Một số giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh Ngân hàng Công Thương hoàn Kiếm

Lêi nãi ®Çu Ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta. HiÖn nay ë hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ ë ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm phÇn ®a sè so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· cã nh÷ng ®ãng gãp lín vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ nh»m c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n, tuy nhiªn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ®ang tån t¹i rÊt nhiÒu khã kh¨n trong s¶n xuÊt kinh doanh nh­: kh¶ n¨ng tµi chÝnh, c«ng nghÖ, lao ®éng…. Nhu cÇu vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngµy cµng t¨ng ®Ó phôc vô cho viÖc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc ®ang tiÕn hµnh héi nhËp. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ang ®ãng mét vai trß rÊt lín trong viÖc cung cÊp nguån vèn tÝn dông, nguån vèn nµy sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã nhiÒu c¬ héi ®Ó c¶i thiÖn nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn bÒn v÷ng mang l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ cho ®Êt n­íc. NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã, kÕt hîp víi qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm, em ®­îc biÕt hiÖn nay ng©n hµng ®ang rÊt quan t©m ®Õn m¶ng tÝn dông dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, ®©y lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc mµ ban l·nh ®¹o cña ng©n hµng ®¸nh gi¸ lµ tiÒm n¨ng vµ cÇn ®­îc ®Çu t­ c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u ®Ó môc ®Ých cuèi cïng lµ t¨ng c­êng ho¹t ®éng tÝn dông cho ng©n hµng. ChÝnh v× lý do ®ã, em chän ®Ò tµi: "Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm" lµm khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh. §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu nh÷ng mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a NHCT Hoµn KiÕm víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong 3 n¨m 2005, 2006, 2007 víi ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu lµ tæng hîp c¸c tµi liÖu liªn quan vµ ph©n tÝch sè liÖu nh»m t×m hiÓu vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i NHCT Hoµn KiÕm. Tõ ®ã ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng c­êng ho¹t ®éng tÝn dông gãp phÇn vµo viÖc x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p tÝn dông cho sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta hiÖn nay. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, khãa luËn gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: DNV&N vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNV&N. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng më réng tÝn dông ®èi víi DNV&N t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p më réng tÝn dông ®èi víi DNV&N t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm. Em xin tr©n träng c¶m ¬n c« gi¸o ThS Vâ Minh Thu, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Kinh tÕ - Qu¶n trÞ kinh doanh vµ c¸c anh chÞ, c« chó c¸n bé Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì ®Ó em hoµn thµnh ®­îc khãa luËn tèt nghiÖp nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Ch­¬ng 1 Doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá 1.1. kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 1.1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp võa vµ nhá. Theo LuËt doanh nghiÖp 2007, Doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, Doanh nghiÖp ®­îc hiÓu lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ ®­îc thµnh lËp bëi mét c¸ nh©n hay bëi c¸c tæ chøc, ®­îc nhµ n­íc cho phÐp ho¹t ®éng nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh trong nh÷ng lÜnh vùc nhÊt ®Þnh v× môc ®Ých c«ng Ých hay lîi nhuËn. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp tåi t¹i rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, DNV&N lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n kinh doanh v× môc ®Ých lîi nhuËn, cã quy m« trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh theo c¸c tiªu thøc vèn, lao ®éng hay doanh thu, gi¸ trÞ gia t¨ng trong tõng thêi kú theo quy ®Þnh cña mçi quèc gia. DNV&N cã thÓ chia thµnh ba lo¹i còng c¨n cø vµo quy m« ®ã lµ doanh nghiÖp siªu nhá (mirco), doanh nghiÖp nhá vµ doanh nghiÖp võa. Theo tiªu chÝ cña nhãm Ng©n hµng ThÕ giíi, doanh nghiÖp siªu nhá lµ doanh nghiÖp cã sè l­îng lao ®éng d­íi 10 ng­êi, doanh nghiÖp nhá cã sè l­îng lao ®éng tõ 10 ®Õn d­íi 50 ng­êi, cßn doanh nghiÖp võa cã tõ 50 ®Õn 300 lao ®éng. ë ViÖt Nam, lóc ®Çu kh¸i niÖm DNV&N ®­îc ®­a ra víi néi dung nh­ sau: DNV&N lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, cã quy m« vÒ vèn hoÆc lao ®éng tháa m·n c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ®èi víi tõng ngµnh nghÒ t­¬ng øng víi tõng thêi kú ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. §Õn ngµy 20/06/1998 Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ban hµnh c«ng v¨n sè 681/CP-KTN vÒ viÖc ®Þnh h­íng vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña c¸c DNV&N, theo ®ã DNV&N ®­îc x¸c ®Þnh theo tiªu thøc t¹m thêi trong giai ®o¹n nµy nh­ sau: DNV&N lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ d­íi 5 tû ®ång vµ cã sè lao ®éng trung b×nh hµng n¨m d­íi 200 ng­êi. Tuy nhiªn, ®Õn ngµy 23/11/2001, ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 90/ND - CP/2001 vÒ viÖc trî gióp ph¸t triÓn DNV&N nh­ sau: "DNV&N lµ c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®éc lËp, ®· ®¨ng ký kinh doanh theo ph¸p luËt hiÖn hµnh, cã vèn ®¨ng ký kh«ng qu¸ 10 tû ®ång hoÆc sè lao ®éng hµng n¨m kh«ng qu¸ 300 ng­êi". C¨n cø vµo t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cô thÓ cña ngµnh, ®Þa ph­¬ng, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p, ch­¬ng tr×nh trî gióp cã thÓ linh ho¹t ¸p dông ®ång thêi c¶ hai chØ tiªu vÒ vèn vµ lao ®éng hoÆc mét trong hai chØ tiªu nãi trªn. 1.1.2. §Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp võa vµ nhá. Khi nãi tíi DNV&N th­êng th× chóng ta nghÜ tíi mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng lín vµ hÇu nh­ c¸c ®Æc ®iÓm ®ã bao trïm tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Trong ®ã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm rÊt thuËn lîi song cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cßn h¹n chÕ ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña DNV&N. - §Æc ®iÓm næi bËt nhÊt cña lo¹i h×nh DNV&N lµ vèn ®Çu t­ ban ®Çu thÊp (chñ yÕu dùa vµo nguån vèn tù cã, vèn huy ®éng ngoµi rÊt Ýt), kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh lµ c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, ®Çu t­ cho c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cßn víi lÜnh vùc Ng©n hµng khi ®Çu t­ sÏ thu håi vèn nhanh vµ yªn t©m t¸i ®Çu t­ cho chu kú s¶n xuÊt kinh doanh míi t¨ng kh¶ n¨ng sinh lîi cho ho¹t ®éng Ng©n hµng. - Mét ®Æc ®iÓm n÷a gióp ph©n biÖt DNV&N víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c lµ tÝnh æn ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cao, mÆt hµng kh«ng mang tÝnh ®éc quyÒn vµ h¬n n÷a l¹i kh«ng cã ®Þnh h­íng l©u dµi trong ngµnh nghÒ, s¶n phÈm dÞch vô (nhiÒu chñng lo¹i nh­ng kh«ng nhiÒu vÒ sè l­îng). DNV&N rÊt ®a d¹ng vÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng, trong tÊt c¶ thµnh phÇn kinh tÕ gióp doanh nghiÖp nh¹y c¶m h¬n víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, chuyÓn ®æi mÆt hµng nhanh, tËn dông ®­îc c¸c nguån nguyªn vËt liÖu, nh©n lùc t¹i chç, nh÷ng n¬i kh«ng thÝch hîp cho s¶n xuÊt lín nh­ng l¹i l·ng phÝ nÕu kh«ng s¶n xuÊt. §©y còng chÝnh lµ mét ­u thÕ cña DNV&N so víi doanh nghiÖp lín. - Víi qui m« võa vµ nhá nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh linh ho¹t, chi phÝ qu¶n lý nhá do c«ng t¸c ®iÒu hµnh mang tÝnh trùc tiÕp, Ýt trung gian ®Çu mèi, c¸c mèi quan hÖ néi bé dÔ ®iÒu chØnh gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm vÒ thêi gian, tiÒn cña vµ tËn dông ®­îc c¸c c¬ héi kinh doanh. - VÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ, DNV&N cã thÓ sö dông c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ t­¬ng ®èi “b×nh d©n”, dÔ dµng thay ®æi c«ng nghÖ, ®æi míi trang thiÕt bÞ kü thuËt, cã thÓ kÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Song do cßn khã kh¨n vÒ vèn nªn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy vÉn cßn h¹n chÕ vÒ trang thiÕt bÞ, m¸y mãc th­êng cò kü, l¹c hËu. Kh«ng dõng l¹i ë ®ã do n¨ng lùc tµi chÝnh yÕu nªn nguån vèn tÝn dông cho c¸c DNV&N cßn h¹n hÑp, thªm vµo ®ã hÇu nh­ kh«ng cã kh¶ n¨ng tÝch luü nªn