Một số giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty Thoát Nước Hà Nội

lêi nãi ®Çu Tr¶i qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi vµ më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, nÒn kinh tÕ ta ®ang chuyÓn m¹nh mÏ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu cã ý nghÜa quan träng trªn nhiÒu lÜnh vùc. B­íc vµo giai ®o¹n míi, giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ víi nh÷ng yªu cÊu míi, th× vÊn ®Ò tµi chÝnh tiÒn tÖ kh«ng chØ lµ mèi quan t©m cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch mµ cßn lµ mèi quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ tÝn dông... VÒ chÝnh s¸ch : mèi quan t©m cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch lµ ph¶i ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®Ó t¹o ra sù æn ®Þnh vÒ m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, t¹o lËp, ph©n phèi vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh toµn x· héi phôc vô cã hiÖu qu¶ c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Mèi quan t©m cña c¸c nhµ doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ lµ trªn c¬ së chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp , c¸c nhµ ®Çu t­ thùc hiÖn c¸c quan hÖ tµi chÝnh b¶o ®¶m c©n ®èi quyÒn lîi, nghÜa vô tµi chÝnh cña m×nh ®èi víi nhµ n­íc. VÒ ph©n tÝch tµi chÝnh: §©y kh«ng chØ lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh tÕ cña ®Êt n­íc, cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph­¬ng mµ trªn c¬ sá ®ã x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vèn cña x· héi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ th× viÖc ®¸nh gi¸ ph©n tÝch ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ph©n tÝch vµ dù ®o¸n t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, gióp hä ®­a ra nh÷ng ph­¬ng h­íng, nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh­ ho¹t ®éng tµi chÝnh nh»m lµm doanh nghiÖp tån t¹i, ph¸t triÓn vµ b¶o ®¶m tr¹ng th¸i c©n b»ng tµi chÝnh cña m×nh. Mét thùc tÕ cho thÊy trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã rÊt nhiÒu nhµ qu¶n lý kinh tÕ, chñ doanh nghiÖp giái ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh c«ng th«ng qua sù hiÓu biÕt, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ vµ ®Æc biÖt lµ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh. Bªn c¹nh ®ã kh«ng Ýt c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c chñ doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông bÞ thua lç bëi kh«ng hiÓu s©u s¾c t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, nãi kh¸c ®i lµ kh«ng nhËn thøc ®Çy ®ñ c«ng t¸c ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ lý luËn vµ thùc tiÔn ®ã ta cã thÓ thÊy r»ng hoµn thiÖn ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ mét yªu cÇu, mét ®ßi hái cña c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c nhµ ®Çu t­, chñ doanh nghiÖp vµ nh÷ng ng­êi quan t©m. Víi ý nghÜa ®ã em ®· chän ®Ò tµi “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ph©n tÝch tµi chÝnh t¹i C«ng ty Tho¸t N­íc Hµ Néi”. §Ò tµi gåm 3 phÇn: PhÇn 1: Néi dung c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. PhÇn 2: Ph©n tÝch tµi chÝnh t¹i C«ng ty Tho¸t N­íc Hµ Néi PhÇn 3: Mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn hoµn thiÖn ph©n tÝch tµi chÝnh t¹i C«ng Ty Tho¸t N­íc Hµ Néi. PhÇn I Néi dung c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp A. Kh¸i niÖm vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ ph©n tÝch tµi chÝnh cña doanh nghiÖp 1. Kh¸i niÖm vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m gi¶ quyÕt c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh ®­îc biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ g¾n trùc tiÕp víi viÖc tæ chøc huy ®éng, ph©n phèi, sö dông vµ qu¶n lý vèn trong qu¸ tr×nh kinh doanh. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nhµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lêi ®­îc 3 c©u hái sau ®©y: Thø nhÊt: Nªn ®Çu t­ dµi h¹n vµo ®©u cho phï hîp víi c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh lùa chän. §©y chÝnh lµ ®Çu t­ l©u dµi cña doanh nghiÖp. Thø hai: Nguån t×a trî cho ®Çu t­ lµ nguån nµo? Thø ba: Nhµ doanh nghiÖp sÏ qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh hµng ngµy nh­ thÕ nµo? Ba c©u hái trªn ®©y kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh­ng ®ã lµ ba c©u hái quan träng liªn quan ®Õn dù to¸n vèn ®Çu t­ dµi h¹n, c¬ cÊu vèn vµ qu¶n lý vèn l­u ®éng. Muèn s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã doanh nghiÖp ph¶i mua s¾m c¸c yÕu tè vËt chÊt cÇn thiÕt nh­ m¸y mãc, thiÕt bÞ, dù tr÷, ®Êt ®ai, lao ®éng...(c¸c yÕu tè ®Çu vµo) nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t­ vµo c¸c tµi s¶n. C¸c tµi s¶n cña DN ®­îc ph¶n ¸nh bªn tr¸i cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n nã gåm hai phÇn chÝnh lµ tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng. Song, DN nªn ®Çu t­ vµo nh÷ng tµi s¶n dµi h¹n nµo? Gi¶i ®¸p c©u hái nµy lµ vÊn ®Ò dù to¸n vèn ®Çu t­, lµ qu¸ tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý ®Çu t­ dµi h¹n cña DN hay qu¸ tr×nh c¸c nhµ qu¶n lý tµi chinhs DN ph¶i t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­ sao cho thu nhËp do ®Çu t­ ®em l¹i lín h¬n chi phÝ ®Çu t­. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ gi¸ trÞ c¸c dßng tiÒn tÖ do c¸c tµi s¶n ®ã t¹o ra lín h¬n chi phÝ cña c¸c tiµ s¶n ®ã. Nhµ qu¶n lý kh«ng chØ quan t©m ®Õn nhËn ®­îc b»ng tiÒn (dßng tiÒn tÖ do c¸c tµi s¶n t¹o ra) mµ cßn quan t©m ®Õn viÖc khi nµo nhËn ®­îc vµ nhËn ®­îc nh­ thÕ nµo. Gi¶i ®¸p c©u hái nµy lµ vÊn ®Ò quy m«, thêi h¹n vµ rñi ro cña c¸c ®ång tiÒn tÖ trong t­¬ng lai. §©y lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña qu¸ tr×nh dù to¸n vèn ®Çu t­. Muèn ®Çu t­ c¸c tµi s¶n, DN ph¶i cã nguån tµi trî . C¸c nguån tµi trî cña DN ®­îc ph¶n ¸nh bªn ph¶i cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, nã gåm hai phÇn chÝnh: vèn chñ së h÷u vµ c¸c kho¶n vay ng¾n, dµi h¹n. Song DN cã thÓ t¨ng quü tiÒn mÆt b¾ng c¸ch nµo ®Ó thùc hiÖn chi tiªu cho ®Çu t­ dµi h¹n? Gi¶i ®¸p c©u hái nµy lµ vÊn ®Ò c¬ ccÊu vèn cña DN. C¬ cÊu vèn cña DN ®­îc thÓ hiªn b»ng tû träng cña c¸c nguån tµi trî. C¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i tÝnh to¸n c©n nh¾c n©n cho vay bao nhiªu? C¬ cÊu cña nî vµ vèn tù cã nh­ thÕ nµo lµ tèt nhÊt? Nguån vèn nµo lµ thich hîp víi DN? Khi ®· cã c¸c suy nghÜ vÒ ®Çu t­ vµo ®©u, nguån tµi trî nh­ thÕ nµo c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i suy nghÜ vÊn ®Ò qu¶n lý vèn l­u ®éng nh­ thÕ nµo, tøc lµ qu¶n lý c¸c tµi s¶n ng¾n h¹n cña DN nh­ thÕ nµo? Ho¹t ®éng tµi chÝnh ng¾n h¹n g¾n liÒn víi c¸c dãng tiÒn tÖ nhËp quü vµ dßng tiÒn tÖ xuÊt quü vµ nhµ qu¶n lý ph¶i xö lý sù lÖch pha cña c¸c dßng tiÒn tÖ. Qu¶n lý ng¾n h¹n c¸c dßng tiÒn tÖ kh«ng t¸ch rêi víi vèn l­u ®éng rßng. Vèn l­ ®éng rßng ®­îc x¸c ®Þnh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a tµi s¶n l­u ®éng vµ nî ng¾n h¹n. Qu¶n lý vèn l­u ®éng rßng lµ viÖc lµm râ DN nªn gi÷ bao nhiªu tiÒn vµ dù tr÷ cña DN cã nªn b¸n chÞu kh«ng? NÕu b¸n chÞu hay vay ng¾n h¹n hay tr¶ tiÒn mÆt. NÕu vay ng¾n h¹n th× DN nªn vay ë ®©u vµ nh­ thÕ nµo? 2. Kh¸i niÖm, môc ®Ých, ý nghÜa, yªu cÇu cña ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN a) Kh¸i niÖm: Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh thu thËp, xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n, nh»m xem xÐt, kiÓm tra, ®èi chiÕu, so s¸nh tµi chÝnh hiÖn hµnh víi qu¸ khø, gióp ng­êi sö dông th«ng tin cã thÓ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh DN, ®¸nh gi¸ vÒ tiÒm n¨ng, hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh­ rñi ro trong t­¬ng lai. b) Môc ®Ých, ý nghÜa: Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc, c¸c DN thuéc c¸c lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt trong kinh doanh do ®ã cã nhiÒu ®èi t­îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN nh­ chñ DN , nhµ cho vay, nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng, nhµ b¶o hiÓm...kÓ c¶ c¸c c¬ quan chÝnh phñ vµ nh÷ng ng­êi lao ®éng. Mçi ®èi t­îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN víi mét gãc ®é kh¸c nhau. §èi víi chñ DN vµ c¸c nhµ qu¶n trÞ DN mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä lµ t×m kiÕm lîi nhuËn vµ kh¶ n¨ng tµi trî. §èi víi chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông, mèi quan t©m chñ yÕu cña hä lµ kh¶ n¨ng tr¶ nî hiÖn t¹i vµ s¾p tíi cña DN. §èi víi nhµ ®Çu t­ mèi quan t©m cña häu lµ c¸c yÕu tè rñi ro, thêi gian hoµn vèn, møc sinh l·i vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n vèn...Nh×n chung hä ®Òu quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng