Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Bình Thuận

1 LÔØI MÔÛ ÑAÀU NHTM - moät saûn phaåm ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån xaõ hoäi loaøi ngöôøi - moät toå chöùc trung gian taøi chính quan troïng baäc nhaát phuïc vuï coâng chuùng. Nhöng khoâng gioáng vôùi nhieàu saûn phaåm khaùc, xeùt veà maët baûn chaát vaø caùc haønh vi maø noù öùng xöû, coù theå xem NHTM laø moät saûn phaåm xaõ hoäi, moät ngaønh coâng nghieäp dòch vuï vôùi tính coäng ñoàng vaø nhaân vaên raát cao, chaèng chòt voâ soá caùc moái lieân heä vôùi ñoâng ñaûo coâng chuùng, khoâng chæ traûi roäng trong phaïm vi moät quoác gia maø coøn lan toûa ôû phaïm vi quoác teá. Khoâng gioáng nhö caùc toå chöùc taøi chính khaùc, NHTM luoân phaûi kinh doanh chuû yeáu baèng tieàn cuûa ngöôøi khaùc. Vì vaäy, söï an toaøn vaø phaùt trieån cuûa baát kyø moät NHTM naøo ñeàu coù lieân quan maät thieát ñeán haøng loaït NHTM khaùc. Maët khaùc, hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa NHTM phaûn aùnh thöïc traïng phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa quoác gia. Lòch söû phaùt trieån NHTM ( 1401 ) – NH Valencia ( Taây Ban Nha) ñeán nay, nhaân loaïi ñaõ nhieàu laàn chöùng kieán nhöõng caûnh suïp ñoå ñeán möùc hoang taøn vaø theá giôùi cuõng xem ñoù, ít nhaát laø daáu hieäu ñaàu tieân cuûa khuûng hoaûng kinh teá. ÔÛ nöôùc ta, goùi goïn trong thaäp nieân maø chuùng ta ñang soáng, söï suïp ñoå vaø ra ñi cuûa haøng loaït HTX tín duïng, cuûa moät soá NHTM coå phaàn vaø ngay caû moät soá NHTM nhaø nöôùc, neáu khoâng coù “ raøo chaén” töø nhaø nöôùc thì coù theå cuõng rôi vaøo caûnh ñoå vôõ. Tuy nhieân, duø aùp duïng baát cöù “ raøo chaén” kieân coá nhö theá naøo thì noù chæ coù theå haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát caùc thieät haïi chöù khoâng phaûi laø khoâng coù thieät haïi. Vì vaäy, söï oån ñònh, an toaøn vaø coù hieäu quaû ñoái vôùi NHTM laø vaán ñeà phaûi luoân ñöôïc coi troïng. Edward W.Reed vaø Edward R. Goll ngöôøi myõ trong taùc phaåm nghieäp vuï NHTM cuûa mình ñaõ cho raèng : “ NHTM laø moät toå chöùc kinh doanh ñöôïc ñieàu 2 haønh moät caùch chaët cheõ nhaát, ít coù lónh vöïc kinh doanh naøo bò kieåm tra thöôøng xuyeân vaø quaûn trò chaët cheõ bôûi caùc nhaø chöùc traùch vaø caùc nhaø quaûn trò ñeå xem chuùng coù hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi nhöõng nguyeân taéc cuûa luaät phaùp vaø nhöõng qui ñònh hay khoâng – sôû dó coù ñieàu ñoù laø do baûn chaát coäng ñoàng cuûa noù”. Xuaát phaùt töø yeâu caàu treân, coâng vieäc quaûn trò NHTM maø muïc tieâu toái thöôïng laø hieäu quaû kinh doanh khoâng chæ mang yù nghóa caáp baùch maø coøn cô baûn vaø laâu daøi, quyeát ñònh söï thaønh baïi cuûa moät ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát naøy. [3] Trôû veà vôùi ñoái töôïng nghieân cöùu – NHNo & PTNT Tænh Bình Thuaän, quaù trình hoaït ñoäng nhöõng naêm qua, tuy coù chieàu höôùng phaùt trieån, nhöng vaãn coøn khoâng ít khoù khaên do taùc ñoäng töø nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan laãn chuû quan, daãn ñeán hieäu quaû kinh doanh chöa cao, chöa ñaùp öùng ñaày ñuû yeâu caàu cuûa tieán trình cô caáu laïi NHNo VN ñeå böôùc vaøo hoäi nhaäp. Vì vaäy, vaán ñeà tröôùc tieân ñaët ra cho NHNo Bình Thuaän laø naâng cao hieäu quaû kinh doanh, ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp quoác teá cuûa NHNo VN, phaán ñaáu trôû thaønh moät NHTM maïnh treân ñòa baøn vaø khu vöïc, ñuû söùc caïnh tranh, taïo theá oån ñònh, an toaøn, hieäu quaû vaø khoâng ngöøng phaùt trieån. Töø nhöõng suy nghó treân, toâi ñaõ choïn ñeà taøi “ Moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän ” ñeå xaây döïng baûn luaän vaên Cao hoïc. Vôùi tinh thaàn ñoù, muïc tieâu ñeà taøi nhaèm vaøo: Phaân tích moâi tröôøng vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2004, töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh cuûa ñôn vò. Qua ñoù kieán nghò caùc 3 caáp höõu quan veà moät soá bieän phaùp quaûn lyù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaønh NHNo VN. Noäi dung ñeà taøi seõ taùi hieän böùc tranh hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän treân ñòa baøn, nhìn nhaän moät caùch khaùi quaùt moâi tröôøng kinh doanh, nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, haïn cheá vaø nguyeân nhaân, ñoàng thôøi ñeà ra caùc giaûi phaùp khaéc phuïc, giuùp NHNo Bình Thuaän ñuû söùc caïnh tranh môû roäng thò phaàn, naâng cao hieäu quaû kinh doanh, töøng böôùc tieán leân hieän ñaïi hoùa NHTM; ñoàng thôøi kieán nghò NHNo VN thöïc hieän moät soá giaûi phaùp nhaèm thaùo gôû nhöõng vöôùng maéc trong hoaït ñoäng cuûa heä thoáng chi nhaùnh tröïc thuoäc, baûo ñaûm söï khoâng ngöøng lôùn maïnh trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo VN. Vôùi muïc tieâu toång quaùt neâu treân, phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi bao goàm: - Nghieân cöùu hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001- 2004. - Nghieân cöùu moät soá chuû tröông, chính saùch, qui ñònh cuûa nhaø nöôùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng NHTM noùi chung, NHNo VN, trong ñoù NHNo Bình Thuaän noùi rieâng. - Moät soá chuû tröông cuûa ñòa phöông veà phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi thôøi gian qua. Vôùi phaïm vi nghieân cöùu nhö treân, noäi dung nghieân cöùu ñöôïc trieån khai theo phöông phaùp toång theå- döïa treân cô sôû nghieân cöùu khía caïnh chung, thoáng nhaát ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc NHNo Bình Thuaän, qua ñoù phaùt bieåu thaønh vaán ñeà chung cuûa NHNo Bình Thuaän. 4 CHÖÔNG I PHAÀN LÍ LUAÄN - TOÅNG QUAN VEÀ NHTM I. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà NHTM. Theo phaùp luaät Vieät Nam, NHTM laø loaïi hình TCTD, hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï NH vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi, söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng vaø cung öùng caùc dòch vuï thanh toaùn. [16] NHTM – moät toå chöùc trung gian taøi chính, coù hoaït ñoäng gaàn guõi vôùi coâng chuùng vaø neàn kinh teá – NHTM xuaát hieän theo yeâu caàu cuûa neàn kinh teá. Trong quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån NHTM ñaõ ñi töø böôùc cöïc kyø thoâ sô vaø chính nhu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá - xaõ hoäi ñaõ laø taùc nhaân thuùc ñaåy hoaït ñoäng NH ñeå coù ñöôïc möùc ñoä hieän ñaïi ngaøy hoâm nay. Lòch söû ñaõ chöùng minh raèng NHTM laø saûn phaåm vaø ñöôïc taùch ra töø NHTW ( NH phaùt haønh). Vaøo thôøi sô khai, hoaït ñoäng NH chæ bao goàm moät soá nghieäp vuï ñôn giaûn nhö: baûo quaûn , giöõ hoä tieàn vaø ñoåi tieàn höôûng hoa hoàng. Trong voøng 5 theá kæ ( töø theá kyû V – theá kæ X) hoaït ñoäng NH coù nhöõng böôùc tieán daøi so vôùi NH sô khai ( ñaây laø giai ñoaïn 2 cuûa lòch söû NH) nhôø coù nhöõng tieán boä veà maët nghieäp vuï nhö sau: (i) Baét ñaàu ghi cheùp vaø theo doõi hoaït ñoäng cuûa thaân chuû qua soá lieäu taøi khoaûn, soå saùch keá toaùn cuõng ñöôïc thoâng tri cho toøa aùn ñeå laøm baèng chöùng trong caùc cuoäc tranh tuïng. (ii) Aùp duïng phöông phaùp buø tröø ( Comperosation). (iii) Nghieäp vuï chuyeån tieàn. (iiii) Baûo laõnh baèng caùc thöông phieáu. (iiiii) Chieát khaáu thöông phieáu. Töø theá kyõ XI, hoaït ñoäng NH ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn 3 vôùi vieäc maïnh daïn cho vay, taïo caùc khoaûn tieàn môùi trong löu thoâng, nghóa laø NH ñaõ tham gia vaøo hoaït ñoäng cung öùng tieàn. Hoaït ñoäng NH ôû giai ñoaïn 3 gaén chaët vôùi vieäc taïo ra “tieàn NH”. Caùc chöùng thö do NH phaùt ra (nhö seùc ngaøy nay) töø xa xöa ñaõ ñöôïc chaáp nhaän nhö phöông tieän thanh toaùn trong giao dòch vaø trao ñoåi. Ñeán cuoái theá kyû XVII, ôû NH baét ñaàu xuaát hieän nghieäp vuï cho vay. Do tieàn NH töø ñaàu theá kæ XVII ñaõ ñöôïc chaáp nhaän trong thanh toaùn nhö laø tieàn maët, quaù trình taïo ra tieàn NH laøm aûnh höôûng saâu saéc toång cung tieàn teä trong neàn kinh teá. Töø naêm 1609-1694 caùc NH ñeàu coù quyeàn taïo ra nhöõng tôø giaáy baïc coù hieäu löïc phaùp lyù nhö nhau trong löu thoâng, daãn ñeán tình traïng phaùt haønh tieàn NH bò laïm duïng, laøm cho trong nöôùc coù nhieàu giaáy baïc khaùc nhau gaây caûn trôû vieäc giao löu vaø phaùt trieån kinh teá. Ñeå haïn cheá vieäc phaùt haønh, chính phuû caùc nöôùc laàn löôït giôùi haïn “quyeàn phaùt haønh tieàn” veà cho moät soá NH vaø cuoái cuøng laø moät NH duy nhaát vaøo cuoái theá kæ XVII. Nhöõng NH coøn laïi chæ coøn moät quyeàn ñoù laø cho vay vaø 5ñi vay tieàn teäø, töø ñaây hoï môùi baét ñaàu taïo ra nhöõng chöùng thö cho vay vaø thanh toaùn. Tuy nhieân phaûi sau 1945, khi caùc nhaø nöôùc thöïc söï quoác höõu hoaù NHTW vaø ñoäc quyeàn phaùt haønh giaáy baïc phaùp ñònh ( tieàn NHTW), caùc loaïi chöùng thö cuûa NH trung gian môùi ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi nhö tieàn. Nhö vaäy, tuy NH ra ñôøi töø raát laâu ( Theá kæ XV) nhöng tieàn cuûa noù chæ ñöôïc löu haønh roäng raûi töø ñaàu theá kyû XX. Sau khi Chính phuû caùc nöôùc qui ñònh vieäc phaùt haønh tieàn laø ñoäc quyeàn cuûa NHTW thì caùc NH coøn laïi chæ laøm nhieäm vuï nhöõng trung gian taøi chính giöõa ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay tieàn trong neàn kinh teá, caùc NHTW hoaøn toaøn bieät laäp vôùi coâng chuùng, moïi hoaït ñoäng cuûa noù ñeàu thoâng qua nhöõng ñònh cheá trung gian vaø chính phuû ñeå tieáp caän vôùi coâng chuùng. Töø nguyeân nhaân naøy, nhöõng NH coøn laïi trong neàn kinh teá ñöôïc goïi laø “ NH trung gian”. Trong loaïi hình NH trung gian, heä thoáng caùc NHTM chieám vò trí quan troïng nhaát veà qui moâ taøi saûn vaø veà thaønh phaàn caùc nghieäp vuï – hoaït ñoäng cuûa NHTM bao goàm 3 lónh vöïc: nghieäp vuï nôï (huy ñoäng voán), nghieäp vuï coù (cho vay kinh doanh) vaø nghieäp vuï moâi giôùi trung gian (dòch vuï thanh toaùn, ñaïi lyù, tö vaán, thoâng tin, giöõ hoä chöùng töø, vaät coù giaù….). Ba loaïi nghieäp vuï ñoù coù quan heä maät thieát, taùc ñoäng hoã trôï, thuùc ñaåy nhau phaùt trieån, taïo neân uy tín cho NH, chính söï keát hôïp ñoàng ñoàng boä ñoù ñaõ trôû thaønh qui luaät hoaït ñoäng cho NH vaø taïo thaønh xu höôùng kinh doanh toång hôïp ña naêng cuûa caùc NHTM. [3] Vai troø & nhieäm vuï cuûa NHTM theå hieän qua sô ñoà sau: Caù nhaân Caù Caù nhaân Toå chöùc Toå chöùc Cho vay NH: -Thu thaäp tieàn göûi - Cho vay - Cung öùng dòch vuï Tieàn göûi Nghieäp vuï keát hôïp Nghieäp vuï chính - Dòch vuï ngoaïi hoái - Dòch vuï tö vaán - KD chöùng khoaùn - .v.v…… 6 ÔÛ nöôùc ta, sau khi caû nöôùc thoáng nhaát, heä thoáng NHTM thöïc thuï ñöôïc hình thaønh naêm 1988 sau khi taùch ra töø NHNN ( thaønh laäp heä thoáng NH 2 caáp). Theo luaät caùc toå chöùc Tín duïng Vieät Nam thì NH laø loaïi hình toå chöùc Tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng NH vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan. [16] Theo tính chaát vaø muïc tieâu hoaït ñoäng, caùc loaïi hình NH goàm: NHTM, NH phaùt trieån, NH ñaàu tö, NH chính saùch, NH hôïp taùc vaø caùc loaïi hình NH khaùc. NHNo VN laø NHTM nhaø nöôùc, hoaït ñoäng theo luaät caùc TCTD & luaät phaùp lieân quan. II. Ñaëc tröng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM. 1- Quan heä tín duïng NHTM döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû. NHTM vôùi tö caùch laø doanh nghieäp kinh doanh tieàn teä, hoaït ñoäng treân cô sôû ñi vay ñeå cho vay thoâng qua nghieäp vuï tín duïng. Haønh vi kinh doanh tieàn teä cuûa NHTM thöïc chaát laø mua quyeàn söû duïng voán ( thueâ ) vaø baùn ( cho thueâ ) laïi quyeàn söû duïng voán ñoù, noù hoaøn toaøn khaùc vôùi caùc loaïi hình kinh doanh khaùc cuûa caùc toå chöùc kinh teá, theå hieän nhö sau: - Quan heä tín duïng (ñi vay vaø cho vay) chuû yeáu döïa vaøo loøng tin laãn nhau. Khaùc vôùi quan heä mua baùn thoâng thöôøng khaùc, quan heä tín duïng NH chæ trao ñoåi quyeàn söû duïng giaù trò khoaûn vay, chöù khoâng trao ñoåi quyeàn sôû höõu khoaûn vay. Ngöôøi cho vay giao giaù trò khoaûn vay döôùi daïng tieàn teä vaø haøng hoaù cho ñoái taùc söû duïng khoaûn vay trong thôøi haïn cam keát, ngöôøi vay phaûi hoaøn traû toaøn boä giaù trò khoaûn vay coäng theâm khoaûn lôïi töùc traû cho ngöôøi cho vay. Do vaäy, thöïc theå khoaûn vay vaãn coøn toàn taïi vaø coù theå luaân chuyeån töø ngöôøi naøy sang ngöôøi khaùc do hoaït ñoäng cho vay cuûa chuû theå cho vay. Trong quan heä tín duïng, giaù trò haøng hoaù “khoaûn vay” khoâng thay ñoåi hình thaùi, maø noù chæ ñöôïc chuyeån töø ngöôøi cho vay sang ngöôøi ñi vay vaø chæ coù moät beân nhaän ñöôïc giaù trò, bôûi vì chæ coù moät beân nhöôïng ñi giaù trò maø thoâi. Ñieàu naøy coù nghóa laø haøng hoaù “ khoaûn vay ” coù ñaëc ñieåm seõ quay trôû veà ñieåm xuaát phaùt cuûa noù, maø vaãn giöõ nguyeân veïn giaù trò voán coù, ñoàng thôøi laïi lôùn leân theâm trong quaù trình vaän ñoäng. 