn m¹ng Internet; - QuyÕt ®Þnh sè 848/1997/Q§-BNV (A11) ngµy 23/10/1997 cña Bé Néi vô ban hµnh Quy ®Þnh vÒ biÖn ph¸p vµ trang thiÕt bÞ kiÓm tra, kiÓm so¸t b¶o ®¶m an ninh quèc gia trong ho¹t ®éng Internet ë ViÖt Nam; - QuyÕt ®Þnh sè 679/1997/Q§-TCB§ ngµy 14/11/1997 cña Tæng côc B­u ®iÖn ban hµnh ThÓ lÖ dÞch vô Internet; - QuyÕt ®Þnh sè 682/1997/Q§-TCB§ ngµy 14/11/1997 cña Tæng côc B­u ®iÖn ban hµnh t¹m thêi b¶ng gi¸ c­íc truy nhËp Internet; - QuyÕt ®Þnh sè 683/1997/Q§-TCB§ ngµy 14/11/1997 cña Tæng côc B­u ®iÖn ban hµnh Tiªu chuÈn chÊt l­îng dÞch vô Internet. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña dÞch vô Internet trong 3 n¨m qua, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy trªn ®· béc lé nh÷ng thiÕu sãt, bÊt cËp so víi t×nh h×nh thùc tÕ. VÊn ®Ò nµy ®· ®­îc ®iÒu chØnh kÞp thêi b»ng c¸ch b·i bá, ban hµnh c¸c quy ®Þnh míi cho phï hîp h¬n. C¸c quy ®Þnh nµy bao gåm QuyÕt ®Þnh sè 76/2000/TTg ngµy 28/6/2000 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ quy ®Þnh gi¶i thÓ Ban ®iÒu phèi quèc gia m¹ng Internet ë ViÖt Nam, chØ thÞ cña ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hµnh NghÞ ®Þnh míi thay thÕ cho NghÞ ®Þnh sè 21/CP ngµy 05/3/1997, ban hµnh NghÞ ®Þnh míi thay thÕ cho NghÞ ®Þnh sè 21/CP ngµy 05/3/1997, ban hµnh Quy chÕ t¹m thêi vÒ qu¶n lý, thiÕt lËp, sö dông m¹ng Internet ë ViÖt Nam. §èi víi c¸c dÞch vô c¬ b¶n, trªn c¬ së NghÞ ®Þnh sè 109/1997/N§-CP ngµy 12/11/1997 cña ChÝnh phñ, Tæng côc B­u ®iÖn ®· tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh, phèi hîp víi c¸c bé ngµnh cã liªn quan hoÆc chñ ®éng ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc dÉn thùc hiÖn vÒ m¹ng, dÞch vô, gi¸ c­íc, tÇn sè, tiªu chuÈn kü thuËt... Tuy nhiªn, d­íi gãc ®é lµ mét doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm thùc thi c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhµ n­íc nh­ VNPT, hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ®iÒu chØnh c¸c dÞch vô c¬ b¶n vÉn cßn thiÕu nhiÒu, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong bèi c¶nh kinh tÕ, c«ng nghÖ ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh nh­ hiÖn nay. ViÖc thµnh lËp c¸c Tæng C«ng ty 91 vµ c¶ Tæng C«ng ty 90 cña Nhµ n­íc lµ n»m trong ch­¬ng tr×nh §æi míi qu¶n lý DNNN. Sù ®æi míi nµy kh«ng chØ n»m ë néi t¹i qu¶n lý trong DNNN mµ cã quy m«, tÝnh chÊt toµn x· héi. Khi ®ã, Nhµ n­íc dù ®Þnh t¹o m«i tr­êng ph¸p lý vµ m«i tr­êng kinh doanh cho Tæng C«ng ty 91 b×nh ®¼ng víi c¸c DNNN kh¸c, ph¸ bá sù qu¶n lý kinh doanh cña Bé, ngµnh. C¸c Bé, ngµnh sÏ chØ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, Tæng C«ng ty 91 (trong ®ã cã VNPT) nay l¹i chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña ChÝnh phñ, vµ chÝnh sù qu¶n lý trùc tiÕp nµy dÉn ®Õn c¸c Tæng C«ng ty 91 th­êng xuyªn xin ChÝnh phñ khoanh nî n¬i nµy, b¶o hé mÆt hµng kia b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh. §iÒu nµy ®· lµm t¨ng thªm nhiÒu c«ng viÖc, sù vô cho ChÝnh phñ ph¶i gi¶i quyÕt. ThÕ lµ, c¸c Tæng C«ng ty 91 ch­a b­íc ra ®­îc khái chiÕc n«i ªm Êm, gi¶m søc c¹nh tranh, gi¶m néi lùc t¹i chç. VÒ nguyªn lý, DNNN lµ mét bé phËn së h÷u Nhµ n­íc, v× vËy vÊn ®Ò qu¶n lý ®èi víi tµi s¶n Nhµ n­íc ®­îc ®Æt ra mét c¸ch nghiªm ngÆt. Sù nghiªm ngÆt nµy th­êng xuyªn g©y ra sù mÊt c¬ héi trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ c¹nh tranh. Trong Tæng C«ng ty 91, tån t¹i hai bé phËn, ®ã lµ Héi ®ång qu¶n trÞ vµ bé phËn Gi¸m ®èc cïng qu¶n lý mét tµi s¶n Nhµ n­íc. Trong nhiÒu tr­êng hîp, hä ®· kh«ng t¹o ®­îc tiÕng nãi chung, thËm chÝ v­íng m¾c nhau ngay c¶ trong quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n nhá xung quanh vÊn ®Ò tæ chøc hÖ thèng s¶n xuÊt vµ s¾p xÕp c¸n bé vµo c¸c vÞ trÝ l·nh ®¹o doanh nghiÖp thµnh viªn. Mµ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò nµy ®Òu liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, ph¸t triÓn vµ c¹nh tranh. 2. C¸c yÕu tè vÒ c«ng nghiÖp ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña Tæng C«ng ty. 2.1. Vai trß cña yÕu tè con ng­êi víi nh÷ng ®ßi hái cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¹nh tranh vµ héi nhËp. Nh©n lùc hay con ng­êi lµ nguån tµi nguyªn quý gi¸ bËc nhÊt ®èi víi mçi doanh nghiÖp hay tæ chøc, ®Æc biÖt lµ trong m«i tr­êng c¹nh tranh. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn tèt c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n lùc. §ã lµ nhËn ®Þnh ®· ®­îc lÞch sö minh chøng. ChÝnh v× vËy, con ng­êi lµ yÕu tè ®Æc biÖt quan träng ®Ó gióp doanh nghiÖp th¾ng lîi trong nh÷ng cuéc c¹nh tranh ®Çy gian nan vµ th¸ch thøc. Víi sù bïng næ cña cuéc c¸ch m¹ng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin, thÞ tr­êng b­u chÝnh, viÔn th«ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh chãng, nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô míi víi chÊt l­îng cao ®· vµ ®ang xuÊt hiÖn ®ßi hái ®éi ngò lao ®éng trong lÜnh vùc b­u chÝnh, viÔn th«ng ph¶i n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt ®Ó kÞp thêi n¾m b¾t, cËp nhËt, xö lý vµ øng dông c«ng nghiÖp tiªn tiÕn ®Ó phôc vô trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh. HiÖn t¹i vµ s¾p tíi ®©y, ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng thùc sù cã c¹nh tranh, ®Æc biÖt lµ dÞch vô viÔn th«ng. Thùc tÕ nµy ®ßi hái c¸n bé c«ng nh©n viªn Tæng C«ng ty ph¶i x©y dùng t¸c phong míi trong phôc vô, cã sù hiÓu biÕt vÒ xu h­íng ph¸t triÓn cña x· héi, cã tr×nh ®é vµ nhËn thøc v÷ng vµng ®Ó dÔ dµng thÝch nghi víi hoµn c¶nh, ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt vµ trong t­¬ng lai ngang tÇm víi lùc l­îng lao ®éng cña c¸c c«ng ty / tËp ®oµn b­u chÝnh viÔn th«ng cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Sù thay ®æi vÒ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ kÐo theo sù thay ®æi cña hÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý. Bªn c¹nh ®ã, thay ®æi vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ tõ kü thuËt t­¬ng tù sang kü thuËt sè cña Tæng C«ng ty ®· lµm cho quy m« vµ yªu cÇu ®èi víi thiÕt bÞ t¨ng lªn. Nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµy cµng cao vÒ chÊt l­îng vµ t¨ng vÒ sè l­îng. HÖ thèng m¹ng l­íi vµ c¬ së s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh, réng lµm cho khèi l­îng s¶n phÈm b­u chÝnh, viÔn th«ng t¨ng nhiÒu. Nh÷ng thay ®æi nµy tÊt yÕu dÉn ®Õn sù thay ®æi mäi mÆt vÒ lao ®éng nh­ sè l­îng, c¬ cÊu, tÝnh chÊt lao ®éng, néi dung lao ®éng, ph­¬ng ph¸p lao ®éng... §øng tr­íc sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tri thøc ®ang ®­îc ®Ò cao, vÊn ®Ò con ng­êi cµng trë nªn quan träng v× ®ã chÝnh lµ nguån s¸ng t¹o tÝch cùc nhÊt, n¨ng ®éng nhÊt - yÕu tè hÕt søc cÇn thiÕt vµ ®iÓn h×nh trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp th«ng tin. Theo c¸c sè liÖu míi nhÊt cho thÊy, trung b×nh cø 3 th¸ng ra ®êi mét kü thuËt míi vÒ th«ng tin, chu kú sèng trung b×nh cña s¶n phÈm th«ng tin chØ cã hai n¨m r­ìi. Do vËy, doanh nghiÖp chØ cã kh«ng ngõng s¸ng t¹o ra c¸i míi, kh«ng ngõng dïng hµnh ®éng ®i tr­íc dÉn d¾t trµo l­u ph¸t triÓn cña ngµnh nghÒ, míi cã thÓ ®øng v÷ng trong b·o t¸p cña c¹nh tranh thÞ tr­êng. ViÖc s¸ng t¹o míi cña doanh nghiÖp nãi cho cïng lµ ph¶i dùa vµo sù s¸ng t¹o cña con ng­êi. T¹o m«i tr­êng tèt cho c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ nhiÖm vô trung t©m cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn míi. Yªu cÇu cña c«ng cuéc ®æi míi ®ang ®Æt ra nh÷ng nhiÖm vô hÕt søc to lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý nh©n sù nãi chung, tõ kh©u tuyÓn mé ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ nh©n sù. Trong c¹nh tranh, tuyÓn mé còng lµ tiÕn tr×nh quan träng vµ phøc t¹p ®Ó thu hót ng­êi cã n¨ng lùc vµ phÈm chÊt tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau ®Õn ®¨ng ký vµ nép ®¬n xin viÖc. TuyÓn chän cßn phøc t¹p h¬n ë chç lµm sao lùa chän ®óng ng­êi, bè trÝ hä vµo ®óng vÞ trÝ, ®óng thêi ®iÓm cÇn thiÕt. Sau ®ã gióp hä hoµ nhËp, ®µo t¹o vµ n©ng cao nghiÖp vô, thùc hiÖn linh ho¹t c¬ chÕ tr¶ l­¬ng, th­ëng ®Ó gi÷ hä g¾n bã víi c«ng viÖc còng nh­ lµ nh÷ng c«ng viÖc mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®Ó ph¸t triÓn ®éi ngò. ViÖc ®¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c kh«ng chØ lµ c«ng cô cña nhµ qu¶n trÞ nh©n sù mµ còng chÝnh lµ ®éng lùc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng. V× vËy, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong m«i tr­êng c¹nh tranh cÇn ®æi míi vµ c¶i tiÕn ®ång bé c¸c qu¸ tr×nh nµy ®Ó chÝnh nh÷ng con ng­êi ®­îc sµng läc vµ v÷ng vµng trong s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n. 2.2. §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng nguån nh©n lùc cña Tæng C«ng ty. Sù ph¸t triÓn cña B­u ®iÖn ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y b¾t nguån tõ sù ®æi míi t­ duy vµ nhËn thøc râ vai trß, vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n cña c¸c cÊp qu¶n lý. Bªn c¹nh ®ã, víi tr×nh ®é n¨ng lùc n¾m b¾t c¸c øng dông khoa häc kü thuËt míi, víi sù s¸ng t¹o vµ tinh thÇn quyÕt t©m x©y dùng Ngµnh cña c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn Tæng C«ng ty, ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng cã nhiÒu tiÕn bé nhanh chãng vµ ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu ®¸ng mõng. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng C«ng ty t¨ng nhanh qua c¸c n¨m: tõ 1988- 1998 t¨ng 248,8 lÇn (tõ 3.780.952 USD t¨ng lªn 940.701.000 USD), n¨m 2000 phÊn ®Êu ®¹t con sè 1 tû USD doanh thu. Nhê s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i nªn ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc mçi n¨m mét t¨ng. Nh­ vËy, cho thÊy chÝnh tr×nh ®é, kiÕn thøc, n¨ng lùc cña lùc l­îng lao ®éng qu¶n lý ®· kÞp thêi ®¸p øng ®­îc víi giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, lµm tèt vai trß ®iÒu hµnh vµ dÉn d¾t. Tr×nh ®é, kh¶ n¨ng ¸p dông c«ng nghÖ, khai th¸c, phôc vô cña lùc l­îng trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh vµ phôc vô còng song hµnh vµ ®¸p øng t­¬ng ®èi tèt. Còng tõ ®ã thu nhËp cña ng­êi lao ®éng trong toµn Tæng C«ng ty còng ®­îc n©ng lªn, ng­êi lao ®éng yªn t©m vµ yªu nghÒ, cã ®iÒu kiÖn tù ®µo t¹o thªm bªn c¹nh c¬ chÕ khuyÕn khÝch vµ sù ®éng viªn cña Tæng C«ng ty. Hµng n¨m, c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn Tæng C«ng ty ®Òu phÊn ®Êu thùc hiÖn ®¹t vµ v­ît møc c¸c chØ tiªu hiÖu suÊt lao ®éng, n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng th«ng tin. Tuy nhiªn, ®ã lµ nh÷ng cè g¾ng mµ Tæng C«ng ty ®¹t ®­îc vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¹t ®­îc khi cßn "mét m×nh mét bÇu trêi" cña giai ®o¹n ®Çu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. XÐt trªn mét sè mÆt cho thÊy vÉn cßn mét sè v­íng m¾c, tån t¹i vµ h¹n chÕ mµ muèn ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, VNPT còng cÇn ph¶i kh¸ch quan nh×n nhËn. Thø nhÊt, nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, víi sù thay ®æi vÒ c«ng nghÖ, vÒ yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®èi t­îng phôc vô ®· lµm cho sè l­îng lao ®éng cña Tæng C«ng ty t¨ng rÊt nhanh trong mÊy n¨m gÇn ®©y. Céng víi mét bé phËn lao ®éng cßn tån t¹i trong thêi kú cò trªn thùc tÕ kh«ng thùc sù ®¸p øng ®­îc víi c«ng viÖc cã tÝnh chÊt phøc t¹p h¬n song vÉn ph¶i duy ._.iÓm ®Çu t­ vµo nguån nh©n lùc ®Ó cã lîi thÕ c¹nh tranh cao h¬n, cã lîi nhuËn cao h¬n vµ hiÖu qu¶ cao h¬n... Víi mçi lo¹i lao ®éng kh¸c nhau cÇn tËp trung theo c¸c h­íng kh¸c nhau. - §èi víi lao ®éng qu¶n lý: CÇn ph©n cÊp giao quyÒn râ rµng, khuyÕn khÝch