Một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng ngoại thương Đồng Nai

1 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU. 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÅ TAØI. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc, vieäc môû cöûa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá phaùt trieån ñaát nöôùc trôû thaønh ñieàu kieän baét buoäc cho neàn kinh teá cuûa Vieät Nam. Quaù trình ñoåi môùi neàn kinh teá ñoøi hoûi heä thoáng ngaân haøng phaûi thay ñoåi cho phuø hôïp, vì noù ñöôïc xem nhö heä thaàn cuûa caû neàn kinh teá. Heä thoáng ngaân haøng hoaït ñoäng thoâng suoát, laønh maïnh seõ laø tieàn ñeà cho caùc nguoàn taøi chính luaân chuyeån, phaân boå vaø söû duïng hieäu quaû, kích thích cho söï taêng tröôûng kinh teá. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp noùi chung vaø ngaân haøng noùi rieâng khoâng nhöõng ñoøi hoûi söï caïnh tranh khoác lieät, maø coøn phaûi ñoái maët vôùi nhieàu loaïi ruûi ro vôùi muoân hình muoân veõ, phöùc taïp vaø khoù nhaän bieát. Ruûi ro trong kinh doanh cuûa ngaân haøng ñang ñöôïc caùc nhaø quaûn lyù quan taâm heát söùc ñaëc bieät vì noù coù phaûn öùng daây chuyeàn, laây lan vaø ngaøy caøng coù bieåu hieän phöùc taïp. Söï yeáu keùm cuûa ngaân haøng coù aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán toaøn boä ñôøi soáng kinh teá – chính trò - xaõ hoäi cuûa moät quoác gia vaø coù theå lan roäng sang nöôùc khaùc. Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, moãi ngaân haøng ñeàu ñaõ vaø ñang xaây döïng cho mình chieán löôïc caïnh tranh nhaèm giöõ vöõng vaø môû roäng thò phaàn, trong ñoù, caùc ngaân haøng ñeàu raát quan taâm ñeán hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro nhaèm muïc tieâu giaûm thieåu toái ña toån thaát coù theå xaûy ra trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Vôùi suy nghó treân vaø hy voïng ñoùng goùp cho söï nghieäp ñoåi môùi vaø phaùt trieån cuûa NHNT Ñoàng Nai, toâi ñaõ maïnh daïn tieán haønh nghieân cöùu ñeà taøi “Moät soá giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi NHNT Ñoàng Nai”, laøm luaän vaên toát nghieäp cao hoïc kinh teá ngaønh Quaûn trò kinh doanh. 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU. Ñeà taøi nghieân cöùu giaûi quyeát 3 vaán ñeà cô baûn sau: 2 (1) Laøm saùng toû moät soá khaùi nieäm cô baûn veà hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi vaø cô sôû lyù luaän veà hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa ngaân haøng trong neàn kinh teá thò tröôøng. (2) Phaân tích tình hình hoaït ñoäng kinh doanh vaø hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi NHNT Ñoàng nai, töø ñoù ñöa ra nhöõng maët tích cöïc cuõng nhö nhöõng maët haïn cheá cuûa hoaït ñoäng quaûn trò naøy. (3) Ñònh höôùng hoïat ñoäng kinh doanh vaø ñeà ra moät soá giaûi phaùp nhaèm haïn cheá vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng ruûi ro tín duïng cuûa NHNT Ñoàng Nai, phuïc vuï moät caùch toát nhaát cho yeâu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá – xaõ hoäi. 3. ÑOÁI TÖÔÏNG, PHAÏM VI VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU. (1) Ñoái töôïng nghieân cöùu: NHNT Ñoàng Nai. (2) Phaïm vi nghieân cöùu: Caùc hoïat ñoäng kinh doanh cuûa NHNT Ñoàng Nai vaø moät soá ngaân haøng khaùc ñoùng treân ñòa baøn Ñoàng Nai. (3) Phöông phaùp nghieân cöùu: Söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng keát hôïp vôùi phöông phaùp nghieân cöùu thoáng keâ, so saùnh, phaân tích…ñi töø cô sôû lyù thuyeát ñeán thöïc tieãn nhaèm giaûi quyeát vaø laøm saùng toû muïc ñích ñaët ra trong luaän vaên. 4. KEÁT CAÁU LUAÄN VAÊN. Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø phaàn keát luaän, luaän vaên naøy chia laøm 3 chöông, cuï theå: 3 - Chöông I: Cô sôû lyù luaän veà quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHNT. - Chöông II: Thöïc traïng tình hình coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa NHNT ÑN. - Chöông III: Moät soá giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi NHNT Ñoàng Nai. 4 DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT. Kyù hieäu Noäi dung NH Ngaân Haøng NHNN Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc NHQD Ngaân Haøng Quoác Doanh TCTD Toå Chöùc Tín Duïng. NHTM Ngaân Haøng Thöông Maïi NHNT Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông NHNT VN Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam. NHNT TW Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Trung Öông Vietcombank Bank for foreign Trade of Viet Nam VCB Bank for foreign Trade of Viet Nam TNHH Traùch nhieäm höûu haïn. XHCN Xaõ Hoäi Chuû Nghóa CNXH Chuû Nghóa Xaõ Hoäi KT-XH Kinh Teá – Xaõ Hoäi TCKT Toå Chöùc Kinh Teá TCTD Toå Chöùc Tín Duïng QLTD Quaûn Lyù Tín Duïng DN Doanh Nghieäp DNNN Doanh Nghieäp Nhaø Nöôùc CBTD Caùn Boä Tín Duïng CP Coå Phaàn KH Khaùch Haøng VCSH Voán Chuû Sôû höõu 5 EAD Toång dö nôï cuûa khaùch haøng taïi thôøi ñieåm khaùch haøng khoâng traû ñöôc nôï (Exposuse at Default) PD Xaùc suaát khoâng traû nôï (Probability of Default). EAD Toång dö nôï cuûa khaùch haøng taïi thôøi ñieåm khaùch haøng khoâng traû ñöôc nôï (Exposuse At Default). LGD Tyû troïng toån thaát öôùc tính (Loss Given Default). 6 CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG CUÛA NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG. 1.1. Khaùi nieäm, chöùc naêng vaø vai troø cuûa Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông. 1.1.1 Khaùi nieäm veà Ngaân haøng ngoaïi thuông (NHNT). NHNT laø moät ñònh cheá taøi chính khoâng theå thieáu vaø gaén lieàn vôùi ñôøi soáng KT-XH cuûa quoác gia, laø moät doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh gioáng nhö caùc doanh nghieäp khaùc trong neàn kinh teá thò tröôøng. Tuy nhieân, hoaït ñoäng kinh doanh cuaû NHNT mang tính ñaëc thuø vaø coù tính chaát rieâng bieät, phi vaät chaát. NHNT thu huùt caùc nguoàn voán nhaøn roãi vôùi thôøi haïn vaø qui moâ khaùc nhau trong neàn kinh teá ñeå cung öùng trôû laïi cho hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá. Hoaït ñoäng cuûa NHNT bao goàm vieäc thu huùt caùc yeáu toá ñaàu vaøo, taïo ra caùc saûn phaåm dòch vuï cung öùng cho xaõ hoäi nhö: huy ñoäng voán, cho vay voán, tö vaán taøi chính, laøm dòch vuï…. Vì laø moät doanh nghieäp, neân NHNT cuõng coù nghóa vuï vaø quyeàn lôïi trong cuøng moâi tröôøng hoaït ñoäng tröôùc phaùp luaät nhö lôïi nhuaän, trích laäp caùc quó, noäp thueá cho nhaø nöôùc….vaø cuõng tìm caùch toái ña hoùa lôïi nhuaän, vôùi saûn phaåm laø tieàn, moät loaïi haøng hoùa ñaëc bieät, neân NHNT phaûi ñöôïc quaûn lyù moät caùch chaët cheõ nhaèm phaùt huy toát vai troø laø coâng cuï giuùp nhaø nöôùc hoaïch ñònh ra caùc chính saùch quaûn lyù neàn kinh teá. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNT coù nhöõng neùt ñaëc tröng rieâng nhö: Thöù nhaát: Saûn phaåm haøng hoùa mang tính xaõ hoäi hoùa cao, coù tính luu chuyeån nhanh vaø ñöôïc kieåm soaùt löu haønh coù giôùi haïn veà soá löôïng. Thöù hai: Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNT döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû, phuï thuoäc raát nhieàu vaøo söï tín nhieäm, khaùch haøng raát ña daïng vaø coù theå vöøa laø ngöôøi cung caáp ñaàu vaøo nhöng cuõng laø ngöôøi söû duïng caùc saûn phaåm. 7 Thöù ba: Coâng ngheä cuûa NHNT laø coâng ngheä ñaëc bieät, noù bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn caùc ñoàng tieàn nhaèm dung hoøa yù chí cuûa khaùch haøng. Beân caïnh ñoù, caàn ñöôïc öùng duïng nhöõng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät nhaèm taïo ra caùc saûn phaåm thích öùng vôùi thò tröôøng. Thöù tö: Hoaït ñoäng khoâng chæ boù heïp ôû moät quoác gia maø mang tính quoác teá, neân chòu aûnh höôûng theo nhöõng chuyeån bieán cuûa neàn kinh teá theá giôùi. Thöù naêm: NHNT laø moät phaàn cuûa trung taâm bieán ñoåi vaø tieáp nhaän ruûi ro trong neàn kinh teá. Do ñoù noù phaûi ñöôïc kieåm soaùt moät caùch chaët cheõ vaø ñöôïc ñieàu chænh thoâng qua nhöõng chính saùch, vaên baûn phaùp qui cuûa Nhaø Nöôùc. 1.1.2 Baûn chaát cuûa NHNT. NHNT laø moät loaïi hình doanh nghieäp ñaëc bieät kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä, tín duïng vaø cung caáp caùc dòch vuï tieàn teä vôùi nhieäm vuï caên baûn laø nhaän tieàn göûi vaø söû duïng tieàn göûi ñoù ñeå cho vay nhaèm tìm kieám lôïi nhuaän treân cô sôû söï cheânh leäch laõi suaát. Ngaøy nay, vôùi nhöõng yeâu caàu heát söùc phong phuù vaø ña daïng töø phía khaùch haøng cuøng vôùi söï hoã trôï cuûa coâng ngheä thoâng tin, NHNT ñaõ cung caáp theâm nhieàu dòch vuï khaùc nhö: taøi trôï thöông maïi quoác teá vaø trong nöôùc, mua baùn ngoaïi teä, cung caáp caùc dòch vuï chuyeån tieàn… 1.1.3 Chöùc naêng cuûa NHNT. 1.1.3.1 Chöùc naêng trung gian tín duïng: NHNT ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc luaân chuyeån taøi saûn (voán) trong toøan boä neàn kinh teá, nhöõng khoaûn tieát kieäm tröïc tieáp döôùi daïng cho vay tröïc tieáp, ñaàu tö chöùng khoaùn vaøo caùc coâng ty, chöùng khoaùn cuûa chính phuû…tuy nhieân, luoàng voán chuyeån döôùi daïng naøy raát haïn cheá. Nhu caàu voán huy ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp, Chính Phuû laø vôùi khoái löôïng lôùn vaø daøi haïn nhaèm phuïc vuï nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån. Do ñoù hình thaønh moät trung gian taøi chính ñeå taïo ñieàu kieän cho caùc luoàng cung caàu voán gaëp nhau. Caùc trung gian taøi chính taïo ra 2 thò tröôøng 8 khaùc bieät (sô caáp vaø thöù caáp) thoâng qua 2 hoaït ñoäng: moät laø NHNT huy ñoäng voán döôùi hình thöùc phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi (chöùng khoaùn thöù caáp), nhö vaäy seõ haáp daãn nguoàn ñaàu tö nhieàu hôn so vôùi chöùng khoaùn cuûa coâng ty hoaëc cuûa chính phuû phaùt haønh tröïc tieáp. Hai laø NHNT tieán haønh ñaàu tö baèng caùch cho vay hoaëc mua chöùng khoaùn (thò tröôøng sô caáp) ñeå tìm kieám lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng naøy nhôø vieäc xöû lyù toát hôn caùc thaønh phaàn khaùc vaø giaûm ñaùng keå caùc loaïi chi phí: ñieàu tra, quan saùt khaùch haøng, luaân chuyeån voán, chi phí thanh khoaûn vaø ruûi ro bieán ñoäng tyû giaù maø nhöõng nhaø ñaàu tö rieâng leû khoâng theå laøm ñöôïc. 1.1.3.2 Chöùc naêng trung gian thanh toùan: NHNT cung caáp caùc dòch vuï thanh toaùn cho khaùch haøng nhö: chöùng khoaùn, phaùt haønh sec, chuyeån tieàn trong vaø ngoaøi nöôùc, theû tín duïng,… 1.1.3.3 Chöùc naêng taïo tieàn: Treân cô sôû nhaän tieàn kyù thaùc cuûa khaùch haøng, NHNT taïo ra khaû naêng cho vay soá tieàn ñoù, töùc laø taïo ra “buùt teä” vaø cöù tieáp tuïc nhö theá nhöõng “buùt teä” khaùc ñöôïc taïo ra hình thaønh neân moät caáp soá nhaân tieàn göûi taïi NHNT…… 1.1.3.4 Moái giôùi, tö vaán taøi chính vaø ñaàu tö: NHNT coù ñieàu kieän thuaän lôïi trong vieäc ñieàu tra, khaûo saùt, thu thaäp thoâng tin khaùch haøng, thò tröôøng, thieát laäp moái quan heä roäng khaép vôùi caùc doanh nghieäp. Chính vì vaäy, noù coù öu theá trong vieäc cung caáp caùc dòch vuï veà tö vaán taøi chính ñaàu tö, thanh toaùn quoác teá… 1.1.4 Vai troø cuûa NHNT 1.1.4.1 Vai troø thöïc thi chính saùch tieàn teä: Chính saùch tieàn teä xuaát phaùt töø Ngaân Haøng Trung Öông thoâng qua caùc coâng cuï nhö laõi suaát, döï tröõ baét buoäc, taùi chieát khaáu, thò tröôøng môû, haïn möùc tín duïng…taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán NHNT vaø chuyeån ñeán khu vöïc phi ngaân haøng cuõng 9 nhö ñeán neàn kinh teá, ñoàng thôøi tieáp nhaän caùc phaûn hoài ñeå Chính Phuû vaø NHTW coù chính saùch ñieàu tieát phuø hôïp vôùi töøng tình hình cuï theå. 1.1.4.2 Vai troø goùp phaàn ñieàu tieát vó moâ: Thoâng qua nhöõng thoâng tin do NHNT cung caáp, NHTW hoaïch ñònh chieán löôïc vaø soaïn thaûo chính saùch tieàn teä nhaèm phaân boå caùc nguoàn löïc phuïc vuï cho nhu caàu phaùt trieån neàn kinh teá. Tuy nhieân, NHTW khoâng tröïc tieáp giao dòch vôùi coâng chuùng thoâng qua heä thoáng taøi chính trung gian, trong ñoù coù NHNT. Do vaäy, baèng nghieäp vuï taïo tieàn gaén lieàn vôùi coâng cuï quaûn lyù vó moâ cuûa NHTW, trong khi thöïc hieän hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình, NHNT ñaõ goùp phaàn vaøo hoaït ñoäng ñieàu tieát vó moâ thoâng qua chính saùch tieàn teä cuûa NHTW. 1.2. Moät soá nghieäp vuï kinh doanh chuû yeáu cuûa Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông. 1.2.1 Hoïat ñoäng noäi baûng 1.2.1.1 Nghieäp vuï taïo voán (tieâu saûn): Laø nghieäp vuï hình thaønh neân nguoàn voán hoaït ñoäng cho ngaân haøng ñöôïc theå hieän beân taøi saûn nôï treân baûng toång keát taøi saûn cuûa NHNT . Trong ñoù goàm: a) Voán huy ñoäng: Laø phöông tieän tieàn teä maø NHNT thu nhaän töø neàn kinh teá thoâng qua nghieäp vuï kyù thaùc vaø nghieäp vuï khaùc ñeå laøm voán kinh doanh. Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa nghieäp vuï naøy laø NHNT chæ ñöôïc söû duïng noù trong moät thôøi gian nhaát ñònh coøn quyeàn söû duïng noù vaãn thuoäc veà ngöôøi kyù thaùc. Coù theå chia voán huy ñoäng thaønh caùc loaïi: tieàn göûi khoâng kyø haïn, tieàn göûi coù kyø haïn, tieàn göûi tieát kieäm, nguoàn voán huy ñoäng khaùc nhö phaùt haønh traùi phieáu, kyø phieáu, chöùng chæ tieàn göûi,… b) Voán vay: NHNT coù theå vay möôïn treân thò tröôøng tieàn teä ngaén haïn hoaëc taïi ngaân haøng nhaø nöôùc nhaèm buø ñaép cho söï thieáu huït taïm thôøi giaûi quyeát kòp thôøi caùc khoù khaên veà taøi chính. Ñaëc bieät coù moät soá ngaân haøng coù uy tín coù theå vay ñöôïc töø caùc toå chính taøi chính nöôùc ngoaøi. 10 c) Voán tieáp nhaän, uyû thaùc, caùc nguoàn voán khaùc: Laø nhöõng nguoàn voán maø NHNT nhaän uyû thaùc töø caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc, töø ngaân saùch nhaø nöôùc ñeå caáp tín duïng trung haïn, daøi haïn ñeå vaø taøi trôï nhöõng chöông trình, döï aùn cuûa chính phuû. Ngoaøi ra, NHNT coøn coù caùc nguoàn voán khaùc töø hoaït ñoäng ñaïi lyù, dòch vuï thanh toaùn, tö vaán taøi chính, moâi giôùi ñaàu tö. d) Voán chuû sôû höõu: Laø nguoàn voán rieâng cuûa ngaân haøng do caùc chuû sôû höõu ñoùng goùp, voán ñöôïc taïo ra trong quaù trình kinh doanh döôùi daïng lôïi nhuaän ñeå laïi. Voán chuû sôû höõu laø ñieàu kieän phaùp lyù cô baûn, laø yeáu toá taøi chính quan troïng nhaát trong vieäc ñaûm baûo caùc khoaûn nôï cuûa khaùch haøng. Chính vì vaäy, quy moâ voán chuû sôû höõu laø yeáu toá quyeát ñònh quy moâ huy ñoäng voán vaø quy moâ caùc nghieäp vuï thuoäc taøi saûn coù. e) Voán khaùc: Phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng nghieäp vuï, cung caáp dòch vuï nhö: moâi giôùi, thanh toaùn, laøm ñaïi lyù kieàu hoái, kyù quó baûo laõnh, môû L/C… 1.2.1.2 Nghieäp vuï söû duïng voán (tích saûn). Laø nghieäp vuï söû duïng caùc nguoàn voán ñaõ hình thaønh cuûa NHNT ñöôïc theå hieän beân taøi saûn coù treân baûng toång keát taùi saûn cuûa NHNT , goàm: a) Tieàn döï tröõ. Goàm döï tröõ baét buoäc vaø döï tröõ thaëng dö, trong ñoù, döï tröõ baét buoäc laø khoaûn tieàn Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc baét buoäc caùc NHNT phaûi duy trì thöôøng xuyeân treân taøi khoaûn tieàn göûi taïi ngaân haøng nhaø nöôùc theo moät tyû leä nhaát ñònh treân toång soá voán huy ñoäng ñöôïc. Tyû leä döï tröõ baét buoäc phuï thuoäc vaøo chính saùch tieàn teä cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc trong töøng thôøi kyø nhaát ñònh, khoaûn naøy aûnh höôûng ñeán khaû naêng thanh toaùn vaø chi phí cuûa ngaân haøng. b) Huøn voán lieân doanh, ñaàu tö chöùng khoaùn: NHNT coù theå söû duïng voán töï coù ñeå goùp voán lieân doanh vôùi caùc doanh nghieäp hoaëc mua coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp hoaëc cuûa toå chöùc tín duïng khaùc nhöng khoâng vöôït quaù möùc quy ñònh. 11 c) Nghieäp vuï tín duïng: Ñaây laø nghieäp vuï cô baûn vaø laø nguoàn thu nhaäp chuû yeáu cuûa ngaân haøng , ñoàng thôøi cuõng laø nghieäp vuï chöùa nhieàu ruûi ro nhaát. Cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá, nghieäp vuï tín duïng cuõng ngaøy caøng ña daïng nhaèm thoaû maõn caùc nhu caàu veà voán cho neàn kinh teá. Caùc hình thöùc tín duïng: chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc chöùng töø coù giaù, cho vay coù taøi saûn ñaûm baûo baèng taøi saûn taøi chính cuûa khaùch haøng; tín duïng thaáu chi; tín duïng öùng tröôùc vaøo taøi khoaûn; tín duïng thueâ mua; factoring; tín duïng ñaàu tö…. d) Taøi saûn coù khaùc: Phaùt sinh trong nghieäp vuï thanh toaùn, caùc khoaûn phaûi thu, taøi saûn coá ñònh, coâng cuï lao ñoäng… e) Nghieäp vuï trung gian: Ñaây laø nghieäp vuï maø NHNT phuïc vuï theo yeâu caàu uûy nhieäm cuûa khaùch haøng ñeå ñöôïc höôûng hoa hoàng, bao goàm: → Thanh toaùn vaø thu chi hoä cho khaùch haøng. → Kinh doanh ngoaïi teä vaø vaøng baïc ñaù quí. → Dòch vuï uyû thaùc: Quaûn lyù taøi saûn, chuyeån dòch taøi saûn… theo uûy thaùc cuûa khaùch haøng. → Dòch vuï cho thueâ keùt saét, moái giôùi, tö vaán, thanh toaùn caùc loaïi theû… Toùm laïi, vôùi söï phaùt trieån ngaøy caøng nhanh cuûa KT-XH, NHNT caàn coù caùi nhìn toaøn dieän trong quaûn lyù taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï. Ñieàu naøy seõ goùp phaàn tích cöïc cho vieäc hoïat ñoäng quaûn trò ruûi ro trong kinh doanh cuûa NHNT. 1.2.2 Hoïat ñoäng ngoaïi baûng. Ngoaøi nhöõng giao dòch trong hoaït ñoäng noäi baûng treân baûng toång keát taøi saûn, NHNT coøn tham gia caùc hoaït ñoäng chöa ñöôïc thöøa nhaän laø taøi saûn nôï hoaëc taøi saûn coù thoâng qua moät soá nghieäp vuï ngoaïi baûng nhö sau: 1.2.2.1 Nghieäp vuï baûo laõnh: thanh toaùn, vay voán nöôùc ngoaøi, döï thaàu, giao haøng.. 12 1.2.2.2 Caùc dòch vuï veà hoái ñoaùi: giao ngay kyø haïn, hoaùn ñoåi, töông lai quyeàn choïn. 1.2.2.3 Nhöõng cam keát mua baùn, taøi trôï, laõi treo … Maëc duø söï bieán ñoäng cuûa giao dòch ngoaïi baûng khoâng laøm thay ñoåi keát caáu baûng toång keát taøi saûn, nhöng noù laø moät nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng neân möùc ñoä ruûi ro cuûa noù coù taùc ñoäng maïnh ñeán ñoä an toaøn cuûa NHNT. 1.3. Quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHNT. 1.3.1 Ruûi ro vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng: Theo nghóa truyeàn thoáng, ruûi ro laø nhöõng söï kieän xaûy ra coù theå taïo ra nhöõng maát maùt veà taøi saûn hay laøm phaùt sinh moät khoaûn nôï. Ñònh nghóa veà ruûi ro hieän ñaïi bao haøm nghóa roäng hôn vaø khoâng chæ tính ñeán ruûi ro taøi chính maø coøn bao goàm caû nhöõng ruûi ro lieân quan ñeán nhöõng muïc tieâu hoaït ñoäng vaø muïc tieâu chieán löôïc. Ruûi ro laø khaû naêng maø nhöõng söï kieän chöa chaéc chaén trong töông lai seõ laøm cho chuû theå khoâng ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu chieán löôïc vaø muïc tieâu hoaït ñoäng, cuõng nhö chi phí cô hoäi cuûa vieäc maát ñi nhöõng cô hoäi kinh doanh. Chaáp nhaän ruûi ro laø taát yeáu trong hoaït ñoäng ngaân haøng, NHNT caàn phaûi ñaùnh giaù caùc cô hoäi kinh doanh döïa treân moái quan heä ruûi ro-lôïi ích nhaèm tìm ra nhöõng cô hoäi ñaït ñöôïc nhöõng lôïi ích xöùng ñaùng vôùi möùc ruûi ro chaáp nhaän. NHNT seõ hoaït ñoäng toát neáu möùc ruûi ro maø ngaân haøng gaùnh chòu laø hôïp lyù, kieåm soaùt ñöôïc vaø naèm trong phaïm vi khaû naêng caùc nguoàn löïc taøi chính cuõng nhö naêng löïc tín duïng cuûa ngaân haøng. Ñoái vôùi NHNT, caùc taøi saûn chuû yeáu nhö caùc khoaûn tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø caùc khoaûn cho vay khaùch haøng caàn phaûi coù möùc ñoä thanh khoaûn caàn thieát ñeå baûo ñaûm thanh toaùn cho caùc khoaûn tieàn göûi cuûa khaùch haøng, chi phí hoaït ñoäng vaø caùc khoaûn loã, ñoàng thôøi vaãn taïo ra moät khoaûn lôïi nhuaän ñuû lôùn ñeå coù ñöôïc tyû leä lôïi nhuaän treân voán chuû sôû höõu hôïp lyù. 13 Quaûn trò ruûi ro laø theo doõi hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng treân cô sôû ñeà ra caùc bieän phaùp nhaèm giaûm thaáp ruûi ro, phaùt hieän vaø xöû lyù caùc haäu quaû do ruûi ro gaây ra. 1.3.2 Toång quan veà ruûi ro tín duïng: 1.3.2.1 Khaùi nieäm: Laø ruûi ro bò toån thaát taøi saûn khi beân ñi vay khoâng coù khaû naêng thanh toaùn khoaûn vay theo ñuùng caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng tín duïng ñaõ kyù vôùi Ngaân haøng. 1.3.2.2 YÙ nghóa hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng ñoái vôùi NHNT. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, cung caáp tín duïng laø chöùc naêng cô baûn cuûa ngaân haøng. Ñoái vôùi haàu heát caùc ngaân haøng thì cung caáp tín duïng chieám hôn ½ toång taøi saûn coù vaø thu nhaäp töø tín duïng chieám töø ½ ñeán 2/3 toång thu nhaäp cuûa ngaân haøng, ngöôïc laïi, ruûi ro thöôøng taäp trung chuû yeáu vaøo danh muïc tín duïng. Khi NHNT rôi vaøo traïng thaùi taøi chính khoù khaên thì nguyeân nhaân thöôøng phaùt sinh töø hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng, vieäc khoâng thu hoài ñöôïc voán, coù theå laø do buoâng loûng quaûn lyù, caáp tín duïng khoâng minh baïch, aùp duïng chính saùch tín duïng keùm hieäu quaû, hay do neàn kinh teá ñi xuoáng maø khoâng löôøng tröôùc... Ñieàu ñoù giaûi thích phaàn naøo lyù do taïi sao caùn boä thanh tra NHNN khi xuoáng laøm vieäc, luoân kieåm tra toaøn boä danh muïc tín duïng vaø hoà sô ñaûm baûo tín duïng ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng lôùn, kieåm tra ngaãu nhieân ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng vöøa vaø nhoû, treân cô sôû ñoù ñaùnh giaù chính saùch tín duïng cuûa ngaân haøng nhaèm ñaûm baûo tính laønh maïnh vaø hieäu quaû ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi göûi tieàn vaø coå ñoâng cuûa ngaân haøng. 1.3.2.3 Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng a) Nguyeân nhaân khaùch quan. - Thöù nhaát: Ruûi ro do nguyeân nhaân baát khaû khaùng. 