Một số giải pháp hạ giá thành sản phẩm Thép của Công ty cổ phần thép Hoà Phát nhằm nâng cao sức cạnh tranh

Lêi nãi ®Çu ViÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ xu h­íng tÊt yÕu kh¸ch quan bao gåm më réng quan hÖ hµng ho¸, tiÒn tÖ, quan hÖ thÞ tr­êng víi c¸c quy luËt kh¾t khe cña nã ngµy cµng chi phèi m¹nh mÏ ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ- x· héi, ®Õn ho¹t ®éng mäi mÆt cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi riªng. ThÞ tr­êng më réng c¶ trong vµ ngoµi n­íc, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù kh¼ng ®Þnh m×nh trong cuéc ®Êu tranh sinh tån nµy b»ng lîi thÕ c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ hiÖu qu¶. ViÖc tèi thiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp. Møc h¹ gi¸ thµnh vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ, kü thuËt tiªn tiÕn cña mçi doanh nghiÖp. Tuú vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. C«ng ty cæ phÇn ThÐp Hoµ Ph¸t lµ c«ng Ty s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã quy m« lín bao gåm nhiÒu ph©n x­ëng mµ quy tr×nh s¶n xuÊt võa mang tÝnh riªng biÖt võa mang tÝnh liªn tôc. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra víi chu kú dµi, khèi l­îng lín ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, mÉu m·,... Do ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ s¶n xuÊt nh­ vËy nªn nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña c«ng ty. §©y lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng cña viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o Vò §inh Nghiªm Hïng cïng víi c¸c c« chó, anh chÞ trong c«ng ty, em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ThÐp cña c«ng ty Cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh" Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ vµ thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ ch­a nhiÒu, bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn h¬n ®Ò tµi nghiªn cøu. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! phÇn 1 gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. 1.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm . 1.1.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. a-Kh¸i niÖm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng (V) vµ lao ®éng vËt ho¸ (C) cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. Qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ t­¬ng øng. T­¬ng øng víi viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh lµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, víi viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn nhiªn vËt liÖu, víi viÖc sö dông lao ®éng lµ chi phÝ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch BHXH,BHYT,... Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ hµng ho¸ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng mäi chi phÝ ®Òu ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Trong ®ã, tiÒn c«ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña chi phÝ lao ®éng sèng (V), cßn chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña chi phÝ lao ®éng vËt ho¸ (C). Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t sinh trong kú, kú tr­íc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ trÝch tr­íc cã liªn quan ®Õn khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ kú nµo nh­ng cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Gi¸ thµnh ®­îc x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc dÞch vô cô thÓ vµ chØ tÝnh to¸n ®èi víi s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ®· hoµn thµnh (thµnh phÈm) hoÆc chØ míi kÕt thóc mét sè giai ®o¹n c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh (nöa thµnh phÈm). Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶n ¸nh l­îng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô. Do vËy, cÇn ph¶i ®­îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng chi phÝ ®­a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt tiªu dïng cho s¶n xuÊt, tiªu thô vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c cã liªn quan ®Õn viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ lao ®éng sèng. Mäi c¸ch tÝnh to¸n chñ quan kh«ng ph¶n ¸nh ®óng c¸c yÕu tè gi¸ trÞ trong gi¸ thµnh ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn viÖc ph¸ vì c¸c quan hÖ hµng ho¸-tiÒn tÖ, kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh«ng thùc hiÖn ®­îc t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. b- Mèi quan hÖ gi¸ thµnh víi chi phÝ, gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ ¨ Gi¸ thµnh c«ng x­ëng s¶n phÈm víi chi phÝ s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Gi¸ thµnh c«ng x­ëng s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc tËp hîp vµ s¶n l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh. Néi dung gi¸ thµnh c«ng x­ëng cña s¶n phÈm chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tÝnh cho s¶n l­îng vµ lo¹i s¶n phÈm ®ã. Tuy nhiªn, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh c«ng x­ëng còng cã sù kh¸c nhau cÇn ®­îc ph©n biÖt. MÆc dï, c¶ gi¸ thµnh vµ chi phÝ ®Òu gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu bao gåm hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, nh­ng kh¸c nhau vÒ l­îng. Trong gi¸ thµnh chØ ®­îc tÝnh nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi s¶n phÈm hay dÞch vô ®· hoµn thµnh, kh«ng kÓ chi phÝ bá ra trong kú kinh doanh nµo. H¬n n÷a trong gi¸ thµnh kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ kh«ng cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ®· chi ra trong kú nh­ng cßn chê ph©n bæ dÇn cho kú sau. Thùc tÕ, trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn cã chi phÝ thuéc thu nhËp thuÇn tuý cña doanh nghiÖp nh­ tiÒn l·i tr¶ ng©n hµng, BHXH. ¨ Mèi quan hÖ gi÷a gi¸ thµnh vµ gi¸ trÞ: VÒ kÕt cÊu: c¶ gi¸ thµnh vµ gi¸ trÞ ®Òu bao gåm ba bé phËn C, V vµ m. Tuy nhiªn, gi¸ thµnh vµ gi¸ trÞ cã sù kh¸c nhau vÒ l­îng vµ vÒ chÊt. Tr­íc hÕt, gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ cña doanh nghiÖp vÒ sö dông t­ liÖu s¶n xuÊt, tr¶ l­¬ng, phô cÊp ngoµi l­¬ng vµ nh÷ng chi phÝ phôc vô kh¸c ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®­îc x©y dùng cho tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc dÞch vô cô thÓ vµ chØ tÝnh to¸n ®èi víi s¶n l­îng s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ®· hoµn thµnh (thµnh phÈm) hoÆc chØ míi kÕt thóc mét sè giai ®o¹n c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh (b¸n thµnh phÈm). Cßn gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ l­îng lao ®éng x· héi cña ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ kÕt tinh trong s¶n phÈm, ®­îc ®o b»ng l­îng thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸. Gi¸ thµnh lµ mét ®¹i l­îng cô thÓ cßn gi¸ trÞ mang tÝnh trõu t­îng. MÆt kh¸c, gi¸ thµnh chñ yÕu bao gåm hai bé phËn ®Çu cña gi¸ trÞ s¶n phÈm. VÒ mÆt sè l­îng, hao phÝ vÒ lao ®éng trong gi¸ thµnh chØ lµ mét phÇn cña toµn bé l­îng lao ®éng kÕt tinh trong gi¸ trÞ hµng ho¸. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ gi÷a gi¸ trÞ vµ gi¸ thµnh cßn mét kho¶n chªnh lÖch ®ã chÝnh lµ phÇn gi¸ trÞ thÆng d­ do lao ®éng s¸ng t¹o ra cho x· héi. ¨ Mèi quan hÖ gi÷a gi¸ thµnh vµ gi¸ c¶ Gi÷a gi¸ thµnh vµ gi¸ c¶ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ cña doanh nghiÖp. Giíi h¹n thÊp nhÊt cña gi¸ b¸n hµng ho¸ lµ do gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ã quy ®Þnh. H¬n n÷a, gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i bÞ ¶nh h­ëng cña sù thay ®æi gi¸ c¶. ThÞ tr­êng gi¸ c¶ s¶n phÈm nµy thay ®æi kÐo theo sù thay ®æi gi¸ c¶ cña s¶n phÈm kh¸c vµ nh­ vËy gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng tíi gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngoµi ra gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ gi¸ mua mµ b¶n th©n nhµ s¶n xuÊt ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa nghÜa lµ gi¸ mua do chÝnh quy tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ quyÕt ®Þnh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× gi¸ c¶ do quan hÖ cung cÇu quyÕt ®Þnh. V× vËy, gi¸ thµnh chØ cung cÊp th«ng tin ®Ó nhµ qu¶n trÞ ra quyÕt ®Þnh linh ho¹t vµ kÞp thêi. c- C¸c lo¹i chi phÝ trong gi¸ thµnh . * Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú. Nh­ vËy, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai kh¸i niÖm riªng biÖt cã nh÷ng mÆt kh¸c nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi tõng thêi kú ph¸t sinh chi phÝ, cßn gi¸ thµnh l¹i g¾n víi khèi l­îng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn s¶n phÈm hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn c¶ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng, nh­ng l¹i bao gåm chi phÝ s¶n phÈm dë dang kú tr­íc chuyÓn sang. Ta cã thÓ thÊy mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å sau: BiÓu1.1: Quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· hoµn thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cuèi kú Qua s¬ ®å trªn ta thÊy Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Tãm l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt v× néi dung c¬ b¶n cña chóng ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ doanh nghiÖp ®· bá ra cho