2- Laõi suaát – ñaëc tröng veà giaù caû trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM. Laõi suaát laø giaù caû cuûa tín duïng. Laõi suaát bieåu hieän giaù caû khoaûn tieàn maø 7 ngöôøi cho vay ñoøi hoûi khi taïm thôøi trao quyeàn söû duïng khoaûn tieàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc. Ngöôøi ñi vay coi laõi suaát laø khoaûn chi phí phaûi traû cho nhu caàu söû duïng taïm thôøi tieàn cuûa ngöoøi khaùc. Khi söû duïng khoaûn tieàn vay vaøo quaù trình SXKD, ngöoøi ñi vay seõ thu ñöôïc lôïi nhuaän, moät phaàn lôïi nhuaän naøy traû cho ngöôøi cho vay. Nhö giaù caû cuûa moïi haøng hoaù khaùc, laõi suaát cuõng phuï thuoäc quan heä cung caàu. Cung, caàu voán ñöôïc hình thaønh treân cô sôû nguoàn kyù thaùc vaø yeâu caàu cuûa neàn kinh teá. Tuy nhieân löôïng voán ñöôïc cung öùng laïi phuï thuoäc laõi suaát. Trong thöïc tieãn, laõi suaát chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu nhaân toá nhö: kyø haïn thanh toaùn, möùc ñoä ruûi ro, khaû naêng thanh khoaûn, laïm phaùt, tyû giaù hoái ñoaùi, chi phí haønh chính…… Tuy nhieân, ñeå ñôn giaûn hoaù moät vaán ñeà phöùc taïp, lyù thuyeát voán coù theå cho vay chæ qui veà moät nhaân toá cung caàu voán ñeå nghieân cöùu. Lyù thuyeát naøy trong thöïc teá coù theå thaáy ôû baát cöù nôi ñaâu coù söï bieán ñoäng veà laõi suaát cho vay cuûa NH. Cho duø dich vuï kinh doanh cuûa NH khoâng keùm phaàn quan troïng, nhöng roõ raøng coâng vieäc kinh doanh cuûa NH vaãn laø hoaït ñoäng nhö moät trung gian taøi chính ñoù laø: chi traû tieàn laõi cho phaàn tieàn göûi cuûa khaùch haøng vaø thu laõi ñoái vôùi khoaûn tieàn cho khaùch haøng vay. ÔÛ ñaây ta löu yù ñeán hai nhaân toá cô baûn caáu thaønh trong baát kyø moät laõi suaát naøo, ñoù laø: (i) phaàn tieàn traû cho ngöôøi cho vay khi quyeàn söû duïng voán ñöôïc hoaøn traû cho ngöôøi sôû höõu vaø (ii) phaàn tieàn trang traûi chuû yeáu ruûi ro trong tröôøng hôïp quyeàn söû duïng voán khoâng ñöôïc hoaøn traû. Do ñoù hình thaønh nhieàu loaïi laõi suaát khaùc nhau cuûa NHTM. 3- Yeáu toá nieàm tin trong hoaït ñoäng tín duïng NH. Trong lónh vöïc hoaït ñoäng taøi chính, moät chuû theå ñöôïc xem laø uy tín khi chuû theå khaùc tin töôûng vaø saün saøng kyù thaùc taøi saûn hoaëc tieàn baïc cho hoï. Tín nhieäm laø yeáu toá bao truøm trong hoaït ñoäng tín duïng, laø ñieàu kieän caàn cho quan heä tín duïng phaùt sinh. Töø ñoù coù theå thaáy raèng quan heä tín duïng phaûi song haønh vôùi loøng tin. Khi thieáu loøng tin, ngöôøi ta buoäc phaûi gia coá loøng tin baèng caùc “quyeàn truy ñoøi”, aùp duïng caùc bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay… Loøng tin trong quan heä tín duïng ñöôïc bieåu hieän caû hai phía: ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay. Rieâng veà phía ngöôøi ñi vay, neáu hoï caûm nhaän ngöôøi cho vay khoâng ñuû ñieàu kieän ñaùp öùng cho hoï veà löôïng tín duïng, thôøi haïn cho vay, naêng löïc 8 ñaøm phaùn, caùc ñieàu kieän phuïc vuï… thì quan heä tín duïng vaãn coù theå khoâng phaùt sinh. Loøng tin trong quan heä tín duïng coù nhöõng neùt ñaëc bieät hôn so vôùi yeáu toá loøng tin trong caùc quan heä phi NH bôûi NH ñoùng vai troø laø ngöôøi cho vay vöøa laø ngöôøi ñi vay. Do vaäy, NH moät maët phaûi theå hieän loøng tin , maëc khaùc phaûi kieåm tra loøng tin vôùi khaùch haøng. Ñieàu naøy tröïc tieáp quyeát ñònh söï an toaøn, hieäu quûa, ñoàng nghóa vôùi söï sinh toàn cuûa NHTM. Moät ñaëc thuø cuûa hoaït ñoäng NH laø tình traïng taøi chính cuûa moät NH phuï thuoäc vaøo nieàm tin cuûa khaùch haøng göûi tieàn ñoái vôùi giaù trò taøi saûn cuûa NH ñoù. Neáu hoï tin raèng nhieàu taøi saûn cuûa NH ñaõ giaûm giaù trò thì coù theå laøn soùng ruùt tieàn kyù thaùc seõ dieãn ra maïnh meõ, daãn ñeán phaù saûn khoâng chæ rieâng NH quaûn lyù keùm veà taøi saûn maø coøn keùo theo caû heä thoáng. 4- Tín duïng NH taïo tieàn kyù thaùc, taïo taøi nguyeân cho hoaït ñoäng NH. Taïo vaø huûy tieàn laø chöùc naêng rieâng cuûa tín duïng NH vaø laøm cho hoaït ñoäng tín duïng cuûa NH khaùc haún vôùi hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng khaùc. Thuôû sô khai, caùc NH coù theå taïo tieàn baèng vieäc phaùt haønh caùc ngaân phieáu thanh toaùn ( tieàn thaân cuûa giaáy baïc NH ) thay cho vaøng trong löu thoâng. Ngaøy nay, NHTM taïo tieàn baèng caùch taïo ra buùt teä ( tieàn ghi soå) theo phöông phaùp cho vay chuyeån khoaûn. Khi NHTM cho vay baèng tieàn maët, vieäc cho vay thöïc chaát laø chuyeån soá tieàn töø tay ngöôøi naøy sang tay ngöôøi khaùc söû duïng, ngöôøi cho vay maát ñi caùi maø ngöôøi ñi vay nhaän ñöôïc. Nhöng khi NH cho vay chuyeån khoaûn thì NH khoâng maát ñi caùi gì maø khaùch haøng coøn coù phöông tieän taïo ra söùc mua. Toùm laïi, trong caùc loaïi tín duïng khaùc, cho vay hoaëc thu nôï ñeàu laø quaù trình chuyeån moät löôïng tieàn töø tay ngöôøi naøy sang tay ngöôøi khaùc. Trong khi NHTM cho vay chuyeån khoaûn seõ taêng löôïng tieàn (buùt teä), ngöôïc laïi khi thu nôï baèng chuyeån khoaûn seõ laøm giaûm moät löôïng tieàn. Coù theå noùi raèng NHTM thoâng qua coâng cuï tín duïng ñaõ taïo vaø huûy tieàn, cung caáp phöông tieän thanh toaùn cho neàn kinh teá. Nhö vaäy, NHTM ñaõ taïo taøi nguyeân quan troïng nhaát phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. 5- Söû duïng coâng ngheä ñaëc bieät: coâng ngheä bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn cuûa caùc ñoàng tieàn. 9 Hoaït ñoäng kinh teá trong xaõ hoäi luoân phaùt sinh tình traïng löôõng laäp, ñoù laø luoân coù nhöõng ngöôøi thöøa tieàn muoán cho vay vaø nhöõng ngöôøi thieáu tieàn muoán ñi vay. Thò tröôøng taøi chính tröïc tieáp seõ bò beá taéc trong tröôøng hôïp naøy, nhöng thò tröôøng taøi chính giaùn tieáp coù ñuû ñieàu kieän ñeå giaûi quyeát beá taéc treân. Thoâng qua hoïat ñoäng tín duïng, NHTM tuy naém giöõ caùc tích saûn keùm tính löu hoaït so vôùi tieâu saûn maø hoï phaùt haønh, nhöng vaãn duy trì ñöôïc naêng löïc chi traû, ñoù laø ñaëc tröng maø taøi chính tröïc tieáp khoâng coù ñöôïc. Caùc bieän phaùp nhaèm thay ñoåi cô caáu thôøi haïn ngaân quyõ luoân ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà khaû naêng thanh toaùn cho khaùch haøng vaø khaû naêng thanh khoaûn cuûa NH, ñaõ hình thaønh moät coâng ngheä ñaëc bieät cuûa NH - coâng ngheä thay ñoåi thôøi haïn söû duïng cuûa caùc ñoàng tieàn. Thöôùc ño hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM laø lôïi nhuaän. Tính khaû duïng vaø khaû naêng sinh lôøi cuûa moät taøi saûn NHTM luoân ñoái nghòch nhau. Do ñoù, NH phaûi choïn moät möùc caân baèng giöõa caùc taøi saûn coù tính khaû duïng cao nhöng khaû naêng sinh lôøi keùm vaø taøi saûn coù tính khaû duïng keùm nhöng khaû naêng sinh lôøi cao, ñoàng thôøi xem xeùt vaán ñeà ñoái nghòch giöõa tính khaû duïng vaø khaû naêng sinh lôøi trong khaû naêng coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Coâng ngheä ñaëc bieät cuûa NH – coâng ngheä bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn cuûa caùc ñoàng tieàn, laø caùch laøm cho hai yeâu caàu coù tính töông phaûn laø “ an toaøn vaø hieäu quaû” trôû thaønh töông hôïp. Trong neàn kinh teá phaùt trieån, coâng ngheä NH hieän ñaïi, vieäc göûi vaø ruùt tieàn ñöôïc nhanh choùng, thuaän lôïi, ñaõ kích thích coâng chuùng göûi tieàn vaøo NH, vì ñoù laø vieäc laøm nhieàu lôïi ích so vôùi ñeå tieàn trong tuùi. Ñeán luùc aáy, coâng ngheä bieán ñoåi thôøi haïn söû duïng cuûa caùc ñoàng tieàn cuûa NHTM môùi thaät söï ñaày ñuû yù nghóa. Ñeå töông hôïp hai yeáu toá: an toaøn vaø hieäu quaû, NH ñaõ phaûi luoân tìm bieän phaùp ñaàu tö taøi chính coù hieäu quaû cao nhaát, ñoàng thôøi phaûi baûo ñaûm khaû naêng thanh khoaûn baèng caùch saép xeáp haøi hoøa caùc yeáu toá taøi saûn “nôï” vaø taøi saûn ‘coù”, ñoàng thôøi cuõng phaûi kheùo leùo aùp duïng caùc kyõ thuaät taïo nguoàn kyù thaùc maø NH ñöôïc quyeàn söû duïng. 6- Trung taâm bieán ñoåi vaø tieáp nhaän ruûi ro trong neàn kinh teá. Quan nieäm veà NHTM vaø hoaït ñoäng cuûa noù chæ thöïc söï ñuùng ñaén vaø ñaày ñuû yù nghóa thöïc tieãn khi ñöôïc xem xeùt gaén vôùi hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá. Ñaëc bieät khi ñöôïc xem xeùt döôùi goùc ñoä ruûi ro cuûa neàn kinh teá. ÔÛ nhöõng noäi dung treân, khi baøn veà tính chaát trung gian taøi chính cuûa NHTM, chuùng ta chæ xem xeùt NHTM 10 theo caùc chöùc naêng töông ñoái ñoäc laäp trong quan heä vôùi neàn kinh teá. Trong thöïc tieãn, heä thoáng NH vaø neàn kinh teá luoân coù moái quan heä taùc ñoäng qua laïi laãn nhau moät caùch chaët cheõ vaø nhaïy beùn. Khi NHTM laøm nhieäm vuï trung gian tín duïng, hoaït ñoäng NHTM ñaõ ngaàm chöùa ñöïng ruûi ro. Hôn nöõa khaùch haøng cuûa NHTM laø caùc chuû theå chöùa ñöïng ruûi ro, hoï ñeán NH laø muoán san seõ ruûi ro ñoù cho NH. Ñoái vôùi khaùch haøng, ruûi ro gaây ra cho hoï heát söùc ña daïng vaø phong phuù vaø xuaát phaùt töø nhieàu nguoàn khaùc nhau ôû moâi tröôøng noäi taïi laãn ngoaïi vi; töø nhöõng yeáu toá kinh teá vi moâ ñeán nhöõng taùc ñoäng töø kinh teá vó moâ. Qua con ñöôøng tín duïng hoï coù theå chuyeån caùc ruûi ro ñoù cho NH. Ñeán löôït mình, vôùi chöùc naêng trung gian taøi chính, NH trôû thaønh moät trung gian chuyeån ruûi ro trong neàn kinh teá. Thoâng qua caùc keânh kyù thaùc, NHTM nhaän caùc luoàng taøi chính töø nhöõng ngöôøi cho vay ñaàu tieân, coøn thoâng qua keânh tín duïng, NHTM chuyeån caùc luoàng taøi chính ñeán ngöôøi vay sau cuøng. Töông töï, NHTM cuõng chuyeån ñi hoaëc nhaän veà caùc luoàng taøi chính töø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc. Khi laøm vieäc naøy, NHTM cuõng ñoàng thôøi taïo laäp caùc keânh daãn ruûi ro giöõa caùc chuû theå kinh teá, caùc ñònh cheá taøi chính vôùi nhau. Ruûi ro naøy coù tính chaát laây lan. Vì vaäy, taùc haïi laây lan ruûi ro cuûa NHTM laø ñaëc ñieåm caàn löu yù. NHTM laø chuû theå keát noái yù nguyeän veà thôøi haïn ñoàng tieàn giöõa 2 chuû theå neâu treân . Laøm vieäc naøy, NHTM ñaõ bieán ñoåi ruûi ro – giaûm ruûi ro taùi ñaàu tö cho ngöôøi ñiù vay cuoái cuøng, ñoàng thôøi giaûm ruûi ro thanh khoaûn cho ngöôøi cho vay ñaàu tieân. Tröôøng hôïp naøy, NHTM taát nhieân ñaõ nhaän veà mình caùc ruûi ro khaùch haøng chuyeån ñeán . Söû duïng tieàn göûi ngaén haïn ñeå cho vay daøi haïn