t¹o ra dßng tiÒn mÆt, kh¶ n¨ng sinh lêi, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ møc sinh lêi tèi ®a. C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp toµn diÖn t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn c«ng nî, kÕt qu¶ s¶n xuËt kinh doanh cña DN trong mét niªn ®é kÕ to¸n, song nh÷ng th«ng tin riªng biÖt ®ã ch­a thÓ hiÖn ®­îc nhiÒu ý nghÜa vµ ch­a thÓ hiÖn hÕt c¸c yªu cÇu, néi dung mµ ng­êi sö dông th«ng tin quan t©m do ®ã hä th­êng dïng c¸c c«ng cô vµ kü thuË c¬ b¶n ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh DN, ®Ó thuyÕt minh c¸c mèi quan hÖ chñ yÕu trong b¸o c¸o ttµi chÝnh nh»m nghiªn cøu t×nh h×nh tµi chÝnh hiÖn t¹i tõ ®ã ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh tµi chÝnh trong t­¬ng lai. c) Yªu cÇu cña viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN ViÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng t×a chÝnh DN cã ý nghÜa quan träng nã quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña DN cho nªn nã ph¶i ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu sau: + Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin h÷u Ých cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c tÝn chñ vµ nh÷ng ngh­êi sö dông th«ng tin kh¸c nhau ®Ó gióp hä cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n khi ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­, quyÕt ®Þnh cho vay, quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt... + Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN ph¶i cung cÊp th«ng tin cho c¸c DN, c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ cho vay vµ nh÷ng nhµ sö dông th«ng tin kh¸c nhau trong viÖc®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ tÝnh ch¨cs ch¾n cña c¸c dßng tiÒn mÆt vµo, ra vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh, t×nh h×nh, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN. + Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ nguån vèn chñ së h÷u, c¸c kho¶n nî, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh, sù kiÖn vµ c¸c t×nh huèng lµm biÕn ®æi nguån vèn vµ c¸c kho¶n nî cña DN. C¸c môc tiªu trªn ®©y liªn quan mËt thiÕt víi nhau vµ gãp phÇn cung cÊp th«ng tin nÒn t¶ng quan träng cho ng­êi nghiªn cøu, t×m hiÓu, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh DN. Nh­ vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh, ý nghÜa tèi cao vµ quan träng nhÊt cña ph©n tÝch tµi chÝnh DN lµ gióp cho nh÷ng ng­êi ra quyÕt ®Þnh lùa chän ph­¬ng ¸n kinh doanh tèi ­u vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng, tiÒm n¨ng cña DN. B. Néi dung ho¹t ®éng ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp I. Nh÷ng viÖc tiÕn hµnh tr­íc khi ph©n tÝch 1. Tµi liÖu phôc vô cho ph©n tÝch: Ph©n tÝch tµi chÝnh sö dông mäi nguèn th«ng tin cã kh¶ n¨ng lµm râ môc tiªu dù ®o¸n tµi chÝnh. Tõ khi ph¸p lÖnh kÕ to¸n tµi chÝnh ®­îc ban hµnh, hÖ thèng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®­îc thèng nhÊt vµ lµ tµi liÖu c¬ së, quan träng cho c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh. Ngoµi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh c¸c nhµ tµi chÝnh cßn ph¶i khai th¸c mét sè sè liÖu kh«ng cã trong b¸o c¸o tµi chÝnh nh­: tiÒn l·i ph¶i tr¶ trong kú, ph©n phèi lîi nhuËn, s¶n phÈm tiªu thô... nh÷ng sè liÖu nµy gióp cho nhµ ph©n tÝch cã thÓ ®­a ra nh÷ng nhËn xÐt, nh÷ng kÕt luËn tinh tÕ vµ thÝch ®¸ng. HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh n­íc ta bao gåm: 1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. 2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. 3. B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ. 4. B¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. 1.1 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n : Lµ b¸o c¸o tæng hîp cho biÕt t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ t¹i nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ. §©y lµ mét b¸o c¸o tµi chÝnh cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi mäi ®èi t­îng cã quan hÖ së h÷u, quan hÖ kinh doanh víi DN. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶n ¸nh hai néi dung c¬ b¶n lµ nguån vèn tµi s¶n. Nguån vèn ph¶n ¸nh nguån vèn ®­îc huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ mÆt ph¸p lý, nguån vèn cho thÊy tr¸ch nhiÖm cña DN vÒ tæng sè vèn ®· ®¨ng ký kinh doanh víi Nhµ n­íc, sè tµi s¶n ®· h×nh thµnh b»ng nguån vèn vay ng©n hµng, vay ®èi t­îng kh¸c, còng nh­ tr¸ch nhiÖm ph¶i thanh to¸n víi ng­êi ng­êi lao ®éng, cæ ®«ng, nhµ cung cÊp, tr¸i chñ, ng©n s¸ch... PhÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh quy m« vµ c¬ cÊu c¸c läai tµi s¶n hiÖn cã ®Õn thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o thuéc quyÒn qu¶n lý, sö dông cña DN, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é sö dông tµi s¶n. VÒ mÆt ph¸p lý, phÇn tµi s¶n thÓ hiÖn tiÒm lùc mµ DN cã quyÒn qu¶n lý, sö dông l©u dµi, g¾n víi môc ®Ých thu ®­îc c¸c kho¶n lîi nhuËn. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ tµi liÖu quan träng bËc nhÊt gióp cho nhµ ph©n tÝch nghiªn cøu ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh, kh¶ n¨ng c©n b»ng tµi chÝnh, tr×nh ®é sö dông vèn vµ nh÷ng triÓn väng kinh tÕ, tµi chÝnh cña DN. 1.2 B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh : Lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp cho biÕt t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh, ph¶n ¸nh tãm l­îc c¸c kho¶n thu, chi phÝ, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn DN, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ttheo tõng ho¹t ®éng kinh doanh ( s¶n xuÊt kinh doanh, ®Çu t­ tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th­êng). Bªn c¹nh ®ã, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cßn cho biÕt t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n­íc cña DN trong thêi kú ®ã . Dùa vµo sè liÖu trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, ng­êi sö dông th«ng tin cã thÓ kiÓm tra, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong kú, so s¸nh víi kú tr­íc vµ víi DN kh¸c ®Ó nhËn biÕt kh¸i qu¸t ho¹t ®äng trong kú vµ xu h­íng vËn ®éng. 1.3 B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ: ®­îc lËp ®Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái liªn quan ®Õn luång tiÒn ra vµo trong DN, t×nh h×nh tr¶ nî, ®Çu t­ b»ng tiÒn cña DN trong tõng thêi kú. B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng luång vµo,ra cña tiÒn vµ coi nh­ tiÒn, nh÷ng kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n cã tÝnh l­u ®éng cao, cã thÓ nhanh chãng vµ s½n sµng chuyÓn ®æi thµnh mét kho¶n tiÒn biÕt tr­íc Ýt chÞu rñi ro lç vÒ gi¸ trÞ do nh÷ng sù thay ®æi vÒ l·i suÊt. Nh÷ng luång vµo ra cña tiÒn vµ nh÷ng kho¶n coi nh­ tiÒn ®­îc tæng hîp thµnh ba nhãm: l­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng kinh doanh, l­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng ®Çu t­, l­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ lËp theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, gi¸n tiÕp. 1.4 ThuyÕt minh c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh ch­a cã trong hÖ thèng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, ®ång thêi gi¶i thÝch mét sè chØ tiªu mµ trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ch­a ®­îc tr×nh bµy, gi¶i thÝch thªm mét c¸ch cô thÓ, râ rµng. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong DN cã m«0× quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, mçi sù thay ®æi cña mét chØ tiªu trong b¸o c¸o nµy trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn c¸c b¸o c¸o kia, tr×nh tù ®äc hiÓu ®­îc c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, qua ®ã hä nhËn biÕt ®­îc vµ tËp trung vµo c¸c chØ tiªu tµi chÝnh liªn quan trùc tiÕp tíi môc tiªu ph©n tÝch cña hä. 2. C¸c b­íc tiÕn hµnh ph©n tÝch: Ph©n tÝch tµi chÝnh cã thÓ ®­îc øng dông theo nh÷ng h­íng kh¸c nhau víi nh÷ng môc ®Ých t¸c nghiÖp kh¸c nhau: môc ®Ých nghiªn cøu th«ng tin hoÆc theo vÞ trÝ cña nhµ ph©n tÝch (trong hay ngoµi DN). Tuy nhiªn tr×nh tù ph©n tÝch vµ dù ®o¸n tµi chÝnh ®Òu tu©n theo c¸c nghiÖp vô ph©n tÝch thÝch øng víi tõng giai ®o¹n dù ®o¸n. - Giai ®o¹n dù ®o¸n lµ giai ®o¹n chuÈn bÞ vµ xö lý c¸c nguån th«ng tin. C¸c nghiÖp vô ph©n tÝch trong giai ®o¹n nµy lµ xö lý th«ng tin kÕ to¸n, tÝnh to¸n c¸c chØ sè, tËp hîp c¸c b¶ng biÓu. - Giai ®o¹n x¸c ®Þnh biÓu hiÖn ®Æc tr­ng lµ giai ®o¹n x¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh, yÕu cña Doanh nghiÖp. C¸c nhiÖm vô ph©n tÝch trong giai ®o¹n nµy lµ gi¶i thÝch, ®¸nh gi¸ c¸c chØ sè, b¶ng biÓu c¸c kÕt qu¶ vÒ sù c©n b»ng tµi chÝnh, n¨ng lùc ho¹t ®éng tµi chÝnh, c¬ cÊu vèn vµ chi phÝ vèn, c¬ cÊu ®Çu t­ vµ doanh lîi. - Giai ®o¹n ph©n tÝch thuyÕt minh lµ giai ®o¹n ph©n tÝch nguyªn nh©n, thuËn lîi, khã kh¨n, ph­¬ng tiÖn vµ thµnh c«ng. C¸c nhiÖm vô ph©n tÝch trong giai ®o¹n nµy lµ tæng hîp, ®¸nh gi¸ vµ quan s¸t. - Giai ®o¹n tiªn l­îng vµ chØ dÉn: nghiÖp vô ph©n tÝch lµ x¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn, c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh. 3. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch §Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh ng­êi ta kh«ng dïng riªng lÎ mét ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch nµo mµ sö dông kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch víi nhau ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh DN mét c¸ch x¸c thùc nhÊt, nhanh nhÊt. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p nh»m tiÕp cËn, nghiªn cøu c¸c sù kiÖn, hiÖn t­îng, quan hÖ, c¸c luång dÞch chuyÓn vµ biÕn ®æi tµi chÝnh trong ho¹t ®éng cña DN, xong ph­¬ng ph¸p chñ yÕu lµ ph­¬ng ph¸p so s¸nh vµ ph©n tÝch tû lÖ. a. Ph­¬ng ph¸p so s¸nh: §Ó ¸p dông®­îc ph­¬ng ph¸p nµy cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cã thÓ so s¸nh ®­îc cña c¸c chØ tieu (ph¶i thèng nhÊt vÒ néi dung, ph­¬ng ph¸p, thêi gian vµ ®¬n vÞ tÝnh to¸n cña c¸c chØ tiªu so s¸nh) vµ theo môc ®Ých ph©n tÝch mµ x¸c ®Þnh gèc so s¸nh. Gèc so s¸nh cã thÓ chän lµ gèc vÒ mÆt thêi gian hoÆc kh«ng gian. Kú (®iÓm) ®­îc chän ®Ó ph©n tÝchgäi lµ kú ph©n tÝch (hoÆc ®iÓm ph©n tÝch). C¸c trÞ sè cña chØ tiªu tÝnh ra ë tõng kú t­¬ng øng gäi lµ trÞ sè chØ tiªu kú gèc, kú ph©n tÝch. Vµ ®Ó phôc vô môc ®Ých ph©n tÝch ng­êi ta cã thÓ so s¸nh b»ng c¸c c¸ch : so s¸nh b»ng sè tuyÖt ®èi, so s¸nh b»ng sè t­¬ng ®èi, so s¸nh b»ng sè b×nh qu©n. Ph­¬ng ph¸p so s¸nh sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh DN lµ: - So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú tr­íc ®Ó thÊy râ xu h­íng thay ®æi vÒ tµi chÝnh cña DN, thÊy ®­îc sù c¶i thiÖn hay xÊu ®i nh­ thÕ nµo ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong kú tíi. - So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy møc ®é phÊn ®Êu cña Doanh nghiÖp. - So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi møc trung b×nh cña ngµnh ®Ó thÊy ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cu¶ DN ®ang ë t×nh tr¹ng tèt hay xÊu, ®­îc hay ch­a ®­îc so víi c¸c DN cïng ngµnh. - So s¸nh theo chiÒu däc ®Ó thÊy ®­îc tû träng cña tõng lo¹i trong tæng hîp ë mçi b¶n b¸o c¸o. So s¸nh theo chiÒu ngang ®Ó thÊy ®­îc sù biÕn ®æi vÒ c¶ sè t­¬ng ®èi vµ sè tuyÖt ®èi cña mét kho¶n môc nµo ®ã qua niªn ®é kÕ to¸n liªn tiÕp. b. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ: lµ ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng, ®­îc sö dông phæ biÕn trong ph©n tÝch tµi chÝnh. §©y lµ ph­¬ng ph¸p cã tÝnh hiÖn thùc cao víi c¸c ®iÒu kiÖn ¸p dông ngµy cµng ®­îc bæ xung vµ hoµn thiÖn. Bëi lÏ: Thø nhÊt, nguån th«ng tin kÕ to¸n vµ tµi chÝnh ®­îc c¶i tiÕn vµ ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ h¬n. §ã lµ c¬ së h×nh thµnh c¸c chØ tiªu tham chiÕu tin cËy cho viÖc ®¸nh gi¸ mét tû lÖ tµi chÝnh cña DN. Thø hai, viÖc ¸p dông c«ng nghÖ tin häc cho phÕp tÝch luü d÷ liÖu vµ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tÝnh to¸n hµng lo¹t c¸c tû lÖ. Thø ba, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch nµy gióp cho nhµ ph©n tÝch khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c sè liÖu vµ ph©n tÝch mét c¸ch cã hÖ thèng hµng lo¹t tû lÖ theo chuçi thêi gian liªn tôc hoÆc theo tõng giai ®o¹n. Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn ý nghÜa chuÈn mùc c¸c tû lÖ cña ®¹i l­îng tµi chÝnh trong c¸c quan hÖ ta× chÝnh. VÒ nguyªn t¾c, ph­¬ng ph¸p tû lÖ yªu cÇu ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc c¸c ng­ìng, c¸c ®Þnh møc ®Ó nhËn xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh DN, trªn c¬ së so s¸nh c¸c tû lÖ cña DN víi c¸c tû lÖ tham chiÕu. Trong ph©n tÝch tµi chÝnh Dn, c¸c tû lÖ tµi chÝnh ®­îc ph©n thµnh c¸c nhãm tû lÖ ®Æc tr­ng, ph¶n ¸nh néi dung c¬ b¶n theo môc tiªu ho¹t ®éng cña DN. §ã lµ c¸c nhãm tû lÖ vÒ néi dung thanh to¸n, nhãm tû lÖ vÒ c¬ cÊu vèn vµ nguån vèn, nhãm c¸c tû lÖ vÒ n¨ng lùc ho¹t ®éng, nhãm c¸c tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi. II. Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp: 1.Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh DN: Néi dung ph©n tÝch: Xem xÐt ®¸nh gi¸ sù thay ®æi gi÷a ®Çu kú so víi cuèi kú, ®Çu n¨m so víi cuèi n¨m, n¨m nµy so víi n¨m kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh t×nh h×nh t¨ng gi¶m vèn trong DN. Tuy nhiªn, nÕu chØ dùa vµo sù t¨ng gi¶m cña tæng tµi s¶n vµ tæng nguån vèn cña DN th× ch­a thÓ thÊy râ t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN. V× vËy, cÇn ph¶i ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c kho¶n môc cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n dùa trªn quan ®iÓm lu©n chuyÓn vèn trong DN. 1.1 Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n: Xem xÐt tõng kho¶n môc tµi s¶n cña DN trong tæng sè ®Ó thÊy ®­îc møc ®é ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña DN. Tuú tõng lo¹i h×nh kinh doanh ®Ó xem xÐt tû träng cña tõng tµi s¶n chiÕm trong tæng sè lµ cao hay thÊp. B¶ng 1: B¶ng ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n ChØ tiªu N¨m n N¨m n+1 So s¸nh Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) I.TSL§ vµ §TNH 1. TiÒn 2. §Çu t­ TCNH 3. C¸c kho¶n ph¶i thu 4. Hµng tån kho 5. TSL§ kh¸c 6. Chi sù nghiÖp II. TSC§ vµ §TDH 1. Tµi s¶n cè ®Þnh 2. §Çu t­ tµi chÝnhDH 3.Chi phÝ XDCB DD 4.Ký c­íc, ký quüDH Tæng céng §ång thêi víi viÖc ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n, cÇn xem xÐt t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc tµi s¶n cô thÓ. Qua ®ã, ®¸nh gi¸ sù hîp lý cña sù biÕn ®éng. Còng qua viÖc ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n ta biÕt ®­îc tû suÊt ®Çu t­: Tæng tµi s¶n Tû suÊt ®Çu t­ = Tµi s¶n cè ®Þnh ChØ tiªu nµy cho biÕt møc ®é ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh. TrÞ sè cña chØ tiªu nµy tuú thuéc vµo tõng ngµnh nghÒ kinh doanh cô thÓ. 1.2 Ph©n tÝch c¬ cÊu vèn, chi phÝ vèn C¬ cÊu vèn lµ thuËt ng÷ ph¶n ¸nh viÖc DN sö dông c¸c nguån vèn kh¸c nhau víi mét tû lÖ nµo ®ã cu¶ mçi nguån t×a trî cho tæng sè tµi s¶n. Chi phÝ vèn lµ chi phÝ tr¶ cho viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn. Nãi c¸ch kh¸c, chi phÝ vèn lµ gi¸ cña viÖc sö dông vèn. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tù tµi trî vÒ mÆt tµi chÝnh cña DN, còng nh­ møc ®é tù chñ, chñ ®éng trong kinh doanh hay nh÷ng khã kh¨n mµ DN ph¶i ®­¬ng ®Çu. §èi víi nguån h×nh thµnh tµi s¶n, cÇn xem xÐt tû träng tõng lo¹i chiÕm trong tæng sè còng nh­ xu h­íng biÕn ®éng cña chóng. NÕu nguån vèn chñ së h÷u chiÕm tû träng cao trong tæng sè nguån vèn th× DN cã ®ñ kh¶ n¨ng tù b¶o ®¶m vÒ mÆt tµi chÝnh vµ møc ®é ®éc lËp cña DN ®èi víi chñ nî (ng©n hµng, nhµ cung cÊp...) cao. Ng­îc l¹i, nÕu c«ng nî ph¶i tr¶ chiÕm chñ yÕu trong tæng nguån vèn ( kÓ c¶ vÒ sè t­¬ng ®èi vµ sè tuyÖt ®èi) th× kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh sÏ thÊp . §iÒu nµy dÔ thÊy qua tû suÊt tµi trî vµ b¶ng ph©n tÝch sau. B¶ng 2: B¶ng ph©n tÝch c¬ cÊu vèn: ChØ tiªu N¨m n N¨m n+1 So s¸nh Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) I. Nî ph¶i tr¶ 1. Nî ng¾n h¹n 2. Nî dµi h¹n 3. Nî kh¸c II.Nguån vèn CSH 1. Nguån vèn quü 2. Nguån kinh phÝ Tæng céng nguån vèn Tû suÊt tµi trî ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè nguån vèn chñ së h÷u chia cho tæng nguån vèn. Vèn chñ së h÷u Tû suÊt tù tµi trî = Tæng nguån vèn Tû suÊt tµi trî cµng cao cµng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng ®éc lËp cao vÒ mÆt tµi chÝnh hay møc ®é tù tµi trî cña DN tèt. 1.3 Ph©n tÝch t×nh h×nh ®¶m b¶o nguån vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh. §Ó ®¶m b¶o cã ®ñ tµi s¶n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, DN cÇn ph¶i tËp hîp c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt cho viÖc huy ®éng nguån vèn. Nhu cÇu vèn cña DN t¹i bÊt cø thêi ®iÓm nµo còng chÝnh b»ng tæng sè tµi s¶n DN cÇn ph¶i cã ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Cã thÓ ph©n nguån vèn (nguån tµi trî) thµnh hai lo¹i: Nguån tµi trî th­êng xuyªn (nguån tµi trî dµi h¹n): lµ nguån mµ DN ®­îc sö dông th­êng xuyªn, l©u dµi vµo ho¹t ®éng kinh doanh. Bao gåm nguån vèn chñ së h÷u vµ nguån vèn vay-nî dµi h¹n, trung h¹n (trõ nî qu¸ h¹n). Nguån tµi trî t¹m thêi (nguån vèn ng¾n h¹n): lµ nguån mµ DN t¹m thêi ®­îc sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n. Thuéc nguån tµi trî t¹m thêi bao gåm c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, nî ng¾n h¹n, c¸c kho¶n