c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã vèn bæ sung cho ®Çu t­ míi thiÕt bÞ cho më réng s¶n xuÊt. TÊt yÕu nhiÒu doanh nghiÖp buéc ph¶i t×m ®Õn gi¶i ph¸p liªn doanh liªn kÕt ®Ó cã thÓ thu hót vèn ®Çu t­, ®æi míi c«ng nghÖ. - Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña DNV&N cßn thÊp. T¹i sao l¹i cã ®Æc ®iÓm nµy? Còng ph¶i kÓ ®Õn nhiÒu lý do song nguyªn nh©n c¬ b¶n do kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin, tiÕp cËn thÞ tr­êng nªn chiÕn l­îc kinh doanh kh«ng cã tÝnh ®Þnh h­íng. C¸c doanh nghiÖp ch­a chñ ®éng tham gia vµo c¸c tæ chøc, hiÖp héi ®Ó n¾m b¾t thªm th«ng tin cÇn thiÕt cho mét chiÕn l­îc kinh doanh l©u dµi. Vµ ®©y còng lµ mét trong nh÷ng lý do Ng©n hµng rÊt ng¹i ®Çu t­ vèn cho c¸c DNV&N v× rñi ro lµ rÊt lín. 1.1.3. VÞ trÝ vµ vai trß cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh, DNV&N vÉn gi÷ mét vÞ trÝ vµ vai trß hÕt søc quan träng nh»m thóc ®Èy vµ më réng c¹nh tranh, ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh tÕ, phßng chèng nguy c¬ khñng ho¶ng. ThËt vËy, khu vùc DNV&N lµ x­¬ng sèng trong nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia, kÓ c¶ c¸c n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao. Trong bèi c¶nh c¹nh tranh toµn cÇu gay g¾t nh­ hiÖn nay, c¸c n­íc ®Òu chó ý hç trî c¸c DNV&N nh»m huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc vµ hç trî cho c«ng nghiÖp lín, t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. VÒ mÆt lý luËn vµ thùc tÕ sè liÖu thèng kª cho thÊy DNV&N cã vÞ trÝ kh¸ lín ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi trong ®ã bao gåm c¶ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Dï lµ nÒn kinh tÕ nµo, c¸c DNV&N ®Òu kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña m×nh. NhÊt lµ ®èi víi ViÖt Nam, khi sè l­îng c¸c doanh nghiÖp qui m« võa vµ nhá ngµy cµng ®«ng ®¶o th× vai trß ®èi víi nÒn kinh tÕ còng cµng ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt, trªn c¸c khÝa c¹nh sau: Thø nhÊt, DNV&N cã vÞ trÝ rÊt quan träng, chóng chiÕm ®a sè vÒ mÆt sè l­îng trong tæng sè c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh vµ ngµy cµng gia t¨ng m¹nh. VÝ dô, sè DNV&N chiÕm tíi h¬n 99% trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp ë NhËt B¶n vµ §øc. ë n­íc ta, DNV&N chiÕm tíi 97% tæng sè doanh nghiÖp cña c¶ n­íc (kho¶ng h¬n 240.000 DN). DNV&N ngµy cµng chiÕm tû träng lín trong tæng s¶n phÈm quèc néi, cung cÊp mét sè l­îng lín hµng ho¸ vµ dÞch vô cho nÒn kinh tÕ gãp phÇn t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ quèc gia. ë ViÖt Nam, theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn nghiªn cøu kinh tÕ Trung ­¬ng th× hiÖn nay khu vùc DNV&N chiÕm kho¶ng 30% GDP, chiÕm 25% tæng ®Çu t­ x· héi. Thø hai, DNV&N gi÷ vai trß æn ®Þnh nÒn kinh tÕ: ë phÇn lín c¸c nÒn kinh tÕ, c¸c DNV&N lµ nh÷ng nhµ thÇu phô cho c¸c doanh nghiÖp lín. Sù ®iÒu chØnh hîp ®ång thÇu phô t¹i c¸c thêi ®iÓm cho phÐp nÒn kinh tÕ cã ®­îc sù æn ®Þnh. V× thÕ, DNV&N ®­îc vÝ lµ thanh gi¶m sèc cho nÒn kinh tÕ. Thø ba, DNV&N gi¶i quyÕt mét khèi l­îng lín viÖc lµm cho d©n c­, lµm t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo. T¹i n­íc ta, c¸c DNV&N thu hót kho¶ng 77% lùc l­îng lao ®éng phi c«ng nghiÖp. Thø t­, DNV&N gãp phÇn quan träng trong viÖc t¹o lËp sù ph¸t triÓn c©n b»ng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo vïng, l·nh thæ. Th«ng th­êng c¸c doanh nghiÖp lín th­êng tËp trung chñ yÕu ë c¸c vïng kinh tÕ lín, n¬i cã c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn nh­ng l¹i kh«ng ®¸p øng ®­îc tÊt c¶ c¸c yªu cÇu nh­: l­u th«ng hµng hãa, dÞch vô, ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp, gi¶i quyÕt lao ®éng, æn ®Þnh ®êi sèng x· héi cña nh©n d©n. Trong khi ®ã DNV&N cã mÆt ë kh¾p c¸c ®Þa ph­¬ng, gióp cho c¸c ®Þa ph­¬ng cã thÓ khai th¸c, ph¸t huy c¸c nguån lùc, tiÒm n¨ng cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ dÞch vô, t¹o ra sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo vïng, l·nh thæ. Thø n¨m, DNV&N gãp phÇn quan träng trong viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trong d©n c­ vµ sö dông tèi ­u c¸c nguån vèn cña ®Þa ph­¬ng. ViÖc t¹o lËp DNV&N kh«ng cÇn qu¸ nhiÒu vèn, ®iÒu ®ã kiÕn cho ®«ng ®¶o d©n c­ cã thÓ tham gia ®Çu t­. MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c DNV&N cã thÓ dÔ dµng huy ®éng vèn dùa trªn quan hÖ th©n thiÕt nh­ hä hµng, b¹n bÌ. ChÝnh v× vËy DNV&N ®­îc coi lµ ph­¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ trong viÖc huy ®éng, sö dông c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong d©n c­ vµ thóc ®Èy ®Çu t­ ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp nµy cßn cã kh¶ n¨ng tËn dông tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh vÒ lao ®éng vµ nguyªn liÖu ë c¸c ®Þa ph­¬ng. Thø s¸u, DNV&N lµm t¨ng nguån vèn hµng xuÊt khÈu, hiÖn nay c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng mang ®Ëm nÐt v¨n hãa ®· trë thµnh nguån xuÊt khÈu quan träng, võa cã ý nghÜa qu¶ng b¸ cho h×nh ¶nh ®Êt n­íc võa t¨ng nguån thu nhËp cho quèc gia. Ngoµi ra, c¸c DNV&N cßn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo nguån thu ng©n s¸ch vµ chi phèi hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng ph©n phèi cña c¶ n­íc (chiÕm tû träng kho¶ng 80% n¨m 2003) Mét vai trß n÷a cña DNV&N ®ã lµ t¹o m«i tr­êng c¹nh tranh. Do sè l­îng DNV&N lµ rÊt lín nªn mçi doanh nghiÖp ph¶i lu«n t×m c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, t¨ng thu nhËp, x©y dùng cñng cè uy tÝn, h×nh ¶nh th­¬ng hiÖu th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. V× thÕ, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp nµy diÔn ra ngµy cµng gay g¾t sÏ ®em l¹i mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ lîi Ých cho c¶ c¸c doanh nghiÖp lÉn kh¸ch hµng cña c¸c doanh nghiÖp. H¬n n÷a, c¸c DNV&N cßn ®ãng gãp vµo viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸c nhµ kinh doanh n¨ng ®éng. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ®ßi hái c¸c DNV&N ph¶i cã nh÷ng nhµ qu¶n lý, nh÷ng nh©n viªn cã kiÕn thøc, nh¹y bÐn vµ n¨ng ®éng. ChÝnh v× thÕ c¸c doanh nghiÖp th­êng lùa chän cho m×nh nh÷ng ng­êi tèt nhÊt, cã kh¶ n¨ng hoµn thµnh c«ng viÖc. Sè l­îng DNV&N lín còng ®ång nghÜa tån t¹i mét tÇng líp x· héi míi - ®ã lµ doanh nh©n - lµ nh÷ng ng­êi n¨ng ®éng. Nh­ vËy, kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a vÒ tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ cña DNV&N. Khi chóng ta thÊy râ vÞ trÝ chiÕn l­îc cña nã th× cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m hç trî, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNV&N s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. 1.1.4. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. NÒn kinh tÕ cña mét quèc gia lµ do tæng thÓ c¸c doanh nghiÖp lín, nhá t¹o thµnh. PhÇn ®«ng c¸c doanh nghiÖp lín tr­ëng thµnh tõ c¸c DNV&N hoÆc th«ng qua liªn kÕt c¸c DNV&N. Mét vµi nÐt vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNV&N hiÖn nay. - VÒ h×nh thøc së h÷u: DNV&N hiÖn nay tån t¹i d­íi nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau nh­: së h÷u nhµ n­íc, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t­ nh©n… nh­ng tËp trung chñ yÕu lµ thµnh phÇn ngoµi quèc doanh. - VÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng: HÇu hÕt c¸c DNV&N tËp trung vµo c¸c ngµnh th­¬ng m¹i, söa ch÷a ®éng c¬, xe m¸y (chiÕm kho¶ng 40,6% doanh nghiÖp trong c¶ n­íc), tiÕp ®Õn lµ c¸c ngµnh chÕ biÕn (20,9%), x©y dùng (13,2%) vµ c¸c ngµnh cßn l¹i nh­ kinh doanh tµi s¶n, t­ vÊn, kh¸ch s¹n, nhµ hµng (25,3%). §a sè c¸c doanh nghiÖp nµy tËp trung ë c¸c tØnh phÝa Nam, chiÕm ®Õn h¬n 80% cßn l¹i lµ ë phÝa B¾c vµ mét sè Ýt ë miÒn Trung. - VÒ t×nh h×nh tµi chÝnh: Dï t¨ng nhanh vÒ sè l­îng nh­ng quy m« vÒ vèn cña c¸c DNV&N trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÊp, míi ë møc trung b×nh trªn 2 tû ®ång/ doanh nghiÖp. Víi quy m« nh­ vËy khÐo theo hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng cao. N¨m 2004, lîi nhuËn b×nh qu©n cña c¸c DNV&N lµ 240 triÖu ®ång (kho¶ng 16.000 USD), thÊp h¬n nhiÒu so víi møc lîi nhuËn b×nh qu©n/ doanh nghiÖp cña c¶ n­íc (kho¶ng 1,14 tû ®ång). C¸c tiªu chÝ vÒ tû suÊt lîi nhuËn/ vèn vµ lîi nhuËn/ doanh thu còng thÊp, ë møc 3 tû ®ång vµ 2,57 tû ®ång so víi c¸c møc trung b×nh chung c¸c doanh nghiÖp c¶ n­íc lµ 4,85 tû ®ång vµ 5,99 tû ®ång. - VÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ c«ng nghÖ th«ng tin: Mét thùc tr¹ng phæ biÕn trong c¸c DNV&N lµ hÖ thèng m¸y mãc, thiÕt bÞ l¹c hËu, kho¶ng 15-20 n¨m trong ngµnh ®iÖn tö, 20 n¨m ®èi víi ngµnh c¬ khÝ, 70% c«ng nghÖ ngµnh dÖt may ®· sö dông ®­îc 20 n¨m. Do