laø moät trong nhöõng bieän phaùp toái ña hoaù lôïi nhuaän cuûa NHTM, nhöng ruûi ro thanh khoaûn keøm theo cuõng khoâng nhoû. Tuy nhieân, vì muïc tieâu toái thöôïng laø toái ña hoaù lôïi nhuaän, caùc NHTM ñeàu coá gaéng hieäu quaû hoaù taøi saûn nôï theo phöông phaùp treân, vì hoï tin raèng vieäc göûi tieàn cuûa khaùch haøng laø moät chuoãi töông ñoái lieân tuïc khi NH coøn duy trì ñöôïc söï tín nhieäm vôùi caùc ñoái taùc. Töø nhöõng phaân tích treân, coù theå thaáy raèng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM môû roäng lôïi nhuaän nhöng cuõng ñoàng thôøi môû roäng ruûi ro cho caùc chuû theå kinh teá vaø cho caû neàn kinh teá. Caùc trung gian taøi chính laø ñaàu moái nhaïy caûm nhaát trong vieäc chuyeån taûi caùc taùc ñoäng vi moâ leân neàn kinh teá vó moâ vaø ngöôïc laïi . Vì theá, oån 11 ñònh hoaït ñoäng cuûa trung gian taøi chính laø moät trong nhöõng tieàn ñeà cô baûn ñeå oån ñònh kinh teá vó moâ. [2], [3], [4] III. Hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM. Cuõng nhö bao doanh nghieäp khaùc, muïc tieâu toái thöôïng trong hoaït ñoäng cuûa NHTM laø lôïi nhuaän, trong ñoù laønh maïnh vaø oån ñònh luoân laø neàn taûng cuûa hoaït ñoäng NHTM. Lôïi nhuaän laø thöôùc ño hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM. Tuy nhieân, lôïi nhuaän NHTM chòu söï taùc ñoäng cuûa raát nhieàu yeáu toá. Vì vaäy, khi xem xeùt hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM, ngoaøi heä thoáng chæ tieâu veà taøi chính, ngöôøi ta coøn xem xeùt ñeán nhieàu chæ tieâu lieân quan veà qui moâ vaø chaát löôïng taøi saûn “nôï”, taøi saûn “coù”, nghieäp vuï trung gian, khaû naêng thanh toaùn, khaû naêng sinh lôøi v.v… Trong phaïm vi luaän vaên, chæ taäp trung ñeà caäp khaùi quaùt moät soá vaán ñeà lyù thuyeát tröïc tieáp lieân quan sau ñaây: 1- Chaát löôïng taøi saûn coù. Taøi saûn “coù” laø phaàn nguoàn voán ñöôïc söû duïng vaøo kinh doanh vaø duy trì khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM. Chaát löôïng taøi saûn “coù” laø chæ tieâu toång hôïp nhaát noùi leân khaû naêng beàn vöõng veà maët taøi chính, khaû naêng sinh lôøi vaø naêng löïc quaûn lyù cuûa moät NHTM. Phaàn lôùn ruûi ro voán trong kinh doanh tieàn teä ñeàu taäp trung ôû taøi saûn “coù”. Thoâng thöôøng, taøi saûn “coù” cuûa NHTM bao goàm: + Tieàn maët vaø tieàn göûi ôû NHNN: loaïi taøi saûn naøy khoâng sinh lôøi, chuû yeáu duøng vaøo muïc ñích thanh khoaûn (tröø loaïi döï tröõ thaëng dö khi ñöôïc söû duïng nhö taøi saûn “coù” sinh lôøi). Loaïi naøy goïi chung laø tieàn döï tröõ, bao goàm: döï tröõ baét buoäc (döï tröõ phaùp ñònh), döï tröõ luaân chuyeån, döï tröõ thaëng dö (döï tröõ dö thöøa). Tieàn döï tröõ laø caùc taøi saûn löu hoaït cao, coù theå ñaùp öùng töùc khaéc caùc nhu caàu ruùt tieàn cuûa ngöôøi kyù thaùc. + Cho vay caùc TCKT vaø caùc taàng lôùp daân cö : ñaây laø boä phaän sinh lôøi chuû yeáu vaø cuõng laø nôi phaùt sinh nhieàu ruûi ro cuûa NHTM. + Ñaàu tö vaø kinh doanh chöùng khoaùn. +Taøi saûn coù khaùc: taøi saûn coá ñònh vaø thieát bò; caùc khoaûn phaûi thu…. 12 Ñeå phaân tích taøi saûn “coù” moät caùch toaøn dieän, caùc nhaø quaûn trò phaûi nghieân cöùu töø vieäc xaùc ñònh chính saùch, chieán löôïc kinh doanh ñeán caùc thuû tuïc nghieäp vuï, khaû naêng kieåm soaùt noäi boä vaø ñoä an toaøn veà taøi saûn cuûa NH. Khi caáp tín duïng, caùc NH phaûi quan taâm ñeán nguyeân taéc ruûi ro… Khi phaân tích taøi saûn “coù”, coâng vieäc ñaàu tieân cuûa nhaø quaûn trò laø phaûi phaân loaïi caùc khoaûn nôï ñeå quaûn lyù moät caùch hieäu quaû caùc khoaûn nôï naøy. Taøi saûn “coù” cuûa NHTM phaàn lôùn laø caùc khoaûn cho vay. Do ñoù, vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng vaø xem xeùt söï taùc ñoäng cuûa noù ñoái vôùi caùc yeáu toá taøi chính laø vieäc laøm quan troïng trong phaân tích. Söùc beàn cuûa moät NHTM phuï thuoäc raát nhieàu vaøo chaát löôïng taøi saûn “coù” vaø tình hình trích laäp döï phoøng ruûi ro. 2- Khaû naêng thanh toaùn. Khaû naêng thanh toaùn cuûa NHTM coù theå xem xeùt theo nhieàu goùc ñoä khaùc nhau. Theo chuùng toâi khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM laø tình traïng tieàn maët saún saøng (Access to ready cash) ñeå chi traû hay gia taêng taøi saûn coù. Ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM laø vaán ñeà khoù khaên. Veà cô baûn, phaân tích khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM laø xem xeùt khaû naêng giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà nguoàn voán vaøo luùc töông ñoái böùc xuùc. 3- Khaû naêng sinh lôøi Khaû naêng sinh lôøi laø keát quaû cuï theå nhaát cuûa quaù trình kinh doanh. Moïi doanh nghieäp trong neàn kinh teá thò tröôøng chæ coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån baèng caùch taïo ra lôïi nhuaän trong kinh doanh. Lôïi nhuaän laø moät chæ tieâu toång hôïp ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc NHTM. [2], [3], [4], [5] Ñeå löôïng hoùa nhöõng vaán ñeà neâu treân, ngöôøi ta thöôøng söû duïng moät soá chæ tieâu quan troïng sau ñaây ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM: 1. Chæ tieâu veà nguoàn voán: Soá dö cuûa töøng loaïi nguoàn voán Tyû troïng töøng loaïi nguoàn voán = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Toång nguoàn voán Voán huy ñoäng Tyû troïng voán huy ñoäng = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Voán töï coù cuûa NH 13 2. Chæ tieâu veà chaát löôïng taøi saûn “coù”: Toång dö nôï Dö nôï quaù haïn H₁ = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ ; H3 = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ Nguoàn huy ñoäng Toång dö nôï cho vay H₁ : Xaùc ñònh hieäu quaû cuûa moät ñoàng voán huy ñoäng. Neáu H₁ caøng lôùn, voán toàn ñoïng caøng ít, ñoàng thôøi ruûi ro tín duïng caøng lôùn. H₃ : Theå hieän chaát löôïng tín duïng. 3. Chæ tieâu veà khaû naêng thanh toaùn: Ngöôøi ta thöôøng duøng chæ soá sau ñaây ñeå ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn cuûa NHTM: Taøi saûn “coù” ñoäng Khaû naêng thanh toaùn töùc thì = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Taøi saûn “nôï” deã bieán ñoäng Taøi saûn coù ñoäng laø taøi saûn coù deã chuyeån ñoåi thaønh tieàn. Chæ soá ño löôøng khaû naêng thanh toaùn töùc thì cao, chöùng toû NH coù thanh khoaûn toát. Nhöng neáu chæ soá naøy quaù cao, noù seõ aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh lôøi cuûa NH. Vaán ñeà ñaët ra laø chæ soá naøy ôû möùc bao nhieâu laø hôïp lyù. Thoâng thöôøng, caùc NHTM hoaït ñoäng toát coù theå duy trì chæ soá naøy töông ñoái thaáp so vôùi NHTM hoaït ñoäng yeáu keùm. 4. Khaû naêng sinh lôøi: Ñeå ñaùnh giaù lôïi nhuaän cuûa NHTM, ngöôøi ta thöôøng söû duïng caùc chæ soá sau ñaây: Thu nhaäp roøng Thu nhaäp roøng ROA = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 ; ROE = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Taøi saûn coù Voán töï coù Ngoaøi ra, ngöôøi ta coøn söû duïng moät soá chæ tieâu boå sung sau: Thu nhaäp roøng * Tyû leä lôïi nhuaän treân toång thu nhaäp = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Toång thu nhaäp Laõi roøng *Tyû suaát lôïi nhuaän = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 14 Taøi saûn coù sinh lôøi Thu nhaäp laõi - chi phí laõi *Laõi roøng bieân teá = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ Tích saûn sinh laõi roøng Trong heä thoáng NHNo VN, chi nhaùnh caáp 1 (NHNo Tænh, Thaønh phoá vaø caùc ñôn vò thaønh vieân khaùc) khoâng ñöôïc NHNo VN giao chæ tieâu lôïi nhuaän maø söû duïng chæ tieâu Quõy thu nhaäp ñeå ñaùnh giaù naêng löïc taøi chính vaø hieäu quaû kinh doanh. Quõy thu nhaäp = Doanh thu – chi phí (khoâng keå chi löông) Beân caïnh, caên cöù Thoâng tö soá 49/2004/TT-BTC ngaøy 03/06/2004 cuûa Boä Taøi chính veà höôùng daãn chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng taøi chính cuûa caùc toå chöùc tín duïng nhaø nöôùc, NHNo VN ñaõ cuï theå hoùa heä thoáng chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh ñoái vôùi chi nhaùnh caáp 1 tröïc thuoäc trong heä thoáng NHNo VN bao goàm: (1) Toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng voán taïi ñòa phöông. Soá dö voán huy ñoäng bình quaân cuûa naêm nay (1) = ( ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ - 1 ) x 100 Soá dö voán huy ñoäng bình quaân cuûa naêm tröôùc (2) Toác ñoä taêng tröôûng ñaàu tö voán. Dö nôï cho vay vaø ñaàu tö giaáy tôø coù giaù bình quaân naêm nay (2) = ( ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ - 1 )x 100 Dö nôï cho vay vaø ñaàu tö giaáy tôø coù giaù bình quaân naêm tröôùc Taøi saûn coù ._.sinh lôøi bình quaân (3) Khaû naêng sinh lôøi = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100% Toång taøi saûn coù noäi baûng bình quaân (4) Tyû leä thu dòch vuï. Soá Dö NQH cuoái kyø (5) Tyû leä NQH = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Toång dö nôï cho vay cuoái kyø (6) Cheânh leäch laõi suaát = Laõi suaát thöïc teá ñaàu ra – Laõi suaát thöïc teá ñaàu vaøo 15 IV- Nhöõng vaán ñeà ruùt ra töø vieäc nghieân cöùu lyù luaän: Töø thöïc traïng hoaït ñoäng NHNo Bình Thuaän, luaän vaên ñaõ neâu lyù do choïn ñeà taøi luaän vaên laø nhaèm thaùo gôû nhöõng vuôùng maéc vaø haïn cheá trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Trong phaïm vi nghieân cöùu, caùc noäi dung nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän theo phöông phaùp toång theå - nghieân cöùu khía caïnh chung, thoáng nhaát ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc, qua ñoù phaùt bieåu thaønh vaán ñeà chung cuûa NHNo Bình Thuaän. Trong phaàn lyù luaän, luaän vaên ñaõ khaùi quaùt lòch söõ hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng NHTM treân theá giôùi vaø Vieät Nam noùi rieâng; ñeà caäp vai troø, nhieäm vuï cuûa NHTM. Troïng taâm cuûa phaàn lyù luaän laø heä thoáng hoùa nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ñaëc tröng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM, töø ñoù ñeà caäp ñeán noäi dung veà hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM noùi chung, cuõng nhö nhöõng qui ñònh veà quaûn lyù hieäu quaû kinh doanh trong heä thoáng NHNo VN. Qua nghieân cöùu lyù luaän toång quan veà NHTM coù theå ruùt ra moät soá baøi hoïc chuû yeáu ñeå vaän duïng vaøo quaûn trò NHTM nhö sau: - Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa NHTM xuaát phaùt töø yeâu caàu cuûa neàn saûn xuaát haøng hoùa vaø gaén boù chaët cheõ vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi qua nhieàu giai ñoaïn lòch söõ. - NHTM – trung gian taøi chính coù khaû naêng keát noái yù nguyeän giöõa chuû theå kyù thaùc vaø chuû theå vay voán ñeå kinh doanh chuû yeáu baèng voán cuûa ngöôøi khaùc; coù khaû naêng bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn caùc ñoàng tieàn ñeå öùng duïng vaøo hoaït ñoäng kinh doanh moät caùch coù hieäu quaû döïa treân qui luaät soá lôùn, nhöng ñoàng thôøi cuõng coù nhieàu khaû naêng nhaän ruûi ro vaø chuyeån ruûi ro trong moái quan heä vôùi neàn kinh teá. Vì vaäy, yeáu toá nieàm tin vaø chaát löôïng tín duïng luoân laø cô sôû vaø neàn taûng cuûa hieäu quaû kinh doanh. Moïi söï suy giaûm veà nieàm tin (coù söï chi phoái chuû yeáu cuûa chaát löôïng tín duïng) ñeàu daãn ñeán suy giaûm hieäu quaû kinh doanh hoaëc ñoå vôû hoaït ñoäng NHTM, maø taùc ñoäng cuûa haäu quaû naøy khoâng chæ döøng laïi ôû moät NHTM rieâng leõ, ñoàng thôøi taùc ñoäng xaáu ñeán kinh teá vó moâ. NHTM luoân phaûi löu yù raèng: caøng cao lôïi nhuaän caøng nhieàu ruûi ro. Vì vaäy, trong quaûn trò hoaït ñoäng tín duïng luoân caàn coù bieän phaùp giaùm saùt chaët cheõ ñeå laøm cho hai yeáu toá töông phaûn laø an toaøn vaø hieäu quaû trôû thaønh töông hôïp. Ñaây laø vaán ñeà khoâng heà ñôn giaûn trong quaûn trò NHTM. 16 - Laõi suaát laø giaù caû cuûa tín duïng. Laõi suaát ñöôïc caáu taïo bôûi nhieàu nhaân toá, goàm caû caùc nhaân toá chuû quan laãn khaùch quan. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, caàn ñaëc bieät quan taâm ñeán quan heä cung caàu veà voán – nhaân toá quan troïng caáu thaønh laõi suaát. Vì vaäy khoâng theå chuû quan duy yù chí trong aán ñònh laõi suaát, maø phaûi tuaân thuû chaët cheõ caùc qui luaät kinh teá thò tröôøng, döï baùo khaû naêng laïm phaùt (lieân quan ñeán laõi suaát thöïc), bieän phaùp quaûn trò khe hôû (GAP) lieân quan cô caáu taøi saûn “nôï” vaø taøi saûn “coù” bieán ñoäng … ñeå xaây döïng heä thoáng laõi suaát phuø hôïp vôùi muïc tieâu khoâng ngöøng naâng cao lôïi nhuaän, giaûm thieåu ruûi ro tín duïng, laõi suaát, tyû giaù, thanh khoaûn … keát hôïp vôùi chieán löôïc chieám lónh vaø môû roäng thò phaàn hoaït ñoäng. Maët khaùc, caàn löu yù môû roäng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët thu huùt nguoàn voán giaù reû, tieát giaûm chi phí voán, taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh. - Hoaït ñoäng NHTM ñang trong loä trình hoäi nhaäp quoác teá, yeâu caàu böùc xuùc ñaët ra cho heä thoáng NHTM laø môû roäng qui moâ, naâng cao chaát löôïng kinh doanh. Ñeå thoûa maõn yeâu caàu treân, ñoøi hoûi NHTM phaûi luoân taêng cöôøng nguoàn voán kinh doanh, ñoåi môùi vaø öùng duïng coâng ngheä NH tieân tieán, phöông phaùp quaûn trò vaø taùc nghieäp NHTM hieän ñaïi. Vaán ñeà naøy lieân quan ñeán naêng löïc taøi chính vaø chaát löôïng nguoàn nhaân löïc cuûa NHTM, trong ñoù chaát löôïng nhaân löïc laø nhaân toá then choát, quyeát ñònh söï thaønh baïi trong hoaït ñoäng. Vì vaäy, vieäc xaây döïng heä thoáng nhaân löïc coù chaát löôïng vaø khoâng ngöøng naâng cao laø khoâng theå thieáu vaø toái troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng NHTM trong ñieàu kieän hoäi nhaäp vaø song haønh vôùi neàn kinh teá tri thöùc caän keà. 17 CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NHNo BÌNH THUAÄN. I. Tình hình kinh teá – xaõ hoäi Tænh Bình Thuaän. Bình Thuaän laø moät tænh duyeân haûi Nam Trung boä, dieän tích vuøng laõnh haûi 52.000 km2 vôùi 192 km bôø bieån. Bình Thuaän tieáp giaùp vôùi Tænh Ñoàng Nai vaø Baø Ròa- Vuõng Taøu, ñaây laø ñieàu kieän ñeå Bình Thuaän tieáp caän, giao löu vôùi khu vöïc kinh teá phaùt trieån vaøo loaïi baäc nhaát Vieät Nam. Bình Thuaän vôùi dieän tích töï nhieân: 7.828 km2, vôùi 10 huyeän, thaønh phoá, trong ñoù coù 4 huyeän vôùi 62 xaõ thuoäc mieàn nuùi, vuøng cao, 27 xaõ thuoäc dieän khoù khaên. Bình Thuaän coù vò trí khaù thuaän lôïi, coù nhieàu tieàm naêng veà ñaát ñai, lao ñoäng vaø taøi nguyeân thieân nhieân ñeå phaùt trieån noâng nghieäp, coâng nghieäp, dòch vuï du lòch bieån. Veà coâng nghieäp, Bình Thuaän vôùi neàn coâng nghieäp tuy coøn non treû, nhöng coù nhieàu trieån voïng phaùt trieån. Vôùi chính saùch khuyeán khích ñaàu tö thoâng thoaùng vaø taïo nhieàu thuaän lôïi, ñaõ laøm cho Bình Thuaän trôû thaønh moät trong nhöõng mieàn ñaát thu huùt ñöôïc nhieàu döï aùn ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc. Bình Thuaän coù daân soá 1,220 trieäu nguôøi vôùi 27 daân toäc chung soáng, trong ñoù gaàn 70% soáng ôû noâng thoân; maët baèng daân trí coøn thaáp, nhieàu huû tuïc chi phoái ñôøi soáng kinh teá vaên hoùa. Ñaây laø moät trong nhöõng khoù khaên laøm haïn cheá khaû naêng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn. Cô caáu kinh teá Tænh Bình Thuaän hieän ñang chuyeån dòch töø: Noâng nghieäp – Dòch vuï – Coâng nghieäp sang Coâng nghieäp – Dòch vuï – Noâng nghieäp giai ñoaïn 2005-2010. Beân caïnh dieän tích ñaát noâng nghieäp, Bình Thuaän coù dieän tích ñaát röøng khaù lôùn, coù ñieàu kieän phaùt trieån chaên nuoâi gia suùc nhö : boø, deâ, cöøu… Vôùi chieàu daøi bôø bieån nhö treân, Bình Thuaän coù nhieàu thuaän lôïi trong khai thaùc ñaùnh baét thuûy saûn vôùi nhieàu loaïi coù giaù trò cao trong tieâu thuï noäi ñòa vaø xuaát khaåu. Coù theå noùi, Bình Thuaän laø moät trong soá caùc ñòa phöông coù theá maïnh veà bieån. Cuõng töø theá maïnh naøy, kinh teá Bình Thuaän ñang môû ra höôùng dòch vuï du lòch bieån thu huùt du khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc nhö: Taø Cuù, Muõi neù, Hoøn rôm, Hoøa Thaéng…. Veà heä thoáng cô sôû haï taàng: quaù trình phaùt trieån, Bình Thuaän böôùc ñaàu ñaõ xaây döïng ñöôïc heä thoáng cô sôû vaät chaát vaø tích luõy kinh nghieäm trong phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, ñaëc bieät laø maïng löôùi giao thoâng ñaõ hình thaønh veà cô baûn, taïo ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn noùi chung, ñaëc bieät laø thaønh phoá Phan Thieát. 18 Trong 4 naêm qua, kinh teá Bình Thuaän coù söï phaùt trieån töông ñoái toaøn dieän; toác ñoä taêng tröôûng GDP bình quaân haøng naêm laø 12,04%. Caùc ngaønh kinh teá ñeàu coù söï phaùt trieån, ñaëc bieät laø ngaønh coâng nghieäp vaø dòch vuï. Cô caáu kinh teá trong noâng nghieäp ñaõ coù söï chuyeån dòch ñaùng keå theo höôùng môû roäng ngaønh chaên nuoâi vôùi moät soá löôïng lôùn kinh teá trang traïi vaø chaên nuoâi qui moâ gia ñình, giaûm dieän tích troàng luùa, taêng dieän tích troàng caây coâng nghieäp daøi ngaøy… Tuy nhieân, Bình Thuaän vaãn coøn laø Tænh ngheøo vôùi thu ngaân saùch taêng bình quaân haøng naêm laø 31,5%. Nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng, chaát löôïng taêng tröôûng coøn keùm, söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá coøn nhieàu haïn cheá; coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp vaø noâng thoân dieãn ra töông chaäm, chaát löôïng haïn cheá. Trình ñoä phaùt trieån caùc vuøng trong tænh coøn khaù nhieàu cheânh leäch, nhieàu vuøng coøn yeáu, ñaëc bieät laø noâng thoân, vuøng saâu, vuøng xa… Kinh teá noâng nghieäp chòu aûnh höôûng lôùn bôûi thieân tai, naéng haïn. Ñôøi soáng nhaân daân, ñaëc bieät noâng daân coøn nhieàu khoù khaên. Toác ñoä chuyeån dòch cô caáu kinh teá chaäm. Ñieàu naøy ñaõ vaø seõ coøn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. [12], [13] II. Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. 1- Khaùi quaùt hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2004. Treân ñòa baøn Tænh Bình Thuaän hieän coù 7 chi nhaùnh NHTM cuøng toàn taïi goàm: AgriBank - ICB – VCB – BID – ACB – SacomBank – NH Coå Phaàn Phöông Nam – Quõy TDND, möùc ñoä caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét, ñaëc bieät laø taïi ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát, thò xaõ Lagi. NHNo Bình Thuaän ñöôïc thaønh laäp naêm 1988 sau khi chuû tröông hình thaønh NH 2 caáp ra ñôøi. NHNo Bình Thuaän hieän coù 368 CBVC, ña phaàn ñöôïc tieáp nhaän töø NHNN vaø NH Ñaàu Tö Phaùt Trieån (cuõ); maïng löôùi roäng khaép töø thaønh phoá Phan Thieát ñeán caùc Huyeän, Thò xaõ, truï sôû chính ñaët taïi Thaønh phoá Phan Thieát vôùi 10 chi nhaùnh caáp 2 vaø 14 chi nhaùnh caáp 3, phoøng giao dòch tröïc thuoäc. NHNo Bình Thuaän laø chi nhaùnh caáp 1 haïch toaùn baùo soå, tröïc thuoäc NHNo VN. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän taäp trung chuû yeáu vaøo lónh vöïc tín duïng, trong ñoù tín duïng noâng nghieäp chieám tyû troïng dö nôï treân 60%. Beân caïnh söï caïnh tranh cuûa caùc TCTD treân ñòa baøn, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän luoân chòu aûnh höôûng naëng neà bôûi ruûi ro tín duïng do thieân tai cuøng caùc yeáu 19 toá thuoäc moâi tröôøng noäi taïi. Vì vaäy, keát quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän nhieàu naêm lieàn coøn haïn cheá vaø chæ chuyeån bieán ñaùng keå trong nhöõng naêm gaàn ñaây. 2- Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, haïn cheá vaø nguyeân nhaân. 2.1- Keát quaû ñaït ñöôïc. Thöù nhaát, NHNo Bình Thuaän ñaõ huy ñoäng moät löôïng voán ñaùng keå, goùp phaàn thaùo gôõ khoù khaên veà voán ñeå caáp tín duïng, töøng böôùc môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh. Bieåu 1: Taêng tröôûng nguoàn voán cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng Chæ Tieâu 2001 2002 2003 2004 BQ 1- Voán huy ñoäng cuûa NHNo B.Thuaän 294 442 593 896 556 Tyû leä taêng tröôûng so vôùi naêm tröôùc (%) - 50,34 34,16 51,09 44,98 2- Voán huy ñoäng cuûa NHNo Vieät Nam 58.797 82.629 120.335 148.391 102.538 Tyû leä taêng tröôûng so vôùi naêm tröôùc (%) - 40,53 45,63 23,31 36,14 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Thöïc hieän chuû tröông cuûa NHNo VN, NHNo Bình Thuaän ñaõ höôùng ra thò tröôøng ñeå khai thaùc nguoàn voán. 4 naêm gaàn ñaây, neáu nhö möùc taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng bình quaân cuûa NHNo VN laø 36,14% thì NHNo Bình Thuaän taêng 44,98%. Quaù trình huy ñoäng voán cuøng vôùi vieäc môû roäng maïng löôùi giao dòch, NHNo Bình Thuaän ñaõ töøng böôùc ña daïng hoùa caùc hình thöùc huy ñoäng voán, söû duïng coù hieäu quaû böôùc ñaàu coâng cuï laõi suaát vaø aùp duïng moät soá coâng ngheä thanh toaùn tieân tieán trong phaïm vi ñaàu tö vaø qui ñònh cuûa NHNo VN. Ngoaøi caùc hình thöùc huy ñoäng caùc loaïi tieàn göûi thanh toaùn, tieàn göûi tieát kieäm coù tính coå truyeàn, NHNo Bình Thuaän ñaõ thöïc hieän coù keát quaû caùc hình thöùc tieát kieäm baäc thang, chöùng chæ tieàn göûi, ñaëc bieät laø toå chöùc coù hieäu quaû caùc ñôït huy ñoäng tieát kieäm döï thöôûng, tieát kieäm trung vaø daøi haïn. 20 Beân caïnh huy ñoäng noäi teä, NHNo Bình Thuaän ñaõ tieán haønh huy ñoäng ngoaïi teä vaø ñaõ coù keát quaû böôùc ñaàu mang tính neàn taûng. Rieâng laõi suaát, ñeå thöïc hieän cô cheá laõi suaát thöïc döông treân cô sôû traàn laõi suaát tieàn göûi, NHNo Bình Thuaän ñaõ aùp duïng linh hoaït laõi suaát huy ñoäng giöõa noâng thoân vaø thaønh thò nhaèm baûo ñaûm yeáu toá caïnh tranh vaø hieäu quaû. Söï khoâng ngöøng taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng ñaõ taïo ñieàu kieän cho NHNo Bình Thuaän thaùo gôû khoù khaên veà voán tín duïng vaø thanh toaùn, töøng böôùc chuû ñoäng hôn veà nguoàn voán ñeå ñaùp öùng cho caùc nhu caàu thanh khoaûn vaø cho vay. Bieåu soá 2 : Cô caáu nguoàn voán cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng 2001 2002 2003 2004 B. quaân Chæ tieâu Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn % 1-Toång nguoàn voán 799 100 1.032 100 1.450 100 1.58 4 100 1.21 6 100 - Trong ñoù, nguoàn huy ñoäng 294 36,80 442 42,83 593 40,9 0 896 56,5 6 556 45,7 2 2-Thò phaàn (%) treân ñòa baøn tænh 45 55,6 55 57 53 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. So vôùi caùc NHTM treân ñòa baøn thì nguoàn voán huy ñoäng cuûa NH chieám bình quaân 53% thò phaàn theo soá dö, trong ñoù tieàn göûi daân cö taêng khaù oån ñònh, bình quaân chieám töø 55 –60% /toång nguoàn voán huy ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän. Thöù hai, khoái löôïng voán tín duïng cung öùng treân ñòa baøn ngaøy caøng taêng, vôùi cô caáu ngaøy caøng phuø hôïp hôn so vôùi chuyeån dòch cô caáu kinh teá treân ñòa baøn . 