14 Ñoù chính laø ruûi ro do thieân tai gaây neân, nhieàu khi quaù lôùn maø con ngöôøi ñaønh boù tay. Ví duï: ñaàu tö trong lónh vöïc troàng troït, chaên nuoâi nhöõng khi gaëp baõo luït nhieàu khi maát traéng. Dòch beänh aûnh höôûng ñeán lónh vöïc chaên nuoâi gia suùc gia caàm… Do vaäy, moät khi ruûi ro baát khaû khaùng xaûy ra ñaûnh phaûi chaáp nhaän vôùi chuùng, nhöng nhöõng bieán ñoäng cuûa thieân nhieân cuõng coù tính chaát chu kyø hoaëc theo muøa thì ñoái vôùi nhaø kinh doanh caàn coù söï quan taâm nghieân cöùu döï baùo ñeå coù theå traùnh hoaëc haïn cheá thieät haïi. -Thöù hai: Ruûi ro töø chính saùch vó moâ cuûa nhaø nöôùc. Ngaân haøng laø ngaønh kinh doanh coù aûnh höôûng raát nhieàu ñeán söï oån ñònh vaø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, do ñoù, hoaït ñoäng ngaân haøng cuõng chòu söï ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc. Trong ñoù, hoaït ñoäng tín duïng laø ñoái löôïng chòu söï taùc ñoäng tröïc tieáp khi haønh lang phaùp lyù chöa an toaøn, moâi tröôøng kinh doanh keùm laønh maïnh. Nhöõng chính saùch luoân thay ñoåi vaø vieäc thöïc thi, haønh xöû caùc chính saùch thieáu ñoàng boä deã gaây neân nhöõng aùch taéc, heä luî naëng neà cho NHNT. -Thöù ba: Ruûi ro töø phía khaùch haøng Trong thôøi gian qua, coù nhieàu khaùch haøng, ñaëc bieät laø DNNN, hoaït ñoäng chöa thöïc söï hieäu quaû, loã aên daàn vaøo voán kinh doanh ñaõ laøm aûnh höôûng ñeán khoûan vay taïi NHNT, Nhaø nöôùc cuõng ñaõ coù ñònh höôùng saép xeáp laïi, coå phaàn hoaù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên keùm hieäu quaû. b) Nguyeân nhaân chuû quan -Thöù nhaát: Do söï yeáu keùm trong ñieàu haønh quaûn trò Yeáu toá con ngöôøi ñoùng vai troø quyeát ñònh khi moâi tröôøng kinh doanh ngaøy caøng ñöôïc quoác teá hoaù vaø caïnh tranh quyeát lieät nhö ôû nöôùc ta hieän nay. Nhieàu nhaø quaûn trò chöa ñuû caùc ñieàu kieän ñeå ñieàu haønh ngaân haøng, chöa ñöôïc ñaøo taïo moät caùch cô baûn, khoâng naém baét nhanh kòp thôøi thoâng tin thay ñoåi, thieáu baûn lónh 15 trong ñieàu haønh, chöa am hieåu phaùp luaät, boá trí nhaân söï khoâng phuø hôïp vôùi traùch nhieäm,.. Thieáu chöùng cöù khoa hoïc vaø taùch rôøi thöïc tieãn khi hoïach ñònh chieán löôïc kinh doanh. Moät soá ngaân haøng aùp duïng vieäc giaûi quyeát cho vay theo kieåu “tröïc tuyeán caù nhaân” töø Caùn Boä Tín Duïng ñeán Tröôûng Phoøng Tín Duïng ñeán Giaùm Ñoác. Thöïc teá, vieäc aùp duïng moâ hình toå chöùc cho vay naøy thì quyeàn löïc taäp trung vaøo Giaùm Ñoác coøn traùch nhieäm cuûa caù nhaân beân döôùi thöôøng khoâng roõ raøng, töø ñoù daãn ñeán thieáu tinh thaàn traùch nhieäm, deã xaûy ra ruûi ro tín duïng - Thöù hai: Ruûi ro do thieáu kieåm tra, kieåm soaùt Trong thôøi gian qua vieäc kieåm tra, kieåm soaùt trong noäi boä ngaân haøng coøn boäc loä nhieàu haïn cheá. Töø vieäc cho vay, baûo laõnh vaø taùi baûo laõnh vay voán, baûo laõnh môû L/C traû chaäm….leân ñeán haøng ngaøn tyû ñoàng vaø daãn ñeán söï suïp ñoå, vôõ nôï cuûa caùc khaùch haøng maø gaàn ñaây nhaát laø Ngaân Haøng CP Taân Vieät, EpCo, Minh Phuïng… Veà maët chuû quan, do caùn boä thanh tra naêng löïc coøn yeáu, laøm vieäc chöa coù quy cheá cuï theå, söï phoái hôïp noäi boä chöa chaët cheõ, phoái hôïp ngoaøi ngaønh vôùi cô quan phaùp luaät coøn nhieàu vöôùng maéc ñoâi khi phaûn taùc duïng. -Thöù ba: Ruûi ro do caùn boä boû qua quy trình nghieäp vuï. Quy trình cho vaytaïi NHNT hieän nay laø töông ñoái ñaày ñuû vaø phuø hôïp vôùi cô cheá thò tröôøng vaø quy ñònh phaùp luaät nhaèm ñaûm baûo an toaøn voán vay cho toå chöùc tín duïng Tuy nhieân, khi thöïc hieän cho vay vì nhieàu lyù do khaùc nhau maø caùn boä tín duïng ñaõ boû qua caùc quy trình nghieäp vuï. Quy trình nghieäp vuï cho vay phaûi tuaân thuû caùc nguyeân taéc: 16 (1) Voán vay phaûi baûo ñaûm baèng giaù trò vaät tö, haøng hoùa töông ñöông. Cho vay phaûi hoaøn traû voán, traû laõi ñuùng haïn vaø söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích. (2) Cho vay phaûi tuaân thuû caùc ñieàu kieän: laäp hoà sô vay, coù taøi saûn ñaûm baûo... -Thöù tö: Ruûi ro thaùi hoaù, bieán chaát, tö lôïi. Thoâng thöôøng khi caùn boä tín duïng hoaëc laõnh ñaïo ngaân haøng tieâu cöïc trong cho vay thì hoï raát ngaïi kieåm tra theo doõi thu hoài nôï theo ñuùng quy ñònh ngay caû khi khaùch haøng coù daáu hieäu thua loã. Ñaïo ñöùc phaåm chaát cuûa moät soá caùn boä ngaân haøng coù chieàu höôùng thaùi hoaù bieán chaát. Khoâng phaûi do trình ñoä naêng löïc yeáu keùm, khoâng ñuû söùc thaåm ñònh ñoä tin caäy cuûa döï aùn hay phöông aùn xin vay maø do tö lôïi, thaùi hoaù. Maëc duø luaät phaùp veà quy cheá nghieäp vuï vaø nhöõng raøng buoäc khaùc coù chaët cheõ ñeán ñaâu hoï vaãn tìm caùch vi phaïm vaø ruûi ro xaûy ra. 1.3.2.4 Quaûn trò ruûi ro tín duïng. a) Söï caàn thieát cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng. Ñeå haïn cheá nhöõng ruûi ro phaûi laøm toát töø khaâu phoøng ngöøa cho ñeán khaâu giaûi quyeát haäu quaû do ruûi ro gaây ra, cuï theå nhö: - Döï baùo, phaùt hieän ruûi ro tieàm aån: Phaùt hieän nhöõng bieán coá khoâng coù lôïi, ngaên chaën caùc tình huoáng khoâng coù lôïi ñaõ vaø ñang xaûy ra vaø coù theå lan ra phaïm vi roäng. Giaûi quyeát haäu quaû ruûi ro ñeå haïn cheá caùc thieät haïi ñoái vôùi taøi saûn vaø thu nhaäp cuûa ngaân haøng. Ñaây laø quaù trình logic chaët cheõ, caùi sau döïa treân cô sôû caùi tröôùc. Do ñoù, caàn coù quaûn trò ñeå ñaûm baûo tính nhaát quaùn töø khaâu ñaàu ñeán khaâu cuoái. 17 - Phoøng choáng ruûi ro ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc nhaân vieân, caùn boä laõnh ñaïo ngaân haøng. Trong ngaân haøng, nhaân vieân coù suy nghó vaø haønh ñoäng khaùc, coù theå traùi ngöôïc hoaëc caûn trôû nhau. Vì vaäy, caàn phaûi coù quaûn trò ñeå moïi ngöôøi haønh ñoäng moät caùch thoáng nhaát. - Quaûn trò seõ ñeà ra nhöõng muïc tieâu cuï theå giuùp ngaân haøng ñi ñuùng höôùng. Phaûi coù keá hoaïch haønh ñoäng cuï theå vaø hieäu quaû phuø hôïp vôùi muïc tieâu ñeà ra. b) Chöùc naêng cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng - Hoaïch ñònh phöông höôùng vaø keá hoaïch phoøng choáng ruûi ro. Phöông höôùng nhaèm vaøo döï ñoaùn, xaùc ñònh ruûi ro coù theå xaûy ra ñeán ñaâu, trong nhöõng ñieàu kieän naøo, dieãn tieán theá naøo, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro, haäu quaû ra sao.… - Phöông höôùng toå chöùc phoøng choáng ruûi ro coù khoa hoïc nhaèm chæ ra nhöõng muïc tieâu cuï theå caàn ñaït ñöôïc, ngöôõng an toaøn caàn ñaït, khu vöïc khoâng ñöôïc pheùp xaûy ra sai soùt, möùc ñoä sai soùt coù theå chaáp nhaän ñöôïc. - Tham gia xaây döïng caùc chöông trình nghieäp vuï, cô caáu kieåm soaùt phoøng choáng ruûi ro, phaân quyeàn haïn vaø traùch nhieäm töøng thaønh vieân, löïa choïn nhöõng coâng cuï kyõ thuaät phoøng choáng ruûi ro, xöû lyù ruûi ro vaø giaûi quyeát haäu quaû do ruûi ro gaây ra moät caùch nghieâm tuùc. - Kieåm tra, kieåm soaùt ñeå ñaûm baûo vieäc thöïc hieän theo ñuùng keá hoaïch phoøng choáng ruûi ro ñaõ hoaïch ñònh, phaùt hieän caùc ruûi ro tieàm taøng, caùc sai soùt khi thöïc hieän giao dòch, ñaùnh giaù hieäu quaû coâng taùc phoøng choáng ruûi ro treân cô sôû ñoù ñeà nghò caùc bieän phaùp ñieàu chænh vaø boå sung nhaèm hoaøn thieän heä thoáng quaûn trò ruûi ro. 18 c) Caùc moâ hình phaân tích ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng → Moâ hình 1: “Moâ hình ñònh tính veà ruûi ro tín duïng”. Ñoái vôùi moâ hình naøy, ngaân haøng caàn ñeà caäp 3 yeáu toá sau: Yeáu toá 1: Phaân tích tín duïng: Ñoái vôùi moãi ñôn xin vay, caùn boä tín duïng (CBTD) caàn traû lôøi 3 caâu hoûi: (1) Ngöôøi xin vay coù theå tín nhieäm khoâng? Töùc laø ngöôøi vay coù thieän chí traû nôï khi khoaûn vay ñeán haïn khoâng?. Ñieàu naøy laïi lieân quan ñeán vieäc nghieân cöùu chi tieát “6 khía caïnh-6C” cuûa ngöôøi xin vay: tö caùch (character); naêng löïc (capacity); thu nhaäp (cash); baûo ñaûm (collecteral); ñieàu kieän (condition); vaø kieåm soaùt (control). (2) Hôïp ñoàng tín duïng coù ñöôïc kyù keát ñuùng ñaén khoâng? Ñieàu naøy ñoøi hoûi tröôùc heát laø noäi dung cuûa hôïp ñoàng tín duïng phaûi ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán cuûa ngöôøi vay theo moät keá hoaïch traû nôï thuaän lôïi. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå ngöôøi vay coù khaû naêng xöû lyù caùc nghóa vuï traû nôï, bôûi vì söï thaønh ñaït cuûa ngaân haøng phuï thuoäc raát nhieàu vaøo söï thaønh coâng cuûa khaùch haøng. Neáu khaùch haøng gaëp raéc roái trong vieäc thöïc hieän khoaûn vay, thì ngaân haøng cuõng xem laïi chính mình ñang gaëp raéc roái gì. Do ño,ù ngaân haøng caàn phaûi coá vaán taøi chính cho khaùch haøng laøm sao söû duïng ñuùng nhu caàu vay voán, ñuùng thôøi haïn thöïc hieän cuûa phöông aùn…Ngoaøi ra, moät hôïp ñoàng tín duïng phaûi ñöôïc baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngaân haøng baèng caùc qui ñònh nhöõng ñieàu khoaûn giôùi haïn hoaït ñoäng cuûa ngöôøi vay, neáu caùc hoaït ñoäng naøy ñe doïa khaû naêng thu hoài voán vay cuûa ngaân haøng. Quaù trình cöôõng cheá ñeå thu hoài nôï (khi naøo?, ôû ñaâu?…) cuõng phaûi ñöôïc qui ñònh cuï theå vaø roõ raøng trong hôïp ñoàng tín duïng. 19 (3) Ngaân haøng coù theå ñoøi nôï thuaän lôïi baèng taøi saûn baûo ñaûm? Khi nhaän taøi saûn laøm baûo ñaûm, ngaân haøng phaûi xaùc ñònh roõ raøng vaø chính xaùc nhöõng taøi saûn naøo laø ñoái töôïng coù theå gaùn nôï vaø coù theå baùn ñöôïc, ñoàng thôøi phaûi chöùng minh baèng vaên baûn cho caùc chuû nôï khaùc bieát raèng mình laø ngöôøi hôïp phaùp coù quyeàn chieám ñoaït taøi saûn neáu nhö ngöôøi vay khoâng traû ñöôïc nôï. Khi nhaän taøi saûn baûo ñaûm, ngaân haøng seõ coù vò theá öu tieân trong vieäc nhaän gaùn nôï so vôùi caùc chuû nôï khaùc vaø ngay caû vôùi chuû sôû höõu. Yeáu toá 2: Kieåm tra tín duïng: haàu heát caùc ngaân haøng ñeàu coù qui trình tín duïng rieâng ñeå kieåm tra tín duïng, tuy nhieân, nhöõng nguyeân lyù chung nhaát ñang ñöôïc aùp duïng taïi haàu heát caùc n._.gaân haøng ñoù laø: (1) Tieán haønh kieåm tra taát caû caùc loaïi tín duïng theo ñònh kyø nhaát ñònh. (2) Xaây döïng keá hoaïch, chöông trình, noäi dung quaù trình kieåm tra moät caùch thaän troïng vaø chi tieát, baûo ñaûm raèng nhöõng khía caïnh quan troïng cuûa moãi khoaûn tín duïng ñeàu ñöôïc kieåm tra, bao goàm: → Keá hoaïch traû nôï cuûa KH nhaèm ñaûm baûo traû nôï ñuùng haïn. → Chaát löôïng vaø ñieàu kieän cuûa taøi saûn ñaûm baûo. → Tính ñaày ñuû vaø hôïp leä cuûa hôïp ñoàng tín duïng, ñaûm baûo tính hôïp phaùp ñeå sôû höõu caùc taøi saûn khi ngöôøi vay khoâng traû ñöôïc nôï. → Ñaùnh giaù ñieàu kieän taøi chính vaø nhöõng döï baùn veà ngöôøi vay, treân cô sôû ñoù xem xeùt laïi nhu caàu tín duïng. → Ñaùnh giaù xem khoaûn tín duïng coù tuaân thuû chính saùch cho vay cuûa ngaân haøng vaø cua caùc cô quan ñaët ra. (3) Kieåm tra thöôøng xuyeân caùc khoaûn tín duïng lôùn. Vì chuùng coù aûnh höôûng raát lôùn tình traïng taøi chính cuûa ngaân haøng. 20 (4) Quaûn lyù thöôøng xuyeân vaø chaët cheõ caùc khoaûn tín duïng coù vaán ñeà, taêng cöôøng kieåm tra giaùm saùt khi phaùt hieän nhöõng daáu hieäu xaáu khoâng laønh maïnh lieân quan ñeán khoaûn vay. (5) Taêng cöôøng kieåm tra khoaûn tín duïng khi neàn kinh teá coù chieàu höôùng ñi xuoáng, hoaëc nhöõng ngaønh ngheà cho vay coù bieåu hieän nghieâm troïng trong phaùt trieån. Yeáu toá 3: Xöû lyù tín duïng coù vaán ñeà: Haàu heát caùc ngaân haøng treân theá giôùi hieän nay khoâng ít thì nhieàu ñeàu coù caùc khoaûn tín duïng coù vaán ñeà. Trong khi noäi dung caùc khoaûn tín duïng coù vaán ñeà ít nhieàu coù khaùc nhau trong caùc tình huoáng khaùc nhau, nhöng moät soá ñaëc ñieåm chung cuûa caùc khoaûn tín duïng coù vaán ñeà coù theå neâu ra nhö sau: → Söï chaäm treã baát thöôøng vaø khoâng coù lyù do trong vieäc cung caáp caùc baùo caùo taøi chính vaø lòch traû nôï ñaõ thoûa thuaän. → Ñoái vôùi doanh nghieäp laø vieäc cô caáu laïi nôï, haïn cheá traû coå töùc. → Giaù coå phieáu coâng ty thay ñoåi baát lôïi. → Thu nhaäp roøng giaûm trong 1 hay nhieàu naêm, ñaëc bieät quan taâm ñeán caùc chæ tieâu ROA, ROE, EBIT. → Nhöõng baát lôïi trong cô caáu nguoàn voán, thanh khoaûn hay möùc ñoä hoaït ñoäng. → Nhöõng thay ñoåi baát ngôø veà soá dö tieàn göûi taïi ngaân haøng. Caùc chuyeân gia ñöa ra 5 giaûi phaùp thu hoài nhöõng khoaûn tín duïng coù vaán ñeà nhö sau: (1) Taän duïng toái ña caùc cô hoäi ñeå thu hoài nôï. (2) Khaån tröông khaùm phaù vaø baùo caùo kòp thôøi vaán ñeà thöïc chaát lieân quan ñeán tín duïng. 