sù ®éc lËp vµ s¸ng t¹o, n¾m vøng chñ ch­¬ng chÝnh s¸ch cña Tæng C«ng ty, cña Ngµnh, tranh thñ ý kiÕn c¸c cÊp. - §èi víi lao ®éng kü thuËt: Th­êng xuyªn ®µo t¹o vµ t¸i ®µo t¹o ®Ó thÝch øng víi c¸c lo¹i c«ng nghÖ míi, tõ ®ã lµm chñ c«ng nghÖ vµ tèi ­u ho¸ c¸c chøc n¨ng tiªn tiÕn cña c«ng nghÖ. Ngay trong ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cÇn t¨ng thªm thêi gian thùc hµnh, kh¶o s¸t tiÕp xóc thùc tÕ, bæ sung thiÕt bÞ thùc hµnh míi, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ®ång bé víi c«ng nghÖ míi, g¾n ®µo t¹o víi nhu cÇu tuyÓn dông. Víi lao ®éng kü thuËt cÇn lÊy n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ lµm chuÈn mùc. - §èi víi lao ®éng khai th¸c vµ phôc vô: N©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ dÞch vô ®Ó tr¸nh lóng tóng trong xö lý nghiÖp vô. §ång thêi, lÊy kü n¨ng vµ t¸c phong phôc vô lµm tiªu chuÈn ®¸nh gi¸. Trªn thùc tÕ, lÊy kü n¨ng vµ t¸c phong phôc vô lµm tiªu chuÈn ®¸nh gi¸. Trªn thùc tÕ, cßn nhiÒu kh¸ch hµng phµn nµn vÒ th¸i ®é phôc vô thiÕu tËn t×nh vµ nh· nhÆn, trong khi hÇu hÕt mäi tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng ®Òu ë kh©u nµy. §Ó chuÈn bÞ cho giai ®o¹n tiÕp theo th× viÖc cÇn thiÕt lóc nµy lµ ph¶i ®¸nh gi¸ ®­îc thùc tr¹ng ®éi ngò lao ®éng vÒ c¸c mÆt tr×nh ®é, n¨ng lùc, c¬ cÊu... ®Ó cã c¬ së cho c«ng t¸c lËp quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ®µo t¹o phôc vô cho môc tiªu ph¸t triÓn trong bèi c¶nh c¹nh tranh vµ héi nhËp. ViÖc ®¸nh gi¸ cÇn ®­îc dùa trªn c¬ së tiªu chuÈn chøc danh cô thÓ vµ linh ho¹t theo kÕ ho¹ch, quy ho¹ch vµ yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh chø kh«ng chØ b»ng h×nh thøc nhËn xÐt vÒ t­ t­ëng, lËp tr­êng vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc hay tiªu chuÈn cÊp bËc ®¬n thuÇn. ViÖc x©y dùng chÝnh s¸ch ®µo t¹o vµ t¸i ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng víi nhu cÇu ph¸t triÓn tõng giai ®o¹n, tËp trung theo h­íng chuyªn m«n s©u, tr¸nh ®µo t¹o manh món vµ l·ng phÝ còng lµ mét viÖc cÇn thiÕt. 2.2. C¶i c¸ch mét c¸ch c¨n b¶n hÖ thèng chÕ ®é tiÒn l­¬ng vµ ®·i ngé Tr­íc hÕt, cÇn c¶i tiÕn dÇn ph­¬ng thøc xÕp l­¬ng th©m niªn; c¨n cø vµo n¨ng lùc ®Ó tuyÓn chän, ®Ò b¹t vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng ph¸t huy tµi n¨ng. Còng nh­ xo¸ bá chÕ ®é b×nh qu©n chñ nghÜa trong ph©n phèi thu nhËp, mµ tÝnh theo møc ®é cèng hiÕn. V× trong c¹nh tranh vµ héi nhËp, khi c¸c C«ng ty n­íc ngoµi x©m nhËp thÞ tr­êng néi ®Þa, cuéc chiÕn ®Çu tiªn chÝnh lµ viÖc giµnh giËt "ng­êi giái". Cã nghÜa lµ ng­êi lao ®éng sÏ cã sù ph©n biÖt râ rµng vµ c«ng b»ng. Cßn ®èi víi ®¹i ®a sè c¸n bé c«ng nh©n viªn chØ cÇn ®¶m b¶o ë møc æn ®Þnh. TiÒn l­¬ng vµ ®·i ngé lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc kÝch thÝch con ng­êi lµm viÖc h¨ng h¸i, nh­ng ®ång thêi còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y tr× trÖ, bÊt m·n hoÆc tõ bá doanh nghiÖp. TiÒn l­¬ng vµ ®·i ngé (bao gåm c¶ phÇn thuéc vÒ tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh) chØ ph¸t huy tèt hiÖu qu¶ ®ßn bÈy cña nã khi cã c¸c quy chÕ linh ho¹t vµ c«ng b»ng. ViÖc x©y dùng c¸c quy chÕ ®·i ngé cÇn phï hîp víi ®Æc thï tõng c«ng viÖc vµ ®Þa ph­¬ng ®Ó thu hót lùc l­îng lao ®éng, nhÊt lµ lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é cao vÒ lµm viÖc c¸c vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa ®Ó gi¶m bít t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi trong ph©n bè lùc l­îng lao ®éng, n©ng cao tr×nh ®é cho c¸c ®¬n vÞ ë nh÷ng vïng, miÒn nµy. ThiÕt nghÜ, Tæng C«ng ty cÇn bæ sung c¸c quy chÕ tiÒn l­¬ng vµ ®·i ngé rµnh m¹ch h¬n, c«ng b»ng h¬n trªn c¬ së cã sù ph©n biÖt râ rµng: lµm tèt, cã nh÷ng thµnh tÝch vµ cèng hiÕn trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ phôc vô sÏ ®­îc th­ëng xøng ®¸ng vµ tuú theo møc ®é; song ng­îc l¹i víi nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm viÖc hiÖu qu¶ kÐm, û l¹i còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p cøng r¾n h¬n ®Ó lµm "®éng lùc" cho hä cè g¾ng vµ nh×n nhËn l¹i tinh thÇn, th¸i ®é vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, Tæng C«ng ty còng nªn t¹o ®iÒu kiÖn vµ chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã c¸c biÖn ph¸p vµ h×nh thøc bæ sung quy chÕ tiÒn l­¬ng vµ ®·i ngé s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ cña ®¬n vÞ, phï hîp víi ®Æc thï tõng c«ng viÖc, tõng ®Þa ph­¬ng ®Ó thu hót lùc l­îng lao ®éng, nhÊt lµ lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é cao, chuyªn m«n nghiÖp vô giái. 3. Gi¶i ph¸p vÒ gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh - Cã kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt døt ®iÓm sè lao ®éng ®­îc gäi lµ "d«i d­". §©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc nan gi¶i liªn quan ®Õn quyÒn lîi vµ ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn, cã thÓ xem xÐt cho nghØ h­u nÕu ®ñ thêi gian c«ng t¸c, hç trî nghØ viÖc b»ng quü dù phßng cña Tæng C«ng ty, ¸p dông h×nh thøc giao viÖc kh«ng trän ngµy, kh«ng trän tuÇn víi møc l­¬ng t­¬ng øng. Khi ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trªn ë c¶ tÇm vÜ vµ vi m«, nÕu lao ®éng d«i d­ ph¶i ra khái doanh nghiÖp th× hç trî b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh­ cung cÊp viÖc lµm kh¸c th«ng qua trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm, ®µo t¹o l¹i nghÒ t¹o ®iÒu kiÖn t×m viÖc lµm trë l¹i. Bªn c¹nh ®ã, còng cÇn kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc ®­a ra "Ph¸p lÖnh b¶o hiÓm thÊt nghiÖp" víi sù ®ãng gãp cña c¶ Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp. - Nghiªn cøu ¸p dông c«ng nghÖ míi còng lµ mét c¸ch gi¶m bít ®­îc c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt còng nh­ t¨ng kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô mµ nhê ®ã gi¶m ®­îc chi phÝ. - TiÕn dÇn tíi cho phÐp c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc ®­îc c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi nhau. VNPT chØ gi÷ vai trß qu¶n lý vÒ vèn vµ chiÕn l­îc kinh doanh nãi chung, x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp. §©y chÝnh lµ c¬ chÕ ®Ó c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy tÝnh tù chñ, tù h¹ch to¸n lç l·i. Nh­ vËy buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hµnh tiÕt kiÖm c¸c kho¶n chi vµ ®­îc phÐp chi hîp lý, cã hiÖu qu¶; cã biÖn ph¸p tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp. Khi ®ã môc tiªu thÞ phÇn vµ lîi nhuËn lµ bµi to¸n buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i nghÜ tíi. 4. C¸c gi¶i ph¸p vÒ më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng. Nhu cÇu vÒ c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng trong nh÷ng n¨m qua ph¸t triÓn rÊt nhanh vµ sÏ cßn tiÕp tôc t¨ng trong giai ®o¹n tíi. §ßi hái ®Æt ra ®èi víi Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam kh«ng chØ ®¸p øng tèt c¸c dÞch vô c¬ b¶n, dÞch vô truyÒn thèng mµ cßn ph¶i më thªm nhiÒu dÞch vô míi, dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng cã chÊt l­îng cao ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng khã tÝnh cña kh¸ch hµng. ThÞ tr­êng cña Tæng C«ng ty tuy ®· më réng vÒ quy m« vµ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nh­ng chñ yÕu míi tËp trung ë c¸c thµnh phè lín, c¸c khu trung t©m víi tÇng líp d©n c­ cã tuh nhËp cao, æn ®Þnh vµ ë c¸c ®¬n vÞ kinh doanh. §Ó më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: 4.1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chung: - X¸c ®Þnh ®óng thÞ tr­êng môc tiªu: TËp trung vµo nh÷ng dÞch vô ®¸p øng l­îng nhu cÇu sö dông lín cña kh¸ch hµng vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. ViÖc ph¸t triÓn c¸c dÞch vô míi cÇn thùc hiÖn trªn c¬ së nghiªn cøu nhu cÇu cña tõng vïng thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô trªn thÞ tr­êng ®ã. ViÖc ph¸t triÓn nh­ vËy cã ý nghÜa nh»m chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, t¹o lîi thÕ c¹nh tranh cho Tæng C«ng ty. §èi víi c¸c thÞ tr­êng ®· ph¸t triÓn t­¬ng ®èi æn ®Þnh, c¸c thÞ tr­êng míi ph¸t triÓn vµ thÞ tr­êng quèc tÕ cÇn chó ý c¸c dÞch vô cã tÝnh c¹nh tranh, kh¶ n¨ng ®em l¹i doanh thu cao vµ nhu cÇu sö dông cao nh­ dÞch vô chuyÓn tiÒn nhanh, ph¸t chuyÓn nhanh, ®iÖn tho¹i cè ®Þnh, ®iÖn tho¹i di ®éng, Internet, truyÒn sè liÖu vµ c¸c dÞch vô th«ng minh ISDN. §èi víi c¸c thÞ tr­êng vïng s©u, vïng xa mang tÝnh phôc vô c«ng Ých th× cÇn ph¸t triÓn dÞch vô c¬ b¶n truyÒn thèng cña ngµnh nh­ ph¸t hµnh b¸o chÝ, th­, b­u phÈm b­u kiÖn, ®iÖn tho¹i cè ®Þnh vµ v« tuyÕn cè ®Þnh, chuyÓn tiÒn truyÒn thèng; dÇn dÇn ®­a thªm dÞch vô tiÕt kiÖm B­u ®iÖn, EMS... - VÒ ®æi míi c«ng t¸c gi¸ c­íc: Gi¸ lµ yÕu tè t¸c ®éng trùc tiÕp tíi kh¶ n¨ng tiªu dïng s¶n phÈm dÞch vô. Møc gi¸ tèi ­u lµ møc gi¸ cã thÓ khai th¸c tèi ®a nhu cÇu thÞ tr­êng vµ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp ®Æt ra. V× vËy, viÖc x©y dùng mét chÝnh s¸ch gi¸ c­íc linh ho¹t vµ c¹nh tranh cÇn chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh­: + ¶nh h­ëng cña gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo, cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµ quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng ®Õn gi¸ c­íc tõng lo¹i dÞch vô. + Nh÷ng t¸c ®éng cña t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, cña xu h­íng biÕn ®éng gi¸ c­íc thÕ giíi ®Õn gi¸ c­íc dÞch vô hiÖn nay. + Phï hîp víi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng­êi tiªu dïng vµ khuyÕn khÝch c¹nh tranh lµnh m¹nh. - C¶i thiÖn c«ng t¸c ch¨m sãc kh¸ch hµng: Kh¸ch hµng lµ mét bé phËn hÕt søc quan träng ®èi víi doanh nghiÖp trong m«i tr­êng c¹nh tranh. Hä lµ nh÷ng ®èi t­îng trùc tiÕp tiªu thô s¶n phÈm vµ t¹o nguån thu cho doanh nghiÖp, tÇn suÊt vµ ®èi t­îng tiªu thô s¶n phÈm cµng nhiÒu th× nguån thu cµng lín. ViÖc quan t©m ch¨m sãc vµ khuyÕn khÝch kh¸ch hµng kÞp thêi, ®óng lóc lµ v« cïng cÇn thiÕt. §Ó ch¨m sãc tèt kh¸c hµng kÞp thêi, ®óng lóc lµ v« cïng cÇn thiÕt. §Ó ch¨m sãc tèt kh¸ch hµng, ngoµi viÖc c¬ b¶n nhÊt lµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cßn ph¶i lµm tèt nh÷ng viÖc kh¸c nh­: t¹o ra nh÷ng Ên t­îng ®Ñp ®Ï vµ sù chó ý cña kh¸ch hµng ®Õn c¸c s¶n phÈm dÞch vô, g©y nªn høng khëi trong mçi kh¸ch hµng khi ®Õn víi B­u ®iÖn; l·nh ®¹o c¸c ®¬n vÞ th­êng xuyªn më hép th­ gãp ý ®Ó n¾m b¾t vµ xö lý c¸c th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa kh¸ch hµng kÞp thêi, tho¶ ®¸ng; chñ ®éng giao tiÕp vµ h­íng dÉn khi kh¸ch hµng ®Õn víi B­u ®iÖn, lo¹i bá th¸i ®éc "kh¸ch hµng lµ ng­êi cÇn ®Õn B­u ®iÖn"; kÞp thêi chøng minh, gi¶i thÝch tho¶ ®¸ng khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng; c«ng khai c¸c chØ tiªu chÊt l­îng dÞch vô;... Nãi tãm l¹i, gi÷ ph­¬ng ch©m mµ bao ®êi nay «ng cha ta ®· ®óc rót "Vui lßng kh¸ch ®Õn, võa lßng kh¸ch ®i" vµ quan ®iÓm ®¬n gi¶n mµ s©u s¾c nhÊt cña marketing "kh¸ch hµng lu«n ®óng". - T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶ng c¸o, giíi thiÖu c¸c dÞch vô. Ngoµi viÖc sö dông trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, tê r¬i, t¹i c¸c ®iÓm giao dÞch, hµng n¨m nªn cã c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o tù giíi thiÖu nh­ ®ang ®­îc b¾t ®Çu ¸p dông trªn truyÒn h×nh. Ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o nh­ vËy cÇn cã tÝnh s«i ®éng, g©y sù thu hót ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ hiÓu ®»ng sau tªn gäi dÞch vô th× nã tiÖn lîi ra sao, gi¸ c­íc thÕ nµo, c¸ch sö dông dÞch vô ®ã. Cã nh­ vËy míi tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng kh¸c hµng mang hoa ®Õn b­u côc vµ ®Ò nghÞ ®­îc chuyÓn bã hoa ®ã ®i b»ng dÞch vô ®iÖn hoa. C«ng t¸c qu¶ng c¸o còng cÇn nh¾c l¹i th­êng xuyªn chø kh«ng chØ ré lªn ban ®Çu khi khai tr­¬ng dÞch vô; còng cÇn quan t©m ®Õn dÞch vô hiÖn cã v× dÞch vô ®ã cã thÓ cò víi ng­êi nµy nh­ng l¹i míi víi ng­êi kia. 4.2. Gi¶i ph¸p trong lÜnh vùc B­u chÝnh - Ph¸t hµnh B¸o chÝ - Tin häc ho¸ viÖc qu¶n lý vµ khai th¸c c¸c dÞch vô B­u chÝnh - Ph¸t hµnh B¸o chÝ cÇn ®­îc tËp trung h¬n n÷a. Víi sù thay ®æi hÕt søc s©u s¾c vÒ c«ng nghÖ, quy m« còng nh­ h×nh thøc cña lÜnh vùc b­u chÝnh, viÔn th«ng, céng víi yÕu tè toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, sù ph¸t triÓn m¹ng b­u chÝnh, viÔn th«ng mçi quèc gia ®Òu ®an kÕt víi sù ph¸t triÓn chung cña c«ng nghÖ, tiªu chuÈn cña thÕ giíi. ViÖc tin häc ho¸ trong lÜnh vùc B­u chÝnh cña Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam míi chØ b­íc ®Çu ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cÊp b¸ch c«ng t¸c qu¶n lý vµ khai th¸c dÞch vô. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i n©ng cÊp, ®ång bé vµ hoµn thiÖn h¬n m¹ng tin häc b­u chÝnh ®Ó ®¶m b¶o viÖc khai th¸c d÷ liÖu t­¬ng thÝch c¶ hai chiÒu lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt, nh­ vËy, c¬ së d÷ liÖu cña c¸c lo¹i dÞch vô nh­ chuyÓn tiÒn nhanh, ph¸t chuyÓn nhanh EMS, ®iÖn chuyÓn tiÒn, th­ chuyÓn tiÒn, ®iÖn hoa, datapost... míi thèng nhÊt ®­îc trªn toµn m¹ng vµ cã ®ñ c¬ së phôc vô cho viÖc ®iÒu hµnh khai th¸c, qu¶n lý vµ ch¨m sãc kh¸ch hµng. ViÖc nµy cã thÓ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc hoµn thiÖn c¸c phÇn mÒm qu¶n lý vÒ s¶n l­îng còng nh­ chÊt l­îng c¸c dÞch vô, qu¶n lý m¹ng ®­êng nh­, ph¸t hµnh b¸o chÝ, qu¶n lý ®éc gi¶ vµ tiÕn tíi sÏ ®Þnh vÞ ®­îc c¸c tr¹ng th¸i cña chuyÓn tiÒn nhanh, th­ chuyÓn tiÒn, ®iÖn chuyÓn tiÒn, b­u phÈm, b­u kiÖn... Bªn c¹nh ®ã, c¸c m¹ng LAN, WAN b­u chÝnh cÇn ®­îc thiÕt lËp hoÆc n©ng cÊp ®Õn c¸c b­u côc 3 vµ thËm chÝ c¶ c¸c ®iÓm B­u ®iÖn - V¨n ho¸ x· cã s¶n l­îng lín ®Ó kÕt nèi d÷ liÖu gi÷a c¸c B­u ®iÖn TØnh/Thµnh vµ c¸c cöa quèc tÕ cña VPS. Còng nhê ® ã, c¸c lo¹i b¸o c¸o nhanh, c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn c¸c dÞch vô B­u chÝnh - Ph¸t hµnh b¸o chÝ sÏ ®­îc thiÕt lËp vµ trao ®æi tøc thêi ngay trªn m¹ng. - T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý vµ n©ng cao chÊt l­îng tõng kh©u c«ng viÖc: + T¹i kh©u giao dÞch: Tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò giao dÞch viªn; quan t©m gi¶i quyÕt, l¾ng nghe mäi ý kiÕn cña kh¸ch hµng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò khiÕu n¹i chÊt l­îng c¸c dÞch vô b­u chÝnh - ph¸t hµnh b¸o chÝ; t¨ng c­êng kh©u kiÓm tra kiÓm so¸t ngay tõ kh©u chÊp nhËn b­u göi. Ho¹t ®éng cña c¸c giao dÞch tiÕn tíi ®­îc gi¸m s¸t hoµn toµn th«ng qua camera. + T¹i kh©u khai th¸c: HiÖn nay, bé phËn khai th¸c b­u chÝnh ®Òu chñ yÕu khai th¸c theo ph­¬ng ph¸p thñ c«ng, ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng cßn phï hîp víi xu thÕ cña c¬ chÕ c¹nh tranh. Do vËy, muèn ®¹t ®­îc tiªu chuÈn "tèc ®é" trong B­u chÝnh cÇn ph¶i tù ®éng ho¸ kh©u khai th¸c nh­ nghiªn cøu ¸p dông r«ng r·i hÖ thèng m· sè v¹ch b­u chÝnh; trang bÞ c¸c m¸y ®ãng më tói gãi, chia chän th­ vµ b­u kiÖn b»ng d©y chuyÒn khÐp kÝn tù ®éng. + T¹i kh©u vËn chuyÓn: Chuyªn dïng ho¸ m¹ng ®­êng th­ cÊp 2 (chó träng nh÷ng tuyÕn cã thÓ më réng diÖn phôc vô dÞch vô EMS, chuyÓn tiÒn nhanh, tiÕt kiÖm B­u ®iÖn; S¾p xÕp, ph©n luång c¸c tuyÕn ®­êng th­ cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ; Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c kh©u ®Ó n¾m ®­îc hµnh tr×nh vµ th«ng tin cña qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ cã ph­¬ng ¸n øng cøu kÞp thêi khi cã sù cè ®ét xuÊt). + T¹i kh©u ®i ph¸t: Chó ý nhÊt lµ c¸c dÞch vô cã tèc ®é chuyÓn ph¸t nhanh nh­ EMS, chuyÓn tiÒn nhanh; ®¶m b¶o chuyÓn ph¸t an toµn - chÝnh x¸c - v¨n minh ®Õn tËn ®Þa chØ ng­êi nhËn; tiªu chuÈn ho¸ thïng ®ùng th­ tõ b¸o chÝ cho c¸c b­u t¸, Èm ­ít, nhµu n¸t th­ tõ b¸o chÝ; Phôc vô tËn tuþ vµ cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng ®Þa chØ khã ph¸t. + T¹i kh©u kiÓm so¸t viªn: KiÓm so¸t viªn lµ mét bé phËn hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt B­u chÝnh - Ph¸t hµnh b¸o chÝ, lµ bé phËn th­êng xuyªn kiÓm so¸t ®Ó ng¨n chÆn nh÷ng sai sãt, lÖch l¹c trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do vËy, tiªu chuÈn ®Æt ra ®èi víi chøc danh kiÓm so¸t viªn cÇn hÕt søc kh¾t khe. §éi ngò nµy còng cÇn ®­îc tiªu chuÈn ho¸ (tr×nh ®é cao ®¼ng hoÆc trung cÊp, n¾m ch¾c chuyªn m«n, nghiÖp vô, sö dông thµnh th¹o m¸y vi tÝnh, biÕt ngo¹i ng÷ vµ cã tÝnh trung thùc). §ång thêi còng cÇn ®Æt ra c¬ chÕ th­ëng ph¹t nghiªm minh ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng kiÓm so¸t qua loa, ®¹i kh¸i. - C¸c B­u ®iÖn tØnh cÇn chó träng h¬n n÷a viÖc ph¸t triÓn c¸c dÞch vô B­u chÝnh - Ph¸t hµnh b¸o chÝ. + §iÒu nµy còng cã nghÜa lµ kh«ng nªn qu¸ tËp trung vµo ph¸t triÓn m¸y ®iÖn tho¹i, coi doanh thu B­u chÝnh - Ph¸t hµnh B¸o chÝ lµ nhá, lÆt vÆt kh«ng ®¸ng kÓ. Mét sè dÞch vô mang l¹i doanh thu cao mµ còng lµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng nh­ EMS, chuyÓn tiÒn nhanh cÇn ®­îc ph¸t triÓn ®Õn tÊt c¶ c¸c vïng cßn l¹i. B­u chÝnh - Ph¸t hµnh B¸o chÝ ph¶i chiÕm lÜnh c¸c n¬i träng yÕu vµ gÇn kh¸ch hµng h¬n; quan t©m vµ ­u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng lín, l©u dµi b»ng c¸c h×nh thøc phôc vô vµ n©ng cao uy tÝn nh­: nhanh chãng, chÝnh x¸c, khuyÕn m¹i ®Ó gi÷ kh¸ch hµng. Chñ ®éng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh dùa vµo m¹ng l­íi hiÖn cã, më réng, chiÕm lÜnh vµ x¸c ®Þnh ®­îc n¬i cã thÞ tr­êng nhiÒu tiÒm n¨ng trong t­¬ng lai, dù ®o¸n ®­îc vµ quyÕt ®o¸n ®Ó ®Çu t­ më réng ®iÓm phôc vô. + Trong khi thêi gian chuÈn bÞ cho c¹nh tranh vµ hép nhËp kh«ng cßn nhiÒu, cÇn