21 Bieåu soá 3: Taêng tröôûng vaø cô caáu dö nôï cuûa NHNo Bình Thuaän theo thôøi haïn cho vay vaø theo ngaønh kinh teá. Ñôn vò tính: tyû ñoàng Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 Bình quaân 1- Toång dö nôï (khoâng keå DV NHCSXH) 757 961 1.286 1.617 1.155 - Tyû leä taêng so naêm tröôùc(%) - +26,95 +33,82 +25,73 + 28,78 - Tyû leä dö nôï trung, daøi haïn (%) 46,44 44,24 47,60 43,90 45,54 2- Cô caáu dö nôï theo ngaønh kinh teá (%) 100 100 100 100 - Noâng, Laâm, Ngö nghieäp (%) 66,53 61,45 57,27 52,53 - Coâng nghieäp, TTCN (%) 14,30 14,45 14,93 15,52 - Thöông maïi, dòch vuï (%) 4,93 8,06 12,46 16,52 - Khaùc (%) 14,24 16,04 15,34 15,43 3- Cô caáu dö nôï theo thaønh phaàn kinh teá (%) 100 100 100 100 - DN nhaø nöôùc (%) 15,83 15,31 11,30 9,40 - DN ngoaøi QD vaø HTX (%) 3,54 7,09 13,00 17,60 - Hoä gia ñình, caù nhaân (%) 80,63 77,60 75,70 73,00 * Thò phaàn theo soá dö nôï (%) 50,00 55,00 60,00 59,00 56,00 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Thôøi gian qua, toång dö nôï NHNo Bình Thuaän (khoâng keå dö nôï UTNHCSXH) lieân tuïc taêng vôùi möùc bình quaân laø 28,78%/naêm. Ñaây laø möùc taêng tröôûng khaù, duø trong ñieàu kieän naêm 2004 NHNo VN khoáng cheá taêng tröôûng dö nôï. So vôùi toaøn heä thoáng NHTM keå caû Quyõ TDND, thò phaàn tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän luoân ôû möùc cao vôùi bình quaân thò phaàn khoaûn 56%. Phaàn lôùn thò tröôøng tín duïng noâng thoân do NHNo naém giöõ. Beân caïnh voán tín duïng ñang phaân boå vaøo neàn kinh teá tænh ngaøy caøng hôïp lyù hôn theo höôùng môû roäng tín duïng ñoái vôùi kinh teá tö nhaân, tín duïng trung daøi haïn, tyû troïng ñaàu tö noâng nghieäp giaûm, coâng nghieäp, dòch vuï taêng phuø hôïp vôùi chuyeån dòch cô caáu kinh teá ñòa phöông. Quaù trình trieån khai hoaït ñoäng tín duïng, NHNo Bình Thuaän ñaõ phaân boå voán tín duïng, aùp duïng laõi suaát cho vay moät caùch hôïp lyù giöõa khu vöïc thaønh thò vaø noâng thoân taïo ñieàu kieän caïnh tranh, môû roäng thò phaàn thaønh thò, chieám lónh haàu heát thò 22 tröôøng tín duïng noâng thoân. Thöïc teá cho thaáy taïi ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát - nôi coù nhieàu NHTM caïnh tranh, NHNo Bình Thuaän ñaõ aùp duïng laõi suaát caïnh tranh thaáp hôn khu vöïc noâng thoân töø 0,1 – 0,15%/thaùng vaø ñaït tyû troïng dö nôï töø 35 –40% /toång dö nôï cuûa NHNo Bình Thuaän. Tyû troïng dö nôï cho vay khu vöïc noâng thoân töø 60 - 65% ñöôïc phaân boå phuø hôïp nhu caàu phaùt trieån kinh teá töøng vuøng, töøng ñòa phöông. Thöù ba, Thu nhaäp taøi chính coù böôùc phaùt trieån, ñuû trang traûi caùc khoaûn chi phí, ñaëc bieät laø chi löông kinh doanh theo qui ñònh vaø goùp phaàn taïo lôïi nhuaän cho NHNo VN . Bieåu soá 4: Keát quaû taøi chính cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 BQ 1-Toång thu 76,63 98,87 133,92 158,52 116,99 a.Thu laõi cho vay 73,22 93,38 125,24 145,47 109,33 b.Thu ngoaøi laõi cho vay 3,41 4,88 8,68 9,15 6,53 Trong ñoù: thu dòch vu 0,75 1,76 2,05 2,65 1,80 2-Toång chi 58,61 80,80 111,42 141,85 98,17 a- Traõ laõi tieàn göûi 8,15 14,94 25,17 32,42 20,17 b-Traõ phí ñieàu hoøa noäi boä 26,28 39,21 53,10 60,58 44,79 c-Chi löông 6,70 7,18 10,52 11,01 8,85 d-Trích döï phoøng ruûi ro 9,65 8,32 6,60 11,43 9,00 e-Chi phí hoaït ñoäng KD khaùc 7,83 11,15 16,03 26,41 15,36 3-Quõy thu nhaäp 24,72 25,25 33,02 27,68 27,67 4-Lôïi nhuaän tröôùc thueá 18,02 18,07 22,50 16,67 18,82 5-Toác ñoä taêng doanh thu (%) - +29,02 +35,45 +18,37 +27,42 6-Toác ñoä taêng chi phí (%) - +37,86 +37,90 +27,31 +34,26 7-Toác ñoä taêng quyõ thu nhaäp (%) - +2,14 +30,77 -16,17 +3,84 8-Toác ñoä taêng lôïi nhuaän tröôùc thueá (%) - +0,28 +24,52 -25,91 -2,56 9-Lôïi nhuaän sau thueá 12,97 13,01 16,20 12,00 13,55 10-Cheânh leäch laõi suaát (%) +0,315 +0,380 +0,266 +0,354 +0,329 Nguoàn: Baùocaùo Taøi chính NHNo Bình Thuaän caùc naêm 2001, 2002, 2003, 2004. 23 Töø ñôn vò khoù khaên veà taøi chính do ñòa baøn daøn traûi roäng, bieân cheá lao ñoäng lôùn, chi phí hoaït ñoäng cao, laïi thöôøng xuyeân gaëp ruûi ro baát khaû khaùng, ñeán nay NHNo Bình Thuaän ñaõ cô baûn vöôït qua khoù khaên, töøng böôùc caân ñoái ñöôïc taøi chính vaø hoøa nhaäp vaøo doøng phaùt trieån. Doanh thu naêm 2001 laø 76,63 tyû ñoàng, ñeán naêm 2004 laø 158,52 tyû ñoàng, toác ñoä taêng doanh thu bình quaân haøng naêm 27,42%. Quõy thu nhaäp (Doanh thu tröø (-)chi phí chöa tính löông) taêng bình quaân haøng naêm 27,67%/naêm, cheânh leâch laõi suaát thöïc teá bình quaân + 0,329%/thaùng. Vôùi tình hình taøi chính coù böôùc phaùt trieån, NHNo Bình Thuaän töøng böôùc ñöôïc trang bò cô sôû vaät chaát, phöông tieän kyõ thuaät cho coâng ngheä thanh toaùn, tieán haønh ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi ñoäi nguõ CBVC ñeå daàn ñaùp öùng yeâu caàu cô caáu laïi hoaït ñoäng NHNo vaø hoäi nhaäp quoác teá. 2.2- Haïn cheá. Beân caïnh nhöõng thaønh coâng vaø keát quaû ñaït ñöôïc mang tính tieàn ñeà cho söï phaùt trieån, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän vaãn coøn moät soá haïn cheá cô baûn sau: Thöù nhaát, tuy nguoàn voán huy ñoäng qua caùc naêm taêng khaù, nhöng möùc taêng vaø toác ñoä taêng chöa cao so vôùi yeâu caàu, chöa ñuû ñaùp öùng nhu caàu taêng tröôûng tín duïng vaø thanh toaùn, coøn phuï thuoäc nhieàu vaøo NHNo VN veà nguoàn voán kinh doanh. Xeùt daõy tieàn söû theo bieåu soá 2 coù theå thaáy raèng: tyû troïng nguoàn huy ñoäng treân toång nguoàn voán ñaõ taêng töø 36,80% naêm 2001 leân 56,56% naêm 2004, tyû troïng bình quaân 45,72%. Xeùt veà chieàu höôùng phaùt trieån thì ñaây laø daáu hieäu khaû quan. Tuy nhieân, lyù luaän ñaët ra cho NHTM laø kinh doanh baèng voán cuûa ngöôøi khaùc, cuõng nhö yeâu caàu thöïc tieãn ñaët ra cho vieäc môû roäng nghieäp vuï taøi saûn “coù” thì toác ñoä taêng vaø tyû troïng taêng nhö vaäy laø chöa ñaït yeâu caàu. Vôùi nhu caàu môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh, vieäc haïn cheá veà nguoàn voán ñaõ laøm cho NHNo Bình Thuaän thöôøng xuyeân ñoái maët vôùi tình traïng “chaûy maùu khaùch haøng”, suy giaûm cô hoäi kinh doanh, bò ñoäng trong vieäc trieån khai chieán löôïc môû roäng thò phaàn tín duïng vaø baát caäp trong caïnh tranh. Trong nhieàu tröôøng hôïp vieäc bò ñoäng nguoàn voán ñaõ daãn ñeán hoaït ñoäng tín duïng keùm bình thöôøng, maø bieåu hieän phoå bieán laø khaùch haøng coá trì hoaõn vieäc traû nôï ñeán haïn, laøm giaûm khaû naêng thanh khoaûn ñoái vôùi caùc khoaûn nôï. 24 Bieåu soá 5: Cô caáu nguoàn voán huy ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän phaân theo tính chaát nguoàn voán. Ñôn vò tính: tyû ñoàng 2001 2002 2003 2004 BQ Chæ tieâu Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Nguoàn huy ñoäng 294 100 442 100 593 100 896 100 556 100 +Tieàn göûi daân cö 187 63,60 269 60,86 360 60,71 489 54,57 326 58,63 +Tieàn göûi caùc toå chöùc 107 36,40 174 39,14 233 39,29 407 45,43 230 41,37 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Bieåu soá 6: Cô caáu nguoàn huy ñoäng theo kyø haïn cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng 2001 2002 2003 2004 BQ Chæ tieâu Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Nguoàn huy ñoäng 294 100 442 100 593 100 896 100 556 100 +TG khoâng kyø haïn 117 39,80 179 40,50 249 42,00 372 41,52 229 41,19 Trong ñoù: TG KBNN 53 18,02 120 27,15 135 22,76 224 25,00 133 23,92 +TG coù kyø haïn < 12 thaùng 123 41,84 148 33,48 190 32,04 309 34,50 193 34,71 +TG coù kyø haïn ≥ 12 thaùng 54 18,37 116 26,24 154 25,97 215 23,97 134 24,10 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Veà maët lyù luaän, trong neàn kinh teá chæ coù moät khu vöïc coù thaëng dö roøng, ñoù laø khu vöïc hoä gia ñình. Ñaây laø khu vöïc cung öùng chuû yeáu nguoàn kyù thaùc cho NHTM. Tuy nhieân, nghieân cöùu cô caáu nguoàn huy ñoäng (bieåu soá 5, 6) deã nhaän thaáy nguoàn tieàn göûi daân cö coù xu höôùng giaûm daàn veà tyû troïng. Tieàn göûi khoâng kyø haïn chieám tyû troïng ôû möùc bình quaân 41,19%, trong ñoù tieàn göûi KBNN chieám 58%/tieàn göûi 25 khoâng kyø haïn, ñieàu naøy ñaõ laøm taêng tính khoâng oån ñònh cuûa nguoàn voán huy ñoäng, do tieàn göûi KBNN bieán ñoäng thaát thöôøng theo yeâu caàu thu - chi Ngaân saùch. Thöù hai, cô caáu tín duïng coøn ngheøo naøn vaø chaäm ñoåi môùi. Ñieàu naøy laøm taêng theâm ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. Nhöõng naêm gaàn ñaây, cô caáu tín duïng ñaõ ñöôïc caûi thieän theo höôùng taêng daàn tyû troïng dö nôï cho vay caùc ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï; cuûng coá chaát löôïng tín duïng noâng nghieäp; ñaõ giaûm tyû troïng cho vay doanh nghieäp nhaø nöôùc, taêng cho vay kinh teá tö nhaân, ñaëc bieät laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Rieâng lónh vöïc noâng nghieäp, noâng thoân – nôi coù gaàn 70% daân cö sinh soáng, chi nhaùnh ñaõ chuù troïng môû roäng cho vay kinh teá trang traïi vaø nhöõng döï aùn kinh teá trong döï aùn chuyeån dòch cô caáu noâng nghieäp theo höôùng coâng nghieäp hoùa, töøng böôùc cho vay theo chieàu saâu, giaûm daàn cho vay nhöõng moùn nhoû leõ (döôùi 10 trieäu ñoàng/moùn) do ñaõ coù NHCSXH ñaûm nhieäm. Tuy nhieân toác ñoä cô caáu laïi dö nôï theo höôùng treân dieãn ra khaù chaäm. Dö nôï cho vay lónh vöïc kinh teá noâng nghieäp vaãn chieám tyû troïng treân 60% dö nôï. Rieâng caùc chi nhaùnh caáp 2 ôû caùc huyeän, tyû troïng naøy leân ñeán xaáp xæ 80%. Ñieàu kieän moâi tröôøng ôû Bình Thuaän khaù khaéc nghieät, neân khoaûn Tín duïng naøy thöôøng gaëp ruûi ro baát khaû khaùng, nôï quaù haïn cao, thu laõi cho vay khoâng ñaït yeâu caàu, chi phí cao (ñaëc bieät laø phí döï phoøng ruûi ro), haïn cheá keát quaû taøi chính. Thöù ba, chaát löôïng tín duïng haïn cheá, hieäu quaû tín duïng chöa cao. Bieåu soá 7: Chaát löôïng tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 BQ 1-Dö nôï 757 961 1286 1617 1155 2-Nôï QH thöïc teá (%) 2,90 6,07 5,65 3,85 5,08 3-Nôï QH treân caân ñoái keá toaùn(%) 1,27 1,56 1,74 1,00 1,48 4-Nôï khoanh, ñoïng (%) 0,73 3,78 2,94 2,85 2,95 5-Nôï QH chöa chuyeån (%) 0,90 0,73 0,97 0 0,65 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Nôï quaù haïn treân caân ñoái keá toaùn chieám tyû troïng bình quaân 1,48%, Tuy nhieân nôï quaù haïn thöïc teá (bao goàm: nôï quaù haïn, nôï khoanh, nôï quaù haïn chöa chuyeån) laïi laø con soá lôùn hôn nhieàu. Qua nghieân cöùu soá lieäu 4 naêm (2001-2004) 26 cho thaáy nôï quaù haïn cuûa NHNo & PTNT Tænh Bình Thuaän ôû möùc bình quaân khaù cao (5.08%). Rieâng naêm 2004 vaãn coøn ôû möùc 3.85%. Ñeán 31/10/2005, toång NQH cuûa NHNo Bình Thuaän laø 258,8 tyû ñoàng, trong ñoù nôï xaáu (nhoùm 3,4,5) laø 170,40 tyû ñoàng, taäp trung chuû yeáu ôû hoä saûn xuaát noâng nghieäp, nuoâi troàng thuûy saûn vaø moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc; nôï xöû lyù ruûi ro 41,7 tyû ñoàng, trong khi soá thu nôï ñaõ xöû lyù ruûi ro 10 thaùng naêm 2005 chæ coù 2,5 tyû ñoàng. Beân caïnh ñoù, tình hình tín duïng ñen gia nhaäp thò tröôøng khaù phoå bieán. Ñaây laø keânh cung caáp löôïng voán ñaùng keå ñoái vôùi ngöôøi daân khi gaëp khoù khaên taïm thôøi trong cuoäc soáng, ñaëc bieät laø hoï vay ñeå giaûi quyeát nôï ñeán haïn vaø quaù haïn cuûa NH, sau ñoù vay NH ñeå hoaøn laïi heä thoáng tín duïng ñen (thöôøng xaûy ra ñoái vôùi hoä noâng daân) Maët khaùc, chaát löôïng thò phaàn tín duïng chöa ñöôïc toát. Nhöõng naêm gaàn ñaây, thò phaàn tín duïng NHNo Bình Thuaän vaãn ôû möùc oån ñònh töø 55% - 60%. Rieâng naêm 2004, thò phaàn tín duïng laø 55%, trong ñoù dö nôï tín duïng noâng nghieäp, ngö nghieäp, moät lónh vöïc phaùt sinh nhieàu ruûi ro, chieám treân 60%/toång dö nôï. Thöù tö, cô caáu doanh thu coøn ngheøo naøn, keát quaû kinh doanh thieáu oån ñònh vaø coù daáu hieäu chöõng laïi, hoaït ñoäng dòch vuï coøn yeáu ôùt vaø thieáu chuyeân nghieäp. Toång doanh thu cuûa NHNo Bình Thuaän haèng naêm töø 2001 ñeán 2004 lieân tuïc taêng vôùi tyû leä taêng bình quaân naêm laø : 27,42%. Tuy nhieân deã nhaän thaáy toác ñoä taêng doanh thu coù