vay-nî qu¸ h¹n (kÓ c¶ vay- nî dµi h¹n), c¸c kho¶n chiÕm dông bÊt hîp ph¸p cña ng­êi mua, ng­êi b¸n vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc. Ph©n tÝch t×nh h×nh ®¶m b¶o vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh tæng nhu cÇu vÒ tµi s¶n (TSL§,TSC§) víi nguån vèn chñ së h÷u iÖn cã vµ nguån vèn vay-nî dµi h¹n. NÕu tæng sè nguån cã ®ñ hoÆc lín h¬n tæng sè nhu cÇu vÒ tµi s¶n th× DN cÇn sö dông sè thõa nµy mét c¸ch hîp lý, tr¸nh bÞ chiÕm dông. Ng­îc l¹i, khi nguån vèn kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu vÒ tµi s¶n th× DN cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng vµ sö dông phï hîp, tr¸nh bÞ chiÕm dông bÊt hîp ph¸p. 1.4 Ph©n tÝch chØ tiªu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn. Mét trong c¸c nguyªn t¾c trong qu¶n lý tµi chÝnh lµ DN ph¶i dïng nguån vèn dµi h¹n ®Ó h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh, phÇn d­ cña nguån vèn dµi h¹n vµ nguån vèn ng¾n h¹n ®­îc ®µu t­ h×nh thµnh tµi s¶n l­u ®éng vµ nguån vèn ng¾n h¹n ®­îc gäi lµ vèn l­u ®éng th­êng xuyªn. VL§ th­êng Nguån vèn Ng. Vèn = - TSC§ = - TSL§ xuyªn dµi h¹n ng¾n h¹n KÕt qu¶ tÝnh to¸n x¶y ra mét trong ba tr­êng hîp sau: Tr­êng hîp1: VL§ th­êng xuyªn > 0, nguån vèn dµi h¹n d­ thõa ®Çu t­ vµo ta× s¶n cè ®Þnh, phÇn d­ thõa ®ã ®Çu t­ vµo tµi s¶n l­u ®éng. §ång thêi, tµi s¶n l­u ®éng > nguån vèn ng¾n h¹n, do vËy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN tèt. Tr­êng hîp 2: VL§ th­êng xuyªn =0, cã nghÜa lµ nguån vèn dµi h¹n ®ñ tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng, ®ñ cho doanh nghiÖp tr¶ cho c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, t×nh h×nh tµi chÝnh nh­ vËy lµ lµnh m¹nh. Tr­êng hîp 3: VL§ th­êng xuyªn >0, nguån vèn dµi h¹n kh«ng ®ñ ®Ó tµi trî cho TSC§. DN ph¶i ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh mét phÇn nguån vèn ng¾n h¹n, tµi s¶n l­u ®éng kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu thanh to¸n nî ng¾n h¹n, c¸n c©n thanh to¸n cña DN mÊt th¨ng b»ng, DN ph¶i dïng mét phÇn tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó thanh to¸n nî ng¾n h¹n ®Õn h¹n tr¶. Nh­ vËy, VL§ th­êng xuyªn lµ chØ tiªu tæng hîp quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh DN, chØ tiªu nµy cho biÕt hai ®iÒu cèt yÕu: Mét lµ, DN cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n cacs kho¶n nî ng¾n h¹n kh«ng? Hai lµ, tµi s¶n cè ®Þnh cña DN cã ®­îc tµi trî mét c¸ch v÷ng ch¾c b»ng nguån vèn dµi h¹n kh«ng? Ngoµi kh¸i niÖm VL§ th­êng xuyªn ®­îc ®Ò ccËp trªn ®©y, trong ph©n tÝch tµi chÝnh ng­êi ta cßn nghiªn cøu chØ tiªu nhu cÇu vèn l­u ®éng th­ßng xuyªn. Nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn lµ l­îng vèn ng¾nh¹n mµ DN cÇn ph¶i tµi trî cho mét phÇn tµi s¶n l­u ®éng, ®ã lµ hµng tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu (TSL§ kh«ng ph¶i lµ tiÒn). Nhu cÇu VL§ Tån kho vµ c¸c = - Nî ng¾n h¹n th­êng xuyªn kho¶n ph¶i thu 1.5 Ph©n tÝch mèi quan hÖ vµ t×nh h×nh biÕn ®éng c¸c kho¶n môc trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. §Ó kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng vµ hiÖu qña kinh doanh cña DN, cÇn ®i s©u ph©n tÝch mèi quan hÖ vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. Khi ph©n tÝch, cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh møc vµ tû lÖ biÕn ®äng cña kú ph©n tÝch so víi kú gèc trªn tõng chØ tiªu. §ång thêi, so s¸nh t×nh h×nh cña tõng chØ tiªu so víi doanh thu thuÇn. Môc tiªu cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ x¸c ®Þnh, ph©n tÝch mèi quan hÖ vµ ®Æc ®iÓm c¸c chØ tiªu trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, ®ång thêi so s¸nh chung qua mét sè liªn ®é kÕ to¸n liªn tiÕp víi sè liÖu trung b×nh ngµnh (nÕu cã) ®Ó ®¸nh gi¸ xu h­íng thay ®æi tõng chØ tiªu vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña DN víi DN kh¸c. 1.6 Ph©n tÝch mét vµi chØ sè thanh to¸n c¬ b¶n. T×nh h×nh tµi chÝnh cña mét DN ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt qua kh¶ n¨ng thanh to¸n. NÕu DN cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao th× t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ kh¶ quan vµ ng­îc l¹i. Do vËy khi ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh DN kh«ng thÓ bá qua viÖc xem xÐt kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n ng¾n h¹n. §Ó ®o kh¶ n¨ng nµy, khi ph©n tÝch cÇn tÝnh vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu sau Tæng tµi s¶n l­u ®éng HÖ sè TT hiÖn hµnh = Tæng nî ng¾n h¹n HÖ sè nµy cho thÊy kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n (ph¶i thanh to¸n trong vßng mét n¨m hay mét chu kú kinh doanh) lµ cao hay thÊp. NÕu chØ tiªu nµy lín h¬n hoÆc b»ng 1 th× DN cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n vµ t×nh h×nh tµi chÝnh kh¶ quan. Tæng vèn b»ng tiÒn HÖ sè TT cña vèn l­u ®éng = Tæng tµi s¶n l­u ®éng HÖ thèng nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn cña tµi s¶n l­u ®éng. Thùc tÕ cho thÊy, nÕu chØ tiªu nµy tÝnh ra mµ lín h¬n 0,5 hoÆc nhá h¬n 0,1 ®Òu kh«ng tèt v× sÏ g©y ø ®äng hoÆc thiÕu tiÒn ®Ó thanh to¸n. HÖ sè thanh Tæng sè vèn b»ng tiÒn = to¸n tøc thêi Tæng nî ng¾n h¹n Tuú thuéc vµo tõng ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kinh doanh ng¬ng thùc tÕ cho thÊy, NÕu hÖ sè nµy > 0,5 th× t×nh h×nh thanh to¸n t­¬ng ®èi kh¶ quan, cßn < 0,1 th× DN cã thÓ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c«ng nî. Do ®ã, DN cã thÓ ph¶i b¸n gÊp hµng ho¸, s¶n phÈm ®Ó tr¶ nî v× kh«ng ®ñ tiÒn thanh to¸n. Tuy nhiªn, nÕu hÖ sè nµy qu¸ cao l¹i ph¶n ¸nh mét t×nh h×nh kh«ng tèt v× vèn b»ng tiÒn qu¸ nhiÒu, vßng quay tiÒn chËm l¹i gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn. 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n: 2.1 Ph©n tÝch t×nh h×nh c«ng nî. Néi dung ph©n tÝch ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña c«ng t¸c tµi chÝnh. Khi nguån bï ®¾p cho nguån tµi s¶n dù tr÷ yÕu, Dn bÞ chiÕm dông vè. Ng­îc l¹i, khi nguån dù tr÷ tµi s¶n thõa, DN bÞ chiÕm dông vèn. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp nguån vèn c©n b»ng víi tµi s¶n dù tr÷ vÉn cã thÓ x¶y ra t×nh tr¹ng chiÕm dông vµ bÞ chiÕm dông vèn lÉn nhau. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, viÖc c¸c DN chiÕm dông vèn lÉn nhau tån t¹i nh­ mét thùc tÕ kh¸ch quan vµ th­êng x¶y ra víi c¸c ®èi t­îng sau: Víi kh¸ch hµng hoÆc nhµ cung cÊp: Víi kh¸ch hµng ®ã lµ kho¶n ph¶i thu do b¸n chÞu hµng ho¸, dÞch vô, tr­êng hîp nµy DN bÞ chiÕm dông vèn. Víi nhµ cung cÊp ®è lµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ do DN mua chÞu hµng ho¸, dÞch vô. Tr­êng hîp nµy, DN ®i chiÕm dông vèn. Víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc: Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c¸c DN ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc nh­ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ lîi tøc, phÝ vµ lÖ phÝ... NÕu sè thùc nép nhá h¬n sè ph¶i nép cã nghÜa lµ DN chiÕm dông vèn vµ ng­îc l¹i. Víi c¸n bé, c«ng nh©n viªn: VÒ nguyªn t¾c ng­íi lao ®éng lµm ngµy nµo h­ëng l­¬ng ngµy ®ã. Song th«ng th­êng DN chi tr¶ cho hä sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh. V× thÕ kho¶n l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi vµ mét sè kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn lµ kho¶n tiÒn mµ DN ®i chiÕm dông. Víi c¸c ®¬n vÞ phô thuéc: trong quan hÖ thanh tãan, c¸c ®¬n vÞ trong cïng mét tæng thÓ th­êng ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ lÉn nhau. §ã chÝnh lµ kho¶n tiÒn bÞ chiÕm dông hoÆc ®i chiÕm dông. Ngoµi c¸c kho¶n chñ yÕu nªu trªn, mét sè kho¶n môc nh­ tµi s¶n thõa, thiÕu, chi phÝ ph¶i tr¶, chi phÝ tr¶ tr­íc, t¹m øng... còng coi lµ c¸c kho¶n bÞ chiÕm dông hoÆc ®i chiÕm dông. Khi quan hÖ trªn n¶y sinh, nÕu trong DN cã phÇn vèn ®i chiÕm dông nhiÒu h¬n phÇn vèn bÞ chiÕm dông th× DN cã thªm mét phÇn vèn ®­a vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ng­îc l¹i DN bÞ bít vèn. Chñ DN vµ kÕ to¸n tr­ëng ph¶i xem xÐt cô thÓ tr­êng hîp nµo chiÕm dông hoÆc bÞ chiÕm dông lµ hîp lý ®Ó cã h­íng gi¶i quyÕt kÞp thêi. ë nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn, ngoµi kho¶ng thêi gian cho phÐp mua, b¸n chÞu, DN ph¶i tr¶ cho c¸c nhµ cung cÊp hoÆc ®­îc thu tõ kh¸ch hµng sè tiÒn l·i do tr¶ chËm so víi th¬× h¹n quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ. 3.2 Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n. §Ó biÕt ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh tèt hay kh«ng tèt cÇn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN nh­ thÕ nµo? NÕu t×nh h×nh tµi chÝnh tèt, DN sÏ Ýt c«ng nî, kh¶ n¨ng thanh to¸n dåi dµo, Ýt ®i chiÕm dông. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho DN chñ ®éng vÒ vèn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh kinh doanh thuËn lîi. Ng­îc l¹i, nÕu t×nh h×nh tµi chÝnh gÆp khã kh¨n, DN nî nÇn, d©y d­a kÐo dµi, mÊt tÝnh chñ ®éng trong kinh doanh vµ ®«i khi dÉn tíi t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. §Ó nghiªn cøu c¸c kho¶n ph¶i thu cã ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN nh­ thÕ nµo, cÇn so s¸nh tæng sè c¸c kho¶n ph¶i thu víi tæng sè tµi s¶n l­u ®éng hoÆc so s¸nh tæng sè ph¶i thu víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c. 3.3 Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n: ViÖc ph©n tÝch ph¶i dùa vµo c¸c tµi liÖu kÕ to¸n cã liªn quan ®Ó s¾p xÕp c¸c chØ tiªu ph©n tÝch theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Tr×nh tù nµy ph¶i thÓ hiÖn ®­îc nhu cÇu thanh to¸n ngay, ch­a thanh to¸n ngay còng nh­ kh¶ n¨ng huy ®éng ®Ó thanh to¸n ngay vµ thanh to¸n trong thêi gian s¾p tíi. V× vËy b¶ng ph©n tÝch nµy cã kÕt cÊu gÇn gièng nh­ mét b¶ng c©n ®èi gi÷a mét b._.ªn lµ nhu cÇu thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN nh­ thÕ nµo trong thêi gian tr­íc m¾t vµ thêi gian tíi. B¶ng 3. Ph©n tÝch nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n Nhu cÇu thanh to¸n Kh¶ n¨ng thanh to¸n I.C¸c kho¶n ph¶i thanh to¸n ngay 1.C¸c kho¶n nî ng¾n h¹n Ph¶i nép ng©n s¸ch Ph¶i tr¶ ng©n hµng Ph¶i tr¶ c«ng nh©n, viªn chøc Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n Ph¶i tr¶ ng­êi mua Ph¶i tr¶ kh¸c 2.C¸c kho¶n nî ®Õn h¹n Nî ng©n s¸ch Nî ng©n hµng ..v.v. I.C¸c kho¶n cã thÓ dïng ®Ó thanh to¸n ngay 1. TiÒn mÆt TiÒn ViÖt Nam Vµng b¹c, tÝn phiÕu Ngo¹i tÖ 2. TiÒn göi ng©n hµng TiÒn ViÖt Nam Ngo¹i tÖ 3. TiÒn ®ang chuyÓn TiÒn ViÖt Nam Ngo¹i tÖ Céng: Céng: Bæ xung c«ng cô cho viÖc ph©n tÝch, sau khi lËp b¶ng ph©n tÝch, cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n (HK). HÖ sè nµy ph¶n ¸nh mèi quahn hÖ gi÷a kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ nhu cÇu thanh to¸n cña DN. HK ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc: HÖ sè kh¶ n¨ng Kh¶ n¨ng thanh to¸n = thanh to¸n (HK) Nhu cÇu thanh to¸n HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ nhu cÇu thanh to¸n cñaDN. NÕu HK >1 chøng tá kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ t×nh h×nh thanh to¸n æn ®Þnh hoÆc kh¶ quan. NÕu HK < 1 DN kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, t×nh h×nh t×a chÝnh gÆp khã kh¨n. HK cµng nhá thÓ hiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cµng gÆp khã kh¨n, DN cµng mÊt dÇn kh¶ n¨ng thanh to¸n. HK dÇn ®Õn 0 DN cã nguy c¬ ph¸ s¶n. 3.4 Mét sè tû lÖ trong ph©n tÝch nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n. Mét sè chØ tiªu ®· ®­îc ®Ò cËp trong phÇn ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh DN. HÖ thèng thanh to¸n nhanh HÖ sè thnh to¸n cña vèn l­u ®éng HÖ sè thanh to¸n tøc thêi HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n Ngoµi viÖc xem xÐt c¸c chØ tiªu trªn ®©y, ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc chÝnh x¸c h¬n, trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN, ng­êi ta cßn ph¶i xem xÐt tèc ®é chuyÓn ®æi c¸c kho¶n ph¶i thu thnµh tiÒn, nghÜa lµ ph¶i tÝnh vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu. Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu cµng cao, th× DN thu håi nhanh c¸c kho¶n nî. §iÒu ®ã ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tèt, v× vèn bÞ chiÕm dông gi¶m. Tuy nhiªn, vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu cã thÓ qu¸ cao. §iÒu nµy x¶y ra khi ph­¬ng thíc thanh to¸n víi kh¸ch hµng qu¸ nghiªm kh¾c, cã thÓ sÏ ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô, lµm gi¶m doanh thu. Trong c¬ chÕ hiÖn nay, mua b¸n chÞu trë thµnh mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ®«i khi kh¸ch hµng rÊt muèn thêi h¹n tr¶ tiÒn ®­îc kÐo dµi thªm. C«ng thøc tÝnh vßng quay hµng tån kho ®­îc tÝnh nh­ sau. HÖ sè vßng quay Doanh thu thuÇn = c¸c kho¶n ph¶i thu Sè d­ b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu Sè d­ b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu, ®¬n gi¶n nhÊt lµ lÊy: sè d­ ®Çu kú + sè d­ cuèi kú/2. §«i khi sè d­ cuèi kú c¸c kho¶n ph¶i thu còng ®­îc sö dông thay thÕ cho sè d­ b×nh qu©n ®Ó tÝnh vßng quay cho tiÖn lîi. §iÒu nµy sÏ ®­îc chÊp nhËn nÕu kÕt qu¶ kh«ng cã sù chªnh lÖch lín. HÖ sè vßng quay TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n = hµng tån kho TrÞ gi¸ vèn b×nh qu©n hµng tån kho Trong ®ã trÞ gi¸ vèn b×nh qu©n hµng tån kho ®­îc tÝnh theo c«ng thøc Gi¸ vèn b×nh qu©n Gi¸ vèn b×nh qu©n + hµng tån kho ®Çu kú hµng tån kho cuèi kú Gi¸ vèn b×nh qu©n = hµng tån kho 2 NÕu tr­êng hîp sè d­ ®Çu kú vµ cuèi kú cña hµng tån kho kh«ng ®¹i diÖn ®­îc th× cã thÓ ph¶i tÝnh chi tiÕt h¬n. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hµng tån kho tr­íc khi b¸n ra vµ sè lÇn hµng tån kho b×nh qu©n b¸n ra trong kú. HÖ sè vßng quay hµng tån kho cµng cao thÓ hiÖn t×nh h×nh b¸n ra cµng tèt vµ ng­îc l¹i. Ngoµi ra hÖ sè cßn thÓ hiÖn tèc ®é lu©n chuyÓn hµng ho¸ cña DN. Tèc ®é lu©n chuyÓn hµng ho¸ nhanh th× cïng mét møc doanh thu, DN ®Çu t­ vèn hµng tån kho thÊp h¬n, hoÆc cïng sè vèn doanh thu cña DN sÏ ®¹t møc cao h¬n. Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cÇn xem xÐt mét c¸ch cô thÓ nh÷ng yÕu tè kh¸c cã liªn quan, nh­ ph­¬ng thøc b¸n hµng, kÕt cÊu hµng tån kho... NÕu DN ¸p dông ph­¬ng thøc b¸n hµng vËn chuyÓn th¼ng hoÆc b¸n hµng tay ba nhiÒu th× hÖ sè vßng quay hµng tån kho cao, hoÆc nÕu DN duy tr× ë møc thÊp còng lµm cho vßng quay hµng tån kho cao nh­ng sÏ lµm cho khèi l­îng hµng tiªu thô bÞ h¹n chÕ. 4. Ph©n tÝch vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh. Ph©n tÝch bao gåm c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¬ cÊu nguån vèn. Sö dông c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¬ cÊu nguån vèn tèi ­u sÏ t¹o ra hiÖu øng ®ßn bÈy tµi chÝnh d­¬ng. HiÖu øng nµy lµm gia t¨ng tiÒm n¨ng t¹o ra lîi nhuËn DN. Rñi ro cña c¸c chñ nî còng gia t¨ng cïng hÖ sç nî. Khi sè nî cña DN cµng nhiÒu so víi vèn chñ së h÷u th× kh¶ n¨ng vâ nî cña DN cµng cao, nguy c¬ c¸c chñ nî kh«ng thu håi ®­îc c¸c kho¶n nî cµng t¨ng. Bëi vËy, ph©n tÝch tµi chÝnh cã ý nghÜa rÊt quan träng kh«ng chØ ®èi víi chñ DN mµ cßn ®èi víi c¸c chñ nî vµ nhµ ®Çu t­. 4.1 Môc tiªu ph©n tÝch Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh gióp cho nhµ ph©n tÝch ®o l­êng møc ®é ®ãng gãp cña chñ së h÷u DN so v¬Ý phÇn tµi trî cña c¸c chñ nî. Néi dung ph©n tÝch nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong ph©n tÝch tµi chÝnh DN. Chñ nî sÏ nh×n vµo hÖ sè nî ®Ó quyÕt ®Þnh cã nªn cho vay hoÆc tiÕp tôc cho vay hay kh«ng? NÕu hÖ sè nµy cµng cao chøng tá møc rñi ro víi c¸c chñ nî cµng cao. §ång thêi, nh×n vµo sè vèn cña chñ DN ®Ó thÓ hiÖn møc ®é an toµn cña c¸c mãn nî. §èi víi DN, khi sö dông nhiÒu nî vay vµ tû suÊt lîi nhuËn cao h¬n tû lÖ l·i vay th× DN ®­îc lîi vµ ng­îc l¹i. Trong thêi kú kinh tÕ suy tho¸i, tû suÊt lîi nhuËn thÊp h¬n tû lÖ l·i vay, DN nµo sö dông nhiÒu nî vay th× sÏ nguy c¬ ph¸ s¶n cao h¬n nhøng DN sö dông Ýt nî vay. Nh­ng trong giai ®o¹n bïng næ kinh tÕ, tû suÊt lîi nhuËn cao h¬n tû lÖ l·i vay, nh÷ng DN sö dông nhiÒu nî vay sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn cao h¬n. §ång thêi khi sö dông nî vay chñ së h÷u chØ ®ãng gãp mét tû lÖ nhá h¬n th× rñi ro tronbg s¶n xuÊt kinh doanh sÏ chñ yÕu do c¸c chñ nî g¸nh chÞu mµ c¸c chñ DN vÉn n¾m quyÒn kiÓm so¸t DN. Bªn c¹nh ®ã, ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh cßn cho chóng ta biÕt hiÖu øng ®ßn bÈy tµi chÝnh trong DN lµ d­¬ng hay ©m. §ßn bÈy tµi chÝnh dïng ®Ó chØ ®é møc ®é nî dµi h¹n mµ DN sö dông trong c¬ cÊu vèn. Cïng mét c¬ cÊu vèn kinh doanh, nÕu DN kh«ng sö dông nî th× rñi ro sÏ ®­îc giµn ®Òu cho nh÷ng ng­êi gãp vèn nh­ng khi sö dông nî , rñi ro sÏ ®­îc chia cho c¸c chñ nî. ViÖc nghiªn cøu møc ®é t¸c ®éng gi÷a “®ßn bÈy tµi chÝnh” vµ “®ßn bÈy ho¹t ®éng” gióp nhµ ph©n tÝch thÊy ®­îc t¸c ®éng cña “®ßn bÈy” cña c¬ cÊu ta× chÝnh tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DN. Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh cung cÊp th«ng tin gióp nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh x¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu vèn, tµi s¶n tèi ­u. C¬ cÊu vèn tèi ­u lµ c¬ cÊu vèn víi chi ohÝ thÊp nhÊt, to¹ hiÖu qu¶ sinh lîi trªn mét ®ång vèn cao nhÊt. C¬ cÊu tµi s¶n tèi ­u lµ c¬ cÊu t¹o ra mét m«i tr­êng cho søc s¶n xuÊt, søc sinh lîi trªn gi¸ trÞ tµi s¶n lµ cao nhÊt. 4.2 Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh. Nh©n tè thø nhÊt lµ rñi ro kinh doanh - ®ã lµ rñi ro cè h÷u trong tµi s¶n cña DN nÕu DN kh«ng sö dông nî. Rñi ro kinh doanh cµng lín, tû lÖ tèi ­u cµng thÊp. Rñi ro kinh doanh ë ®©y ®­îc hiÓu lµ c¸c rñi ro thÞ tr­êng (rñi ro thÞ tr­êng lµ rñi ro cßn l¹i sau khi ®· ®a d¹ng ho¸). Nh©n tè thø hai lµ vÊn ®Ò thuÕ cña DN. Lý do c¬ b¶n cña viÖc sö dông nî lµ l·i suÊt ®­îc tÝnh trong chi phÝ hîp lý, hîp lý, hîp lÖ khi tÝnh thuÕ thu nhËp DN. Nh©n tè quan träng thø ba lµ kh¶ n¨ng linh ho¹t ta× chÝnh hay kh¶ n¨ng t¨ng vèn mét c¸ch hîp lý trong ®iÒu kiÖn cã t¸c ®éng xÊu. Nh­ng ng­êi qu¶n lý tµi chÝnh biÕt r»ng mét sù cung cÊp vèn v÷ng ch¾c lµ cÇn thiÕt cho nh÷ng ho¹t ®éng æn ®Þnh - ®©y lµ sù sèng cßn cho sù thµnh c«ng dµi h¹n. Hä còng biÕt r»ng khi tiÒn tÖ ®­îc th¾t chÆt trong nÒn kinh tÕ hoÆc mét DN ®ang tr¶i qua nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng, nhµ cung cÊp vèn muèn t¨ng c­êng tiÒn cho nh÷ng DN cã B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n v÷ng ch¾c. Nh­ vËy, nhu cÇu vèn t­¬ng lai vµ nh÷ng hËu qu¶ thiÕu vèn cã ¶nh h­ëng quan träng ®Õn môc tiªu c¬ cÊu vèn mµ DN thùc tÕ thiÕt lËp. Bèn nh©n tè trªn quyÕt ®Þnh rÊt lín ®Õn môc tiªu c¬ cÊu vèn, nh­ng tÊt nhiªn ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cã thÓ lµm cho c¬ cÊu vèn thùc tÕ chÖch khái môc tiªu t¹i mét thêi ®iÓm cho tr­íc. 4.3 Mét sè chØ tiªu ¸p dông trong ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh. HÖ sè nµy lµ tû sè gi÷a sè nî trªn tæng tµi s¶n cña DN. 1. HÖ sè nî Tæng nî ph¶i tr¶ = tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n - Tæng sè nî bao gåm toµn bé c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, dµi h¹n t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. C¸c kho¶n nî ng¾n h¹n bao gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n ph¶i tr¶, c¸c ho¸ ®¬n mua hµng ph¶i thanh to¸n, c¸c kho¶n nî l­¬ng, nî thuÕ...C¸c kho¶n nî dµi h¹n lµ c¸c kho¶n nî cã thêi h¹n dµi h¬n mét n¨m nh­ nî vay dµi h¹n, tr¸i phiÕu, tµi s¶n thuª mua... - Tæng tµi s¶n bao gåm tµi s¶n l­u ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh. HÖ sè nµy ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh nghÜa vô cña chñ DN víi c¸c chñ nî trong viÖc gãp vèn. Th«ng th­êng c¸c chñ nî thÝch mét hÖ sè nî võa ph¶i v× hÖ sè nµy cµng thÊp th× kho¶n nî cµng ®­îc b¶o ®¶m trong tr­êng hîp DN bÞ ph¸ s¶n. Trong khi ®ã c¸c chñ së h÷u DN l¹i ­a thÝch mét hÖ sè nî cao v× hä muèn lîi nhuËn gia t¨ng nhanhh mµ vÉn toµn quyÒn kiÓm so¸t DN. Song, nÕu tû lÖ nî qu¸ cao th× DN dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Ngoµi ra, ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh cßn tÝnh ra hÖ sè nî vèn chñ së h÷u. 2. HÖ sè nî Tæng nî ph¶i tr¶ = vèn chñ së h÷u Tæng vèn chñ së h÷u HÖ sè nµy cho ta nhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a nî ph¶i tr¶ vµ vèn chñ së h÷u 3.Kh¶ n¨ng Thu nhËp tr­íc thuÕ vµ l·i = thanh to¸n l·i Chi phÝ ph¶i tr¶ * Chi phÝ tr¶ l·i vay lµ mét kho¶n chi phÝ t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã thÓ tÝnh to¸n tr­íc. Kho¶n tiÒn mµ DN dïng ®Ó chi tr¶ l·i vay lµ thu nhËp tr­íc thuÕ vµ l·i vay. Bëi vËy, chØ tiªu nµy cho biÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i vay b»ng thu nhËp tr­íc thuÕ cña DN. * Thu nhËp tr­íc thuÕ vµ l·i vay ph¶n ¸nh sè tiÒn mµ DN cã thÓ sö dông ®Ó tr¶ l·i vay. NÕu kho¶n tiÒn nµy nhá hay cã gi¸ trÞ ©m, th× DN khã cã thÓ tr¶ ®­îc l·i. MÆt kh¸c tû sè nµy còng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng sinh lêi trªn c¸c kho¶n nî cña DN. Chi phÝ tr¶ l·i bao gåm tiÒn tr¶ cho c¸c kho¶n vay ng©n hµng, tiÒn l·i cña c¸c kho¶n vay trung, dµi h¹n vµ c¸c h×nh thøc vay m­în kh¸c nh­ tr¶ l·i tr¸i phiÕu, tÝn dông thuª mua... 4. HÖ sè c¬ Gi¸ trÞ TSC§ = cÊu TSC§ Tæng tµi s¶n HÖ sè trªn ph¶n ¸nh tû träng tµi s¶n cè ®Þnh trong tæng tµi s¶n vµ t¸c ®éng cña ®ßn bÈy ho¹t ®éng. HÖ sè c¬ Gi¸ trÞ TSC§ = cÊu TSC§ Tæng tµi s¶n HÖ sè trªn ph¶n ¸nh tû träng tµi s¶n l­u ®éng trong tæng tµi s¶n. HÖ sè c¬ cÊu Tæng vèn chñ së h÷u = nguån vèn Tæng nguån ChØ tiªu nµy cho thÊy møc ®é ®éc lËp hay phô thuéc cña DN ®èi víi chñ nî, møc ®é tù tµi trî cña DN ®èi víi tæng sè vèn kinh doanh cña m×nh. HÖ sè nµy cµng lín thÓ hiÖn DN cã nhiÒu vèn tù cã, tÝnh ®éclËp cao víi chñ nî, kh¶ n¨ng an toµn vÒ tr¶ nî cao. Ph©n tÝch c¸c tû sè trªn, rót ra kÕt luËn vÒ t¸c ®éng cña ®ßn bÈy tµi chÝnh ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña DN. 5. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh. 5.1 HiÖu qu¶ kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c nguån nh©n tµi, vËt lùc cña DN ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh kinh doanh víi chi phÝ thÊp nhÊt. HiÖu qu¶ kinh doanh cña DN lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, cã quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh kinh doanh (lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng) nªn DN chØ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh khi viÖc sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh kinh doanh cã hiÖu qu¶. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, cã c¬ së khoa häc hiÖu qu¶ kinh doanh cña DN, cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu phï hîp bao gåm c¸c chØ tiªu tæng qu¸t vµ c¸c chØ tiªu cô thÎe. C¸c chØ tiªu ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc søc s¶n xuÊt, sinh lîi vµ suÊt hao phÝ cña tõng yÕu tè, tõng lo¹i vèn vµ ph¶i thèng nhÊt víi c«ng thøc tÝnh hiÖu qu¶ chung. 1.HiÖu qu¶ KÕt qu¶ ®Çu ra = kinh doanh KÕt qu¶ ®Çu vµo KÕt qu¶ ®Çu ra ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c chØ tiªu nh­: Tæng s¶n l­îng, doanh thu thuÇn, l·i gép, thu nhËp thuÇn...Cßn c¸c yÕu tè ®Çu vµo bao gåm lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng, vèn vay, vèn chñ së h÷u.. ChØ tiªu (1) ph¶n ¸nh søc s¶n xuÊt, søc sinh lîi cña c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ®Çu vµo. HiÖu qu¶ kinh doanh cßn ®­îc ®o b»ng c¸ch nghÞch ®¶o. 2. HiÖu qu¶ KÕt qu¶ ®Çu vµo = kinh doanh KÕt qu¶ ®Çu ra ChØ tiªu (2) ph¶n ¸nh suÊt hao phÝ cña c¸c chØ tiªu ®Çu vµo, nghÜa lµ ®Ó cã mét ®¬n vÞ kÕt qu¶ ®Çu ra th× hao phÝ hÕt mÊy ®¬n vÞ chi phÝ ®Çu vµo. 5.2 Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch. TÝnh ra c¸c chØ tiªu phôc vô cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch, sau ®ã so s¸nh gi÷a kú ph©n tÝch víi kú gèc ( kú kÕ ho¹ch hoÆc thùc tÕ kú tr­íc ). NÕu c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ t¨ng lªn chøng tá hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n t¨ng lªn vµ ng­îc l¹i. Bªn c¹nh ®ã cÇn so s¸nh víi sè liÖu cña c¸c DN kh¸c hoÆc chØ sè trung b×nh ngµnh ( nÕu cã ) ®Ó ®­a ra c¸c kÕt luËn kh¸ch quan nhÊt. 5.3 Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. HiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc tÝnh to¸n b»ng nhiÒu chØ tiªu nh­ng phæ biÕn lµ c¸c chØ tiªu sau. 1.Søc s¶n xuÊt Tæng sè doanh thu thuÇn = TSC§ Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ßng nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ®em l¹i mÊy ®ång doanh thu thuÇn ( hay gÝa trÞ tæng s¶n l­îng ). 2.Søc sinh lîi Lîi nhuËn thuÇn ( hay l·i gép ) = TSC§ Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ChØ tiªu søc sinh lîi TSC§ cho biÕt mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn thuÇn hay l·i gép. 3.SuÊt hao phÝ Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ = TSC§ Doanh thu thuÇn Qua chØ tiªu ta thÊy ®Ó cã mét ®ång doanh thu, lîi nhuËn th× cÇn bao nhiªu ®ång nguyªn gi¸ TSC§. 5.4 Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n l­u ®éng HiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n l­u ®éng ®­îc ph¶n ¸nh qua c¸c chØ tiªu nh­ søc s¶n xuÊt, søc sinh lîi tµi s¶n l­u ®éng. 1.Søc s¶n xuÊt Tæng sè doanh thu thuÇn = TSL§ Gi¸ trÞ TSL§ b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn l­u ®éng lµm ra mÊy ®ång doanh thu thuÇn hay l·i gép trong kú. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vèn l­u ®éng vËn ®éng kh«ng ngõng th­êng xuyªn qua c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ( dù tr÷ - s¶n xuÊt - tiªu thô ). §Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn cho DN, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng, ng­êi ta th­êng sö dông c¸c chØ tiªu sau. 1.Vßng quay Tæng sè doanh thu thuÇn = VL§ VL§ b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt sè VL§ quay ®­îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng, chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng vµ ng­îc l¹i. ChØ tiªu nµy cßn ®­îc gäi lµ hÖ sè lu©n chuyÓn. 2.Thêi gian 1 vßng Thêi gian kú ph©n tÝch = lu©n chuyÓn Sè vßng quay cña VL§ trong kú ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt cho VL§ quay ®­îc mét vßng. Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn cµng lín vµ ng­îc l¹i. Ngoµi hai chØ tiªu trªn, khi ph©n tÝch cßn cã thÓ tÝnh ra chØ tiªu “hÖ sè ®¶m nhiÖm VL§”. HÖ sè nµy cµng nhá chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao, sè vèn tiÕt kiÖm ®­îc cµng nhiÒu. Qua chØ tiªu nµy, ta biÕt ®­îc ®Ó cã mét vßng vèn lu©n chuyÓn th× cÇn mÊy ®ång vèn l­u ®éng. 3.HÖ sè ®¶m VL§ b×nh qu©n = nhiÖm VL§ Tæng sè doanh thu thuÇn C¸ch tÝnh tõng chØ tiªu theo c«ng thøc trªn nh­ sau. - Tæng sè doanh thu thuÇn = Tæng sè doanh thu b¸n hµng - (Tæng sè thuÕ VAT hoÆc thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép + ChiÕt khÊu b¸n hµng + Gi¶m gi¸ hµng b¸n + Doanh thu b¸n hµng bÞ tr¶ l¹i). - Thêi gian kú ph©n tÝch: Theo quy ­íc, ®Ó ®¬n gi¶n trong p©n tÝch th× thêi gian th¸ng lµ 30 ngµy, quý lµ 90 ngµy vµ n¨m lµ 360 ngµy. VL§ b×nh qu©n: §Ó ®¬n gi¶n, quy ®Þnh tÝnh nh­ sau: VL§ b×nh qu©n th¸ng =(VL§ ®Çu th¸ng + VL§ cuèi th¸ng)/2 VL§ b×nh qu©n quý =Céng VL§ b×nh qu©n 3 th¸ng/3 VL§ b×nh qu©n n¨m = Céng VL§ b×nh qu©n 4 quý/4 Tr­êng hîp kh«ng cã sè liÖu ë c¸c th¸ng, cã thÓ tÝnh sè VL§ b×nh qu©n trong kú b»ng c¸ch céng sè VL§ b×nh qu©n ®Çu kú råi chia cho 2. 5.5 Ph©n tÝch kh¶ n¨ng sinh lîi vèn. Lîi nhuËn thùc hiÖn sau mét qu¸ trÝnh kinh doanh lµ mét trong hÖ thèng chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña DN. V× vËy, ngoµi viÖc xem xÐt hiÖu qu¶ kinh doanh d­íi gãc ®é sö dông tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng, khi ph©n tÝch cÇn xem xÐt c¶ hiÖu qu¶ vèn d­íi gãc ®é sinh lîi. §©y lµ mét trong nh÷ng néi dung ph©n tÝch ®­îc nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ tÝn dông quan t©m ®Æc biÖt v× nã g¾n liÒn víi lîi Ých cña hä c¶ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh lîi vèn, nhµ ph©n tÝch cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu sau: 1. HÖ sè sinh Lîi nhuËn sau thuÕ = lîi doanh thu Doanh thu thuÇn Lîi nhuËn sau thuÕ lµ kho¶n lîi nhuËn sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n chi phÝ, nép thuÕ thu nhËp DN. HÖ sè nµy ph¶n ¸nh cø mét ®ång doanh thu thuÇn, th× thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn sau thuÕ. Sù biÕna ®éng cña hÖ sè nµy ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng vÒ hiÖu qu¶ hay ¶nh h­ëng cña c¸c chiÕn l­îc tiªu thô, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. 2. HÖ sè sinh lîi Lîi nhuËn sau thuÕ + TiÒn l·i ph¶i tr¶ = tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n HÖ sè nµy ph¶n ¸nh søc sinh lîi cña c¶ vèn chñ së h÷u vµ vèn ®i vay. HÖ sè nµy thÓ hiÖn tæng qu¸t kh¶ n¨ng t¹o ra lîi nhuËn cña DN. 3.HÖ sè sinh lîi Lîi nhuËn sau thuÕ = vèn chñ së h÷u Tæng vèn chñ së h÷u HÖ sè nµy ®o l­êng møc lîi nhuËn trªn møc ®Çu t­ cña vèn chñ së h÷u DN. C¸c nhµ ®Çu t­ rÊt quan t©m ®Õn chØ sè nµy, bëi ®©y lµ kh¶ n¨ng thu nhËp mµ hä cã thÓ nhËn ®­îc nÕu hé quyÕt ®Þnh ®µu t­ vèn vµo mét DN. Ngoµi ra, mét sè chØ tiªu vÒ ph©n phèi lîi nhuËn còng lµ c«ng cô quan träng trong ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cña DN. ViÖc tÝnh ra vµ so s¸nh víi c¸c n¨m tr­íc còng cho nhµ ph©nt tÝch mét c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh taif chÝnh DN. 6.Tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch 6.1 Mét sè ®¸nh gi¸ chung vÒ ph©n tÝch tû sè. 6.1.1 Ph©n tÝch khuynh h­íng. Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN, chóng ta th­êng cã nh÷ng nhËn ®Þnh lµ chóng “qu¸ cao” hay “qu¸ thÊp”. §Ó ®­a ra nh÷ng nhËn ®Þnh nµy, chóng ta ph¶i dùa trªn c¸c h×nh thøc liªn hÖ cña c¸c tû sè nµy. Bëi vËy cã ba yÕu tè cÇn xem xÐt khi ph©n tÝch tû sè. Khuynh h­íng ph¸t triÓn. So s¸nh víi tû sè cña c¸c DN kh¸c trong cïng ngµnh. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc thï cña DN. Tr­íc hÕt xem xÐt khuynbh h­íng biÕn ®éng qua thêi gian lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tû sè ®ang trë nªn xÊu ®i hay ®ang ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng tèt ®Ñp. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë chç, khi ph©n tÝch c¸c tû sè tµi chÝnh chñ yÕu cña DN cÇn so s¸nh víi gi¸ trÞ cña nh÷ng n¨m tr­íc ®Ó t×m ra khuynh h­íng cña sù ph¸t triÓn. Thø hai, viÖc so s¸nh c¸c chû sè tµi chÝnh cña DN víi c¸c DN kh¸c trong cïng ngµnh vµ c¸c tiªu chuÈn cña ngµnh còng cho ph¸p nhµ ph©n tÝch rót ra nh÷ng nhËn xÐt rÊt cã ý nghÜa cña t×nh h×nh DN trªn thÞ tr­êng, søc m¹nh tµi chÝnh cña DN ®èi víi ®èi thñ c¹nh tranh... Trªn c¬ së ®ã c¸c nhµ qu¶n trÞ ®­a ra c¸c quÕt ®Þnh phï hîp víi kh¶ n¨ng cña DN. Cuèi cïng, tÊt c¶ c¸c DN ®Òu cã c¸c ®Æc thï riªng t¹o ra sù “®éc nhÊt v« nhÞ “ cña chóng. C¸c ®Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn trong ®Çu t­ c«ng nghÖ, rñi ro, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ nhiÌu lÜnh vùc kh¸c. Do ®ã mçi DN cÇn thiÕt lËp mét tiªu chuÈn cho chinhý m×nh, sau khi c¸c yÕu tè nµy ®­îc ®­a vµo xem xÐt. Bëi v×, chuÈn mùc ®Ó ®¸nh gi¸ trong c¸c ngµnh kh¸c nhau lµ kh¸c nhau. 6.1.2 TÝnh ®ång bé khi ph©n tÝch c¸c chû sè tµi chÝnh. MÆc dï mçi tû sè tµi chÝnh ph¶i ®­îc tÝnh to¸n vµ ®¸nh gÝa dùa trªn nh÷ng gi¸ trÞ riªng cña nã. Song viÖc ph©n tÝch c¸c tû sè tµi chÝnh cã hiÖu qu¶ cao nhÊt khi tÊt c¶ c¸c chØ sè cïng ®­îc sö dông ®Ó t¹o ra mét bøc tranh chung, râ rµng vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN. 6.1.3 CÇn thËn träng khi diÔn gi¶i c¸c tû sè tµi chÝnh. Trong thùc tÕ c¸c kho¶n môc cña b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cã thÓ chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín cña c¸ch tÝnh to¸n mang nÆng tÝnh h×nh thøc. C¸ch tÝnh to¸n nµy cã thÓ che ®Ëy c¸c gi¸ trÞ thùc cña c¸c tû sè tµi chÝnh. Mét trë ng¹i kh¸c g©y c¶n trë cho viÖc thùc hiÖn chÝnh x¸c c¸c chØ sè tµi chÝnh lµ sù kh¸c biÖt gi¸ trÞ theo sæ s¸ch kÕ to¸n vµ thÞ gi¸ cña c¸c läai tµi s¶n. CÇn ph¶i hÕt søc cÈn thËn víi nh÷ng kh¸c biÖt nµy vµ ph¶i so s¸nh c¸c kÕt qu¶ cña c¸c tû sè c¶ vÌe mÆt thêi gian vµ víi c¶ c¸c DN kh¸c trong cïng ngµnh. Gi¸ trÞ trung b×nh ngµnh vµ sù ph©n bæ cña tû sè tµi chÝnh còng lµ mét tiªu chuÈn ®Ó kh¶o s¸t, ngay c¶ trong tr­êng hîp sù tÝnh to¸n thùc sù kh¸ch quan vµ kh«ng cã sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ theo sæ s¸ch vµ thÞ gi¸. C¸c gi¸ trÞ cña ngµnh kh«ng ®­îc coi lµ nh÷ng gi¸ trÞ mµ DN ph¶i cè g¾ng ®¹t tíi. Mçi DN cã ®Æc ®iÓm riªng vÒ c¬ cÊu ®Çu t­, c«ng nghÖ, chÊt l­îng s¶n phÈm, c«ng chóng ®Çu t­... vµ kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ kú väng cña c¸c tû sè. Bëi vËy, kh«ng cã g× lµ sai lÇm khi DN thùc hiÖn mét chiÕn l­îc b¸n hµng víi gi¸ thÊp vµ thu lîi nhuËn trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm thÊp ®Ó ®¹t ®­îc møc doanh thu thuÇn cao. Do ®ã, tØnh h×nh tµi chÝnh m¹nh kh«ng nhÊt thiÕt DN ph¶i ®¹t “trªn trung b×nh” ®èi víi tÊt c¶ c¸c tû sè. Nh÷ng quan niÖm thËn träng nµy kh«ng cã nghÜa lµ sù so s¸nh c¸c tû sè lµ kh«ng cã ý nghÜa, mµ lµ ph¶i cã nh÷ng tiªu chuÈn cô thÓ cho ngµnh ®Ó lµm chuÈn mùc chung trong ngµnh. Tãm l¹i, khi thiÕt lËp ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan, c¸c chØ sè t×a chÝnh sÏ lµ ng­êi d·n ®­êng cho c¸c nhµ qu¶n trÞ nhËn ®Þnh vÒ khuynh h­íng t­¬ng lai cña DN. 6.2 Tæng hîp vµ ®¸nh gi¸. Trong c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh DN, viÖc nghiªn cøu cã tÝnh chÊt tæng hîp nh÷ng ®Æc tr­ng tµi chÝnh cña mét ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh cho phÐp ®µnh gi¸ ®Æc thï tµi chÝnh DN c¸ biÖt trong ngµnh s¶n xuÊt ®ã. RÊt tiÕc ë n­íc ta, trong giai ®o¹n nµy ch­a cã c¬ quan nµo ®øng ra lµm dÞch vô th«ng tin theo ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ vËy, mµ míi chØ tËp trung trong khu vùc kinh tÕ quèc doanh (qua Côc thuÕ, Côc qu¶n lý vèn, Côc thèng kª). MÆc dÇu vËy, viÖc häc hái kinh nghiÖm cña c¸c n­íc kh¸c khi ®iÒu kiÖn cho phÐp còng lµ cÇn thiÕt vµ bæ Ých. Sau khi ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tµi chÝnh chñ yÕu, nhµ ph©n tÝch tiÕn hµnh lùa chän vµ s¾p xÕp c¸c chØ tiªu lËp b¶ng ®Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸ tuú theo gãc ®é cña nhµ nghiªn cøu. * §èi víi chñ DN, nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh DN tÝnh ra c¸c chØ tiªu vµ lËp b¶ng ph©n tÝch nh­ sau: B¶ng 05: B¶ng tæng hîp ph©n tÝch. Stt ChØ tiªu N¨m n N¨m n+1 N¨m n+2 Sè liÖu TB Ngµnh 1. Nhãm chØ tiªu vÒ luång tiÒn ....................... 2. Nhãm chØ tiªu vÒ thanh to¸n ....................... 3. Nhãm chØ tiªu vÒ c¬ cÊu TC ........................ 