21 (3) Taùch chöùc naêng cho vay vaø xöû lyù tín duïng ra rieângbieät nhaèm traùnh xung ñoät coù theå xaûy ra veà quan ñieåm cho vay. (4) Döï tính nhöõng nguoàn coù theå duøng ñeå thu hoài nôï coù vaán ñeà. (5) Caàn xem troïng chaát löôïng, naêng löïc vaø söï nhaát quaùn trong quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. → Moâ hình 2: “Moâ hình löôïng hoùa ruûi ro tín duïng”. Moâ hình ñònh tính ñöôïc xem laø moâ hình coå ñieån ñeå ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng. Moâ hình naøy ngaøy nay ñöôïc xem laø maát thôøi gian, toán keùm, laïi mang tính chuû quan. Hieän nay haàu heát caùc ngaân haøng ñeàu tieáp caän phöông phaùp ñaùnh giaù ruûi ro hieän ñaïi hôn, ñoù laø phöông phaùp löôïng hoùa ruûi ro tín duïng. Sau ñaây laø moät soá moâ hình löôïng hoùa ruûi ro tín duïng thöôøng ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát: a) Moâ hình ñieåm soá Z. Moâ hình naøy ñöôïc phuï thuoäc vaøo: (i) chæ soá caùc yeáu toá taøi chính cuûa ngöøôi vay - X; (ii) Taàm quan troïng cuûa caùc chæ soá naøy trong vieäc xaùc ñònh xaùc suùaât vôõ nôï cuûa ngöôøi vay trong quaù khöù, moâ hình ñöôïc moâ taû nhö sau: Z = 1.2X1 + 1.4X2 + 3.3X3 + 0.6X4 + 1.0X5 Trong ñoù: X1= tyû soá “voán löu ñoäng roøng/toång taøi saûn”. X2= tyû soá “lôïi nhuaän giöõa laïi/ toång taøi saûn”. X3= tyû soá “lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø tieàn laõi/toång taøi saûn”. X4= tyû soá “thò giaù coå phieáu/gaùi trò ghi soå cuûa nôï daøi haïn” X5= tyû soá “Doanh thu/toång taøi saûn”. Baát kyø coâng ty naøo coù ñieåm soá Z<1.81 phaûi ñöôïc xeáp vaøo nhoùm coù nguy cô ruûi ro tín duïng cao. b) Moâ hình ñieåm soá tín duïng tieâu duøng 22 Ngoaøi moâ hình ñieåm soá Z, nhieàu ngaân haøng coøn aùp duïng moâ hình cho ñieåm ñeå xöû lyù ñôn xin vay cuûa ngöôøi tieâu duøng nhö: mua xe hôi, tranh thieát bò gia ñình, baát ñoäng saûn…Caùc yeáu toá quan troïng trong moâ hình cho ñieåm tín duïng bao goàm: heä soá tín duïng, tuoåi ñôøi, traïng thaùi taøi saûn, soá ngöôøi phuï thuoäc, sôû höõu nhaø, thu nhaäp, ñieän thoaïi coá ñònh, taøi khoaûn caù nhaân, thôøi gian laøm vieäc. Moâ hình naøy thöôøng söû duïng 7-12 haïng muïc, moãi haïng muïc ñöôïc cho ñieåm töø 1-10. Öu ñieåm cuûa moâ hình naøy laø loaïi boû ñöôïc söï phaùn xeùt chuû ñoäng trong quaù trình cho vay vaø gaûim ñaùng keå thôøi gian ra quyeát ñònh tín duïng, nhöng noù cuõng coù nhöôïc ñieåm laø khoâng theå töï ñieàu chænh moät caùch nhanh choùng ñeå thích öùng vôùi nhöõng thay ñoåi trong neàn kinh teá vaø cuoäc soáng gia ñình. c) Moâ hình caáu truùc kyø haïn ruûi ro tín duïng. Ñaây laø moâ hình döïa treân caùc yeáu toá thò tröôøng ñeå ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng vaø phaân tích “möùc thöôûng ruûi ro chaáp nhaän” gaén lieàn vôùi möùc sinh lôøi cuûa khoaûn nôï coâng ty hay tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi ngöôøi vay vôùi cuøng möùc ñoä ruûi ro. ÔÛ moâ hình chuû yeáu ñaùnh giaù veà: (i) xaùc suaát vôõ nôï cuûa coâng cuï nôï kyø haïn ngaén haïn; (ii) xaùc suaát vôõ nôï cuûa coâng cuï nôï kyø haïn daøi haïn. Tuy nhieân, ñoái vôùi moâ hình naøy thì vieäc aùp duïng tuyø thuoäc vaøo chính saùch cuõng nhö ñoä tín nhieäm maø ngaân haøng caûm nhaän ñöôïc. Nhöng duø sao thì vieäc nghieân cöùu caùc moâ hình coù theå cho pheùp chuùng ta thöïc hieän ñaùnh giaù ruûi ro toát hôn trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng hieän nay. Toùm laïi: Chöông 1 cuûa luaän vaên ñaõ khaùi quaùt caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán vai troø, chöùc naêng cuûa NHNT, ñoàng thôøi khaùi quaùt caùc nghieäp vuï chuû yeáu trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNT cuõng nhö ñeà caäp ñeán caùc moâ hình vaø caùc bieän phaùp ñaûm baûo giaûm thieåu ruûi ro tín duïng, laøm cô sôû cho caùc chöông tieáp theo cuûa luaän vaên. 23 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG TÌNH HÌNH COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO CUÛA NHNT ÑN. 2.1. Giôùi thieäu veà NHNT Vieät Nam vaø chi nhaùnh NHNT Ñoàng Nai. 2.1.1. Heä thoáng NHNT Vieät Nam (Vietcombank). Vaøo nhöõng naêm ñaàu thaäp kyû 60 cuaû theá kyû XX, khi Mieàn Baéc böôùc vaøo thôøi kyø xaây döïng cô sôû vaät chaát cho chuû nghóa xaõ hoäi (CNXH), ñeå goùp phaàn môû roäng quan heä kinh teá ñoái ngoaïi cuûa Nhaø nöôùc vaø taïo laäp moät phaùp nhaân trong quan heä giao dòch thanh toaùn vôùi caùc ngaân haøng quoác teá, vaán ñeà thaønh laäp moät ñònh cheá taøi chính chuyeân veà nghieäp vuï Ngaân haøng ñoái ngoaïi ñaõ ñöôïc ñaët ra. Ngaøy 30/10/1962 Hoäi ñoàng Chính phuû ñaõ ban haønh Nghò ñònh 115/CP thaønh laäp Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam treân cô sôû boä maùy cuûa Cuïc Ngoaïi hoái tröïc thuoäc Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (NHNN). Sau moät thôøi gian chuaån bò, ñeán ngaøy 01/04/1963, NHNT Vieät Nam chính thöùc ra ñôøi vôùi teân giao dòch Bank for Foreign Trade of Vietnam (vieát taét Vietcombank). Veà hoaït ñoäng ngaân haøng, ngay töø buoåi ñaàu, ngoaøi nhieäm vuï cho vay nhaèm khai thaùc caùc nguoàn haøng xuaát khaåu, cho vay môû roäng caùc dòch vuï ñoái ngoaïi nhö vaän taûi, du lòch, baûo hieåm, cung öùng taøu bieån… caùc nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá, quaûn lyù voán ngoaïi teä göûi taïi caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi, laøm ñaïi lyù cho Chính phuû trong quan heä thanh toaùn vay nôï vieän trôï. Chính töø vò theá ñaëc bieät ñoù, Vietcombank ñaõ sôùm laø moät NHNT duy nhaát ôû Vieät Nam thöïc hieän ñaày ñuû chöùc naêng nhieäm vuï moät ngaân haøng ñoái ngoaïi. Ngay sau ngaøy giaûi phoùng mieàn nam, NHNT Vieät Nam ñaõ nhanh choùng tham gia tieáp quaûn caùc ngaân haøng cuõ, kòp thôøi hoaøn taát caùc cô sôû phaùp lyù, tham gia cho NHNN thöïc hieän quyeàn theá chaân vai troø hoäi vieân cuûa Vieät Nam taïi Quõy Tieàn Teä Quoác Teá, Ngaân haøng Theá giôùi, Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu Aù. 24 Thöïc hieän chuû tröông ñoåi môùi cuûa Ñaûng, nhaø nöôùc vaø ngaønh Ngaân haøng, NHNT Vieät Nam ñaõ sôùm tieáp caän, thích nghi vôùi kinh teá thò tröôøng, tieáp tuïc goùp phaàn xöùng ñaùng cuûa mình vaøo söï nghieäp phaùt trieån kinh teá, taêng cöôøng söùc caïnh tranh, saün saøng hoäi nhaäp vôùi beân ngoaøi. Böôùc vaøo quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, NHNT Vieät Nam ñöôïc ñaùnh giaù laø coù theá maïnh trong kinh doanh tieàn teä, coù ñoäi caùn boä treû, naêng ñoäng, coù coâng ngheä vaø dòch vuï ngaân haøng phaùt trieån. Ñeå ñaåy nhanh quùa trình hoäi nhaäp quoác teá, NHNT Vieät Nam nhanh choùng tieán haønh taùi cô caáu laïi tình hình taøi chính, laønh maïnh hoùa hoaït ñoäng tín duïng; Taïo söùc maïnh veà voán, ñaûm baûo nhu caàu voán cho ñaàu tö phaùt trieån; Môû roäng dòch vuï ngaân haøng treân neàn taûng coâng ngheä ngaân haøng hieän ñaïi; Ñoåi môùi moâ hình toå chöùc vaø quaûn trò treân cô sôû aùp duïng vaø hoaøn thieän caùc moâ thöùc quaûn lyù ngaân haøng theo chuaån möïc quoác teá, naâng cao hieäu quûa kieåm tra, kieåm soaùt ñaûm baûo an toaøn heä thoáng. Keát quûa ñoåi môùi cuûa Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam ñöôïc theå hieän: ¾ Laø moät trong nhöõng NHQD coù toång nguoàn voán taêng cao qua caùc naêm, ñeán naêm 2004, toång nguoàn voán cuûa NHNT taêng gaáp 5,2 so vôùi naêm 1991, ñaït treân 90.000 tyû VND. ¾ Khoâng ngöøng taêng tröôûng vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Toång dö nôï cho vay ñeán naêm 2004 cuûa NHNT Vieät Nam ñaït treân 40.000 tyû ñoàng. Khaùch haøng chính cuûa NHNT Vieät Nam laø caùc TCKT kinh doanh trong caùc lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp, giao thoâng vaän taûi, caùc coâng trình ñieän cuûa quoác gia, trong ngaønh haøng khoâng, böu chính vieãn thoâng, thöông maïi, du lòch…vaø caùc khaùch haøng caù nhaân taïi caùc khu ñoâ thò lôùn, thaønh phoá, thò xaõ. ¾ Thöôøng xuyeân ñoåi môùi coâng ngheä vaø phaùt trieån saûn phaåm môùi chuaån bò caùc tieàn ñeà ñeå sôùm hoäi nhaäp vôùi beân ngoaøi, phaùt trieån vaø öùng duïng coâng 25 ngheä hieän ñaïi ñöa ra caùc saûn phaåm ngaân haøng coù chaát löôïng cao phuïc vuï khaùch haøng. Töø naêm 2003, vôùi vieäc trieån khai heä thoáng ngaân haøng tröïc tuyeán (VCB-Online) vaø heä thoáng ruùt tieàn töï ñoäng (ATM) ñaõ mang laïi taàm voùc môùi veà coâng ngheä ngaân haøng ñöôïc aùp duïng taïi Vieät Nam. ¾ Laøm toát vai troø chuû löïc cuûa moät NH Quoác Doanh, gaén hieäu quûa kinh doanh vôùi vieäc thöïc hieän toát chính saùch xaõ hoäi cuûa Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc. ¾ Nhôø ñaåy maïnh kinh doanh, keát quûa taøi chính trong nhieàu naêm qua cuûa NHNT Vieät Nam laø heát söùc khaû quan. Keå töø naêm 1991 ñeán nay, sau khi trích laäp quõy döï phoøng ruûi ro, moãi naêm NHNT Vieät Nam ñeàu vöôït chæ tieâu noäp ngaân saùch Nhaø nöôùc. ¾ Töø moät ngaân haøng hoaït ñoäng trong cô cheá ñoäc quyeàn, khi môùi ra ñôøi chæ coù moät Hoäi sôû chính taïi Haø Noäi vaø moät taïi Haûi Phoøng, vôùi toång soá caùn boä chöa ñeán 100 ngöôøi, nhöng ñeán nay NHNT Vieät Nam ñaõ trôû thaønh moät heä thoáng vôùi caùc chi nhaùnh ôû khaép caùc tænh thaønh vôùi treân 5.000 CBCNV, goàm 40 ñôn vò thaønh vieân, trong ñoù coù 1 coâng ty taøi chính taïi HongKong vaø 3 Vaên phoøng ñaïi dieän taïi Phaùp, Nga vaø Singapore. (Xem Bieåu ñoà 1: “Chi nhaùnh cuûa Vietcombank trong nöôùc” vaø baûng phuï luïc soá 1 “Caùc chi nhaùnh cuûa Vietcombank ôû nöôùc ngoøai”). ¾ Toå chöùc boä maùy cuûa NHNT laø moät theå thoáng nhaát, thöïc hieän söï ñieàu haønh taäp trung taïi NHNT TW, ñoàng thôøi phaùt huy tính töï chuû taïi moãi chi nhaùnh trong khuoân khoå keá hoïach vaø cô cheá qui ñònh ñöôïc phaân caáp cuï theå. 2.1.2. Chi nhaùnh NHNT Ñoàng Nai. NHNT Ñoàng Nai ñöôïc thaønh laäp naêm 1991, töø tieàn thaân laø Phoøng Ngoaïi Hoái tröïc thuoäc NHNN tænh Ñoàng Nai. Ra ñôøi sau caùc NHQD khaùc treân ñòa baøn, neân gaëp nhieàu khoù khaên do haäu quaû cuûa cuoäc khuûng hoaûng neàn kinh teá trong giai ñoïan ñaàu môùi thaønh laäp. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, Phoøng Ngoaïi Hoái ñang trong giai 26 ñoaïn beá taéc vôùi treân 90% voán tín duïng bò ñoùng baêng, dö nôï nhoû beù, thò phaàn haïn heïp, khaùch haøng laø caùc doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu ñaõ boû ñi nôi khaùc. Nguoàn nhaân löïc chuû yeáu laø caùn boä taïi choã, ít veà soá löôïng, non veà nghieäp vuï, trình ñoä ngoaïi ngöõ chöa ñaùp öùng ñöôïc so vôùi yeâu caàu, cô sôû vaät chaát yeáu keùm. Tuy vaäy, quaù trình tröôûng thaønh vaø phaùt trieån cuûa Vietcombank Ñoàng Nai vaãn coù nhieàu thuaän lôïi cô baûn. Trong chaëng ñöôøng phaùt trieån, chi nhaùnh NHNT Ñoàng Nai ñaõ coù böôùc tieán vöôït baät toaøn dieän treân moïi maët: • Huy ñoäng voán taêng tröôûng bình quaân 49,5%/naêm; döï nôï tín duïng taêng tröôûng bình quaân 44%/naêm; phaùt trieån nhanh choùng nguoàn nhaân löïc caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng, coù khaû naêng tieáp caän vaø öùng duïng coâng ngheä Ngaân haøng hieän ñaïi. • Veà coâng ngheä vaø dòch vuï môùi: cuøng vôùi heä thoáng, chi nhaùnh ñaõ cung caáp cho caùc DN nhieàu saûn phaåm dòch vuï Ngaân haøng ñaït chuaån möïc vôùi caùc Ngaân haøng treân theá giôùi, nhö: ÖÙng duïng heä thoáng thanh toaùn toaøn caàu SWIFT trong thanh toaùn quoác teá; Heä thoáng thanh toaùn tröïc tuyeán VCB online phaù vôõ nhöõng caûn trôû veà khoâng gian vaø thôøi gian taïo ñieàu kieän cho khaùch haøng coù theå göûi tieàn moät nôi ruùt nhieàu nôi; Phaùt trieån gaàn 5.000 theû ATM Vietcombank Connect 24/24, laøm ñaïi lyù phaùt haønh vaø thanh toaùn caùc loaïi theû tín duïng quoác teá nhö Visa, Master Card, JCB, Dinner Club, VCB-American express…. NHNT Ñoàng Nai ñaõ ñöôïc khaùch haøng trong vaø ngoaøi nöôùc tin töôûng, nhieàu DN ñaõ choïn Vietcombank laøm Ngaân haøng taøi trôï chính cung caáp voán tín duïng vaø caùc dòch vuï Ngaân haøng. Chính söï tín nhieäm tin töôûng vaø hôïp taùc cuûa khaùch haøng ñaõ ñöa chi nhaùnh NHNT Ñoàng Nai töø moät chi nhaùnh coù thò phaàn nhoû beù ñeå trôû thaønh chi nhaùnh lôùn, coù uy tín trong caùc lónh vöïc ñaàu tö tín duïng; thanh toaùn quoác teá; dòch vuï Ngaân haøng hieän ñaïi; kinh doanh ngoaïi teä…. (Xem phuï luïc soá 2:”Toác ñoä taêng tröôûng cuûa chi nhaùnh NHNT Ñoàng Nai töø 1991-2004”). 