phaàn chaäm laïi (xem bieåu soá 4). Doanh thu töø hoaït ñoäng tín duïng vaãn chieám phaàn lôùn vôùi tyû troïng treân 90%. Hoaït ñoäng dòch vuï khaù yeáu ôùt, ñaëc bieät ôû chi nhaùnh caáp 2 tröïc thuoäc. Naêm 2004, NHNo Bình Thuaän ñaõ coù nhieàu bieän phaùp giaùm saùt, trieån khai thu ngoaøi tín duïng, nhöng keát quaû cuõng chæ ñaït xaáp xæ 10%. Töø naêm 2005 trôû ñi, NHNo Bình Thuaän khoâng coøn thöïc hieän dòch vuï uûy thaùc cuûa NH chính saùch xaõ hoäi, vì vaäy chaéc chaén tyû leä doanh thu ngoaøi tín duïng seõ ôû möùc döôùi 10%. Doanh thu ngoaøi tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän ñang ñöôïc taïo ra chuû yeáu töø moät soá nghieäp vuï nhö : dòch vuï thanh toaùn, chi traû kieàu hoái vaø mua baùn ngoaïi teä. Caùc nghieäp vuï naøy nhìn chung coøn yeáu keùm vaø chöa söï quan taâm vaø ñaàu tö ñuùng möùc. 27 Bieåu soá 8: Hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 BQ 1-Tyû leä quõy thu nhaäp/toång taøi saûn “coù” sinh lôøi (%) 3,26 2,63 2,57 1,71 2,40 1-Tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc thueá/toång taøi saûn “coù” sinh lôøi (%/naêm ) 2,38 1,88 1,75 1,03 1,63 2-Cheânh leäch laõi suaát bình quaân (%/thaùng) +0,315 +0,38 +0,266 +0,354 +0,329 Nguoàn: Baùo caùo taøi chính NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Coù theå noùi trong nhöõng naêm gaàn ñaây, NHNo Bình Thuaän luoân taêng tröôûng tín duïng, töøng böôùc môû roäng caùc dòch vuï NH ñaõ goùp phaàn laøm taêng doanh thu töø 76,63 tyû ñoàng naêm 2001 leân 158,52 tyû ñoàng naêm 2004, vôùi toác ñoä taêng bình quaân haèng naêm 27,42%. Tuy nhieân chi phí cuõng taêng ñaùng keå töøø 58,61 tyû ñoàng naêm 2001 leân 141,85 tyû ñoàng naêm 2004, toác ñoä taêng bình quaân haøng naêm laø 34,26%, trong ñoù ñaùng keå nhaát laø chi phí traû laõi tieàn göûûi vaø phí ñieàu hoøa voán noäi boä chieám tyû troïng bình quaân 66,19%, rieâng phí ñieàu hoøa voán noäi boä cuûa NHNo Vieät Nam chieám tyû troïng bình quaân 45,62% trong toång chi phí hoaït ñoäng kinh doanh. Beân caïnh, chi phí döï phoøng ruûi ro phaùt sinh ngaøy caøng lôùn do NQH taêng, chieám tyû troïng bình quaân 9,16%, con soá naøy naêm 2004 laø 8,05%. Vì vaäy, duø tyû leä tích saûn sinh lôøi / nguoàn voán laø khaù lôùn, bình quaân khoaûng 97%, nhöng lôïi nhuaän ngaøy caøng giaûm daàn, bieåu hieän nhö sau: (bieåu soá 8) + Tyû leä quõy thu nhaäp/toång taøi saûn “coù” sinh lôøi lieân tuïc giaûm töø 3,26% naêm 2001 xuoáng 1,71% naêm 2004. + Tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc thueá lieân tuïc giaûm töø 2,38% naêm 2001 xuoáng 1,03% naêm 2004. Trong ñieàu kieän caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét giöõa caùc NHTM treân ñòa baøn, khaû naêng taøi chính cuûa NHNo Bình Thuaän seõ tieáp tuïc haïn cheá, neáu nhö khoâng coù caùc giaûi phaùp ñoàng boä vaø höõu hieäu. 2.3- Nguyeân nhaân toàn taïi. a./ Nguyeân nhaân khaùch quan: a1- Moâi tröôøng kinh doanh keùm thuaän lôïi. • Ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi, maët baèng ñôøi soáng daân sinh coøn thaáp, taäp quaùn cuûa coâng chuùng chöa quen vieäc göûi tieàn vaø söû duïng caùc dòch vuï NH, maïng löôùi vaø bieän phaùp thu, nhaän tieàn göûi trong xaõ hoäi chöa linh hoaït. 28 Nhìn chung ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi Bình Thuaän coøn nhieàu khoù khaên, vôùi gaàn 70% lao ñoäng trong lónh vöïc noâng nghieäp (noâng, laâm, ngö, dieâm nghieäp). Toác ñoä taêng GDP bình quaân haøng naêm laø 12,04%. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi 4,5 trieäu ñoàng/naêm. ÔÛ Bình Thuaän, hoä trung bình vaø döôùi trung bình chieám 67,30%. Ñeán naêm 2004, tyû troïng loaïi naøy coù giaûm, nhöng vaãn ôû möùc cao laø 60,80%, bình quaân trong thôøi gian qua laø 63,75%. Noâng nghieäp hieän taïi vaãn laø theá maïnh cuûa Bình Thuaän, nhöng lónh vöïc naøy chòu aûnh höôûng naëng neà vaø lieân tuïc xaûy ra cuûa thieân tai. Coâng nghieäp, dòch vuï coù böôùc phaùt trieån nhöng nhìn chung c._.n, hoï khoâng coù ñöôïc lôïi theá theo phaùp luaät qui ñònh cuõng nhö tính truyeàn thoáng cuûa NHTM laø moái quan heä tín duïng - coâng cuï caàn thieát ñeå toå chöùc, caù nhaân phaùt trieån SXKD. Lôïi theá naøy gôïi chuùng toâi suy nghó vieäc môû roäng maïng löôùi ñeå vöøa ñaùp öùng kòp thôøi tín duïng phuïc vuï quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, ñoàng thôøi môû roäng thu huùt tieàn göûi. Hôn nöõa, trong thôøi ñaïi ngaøy nay moïi vieäc tieát kieäm suy cho cuøng ñeàu laø tieát kieäm thôøi gian lao ñoäng. Khi coù nhu caàu göûi tieàn, caùc chuû theå coøn phaûi tính ñeán lôïi ích cuûa vieäc göûi moät moùn tieàn nhaát ñònh vaøo NH, sau khi hoï caân nhaéc caùc khoaûn chi phí cho vieäc naøy nhö: thôøi gian - loaïi chi phí ñaëc thuø, chi phí ñi laïi, chi phí cô hoäi cho vieäc göûi tieàn … Caùc yeáu toá ñoù neáu nhö khoâng ñöôïc giaûi quyeát moät caùch thoûa ñaùng thì hoï seõ khoâng göûi tieàn vaøo NH hoaëc ñaàu tö vaøo nôi maø hoï cho laø coù lôïi. Vieäc môû roäng maïng löôùi giao dòch nhö ñeà caäp ôû treân, tuy tröôùc maét NHNo Bình Thuaän coù khoù khaên veà cô sôû vaät chaát vaø con ngöôøi, tuy nhieân nhöõng yeáu toá höõu hình naøy hoaøn toaøn coù theå ñöôïc khaéc phuïc theo thôøi gian, trong khi nhöõng yeáu toá voâ hình 45 khaùc nhö: cô hoäi, uy tín, khaû naêng phaùt trieån … thì khoâng chôø ñôïi con ngöôøi. Hôn nöõa, vieäc laøm treân hoaøn toaøn coù lôïi cho töông lai neáu nhö NHNo Bình Thuaän muoán höôùng tôùi thò phaàn roäng lôùn mang tính chieán löôïc laâu daøi. Maët khaùc, nhöõng vöôùng maéc veà cô cheá söû duïng lao ñoäng hieän chöa ñöôïc giaûi quyeát moät caùch thieát thöïc theo yù nghóa toaøn duïng nhaân löïc, thì ñaây laø cô hoäi ñeå nhöõng caùn boä treû, coù naêng löïc töï khaúng ñònh mình, haïn cheá tình traïng chaûy maùu nhaân löïc sang caùc NHTM coù ñieàu kieän laøm vieäc vaø thu nhaäp toát hôn. 4- Töøng böôùc chuyeân nghieäp hoùa hoaït ñoäng marketing NH. Hoaït ñoäng Marketing cuûa NHNo Bình Thuaän coøn khaù môø nhaït, chaép vaù vaø naëng tính phong traøo. Nhieàu noäi dung Marketing tröïc tieáp lieân quan ñeán caùc nghieäp vuï NHTM chöa ñöôïc trieån khai moät caùch thöôøng xuyeân, baøi baûn; chaát löôïng Marketing thaáp, ña phaàn tieán haønh theo ñôït. Caùch laøm naøy chöa phuø hôïp vôùi ñaëc tröng marketing NH . Maëc khaùc, thò tröôøng noâng nghieäp, noâng thoân veà cô baûn chæ coù NHNo chieám lónh, ñaõ taïo cho caùc chi nhaùnh caáp 2, caáp 3 tö töôûng chuû quan, thoaû maõn, chöa coi troïng coâng taùc Marketing ñeå ñaët noù ñuùng vò trí trong hoaït ñoäng cuûa NHTM hieän ñaïi. Vì vaäy, caàn coù nhöõng böôùc ñi thích hôïp theo chieàu daøi laãn chieàu roäng cuûa coâng taùc marketing, trong ñoù coâng ñoaïn caàn löu yù laø: ñaøo taïo vaø boá trí caùn boä, xaây döïng chieán löôïc Marketing vaø trieån khai moät caùch ñoàng boä, phuø hôïp moâi tröôøng kinh doanh. 5- Caàn taïo cô cheá caïnh tranh laønh maïnh giöõa caùc chi nhaùnh caáp 2 tröïc thuoäc (taïm goïi laø caùc SBU – ñôn vò kinh doanh chieán löôïc) nhaèm naâng cao naêng löïc kinh doanh, taêng cöôøng khaû naêng ñeà khaùng nhöõng vaáp vaùp trong cô cheá thò tröôøng. Vôùi caùch toå chöùc hieän haønh, hoaït ñoäng NHNo Bình Thuaän bò phaân khuùc bôûi ñòa baøn haønh chính theo huyeän, thò, Thaønh phoá. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi vieäc toå chöùc phaân khuùc thò tröôøng ñeå caùc SBU coù ñieàu kieän chuyeân saâu vôùi ñòa baøn hoaït ñoäng, ñoàng thôøi thuaän lôïi cho coâng taùc quaûn trò, ñieàu haønh. Tuy nhieân, cuõng chính caùch toå chöùc naøy ñaõ taïo tö töôûng ñoäc quyeàn, taïo cho caùc SBU töï maõn, giaûm khaû naêng töï thaân vaän ñoäng vöôn leân trong cô cheá thò tröôøng. Trong nhieàu tröôøng hôïp, chính töø naêng löïc kinh doanh yeáu keùm, khoâng ñaùp öùng ñaày ñuû caùc yeâu caàu cuûa kinh teá thò tröôøng ñaõ daãn ñeán maát khaùch haøng veà tay NHTM khaùc, giaûm thò phaàn tín duïng vaø dòch vuï. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy, beân caïnh vieäc tieáp tuïc duy trì ñieàu haønh theo phaân khuùc thò tröôøng ñaõ coù, caàn taïo cô cheá cho caùc SBU ñöôïc hoaït ñoäng ñan xen 46 giöõa caùc phaân khuùc vôùi nhau, hình thaønh cô cheá canh tranh laønh maïnh trong noäi boä ñeå naâng cao naêng löïc kinh doanh cuûa caùc SBU trong cô cheá thò tröôøng döïa treân neàn taûng tö töôûng raát daân gian: Thöøa trong nhaø môùi ra ngöôøi ngoaøi. 6- Naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc töø caùn boä quaûn trò ñieàu haønh ñeán caùn boä taùc nghieäp, gaén lieàn vôùi vieäc boá trí moät caùch phuø hôïp caùn boä coù phaåm chaát ñaïo ñöùc, trình ñoä, naêng löïc thöïc tieãn vaøo caùc vò trí then choát caùc caáp. Lyù luaän vaø thöïc tieãn ñeàu khaúng ñònh yeáu toá con ngöôøi luoân giöõ vai troø quan troïng trong caùc hoaït ñoäng SXKD vaø caøng quan troïng hôn nöõa ôû nhöõng khaâu maø maùy moùc thieát bò duø hieän ñaïi ñeán ñaâu cuõng khoâng theå thay theá ñöôïc con ngöôøi. Coù theå thaáy raèng vaán ñeà con ngöôøi luoân ñöôïc ñeà caäp nhö moät giaûi phaùp trung taâm ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà mang tính noäi haøm cuûa haøm soá hieäu quaû kinh doanh. Ñeå khai thaùc vaø söû duïng voán moät caùch coù hieäu quaû, yeâu caàu veà chaát löôïng nhaân löïc luoân ñöôïc ñaët ra moät caùch nghieâm tuùc. Ñoái vôùi hoaït ñoäng NHTM, yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi ñoäi nguõ caùn boä veà kieán thöùc khoâng chæ döøng laò ôû söï hieåu bieát nghieäp vuï NH, maø coøn phaûi coù kieán thöùc phaùp luaät, hieåu bieát veà kinh teá thò tröôøng, hieåu bieát moâi tröôøng kinh doanh vaø kieán thöùc veà nhöõng ngaønh lieân quan … nhaèm thöïc hieän toát caùc nghieäp vuï NHTM. Maëc duø hieän nay ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc NHNo Bình Thuaän veà cô baûn ñaõ ñöôïc ñaøo taïo laïi vaø boå sung khaù nhieàu nhaân toá môùi, nhöng vaãn coøn nhieàu baát caäp veà trình ñoä, naêng löïc quaûn trò, ñieàu haønh laãn taùc nghieäp. Toàn taïi treân ñaõ daãn ñeán heä quaû sau: khaû naêng tieáp caän moâi tröôøng kinh doanh, naêng löïc caïnh tranh, khaû naêng tieáp caän vaø xöû lyù coâng ngheä môùi bò haïn cheá ; phaùt sinh nhieàu ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh. Do vaäy tröôùc xu theá hoäi nhaäp cuûa NHNo VN, maø ôû ñoù kieán thöùc kinh teá thò tröôøng, söï hieåu bieát phaùp luaät vaø nhöõng nghieäp vuï NHTM hieän ñaïi trong thôøi kyø buøng noå coâng ngheä thoâng tin laø cöïc kyø quan troïng, ñoøi hoûi NHNo Bình Thuaän caàn coù chieán löôïc ñaøo taïo, quy hoaïch vaø söû duïng caùn boä caùc caáp ñeå ñaùp öùng yeâu caàu tröôùc maét cuõng nhö laâu daøi. Caàn chaán chænh coâng taùc tuyeån duïng, ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi moät caùch coù choïn loïc theo höôùng taêng cöôøng chaát löôïng nhaân löïc. Vieäc söû duïng caùn boä phaûi gaén vôùi caùc khaâu then choát, baûo ñaûm caùc tieâu chuaån qui ñònh. Trong coâng taùc qui hoaïch, ñaøo taïo caàn coù nhöõng böôùc ñoät phaù theo höôùng thöïc söï troïng duïng nhaân taøi; môû roäng ñoái töôïng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ñoái vôùi caùn boä quy hoaïch vaøo chöùc danh laõnh ñaïo chi nhaùnh caáp 1 vaø caáp 2; coù chính saùch khuyeán khích töï nghieân cöùu naâng cao kieán thöùc vaø naêng löïc. Haøng naêm, daønh kinh phí thoûa ñaùng ñeå môû lôùp ñaøo taïo ngaén haïn veà nghieäp vuï 47 NHTM hieän ñaïi. Aùp duïng bieän phaùp kieåm tra kieán thöùc vaø naêng löïc theo ñònh kyø qua ñoù saép xeáp laïi caùn boä phuø hôïp naêng löïc, sôû tröôøng töøng ngöôøi, coù chính saùch giaûi quyeát ñoái vôùi caùn boä khoâng