phÇn lín c¸c DNV&N míi ®­îc thµnh lËp ®Òu thiÕu vèn vµ kh¶ n¨ng kÜ thuËt ch­a cao nªn h¹n chÕ viÖc ®Çu t­ mua s¾m trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Tû lÖ ®æi míi trang thiÕt bÞ trung b×nh hµng n¨m cña ViÖt Nam chØ ë møc 5-7% so víi 20% cña thÕ giíi. C«ng nghÖ l¹c hËu lµm t¨ng chi phÝ tiªu hao 1,5 lÇn so víi ®Þnh møc tiªu chuÈn cña thÕ giíi. Thùc tr¹ng nµy dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ ®Çu vµo, cao h¬n tõ 30 - 50% so víi c¸c n­íc ASEAN, ®ång thêi dÉn ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm gi¶m, gi¸ thµnh cao vµ n¨ng suÊt thÊp. ViÖc sö dông c«ng nghÖ th«ng tin cßn thÊp. Theo sè liÖu thèng kª c¸c doanh nghiÖp ë phÝa B¾c th× cã kho¶ng 60% doanh nghiÖp sö dông m¸y vi tÝnh nh­ng chØ cã 11,55% doanh nghiÖp cã sö dông m¹ng néi bé - LAN, sè doanh nghiÖp cã Website lµ rÊt thÊp chØ 2,16%. - VÒ lùc l­îng lao ®éng: Khu vùc DNV&N lµ khu vùc thu hót nhiÒu lao ®éng, nã gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm nhÊt lµ nh÷ng n­íc ®«ng d©n nh­ n­íc ta. Theo thèng kª th× DNV&N thu hót kho¶ng 90% lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc. Tuy nhiªn, ®éi ngò lao ®éng hiÖn nay ch­a cã tr×nh ®é qu¶n lý vµ tr×nh ®é tay nghÒ cao. Sè chñ doanh nghiÖp cã tr×nh ®é tiÕn sü chØ chiÕm 0,66%; th¹c sü 2,33%; ®· tèt nghiÖp ®¹i häc 37,82%; tèt nghiÖp cao ®¼ng chiÕm 3,56%; tèt nghiÖp trung häc chuyªn nghiÖp chiÕm 12,33% vµ cã tr×nh ®é thÊp h¬n. - VÒ nhµ x­ëng, mÆt b»ng s¶n xuÊt: §iÒu kiÖn mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNV&N nh×n chung hiÖn ®ang chËt hÑp vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t¹o lËp vµ më réng mÆt b»ng, kho¶ng 66,7% DNV&N gÆp khã kh¨n trong t×m kiÕm mÆt b»ng s¶n xuÊt. §a sè c¸c doanh nghiÖp ph¶i thuª m­în l¹i mÆt b»ng cña c¸c DNNN, hoÆc ph¶i dïng nhµ ë lµm n¬i s¶n xuÊt, kinh doanh. - VÒ kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin: NhiÒu DNV&N rÊt kÐm trong viÖc tiÕp cËn th«ng tin vµ c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh. Mét phÇn lµ do chÊt l­îng nguån nh©n lùc thÊp, h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, tin häc, ngo¹i ng÷ cña gi¸m ®èc vµ ®éi ngò qu¶n lý doanh nghiÖp, mét phÇn lµ do ®Çu t­ cho hÖ thèng th«ng tin thÊp, ch­a cã ph­¬ng tiÖn kü thuËt nªn ch­a theo kÞp diÔn biÕn cña thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, viÖc tham gia c¸c ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña Nhµ n­íc còng rÊt khã kh¨n. ChØ cã 5,2% sè doanh nghiÖp ®· ®­îc tham gia; 23,12% sè doanh nghiÖp khã tham gia cßn l¹i hÇu nh­ kh«ng ®­îc tham gia. 1.2. tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. 1.2.1. Ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM. Ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM bao gåm 3 lÜnh vùc: NghiÖp vô Nî ( Huy ®éng vèn) NghiÖp vô Cã ( Cho vay) NghiÖp vô m«i giíi trung gian (DÞch vô thanh to¸n, t­ vÊn, th«ng tin…) Th«ng qua nghiÖp vô Nî (huy ®éng vèn), NHTM huy ®éng vèn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi ë trong d©n c­, trong nÒn kinh tÕ ( NHTM lµ ng­êi ®i vay tõ nÒn kinh tÕ d­íi nhiÒu h×nh thøc tiÒn göi) råi h×nh thµnh nªn quü cÊp tÝn dông l¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ (c¶ tÝn dông ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n). NghiÖp vô thuéc Tµi S¶n Cã ph¶n ¸nh viÖc sö dông vèn cña NHTM cã hiÖu qu¶ vµ mang l¹i thu nhËp cho NHTM. Cô thÓ bao gåm c¸c nghiÖp vô: NghiÖp vô ng©n quü: §©y lµ kho¶n môc cã tÝnh thanh kho¶n cao nhÊt song l¹i cã tÝnh sinh lîi thÊp nhÊt. Víi hai kho¶n môc lµ TiÒn mÆt vµ TiÒn göi t¹i Ng©n hµng Trung ­¬ng h×nh thµnh nªn dù tr÷ cña NHTM. Mét môc n÷a n»m trong nghiÖp vô ng©n quü lµ môc TiÒn göi t¹i Ng©n hµng kh¸c, víi môc ®Ých thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n, giao dÞch ngo¹i tÖ, mua b¸n chøng kho¸n gi÷a c¸c Ng©n hµng víi nhau. NghiÖp vô cho vay: Ho¹t ®éng cho vay lµ nghiÖp vô mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho c¸c NHTM, th­êng chiÕm tû träng kh¸ lín trong danh môc tµi s¶n Cã (kho¶ng 70%) bao gåm c¸c nghiÖp vô c¬ b¶n nh­ chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu, cho vay v­ît chi, cho vay thuª mua, tÝn dông b¶o l·nh vµ tÝn dông tiªu dïng. NghiÖp vô ®Çu t­: Lµ nghiÖp vô NHTM ®Çu t­ vµo tr¸i kho¸n chÝnh phñ hoÆc tr¸i kho¸n c«ng ty ®Ó thu lîi tøc ®Çu t­ ®ång thêi lµm ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM nh»m ph©n t¸n rñi ro vµ n©ng cao ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM. C¸c lo¹i tµi s¶n Cã kh¸c: Lµ c¸c dÞch vô vµ ho¹t ®éng Ng©n hµng kh¸c gãp phÇn lµm t¨ng thªm lîi nhuËn cho Ng©n hµng nh­ c¸c dÞch vô thanh to¸n (thu hé, chi hé, thanh to¸n c¸c dÞch vô trong n­íc), kinh doanh ngo¹i hèi vµ vµng trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ khi ®­îc NHNN cho phÐp, thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô uû th¸c vµ ®¹i lý trong c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn Ng©n hµng, cung øng c¸c dÞch vô tµi chÝnh, tiÒn tÖ cho kh¸ch hµng vµ c¸c ho¹t ®éng nh­ b¶o vÖ giÊy tê cã gi¸, vËt quý, cho thuª tñ kÐt, cÇm ®å… 1.2.2. Ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. 1.2.2.1 Kh¸i niÖm tÝn dông Ng©n hµng. TÝn dông Ng©n hµng lµ mét kªnh rÊt quan träng ®Ó hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c DNV&N. Tr­íc khi t×m hiÓu vai trß cña tÝn dông ®èi víi DNV&N th× cÇn ph¶i hiÓu tÝn dông lµ g×? TÝn dông Ng©n hµng lµ ho¹t ®éng nh­ thÕ nµo? Tr­íc hÕt TÝn dông ®­îc hiÓu lµ sù chuyÓn nh­îng t¹m thêi gi¸ trÞ tiÒn tÖ tõ ng­êi së h÷u sang ng­êi sö dông vèn, sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh ng­êi sö dông vèn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ cho ng­êi së h÷u gi¸ trÞ tiÒn tÖ gèc céng víi phÇn l·i (chi phÝ sö dông vèn). TÝn dông Ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông víi mét bªn lµ Ng©n hµng víi mét bªn lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, hé gia ®×nh trong x· héi khi ®ã Ng©n hµng ®ãng vai trß lµ ng­êi ®i vay ®Ó cho vay. T¹i sao Ng©n hµng l¹i cã chøc n¨ng nh­ vËy? Do ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn tiÒn tÖ trong tuÇn hoµn vèn, x· héi cã ph¸t sinh hiÖn t­îng trong cïng mét lóc cã nh÷ng xÝ nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n cã vèn tiÒn tÖ t¹m thêi ch­a sö dông (tiÒn b¸n hµng nh­ng ch­a ®Õn kú mua nguyªn vËt liÖu, tiÒn trÝch khÊu hao nh­ng ch­a sö dông ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh míi hoÆc ch­a sö dông söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn l­¬ng ch­a ®Õn kú tr¶…). Bªn c¹nh ®ã l¹i cã nh÷ng doanh nghiÖp ®ang cÇn vèn bæ sung trong mét thêi kú ng¾n (cÇn mua nguyªn vËt liÖu nh­ng ch­a b¸n ®­îc s¶n phÈm, cÇn söa ch÷a lín nh­ng tiÒn trÝch khÊu hao ch­a ®ñ, nhu cÇu mua s¾m cña c¸c c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh nh­ng ch­a tÝch luü ®ñ…). XuÊt ph¸t tõ kh¸ch quan ®ã Ng©n hµng ®øng ra lµm trung gian, cÇu nèi chuyÓn vèn tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕu t¹m thêi, chuyÓn vèn tõ ng­êi tiÕt kiÖm sang ng­êi cã nhu cÇu ®Çu t­. Vµ tÝn dông Ng©n hµng ®­îc ph©n lo¹i nh­ sau: * C¨n cø vµo thêi h¹n tÝn dông: bao gåm 3 lo¹i: TÝn dông ng¾n h¹n TÝn dông trung h¹n TÝn dông dµi h¹n * C¨n cø vµo môc ®Ých: Cho vay bÊt ®éng s¶n Cho vay c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i Cho vay n«ng nghiÖp Cho vay c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh Cho vay c¸ nh©n Cho thuª * C¨n cø vµo møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng: Cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m Cho vay cã b¶o ®¶m * C¨n cø vµo ph­¬ng ph¸p hoµn tr¶: Cho vay cã thêi h¹n Cho vay kh«ng cã thêi h¹n * C¨n cø vµo xuÊt xø tÝn dông Cho vay trùc tiÕp Cho vay gi¸n tiÕp 1.2.2.2. Nhu cÇu vèn vµ vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn DNV&N Vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó c¸c DNV&N më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng…DNV&N lu«n lu«n mong muèn ®­îc sö dông nguån vèn tÝn dông Ng©n hµng cho nhu cÇu thiÕu hôt vèn còng nh­ ®Ó tèi ­u ho¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña m×nh. §iÒu ®ã cho thÊy tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña DNV&N lµ v« cïng quan träng trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay. Khi tiÕp cËn víi bÊt cø nguån th«ng tin nµo nãi vÒ c¸c DNV&N ta ®Òu thÊy c¸c vÊn ®Ò nh­: Khã tiÕp cËn víi nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc, thiÕu vèn phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ vÊn ®Ò næi cém nhÊt cña c¸c DNV&N hiÖn nay. MÆc dï sè l­îng DNV&N chiÕm sè l­îng rÊt lín trong tæng sè doanh nghiÖp t¹i ViÖt Nam, song sè vèn b×nh qu©n l¹i rÊt thÊp chØ kho¶ng trªn 2 tû ®ång/ doanh nghiÖp. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña Côc Ph¸t triÓn DNV&N (Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­) ë c¸c doanh nghiÖp t¹i 30 tØnh thµnh phÝa B¾c cho thÊy, gÇn 50% sè doanh nghiÖp cã møc vèn d­íi 1 tû ®ång; gÇn 75% sè doanh nghiÖp cã møc vèn d­íi 2 tû ®ång vµ 90% sè doanh nghiÖp cã møc vèn d­íi 5 tû ®ång. VÊn ®Ò tiÕp cËn vèn cña c¸c DNV&N gÆp khã kh¨n kh«ng nhá, nhÊt lµ c¸c kho¶n vay trung, dµi h¹n tõ c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. §Æc biÖt c¸c kho¶n vay cã b¶o l·nh rÊt hiÕm khi dµnh cho c¸c DNV&N; viÖc ®Çu t­ vµo khu vùc DNV&N, do nhËn thøc ch­a th«ng tho¸ng, cho nªn bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. Nh­ vËy, ®Ó ph¸t triÓn DNV&N th× c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i cung cÊp ®ñ vèn cho c¸c doanh nghiÖp, ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c DNV&N ®Õn vay vèn ë Ng©n hµng. C¸c DNV&N ®ang rÊt cÇn vèn trong khi ®ã c¸c Ng©n hµng - mét trung gian tµi chÝnh lín, cã ®Çy ®ñ nguån vèn ®Ó cã thÓ thùc hiÖn cho vay ®èi víi c¸c DNV&N. Do ®ã, viÖc më réng tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi DNV&N lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña DNV&N. Thø nhÊt, tÝn dông ng©n hµng sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr¸nh t×nh tr¹ng sö dông vèn sai môc ®Ých. MÆt kh¸c gióp ng¨n chÆn bít phÇn nµo viÖc c¸c doanh nghiÖp lín tr× ho·n thanh to¸n cho c¸c DNV&N. Th«ng qua ng©n hµng, hä buéc ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c ®Æt ra lóc ®Çu, nÕu kh«ng th× sÏ bÞ xö ph¹t, cho nªn c¸c doanh nghiÖp lín dï muèn hay kh«ng vÉn ph¶i thanh to¸n cho c¸c DNV&N ®óng thêi h¹n. Thø hai, tÝn dông ng©n hµng hç trî tµi chÝnh cho hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ m¸y mãc cho c¸c DNV&N. Ta ®· biÕt, c¸c DNV&N th­êng rÊt yÕu kÐm trong trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt. Cã tÝn dông ng©n hµng, th× hä sÏ cã vèn ®Ó ®Çu t­ mua s¾m tµi s¶n, c¬ së vËt chÊt. HÖ thèng m¸y tÝnh ®Ó qu¶n lý vµ ph©n tÝch kinh tÕ lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo dï lín hay nhá. Doanh nghiÖp muèn n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh, hä ph¶i cã m¹ng l­íi th«ng tin tiÕp thÞ. Mµ sè vèn ban ®Çu ®Ó ®Çu t­ trang bÞ th× kh«ng ph¶i lµ nhá, cho nªn ch¾c ch¾n ph¶i cã sù hç trî cña tÝn dông ng©n hµng vµ c¸c quü ®Çu t­. Thø ba, qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ®ang ngµy cµng më réng nh­ hiÖn nay th× nÒn kinh tÕ n­íc ta ngµy cµng g¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. C¸c dÞch vô tÝn dông quèc tÕ nh­: tÝn dông gi÷a c¸c ChÝnh phñ, gi÷a c¸c tæ chøc, gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau ®· trë thµnh mét ph­¬ng tiÖn nèi liÒn kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc víi nhau. §©y chÝnh lµ thuËn lîi gióp cho c¸c DNV&N cã thÓ giao l­u kinh tÕ víi c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, qua ®ã më réng thÞ phÇn ho¹t ®éng cña hä. §Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®ßi hái ph¶i cã mét l­îng vèn lín mµ ®iÒu nµy rÊt khã kh¨n ®èi víi c¸c DNV&N. Do vËy, vai trß cña tÝn dông ng©n hµng cµng quan träng h¬n trong viÖc hç trî c¸c DNV&N ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®Ó lµm t¨ng søc c¹nh tranh hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ quèc tÕ, ®em l¹i lîi Ých cho quèc gia. 1.2.3 Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi DNV&N VÒ phÝa Ng©n hµng ViÖc ng©n hµng kh«ng cã ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ kh¸ch hµng tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh cho vay rÊt dÔ x¶y ra trong thùc tÕ do nhiÒu lý do trong ®ã cã nguån cung cÊp th«ng tin bÞ h¹n chÕ, tÝnh trung thùc cña kh¸ch hµng, tr×nh ®é thÈm ®Þnh cña ng©n hµng. ThiÕu th«ng tin th­êng g©y ra hai vÊn ®Ò: sù lùa chän ®èi nghÞch tr­íc khi giao dÞch diÔn ra vµ rñi ro ®¹o ®øc sau giao dÞch. * Sù lùa chän ®èi nghÞch vÒ phÝa ng©n hµng x¶y ra khi ng©n hµng kh«ng cho vay ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng hoÆc l¹i cho kh¸ch hµng cã thÓ g©y rñi ro cho ng©n hµng ®­îc vay. * Rñi ro ®¹o ®øc lµ nh÷ng rñi ro mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu do ng­êi ®i vay cã ý ®å thùc hiÖn nh÷ng hµnh vi, ho¹t ®éng kh«ng ®óng môc ®Ých ban ®Çu khi xin vay g©y tæn thÊt cho ng©n hµng. * ChÊt l­îng thÈm ®Þnh tÝn dông: qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh tÝn dông cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng thu håi nî cña Ng©n hµng. Mét quyÕt ®Þnh ®óng sÏ ®em ®Õn tÝnh ch¾c ch¾n vÒ kho¶n vay cho Ng©n hµng, nh­ng quyÕt ®Þnh sai l¹i g©y ra nh÷ng tæn thÊt. §èi víi nh÷ng kho¶n vay trung dµi h¹n cã thêi gian t­¬ng ®èi dµi, gi¸ trÞ kho¶n vay lín nªn c«ng t¸c thÈm ®Þnh l¹i cµng gi÷ vÞ trÝ quan träng. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh sÏ cho biÕt nªn hay kh«ng nªn cho vay. Do vËy nã cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc më réng tÝn dông cña ng©n hµng. Trong khi ®ã c«ng t¸c thÈm ®Þnh l¹i phô thuéc nhiÒu vµo tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông. NÕu tr×nh ®é cña hä yÕu sÏ ¶nh h­ëng bÊt lîi ®Õn ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. * Nguån vèn cho vay: ViÖc cho vay cña ng©n hµng lu«n bÞ giíi h¹n bëi kh¶ n¨ng cung øng vèn. NÕu nguån vèn cña ng©n hµng phong phó, d­ thõa th× ng©n hµng lu«n mong muèn më réng cho vay, ®ång thêi cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®a d¹ng nhu cÇu cña kh¸ch hµng v× môc tiªu lîi nhuËn. Nh­ng ng­îc l¹i, n¨ng lùc vÒ vèn cña Ng©n hµng bÞ h¹n chÕ tÊt yÕu dÉn ®Õn thu hÑp cho vay. Ng©n hµng chØ muèn duy tr× c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng, chø thùc sù ch­a thÓ më réng ®èi t­îng ®Çu t­. VÒ phÝa doanh nghiÖp * N¨ng lùc tµi chÝnh: Mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh viÖc Ng©n hµng cã cho vay ®èi víi doanh nghiÖp hay kh«ng chÝnh lµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña b¶n th©n doanh nghiÖp ®ã. NÕu doanh nghiÖp ë trong t×nh tr¹ng tµi chÝnh tèt (kinh doanh cã l·i hay l·i thùc d­¬ng, ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî, kh«ng cã nî xÊu...), ng©n hµng cã thÓ dÔ dµng chÊp thuËn cho doanh nghiÖp vay. Ng­îc l¹i, ng©n hµng sÏ khã cã thÓ chÊp thuËn viÖc xin vay cña ng©n hµng do lo sî gÆp ph¶i rñi ro. * Sù trung thùc: C¸c ng©n hµng chØ quyÕt ®Þnh cho vay sau khi ®· ph©n tÝch kü kh¸ch hµng vÒ c¸c yÕu tè liªn quan nh­ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, n¨ng lùc kinh doanh...Tuy nhiªn tÝnh trung thùc vµ tr¸ch nhiÖm cña kh¸ch hµng sau khi kho¶n vay ®­îc gi¶i ng©n cã ¶nh h­ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ cña kho¶n vay trung dµi h¹n. Kh¸ch hµng cã thÓ lîi dông mèi quan hÖ víi ng©n hµng ®Ó chiÕm ®o¹t vèn vay, hoÆc sö dông vèn vay sai môc ®Ých. Ngoµi ra t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp còng t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông kho¶n vay thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña ban l·nh ®¹o. Nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan kh¸c * M«i tr­êng kinh tÕ: Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cã t¸c ®éng nhiÒu tíi c«ng t¸c tÝn dông do nhu cÇu tÝn dông trong nÒn kinh tÕ phô thuéc nhiÒu vµo sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Mét nÒn kinh tÕ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn æn ®Þnh, m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi, nhu cÇu tÝn dông cña d©n c­ t¨ng lªn lµ c¬ héi tèt cho doanh nghiÖp ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt do ®ã nhu cÇu tÝn dông còng t¨ng lªn t­¬ng øng. Ng­îc l¹i trong giai ®o¹n kinh tÕ tr× trÖ, gi¶m ph¸t, thÊt nghiÖp cao, ®Çu t­ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶. HÇu nh­ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Òu bÞ thu hÑp, nhu cÇu vèn cho ®Çu t­ gi¶m m¹nh. TÊt nhiªn Ng©n hµng kh«ng thÓ më réng ho¹t ®éng cho vay cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®­¬ng ®Çu víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vÒ c¶ s¶n phÈm cïng lo¹i vµ kh¸c lo¹i, ®èi víi c¸c DNV&N cã c«ng nghÖ l¹c hËu, s¶n phÈm ch­a ®¹t tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng, mÉu m·, kinh nghiÖm qu¶n lý yÕu kÐm cã thÓ dÔ dµng bÞ ®Èy ra khái thÞ tr­êng. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi viÖc cho vay cña Ng©n hµng do lo sî vÒ nguy c¬ ph¸ s¶n. * M«i tr­êng ph¸p lý: C¸c yÕu tè ph¸p lý trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. NÕu m«i tr­êng ph¸p lý ch­a hoµn chØnh vµ thiÕu ®ång bé th× sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Do ®ã nã t¸c ®éng trë l¹i tíi viÖc cho vay cña Ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy. HiÖn nay qui chÕ ph¸p lý cña ViÖt Nam cßn rÊt nhiÒu bÊt cËp nh­ qui chÕ vÒ tÝn dông hay mét sè ®iÒu luËt g©y ra sù bÊt b×nh ®¼ng gi÷a doanh nghiÖp nhµ n­íc víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, g©y nhiÒu khã kh¨n cho Ng©n hµng khi cho vay víi c¸c ®èi t­îng lµ c¸c DNV&N. * ChÝnh s¸ch tµi chÝnh: ChÝnh s¸ch tÝn dông lµ mét trong chÝnh s¸ch quan träng hµng ®Çu trong viÖc gióp c¸c DNV&N ph¸t triÓn. ViÖc ch­a dung hoµ ®­îc c¸c m©u thuÉn ph¸t sinh gi÷a hai bª._.n ®èi t¸c vµ c¸c bªn liªn quan lµm cho c¸c NHTM ®ang x¶y ra t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, cßn c¸c doanh nghiÖp th× ®ãi vèn. Kh«ng quan t©m tíi kh¶ n¨ng thanh to¸n thùc sù cña doanh nghiÖp, û thÕ vµo nh÷ng lo¹i tµi s¶n thÕ chÊp ®· bÞ doanh nghiÖp dïng ®Ó thÕ chÊp vay vèn ë nhiÒu TCTD kh¸c… NhiÒu Ng©n hµng ®· lµm thÊt tho¸t hµng tû ®ång. §©y chÝnh lµ nghÞch lý mµ nÕu kh«ng kh¾c phôc th× kh«ng thÓ nµo ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. ChÝnh s¸ch thuÕ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« v« cïng quan träng, s¾c bÐn vµ cã hiÖu lùc Nhµ n­íc ®èi víi mäi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh trong toµn bé nÒn kinh tÕ. Mét hÖ thèng phøc t¹p víi nhiÒu møc thuÕ suÊt vµ thay ®æi mét c¸ch th­êng xuyªn sÏ g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp (ng­êi ®ãng thuÕ). H¬n n÷a cßn kh«ng t¹o ­u ®·i cho c¸c DNV&N, ®«i khi chÝnh s¸ch thuÕ thay ®æi qu¸ nhanh khiÕn cho nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng n¾m b¾t ®­îc ®Ó thay ®æi trong viÖc ký kÕt hîp ®ång. C¸c c¸ch tÝnh thuÕ kh¸c nhau nªn chi phÝ cña viÖc tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ kh«ng thèng nhÊt. ChÝnh s¸ch thuÕ nÕu kh«ng mang tÝnh chÊt ph¸t triÓn sÏ ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn cña c¸c DNV&N vµ lµ nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng trèn thuÕ diÔn ra kh¸ phæ biÕn nhÊt lµ t¹i ViÖt Nam hiÖn nay. 1.3. c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông cña ng©n hµng. Cã rÊt nhiÒu chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông, tuy nhiªn Ng©n hµng th­êng sö dông mét sè chØ tiªu sau: 1.3.1. ChØ tiªu ®Þnh tÝnh: Nguyªn t¾c vµ ®iÒu kiÖn cho vay ph¶i ®­îc b¶o ®¶m: Ng©n hµng lµ mét tæ chøc kinh tÕ ®Æc biÖt, ho¹t ®éng cña nã ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña ®Êt n­íc. LÜnh vùc Ng©n hµng rÊt nh¹y c¶m nªn c¸c ng©n hµng th­êng cã nguyªn t¾c ho¹t ®éng rÊt chÆt chÏ. Ngoµi nh÷ng nguyªn t¾c chung cña hÖ thèng th× cßn cã nh÷ng nguyªn t¾c riªng cña ng©n hµng. ViÖc më réng tÝn dông lµ cÇn thiÕt nh­ng ph¶i xem xÐt lµ kho¶n vay ®ã cã ®¶m b¶o nguyªn t¾c cho vay kh«ng. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña cho vay lµ: - Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®· th¶o thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. - Ph¶i hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i vay ®óng h¹n ®· tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy th× ph¶i cã quy ®Þnh vÒ thêi h¹n cho vay mét c¸ch ®óng ®¾n. Thêi h¹n cho vay ®­îc x¸c ®Þnh lµ: kho¶ng thêi gian ®­îc tÝnh tõ khi kh¸ch hµng b¾t ®Çu nhËn vèn vay cho ®Õn thêi ®iÓm tr¶ hÕt nî gèc trong h¹n vµ phÝ (nÕu cã) ®· ®­îc tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông gi÷a tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh vµ quy ®Þnh thêi h¹n cho vay. - §Ò nghÞ vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng. - Chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. - Thêi h¹n thu håi vèn cña dù ¸n, ph­¬ng ¸n. - Thêi h¹n ho¹t ®éng cßn l¹i cña kh¸ch hµng theo quy ®Þnh thµnh lËp hoÆc giÊy phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. - Kh¶ n¨ng nguån vèn cña ng©n hµng. Th«ng qua ®ã sÏ quyÕt ®Þnh râ thêi h¹n kh¸ch hµng tr¶ tiÒn l·i, tiÒn gèc cho ng©n hµng. ViÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n vay sÏ g¾n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi vay víi kho¶n vay ®ã, buéc hä ph¶i sö dông vèn vay kinh doanh hiÖu qu¶ trong kho¶ng thêi gian ®ã. ViÖc x¸c dÞnh thêi h¹n vay lµ rÊt quan träng, nã thÓ hiÖn tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông, nã quyÕt ®Þnh tíi kh¶ n¨ng thu håi nî cña ng©n hµng. NÕu thêi h¹n cho vay nhá h¬n chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng th× hä kh«ng thÓ tr¶ nî ®óng h¹n v× chu kú s¶n xuÊt kinh doanh ch­a kÕt thóc, hä ch­a cã nguån thu, ®iÒu nµy sÏ g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng trong viÖc tr¶ nî ng©n hµng. NÕu thêi h¹n cho vay lín h¬n chu kú s¶n xuÊt kinh doanh th× còng kh«ng tèt v× ng©n hµng cã thÓ bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông vèn ®Ó sö dông vµo mét chu kú s¶n xuÊt kh¸c hoÆc lµ dïng vµo mét kÜnh vùc kh¸c, g©y khã kh¨n cho ng©n hµng trong viÖc thu håi nî. Ngoµi ra, khi tiÕn hµnh cho vay th× kh¸ch hµng cña ng©n hµng cÇn ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng: - Cã n¨ng lùc ph¸p lý d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù vµ chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù theo quy ®inh cña ph¸p luËt. - Kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®¶m b¶o tr¶ nî trong thêi gian cam kÕt. - Môc ®Ých sö dông vèn vay hîp ph¸p: kh«ng vi ph¹m ph¸p luËt, phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi. - Cã dù ¸n ®Çu t­ hoÆc ph­¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi, cã hiÖu qu¶, cã kh¶ n¨ng tr¶ nî vµ phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - Thùc hiÖn theo quy tr×nh ®Ó ®¶m b¶o tiÒn vay theo quy ®Þnh. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh lµ chØ tiªu ®Þnh tÝnh quan träng nhÊt, lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó ng©n hµng n¾m ®­îc th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, vÒ n¨ng lùc ph¸p lý, ®¹o ®øc cña kh¸ch hµng…. §©y lµ kh©u rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh cho vay vµ theo dâi kho¶n vay cña ng©n hµng. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh ph¶i tu©n thñ theo c¸c quy ®Þnh vÒ quy tr×nh thÈm ®Þnh. ViÖc tu©n thñ néi dung quy tr×nh thÈm ®Þnh lµ b¾t buéc ®Ó ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng cã hiÖu qu¶. 1.3.2. ChØ tiªu ®Þnh l­îng. ChØ tiªu vÒ doanh sè cho vay, doanh sè thu nî vµ d­ nî Doanh sè cho vay lµ sè tiÒn thùc mµ ng©n hµng ®· gi¶ ng©n cÊp cho doanh nghiÖp trong ®Çu t­ c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh sè cho vay vµ tèc ®é t¨ng cña doanh sè cho vay qua c¸c n¨m thÓ hiÖn quy m« vµ xu h­íng cña ho¹t ®éng tÝn dông lµ më hay thu hÑp. D­ nî lµ sè tiÒn mµ kh¸ch hµng cßn nî ng©n hµng t¹i mét thêi ®iÓm cô thÓ ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng cho vay cña ng©n hµng ChØ tiªu nµy ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc: Nî qu¸ h¹n Tæng tµi s¶n ChØ tiªu nµy gióp ng©n hµng so s¸nh kh¶ n¨ng cho vay cña ng©n hµng víi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. ChØ tiªu nµy lín lµ tèt bëi nh­ thÕ nghÜa lµ ng©n hµng thùc hiÖn tèt nghiÖp vô cho vay, vèn huy ®éng cho vay ®­îc nhiÒu. ChØ tiªu vÒ tû träng cho vay ®èi víi DNV&N trong tæng doanh sè cho vay. ChØ tiªu nµy ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc: Doanh sè cho vay DNV&N Tæng doanh sè cho vay ChØ tiªu nµy cho ta biÕt tèc ®é t¨ng tr­ëng cña cho vay DNV&N so víi tæng cho vay toµn nÒn kinh tÕ. Tû träng nµy cµng lín chøng tá ng©n hµng ®· chó träng vµo cho vay DNV&N. ChØ tiªu vÒ t×nh h×nh nî qu¸ h¹n ChØ tiªu nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: TØ lÖ nî qu¸ h¹n = Nî qu¸ h¹n Tæng d­ nî ChØ tiªu nµy nh»m ®¸nh gi¸ chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông. Theo quy dÞnh cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam th× c¸c ng©n hµng cã tû lÖ nî qu¸ h¹n/ tæng d­ nî lín h¬n 7% ®­îc xem lµ ng©n hµng yÕu kÐm, nhá h¬n 5% th× ®¸nh gi¸ lµ ng©n hµng thùc hiÖn tèt nghiÖp vô tÝn dông. Nî qu¸ h¹n lµ nh©n tè trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông, do ®ã ng©n hµng nµo kiÓm so¸t ®­îc nî qu¸ h¹n th× ng©n hµng ®ã cã chÊt l­îng tÝn dông t­¬ng ®èi cao. ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi Tû lÖ thu l·i cho vay = Thu l·i cho vay D­ nî b×nh qu©n Tû lÖ nµy ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thu l·i cña ng©n hµng trong kú, tû lÖ nµy cµng cao kh¶ n¨ng thu l·i cµng cao vµ doanh thu cña ng©n hµng cµng lín. Tuy nhiªn, kh«ng v× thÕ mµ t¨ng l·i suÊt cho vay v× sÏ lµm gi¶m l­îng kh¸ch hµng cña ng©n hµng. Ng©n hµng nªn xem xÐt vµ ®­a ra møc l·i suÊt hîp lý ®Ó thu hót kh¸ch hµng vµ ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶. ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi = Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh D­ nî b×nh qu©n Ng©n hµng nµo cã chØ tiªu nµy cµng lín th× chÊt l­îng tÝn dông cµng cao vµ ng­îc l¹i. Kh¶ n¨ng sinh lêi quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, ho¹t ®éng kinh doanh lu«n ®Æt môc tiªu lîi nhuËn lªn hµng ®Çu, ng©n hµng nµo cã lîi nhuËn cµng cao th× cã lîi thÕ tõ kho¶n lîi nhuËn ®ã ng©n hµng cã thÓ ®æi míi vµ n©ng cao h×nh ¶nh cña ng©n hµng, lµm cho ng©n hµng ngµy cµng ph¸t triÓn. Hệ số sử dụng vốn vay: HÖ sè sö dông vèn vay = Tæng d­ nî DNV&N Tæng nguån vèn HÖ sè nµy ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông nguån vèn ®Ó ®Çu t­ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. NÕu hÖ sè sö dông vèn thÊp th× cÇn t¨ng tr­ëng d­ nî hoÆc gi¶m tæng nguån vèn huy ®éng b»ng c¸ch h¹ l·i suÊt huy ®éng, h¹n chÕ rñi ro nguån vèn t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh. Xem xÐt vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu nµy qua c¸c thêi kú (th¸ng, qóy, n¨m) nh»m ®¸nh gi¸ tû träng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp ®· phï hîp víi kh¶ n¨ng ®¸p øng cña b¶n th©n ng©n hµng còng nh­ ®ßi hái vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ hay ch­a. C¸c chØ tiªu trªn ®Òu ph¶n ¸nh quy m« tÝn dông ®èi víi DNV&N, cho thÊy kh¶ n¨ng cña ng©n hµng trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu vèn cña DNV&N, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, thu hót kh¸ch hµng cña ng©n hµng. Do ®ã, c¸c chØ tiªu trªn ®· thÓ hiÖn ®­îc phÇn nµo chÊt l­îng tÝn dông. Tuy nhiªn, khi ®¸nh gi¸ chØ tiªu nµy kh«ng thÓ xem xÐt trong mét thêi kú riªng rÏ mµ ph¶i ®Æt trong c¶ mét qu¸ tr×nh ®Ó cã sù ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n. Quy m« tÝn dông lín ch­a ch¾c chÊt l­îng tÝn dông ®· tèt mµ nã cßn ph¶i phô thuéc vµo tÝnh an toµn vµ sinh lîi cña c¸c kho¶n tÝn dông. Trªn ®©y lµ nh÷ng c¬ së lý luËn vÒ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña DNV&N. Qua c¸c chØ tiªu ®ã ta cã thÓ thÊy ®­îc c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn tÝn dông ng©n hµng. C¸c ng©n hµng cã thÓ ph©n tÝch ®©u lµ nh©n tè tèt vµ ®©u lµ kh«ng tèt ®Ó cã biÖn ph¸p thÝch hîp t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng mÆt tÝch cùc ph¸t huy, h¹n chÕ nh÷ng tiªu cùc. §Ó c¨n cø trªn c¬ së ®ã t¨ng c­êng h¬n n÷a ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh ®èi víi DNV&N. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá ë chi nh¸nh ng©n hµng c«ng th­¬ng hoµn kiÕm 2.1. kh¸i qu¸t vÒ m«i tr­êng ho¹t ®éng cña chi nh¸nh ng©n hµng c«ng th­¬ng hoµn kiÕm. NHCT Hoµn KiÕm cã trô së t¹i: sè 37 Hµng Bå, QuËn Hoµn KiÕm, Hµ Néi. QuËn Hoµn KiÕm n»m gi÷a thñ ®« Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng trung t©m th­¬ng m¹i lín nhÊt c¶ n­íc. QuËn cã 18 ph­êng víi trªn 178.073 d©n diÖn tÝch 5,29km2. N»m t¹i mét quËn trung t©m vµ khu vùc d©n c­ sÇm uÊt cña Hµ Néi, NHCT Hoµn KiÕm cã c¶ nh÷ng mÆt thuËn lîi vµ h¹n chÕ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Do ®Æc ®iÓm d©n c­ trªn ®Þa bµn chñ yÕu lµ c¸c hé t­ th­¬ng ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc th­¬ng m¹i dÞch vô vµ cã mét sè c¬ së s¶n xuÊt nhá nh­ s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ, s¶n xuÊt bao b×, c¸c tæ hîp t¸c… v× thÕ kh¸ch hµng chñ yÕu cña ng©n hµng lµ c¸c c¸ nh©n hé t­ th­¬ng vµ c¸c DNV&N. §iÒu nµy kh«ng chØ do ph¹m vi ®Þa bµn ho¹t ®éng vµ còng phÇn nµo do lÞch sö ®Ó l¹i mµ kh¸ch hµng chñ yÕu cña ng©n hµng lµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh. Ngay tõ khi míi thµnh lËp ng©n hµng ®· chñ yÕu phôc vô t­ nh©n, C«ng ty TNHH, tæ hîp t¸c, doanh nghiÖp nhá thuéc QuËn. Ngoµi ra mét lý do n÷a ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ do chÝnh s¸ch ®æi míi cña nhµ n­íc trong viÖc ®a d¹ng hãa, ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ b»ng chÝnh s¸ch l·i suÊt c«ng b»ng ®èi víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ v« h×nh chung ®· khuyÕn khÝch ng©n hµng tÝch cùc më réng ho¹t ®éng ®Çu t­ vèn cho khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh h¬n n÷a. Vµ chØ ®Õn cuèi n¨m 1996 sau bao th¨ng trÇm, biÕn ®æi c¬ b¶n vÒ c¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng, vÒ con ng­êi, ng©n hµng míi chuyÓn sang phôc vô c¶ kh¸ch hµng quèc doanh nhiÒu h¬n. Do phÇn lín kh¸ch hµng cña ng©n hµng thuéc thµnh phÇn s¶n xuÊt kinh doanh nhá cã chu k× s¶n xuÊt ng¾n nªn nguån vèn tÝn dông cña ng©n hµng chñ yÕu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông ng¾n h¹n. H¬n thÕ n÷a ®Þa bµn bao gän c¶ Hµ Néi cæ x­a víi 36 phè ph­êng, c¸c hé t­ th­¬ng kinh doanh theo kiÓu “cha truyÒn con nèi” nªn còng Ýt cã nhu cÇu quan hÖ víi ng©n hµng. Mét phÇn, do kinh doanh nh÷ng mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ v× thÕ còng Ýt quan t©m ®Õn nguån vèn cña ng©n hµng. MÆt kh¸c, do n»m trong ®Þa bµn vèn lµ n¬i tËp trung c¸c phè cæ cña ®Êt Trµng An x­a vµ Hµ Néi ngµy nay nªn ®­êng x¸ giao th«ng cßn chËt hÑp, ®iÒu nµy kh«ng thuËn lîi cho viÖc khuyÕch tr­¬ng toµn bé ho¹t ®éng cña ng©n hµng. H¬n n÷a, quËn Hoµn KiÕm cßn lµ n¬i tËp trung ho¹t ®éng cña nhiÒu ng©n hµng quèc doanh nh­: Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn, ng©n hµng ngo¹i th­¬ng, Héi së chÝnh NHCT ViÖt Nam vµ mét sè chi nh¸nh ng©n hµng ngoµi quèc doanh nh­: VPBank, TechcomBank, Habubank… nªn ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®ßi hái tÝnh c¹nh tranh cao. V× vËy mµ kh¸ch hµng cña ng©n hµng lµ kh¸ch hµng quen thuéc. Víi nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan còng nh­ chñ quan NHCT Hoµn KiÕm ®· vµ ®ang cè g¾ng ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶, kh¾c phôc v­ît qua nh÷ng khã kh¨n, kh«ng ngõng t¨ng tr­ëng nguån vèn vµ më réng m¹ng l­íi kinh doanh, sö dông linh ho¹t nguån vèn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t triÓn m¹nh, ®Òu trªn tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô, ¸p dông giao dÞch tøc thêi trªn m¸y tÝnh t¹i tÊt c¶ c¸c ®iÓm huy ®éng vèn. Më réng m¹ng l­íi kinh doanh ph¸t triÓn dÞch vô míi. N¨m 2007, më thªm phßng giao dÞch Hå G­¬m. Nhê vËy mµ nguån vèn huy ®éng vµ d­ nî cho vay ®­îc t¨ng lªn rÊt nhiÒu. HiÖn nay, Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm ho¹t ®éng nh­ mét chi nh¸nh, song lµ mét chi nh¸nh ®Æc biÖt bëi quy m« ho¹t ®éng còng nh­ vai trß cña nã trªn ®Þa bµn. Ngoµi c¸c chøc n¨ng vµ nhiÖm vô nh­ c¸c chi nh¸nh kh¸c cña ng©n hµng C«ng th­¬ng, Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm cßn lµ ®Çu mèi cho c¸c chi nh¸nh phÝa B¾c trong thanh to¸n ngo¹i tÖ theo uû quyÒn cña ng©n hµng C«ng th­¬ng, lµ n¬i thö nghiÖm vµ thùc hiÖn c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch, c¸c hÖ thèng c«ng nghÖ ng©n hµng míi ®Ó rót kinh nghiÖm chØ ®¹o triÓn khai ra toµn hÖ thèng vµ lµ n¬i ®µo t¹o c¸n bé cã tay nghÒ cao, c¸n bé chñ chèt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. 2.2. thùc tr¹ng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i chi nh¸nh Nhct hoµn kiÕm. 2.2.1. Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung ë NHCT Hoµn KiÕm Ho¹t ®éng tÝn dông chÝnh lµ sö dông vèn, tøc lµ ho¹t ®éng cho vay vµ ®Çu t­. Cã thÓ nãi ®©y lµ c«ng viÖc cã tÝnh chÊt sèng cßn cña ng©n hµng. Bëi v× hÇu hÕt mäi kho¶n lîi nhuËn mµ ng©n hµng thu ®­îc ®Òu dùa trªn viÖc sö dông vèn, chªnh lÖch gi÷a thu l·i vµ chi l·i lµ nguån thu chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng. V× vËy vÊn ®Ò sö dông vèn ph¶i lu«n ®­îc chó träng quan t©m lµm sao ®Ó võa ®¸p øng ®­îc nhu cÇu lîi nhuËn võa ph¶i an toµn, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. MÆt kh¸c ho¹t ®éng cho vay lu«n chøa ®ùng nhiÒu rñi ro, ®ßi hái ph¶i cã quy tr×nh râ rµng nh­ng linh ho¹t kh«ng cøng nh¾c, ®ßi hái ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé tÝn dông giái nghiÖp vô ®Ó cã thÓ tËn dông ®­îc tèi ®a kh¶ n¨ng khai th¸c lîi nhuËn nh­ng tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã. §©y thùc sù ®ang lµ vÊn ®Ò rÊt lín cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ cña NHCT Hoµn KiÕm nãi riªng. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m võa qua ng©n hµng ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan nhÊt. B¶ng 1: T×nh h×nh d­ nî cho vay t¹i NHCT Hoµn KiÕm §¬n vÞ: tû ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 Sè tiÒn Tû träng (%) Sè tiÒn Tû träng (%) Sè tiÒn tû träng (%) Tæng d­ nî 930 100 1.100 100 1.070 100 Ng¾n h¹n 232,5 25 200 18,2 220 21 Trung, dµi h¹n 697,5 75 900 81,8 850 79 Nguån: B¸o c¸o cña phßng tæng hîp. BiÓu ®å 1: Tû träng d­ nî cho vay ng¾n h¹n, trung dµi h¹n trong tæng d­ nî cho vay D­ nî cho vay ®Õn 31/12/2007 ®¹t 1.070 tû ®ång gi¶m nhÑ so víi ®Çu n¨m (gi¶m 24 tû) vµ ®¹t 96% kÕ ho¹ch ®­îc giao do trong n¨m mét sè dù ¸n cña ngµnh dÇu khÝ ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶, kh¸ch hµng ®· tr¶ ®­îc nî tr­íc h¹n. Nh­ng d­ nî cho vay n¨m 2007 gi¶m so víi n¨m 2006 lµ 30 tû ®ång. D­ nî cho vay trung, dµi h¹n chiÕm tû lÖ cao trong tæng d­ nî, chiÕm trªn 75% tæng d­ nî cho vay. Do ®Æc thï cña NHCT Hoµn KiÕm lµ kh¸ch hµng lín cã quan hÖ tÝn dông truyÒn thèng chñ yÕu tËp trung vµo mét sè TCT nhµ n­íc nh­: TCT ®iÖn lùc, TCT l­¬ng thùc, TCT dÇu khÝ, TËp ®oµn than kho¸ng s¶n VN, sè vèn cung cÊp chñ yÕu cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy chñ yÕu lµ nguån vèn trung, dµi h¹n. Cô thÓ, n¨m 2005 d­ nî cho vay trung dµi h¹n lµ 697,5 tû ®ång chiÕm 75% tæng d­ nî, n¨m 2006 lµ 900 tû ®ång chiÕm 81,8%. Song ®Õn n¨m 2007 d­ nî cho vay thêi h¹n nµy gi¶m xuèng cßn 850 tû ®ång chiÕm 79% v× Chi nh¸nh ®· h¹n chÕ cho vay trung, dµi h¹n ®Ó nh»m t¨ng c­êng cho vay ng¾n h¹n. Cho vay ng¾n h¹n n¨m 2007 t¨ng lªn 220 tû nh­ng d­ nî cho vay ng¾n h¹n chØ chiÕm tû träng 21% trong tæng d­ nî, gi¶m so víi n¨m 2005 lµ 12,5 tû ®ång. Qua ®ã ta thÊy n¨m 2005 cho vay ng¾n h¹n lín nhÊt trong ba n¨m, víi 232,5 tû ®ång chiÕm tû träng 25% tæng d­ nî. B¶ng 2: T×nh h×nh d­ nî cho vay theo thµnh phÇn kinh tÕ §¬n vÞ: Tû ®ång Chỉ tiêu 2005 Tỷ trọng (%) 2006 Tỷ trọng (%) 2007 Tỷ trọng (%) DNNN 725,4 78 880 80 778 72,7 DNNQD 204,6 22 220 20 292 27,3 Tổng d­ nî 930 100 1.100 100 1.070 100 Nguån: B¸o c¸o phßng tæng hîp. BiÓu ®å 2: Tû träng d­ nî cho vay DNNN,DNNQD trong tæng d­ nî Trong c¬ cÊu d­ nî cho vay theo thµnh phÇn kinh tÕ cña NHCT Hoµn KiÕm th× thµnh phÇn DNNN chiÕm tû träng lín trªn 70% trong tæng d­ nî. Cô thÓ, 2005 d­ nî DNNN lµ 725,4 tû ®ång chiÕm 78% tæng d­ nî, n¨m 2006 lµ 880 tû ®ång chiÕm 20% tæng d­ nî vµ ®Õn n¨m 2007 th× tû lÖ nµy gi¶m so víi n¨m 2006 cßn 778 tû ®ång chiÕm 72,7%. Cho vay ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng thÊp kho¶ng 20-27%. Cô thÓ, n¨m 2005 tû träng cho vay DNNQD lµ 22%, n¨m 2006 tû lÖ nµy gi¶m so víi n¨m 2005 cßn 20% nh­ng ®Õn n¨m 2007 tû lÖ cho vay lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy t¨ng lªn 292 tû ®ång, chiÕm 27,3%. ViÖc thay ®æi tû lÖ nµy ®· n»m trong chiÕn l­îc kinh doanh cña chi nh¸nh: phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ trªn ®Þa bµn b»ng viÖc tµi trî DNN&V lµ môc tiªu quan träng. B¶ng 3: T×nh h×nh nî qu¸ h¹n §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 Tæng d­ nî 930.000 1.000.000 1.070.000 Nî qu¸ h¹n 1.520 730 150 Nî qu¸ h¹n/ Tæng d­ nî (%) 0,16 0,07 0,014 Nguån: B¸o c¸o phßng tæng hîp. BiÓu ®å 3: T×nh h×nh t¨ng gi¶m nî qu¸ h¹n Tû lÖ nî qu¸ h¹n/ tæng d­ nî cña NHCT Hoµn KiÕm ngµy cµng gi¶m tõ 0,16% n¨m 2005 xuèng cßn 0,07% n¨m 2006 vµ ®Õn n¨m 2007 th× tû lÖ nµy lµ 0,014%. NhËn thøc sù nguy hiÓm cña c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, cïng víi viÖc më réng ho¹t ®éng tÝn dông, NH lu«n thùc hiÖn viÖc theo dâi gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc sö dông tiÒn vay cña ng­êi vay vèn vµ cã biÖn ph¸p thu håi nî ®óng h¹n, ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp qu¸ h¹n mµ kh«ng thÓ gia h¹n ®­îc th× Chi nh¸nh ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi nh»m gi¶m thiÓu ®Õn møc tèi ®a rñi ro cho ng©n hµng. Do vËy, t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n cña NHCT Hoµn KiÕm trong nh÷ng n¨m qua lµ t­¬ng ®èi thÊp, ®iÒu nµy chøng tá ng©n hµng ®· thùc sù quan t©m tíi viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, Chi nh¸nh ®· ph©n c«ng cô thÓ tõng doanh nghiÖp cã nî qu¸ h¹n cho tõng c¸n bé tÝn dông theo dâi, kÌm theo c¸n bé kiÓm so¸t vµ gi¸m ®èc hoÆc phã gi¸m ®èc phô tr¸ch b¸m s¸t doanh nghiÖp ®Ó thu håi nî khi cã ®iÒu kiÖn, gióp ®ì, t­ vÊn cho doanh nghiÖp ®Ó hä cã h­íng kinh doanh tèt h¬n. 2.2.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm. Tõ khi cã chÝnh s¸ch më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo thÞ tr­êng ®Òu tù do vµ b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Do vËy, ng©n hµng lu«n më réng vµ t¨ng c­êng tÝn dông cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp còng nh­ tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã nhu cÇu vÒ vèn, c¸c DNV&N còng kh«ng ngo¹i lÖ. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m võa qua viÖc tiÕp cËn nguån vèn ng©n hµng cña lo¹i h×nh nµy lµ rÊt khã kh¨n do nh÷ng nh­îc ®iÓm mµ DNV&N vèn cã nh­: vèn tù cã thÊp, t×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng mÊy thuyÕt phôc tr­íc nh÷ng quy ®Þnh vÒ cho vay kh¾t khe v× sî rñi ro cña c¸c ng©n hµng. §iÒu nµy kh«ng thÓ tr¸ch c¸c ng©n hµng lµ qu¸ khã kh¨n trong cho vay mµ ®ã lµ t×nh h×nh chung khi hÖ thèng ph¸p luËt cña chóng ta cßn nhiÒu bÊt cËp. §ã lµ mét tån t¹i mµ ®ang ®­îc Nhµ n­íc ta quan t©m th¸o gì, mµ ®iÓm mèc chÝnh lµ sù ra ®êi cña c¸c trung t©m hç trî c¸c DNV&N c¸c quü b¶o l·nh tÝn dông cho DNV&N. §Õn nay t×nh h×nh ®· cã nhiÒu ®æi kh¸c, do nhËn thÊy ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng cña DNV&N nªn c¸c ng©n hµng ®ang tËp trung vµo c¸c kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp nµy, ng©n hµng C«ng th­¬ng còng vËy. HiÖn nay t¹i NHCT Hoµn KiÕm, phßng kh¸ch hµng sè 2 lµ phßng trùc tiÕp qu¶n lý m¶ng DNV&N ®ang ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tiÒm n¨ng nhÊt vµ ®­îc sù quan t©m ®Æc biÖt cña ban gi¸m ®èc. §ång thêi, c¸c ng©n hµng còng yªn t©m h¬n trong ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi DNV&N v× ®· cã nh÷ng hç trî thÝch ®¸ng kh«ng nh÷ng ë trong n­íc mµ cßn cã c¸c tæ chøc cña n­íc ngoµi. Trong nh÷ng n¨m tr­íc m¶ng tÝn dông nµy còng ®· ®­îc ban l·nh ®¹o NHCT Hoµn KiÕm rÊt quan t©m nh­ng cßn qu¸ nhiÒu v­íng m¾c nªn khã triÓn khai. §Õn nay t×nh h×nh ®· cã vÎ kh¶ quan h¬n rÊt nhiÒu nªn ng©n hµng ®ang tËp trung t¨ng c­êng ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. 2.2.2.1. Mét sè nÐt c¬ b¶n vÒ DNV&N cã quan hÖ víi nh¸nh NHCT Hoµn KiÕm. §Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t vµ kh¸ch quan nhÊt vÒ ho¹t ®éng cña NHCT Hoµn KiÕm ®èi víi c¸c DNV&N (®©y lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã quan hÖ tÝn dông víi NHCT Hoµn KiÕm) ta xem xÐt tèc ®é t¨ng tr­ëng DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm qua c¸c n¨m. * Sè l­îng DNV&N t¨ng qua c¸c n¨m theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp. B¶ng 4: C¬ cÊu DNV&N cã quan hÖ cho vay víi NHCT Hoµn KiÕm chia theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp ChØ tiªu 2005 2006 2007 HTX, tæ hîp t¸c 8 10 11 C«ng ty TNHH 34 45 48 C«ng ty hîp danh 22 30 34 C«ng ty t­ nh©n 50 60 64 C«ng ty cæ phÇn 40 50 52 Hé s¶n xuÊt 36 43 45 Tæng 190 238 254 Nguån: B¸o c¸o phßng doanh nghiÖp võa vµ nhá. Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy, n¨m 2005 NHCT Hoµn KiÕm ®· ®Çu t­ cho 190 DNV&N thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ còng nh­ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau. N¨m 2006 víi tæng sè 238 DNV&N, t¨ng 48 doanh nghiÖp víi tèc ®é t¨ng lµ 25,26% so víi n¨m 2005 vµ ®Õn n¨m 2007 sè l­îng DNV&N lµ 254 t¨ng lªn 16 doanh nghiÖp víi tèc ®é t¨ng lµ 6,7% so víi n¨m 2005. Nh×n chung, ®©y lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng kÝch lÖ ®èi víi NHCT Hoµn KiÕm. Tuy nhiªn nh×n mét c¸ch tæng qu¸t so víi nÒn kinh tÕ th× l¹i rÊt nhá. V× theo thèng kª ë ViÖt Nam hiÖn nay trong tæng sè doanh nghiÖp cã trªn 97% lµ DNV&N. Nh­ vËy thÞ phÇn ®Çu t­ vèn tÝn dông cña NHCT Hoµn KiÕm lµ rÊt nhá bÐ. * Sè l­îng DNV&N t¨ng qua c¸c n¨m ph©n chia theo ngµnh kinh tÕ. B¶ng 5: C¬ cÊu DNV&N quan hÖ cho vay víi NHCT Hoµn KiÕm chia theo ngµnh kinh tÕ ChØ tiªu 2005 2006 2007 Sè l­îng % Sè l­îng % Sè l­îng % N«ng nghiÖp 38 20 44 18,5 46 18,1 Th­¬ng m¹i 72 37,9 92 38,5 100 39,4 DÞch vô tiªu dïng 45 23,7 56 23,5 60 23,6 Ngµnh kh¸c 35 18,4 46 19,3 48 18,9 Tæng 190 100 238 100 254 100 Nguån: B¸o c¸o phßng doanh nghiÖp võa vµ nhá. NHCT Hoµn KiÕm tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh nh­ N«ng nghiÖp, Th­¬ng m¹i, DÞch vô tiªu dïng. §©y lµ nh÷ng ngµnh cã nhu cÇu vèn nhá bÐ, kh«ng ®ßi hái vèn lín nh­ nh÷ng ngµnh x©y dùng, c«ng nghiÖp. ë nh÷ng lÜnh vùc nµy chñ yÕu lµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®ang ho¹t ®éng. ChiÕm tû träng lín lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc lÜnh vùc th­¬ng m¹i, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tû träng nµy lu«n ë con sè trªn d­íi 38%. N¨m 2005 DNV&N trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i lµ 72 doanh nghiÖp chiÕm tû träng 37,9%, ®Õn n¨m 2006 lµ 92 doanh nghiÖp t¨ng 38,5% so víi n¨m 2005 vµ ®Õn n¨m 2007 sè DNV&N trong