27 2.2. Thöïc traïng hoïat ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHNT Ñoàng Nai. 2.2.1 Coâng taùc huy ñoäng voán Ñeå thöïc hieän nhieäm vuï cho vay, NHNT Ñoàng Nai luoân tìm phöông höôùng thích hôïp cho coâng taùc huy ñoäng cuûa mình nhaèm thu huùt nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc thaønh phaàn kinh teá ñeå coù theå söû duïng nguoàn voán huy ñoäng naøy coù hieäu quaû nhaát. Trong nhöõng naêm qua, vôùi taát caû coá gaéng cuûa mình, NHNT Ñoàng Nai ñaõ taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi phuïc vuï khaùch haøng, taïo ñöôïc söï tín nhieäm lôùn. Vôùi nhöõng noã löïc ñoù, keát quaû huy ñoäng voán luoân taêng qua caùc naêm (xem phuï luïc soá 3: “Cô caáu vaø tình hình huy ñoäng voán taïi NHNT Ñoàng Nai töø 2001-2004”). Voán huy ñoäng taïi choã naêm 2003 coù söï taêng tröôûng nhanh choùng vaø oån ñònh, ñaït möùc taêng 59% so vôùi cuoái naêm 2002, ñaït 1.525 tyû ñoàng. Trong ñoù, tieàn göûi phaùp nhaân vaø tieàn göûi tieát kieäm ñeàu taêng, tieàn göûi phaùp nhaân taêng 79%, tieàn göûi daân cö taêng 13%. Coù theå noùi, ñaây laø moät noã löïc raát lôùn cuûa chi nhaùnh trong vieäc thu huùt voán huy ñoäng taïi choã, giaûm bôùt phuï thuoäc vaøo nguoàn voán töø NHNT TW. Naêm 2003, chi nhaùnh ñöôïc NHNT TW giao chæ tieâu huy ñoäng voán töø neàn kinh teá (tieàn göûi caùc toå chöùc vaø daân cö) laø 1.148 tyû ñoàng, trong ñoù VND: 749.6 tyû ñoàng, USD: 28 Trieäu USD. Nhö vaäy, naêm 2003, chi nhaùnh ñaõ hoaøn thaønh vöôït möùc chæ tieâu huy ñoäng voán do Trung Öông giao laø 377 tyû VNÑ, töông ñöông taêng 33% so vôùi keá hoaïch ñöôïc giao. Nhö vaäy: Toång nguoàn huy ñoäng naêm 2003 taêng so vôùi 2002 laø 471 tyû ñoàng, töông ñöông taêng 24%. Trong ñoù cô caáu taêng veà nguoàn voán huy ñoäng taïi choã laø: 566 tyû ñoàng (töông ñöông 59%), giaûm nguoàn voán vay töø ngaân haøng trung öông laø 95 tyû ñoàng (töông ñöông giaûm 9%). Coù theå thaáy nguyeân nhaân taêng nguoàn voán 28 huy ñoäng treân, ñaëc bieät laø taêng nguoàn voán huy ñoäng taïi choã laø do tình hình phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Ñoàng Nai ñaït ñöôïc nhieàu chuyeån bieán tích cöïc. Vôùi söï phaùt trieån vaø môû roäng caùc khu vöïc chi nhaùnh vaø vôùi lôïi theá laø ngaân haøng chuyeân veà thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, thöông hieäu Vietcombank ñaõ ñöôïc khaúng ñònh vaø coù uy tín treân theá giôùi, neân löôïng tieàn göûi vaõng lai cuûa caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi môû taïi NHNT Ñoàng Nai taêng leân ñaùng keå, ñaõ goùp phaàn trong vieäc phaùt trieån nguoàn voán huy ñoäng cuûa chi nhaùnh. (Xem Bieåu ñoà 2: “Tình hình huy ñoäng cuûa caùc TCTD taïi Ñoàng Nai naêm 2003”). Ngoaøi ra, vôùi söï phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp thu huùt caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoøai vaø söï phaùt trieån kinh teá ñaõ keùo theo söï di daân vaø taêng daân soá cô hoïc taïi tænh Ñoàng Nai töø caùc tænh khaùc ñoå veà. Ñôøi soáng kinh teá cuûa ngöôøi daân ñöôïc taêng leân ñaùng keå, löôïng tieàn göûi cuõng taêng leân. Ñaëc bieät, löôïng tieàn kieàu hoái göûi veà qua heä thoáng Vietcombank taêng, laøm cho nguoàn voán huy ñoäng taïi chi nhaùnh taêng nhanh. Vieäc aùp duïng laõi suaát huy ñoäng linh hoaït vaø kyø haïn hôïp lyù phaàn naøo goùp phaàn laøm cho coâng taùc huy ñoäng voán phaùt trieån moät caùch oån ñònh vaø beàn vöõng. Keát quaû coâng taùc huy ñoäng voán trong naêm 2003 cuûa chi nhaùnh coù giaù voán ñaàu vaøo cuûa chi nhaùnh theo baûng thoáng keâ cuûa VCB TW laø raát toát so vôùi caùc chi nhaùnh Vietcombank khaùc. Ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû treân do chi nhaùnh ñaõ thu huùt ñöôïc nhieàu khaùch haøng laø DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chuyeån tieàn töø Ngaân haøng nöôùc ngoaøi veà. Söï taêng tröôûng nhanh choùng veà nguoàn voán ñaõ xaùc laäp moät vò theá vöõng chaéc cho hoaït ñoäng cuûa NHNT Ñoàng Nai, ñoàng thôøi laø moät minh chöùng cho chaát löôïng dòch vuï vaø uy tín khoâng ngöøng taêng leân cuûa Vietcombank Ñoàng Nai ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, goùp phaàn taïo neân keát quaû kinh doanh cuûa 29 naêm 2003 taêng 40% so vôùi naêm 2002. (Xem Phuï Luïc soá 4: "Keát quaû kinh doanh cuûa NHNT Ñoàng Nai töø 2001-2004"). Ñaùnh giaù chung veà coâng taùc huy ñoäng (1) Maët tích cöïc. - Tính oån ñònh vaø aùp duïng nhieàu hình thöùc huy ñoäng phong phuù, ña daïng, laõi suaát phuø hôïp vôùi töøng kyø haïn huy ñoäng. Ñieàu naøy ñöôïc chöùng minh qua saûn phaåm Auto-invest (taøi khoaûn ñaàu tö töï ñoäng) maø NHNT ñaõ trieån khai vaø baét ñaàu aùp duïng trong naêm 2003. Vôùi saûn phaåm naøy, ngaân haøng vaø khaùch haøng xaùc ñònh moät haïn möùc (soá tieàn) duy trì treân taøi khoaûn tieàn göûi cuûa khaùch haøng, neáu soá tieàn lôùn hôn haïn möùc xaùc ñònh thì khaùch haøng seõ ñöôïc höôûng moät laõi suaát cao gaáp 3-4 laàn laõi suaát thoâng thöôøng cho soá tieàn vöôït ñoù. Trong tröôøng hôïp coù nhu caàu thanh toùan thì khaùch haøng vaãn ñaûm baûo ñöôïc soá tieàn caàn thieát cho Ngaân haøng caàu thanh toaùn cuûa mình…. - Thuû tuïc huy ñoäng voán nhanh, goïn, ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho khaùch haøng göûi vaøo vaø ruùt ra nhanh choùng. Vôùi vieäc trieån khai heä thoáng phaàn meàm SIVERLAKE thì moät khaùch haøng khi göûi tieàn vaøo Vietcombank taïi moät nôi coù theå ruùt tieàn ra taïi baát kyø nôi naøo coù chi nhaùnh Vietcombank treân toøan quoác. - Phong caùch laøm vieäc cuûa taäp theå caùn boä coâng nhaân vieân cuûa ngaân haøng lòch söï, hoøa nhaõ, vaên minh, coù taùc phong cuûa nhaân vieân ngaân haøng hieän ñaïi. - Ngaân haøng ñaõ vaø ñang coá gaéng môû caùc phoøng giao dòch vaø chi nhaùnh caáp 2 traõi roäng khaép ñòa baøn taäp trung daân cö trong tænh nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho khaùch haøng ñeán giao dòch. 30 (2) Maët haïn cheá. - Do tænh Ñoàng Nai laø moät tænh roäng lôùn, vieäc môû roäng caùc chi nhaùnh caáp hai vaø phoøng giao dòch cuûa NHNT Ñoàng Nai chæ taäp trung vaøo caùc khu coâng nghieäp vaø khu vöïc taäp trung daân cö laø chính, chöa thaät söï ñi vaøo caùc huyeän xa neân vieäc thu huùt voán coøn chöa phaùt huy. - Laõi suaát huy ñoäng hieän nay nhìn chung ñaõ coù söï linh hoaït nhöng vaãn coøn thaáp so vôùi moät soá ngaân haøng khaùc treân ñòa baøn. 2.2.2 Hoaït ñoäng cho vay: 2.2.2.1 Tình hình cho vay-thu nôï-dö nôï. Hoaït ñoäng cho vay laø hoïat ñoäng chieám chuû yeáu vaø laø lónh vöïc taïo ra nhieàu lôïi nhuaän nhaát nhöng cuõng laø lónh vöïc deã xaûy ra ruûi ro nhieàu nhaát cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Hoïat ñoäng kinh doanh hieän nay cuûa Chi Nhaùnh NHNT Ñoàng Nai khoâng naèm ngoøai quy luaät ñoù. Nhieäm vuï kinh doanh cuûa chi nhaùnh laø laøm sao coù theå ñaùp öùng ñuû nhu caàu voán cho söï phaùt trieån kinh teá moät caùch hieäu quaû vaø ñem laïi lôïi nhuaän, nhöng ñoàng thôøi cuõng phaûi coù bieän phaùp haïn cheá toái ña ruûi ro xaûy ra trong lónh vöïc tín duïng. Maëc duø laø moät chi nhaùnh ñöôïc thaønh laäp muoän hôn so vôùi caùc NHQD khaùc ñoùng treân ñòa baøn, nhöng thò phaàn cho vay cuûa chi nhaùnh chieám tyû troïng ñaùng keå. (xem Phuï Luïc 5: "Thò phaàn cho vay caùc TCTD taïi Ñoàng Nai naêm 2003"; phuï luïc soá 6: “Tình hình söû duïng voán cuûa NHNT Ñoàng Nai töø 2001-2004”). Veà dö nôï tín duïng: Dö nôï ñeán 31/12/2003 ñaït 2.383 tyû qui VND taêng 20% so vôùi thôøi ñieåm cuoái naêm 2002, trong ñoù dö nôï ngaén haïn ñaït 1.604 tyû taêng 28%, dö nôï trung daøi haïn ñaït 711 tyû taêng 8%. Dö nôï taêng chuû yeáu do taêng dö nôï baèng ngoaïi teä: dö nôï ngaén haïn baèng ngoaïi teä taêng 98%, dö nôï trung daøi haïn baèng ngoaïi teä taêng 36%. 31 Nguyeân nhaân laøm dö nôï ngoaïi teä taêng laø do chính saùch cho vay baèng ngoaïi teä ñöôïc nôùi loûng, laõi suaát cho vay baèng ngoaïi teä ñang ôû möùc raát thaáp, ñoàng thôøi, tyû gía ñoàng USD khoâng bieán ñoäng nhieàu. Laõi suaát USD hieän nay ñöôïc xem laø thaáp nhaát trong hôn 40 naêm qua; tæ giaù USD bieán ñoäng khoâng nhieàu. (Xem phuï luïc soá 7: “Dö nôï cho vay baèng ngoïai teä cuûa NHNT Ñoàng Nai naêm 2003”). So vôùi caùc ngaân haøng treân ñòa baøn, NHNT Ñoàng Nai ñang daãn ñaàu veà dö nôï tín duïng, doanh soá cho vay (doanh soá cho vay cuûa Ngaân haøng ngoaïi thöông Ñoàng Nai chieám 35%). (xem bieåu ñoà 3: “Dö nôï caùc TCTD taïi Ñoàng Nai naêm 2003”). Ñieàu ñoù ñaõ khaúng ñònh taäp theå caùn boä coâng nhaân vieân cuûa NHNT Ñoàng Nai ñaõ coù böôùc ñi ñuùng ñaén trong vieäc thöïc hieän chính saùch cuûa toaøn ngaønh cuõng nhö cuûa ñòa phöông, laøm cho toác ñoä taêng tröôûng tín duïng qua caùc naêm taêng nhanh. Ñieàu naøy chöùng toû hoaït ñoäng cho vay cuûa chi nhaùnh trong caùc naêm ñeàu thuaän lôïi, maëc duø trong thôøi gian naøy laõi suaát cho vay coù söï taêng hoaëc giaûm nhöng toác ñoä taêng tröôûng tín duïng cuûa chi nhaùnh khoâng bò aûnh höôûng nhieàu. Coù ñöôïc nhö vaäy, ngoaøi söï oån ñònh kinh teá cuûa Ñoàng Nai (moät trong ba tænh coù ngaân saùch ñöùng ñaàu caû nöôùc) vaø thuaän lôïi trong vieäc phaùt trieán caùc khu coâng nghieäp ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp ñòa phöông tieáp tuïc ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát. Beân caïnh ñoù, NHNT Ñoàng Nai ñaõ thöïc hieän chính saùch cô caáu laïi cho vay, cuï theå: töøng böôùc giaûm dö nôï cuûa caùc DN hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû, duy trì ñaàu tö cho caùc DN ñòa phöông hoaït ñoäng coù hieäu quaû hoaëc ñaõ ñöôïc cô caáu laïi vaø ñaëc bieät taän duïng lôïi theá cuûa moät ngaân haøng chuyeân veà thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu vaø thöông hieäu uy tín cuûa mình ñeå môû roäng hoaït ñoäng cho vay sang caùc DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc khu coâng nghieäp. 32 Toác ñoä taêng tröôûng veà cho vay qua caùc naêm cuûa NHNT Ñoàng Nai ñeàu lôùn vaø taäp trung chuû yeáu vaøo thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh. (xem phuï luïc soá 8: “Dö nôï cho vay caùc thaønh phaàn kinh teá taïi NHNT Ñoàng Nai töø 2001- 2004”). Cuï theå nhö: (1) Tình hình dö nôï: Cho vay vaøo ñoái töôïng ñaàu tö nöôùc ngoøai vaãn chieám tyû troïng chuû yeáu (70% toång dö nôï -2004), tieáp theo laø caùc doanh nghieäp coå phaàn vaø TNHH (taêng töø 8% naêm 2003 leân 12% naêm 2004). Trong khi ñoù, cho vay ôû caùc DN nhaø nöôùc töøng böôùc giaûm xuoáng ñaùng keå (töø 26% naêm 2003 xuoáng coøn 10% naêm 2004) vaø khoâng coøn chieám tyû troïng cao nhö tröôùc ñaây. (2) Tình hình nôï quaù haïn: Trong naêm 2002, tình hình nôï quaù haïn taïi chi nhaùnh taêng ñaùng keå, töø 34 tyû ñoàng leân ñeán 62 tyû ñoàng vaø dö nôï quaù haïn taäp trung chuû yeáu vaøo caùc DNNN. Nguyeân nhaân daãn ñeán dö nôï quaù haïn taêng laø do coù bieán ñoäng cuûa giaù noâng saûn treân theá giôùi, laøm cho caùc doanh nghieäp gaëp nhieàu khoù khaên. Nhöng qua naêm 2003, tình hình hoïat ñoäng kinh doanh cuûa caùc DNNN ñaõ oån ñònh nhôø coù söï hoã trôï cuûa Chính Phuû cho caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát khaåu noâng saûn. Ngoøai nôï quaù haïn cuûa caùc DNNN thì nôï quaù haïn coøn laïi taäp trung vaøo ñoái töôïng tö nhaân caù theå. Rieâng caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc haàu nhö khoâng coù nôï quaù haïn. (Xem phuï luïc soá 13: “Nôï quaù haïn caùc thaønh phaàn kinh teá taïi NHNT Ñoàng Nai töø 2001-2004”). 