ñuû trình ñoä, naêng löïc. Rieâng vieäc phaân coâng caùn boä tín duïng phuï traùch ñiaï baøn caàn coù nhöõng böôùc ñoåi môùi phuø hôïp. Hieän nay, caùn boä tín duïng thöôøng ñöôïc phaân coâng chuû yeáu theo ñòa baøn haønh chính. Vôùi caùch laøm naøy, caùn boä tín duïng seõ gaëp khoù khaên trong vieäc phaân tích caùc döï aùn chuyeân saâu, theo ngaønh kinh teá hoaëc theo loaïi hình kinh teá. Vì vaäy, cuøng vôùi vieäc naâng cao trình ñoä, naêng löïc ñoäi nguõ caùn boä tín duïng, tuøy theo moâi tröôøng kinh doanh, coù theå boá trí caùn boä tín duïng theo höôùng chuyeân moân hoùa ñaàu tö, cho vay theo ngaønh kinh teá hoaëc theo loaïi hình kinh teá, ñoái taùc vay voán … Caàn coù chính saùch thöôûng, phaït nghieâm minh, taïo tö töôûng vaø ñoäng löïc vöôn leân cuûa CBVC trong ñôn vò. 7- Naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä. Heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä thuoäc boä maùy ñieàu haønh , giuùp Toång Giaùm ñoác (Giaùm ñoác)ñieàu haønh thoâng suoát , an toaøn vaø ñuùng phaùp luaät moïi hoaït ñoäng nghieäp vuï cuûa toå chöùc tín duïng. [16] Cô caáu heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä cuûa NHNo Bình Thuaän roäng khaép töø chi nhaùnh caáp 1 ñeán chi nhaùnh caáp 2. Nhöõng naêm qua heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä cuûa NHNo Bình Thuaän ñaõ coù nhieàu coá gaéng thöïc hieän nhieäm vuï ñaët ra. Tuy nhieân do vöøa khoâng ñuû löôïng vaø chaát , vöøa thieáu oån ñònh veà nhaân löïc, neân vieäc kieåm tra, giaùm saùt nghieäp vuï chuyeân moân caû chieàu roäng laãn chieàu saâu nhìn chung chöa chaát löôïng chöa cao. Tröôùc tình hình ngaøy caøng phaùt sinh nhieàu nghieäp vuï môùi cuûa NHTM hieän ñaïi, ñang ñaët ra nhieàu thaùch thöùc môùi ñoái vôùi hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä cuûa NHNo Bình Thuaän, ñoù laø: (i) tình traïng tuït haäu veà quaûn trò ñieàu haønh, taùc nghieäp vaø hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh. (ii) söï yeáu keùm veà chuyeân moân, haïn cheá kieán thöùc phaùp luaät … daãn ñeán sai soùt trong caùc lónh vöïc chuyeân moân, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng, ñaàu tö vaø dòch vuï; haïn cheá naêng löïc caïnh tranh. (iii) naêng suaát lao ñoäng keùm, chi phí taêng cao, xu höôùng MC=MR raát caän keà laøm baûo hoøa lôïi nhuaän kinh doanh. Thöïc hieän loä trình tieán veà an toaøn, chaát löôïng vaø hieäu quaû trong hoaït ñoäng, vieäc toå chöùc hoaït ñoäng cuûa heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä NHNo Bình Thuaän caàn quan taâm moät soá vaán ñeà sau : 48 - Thöôøng xuyeân cuûng coá kieán thöùc phaùp luaät vaø naêng löïc chuyeân moân nghieäp vuï, ñoàng thôøi coù cheá ñoä ñaõi ngoä thoûa ñaùng ñoái vôùi ngöôøi laøm coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä; taïo ñieàu kieän ñeå caùn boä kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä theå hieän tính öu vieät veà kieán thöùc phaùp luaät vaø chuyeân moân nghieäp vuï theo nghóa chieàu roäng laãn chieàu saâu. Beân caïnh cheá ñoä ñaõi ngoä caàn coù quy ñònh cuï theå veà cheá ñoä traùch nhieäm cuûa heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä, trong moái lieân quan vôùi ñoä an toaøn vaø hieäu quaû trong kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Caàn saép xeáp vaø boå sung ñoäi nguõ caùn boä kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä ñuû tieâu chuaån, traùnh söï thieáu oån ñònh veà nhaân löïc. - Caàn boá trí trong heä thoáng chi nhaùnh caáp 1 vaø caáp 2 moät caùn boä chuyeân traùch veà phaùp luaät ( Rieâng taïi chi nhaùnh caáp 2, caùn boä kieåm tra kieåm soaùt noäi boä coù theå kieâm nhieäm coâng taùc phaùp luaät hoaëc hôïp ñoàng vôùi ngaønh tö phaùp ). Vieäc ban haønh caùc vaên baûn noäi boä vaø ngoaïi ngaønh nhaát thieát phaûi thoâng qua tö vaán thuoäc heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä. 8- Tieát giaûm moät soá khoaûn chi phí hoaït ñoäng kinh doanh nhö: chi phí trích döï phoøng ruûi ro, chi phí traû laõi tieàn göûi vaø phí söû duïng voán cuûa NHNo VN, chi phí hoa hoàng maïng löôùi toå vay voán … baèng caùc bieän phaùp: - Naâng cao chaát löôïng lao ñoäng trong ñôn vò qua caùc giaûi phaùp ñaõ neâu treân. - Naâng cao chaát löôïng tín duïng, giaûm thieåu nôï quaù haïn, ñaëc bieät laø nôï xaáu. - Ñaåy maïnh taêng tröôûng nguoàn huy ñoäng taïi choå, ñoåi môùi cô caáu nguoàn huy ñoäng treân cô sôû taêng cöôøng nguoàn voán giaù reû nhaèm giaûm chi phí voán. - Tinh goïn maïng löôùi toå vay voán theo nguyeân taéc chaát löôïng vaø hieäu quaû… III. Moät soá kieán nghò vôùi NHNo VN . 1- Caàn xaây döïng chính saùch phaân phoái thu nhaäp noäi boä hôïp lyù, nhaèm khuyeán khích naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng lao ñoäng, taêng hieäu quaû kinh doanh. Nguyeân lyù trieát hoïc Maùc-Leânin ñaõ chæ ra: Vaät chaát quyeát ñònh yù thöùc. Tuy nhieân khi vaän duïng trong thöïc tieãn thì khoâng phaûi ôû ñaâu cuõng dieãn ra troâi chaûy. NHNo VN trong thôøi daøi, veà cô baûn vaãn aùp duïng cô cheá traû löông bình quaân. Ñieàu naøy ñaõ laøm giaûm ñoäng löïc kinh doanh, laøm naûn chí nhöõng ngöôøi coù coâng ñoùng goùp lôùn vaøo keát quaû kinh doanh, ñaëc bieät laø ñoäi nguõ nhaân vieân treû coù naêng 49 löïc. Caùch phaân phoái treân cuõng ñaõ san baèng khoaûng caùch veà naêng löïc vaø traùch nhieäm giöõa caùc caáp quaûn trò vieân vôùi nhaân vieân thöøa haønh. Vieäc nhaân vieân thöøa haønh ñöôïc traû löông kinh doanh ngang baèng hoaëc cao hôn quaûn trò vieân; hoaëc ngöôøi laøm vieäc coù naêng suaát, chaát löôïng thaáp nhöng ñöôïc traû löông cao hôn ngöôøi khaùc dieãn ra khaù phoå bieán. Thöïc hieän chính saùch caûi caùch tieàn löông, ngaøy 31/10/2005 Hoäi ñoàng quaûn trò NHNo VN ñaõ ban haønh cô cheá traû löông trong heä thoáng NHNo VN theo Quyeát ñònh 490/QÑ/NHNo-LÑTL. Cô cheá naøy veà hình thöùc coù tích cöïc hôn do coù chuù troïng ñeán vieäc phaân phoái löông kinh doanh. Tuy nhieân, theo chuùng toâi thì cô cheá traû löông naøy vaãn chöa phaûn aùnh ñaày ñuû yù nghóa tích cöïc cuûa tieàn löông ñoái vôùi ngaønh kinh doanh – NHNo VN, chöa phaân ñònh moät caùch roõ raøng moái quan heä giöõa coáng hieán vaø höôûng thuï trong ñoäi nguõ CBVC. Vaán ñeà naøy coøn nhieàu baát hôïp lyù khaùc maø trong phaïm vi luaän vaên khoâng theå lieät keâ heát. Nhìn chung, cô cheá traû löông môùi cuûa NHNo VN vaãn chöa ñoaïn tuyeät vôùi chuû nghóa bình quaân. Ñeå giaûi quyeát toàn taïi treân, NHNo VN caàn xöû lyù nhö sau: a) Ban haønh qui ñònh phaân phoái tieàn löông theo nguyeân taéc: traõ löông theo lao ñoäng. Nhö vaäy, ngoaøi tieàn löông nhaø nöôùc qui ñònh ñöôïc phaân phoái treân cô sôû heä soá löông vaø möùc löông toái thieåu, thì phaàn tieàn löông kinh doanh phaûi ñöôïc phaân phoái thoûa ñaùng theo keát quaû lao ñoäng. NHNo hoaøn toaøn coù theå laøm ñöôïc vieäc naøy. Trong thöïc thi neáu coù vöôùng maéc laø ôû choã: ñöa ra tieâu chí hôïp lyù ñeå phaân phoái tieàn löông, saép xeáp laïi ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc cho phuø hôïp trình ñoä, naêng löïc, maïnh daïn ñeà baït caùn boä treû coù ñuû phaåm chaát ñaïo ñöùc, trình ñoä, naêng löïc vaøo caùc vò trí xöùng ñaùng. b) Ban haønh cô cheá khen thöôûng xöùng ñaùng cho nhöõng phaùt kieán khoa hoïc ñöôïc aùp duïng coù hieäu quaû, nhöõng saùng kieán caûi tieán kyõ thuaät, coâng ngheä NH, cuõng nhö nhöõng ñoùng goùp cuï theå veà hieäu quaû kinh doanh. 2- Caàn thay ñoåi moät soá chæ tieâu hieäu quaû kinh doanh. Thöïc hieän thoâng tö soá 49/2004/TT-BTC ngaøy 03/06/2004 cuûa Boä Taøi chính veà höôùng daãn chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng taøi chính cuûa caùc toå chöùc Tín duïng nhaø nöôùc, NHNo VN ñaõ cuï theå hoùa baèng vieäc qui ñònh heä thoáng chæ tieâu kinh doanh trong heä thoáng NHNo VN, trong ñoù chæ tieâu cheânh leäch laõi suaát bình quaân (*) vaø quõy thu nhaäp (thu nhaäp tröø (-) chi phí chöa tính löông) ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc ñôn vò tröïc thuoäc. 50 Toång thu laõi cho vay – Toång chi traû laõi TG,TV (*) = Toång nguoàn voán kinh doanh bình quaân Veà cô baûn, heä thoáng chæ tieâu treân ña phaàn ñaùp öùng yeâu caàu cuûa thoâng tö 49 neâu treân vaø phuø hôïp thöïc tieãn. Tuy nhieân, chæ tieâu cheânh leäch laõi suaát bình quaân caàn xem xeùt laïi tính tieân tieán cuûa noù. Chæ tieâu naøy coù öu ñieåm laø: taùc ñoäng tích cöïc trong vieäc taän thu laõi cho vay vaø giaûm chi phí voán. Tuy nhieân, chæ tieâu naøy theo chuùng toâi coù moät soá haïn cheá nhö sau: - Khoâng gaén vôùi keát quaû kinh doanh cuoái cuøng - lôïi nhuaän. Lyù giaûi vaán ñeà naøy ñeå thaáy raèng maëc duø moät chi nhaùnh caáp 1 coù theå cheânh leäch laõi suaát bình quaân ñeán 0,45%/thaùng (ñaït loaïi A laø 0,4%/thaùng) nhöng quõy thu nhaäp vaãn thaáp hôn caùc ñôn vò khaùc do chi phí hoaït ñoäng kinh doanh lôùn, ñaëc bieât laø chi phí döï phoøng ruûi ro tín duïng. - Haïn cheá khaû naêng taùc ñoäng chi nhaùnh trong vieäc toái ña hoùa lôïi nhuaän, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh qua laõi suaát, khoâng khuyeán khích môû roäng tín duïng. Chuùng ta ñaõ bieát muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø toái ña hoùa lôïi nhuaän, moïi noã löïc chæ döøng laïi khi doanh thu bieân baèng vôùi chi phí bieân (MR=MC). Nhö vaäy, tyû leä cheânh leäch laõi suaát bình quaân khoâng phaûn aùnh ñaày ñuû hieäu quaû kinh doanh kyø voïng, do khoâng ai coù theå kyø voïng cheânh leäch laõi suaát bình quaân ôû moät soá lôùn höõu haïn nhöng lôïi nhuaän chæ ñaït con soá beù. - Söï toàn taïi cuûa chæ tieâu naøy, NHNo VN seõ khoâng thuaän lôïi trong vieäc ñieàu haønh laõi suaát theo cô cheá laõi suaát thoûa thuaän, haïn cheá söï naêng ñoäng, saùng taïo cuûa heä thoáng caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc. Ñeå khaéc phuïc nhöõng haïn cheá neâu treân, ñoàng thôøi thöïc hieän phaân phoái thoûa ñaùng quõy löông theo ñôn giaù, theo chuùng toâi, NHNo VN caàn ñöa ra chæ tieâu lôïi nhuaän tröôùc thueá (doanh thu tröø (-) chi phí) ñeå thay theá chæ tieâu cheânh leäch laõi suaát bình quaân/thaùng vaø chæ tieâu quõy thu nhaäp ñoái vôùi caùc chi nhaùnh caáp 1. 3- Caàn môû roäng hoaït ñoäng treân thò tröôøng tieàn teä lieân NH ñoái vôùi chi nhaùnh caáp 1 trong heä thoáng NHNo VN. 51 Hieän taïi, caùc chi nhaùnh caáp 1 chöa ñöôïc quan heä vay voán caùc NHTM khaùc treân ñòa baøn thoâng qua hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng tieàn teä lieân NH. Vaán ñeà naøy ñaõ taïo ra aùch taéc trong vieäc löu thoâng voán töø nôi thöøa ñeán thieáu. Ñeå linh hoaït, kòp thôøi trong vieäc xöû lyù nguoàn voán theo quan heä cung caàu, NHNo VN caàn coù cô cheá cho pheùp caùc chi nhaùnh caáp 1 tröïc thuoäc ñöôïc tröïc tieáp vay möôïn voán laãn nhau giöõa caùc NHTM treân ñòa baøn nhaèm giaûi quyeát caùc nhu caàu ñaàu tö, cho vay, thanh toaùn vaø caùc nhu caàu thanh khoaûn cuûa khaùch haøng, gaén lieàn vôùi caùc bieän phaùp keá hoaïch hoùa nguoàn voán vaø chuû ñoäng trong hoaït ñoäng kinh doanh. 4- Môû roäng quyeàn haïn cuûa caùc chi nhaùnh caáp 1 trong heä thoáng ñoái vôùi hoaït ñoäng Marketing, ñaëc bieät laø hoaït ñoäng taøi trôï. Marketing NH laø noäi dung khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng NHTM hieän ñaïi. Hieän taïi, hoaït ñoäng Marketing NH ôû caùc chi nhaùnh caáp 1 chuû yeáu chæ giôùi haïn ôû coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng baù hình aûnh vaø saûn phaåm cuï theå cuûa NHNo. Caùc hoaït ñoäng taøi trôï coâng taùc xaõ hoäi, töø thieän chuû yeáu taäp trung ôû truï sôû chính NHNo VN. Söï thaønh coâng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ñôn vò tröïc thuoäc laø yeáu toá goùp phaàn taïo theá löïc kinh doanh cuûa NHNo VN noùi chung. Söï thaønh coâng ñoù gaén lieàn vôùi teân tuoåi, hình aûnh cuûa moãi ñôn vò tröïc thuoäc. Vì vaäy, vieäc môû roäng qui moâ tuyeân truyeàn quaûng baù thöông hieäu, trong ñoù coù hoaït ñoäng taøi trôï laø heát söùc caàn thieát cho caùc chi nhaùnh caáp 1 tröïc thuoäc. 