ngµnh nµy lµ 100 doanh nghiÖp t¨ng 8,7% so víi n¨m 2006. TiÕp theo lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh dÞch vô tiªu dïng. Tèc ®é ®Çu t­ cña Chi nh¸nh vµo c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng tr­ëng kh¸ v÷ng ch¾c, n¨m 2005 lµ 45 doanh nghiÖp chiÕm 23,7%, con sè nµy n¨m 2006 lµ 56 doanh nghiÖp t¨ng 24,4% so víi n¨m 2005, ®Õn n¨m 2007 lµ 60 doanh nghiÖp chiÕm tû träng 23,6% vµ t¨ng 7,14% so víi n¨m 2006. Trong c¸c ngµnh n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kh¸c sè l­îng DNV&N t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ vµ chiÕm tû träng nhá. §©y lµ nh÷ng con sè ph¶n ¸nh ®óng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña NHCT Hoµn KiÕm chñ yÕu lµ c¸c thµnh phè lín, c¸c khu ®« thÞ míi, vµ kh¸ch hµng môc tiªu cña Ng©n hµng lµ c¸c DNV&N ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ tiªu dïng. 2.2.2.2. T×nh h×nh vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng doanh sè cho vay ®èi víi c¸c DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm. B¶ng 6: T×nh h×nh vay vèn cña c¸c DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 06/ 05(%) 07/ 06(%) Tæng doanh sè cho vay 980.000 1.000.000 985.000 102,04 98,5 Doanh sè cho vay DNV&N 190.000 200.000 180.000 105,26 90 Tû träng (%) 19,4 20 18,3 Nguån: B¸o c¸o cña phßng tæng hîp. BiÓu ®å 4: Tû träng doanh sè cho vay DNV&N trong tæng sè doanh sè cho vay t¹i NHCT Hoµn KiÕm Qua b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å trªn ta thÊy, doanh sè cho vay cña NHCT Hoµn KiÕm kh«ng cao. Cô thÓ n¨m 2005 lµ 190.000 triÖu ®ång, chiÕm tû träng lµ 19,4%. N¨m 2006 ®¹t 200.000 triÖu ®ång, chiÕm tû träng lµ 20% t¨ng 10.000 triÖu ®ång, tèc ®é t¨ng tr­ëng t¨ng 5,26% so víi n¨m 2005. §Õn n¨m 2007 th× doanh sè cho vay DNV&N l¹i gi¶m ®i so víi hai n¨m tr­íc, chØ ®¹t ®­îc 180.000 triÖu ®ång, chiÕm 18,3% tæng doanh sè cho vay, gi¶m 10.000 triÖu ®ång so víi n¨m 2005 vµ 20.000 triÖu ®ång, tèc ®é t¨ng tr­ëng n¨m 2007 gi¶m 10% so víi n¨m 2006. Doanh sè cho vay DNV&N t¨ng lªn trong n¨m 2006 cho thÊy kÕ ho¹ch më réng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc ng©n hµng chó träng h¬n. Nh­ng ®Õn n¨m 2007 th× tû lÖ nµy gi¶m xuèng cßn 18,3%, v× trong n¨m nµy ng©n hµng ®· cã sù chó träng ®èi víi c¸c DNV&N nh­ng cßn kh¸ dÌ dÆt. MÆc dï ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch còng nh­ c¸c quü hç trî t¸c ®éng nh­ng vÉn ch­a ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, c¸c DNV&N ch­a n¾m b¾t ®­îc nh÷ng thuËn lîi cña m×nh trong sù thay ®æi chÝnh s¸ch. Hä vÉn ch­a bá ®­îc thãi quen tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn phi chÝnh thøc víi ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n, mÆc dï ph¶i chÞu møc l·i suÊt cao h¬n, ®ã còng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò h¹n chÕ cßn tån t¹i trong DNV&N ë ViÖt Nam hiÖn nay. NÕu chØ xem xÐt ng©n hµng cã më réng ®­îc doanh sè cho vay hay kh«ng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông th× kh«ng cã g× ®¶m b¶o r»ng doanh sè cho vay t¨ng nghÜa lµ chÊt l­îng tÝn dông ®­îc n©ng cao. Më réng cho vay qu¸ møc cã thÓ dÉn ®Õn viÖc kh«ng an toµn cho kho¶n vay, kh«ng ®¸p øng kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña ng©n hµng khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu rót vèn. Do vËy, cÇn xem xÐt tíi hÖ sè sö dông vèn vay theo c«ng thøc: HÖ sè sö dông vèn vay = Tæng d­ nî DNV&N Tæng nguån vèn B¶ng 7: HÖ sè sö dông vèn vay §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 Tæng d­ nî DNV&N 110.000 100.000 95.000 Tæng nguån vèn 2.733.500 2.761.000 3.212.700 HÖ sè sö dông vèn vay 4,02 3,62 3 Nguån: B¸o c¸o phßng tæng hîp. BiÓu ®å 5: T×nh h×nh t¨ng, gi¶m hÖ sè sö dông vèn vay Ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña NHCT Hoµn KiÕm ngµy cµng t¨ng. N¨m 2005 lµ 2.733.500 triÖu ®ång, n¨m 2006 lµ 2.761.000 triÖu ®ång t¨ng 27.500 triÖu ®ång so víi n¨m 2005. §Õn n¨m 2007 th× tæng nguån vèn t¨ng nhanh ®¹t 3.212.700 triÖu ®ång t¨ng 16,36% so víi n¨m 2006. Bªn c¹nh ®Êy tæng d­ nî cho vay DNV&N l¹i gi¶m. §iÒu ®ã lµm cho hÖ sè sö dông vèn vay gi¶m dÇn, n¨m 2005 lµ 4,02 n¨m 2006 lµ 3,36 vµ ®Õn n¨m 2007 gi¶m xuèng cßn 3. 2.2.2.3. T×nh h×nh vÒ tèc ®é t¨ng d­ nî cho vay ®èi víi DNV&N. Thùc tr¹ng vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng d­ nî cho vay ®èi víi DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm ®­îc ®o l­êng qua hai chØ tiªu quan träng nhÊt: Tû träng d­ nî tÝn dông vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng d­ nî t¹i NHCT Hoµn KiÕm. a. Tû träng d­ nî cho vay ®èi víi c¸c DNV&N. D­ nî cho vay ®èi víi c¸c DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm gi¶m dÇn trong vßng 3 n¨m, cô thÓ. B¶ng 8: Tû träng d­ nî cho vay ®èi víi c¸c DNV&N §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 Tæng d­ nî cho vay 930.000 1.100.000 1.070.000 D­ nî cho vay DNV&N 110.000 100.000 95.000 Tû träng (%) 11,83 9,09 8,88 Nguån: B¸o c¸o cña phßng tæng hîp. BiÓu ®å 6: Tû träng d­ nî cho vay DNV&N trong tæng d­ nî t¹i NHCT Hoµn KiÕm Qua sè liÖu vµ biÓu ®å trªn cho ta thÊy, tæng d­ nî cho vay n¨m 2006 t¨ng 170.000 so víi n¨m 2005, n¨m 2007 t¨ng 140.000 triÖu ®ång so víi 2005 nh­ng gi¶m 30.000 triÖu ®ång so víi n¨m 2006. Trong khi ®ã d­ nî cho vay DNV&N th× l¹i gi¶m dÇn. Cô thÓ, n¨m 2005 ®¹t 110.000 triÖu ®ång, chiÕm tû träng 11,83% tæng d­ nî tÝn dông, n¨m 2006 ®¹t 100.000 triÖu ®ång, chiÕm 9,09% tæng d­ nî, n¨m 2007 ®¹t 95.000 triÖu ®ång, chiÕm 8,88% tæng d­ nî. Nh­ vËy, n¨m 2005 lµ n¨m tû träng d­ nî DNV&N cao nhÊt vµ tû träng nµy gi¶m trong n¨m 2006 vµ 2007. * Tû träng d­ nî cho vay ®èi víi c¸c DNV&N xÐt theo thêi h¹n. B¶ng 9: D­ nî ®èi víi DNV&N theo thêi h¹n §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % Ng¾n h¹n 80.000 72,7 62.000 62 80.000 84,2 Trung vµ dµi h¹n 30.000 27,3 38.000 38 15.000 15,8 D­ nî cho vay DNV&N 110.000 100 100.000 100 95.000 100 Nguån: B¸o c¸o phßng tæng hîp. BiÓu ®å 7: Tû träng d­ nî ng¾n h¹n, trung dµi h¹n trong tæng d­ nî DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm NHCT Hoµn KiÕm chñ yÕu lµ ®Çu t­ ng¾n h¹n cho DNV&N, chiÕm trªn 80% tæng d­ nî. Cô thÓ lµ n¨m 2005 d­ nî cho vay ng¾n h¹n lµ 80.000 triÖu ®ång, chiÕm tû träng 72,7% tæng d­ nî, n¨m 2006 lµ 62.000 triÖu ®ång, chiÕm tû träng lµ 62% so víi tæng d­ nî gi¶m so víi n¨m 2005 lµ 22.000 triÖu ®ång vµ ®Õn n¨m 2007 cho vay thêi h¹n nµy lµ 80.000 triÖu ®ång b»ng n¨m 2005 nh­ng do tæng d­ nî n¨m nµy gi¶m xuèng nªn tû träng cña d­ nî cho vay n¨m 2006 chiÕm 84,2% tæng d­ nî. Cho vay ng¾n h¹n ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm chung cña s¶n xuÊt nhá lµ chu chuyÓn vèn ng¾n h¹n, vßng quay nhanh nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn vay vèn nh»m bæ sung vèn l­u ®éng cßn thiÕu hôt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®¶m b¶o sù lu©n chuyÓn vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh th«ng suèt, æn ®Þnh. Tû träng cho vay trung vµ dµi h¹n trong tæng d­ nî cho vay ®èi víi DNV&N cña NHCT Hoµn KiÕm cßn thÊp. Trong n¨m 2005, cho vay trung vµ dµi h¹n lµ 30.000 triÖu ®ång, chiÕm 27,3% tæng d­ nî, dÕn n¨m 2006, cho vay trung vµ dµi h¹n lµ 38.000 triÖu ®ång, tû träng t¨ng lªn 38% tæng d­ nî. §Õn n¨m 2007, cho vay trung vµ dµi h¹n lµ 15.000 triÖu ®ång gi¶m nhanh so víi hai n¨m tr­íc, tû träng chØ cßn 15,8% tæng d­ nî. V× vËy, qua tû lÖ trªn th× NHCT Hoµn KiÕm cÇn më réng h¬n n÷a ho¹t ®éng cho vay trung vµ dµi h¹n. Chñ ®éng t×m kiÕm c¸c dù ¸n ®Çu t­ cho DNV&N, t¹o ®iÒu kiÖn cho DNV&N cã thÓ h­íng ph¸t triÓn theo chiÒu s©u, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. b. Tèc ®é t¨ng tr­ëng d­ nî cho vay ®èi víi DNV&N. D­íi ®©y lµ sè liÖu cho biÕt tèc ®é t¨ng d­ nî tÝn dông ®èi víi DNV&N t¹i NHCT Hoµn KiÕm. B¶ng 10: T×nh h×nh t¨ng tr­ëng d­ nî cho vay ®èi víi DNV&N §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 2005 2006 2007 D­ nî cho vay DNV&N 110.000 100.000 95.000 Møc t¨ng d­ nî -10.000 -5.000 Tèc ®é t¨ng tr­ëng (%) -9,1 -5 Nguån: B¸o c¸o phßng tæng hîp. Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy, møc t¨ng d­ nî gi¶m dÇn. N¨m 2006 møc t¨ng d­ nî gi¶m 10.000 triÖu, tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¶m 9,1% so víi n¨m 2005, ®Õn n¨m 2007 th× gi¶m 5% so víi n¨m 2006. Qua ®ã cho thÊy, quy m« tÝn dông mµ ng©n hµng cung cÊp cho c¸c DNV&N gi¶m xuèng. Do c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ ®iÒu kiÖn vay vèn, tµi s¶n thÕ chÊp… mµ ng©n hµng ®Ò ra. §ã còng lµ t×nh h×nh chung cña c¸c NHTM trong thêi gian nµy. * Tèc ®é t¨ng tr­ëng d­ nî cho vay ®èi víi DNV&N theo thêi h¹n. Th«ng qua tèc ®é t¨ng tr­ëng cho vay ®èi ví._.