2.2.2.2 Tình hình cho vay theo thaønh phaàn kinh teá vaø loaïi cho vay: Ñeå thöïc hieän moät caùch trieät ñeå hoïat ñoäng cho vay vaø taän duïng toái ña veà nguoàn thu, NHNT Ñoàng Nai ñaõ aùp duïng bieåu laõi suaát cho vay linh hoïat ñoái vôùi töøng ñoái töôïng cho vay cuï theå. Trong ñoù, aùp duïng laõi suaát cho vay ñeå khuyeán 33 khích caùc doanh nghieäp saûn xuaát haøng xuaát khaåu nhieàu hôn laø caùc doanh nghieäp saûn xuaát haøng tieâu thuï trong nöôùc (cheânh leäch laõi suaát giöõa 2 ñoái töôïng naøy töø 0.2-0.4%/thaùng); cuõng nhö thöïc hieän caùc chính saùch tieàn teä cuûa nhaø nöôùc, haïn cheá caùc doanh nghieäp coù nhu caàu nhaäp khaåu, nhöng khi vay voán chæ nhaän nôï baèng VND ñeå mua ngoaïi teä (cheânh leäch laõi suaát giöõa 2 ñoái töôïng naøy töø 0.3- 0.6%/thaùng). Veà loaïi cho vay, trong toång dö nôï cho vay cuûa NHNT Ñoàng Nai thì dö nôï cho vay ngaén haïn chieám tyû troïng lôùn khoûang 70%/toång dö nôï, cho vay trung daøi haïn chæ chieám 30%. Dö nôï cho vay trung vaø daøi haïn ñaõ coù toác ñoä taêng tröôûng nhöng chæ veà soá tuyeät ñoái, coøn veà soá töông ñoái haàu nhö khoâng taêng maø coù xu höôùng giaûm nheï. (Xem Phuï Luïc 9 “Dö nôï cho vay vaø loïai cho vay theo thaønh phaàn kinh teá taïi NHNT Ñoàng Nai töø 2001-2004”). Cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá ñaõ keùo theo söï taêng tröôûng veà tín duïng, nhöng cô caáu veà dö nôï trung vaø daøi haïn vaãn chöa ñöôïc caûi thieän nhieàu, nguyeân nhaân cuûa tình hình naøy coù theå thaáy: (1) NHNT Ñoàng Nai xaùc ñònh vieäc cho vay caøng daøi thì ruûi ro caøng lôùn, neân vieäc thaåm ñònh cho vay trung daøi haïn ñoøi hoûi phaûi quy ñònh caùc ñieàu kieän chaët cheõ. (2) Do NHNT Ñoàng Nai hoaït ñoäng treân ñòa baøn chöa laâu, ñoäi nguõ caùn boä tín duïng haàu heát ñeàu treû, naêng löïc thaåm ñònh döï aùn chöa cao neân caùc döï aùn trung daøi haïn haàu nhö raát haïn cheá. 2.2.2.3 Hieäu quaû söû duïng voán: Laø moät ñôn vò haïch toaùn phuï thuoäc vaøo NHNT TW, neân chính saùch thu nhaäp cuûa NHNT Ñoàng Nai phuï thuoäc vaøo chính saùch ñieàu haønh cuûa NHNT TW, moãi chi nhaùnh NHNT seõ ñöôïc höôûng heä soá thu nhaäp döïa treân keát quaû hoaït ñoäng 34 kinh doanh trong naêm. Do ñoù, neáu chi nhaùnh muoán höôûng moät keát quaû thu nhaäp cao thì hoaït ñoäng chi nhaùnh coù söï taêng tröôûng naêm sau phaûi cao hôn naêm tröôùc veà nhieàu chæ tieâu maø NHNT TW quy ñònh, trong ñoù, chæ tieâu veà lôïi nhuaän ñöôïc xem laø quan troïng nhaát. Ñeå ñaït ñöôïc caùc chæ tieâu naêm sau cao hôn naêm tröôùc, NHNT Ñoàng Nai ñaõ coá gaéng ñieàu hoøa hôïp lyù caùc chæ tieâu taêng tröôûng tín duïng sao cho an toaøn, taêng huy ñoäng nhöng ñaûm baûo tính oån ñònh….. (Xem phuï luïc soá 10 “Keát quaû söû duïng voán cuûa NHNT Ñoàng Nai töø 2001-2004”). Treân thöïc teá, thu nhaäp cuûa NHNT Ñoàng Nai ñeàu taêng qua caùc naêm, cuï theå: Naêm 2002/2001 thu nhaäp taêng taêng 35 tyû ñoàng töông ñöông taêng 39%, trong ñoù thu veà cho vay vaø tieàn göûi taêng 29 tyû ñoàng töông öùng laø 36%. Naêm 2003/2002 taêng 59 tyû ñoàng töông ñöông taêng 47%, trong ñoù thu nhaäp veà tieàn göûi vaø cho vay taêng 42 tyû ñoàng töông öùng laø 36%. Böôùc vaøo naêm 2004, vôùi soá lieäu hoaït ñoäng trong 6 thaùng ñaàu naêm, ngaân haøng ñaõ ñaït 94 tyû ñoàng thu nhaäp (ñaït treân 50% caû naêm 2003), trong ñoù thu veà tieàn vay vaø tieàn göûi treân 80 tyû ñoàng. Beân caïnh thu nhaäp taêng, lôïi nhuaän cuõng taêng theo, cuï theå: naêm 2003 lôïi nhuaän taêng 14 tyû ñoàng (ñaït tyû leä taêng 40%). Naêm 2004, 6 thaùng hoaït ñoäng, lôïi nhuaän thöïc hieän ñaït gaàn 80% lôïi nhuaän naêm 2003. Nhaän xeùt chung veà tình hình söû duïng voán (cuï theå laø hoaït ñoäng cho vay) taïi NHNT Ñoàng Nai trong caùc naêm qua nhö sau: (1) Maët tích cöïc. - Thích öùng vôùi tình hình kinh teá cuûa tænh nhaø trong töøng thôøi kyø, töøng giai ñoaïn vaø luoân ñaët muïc tieâu haøi hoøa giöõa muïc tieâu phaùt trieån oån ñònh kinh teá, chính trò, xaõ hoäi gaén lieàn vôùi muïc tieâu coâng nghieäp hoùa cuûa ñòa phöông, vôùi muïc tieâu lôïi nhuaän cuûa chi nhaùnh vaø muïc tieâu cuûa Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam. 35 - Chuyeån dòch cô caáu ñaàu tö vaøo caùc thaønh phaàn kinh teá hôïp lyù. Ñeán thôøi ñieåm 30/6/2004 thì cho vay caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc chæ chieám tyû ._. (2) Gia haïn, ñieàu chænh kyø haïn nôï, cô caáu laïi khoûan nôï; (3) Tö vaán cho khaùch haøng caùc giaûi phaùp ñaåy maïnh thu hoài caùc khoaûn phaûi thu chaäm traû, kieåm soùat haøng toàn kho thoâng qua giaûm giaù baùn hay taêng möùc chieát khaáu cho ñaïi lyù, tö vaán veà chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh trong thôøi gian tôùi, thu heïp saûn xuaát kinh doanh… (4) Loïai boû moät soá hoïat ñoäng khoâng sinh lôïi; (5) Thöïc hieän ñaùnh giaù laïi saûn phaåm, thay ñoåi phöông thöùc baùn, taêng saûn phaåm môùi; (6) Baùn bôùt moät phaàn doanh nghieäp; (7) Cho vay theâm; Baùn nôï; 56 (8) Phaùt maïi taøi saûn ñaûm baûo, khôûi kieän. 3.2.3 Nhoùm giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng taïi NHNT Ñoàng Nai. 3.2.3.1 Hoaøn thieän kyû thuaät thu hoài caùc khoûan nôï coù vaán ñeà. Neáu khoaûn tín duïng rôi vaøo nôï coù vaán ñeà (do hieän nay chöa ñuû khaû naêng ñeå phaân tích nguyeân nhaân), phaûi laäp töùc ñöa ra bieän phaùp cheá taøi coù tính phaùp lyù vaø ñôn ñieäu. Keát cuïc laø keát quaû khoâng cao, vaø nôï cho vay ñaõ khoâng quay veà. Do vaäy, giaûi phaùp ñeà nghò cho kyû thuaät thu hoài nôï theo hai böôùc sau: Böôùc 1: Phaân tích nguyeân nhaân : Xeùt xem nguyeân nhaân nôï coù vaán ñeà coù phaûi do löøa ñaûo hay do ruûi ro xaûy ra?. Neáu ruûi ro thì do ruûi ro gì? coù phaûi töø phía khaùch haøng khoâng?. Töø ñoù ñöa ra bieän phaùp öùng phoù vôùi töøng nguyeân nhaân cuï theå, bao goàm töø thaáp ñeán cao. Sau ñoù ñöa ra caùc bieän phaùp khai thaùc nhö: tö vaán cho khaùch haøng; khaéc phuïc nguyeân nhaân ñaõ phaùt hieän nhö: saùt nhaäp, baùn taøi saûn thu hoài nôï, thu heïp hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, thay ñoåi boä maùy nhaân söï; keùo daøi thôøi haïn cuûa khoaûn vay; giaûm hoaëc xoaù laõi suaát nhaèm tìm caùch "keùo" ñöôïc nôï goác vôùi thôøi haïn ñaõ ñònh; cho vay tieáp neáu doanh nghieäp coøn coù theå tin ñöôïc hoaëc doanh nghieäp chöùng toû khaû naêng phuïc hoài, ñieàu kieän kinh doanh toång quaùt, thuaän lôïi cho vieäc phuïc hoài. Böôùc 2: Ñöa ra caùc bieän phaùp thanh lyù bao goàm: Ngöng cho vay moät phaàn hay toaøn boä; chuyeån nôï quaù haïn vôùi laûi suaát cao theo luyõ tieán; thoâng baùo khaû naêng maát chi traû cho khaùch haøng; phaùt maûi taøi saûn ñaûm baûo; truy toá tröôùc toaø aùn. Caùc bieän phaùp thanh lyù coù möùc ñoä taêng daàn vaø ñöôïc aùp duïng tuyø töøng nguyeân nhaân vaø neân aùp duïng bieän phaùp khai thaùc tröôùc neáu khoâng coù keát quaû môùi aùp duïng bieän phaùp naøy. 3.2.3.2 Hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin phuïc vuï cho vieäc ra quyeát ñònh trong quûan trò tín duïng. 57 Neáu heä thoáng thoâng tin khoâng ñuû döõ kieän hoaëc khoâng chính xaùc thì vieäc phaân tích ñoái vôùi khaùch haøng chæ döøng laïi ôû goùc ñoä lyù thuyeát. Nhö vaäy, heä thoáng thoâng tin kinh teá nhö moät söï khôûi ñaàu ñoái vôùi quyeát ñònh tín duïng cuûa ngaân haøng, vì theá, vieäc hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin laø voâ cuøng caàn thieát vaø neân theo hai höôùng sau: Moät laø: Nguoàn thoâng tin tín duïng ngaân haøng, khoâng chæ ôû moät nguoàn naøo chaéc chaén ñöôïc maø phaûi caên cöù vaøo nhieàu nguoàn nhö: - Töø chính hoà sô cuûa khaùch haøng laø Baùo caùo taøi chính ñöôïc xaùc nhaän coù kieåm toaùn caùc caáp tuyø loaïi khaùch haøng. - Töø ñieàu tra taïi choã vôùi phöông phaùp khaùc nhau, tuøy ñoái töôïng ñieàu tra, cuï theå: phoûng vaán hoaëc töï ghi. Töø caùc noäi dung coù ñöôïc ngoaøi vieäc kieåm chöùng caùc soá lieäu, ñoä tin caäy cuûa voán, taøi saûn baûo ñaûm tín duïng vaø coù theå xaùc ñònh yeáu toá khoâng ñònh löôïng: khoâng khí vaên hoaù kinh doanh cuûa doanh nghieäp, thaùi ñoä, ñoäng cô vay, chaát löôïng ñieàu haønh… - Töø chöùng töø löu giöõ taïi ngaân haøng nhö chi tieát veà soá dö tieàn göûi, lòch söû caùc moùn vay tröôùc vaø töø phía khaùch haøng cuûa khaùch haøng (ñoái vôùi khaùch haøng môùi). - Nguoàn thoâng tin beân ngoaøi töø caùc toå chöùc tín duïng, töø caùc nhaø cung öùng, tieâu thuï saûn phaåm. Qua ñoù, ngaân haøng coù theå coù ñöïôc caùc vaán ñeà thanh toaùn, chaát löôïng, soá löôïng saûn phaåm cho ñeán söï tin caäy, uy tín vaø khaû naêng cuûa doanh nghieäp. Nguoàn thoâng tin töø trung taâm thoâng tin vaø phoøng ngöøa ruûi ro. Hai laø: Caàn hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin taïi chính ngaân haøng: - Nguoàn thoâng tin töø baùo caùo taøi chính phaûi coù kieåm toaùn vaø ngaân haøng phaûi coù heä thoáng thoâng tin phaân tích baùo caùo taøi chính. 58 - Taøi lieäu phaân tích phaûi löu tröõ thoáng nhaát vaø coù qui luaät baét buoäc trong cho vay. - Khoâng neân quaù phuï thuoäc vaøo ñaùnh giaù taøi chính vì tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng coù theå thay ñoåi. 3.2.3.3 Naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùn boä tín duïng. Trong baát kyø moät doanh nghieäp hieän ñaïi naøo trong neàn kinh teá thò tröôøng ñeàu quan taâm ñeán coâng taùc ñaøo taïo vaø phaùt trieån con ngöôøi, vì con ngöôøi laø neàn taûng cuûa söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp. Ñeå hoaøn thieän coâng taùc quaûn trò hoïat ñoäng kinh doanh ngaân haøng noùi chung vaø hoïat ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng noùi rieâng, ñoøi hoûi NHNT Ñoàng Nai cuõng phaûi ñaëc bieät heát söùc quan taâm ñeán vaø coi troïng yeáu toá con ngöôøi. NHNT Ñoàng Nai caàn toå chöùc caùc khoùa ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cho ñoäi nguõ CBTD caû veà trình ñoä vaø phaåm chaát ñaïo ñöùc, bieát xöû lyù coâng vieäc nhanh choùng chính xaùc; phaân tích thaåm ñònh toát ñeå ra quyeát ñònh cho vay ñuùng ñaén, vöøa ñaùp öùng nhu caàu phuïc vuï khaùch haøng vöøa ñaûm baûo an toaøn voán tín duïng cho ngaân haøng. Theo ñoù, CBTD khoâng chæ thöïc hieän toát nghieäp vuï chuyeân moân maø coøn gioûi ôû coâng taùc: marketing, tö vaán cho khaùch haøng. 3.2.4 Giaûi phaùp öôùc tính toån thaát tín duïng coù döï lieäu (Expected Loss). Khi noùi ñeán ruûi ro tín duïng, caùc ngaân haøng ñeàu ñaõ xaùc ñònh cho mình laø khi ñaõ cho vay thì ñeàu tính toaùn vaø chaáp nhaän moät möùc ruûi ro coù theå xaûy ra ñoái vôùi moùn vay maø ngaân haøng ñoàng yù ñaàu tö. Trong hoïat ñoäng tín duïng, ngöôøi ta thöôøng nhaéc ñeán hai loaïi toån thaát trong cho vay coù theå xaûy ra: toån thaát coù döï lieäu (Expected Loss) vaø toån thaát khoâng coù döï lieäu (unexpected loss). 59 Toån thaát khoâng döï lieäu laø toån thaát xaûy ra baát ngôø, hoaøn toaøn naèm ngoaøi döï kieán cuûa ngaân haøng. Ñeå öùng phoù vôùi toån thaát khoâng döï lieäu, ngaân haøng phaûi coù tieàm löïc veà voán. Maëc duø caùc toån thaát khoâng döï lieäu coù aûnh höôûng quan troïng ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng, nhöng trong quaûn lyù ruûi ro, ngöôøi ta thöôøng quan taâm nhieàu hôn toån thaát coù döï lieäu. Vì ngaân haøng haàu nhö khoâng kieåm soaùt caùc toån thaát khoâng döï lieäu, nhöng laïi hoaøn toaøn kieåm soaùt ñöôïc toån thaát coù döï lieäu. Caùch ñôn giaûn ñeå tính toån thaát coù döï lieäu (Expected Loss - EL) laø caên cöù vaøo möùc toån thaát tín duïng bình quaân xaûy ra trong moät naêm tröôùc ñoù, coù caân nhaéc caùc thay ñoåi veà thò tröôøng, veà tieàm löïc cuûa ngaân haøng.