5- Ñieàu haønh linh hoaït vaø coù hieäu quaû cô cheá laõi suaát thoûa thuaän theo xu höôùng töï do hoùa laõi suaát. Ñeå goùp phaàn vaøo taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh, laõi suaát phaûi ñöôïc ñieàu haønh treân neàn taûng caïnh tranh vôùi caùc toå chöùc tín duïng khaùc, baûo ñaûm lôïi nhuaän trong kinh doanh. Ñeå thöïc hieän troâi chaûy, coù hieäu quaû, vieäc quaûn trò ñieàu haønh laõi suaát kinh doanh phaûi baûo ñaûm tính thoáng nhaát trong heä thoáng NHNo VN töø khaâu ban haønh heä thoáng vaên baûn phaùp qui ñeán vieäc trieån khai vaø kieåm tra vieäc toå chöùc thöïc hieän. Treân cô sôû ñoù, chuùng toâi xin ñeà xuaát nhö sau: a) Ñònh höôùng ñieàu haønh laõi suaát theo cô cheá saøn laõi suaát cho vay, traàn laõi suaát huy ñoäng. Ñeå phaùt huy naêng löïc caïnh tranh, hieäu quaû kinh doanh, söû duïng lôïi theá veà moâi tröôøng kinh doanh, NHNo VN coù theå qui ñònh saøn laõi suaát cho vay vaø traàn laõi suaát tieàn göûi ñoái vôùi khu vöïc noâng thoân vaø nhöõng nôi ít caïnh tranh, nhöõng khu vöïc 52 coøn laïi khoâng caàn quy ñònh, nhöng caàn phaûi qui ñònh theâm veà möùc saøn cheânh leäch laõi suaát cho vay vaø huy ñoäng ñeå baûo ñaûm kinh doanh coù laõi. Treân cô sôû ñoù, heä thoáng chi nhaùnh NHNo ñieàu haønh laõi suaát treân cô sôû tình hình caïnh tranh vaø cung caàu voán, phuø hôïp ñaëc thuø cuûa moâi tröôøng kinh doanh. Beân caïnh caàn qui ñònh vaø coâng boá laõi suaát ñieàu hoøa voán noäi boä haøng thaùng theo töøng nhoùm tieàn göûi ñeå laøm cô sôû cho caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc chuû ñoäng aùp duïng laõi suaát huy ñoäng vaø laõi suaát cho vay phuø hôïp. b) Ñeå thöïc hieän ñònh höôùng treân, tröôùc maét caàn coù caùc giaûi phaùp höõu hieäu trong ñieàu haønh laõi suaát theo cô cheá laõi suaát thoûa thuaän hieän haønh. Caàn baõi boû qui ñònh laõi suaát cöùng, ñoàng thôøi linh hoaït vaø coù hieäu quaû trong vieäc ñieàu haønh traàn laõi suaát huy ñoäng, saøn laõi suaát cho vay trong toaøn heä thoáng. Cuï theå nhö sau: + Ñoái vôùi laõi suaát cho vay: Laõi suaát naøy caàn ñieàu chænh linh hoaït, phuø hôïp töøng thôøi kyø, töøng khu vöïc ñoái vôùi loaïi cho vay ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn döïa treân tình hình cung caàu voán vaø caïnh tranh. Treân cô sôû ñoù, caùc chi nhaùnh trong heä thoáng caên cöù tình hình cung - caàu voán, chi phí voán ñeå aùp duïng laõi suaát baûo ñaûm caïnh tranh vaø coù lôïi nhuaän. + Ñoái vôùi laõi suaát huy ñoäng: caàn qui ñònh traàn laõi suaát theo töøng nhoùm tieàn göûi phuø hôïp phaân nhoùm trích döï tröõ baét buoäc vaø tính chaát thanh khoaûn cuûa töøng nhoùm, chaúng haïn: tieàn göûi khoâng kyø haïn, nhoùm tieàn göûi coù kyø haïn döôùi 6 thaùng, nhoùm tieàn göûi coù kyø haïn treân 6 thaùng ñeán 12 thaùng vaø nhoùm tieàn göûi kyø haïn treân 12 thaùng. Treân cô sôû ñoù, chi nhaùnh caáp 1 seõ qui ñònh traàn laõi suaát theo töøng ñòa baøn ñeå caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc thöïc hieän. + Ñoái vôùi laõi suaát ñieàu hoøa voán: Ñeå laõi suaát ñieàu hoøa voán trôû thaønh coâng cuï taùc ñoäng moät caùch nhaïy beùn vaø linh hoaït vaøo vieäc kích thích taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng, höôùng daãn heä thoáng NHNo VN thöïc hieän coù hieäu quaû cô cheá traàn laõi suaát huy ñoäng, saøn laõi suaát cho vay thì möùc laõi suaát ñieàu hoøa voán noäi boä phaûi caên cöù laõi suaát thò tröôøng vaø trong phaïm vi cuûa “mieàn xaùc ñònh” cheânh leäch laõi suaát neâu treân; phaûi uyeån chuyeån, linh hoaït, kòp thôøi trong töøng thôøi kyø vaø theo thôøi haïn. + Gaén ñieàu haønh laõi suaát vôùi thöïc hieän chính saùch khaùch haøng. Döïa treân cô sôû phaân loaïi khaùch haøng theo heä thoáng tieâu chí phuø hôïp, aùp duïng laõi suaát thoûa thuaän ñoái vôùi khaùch haøng truyeàn thoáng, khaùch haøng tieàm naêng, khaùch haøng muïc tieâu… moät caùch linh hoaït vaø phuø hôïp, nhaèm môû roäng thò phaàn, taêng naêng löïc caïnh tranh. 53 Keát luaän Trong ñieàu kieän neàn kinh teá – xaõ hoäi tænh Bình Thuaän coøn khoù khaên vaø chöa thoaùt khoûi tình traïng tænh ngheøo, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän trong moâi tröôøng ñaày ruûi ro, naêng löïc vaø hieäu quûa kinh doanh coøn haïn cheá, ñaõ ñaët ra cho NHNo Bình Thuaän nhieàu vaán ñeà lieân quan ñeán ñònh höôùng vaø giaûi phaùp hoaït ñoäng nhaèm naâng cao hieäu quaû kinh doanh. Ñeå giaûi quyeát yeâu caàu treân, luaän vaên ñaõ nghieân cöùu moät soá noäi dung cô baûn cuûa hoaït ñoäng NHTM, nghieân cöùu thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2004 vaø ñeà xuaát heä thoáng giaûi phaùp. Qua ba chöông trình baøy, luaän vaên ñaõ neâu leân nhöõng luaän cöù khoa hoïc vaø thöïc tieån ñeå taäp trung luaän giaûi caùc vaán ñeà: 1- Laøm roõ moät soá vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà NHTM, trong ñoù troïng taâm laø caùc ñaëc tröng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM , nhöõng vaán ñeà veà hieäu quaû kinh doanh, ñoàng thôøi ñeà caäp moái quan heä giöõa chuùng trong hoaït ñoäng kinh doanh NHTM. 2- Luaän vaên ñaõ ñaùnh giaù, phaân tích nhöõng neùt cô baûn veà thöïc traïng kinh teá– xaõ hoäi tænh Bình Thuaän vaø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän töø naêm 2001 ñeán 2004, laøm roõ nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, nhöõng haïn cheá vaø nguyeân nhaân. 3- Töø vieäc khaùi quaùt nhöõng noäi dung ôû chöông I vaø chöông II, caên cöù ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn giai ñoaïn 2005 – 2010 vaø ñònh höôùng hoaït ñoäng cuûa NHNo VN tröôùc theàm hoäi nhaäp, luaän vaên ñaõ ñöa ra ñònh höôùng vaø moät soá giaûi phaùp hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2005-2010 nhö sau: 3.1/ Ñònh höôùng hoaït ñoäng kinh doanh NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2005- 2010 bao goàm: (i) Ñaåy maïnh thu huùt nguoàn huy ñoäng taïi ñòa phöông, (ii) Môû roäng qui moâ, taêng cöôøng chaát löôïng tín duïng, dòch vuï theo höôùng chieám lónh ña phaàn thò tröôøng noâng thoân, taïo ñieàu kieän taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh taïi ñòa baøn ñoâ thò. (iii) Cuûng coá vaø taêng cöôøng chaát löôïng nguoàn nhaân löïc treân cô sôû ñaøo taïo, ñaøo taïo laïi vaø boá trí nhaân löïc hôïp lyù. (iiii) Taïo hình aûnh vaên hoùa NHNo VN moät caùch ñaäm neùt trong taâm trí khaùch haøng baèng caùc bieän phaùp Marketing phuø hôïp, thöïc 54 hieän coù hieäu quaû chính saùch khaùch haøng nhaèm môû roäng thò phaàn. (iiiii) Tranh thuû söï ñoàng thuaän cuûa ñòa phöông thoâng qua vieäc goùp phaàn coù hieäu quaû vaøo phaùt trieån kinh teá vaø laøm toát coâng taùc xaõ hoäi treân ñòa baøn. 3.2/ Caùc giaûi phaùp cô baûn ñeå taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän bao goàm: (i) Ñaåy maïnh huy ñoäng voán, môû roäng qui moâ vaø chaát löôïng tín duïng, dòch vuï. (ii) Môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh caáp 3 vaø phoøng giao dòch ôû nôi caàn thieát. (iii) Töøng böôùc chuyeân nghieäp hoùa hoaït ñoäng marketing NH. (iiii) Taïo cô cheá caïnh tranh laønh maïnh giöõa caùc chi nhaùnh caáp 2 tröïc thuoäc.(iiiii) Naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc töø caùn boä quaûn trò ñieàu haønh ñeán caùn boä taùc nghieäp, gaén lieàn vôùi vieäc boá trí caùn boä moät caùch phuø hôïp.(iiiiii) Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä.(iiiiiii) Tieát giaûm moät soá khoaûn chi phí hoaït ñoäng kinh doanh nhö: chi phí trích döï phoøng ruûi ro, chi phí traû laõi tieàn göûi vaø phí ñieàu hoøa voán cuûa NHNo VN … (iiiiiiii) Coù chính saùch phaân phoái thu nhaäp noäi boä hôïp lyù. 3.3/ Moät soá kieán nghò vôùi NHNo VN lieân quan ñeán caùc vaán ñeà: (i) Chính saùch phaân phoái thu nhaäp hôïp lyù trong heä thoáng NHNo VN . (ii) Thay ñoåi moät soá chæ tieâu hieäu quaû kinh doanh. (iii) Caàn môû roäng hoaït ñoäng treân thò tröôøng tieàn teä lieân NH ñoái vôùi chi nhaùnh caáp 1. (iiii) Môû roäng quyeàn haïn cuûa caùc chi nhaùnh caáp 1 trong hoaït ñoäng Marketing, ñaëc bieät laø hoaït ñoäng taøi trôï. (iiiii) Chính saùch ñieàu haønh laõi suaát thoûa thuaän theo loä trình töï do hoùa laõi suaát. Naâng cao hieäu quaû kinh doanh ñoái vôùi NHNo Bình Thuaän – chi nhaùnh caáp 1 trong heä thoáng NHNo VN laø vaán ñeà ñoøi hoûi nhieàu coâng söùc vaø thôøi gian, luaän vaên chöa coù ñieàu kieän ñi saâu vaøo phaân tích hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän trong moái quan heä so saùnh vôùi caùc NHTM khaùc treân ñòa baøn, cuõng nhö vôùi caùc chi nhaùnh NHNo caáp 1 khu vöïc mieàn Ñoâng Nam Boä, maø chuû yeáu phaân tích nhöõng neùt cô baûn veà moâi tröôøng ngoaïi vi, moâi tröôøng noäi taïi vaø soi roïi vôùi moät soá vaán ñeà lyù luaän nhö ñaõ neâu treân. Tuy nhieân, do khuoân khoå giôùi haïn veà thôøi gian, ñieàu kieän coâng taùc vaø khaû naêng tieáp caän coøn nhieàu haïn cheá caû trong lyù luaän vaø thöïc tieãn, vì vaäy noäi dung luaän vaên khoâng theå traùnh khoûi nhöõng khieám khuyeát. Vôùi kyø voïng baûn luaän vaên phaûn aùnh ñöôïc moät soá noäi dung nghieân cöùu khoa hoïc, ñoàng thôøi laø tö lieäu trong quaù trình coâng taùc thöïc tieån, chuùng toâi raát mong ñöôïc tieáp thu yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc nhaø khoa hoïc ñeå tieáp tuïc nghieân cöùu, boå sung nhöõng vaán ñeà coøn khieám khuyeát. 55 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO --------- [1] Paul A. Samuelson – Kinh teá hoïc taäp 2 – nhaø xuaát baûn Taøi chính TPHCM 2004. [2] Edward W. Reed Ph.D vaø Edward K. Gill Ph.D – Ngaân haøng thöông maïi – nhaø xuaát baûn Thoáng keâ – TPHCM 2004. [3] GS – TS Leâ Vaên Tö – Ngaân haøng Thöông maïi – Nhaø xuaát baûn Taøi chính – TPHCM 2004. [4] Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính – nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ – TPHCM 2004. [5] PGS – TS Leâ Vaên Teà vaø Th.S Nguyeãn Thò Xuaân Lieãu – Quaûn Trò Ngaân Haøng Thöông Maïi – nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ – TPHCM 2003. [6] Nguyeãn Vaên Luaân – Caùc Nguyeân Lyù Tieàn Teä Ngaân haøng vaø Thò Tröôøng Taøi Chính – nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc quoác gia TPHCM 2004. [7] Buøi Xuaân Chænh – Giaûi phaùp cuûng coá vaø naâng cao vai troø caùc trung gian Taøi chính trong chieán löôïc taêng tröôûng kinh teá vuøng Ñoâng Nam Boä – Haø Noäi 1999. [8] Taïp chí nghieân cöùu kinh teá soá 323,329,330 naêm 2005. [9] Taïp chí ngaân haøng thaùng 09 vaø thaùng 10/2005. [10] Taïp chí khoa hoïc ñaøo taïo hoïc vieän NH soá 1, 2, 5, 6, 8, 9, 11 naêm 2005. [11] Taïp chí kinh teá phaùt trieån soá 95- thaùng 05/2005. [12] Baùo caùo chính trò ñaïi hoäi Ñaûng boä tænh Bình Thuaän nhieäm kyø 2005 – 2010. [13] Nieân giaùm Thoáng keâ tænh Bình Thuaän. [14] Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh NHNo Bình Thuaän caùc naêm töø 2001 ñeán 2004. [15} Luaät NHNN nöôùc CHXHCNVN. [16] Luaät caùc Toå chöùc Tín duïng nöôùc CHXHCNVN. [17] Moät soá vaên baûn lieân quan cuûa Chính phuû, NHNN, moät soá Boä, ngaønh lieân quan vaø NHNo Vieät Nam. [18] Thanh Lan – Baùo phaùp Luaät soá ra töø ngaøy 11/02/2003 ñeán 18/02/2003. ._.