4. Nhãm chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ SX .................... Tæng hîp * §èi víi c¸c nhµ tµi trî cho vay DN, c¸c chØ tiªu chñ yÕu ®­îc lùa chän vµ lËp b¶ng ph©n tÝch nh­ sau. B¶ng 07: B¶ng tæng hîp ph©n tÝch. Stt ChØ tiªu N¨m n N¨m n+1 Sè liÖu TB ngµnh Cho ®iÓm tÝn dông 1. HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n 2. HÖ sè thanh to¸n nhanh 3. HÖ sè thanh to¸n tøc thêi 4. HÖ sè nî tæng tµi s¶n 5. HÖ sè vèn cæ phµn 6. HÖ sè thanh to¸n l·i vay 7. HÖ sè sö dông tæng tµi s¶n 8. HÖ sè sinh lîi tæng ta× s¶n III. Sö dông kÕt qu¶ trong ph©n tÝch ®èi víi nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh C«ng t¸c ho¹ch ®Þnh trong kinh doanh cã thÓ chia lµm ba cÊp. CÊp thø nhÊt, ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc dµi h¹n – bao chïm lªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh doanh nh­: chiÕn l­îc kinh doanh, s¶n xuÊt, marketting... CÊp thø hai, ho¹ch ®Þnh chiÕn thuËt: lµ viÖc ®Ò ra nh÷ng kÕ ho¹ch trung vµ ng¾n h¹n ( tõ mét vµi tuÇn ®Õn 5 n¨m) xuÊt ph¸t tõ kÕ ho¹ch chiÕn l­îc. CÊp thø ba, ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh cho c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy. Nh­ phÇn trªn ®· ®Ò cËp, ph©n tÝch tµi chÝnh lµ träng t©m cña c¶ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc vµ ho¹ch ®Þnh chiÕn thuËt nh­ng g¨ns víi c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh hµng ngµy h¬n. Bëi vËy, trong phÇn nµy chØ tËp trung xem xÐt vÒ ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh trung vµ ng¾n h¹n. 1. Dù b¸o doanh thu. Doanh thu b¸n hµng lµ khëi ®Çu cña hÇu hÕt c¸c dù b¸o tµi chÝnh. Cã nhiÒu biÕn sè kh¸c nhau ®­îc dù kiÕn thÓ hiÖn trong mèi liªn hÖ víi møc doanh thu b¸n hµng ­¬cs tÝnh. Do ®ã, tÝnh chÝnh x¸c cña dù baã tæng thÓ phô thuéc rÊt lín vµo sù chÝnh x¸c cña møc doanh sè b¸n ­íc tÝnh. Trong ho¹ch ®Þnh cã kh¸ nhiÒu ph­¬ng ph¸p dù b¸o ®· ®­îc s¸ng t¹o ra, sö dông nh÷ng kü n¨ng kh¸ tinh vi hoÆc ®¸nh gi¸ theo trùc gi¸c cña ng­êi lµm dù b¸o. TÊt c¶ nh÷ng ph­¬ng ph¸p nµy ®Òu cã nh÷ng mÆt m¹nh mÆt yÕu riªng vµ chóng th­êng cã nh÷ng kh¸c biÖt rÊt lín c¶ vÒ chi phÝ vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh. 1.1 Ph­¬ng ph¸p dù b¸o b×nh qu©n di ®éng. Khi muèn dù b¸o doanh sè cña c¸c kú tiÕp theo, chóng ta cã thÓ sö dông sè liÖu cña c¸c kú qu¸ khø gÇn nhÊt ®Ó dù b¸o. §Ó t¨ng tÝnh kh¸ch quan vµ lo¹i bá nh÷ng sè liÖu kh«ng cÇn thiÕt, sè liÖu xa thêi ®iÓm dù b¸o. Cø sau mçi kú chóng ta thªm vµo tiÕp sau mét sè liÖu cña kú tiÕp theo vµ lo¹i bá mét sè liÖu cña kú qu¸ khø. 1.2 Ph­¬ng ph¸p dù b¸o san b»ng sè mò gi¶n ®¬n. Trong ph­¬ng ph¸p dù b¸o b×nh qu©n di ®éng kh«nh cã träng sè øng víi mçi ®iÓm d÷ liÖu. Do ®ã ®Ó t¨ng tÝnh chÝnh x¸c, chóng ta cã thÓ sö dông träng sè trong tÝnh to¸n víi nguyªn t¾c lµ chän gi¸ trÞ träng sè cµng gÇn thêi ®iÓm dù b¸o th× gi¸ trÞ träng sè cµng lín vµ ng­îc l¹i. 1.3 Ph­¬ng ph¸p Brown. Ph­¬ng ph¸p nµy sö dông ph­¬ng ph¸p san b»ng sè mò víi sù thõa nhËn khuynh h­íng ®i lªn cña d÷ liÖu. 1.4 Ph­¬ng ph¸p Holt: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông cho c¶ x¸c lËp d÷ liÖu vµ ®é nghiªng cña khuynh h­íng. TÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p trªn ®Òu dùa trªn c¬ së to¸n häc , cã thÓ ®­îc tÝnh to¸n nhanh chãng vµ dÔ dµng b»ng phÇn mÒm vi tÝnh excell. 2. Dù ®o¸n nhu cÇu ng©n quü. Dù ®o¸n nhu cÇu ng©n quü lµ mét bé phËn cña tµi chÝnh ng¾n h¹n. Tµi chÝnh ng¾n h¹n lµ nh÷ng vÊn ®Ò tµi chÝnh ph¸t sinh hµng ngµy, hµng tuÇn, hµng th¸ng, vµ nãi chung lµ nh÷ng vÊn ®Ò tµi chÝnh ph¸t sinh trong vßng 1 n¨m. Do vËy, ph©n tÝch tµi chÝnh lµ c¬ së ®Ó ®­a ra c¸ch thøc lµm thÕ nµo ®Ó bè trÝ ®­îc mét l­îng vèn l­u ®éng hîp lý, võa ®¸p øng ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh l¹i võa ®¶m b¶o cho viÖc sö dông vèn l­u ®éng mét c¸ch tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶. Dù kiÕn tiÒn mÆt: NhiÖm vô cña c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh trong c¸c DN lµ ph¶i ®¶m b¶o vµ dù to¸n ®­îc c¸c nguån vµ viÖc sö dông c¸c nguån tiÒn mÆt. ViÖc dù ®o¸n nµy nh»m hai môc ®Ých. Thø nhÊt, viÖc dù ®o¸n chØ cho nhµ tµi chÝnh vÒ nhu cÇu tiÒn mÆt trong t­¬ng lai. Thø hai, nã ®­a ra kh¶ n¨ng vÒ tiÒn sÏ thu ®­îc ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu trªn. Cã nhiÒu cachs kh¸c nhau ®Ó dù kiÕn tiÒn mÆt. Trong c¸c c«ng ty lín th­êng sö dông c¸c ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh ®Ó dù ®o¸n. Trong c¸c DN võa vµ nhá, dù kiÕn tiÒn mÆt theo c¸ch kh¸c. §ã lµ lËp b¶ng dù kiÕn thu chi tiÒn mÆt tõng quý trong n¨m vµ tõng th¸ng trong quý. B¶ng 07: B¶ng dù kiÕn tiÒn mÆt trong DN. ChØ tiªu Quý1 Quý 2 Quý 3 Quý 4 I.C¸c nguån tiÒn mÆt 1. Nguån tiÒn thu tõ b¸n hµng 2. Tõ c¸c nguån kh¸c Tæng c¸c nguån II. Sö dông tiÒn mÆt 1. Thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ 2. TiÒn l­¬ng vµ chi kh¸c 3. Chi ®Çu t­ c¬ b¶n 4. ThuÕ, lîi tøc vµ tr¶ l·i cæ phÇn Tæng sè sö dông tiÒn mÆt III. C¸c nguån trõ ®i sö dông nguån 1. TiÒn mÆt ë ®Çu quý 2. Sù thay ®æi vÒ c©n ®èi tiÒn mÆt (Nguån trõ ®i sö dông nguån) 3. TiÒn mÆt cuèi quý IV. L­îng tiÒn ho¹t ®éng tèi ­u V. Nhu cÇu tµi trî ng¾n h¹n céng dån Dùa vµo b¶ng tÝnh to¸n trªn, nhµ ph©n tÝch cã thÓ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh nh­ vay ng©n hµng theo h¹n møc tÝn dông, tr× ho·n c¸c kho¶n tr¶ tiÒn... ®Ó phï hîp víi c¸c quyÕt ®Þnh c©n ®èi ng©n quü. 3. Dù b¸o t×nh h×nh tµi chÝnh. Dù b¸o t×nh h×nh tµi chÝnh lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt ®Ó kÕ ho¹ch ho¸ tµi chÝnh ng¾n h¹n cã hiÖu qu¶. Thay cho viÖc ph¸n quyÕt, c¸c dù b¸o ®­îc dùa vµo c¸c nguån d÷ liÖu vµ c¸c ph­¬ng ph¸p dù b¸o kh¸c nhau. Nh­ng nh×n chung, chñ yÕu vÉn sö dông c¸c m« h×nh kinh tÕ l­îng, c¸c tÝnh to¸n qua l¹i cña c¸c biÕn sè kinh tÕ. Trong c¸c tr­êng hîp kh¸c, nhµ dù b¸o tµi chÝnh cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª trong viÖc ph©n t9Ých vµ dù tÝnh cacs chuçi thêi gian. Néi dung dù kiÕn bao gåm: Ph©n tÝch c¸c lùa chän vÒ tµi trî vµ ®Çu t­ cña DN. Dù tÝnh c¸c hiÖu øng t­¬ng lai cña cña c¸c quyÕt ®Þnh hiÖn t¹i. QuyÕt ®Þnh thùc hiÖn ph­¬ng ¸n nµo. So s¸nh c¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ c¸c môc tiªu lËp ra ban ®Çu. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, cÇn ph¶i sö dông c¸c nhãm chØ tiªu tµi chÝnh ®Æc tr­ng cña DN trong qu¸ khø ®Ó lµm c¨n cø, c¬ së khoa häc cho viÖc x©y dùng mét hÖ thèng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh dù kiÕn. C¸c dù b¸o tæng hîp cã tÝnh nhÊt qu¸n vÒ doanh thu, luång tiÒn, thu nhËp vµ c¸c dù b¸o kh¸c lµ rÊt phøc t¹p vµ tèn nhiÒu thêi gian. Tuy nhiªn, nhiÒu tÝnh to¸n cÇn thiÕt cã thÓ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tù ®éng bëi m« h×nh kÕ ho¹ch. B»ng c¸ch ®ã, s¶n phÈm cña nhµ ph©n ticdhs tµi chÝnh trong ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh sÏ lµ mét hÖ thèng c¸c b¶ng c©n ®èi tµi s¶n, d¸o c¸o thu nhËp vµ b¸o c¸o luång tiÒn dù tÝnh. Sè liÖu trong dù b¸o cã thÓ lµ con sè trung gian nµo ®ã gi÷a sè dù b¸o thùc vµ sè thùc tÕ kú väng ®¹t tíi. PhÇn thø hai Ph©n tÝch tµi chÝnh t¹i C«ng ty Tho¸t N­íc Hµ Néi. I. §Æc ®iÓm cña C«ng ty ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ph©n tÝch tµi chÝnh 1.1.Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty Tho¸t n­íc Hµ néi. C«ng ty tho¸t n­íc Hµ Néi mµ tiÒn th©n lµ XÝ nghiÖp Tho¸t n­íc ra ®êi ngµy 28/3/1973 víi 60 ng­êi do ®ång chÝ NguyÔn C«ng To¹i quyÒn Gi¸m ®èc XN, cïng víi c¸c c«ng cô lao ®éng hoµn toµn thñ c«ng, nhµ x­ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ hÇu nh­ kh«ng cã g×. Sau mét thêi gian nç lùc phÊn ®Êu cña toµn thÓ CBCNV ®· ph¸t triÓn thµnh C«ng ty Tho¸t n­íc Hµ Néi ngµy 30/5/1991 vµ ®· trë thµnh DNNN theo quyÕt ®Þnh 171/Q§-UB ngµy 16/1/1993 cña UBND thµnh phè Hµ néi.®Õn nay ®· ph¸t triÓn thµnh DNNN h¹ng 1, cã 5 XÝ nghiÖp trùc thuéc, víi 1.500 CBCNV vµ mét c¬ ng¬i v¨n phßng C«ng ty khang trang ®¸p øng nhu cÇu lµm viÖc vµ tiÕp chuyªn gia n­íc ngoµi, cã m¸y mãc trang thiÕt bÞ chuyªn dïng. Víi sù nç lùc phÊn ®Êu, nhiÖt t×nh, yªu nghÒ cña toµn thÓ CBCNV, d­íi sù chØ ®¹o s¸ng suét vµ thèng nhÊt hµnh ®éng, trªn d­íi mét lßng cña §¶ng uû, BG§ sau 26 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Õn nay: §· ®­a C«ng ty ph¸t triÓn thªm mét b­íc v÷ng ch¾c trong viÖc chuyÓn ®æi m« h×nh qu¶n lý nh»m v­¬n dµi, v­¬n réng, ®i vµo chiÒu s©u tiÕn tíi hoµn thiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt, thùc hiÖn dÇn viÖc hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ, thay lao ®éng thñ c«ng nÆng nhäc, ®éc h¹i b»ng m¸y mãc hiÖn ®¹i chuyªn dïng,thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng tho¸t n­íc Thµnh phè ®¸p øng viÖc më réng ®i¹ bµn Thµnh phè víi môc tiªu “Cèng th«ng, s«ng tho¸ng” nh»m h¹n chÐ c¸c ®iÓm óng ngËp trªn ®Þa bµn toµn thµnh phè, gãp phÇn cho Thñ ®« xanh s¹ch. Lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ ®i ®µu trong viÖc triÓn khai bé luËt lao ®éng, ký Tho¶ ­íc Lao ®éng tËp thÓ, söa ®æi quy chÕ néi bé, ký l¹i Hîp ®«ng lao ®éng, lµm Sæ Lao ®éng vµ Sæ B¶o hiÓm x·héi cho ng­êi lao ®éng theo LuËt ®­îc Bé Lao §éng vµ Së Lao ®éng ®¸nh gi¸ lµ ®¬n vÞ triÓn khai nghiªm t._.