… Do vaäy, NHNT Ñoàng Nai coù theå tieáp caän toån thaát coù döï lieäu theo phöông phaùp môùi, ñoù laø laäp moâ hình tính toaùn döïa treân heä thoáng cô sôû döï lieäu noäi boä (Internal Ratings Based approach- IRB), theo coâng thöùc sau: o Theo soá tieàn: EL= PD*ED*LGD o Theo tyû leä %: EL%=PD*LG Trong coâng thöùc naøy coù boán thoâng soá chính caàn quan taâm: (1) Xaùc suaát khoâng traû nôï (Probability of Default - PD) laø xaùc suaát khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï trong voøng moät naêm; (2) Toång dö nôï cuûa khaùch haøng taïi thôøi ñieåm khaùch haøng khoâng traû ñöôc nôï (Exposuse At Default -EAD); (3) Tyû troïng toån thaát öôùc tính (Loss Given Default - LGD) laø tyûø troïng maø phaàn voán ngaân haøng döï tính seõ bò maát treân toång dö nôï cuûa khaùch haøng khoâng traû ñöôc nôï; (4) Kyø haïn cuûa khoaûn vay (Maturity-M): Vôùi moãi moät kyø haïn xaùc ñònh, toån thaát coù theå döï lieäu EL coù theå ñöôïc tính toaùn khaùc nhau. 60 Coù moät khaùi nieäm caàn ñöôïc chuù yù laø “tình traïng khoâng traû ñöôïc nôï cuûa khaùch haøng –Default”. Thoâng thöôøng, tình traïng khoâng traû ñöôïc nôï xaûy ra khi xuaát hieän ít nhaát moät trong caùc daáu hieäu sau: - Ngaân haøng xaùc ñònh raèng khaùch haøng khoù coù khaû naêng traû toaøn boä khoaûn nôï (goàm goác, laõi, phí); - Ngaân haøng ñaõ xeáp khoaûn vay vaøo danh muïc nôï xaáu; - Ñaõ quan heä hôn 90 ngaøy nhöng khaùch haøng vaãn chöa traû; - Khaùch haøng ñaõ laøm thuû tuïc tuyeân boá phaù saûn. Do ñoù vieäc xaùc ñònh möùc ñoä toån thaát phuï thuoäc raát nhieàu vaøo “tình traïng khoâng theå traû ñöôïc nôï “. Khoâng ít tröôøng hôïp vieäc xaùc ñònh moät khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï theo moät trong nhöõng daáu hieäu treân coù theå ñöa ra möùc toån thaát baèng 0, töùc laø ngaân haøng khoâng chòu baát kyø khoaûn toån thaát naøo. Sau ñaây laø caùc yeáu toá chính trong caùc coâng thöùc treân: Yeáu toá 1: Xaùc suaát khoâng traû ñöôïc nôï (Probability of Default - PD): Cô sôû tính xaùc suaát naøy laø caùc soá lieäu veà caùc khoaûn nôï trong quaù khöù cuûa khaùch haøng, bao goàm caùc khoaûn nôï ñaõ traû, nôï trong haïn vaø nôï khoâng thu hoài ñöôïc. Ñeå tính toaùn xaùc suaát naøy ñoøi hoûi caùc ngaân haøng phaûi coù soá lieäu dö nôï cuûa khaùch haøng trong voøng 5 naêm. Caùc soá lieäu thoâng thöôøng ñöôïc xeáp thaønh 3 nhoùm: - Nhoùm 1: Nhoùm soá lieäu taøi chính: Soá lieäu taøi chính cuûa khaùch haøng ñaùnh giaù cuûa caùc toå chöùc xeáp haïng cuûa khaùch haøng. - Nhoùm 2: Nhoùm soá lieäu ñònh tính: Döõ lieäu veà ngaønh lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng, trình ñoä quaûn trò kinh doanh. - Nhoùm 3: Nhoùm döõ lieäu veà daáu hieäu caûnh baùo: caùc hieän töôïng xaûy ra khoâng thöôøng xuyeân, thöôøng baùo hieäu khaû naêng khoâng traû ñöôïc nôï cuûa khaùch haøng. 61 Ñeå tính ñöôïc xaùc suaát naøy, NHNT Ñoàng nai caàn phaûi caäp nhaäp döõ lieäu vaø xaây döïng moät moâ hình ñònh saün vaø coù theå tö vaán theâm töø beân ngoaøi ñeå hoaøn thieän moâ hình. Caên cöù vaøo xaùc suaát khoâng traû ñöôïc nôï, ngaân haøng coù theå xeáp haïng ñoä tin caäy cuûa khaùch haøng vaø thoâng qua xeáp haïng ngaân haøng coù theå öùng duïng höõu ích: ra quyeát ñònh hôïp lyù vieäc cho vay hay khoâng cho vay; xaùc ñònh möùc laõi suaát cho vay vôùi töøng khaùch haøng sao cho hôïp lyù vôùi ñoä tin caäy thaáp thì laõi suaát cao….. Sau khi xem xeùt cô caáu khaùch haøng xeáp haïng theo ñoä tin caäy, töø ñoù coù theå ñònh giaù chaát löôïng coâng vieäc cuûa boä phaän tín duïng ñeå coù ñieàu chænh phuø hôïp. Yeáu toá 2:Toång dö nôï cuûa khaùch haøng taïi thôøi ñieåm khaùch haøng khoâng traû ñöôc nôï (Exposuse at Default -EAD). Ñoái vôùi caùc khoaûn vay coù kyø haïn thì vieäc xaùc ñònh EAD khoâng coù gì khoù khaên, nhöng ñoái vôùi nhöõng khoaûn tín duïng theo haïn möùc, vieäc xaùc ñònh EAD phöùc taïp hôn: Ñoøi hoûi ngaân haøng cuõng phaûi thu thaäp döõ lieäu quaù khöù ñeå tính EAD treân moâ hình ñònh saün. EAD ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc sau: EAD=Dö nôï bình quaân + LEQ* Haïn möùc tín duïng chöa söû duïng bình quaân Trong ñoù: LEQ (Loan Equivalent Exposure) laø tyû troïng phaàn voán chöa söû duïng coù nhieàu khaû naêng khaùch haøng ruùt theâm taïi thôøi ñieåm khoâng traû ñöôïc nôï. Tích soá “LEQ*haïn möùc tín duïng chöa söû duïng” chæ phaàn dö nôï döï kieán seõ ñöôïc khaùch haøng ruùt theâm taïi thôøi ñieåm khoâng traû ñöôïc nôï ngoaøi möùc dö nôï bình quaân. Thoâng thöôøng taïi thôøi ñieåm khoâng traû ñöôïc nôï, khaùch haøng thöôøng coù xu höôùng ruùt voán vay tôùi möùc gaàn xaáp xó vôùi haïn möùc tín duïng ñöôïc caáp. Nhö vaäy: - EAD cho thaáy söï nguy hieåm cuûa khaùch haøng tìm caùch nhanh choùng ruùt theâm voán vay khi nhaän thaáy nguy cô khoâng theå traû ñöôïc nôï cuûa mình. - Ngöôøi ta cho raèng, khi tình hình taøi chính xaáu ñi, khaùch haøng gaëp khoù khaên trong vieäc huy ñoäng caùc nguoàn voán vaø thöôøng tìm caùch ruùt theâm 62 tieàn vay ñeå phuïc vuï nhu caàu chi traû. Neáu coù quy ñònh trong hôïp ñoàng tín duïng thì ngaân haøng cuõng coù theå töï baûo veä mình thoâng qua caét giaûm haïn möùc tín duïng, moät khi ngaân haøng nhaän thaáy nguy cô khoâng traû ñöôïc nôï cuûa khaùch haøng. Veà thöïc chaát, LEQ seõ ñöôïc xaùc ñònh töø cuoäc ñua giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng. Neáu khaùch haøng nhanh hôn LEQ seõ cao, ngöôïc laïi LEQ seõ thaáp. - Moät yeáu toá cuõng aûnh höôûng LEQ laø kyø haïn tín duïng. Thôøi gian ñeán ngaøy ñaùo haïn caøng daøi thì LEQ seõ cao. Ngoaøi ra, cuõng caàn xem caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán LEQ nhö: loaïi hình kinh doanh cuûa khaùch haøng, khaû naêng cuûa khaùch haøng tieáp caän thò tröôøng taøi chính ñeå mua baùn caùc giaáy tôø coù giaù, tyû leä dö nôï söû duïng so vôùi haïn möùc,.. Yeáu toá 3: Tyû troïng toån thaát öôùc tính (Loss Given Default - LGD). LGD khoâng chæ bao goàm toån thaát khoaûn vay maø coøn caû laõi suaát ñeán haïn nhöng khoâng thanh toaùn ñöôïc vaø caùc chi phí khaùc lieân quan ñeán vieäc xöû lyù nôï. LGD ñöôïc tính toaùn nhö sau: LGD =(EAD-soá tieàn coù theå thu hoài)/EAD Trong ñoù soá tieàn coù theå thu hoài bao goàm caùc khoaûn tieàn maø khaùch haøng traû vaø tieàn thu töø xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo. Coù 3 caùch chuû yeáu ñeå xaùc ñònh tyû troïng toån thaát öôùc tính (LGD): (1) Xaùc ñònh LGD döïa vaøo thò tröôøng: Neáu caùc khoaûn tín duïng coù theå ñöôïc mua baùn treân thò tröôøng, ngöôøi ta coù theå xaùc ñònh LGD cuûa moät khoaûn tín duïng caên cöù vaøo giaù cuûa khoaûn tín duïng ñoù moät thôøi gian ngaén sau khi noù ñöôïc xeáp vaøo dieän khoâng traû ñöôïc nôï. Giaù cuûa khoaûn tín duïng seõ laø öôùc tính cuûa thò tröôøng veà toång giaù trò hieän taïi cuûa taát caû caùc luoàng tieàn coù theå thu hoài töø khoaûn tín duïng trong töông lai. 63 (2) Xaùc ñònh LGD caên cöù vaøo vieäc xöû lyù khoaûn tín duïng khoâng traû ñöôïc nôï. Phöông phaùp naøy thöôøng phöùc taïp hôn phöông phaùp caên cöù thò tröôøng. Khi aùp duïng phöông phaùp naøy, NHNT caàn xaùc ñònh caùc luoàng tieàn trong töông lai, khoaûn thôøi gian döï kieán seõ thu ñöôïc luoàng tieàn, vaø chieát khaáu caùc luoàng tieàn. (3) Xaùc ñònh LGD caên cöù vaøo giaù caùc traùi phieáu nhieàu ruûi ro treân thò tröôøng. Tuy nhieân, phöông phaùp naøy chuû yeáu ñöôïc aùp duïng ñeå öôùc löôïng toån thaát döï tính cho caùc saûn phaåm treân thò tröôøng taøi chính. 3.2.5 Giaûi phaùp aùp duïng moâ hình ñònh giaù quyeàn choïn trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng. Trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, vieäc naâng cao khaû naêng caïnh tranh, giaûm ruûi ro trong tín duïng laø ñieàu heát söùc quan troïng. Vì theá vieäc nghieân cöùu vaø öùng duïng caùc moâ hình quaûn lyù ruûi ro tín duïng treân cô sôû nhöõng thaønh töïu cuûa khoa hoïc taøi chính laø heát söùc caàn thieát. Chính vì leõ ñoù, vieäc öùng duïng moâ hình ñònh giaù quyeàn choïn trong quaûn lyù ruûi ro tín duïng taïi NHNT Ñoàng Nai laø taát yeáu. Thoâng thöôøng khi moùn vay ñöôïc ñaàu tö, neáu khaùch haøng ñaàu tö voán vay coù hieäu quaû thì giaù trò taøi saûn khaùch haøng ñoù seõ taêng leân vaø dó nhieân laø hoï coù khaû naêng hoaøn traû voán cho ngaân haøng. Nhöng ngöôïc laïi, khoaûn vay seõ gaëp ruûi ro neáu khaùch haøng bò thua loã daãn ñeán phaù saûn. Ôû nöôùc ta, khi moät doanh nghieäp bò phaù saûn thöôøng bò nhaéc ñeán khía caïnh tieâu cöïc, coøn vôùi caùc nöôùc phaùt trieån, vieäc phaù saûn ñöôïc coi laø quyeàn cuûa doanh nghieäp khi gaëp hoaøn caûnh khoù khaên. Ñöùng döôùi goùc ñoä moät ngaân haøng, moät khoaûn tín duïng gioáng nhö moät giao dòch baùn quyeàn choïn (write a put option) treân taøi saûn cuûa beân ñi vay vaø giaù trò cuûa quyeàn choïn “vôõ nôï” (default) treân moät 64 moùn vay laø haøm soá cuûa 5 yeáu toá: thò giaù cuûa taøi saûn (A), möùc ñoä dao ñoäng cuûa noù (δ), caùc khoaûn nôï (L), laõi suaát (r), vaø kyø haïn nôï (t), ta coù coâng thöùc: Giaù trò quyeàn choïn vôõ nôï treân moät moùn vay=f(A, L, r, δ, t) Döïa theo phöông trình treân ta thaáy thò giaù (A) vaø ñoä dao ñoäng (δ) cuûa beân ñi vay khoâng theå xaùc ñònh tröïc tieáp ñöôïc maø ñöôïc xaùc ñònhgiaùn tieáp. Goïi giaù trò khoaûn vay OL, giaû söû moùn vay ñöôïc cho vay vôùi kyø haïn moät naêm. Neáu ñeán haïn, thò giaù taøi saûn cuûa beân ñi vay laø OA2 > OL thì beân vay saún saøng hoaøn traû moùn vay vaø thu vaøo moät phaàn lôïi nhuaän LA2. Tuy nhieân, neáu thò giaù taøi saûn cuûa beân ñi vay laø OA1 < OL thì beân vay seõ coù ñoäng cô tuyeân boá phaù saûn vaø chuyeån giao taøi saûn sang beân cho vay. Noùi caùch khaùc, beân ñi vay ñaõ thöïc hieän quyeàn choïn baùn treân taøi saûn cuûa mình. Vieäc quyeát ñònh phaù saûn seõ tuøy thuoäc vaøo khoaûng caùch giöõa thò giaù cuûa taøi saûn vaø ñieåm vôõ nôï “default point”. Muïc ñích cuûa ngaân haøng laø tính xaùc suaát maø thò giaù cuûa khaùch haøng rôi xuoáng thaáp hôn ñieåm vôõ nôï. Ñoà Thò soá 1 “Quan heä giöõa thò giaù taøi saûn vaø thu nhaäp”. Thu nhaäp O A1 L A2 Thò giaù taøi saûn Trong quûan lyù ruûi ro, chuùng ta cuõng caàn phaûi ñöùng töø goùc ñoä ngöôøi ñi vay ñeå hình thaønh moâ hình quaûn lyù ruûi ro tín duïng cuûa mình döïa treân quan heä giöõa thò giaù cuûa taøi saûn vaø thò giaù cuûa voán chuû sôû höõu cuõng nhö quan heä giöõa ñoä giao ñoäng trong thò giaù cuûa taøi saûn vaø thò giaù cuûa voán chuû sôû höõu ñeå hình thaønh neân 65 heä phöông trình vôùi 2 aån soá ñeå tìm ra thò giaù taøi saûn (A) vaø ñoä dao ñoäng (δ) cuûa noù. Sau ñoù tính ra taàn soá vôõ nôï döï tính cho ñoái töôïng vay voán (expected default frequenly-EDF). Vaøo ngaøy ñaùo haïn neáu OA2 >OL thì beân vay seõ hoaøn traû moùn vay vaø giöõ laïi (OA2-OL), ngöôïc laïi neáu thò giaù taøi saûn cuûa khaùch haøng nhoû hôn giaù trò moùn vay (OA1<OL) thì hoï seõ bò vôõ nôï vaø seõ phaùt maõi taøi saûn ñeå traû nôï vay ngaân haøng -ruûi ro beân ñi vay chæ giôùi haïn trong voán chuû sôû höõu OS. Thu nhaäp cuûa chuû sôû höõu vay voán cuõng töông töï nhö thu nhaäp töø mua quyeàn choïn mua (buy a call option) treân giaù trò taøi saûn cuûa ñôn vò vôùi giaù trò thöïc cuûa quyeàn choïn laø giaù trò cuûa khoaûn vay. Ñoà thò 2: “Ñoä dao ñoäng trong thò giaù taøi saûn vaø voán chuû sôõ höõu” Voán CSH -S O A1 L A2 Thò giaù taøi saûn Chuùng ta coù theå tieán haønh tính toaùn cuï theå nhö sau: (1) Xaùc ñònh thò giaù cuûa taøi saûn vaø ñoä dao ñoäng cuûa noù. Voán chuû sôû höõu ñöôïc coi laø