tranh thñ ®Çu t­ m¹ng l­íi thiÕt bÞ b­u chÝnh ®Ó cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt, b­u côc khang trang, s¹ch ®Ñp vµ chuÈn bÞ cho viÖc trang bÞ c¸c hÖ thèng tù ®éng ho¸ vÒ chia chän. + Nghiªn cøu më thªm c¸c dÞch vô ë c¸c ®iÓm B­u ®iÖn - V¨n ho¸ x· trªn c¬ së rµ so¸t hiÖn tr¹ng vµ th¨m dß kh¸ch hµng ë c¸c vïng n«ng th«n nh­ tiÕt kiÖm B­u ®iÖn, chuyÓn tiÒn, ph¸t hµnh b¸o chÝ, fax, ®iÖn b¸o, b¸o b¸n lÎ, EMS ®Ó nhanh chãng lÊy thu bï chi cho c¸c ®iÓm nµy. - §èi víi c¸c dÞch vô ph¸t hµnh b¸o chÝ: + Rµ so¸t, th¨m dß c¸c ®èi t­îng kh¸ch hµng ®Æt tõng lo¹i b¸o ®Ó cã kÕ ho¹ch vËn ®éng vµ t¸c ®éng tíi ®éc gi¶ b»ng nhiÒu c¸ch chÊp nhËn (t¹i nhµ, t¹i c¬ quan, qua fax..). + Ph¸t triÓn ®éc gi¶ b¸o chÝ l©u nay ch­a cã h×nh thøc khuyÕn m¹i tõ c¸c nhµ xuÊt b¶n mµ chØ cã ngµnh B­u ®iÖn víi ®éc gi¶, nªn cÇn kiÕn nghÞ ph¶i cã mét chÝnh s¸ch khuyÕn m¹i cña nhµ xuÊt b¶n ®èi víi B­u ®iÖn ®Ó B­u ®iÖn khuyÕn m¹i cho ®éc gi¶. 4.3. Gi¶i ph¸p trong lÜnh vùc thÞ tr­êng viÔn th«ng: ViÔn th«ng lµ thÞ tr­êng ph¸t triÓn nhanh vµ s«i ®éng h¬n b­u chÝnh nªn viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng còng nh­ c¸c gi¶i ph¸p cho thÞ tr­êng nµy còng ®­îc lùa chän phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña dÞch vô trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. Ngoµi c¸c gi¶i ph¸p chung, thÞ tr­êng viÔn th«ng cña Tæng C«ng ty còng cÇn ®­îc tËp trung h¬n vµo c¸c mÆt sau: - TËp trung vµo ph¸t triÓn c¸c dÞch vô th«ng minh ®a ph­¬ng tiÖn, chÊt l­îng cao, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc víi xu thÕ héi tô c«ng nghÖ vµ tiÕn tíi tiªu chuÈn ho¸ c¸c dÞch vô theo yªu cÇu quèc tÕ (nh­ c¸c dÞch vô Internet, th«ng tin c¸ nh©n, th«ng tin di ®éng, th«ng tin vÖ tinh...). Víi mçi lo¹i dÞch vô chÝnh cÇn khai th¸c tèi ®a c¸c dÞch vô ®i kÌm, c¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng. VÝ dô víi dÞch vô Internet cã thÓ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng ngoµi th­ tÝn ®iÖn tö, tra cøu th«ng tin, truyÒn file (data, programs, drivers...) mµ cßn lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö (qu¶ng c¸o, th«ng tin, trao ®æi, mua hµng...), ®iÖn tho¹i truyÒn h×nh. Th«ng tin di ®éng cïng víi c¸c dÞch vô Internet vµ truyÒn h×nh c¸p ®ang vµ sÏ lµ c¸c thÞ tr­êng viÔn th«ng c¹nh tranh s«i ®éng nhÊt. N¨m 1999, h¬n 66% thÞ tr­êng di ®éng toµn cÇu, 85% thÞ tr­êng truyÒn h×nh c¸p, 80% thÞ tr­êng Internet ë c¸c quèc gia ®· më cöa c¹nh tranh. §iÒu ®ã còng lµ mét xu h­íng mµ thÞ tr­êng dÞch vô viÔn th«ng cña chóng ta cÇn quan t©m. - Cã biÖn ph¸p tiÕp cËn vµ th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Víi lé tr×nh héi nhËp cña c¸c dÞch vô viÔn th«ng, ngoµi viÖc Tæng C«ng ty tËp d­ît chung sèng vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh trong n­íc, còng cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch ®­a c¸c s¶n phÈm dÞch vô ra víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi, b­íc ®Çu lµ viÖc xuÊt khÈu c¸c c«ng nghÖ phÇn mÒm hoÆc lµm t­¬ng thÝch c¸c dÞch vô viÔn th«ng theo tiªu chuÈn cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. III. Nh÷ng kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc vµ Tæng C«ng ty. 1. Nh÷ng kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc 1.1. Trong lóc chuÈn bÞ x©y dùng LuËt c¹nh tranh, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ sím ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh vÒ khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn ®Ó kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm khuyÕn khÝch c¹nh tranh cña Nhµ n­íc, trong ®ã: NhÊt qu¸n nhËn thøc vÒ c¹nh tranh, t¹o c¬ së quan träng cho c«ng t¸c x©y dùng chÝnh s¸ch c¹nh tranh trong thêi gian tíi; TiÕn hµnh tuyªn truyÒn nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ c¹nh tranh trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin nh»m thóc ®Èy tinh thÇn c¹nh tranh lµnh m¹nh trªn thÞ tr­êng; Båi d­ìng c¸n bé vÒ lÜnh vùc chÝnh s¸ch c¹nh tranh vµ chuÈn bÞ x©y dùng mét c¬ quan chuyªn tr¸ch cho lÜnh vùc nµy, bao gåm c¶ nh÷ng chuyªn gia hiÓu s©u vÒ nh÷ng ®¬n vÞ ®Æc thï nh­ cña VNPT. 1.2. Ban hµnh, söa ®æi mét sè c¸c LuËt, NghÞ ®Þnh cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng: ban hµnh LuËt b­u chÝnh, LuËt ViÔn th«ng; c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc ®Çu t­, c¬ chÕ së h÷u hiÖn nay kh«ng cßn phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn trong lÜnh vùc nµy, ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng thu hót vèn còng nh­ møc ®é chñ ®éng trong kinh doanh cña doanh nghiÖp; c¸c NghÞ ®Þnh chuyªn ngµnh vÒ b­u chÝnh viÔn th«ng (109, 79, 21) ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ vµ bÊt cËp so víi thùc tÕ, cÇn ®­îc söa ®æi, bæ sung kÞp thêi, t¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. 1.3. Tæng côc B­u ®iÖn vµ Nhµ n­íc sím ban hµnh c¬ chÕ nghÜa vô phæ cËp hoÆc cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî vµ quy ®Þnh chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp cïng kinh doanh cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng vÒ tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô ®èi víi phôc vô c«ng Ých th«ng qua c¬ chÕ cÊp phÐp vµ ph©n chia c­íc kÕt nèi... ChÝnh s¸ch nµy t¹o ra sù c«ng b»ng vµ b¶o ®¶m c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c doanh nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng ®ång thêi ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi sö dông c¸c dÞch vô viÔn th«ng ë bÊt cø n¬i ®©u trªn toµn ®Êt n­íc. Lµ ®Çu mèi lín cung cÊp ph­¬ng tiÖn th«ng tin cho c¸c c¬ quan §¶ng, Nhµ n­íc, cho an ninh quèc phßng vµ hÇu hÕt c¸c c¬ quan tæ chøc, c¸ nh©n, VNPT vÉn ®¶m nhiÖm nhiÖm vô phôc vô c«ng Ých. Tuy nhiªn, Nhµ n­íc cÇn x¸c ®Þnh râ cho VNPT cã ®­îc phÐp bï lç tõ kinh doanh cho c«ng Ých hay kh«ng, nÕu cã sÏ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp nh­ thÕ nµo, nÕu kh«ng Nhµ n­íc cã c¬ chÕ bï l¹i phÇn c«ng Ých cho doanh nghiÖp. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cho thÊy, khi ¸p dông c¹nh tranh c¸c n­íc ph¶i ®èi mÆt víi c©u hái lµm thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o r»ng mäi ng­êi ®Òu cã thÓ sö dông c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng c¬ b¶n vµ víi møc gi¸ c­íc hoµn toµn chÊp nhËn ®­îc. Cã mét c¸ch gi¶i quyÕt lµ chØ ®Þnh mét nhµ khai th¸c lµ ”nhµ khai th¸c cuèi cïng", cã nghÜa lµ nhµ khai th¸c nµy sÏ cung cÊp dÞch vô nÕu kh«ng cã nhµ cung cÊp nµo phôc vô. Cã thÓ lËp ra "quü dÞch vô c«ng Ých" ®Ó hç trî chi phÝ cho viÖc l¾p ®Æt c¸c thuª bao trªn c¬ së phÇn tr¨m thÞ phÇn. 2. Nh÷ng kiÕn nghÞ víi Tæng C«ng ty. Më cöa thÞ tr­êng vµ héi nhËp quèc tÕ lµ c¸c chñ tr­¬ng ®· ®­îc x¸c ®Þnh, ®Ó cã thÓ biÕn khã kh¨n vµ th¸ch thøc thµnh thêi c¬, ®Ó cã thÓ th¾ng thÕ trong c¹nh tranh, chóng t«i xin kiÕn nghÞ mét sè néi dung xuÊt ph¸t tõ viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nh­ sau: 2.1. Qu¸n triÖt nhËn thøc vÒ c¹nh tranh vµ héi nhËp cho ng­êi lao ®éng Mäi ng­êi lao ®éng cÇn ®­îc qu¸n triÖt nhËn thøc vÒ c¹nh tranh vµ héi nhËp ®Ó cã thÓ chñ ®éng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, thay ®æi nÕp nghÜ thô ®éng. ViÖc tuyªn truyÒn vÒ nhËn thøc cÇn ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn bªn c¹nh viÖc c¶i tiÕn quy chÕ tr¶ l­¬ng, th­ëng nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ ®ßn b¶y cña nã. LÊy th¸i ®é lµm viÖc ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ phÈm chÊt, lÊy hiÖu qu¶ c«ng viÖc ®Ó ph©n phèi thu nhËp còng lµ ®éng lùc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tù n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt nh­ng viÖc cÇn thiÕt trong giai ®o¹n ®Çu cña m«i tr­êng míi, viÖc tù ®æi míi nhËn thøc cña mçi ng­êi lao ®éng. CÇn ®Õn sù tuyªn truyÒn vµ qu¸n triÖt tõ cÊp Tæng C«ng ty. 2.2. Thµnh lËp bé phËn hoÆc nhãm nghiªn cøu vÒ c¹nh tranh vµ héi nhËp quèc tÕ. §Ó n¾m b¾t thêi c¬ vµ lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ cho héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, vÒ phÝa doanh nghiÖp, VNPT cÇn thµnh lËp bé phËn hoÆc nhãm chuyªn gia nghiªn cøu vÒ c¹nh tranh vµ héi nhËp quèc tÕ. HiÖn nay, Tæng C«ng ty ®· thµnh lËp Ban §æi míi doanh nghiÖp, tuy nhiªn ch­a cã bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ vÊn ®Ò nµy. Bé phËn nµy sÏ lµm nhiÖm vô. - Xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng, lîi thÕ, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña VNPT trong tõng dÞch vô trªn thÞ tr­êng. - §¸nh gi¸ vÒ ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh; - §Ò xuÊt víi Tæng C«ng ty ph­¬ng h­íng t¨ng c­êng hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc th«ng qua c¸c hiÖp héi, nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp; - Nghiªn cøu ®­a ra c¸c b­íc ®i thÝch hîp vÒ ph¸t triÓn kinh doanh; øng dông c«ng nghÖ vµ khoa häc kü thuËt. 2.3. X¸c ®Þnh chiÕn l­îc c¹nh tranh. - X¸c ®Þnh chiÕn l­îc c¹nh tranh trong mèi t­¬ng quan lùc l­îng míi t¹i thÞ tr­êng b­u chÝnh, viÔn th«ng ViÖt Nam. - Liªn quan ®Õn chiÕn l­îc c¹nh tranh, b­íc ®Çu cÇn ®Èy m¹nh viÖc tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ trong c¸c lÜnh vùc nh­ quy tr×nh c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng qu¶n lý, c¸c chÝnh s¸ch ®µo t¹o, nghiªn cøu më réng thÞ tr­êng... - X¸c ®Þnh møc ®é tËp trung n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho tõng dÞch vô trong tõng giai ®o¹n c¨n cø vµo cam kÕt cña ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc quèc tÕ. 2.4. Tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp ®Ó t¹o m«i tr­êng c¹nh tranh vµ kinh nghiÖm c¹nh tranh thùc sù. Theo tinh thÇn cña NghÞ ®Þnh sè 44/CP cña ChÝnh phñ, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc VNPT ®Òu cã thÓ cæ phÇn ho¸ víi ®iÒu kiÖn Nhµ n­íc n¾m cæ phÇn chi phèi (trõ doanh nghiÖp qu¶n lý ®­êng trôc quèc gia). §iÒu nµy cã nghÜa ChÝnh phñ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp dÞch vô cña VNPT ®­îc cæ phÇn ho¸ nh»m ph¸t huy tÝnh tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh. Cã nh­ vËy, c¸c ®¬n vÞ míi t¸ch ra khái "nåi c¬m chung" cña Tæng C«ng ty vµ thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp n©ng cao søc c¹nh tranh. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh c¬ chÕ cho c¸c doanh nghiÖp thuéc VNPT c¹nh tranh víi nhau. Lµ doanh nghiÖp ®­îc Nhµ n­íc ®Þnh h­íng chuyÓn thµnh tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, trong t­¬ng lai VNPT cã thÓ ®ãng vai trß nh­ lµ C«ng ty mÑ, c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn lµ C«ng ty con. Trong ®ã Tæng C«ng ty tham gia ®Çu t­ vèn cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, lµ ®¹i diÖn vÒ quyÒn së h÷u cña Nhµ n­íc. §iÒu nµy kh«ng chØ lµm ph¸t huy quyÒn tù chñ trong kinh doanh, sù ph©n ®Þnh râ rµng trong qu¶n lý, mµ vÉn t¹o sù g¾n kÕt gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. TËp ®oµn B­u chÝnh ViÔn th«ng lóc ®ã cµng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt, chiÕm gi÷ vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. 2.5. §æi míi c¬ chÕ h¹ch to¸n vµ qu¶n lý tµi chÝnh. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cÇn tiÕn dÇn tíi h¹ch to¸n ®éc lËp tõng nhãm dÞch vô vµ sau ®ã lµ tõng dÞch vô ®Ó cã c¬ së ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c nhÊt møc ®é vµ tiÒm n¨ng cña VNPT trong viÖc cung cÊp tõng lo¹i h×nh dÞch vô, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c dÞch vô míi hoÆc s¾p triÓn khai. H¬n n÷a, ®ã còng chÝnh lµ së cø cho viÖc ®Ò nghÞ c¸c c¬ quan qu¶n lý x©y dùng c¬ chÕ nghÜa vô c«ng Ých vµ phæ cËp vµ x¸c nhËn vai trß cña VNPT trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô ®ã. 2.6. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn (trong n­íc vµ n­íc ngoµi), ph¸t huy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lÜnh vùc hîp t¸c quèc tÕ ®Ó cã thÓ thu hót ®­îc vèn ®Çu t­. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam nãi chung vµ vµo lÜnh vùc viÔn th«ng nãi riªng cã sù gi¶m sót ®¸ng kÓ vµ sù c¹nh tranh ngµy cµng gia t¨ng gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó giµnh lÊy nh÷ng nhµ ®Çu t­ cßn kh¶ n¨ng ®Çu t­. C¸c n­íc trong khu vùc ®Òu ra søc t×m kiÕm vµ ¸p dông ®a d¹ng c¸c h×nh thøc ®Çu t­ ®Ó cã thÓ thu hót vèn ®Çu t­ h¬n n÷a. ViÖt nam hiÖn t¹i víi duy nhÊt mét h×nh thøc BCC ®· trë nªn qu¸ cøng nh¾c trong khai th¸c viÔn th«ng phÇn nµo lµm c¶n trë ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi. ChÝnh v× vËy, Tæng C«ng ty cÇn nghiªn cøu ®Ó ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc huy ®éng vèn tõ c¶ nguån trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®¸p øng cho nhu cÇu ®Çu t­ trong giai ®o¹n tíi. Dï ®­îc xÕp hay tù xÕp ë møc nµo, c¸i quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi n¨ng lùc c¹nh tranh hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ thø h¹ng, ®iÒu quan träng nhÊt ®èi víi Tæng C«ng ty hiÖn nay lµ t×m thÊy ®­îc nh÷ng g× lµ ®iÓm m¹nh (lîi thÕ), nh÷ng g× lµ ®iÓm yÕu (bÊt lîi thÕ) ®Ó lµm râ vÞ trÝ cña Tæng C«ng ty, tõ ®ã t¹o nªn thÕ ®øng v÷ng ch¾c. Nãi m¹nh hay yÕu lµ xÐt trong thÕ so s¸nh. Mét c¸i g× lµ m¹nh tréi (t­¬ng ®èi) lóc nµy cña doanh nghiÖp l¹i cã thÓ chØ lµ møc trung b×nh hay thËm chÝ lµ trë nªn mÆt yÕu kÐm bëi lÏ c¸i ®em so s¸nh cã thÓ bÞ t¸c ®éng bëi nhiÒu yÕu tè. Muèn gi÷ ®­îc lîi thÕ th× ph¶i "biÕt ng­êi, biÕt ta", trong ®ã "biÕt ta" ph¶i lµ ®Çu tiªn: ta cã thÓ lµm g×, nªn lµm g× vµ c¶ biÕt ta kh«ng nªn lµm g×, kh«ng thÓ lµm g× cã lÏ còng lµ ®iÒu quan träng, thËm chÝ quan träng bËc nhÊt. KÕt luËn Nh÷ng n¨m võa qua, víi chÝnh s¸ch më cöa thÞ tr­êng vµ héi nhËp quèc tÕ cña ChÝnh phñ, céng víi nh÷ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®óng ®¾n vÒ ph¸t triÓn m¹ng l­íi vµ dÞch vô, Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· t¹o lËp nh÷ng c¬ së cã thÓ nãi lµ ®· ®¸p øng ®­îc víi thêi kú ®Çu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Bªn c¹nh ®ã, víi nh÷ng giÊy phÐp thiÕt lËp trong n­íc, VNPT ®· b¾t ®Çu ph¶i c¹nh tranh thùc sù. Víi vai trß chñ ®¹o ®· ®­îc x¸c ®Þnh, VNPT cµng ph¶i tiÕp tôc ph¸t huy néi lùc vµ tÝch cùc chuÈn bÞ c¸c h­íng ph¸t triÓn theo lé tr×nh riªng cho m×nh phï hîp víi lé tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña Tæng côc B­u ®iÖn. Trong mét thêi gian dµi, do ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng, còng nh­ do ®iÒu kiÖn vÒ m«i tr­êng kinh tÕ, viÖc kinh doanh, khai th¸c c¸c dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng (®Æc biÖt lµ viÔn th«ng) lµ do Nhµ n­íc ®éc quyÒn vµ thùc hiÖn ®éc quyÒn C«ng ty, chØ cã Tæng C«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy, Tæng C«ng ty chóng ta ®· ®¶m nhiÖm tèt viÖc phôc vô c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ còng nh­ viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho ngµnh kÕt cÊu h¹ tÇng b­u chÝnh, viÔn th«ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong khu«n khæ ®Ò tµi nµy, víi kh¶ n¨ng còng nh­ do ph¹m vi nghiªn cøu qu¸ réng vµ bao qu¸t, nhãm nghiªn cøu ch­a cã tham väng ®­a ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p thËt cô thÓ vµ ®Çy ®ñ, mµ chØ mong muèn kh¬i dËy nh÷ng ý t­ëng cho c¸c nghiªn cøu tiÕp theo. Víi môc tiªu nµy, chóng t«i ®· ®­a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh, vÒ xu h­íng ho¹t ®éng c¹nh tranh cña tæng C«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng con ng­êi trong ®iÒu kiÖn më cöa thÞ tr­êng dÞch vô b­u chÝnh, viÔn th«ng vµ héi nhËp quèc tÕ, ®ång thêi Ýt nhiÒu ®­a ra mét sè ®Ò xuÊt, biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Chóng t«i xin ch©n th¶nh c¶m ¬n sù phèi hîp, céng t¸c vµ ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c chuyªn viªn Vô ChÝnh s¸ch B­u ®iÖn, Vô Kinh tÕ - KÕ ho¹ch, Ban Hîp t¸c Quèc tÕ, Ban Gi¸ c­íc - TiÕp thÞ. KÕt qu¶ nghiªn cøu nµy ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, v× vËy nhãm nghiªn cøu còng rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn x©y dùng cña c¸c chuyªn gia, c¸c c¸n bé nghiªn cøu vÒ mäi mÆt ®Ó nh÷ng ®Ò tµi tiÕp theo cña chóng t«i ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng VIII. 2. Mét sè quyÕt ®Þnh cña Tæng côc B­u ®iÖn vµ Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. 3. HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü 4. NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP cña ChÝnh phñ ngµy 29 th¸ng 6 n¨m 1998 cña ChÝnh phñ vÒ chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh C«ng ty Cæ phÇn. 5. B¸o c¸o vÒ c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, th¸ng 7/2000. 6. §Ò tµi: "C¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn cho viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch c¹nh tranh ë ViÖt Nam", Ban ChÝnh s¸ch Kinh tÕ vÜ m«, ViÖn Nghiªn cøu qu¶n lý Kinh tÕ Trung ¦¬ng, th¸ng 6/1999. 7. PTS. Bïi Hµ, c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ViÖn Nghiªn cøu qu¶n lý Kinh tÕ Trung ¦¬ng, th¸ng 6/1998. 8. Mét sè bµi nghiªn cøu cña ViÖn Nghiªn cøu qu¶n lý Kinh tÕ Trung ¦¬ng. 9. Mét sè b¸o c¸o vµ t¹p chÝ n¨m 1999 vµ 2000: - B¸o B­u ®iÖn ViÖt Nam; - Th«ng tin Khoa häc Kü thuËt vµ Kinh tÕ B­u ®iÖn; - Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn; - T¹p chÝ Céng s¶n; - T¹p chÝ Nghiªn cøu Kinh tÕ; - T¹p chÝ Kinh tÕ Ph¸t triÓn; - T¹p chÝ Ph¸t triÓn Kinh tÕ; môc lôc ._.