töông töï nhö quyeàn choïn mua treân taøi saûn cuûa doanh nghieäp vôùi giaù trò thöïc hieän quyeàn choïn laø giaù trò soå saùch cuûa taát caû caùc moùn nôï cuûa doanh nghieäp. Thò giaù cuûa voán chuû sôû höõu vaø thò giaù cuûa taøi saûn coù quan heä: E=A*N(d1)-L*e-r.t *N(d2) (1) 66 E : thò giaù cuûa voán chuû sôû höõu; L: giaù trò soå saùch caùc khoûan nôï; A: thò giaù taøi saûn. d1=[Ln(A/L)+(r+δ2/2)T; d2=d1-δ*T1/2; δE=∆δ*A/E (2) Trong ñoù: δE: laø ñoä dao ñoäng cuûa voán chuû sôû höõu ∆: giaù trò ñaûm baûo vaø baèng N(d1) trong phöông trình (1) Giaûi heä phöông trình (1) vaø (2) ta tìm ñöôïc giaù trò cuûa taøi saûn A vaø ñoä dao ñoäng δE (2) Tính khoaûng caùch ñeán ñieåm vôõ nôï. Khoaûng caùch tôùi ñieåm vôõ nôï = thò giaù taøi saûn -ñieåm vôõ nôï thò giaù cuûa taøi saûn*ñoä dao ñoäng cuûa taøi saûn Ñieåm vôõ nôï chính laø giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï ngaén haïn + ½ giaù trò caùc khoaûn nôï daøi haïn. (3) Tính xaùc suaát vôõ nôï: Laø xaùc suaát maø thò giaù cuûa taøi saûn rôi xuoáng thaáp hôn ñieåm vôõ nôï. Coù 3 nguoàn thoâng tin lieân quan ñeán xaùc suaát vôõ nôï cuûa doanh nghieäp: (i) Baùo caùo taøi chính: do ñöôïc laäp ñònh kyø neân chæ coù giaù trò lòch söû, trong khi döï baùo ruûi ro laø höôùng töông lai. Nhöng nhöõng gì trong quaù khöù cuõng coù aûnh höôûng ñeán töông lai moät möùc ñoä naøo ñoù. (ii) Thoâng tin thò tröôøng veà thò giaù coå phieáu vaø caùc moùn nôï (trong tröôøng hôïp traùi phieáu ñöôïc mua baùn treân thò tröôøng) ñöôïc xaùc laäp döïa treân söï phaân tích vaø kyø voïng vaøo trieån voïng cuûa doanh nghieäp, do ñoù noù mang tính ñònh höôùng töông lai. 67 (iii) Ñeå xaùc ñònh thò giaù coå phieáu caùc nhaø ñaàu tö coøn döïa vaøo ñaùnh giaù chuû quan cuûa mình veà trieån voïng vaø ruûi ro cuûa doanh nghieäp, caùc baùo caùo taøi chính vaø thoâng tin thò tröôøng khaùc. Vieäc aùp duïng moâ hình quyeàn choïn trong quaûn lyù ruûi ro trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, chæ coù theå xaùc ñònh chính xaùc ruûi ro vaø quaûn lyù ruûi ro thì ngaân haøng môùi toàn taïi vaø phaùt trieån. Caùc ngaân haøng hoaøn toaøn coù theå xaây döïng rieâng cho mình moät cô sôû döõ lieäu veà caùc doanh nghieäp ñaõ vôõ nôï trong quaù khöù vaø aùp duïng moâ hình naøy ñeå löôïng hoùa ruûi ro tín duïng cho töùng khaùch haøng cuï theå. 3.2.6 Hoaøn thieän vaø naâng cao vai troø thanh tra cuûa NHNN. Ñeå naâng cao vai troø cuûa coâng taùc thanh tra, NHNN caàn quan taâm ñeán caùc vaán ñeà sau: (i) Taêng cöôøng thanh tra, giaùm saùt töø NHNN, hoaøn thieän vaø ñoåi môùi coâng taùc thanh tra caû veà nghieäp vuï vaø nhaân vieân nhaèm naêng cao chaát löôïng thanh tra. (ii) Coâng taùc thanh tra phaûi xaùc ñònh troïng taâm, troïng ñieåm, ñaëc bieät chuù troïng thanh tra quaûn trò ñieàu haønh vaø chaát löôïng tín duïng.Trong thôøi gian qua, coâng taùc thanh tra môùi döøng ôû möùc phaùt hieän maø chöa kieân quyeát xöû lyù, daãn ñeán coâng taùc thanh tra bò choàng cheùo. (iii) Caùc cô cheá, qui cheá chöa ñoàng boä vaø saùt thöïc teá: tieâu chuaån ñaùnh giaù, phaân loaïi nôï xaáu, nôï toàn ñoïng veà trích laäp ruûi ro döï phoøng( môùi mang tính ñònh löôïng, chöa mang tính ñònh tính.) (iv) Baùm saùt tình hình hoaït ñoäng cuûa toå chöùc tín duïng ñeå sôùm phaùt hieän vaø ngaên chaën kòp thôøi caùc sai phaïm. (v) Ñoåi môùi vaø naâng cao chaát löôïng thanh tra, ñaëc bieät laø caùc nguoàn thanh tra taïi choã. 68 (vi) Taêng cöôøng ñoäi nguû caùn boä thanh tra. Thöïc hieän ngay vieäc chuyeån caùn boä thanh tra gioûi veà coâng taùc taïi thanh tra NHNN. 3.3. Moät soá kieán nghò khaùc. 3.3.1 Kieán nghò vôùi NHNT Trung öông. (i) Tieáp tuïc kieán nghò trình Chính Phuû vaø caùc Boä coù lieân quan veà nhöõng baát caäp trong vaên baûn phaùp lyù, qui ñònh, höôùng daãn,… laø cô sôû cho vieäc xöû lyù nôï coù vaán ñeà ñeå boå sung, ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi thöïc teá phaùt sinh. (ii) Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä trong vieäc quaûn lyù vaø xöû lyù nôï xaáu, laøm roõ traùch nhieäm laøm phaùt sinh nôï xaáu, ñaëc bieät laø caùc khoaûn nôï do nguyeân nhaân chuû quan ñeå coù höôùng xöû lyù. (iii) NHNT caàn xaây döïng chính saùch ñaøo taïo nghieäp vuï môùi cho caùn boä baèng caùch: ñaõi ngoä, khuyeán khích caùc caùn boä ñaõ vaø ñang theo hoïc treân ñaïi hoïc; cöû caùn boä ñi hoïc caùc khoùa ñaøo taïo ngaén haïn lieân quan ñeán quaûn lyù tín duïng (iv) Chuù troïng vaø ñaåy nhanh hôn nöõa coâng taùc xöû lyù thu hoài nôï tröïc tieáp, thöôøng xuyeân raø soaùt laïi caùc khoaûn nôï, phaân loaïi, ñaùnh giaù khaû naêng thu hoài ñeå trieån khai caùc bieän phaùp thu hoài nôï. 3.3.2 Kieán nghò ñoái vôùi nhaø nöôùc. (i) Ñeà nghò chính phuû sôùm coù ban haønh quyeát ñònh cho pheùp NHNT tieáp tuïc xöû lyù caùc khoûan nôï toàn ñoïng do khaùch quan maø chöa coù ñuû hoà sô chôø hoaøn taát thuû tuïc giaûi theå, phaù saûn hoaëc thöïc teá KH khoâng coøn hoaït ñoäng töø laâu nhöng chöa ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn ra quyeát ñònh giaûi theå, phaù saûn. 69 (ii) Ñeà nghò NHNN kieán nghò caùc cô quan ban ngaønh hôïp taùc, hoå trôï vaø taïo ñieàu kieän cho NHNT xaùc nhaän tình traïng cuûa DN coù nôï toàn ñoïng. (iii) Chæ ñaïo caùc chuû nôï lôùn nhaát cuûa DN chuû ñoäng ñöùng ra laøm ñaàu moái toå chöùc tieán haønh ñaùnh giaù laïi nôï. (iv) Phoái hôïp, kieán nghò cô quan nhaø nöôùc coù lieân quan: toaø aùn, thi haønh aùn, boä, ngaønh, cô quan ñòa phöông taïo ñieàu kieän, cô cheá hoå trôï quaù trình thöïc hieän caùc bieän phaùp xöû lyù nôï toàn ñoäng cho ngaân haøng. Toùm laïi: Chöông 3 cuûa luaän vaên ñaõ ñeà nghò moät soá ñònh höôùng vaø muïc tieâu phaùt trieån cuûa NHNT Ñoàng Nai trong thôøi gian tôùi, ñoàng thôøi qua ñoù, luaän vaên neâu leân moät soá giaûi phaùp nhaèm haïn cheá vaø naâng cao hieäu quaûù quaûn trò ruûi ro tín duïng, phuø hôïp vôùi ñònh höôùng, muïc tieâu ñeà ra cho söï nghieäp phaùt trieån cuûa NHNT Ñoàng Nai 5, 10 ñeán 15 naêm tôùi. 70 PHAÀÂN KEÁT LUAÄN. Laø Ngaân Haøng Quoác Doanh chieám thò phaàn lôùn treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai, trong nhöõng naêm qua, NHNT Ñoàng Nai ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vieäc hoaøn thaønh caùc muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh. Trong neàn kinh teá thò tröôøng theo höôùng quoác teá hoaù ngaøy nay, söï taùc ñoäng cuûa caùc qui luaät kinh teá khaùch quan chaéc chaén coù taùc ñoäng ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNT, do ñoù, hoaït ñoäng tín duïng - hoaït ñoäng chieám chuû yeáu trong ngaân haøng – seõ coù nhieàu cô hoäi toát, nhöng cuõng khoâng theå khoâng traùnh khoûi nhöõng toån thaát coù theå xaûy ra. Töø vieäc tieáp caän nhöõng lyù luaän cô baûn veà quaûn trò ruûi ro cuûa ngaân haøng trong neàn kinh teá thò tröôøng, so saùnh vôùi thöïc tieån vaø ñaùnh giaù hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHNT Ñoàng Nai, luaän vaên ñaõ ñeà nghò 6 giaûi phaùp nhaèm giaûm thieåu ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. Tuy nhieân, vieäc giaûm thieåu toái ña ruûi ro trong kinh doanh phaûi laø vaán ñeà ñöôïc quan taâm haøng ngaøy cuûa NHNT Ñoàng Nai ñeå naâng cao tính töï chuû, töï chòu traùch nhieäm cuûa mình. Noù ñoøi hoûi NHNT Ñoàng Nai caàn hoïach ñònh chieán löôïc cuï theå cuõng nhö phoái hôïp linh hoïat caùc giaûi phaùp ñaõ ñöôïc luaän vaên neâu ra ñeå ñaûm baûo an toaøn voán vay vaø ñaûm baûo tính hieäu quaû tröôùc söï ñoøi hoûi caáp thieát cuûa neàn kinh teá, cuõng nhö trong söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Luaän vaên coù theå coøn nhieàu thieáu soùt, raát mong söï ñoùng goùp yù kieán cuûa caùc Thaày coâ trong hoäi ñoàng vaø caùc baïn. Qua ñaây, toâi xin chaân thaønh caùm ôn thaày TS. Traàn Quang Quyeân, ngöôøi ñaõ taän tình giuùp ñôõ vaø höôùng daãn toâi hoøan thaønh luaän vaên naøy. 71 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO. 1. PTS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn (1998), Tín Duïng Vaø Nghieäp Vuï Ngaân Haøng, NXB Thoáng keâ. 2. PTS. Leâ Vaên Teà (1999), Nghieäp Vuï Ngaân Haøng Thöông Maïi, NXB Thoáng Keâ. 3. PGS. PTS. Nguyeãn Vaên Teà, ThS. Nguyeãn Thò Xuaân Lieãu, Quaûn Trò Ngaân Haøng Thöông Maïi, NXB Thoáng Keâ. 4. GS. TS. Leâ Vaên Tö, Leâ Tuøng Vaân, Leâ Haûi Nam (2000), Ngaân Haøng Thöông Maïi, Nhaø Xuaát Baûn Thoáng keâ, Haø Noäi. 5. TS. Nguyeãn Vaên Tieán (1999), Quaûn Trò ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng -Nhaø Xuaát Baûn Thoáng Keâ, Haø Noäi. 6. TS. Nguyeãn Vaên Tieán (2003), Ñaùnh giaù vaø Phoøng Ngöøa ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng, Nhaø Xuaát Baûn Thoáng Keâ, Haø Noäi. 7. TS. Hoà Dieäu (2002), Quaûn Trò Ngaân Haøng, Nhaø Xuaát Baûn Thoáng Keâ, Haø noäi. 8. Taøi Lieäu chuyeân ñeà (2003), Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoängngaân haøng, Trung Taâm Boài Döôõng Nghieäp Vuï Ngaân Haøng. 9. Luaät Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc Vaø Luaät Caùc Toå Chöùc Tín Duïng. 10. Baùo caùo toång keát cuûa Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam naêm 2000, 2001, 2002, 2003. 11. Baùo caùo toång keát cuûa Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông chi nhaùnh Ñoàng Nai naêm 2000, 2001, 2002, 2003. 12. Caùc baùo caùo hoaït ñoäng cuûa Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông chi nhaùnh Ñoàng Nai naêm 2001, 2002, 2003. 72 13. Baùo caùo toång keát cuûa Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc tænh Ñoàng Nai naêm 2002, 2003. 14. Thaønh Ñöùc (2003), “Nhöõng thaùch thöùc cuûa NHTM Vieät Nam trong caïnh tranh vaø hoäi nhaäp quoác teá”, Taïp chí ngaân haøng, soá 14. 15. Leâ Thò Anh Ñaøo (2000), “Kieåm Soaùt vaø Quaûn lyù ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng”, Taïp chí ngaân haøng– soá chuyeân ñeà. 16. Nguyeãn thò Hoàng Minh (2003), “Vaán ñeà ruûi ro hoaït ñoäng ngaân haøng vaø giaûi phaùp haïn cheá”, Taïp chí ngaân haøng, soá 13. 17. Ths. Leâ Ñöùc Thoï (2004), “Xaùc ñònh laõi suaát cho vay trong hoaït ñoäng tín duïng”, Thò Tröôøng Taøi Chính tieàn teä, thaùng 7. 18. Ths. Nguyeãn Ñoã Quoác Thoï (2003), “Aùp duïng Moâ Hình ñònh gaùi quyeàn choïn trong quaûn lyù tín duïng”, Taïp chí ngaân haøng, soá 11. 19. Ths. Hoaøng Huy Haø (2004), “Naâng cao chaát löôïng tín duïng ngaân haøng”, Thò Tröôøng Taøi Chính tieàn teä, thaùng 6. 20. Ths. Hoaøng Huy Haø (2004), “Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng vaø giaûm thieåu ruûi ro tín duïng”, Taïp chí ngaân haøng, soá 7. 21. Huyønh Myõ Haûo (2004), “Phöông phaùp öôùc tính toån thaát tín duïng”, Taïp chí ñaàu tö – phaùt trieån, soá 97. 22. TS. Nguyeãn Thò Muøi (2000), “Quaûn lyù ruûi ro trong cho vay hôïp voán”, Taïp chí ngaân haøng, soá 7. 23. Nguyeãn Ñöùc Maïnh (2003), “Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi doanh nghieäp vöø vaø nhoû treân ñòa baøn TP.HCM”, Taïp chí ngaân haøng, soá 15. 24. Nguyeãn Xuaân Saûng (2003), “Moät soá giaûi phaùp haïn cheá nôï quaù haïn taïi NHNo&PTNT Quaûng Ninh”, Taïp chí ngaân haøng, soá 11. 73 25. Nguyeãn Khaéc Vieät Trung (2002), “Giaûi phaùp quaûn lyù ruûi ro thoâng qua coâng cuï daãn xuaát tín duïng cuûa caùc TCTD Vieät Nam”, Taïp chí ngaân haøng, soá 1+2. 26. Dennis G. Uyemura (1999), Risk Management Banking. 27. Joseph F. Sinky, JR (1998), Commercial Bank Financial Management. 28. George H. Hempel (1997), Bank Management. 29. Schuermann Til (1999), What do you know about loss given default? 30. Araten, Michel and Jacobs (2001), Loan equivalents for revoling credit and advised lines, RMA Journal. ._.