s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø, c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh, sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ cña doanh nghiÖp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp hoÆc cao. Do vËy, qu¶n lý gi¸ thµnh ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. * C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c ph©n tÝch vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, so s¸nh nh÷ng chØ tiªu vÒ gi¸ thµnh trong c¸c thêi kú kh¸c nhau, gi÷a c¸c doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm. Ngoµi ra viÖc ph©n lo¹i chi phÝ cßn cã t¸c dông thiÕt thùc ®èi víi viÖc ph¸t hiÖn nh÷ng n¨ng lùc tiÒm tµng vÒ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hîp lý. Nh»m nh÷ng môc ®Ých cô thÓ kh¸c nhau, ng­êi ta ph©n lo¹i chi phÝ theo nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau. ¨ Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ vµ theo c«ng dông cô thÓ cña chi phÝ trong s¶n xuÊt : + Theo néi dung kinh tÕ cña chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n thµnh 8 yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt. Nh÷ng yÕu tè nµy ®­îc sö dông khi lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, kÕ ho¹ch quü tiÒn l­¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Þnh møc. Ph©n lo¹i theo néi dung kinh tÕ gi÷ ®­îc tÝnh nguyªn vÑn cña tõng yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè ®Òu lµ chi phÝ ban ®Çu do doanh nghiÖp chi ra vµ kh«ng ph©n tÝch ®­îc n÷a. Mçi yÕu tè ®Òu bao gåm mäi kho¶n chi cã cïng néi dung vµ t¸c dông kinh tÕ gièng nhau kh«ng kÓ nã ®­îc chi ra ë ®©u vµ quan hÖ cña nã víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo. + C¨n cø vµo c«ng dông cô thÓ cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ng­êi ta chia c¸c chi phÝ thµnh nh÷ng kho¶n môc nhÊt ®Þnh. C¸c kho¶n môc nµy ®­îc dïng trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm còng nh­ gi¸ thµnh s¶n l­îng hµng ho¸. Ngoµi ra, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn cho thÊy ¶nh h­ëng cña tõng kho¶n môc ®Õn kÕt cÊu vµ sù thay ®æi cña gi¸ thµnh. Qua ®ã, nã cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh÷ng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt vµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ®èi chiÕu víi nhau vµ ®­îc s¾p xÕp theo biÓu sau: BiÓu 1.2: Néi dung cña yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt vµ kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm YÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt Kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh 1.Nguyªn vËt liÖu chÝnh mua ngoµi 2.VËt liÖu phô mua ngoµi 3.Nhiªn liÖu mua ngoµi 4.N¨ng l­îng mua ngoµi 5.TiÒn l­¬ng CNVC 6.BHXH CNVC 7.KhÊu hao TSC§ 8.C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 1.Nguyªn vËt liÖu chÝnh 2.VËt liÖu phô 3.Nhiªn liÖu dïng vµo s¶n xuÊt 4.N¨ng l­îng dïng vµo s¶n xuÊt 5.TiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt 6.BHXH cña c«ng nh©n s¶n xuÊt 7.KhÊu hao TSC§ dïng vµo s¶n xuÊt 8.Chi phÝ ph©n x­ëng 9.Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 10.ThiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm háng 11.Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt ¨ Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ vµo gi¸ thµnh ng­êi ta chia ra: chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp + Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra tõng lo¹i s¶n phÈm vµ ®­îc tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh cña tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm hay lo¹i s¶n phÈm. Chi phÝ trùc tiÕp bao gåm: TiÒn l­¬ng vµ BHXH cña c«ng nh©n s¶n xuÊt Nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô dïng vµo s¶n xuÊt Nhiªn liÖu, ®éng lùc dïng vµo s¶n xuÊt C«ng cô lao ®éng nhá dïng vµo s¶n xuÊt Chi phÝ trùc tiÕp kh¸c b»ng tiÒn + Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ ®Õn ho¹t ®éng chung cña ph©n x­ëng, cña doanh nghiÖp vµ ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh mét c¸ch gi¸n tiÕp b»ng ph­¬ng ph¸p ph©n bæ. KÕt cÊu cña chi phÝ gi¸n tiÕp còng t­¬ng tù nh­ chi phÝ trùc tiÕp, nh­ng nh÷ng kho¶n nµy ®­îc chi ra cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña doanh nghiÖp hoÆc c¸c bé phËn kh¸c cu¶ doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy kh«ng cøng nh¾c, cè ®Þnh mµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh c«ng nghiÖp. Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy cã t¸c dông trong viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch còng nh­ h¹ch to¸n gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ s¶n l­îng hµng ho¸. ¨ Ph©n lo¹i chi phÝ c¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ t×nh h×nh t¨ng, gi¶m s¶n l­îng hµng ho¸. Ng­êi ta chia ra: chi phÝ biÕn ®æi (biÕn phÝ) vµ chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ) + Chi phÝ biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ cã thÓ thay ®æi (t¨ng hay gi¶m) tû lÖ thuËn hay tû lÖ nghÞch víi t×nh h×nh thay ®æi cña s¶n l­îng s¶n phÈm lµm ra + Chi phÝ cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn t¾c kh«ng thay ®æi theo s¶n l­îng s¶n phÈm trong giíi h¹n ®Çu t­. §ã lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i øng chÞu trong mçi ®¬n vÞ thêi gian cho c¸c ®Çu vµo cè ®Þnh. Nãi c¸ch kh¸c, chi phÝ cè ®Þnh lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ tån t¹i ngay c¶ khi kh«ng s¶n xuÊt s¶n phÈm, nã hoµn toµn kh«ng chÞu sù t¸c ®éng cña bÊt kú sù biÕn ®æi nµo cña viÖc thay ®æi s¶n l­îng s¶n phÈm trong mét giíi h¹n quy m« nhÊt ®Þnh. VÝ dô khÊu hao TSC§, chi phÝ l·i vay ng©n hµng (trung vµ dµi h¹n), chi phÝ b¶o hiÓm, tiÒn thuª ®Êt ®ai, tiÒn l­¬ng cña nh÷ng ng­êi qu¶n lý,… Th«ng th­êng, chi phÝ trùc tiÕp lµ chi phÝ biÕn ®æi cßn chi phÝ gi¸n tiÕp lµ chi phÝ cè ®Þnh. Trong chi phÝ biÕn ®æi, ng­êi ta cßn chi tiÕt ho¸ thµnh chi phÝ biÕn ®æi cïng tû lÖ (lµ chi phÝ biÕn ®æi cïng h­íng vµ cïng møc ®é víi sù biÕn ®æi cña s¶n l­îng s¶n phÈm lµm ra) vµ biÕn ®æi kh«ng cïng tû lÖ (lµ nh÷ng chi phÝ cã thÓ t¨ng nhanh h¬n kÕt qu¶ s¶n xuÊt hoÆc còng cã thÓ chËm h¬n tèc ®é t¨ng cña kÕt qu¶ s¶n xuÊt). Nhê c¸ch ph©n lo¹i nµy, ng­êi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n tÝnh hîp lý cña chi phÝ s¶n xuÊt chi ra. MÆt kh¸c, ®ã lµ c¬ së quan träng ®Ó x¸c ®Þnh s¶n l­îng s¶n phÈm tèi thiÓu vµ x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hîp lý, linh ho¹t ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ngoµi viÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn cßn mét sè c¸ch ph©n lo¹i n÷a ch¼ng h¹n nh­ c¨n cø vµo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn cña chi phÝ … B»ng nh÷ng tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nhau cho phÐp nhµ qu¶n trÞ víi nh÷ng môc tiªu cô thÓ sÏ vËn dông tõng ph­¬ng ph¸p vµo qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ qu¶n lý chi phÝ nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. 1.1.2 Ph©n lo¹i vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é, ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. ¨ C¨n cø vµo sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh th× gi¸ thµnh s¶n phÈm chia ra: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc khi b­íc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ cña n¨m tr­íc vµ c¸c ®Þnh møc kinh tÕ – kü thuËt cña ngµnh, c¸c chi phÝ ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp. Nã ®­îc lËp ra trªn c¬ së hao phÝ vËt chÊt vµ gi¸ c¶ kÕ ho¹ch kú kinh doanh. Gi¸ thµnh ®Þnh møc: mang ®Æc tr­ng cña gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, nh­ng ®­îc x¸c ®Þnh kh«ng ph¶i trªn c¬ së møc khÊu hao cho c¶ kú kinh doanh mµ trªn c¬ së møc hiÖn hµnh cho tõng giai ®o¹n trong kú kinh doanh (th¸ng, quý, n¨m,..). ViÖc x©y dùng gi¸ thµnh nµy cho phÐp c¸c nhµ qu¶n lý x¸c ®Þnh kÞp thêi nh÷ng chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, trªn c¬ së ®ã t×m ra biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ: ®­îc x¸c ®Þnh th­êng vµo cuèi kú kinh doanh. Nã còng bao gåm toµn bé chi phÝ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Nh­ng ®­îc lËp ra trªn c¬ së quy m« vµ gi¸ c¶ thùc tÕ cña c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh, kÓ c¶ chi phÝ do khuyÕt ®iÓm chñ quan cña doanh nghiÖp g©y ra. ¨ Theo ph¹m vi tÝnh to¸n vµ ph¸t sinh chi phÝ, ta cã thÓ chia ra: gi¸ thµnh ph©n x­ëng, gi¸ thµnh c«ng x­ëng vµ gi¸ thµnh toµn bé ®Ó qu¶n lý. Gi¸ thµnh ph©n x­ëng: bao gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng vµ chi phÝ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ. Nãi c¸ch kh¸c, nã bao gåm nh÷ng chi phÝ cña ph©n x­ëng vµ tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ kh¸c cña ph©n x­ëng nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹i ph©n x­ëng ®ã. Gi¸ thµnh c«ng x­ëng: bao gåm gi¸ thµnh ph©n x­ëng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi, gi¸ thµnh c«ng x­ëng (gi¸ thµnh s¶n xuÊt) bao gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh toµn bé: bao gåm gi¸ thµnh c«ng x­ëng vµ chi phÝ tiªu thô (chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt). Gi¸ thµnh toµn bé ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm + Chi phÝ QLDN + Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm Gi¸ thµnh ph©n x­ëng, c«ng x­ëng hay toµn bé ®Òu ®­îc tÝnh cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, lo¹t s¶n phÈm vµ toµn bé s¶n l­îng hµng ho¸ tiªu thô. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph­¬ng ph¸p chung trong viÖc tÝnh gi¸ thµnh lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm vµ c«ng viÖc ®· hoµn thµnh theo c¸c kho¶n môc chi phÝ. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, ®Ó tÝnh gi¸ thµnh tuú theo ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®Æc ®iÓm qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp ng­êi ta cã thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau: + Ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp (cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè l­îng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi l­îng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh­: c¸c nhµ m¸y ®iÖn, n­íc, c¸c doanh nghiÖp khai th¸c… Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Tæng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú +/- Chªnh lÖch gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú so víi cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = + Ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ: ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn (ph©n x­ëng) s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp theo chi tiÕt hoÆc bé phËn s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch céng chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm hoÆc chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n tham gia s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thµnh phÈm=Z1+Z2+Z3+...+Zn Ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ ®­îc ¸p dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, nhuém, dÖt,... + Ph­¬ng ph¸p hÖ sè Ph­¬ng ph¸p hÖ sè ®­îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn vËt liÖu vµ mét l­îng lao ®éng nh­ng ®ång thêi thu ®­îc nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng ®­îc tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ®­îc tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo ph­¬ng ph¸p nµy tr­íc hÕt ph¶i c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi ®Ó quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, tõ ®ã dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· ®­îc tËp hîp ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc = Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c lo¹i s¶n phÈm Tæng sè s¶n phÈm gèc quy ®æi Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc * HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm tõng lo¹i Trong ®ã Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i s¶n phÈm = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú + Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú + Ph­¬ng ph¸p tû lÖ §­îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch s¶n phÈm kh¸c nhau (nh­ doanh nghiÖp may mÆc, giµy da, dÖt,..). Do ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i vµ gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p tû lÖ nh­ tû lÖ víi khÊu hao, gi¸ thµnh ®Þnh møc Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm Tû lÖ chi phÝ = Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (gi¸ thµnh ®Þnh møc) cña tõng lo¹i s¶n phÈm * Trong ®ã Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (gi¸ thµnh ®Þnh møc) cña tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm Tû lÖ chi phÝ = Gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i = Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm Sè l­îng s¶n phÈm tõng lo¹i + Ph­¬ng ph¸p kÕt hîp: ¸p dông trong doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ vµ kÕt cÊu s¶n phÈm phøc t¹p, ®ßi hái viÖc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nhau nh­: c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ho¸ chÊt, dÖt kim, … Trªn thùc tÕ, cã thÓ kÕt hîp ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp víi tæng céng chi phÝ, tæng céng chi phÝ víi tû lÖ. + Ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô §­îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm chÝnh cßn cã thÓ thu ®­îc c¸c s¶n phÈm phô, ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh theo nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau nh­: gi¸ cã thÓ sö dông, gi¸ ­íc tÝnh… Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh = Gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh dë dang ®Çu kú + Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô thu håi - Gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh dë dang cuèi kú + Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch theo kho¶n môc chi phÝ Khi tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch theo kho¶n môc chi phÝ ta thùc hiÖn c¸c b­íc: - X¸c ®Þnh chi phÝ trùc tiÕp - X¸c ®Þnh chi phÝ gi¸n tiÕp Toµn bé chi phÝ gi¸n tiÕp ®­îc ph¶n ¸nh cô thÓ qua biÓu ë phô lôc. Sau khi tÝnh to¸n ®­îc chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp, cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh ph©n x­ëng, gi¸ thµnh c«ng x­ëng vµ gi¸ thµnh toµn bé. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ ®­îc tÝnh cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm, lo¹t s¶n phÈm , lo¹i s¶n phÈm hay toµn bé s¶n l­îng hµng ho¸ thùc hiÖn. Cã thÓ dïng s¬ ®å sau ®©y ®Ó biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c cÊp ®é gi¸ thµnh s¶n phÈm. BiÓu 1.3: C¸c cÊp ®é gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp Chi phÝ trùc tiÕp Chi phÝ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ Chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng Gi¸ thµnh ph©n x­ëng Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Gi¸ thµnh c«ng x­ëng Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt Gi¸ thµnh toµn bé 1.2- Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong ho¹t ®éng kinh doanh, mét yªu cÇu kh¸ch quan ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i quan t©m t×m biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã tr­íc hÕt ta ph¶i thÊy ®­îc nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­ng c¸c doanh nghiÖp cÇn n¾m ®­îc nh©n tè nµo lµ chÝnh, ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh. C¸c nh©n tè ®ã lµ: TiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ: ViÖc ¸p dông nhanh chãng nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt lµ nh©n tè cùc kú quan träng cho phÐp doanh nghiÖp h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ thµnh c«ng trong kinh doanh. TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ®· lµm thay ®æi nhiÒu ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña s¶n xuÊt nh­ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhê sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu nhê sö dông vËt liÖu thay thÕ. ChiÕn l­îc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty: Vai trß cña nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn trong viÖc gióp c«ng ty ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao lµ rÊt lín. Thø nhÊt, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ th«ng qua thiÕt kÕ nh÷ng s¶n phÈm dÔ chÕ t¹o. B»ng c¸ch c¾t gi¶m sè bé phËn t¹o nªn mét s¶n phÈm, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cã thÓ gióp gi¶m m¹nh thêi gian l¾p r¸p, tõ ®ã n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹ thÊp ®¬n vÞ s¶n phÈm. Tuy nhiªn viÖc thiÕt kÕ chÕ t¹o ®ßi hái sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a chøc n¨ng chÕ t¹o vµ chøc n¨ng nghiªn cøu ph¸t triÓn cña c«ng ty. §iÒu nµy thùc hiÖn ®­îc b»ng c¸ch thµnh lËp c¸c nhãm bao gåm c¸n bé chÕ t¹o vµ c¸n bé nghiªn cøu ph¸t triÓn, do vËy hä cã thÓ phèi hîp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch hiÖu qu¶. Thø hai, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cã thÓ gióp c«ng ty ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n b»ng c¸ch ®i ®Çu trong viÖc ®æi míi quy tr×nh chÕ t¹o. §æi míi quy tr×nh lµ mét sù ®æi míi trong ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, qua ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ cña nh÷ng quy tr×nh nµy. Tr×nh ®é tæ chøc lao ®éng vµ sö dông con ng­êi: §©y lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ ®èi víi doanh nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng trong s¶n xuÊt. ViÖc tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý lo¹i trõ t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y. Cã t¸c dông to lín thóc ®Èy viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt: tæ chøc qu¶n lý tèt vµ tæ chøc tèt s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt ®¹t tr×nh ®é cao cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh møc tèi ­u vµ ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt tèi ­u lµm cho gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm gi¶m xuèng. ViÖc bè trÝ hîp lý c¸c kh©u s¶n xuÊt cã h¹n chÕ sö dông l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, h¹ thÊp tû lÖ s¶n phÈm háng. Thªm vµo ®ã lµ c¸c yÕu tè còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­: Ph­¬ng ph¸p khÊu hao: HiÖn nay, c¸c c«ng ty kh¸c nhau s¶n xuÊt s¶n phÈm kh¸c nhau thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc kinh doanh kh¸c nhau nªn còng thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p khÊu hao kh¸c nhau. Tõ ®ã, dÉn ®Õn khÊu hao trong gi¸ thµnh s¶n phÈm còng rÊt kh¸c nhau. Mçi c«ng ty lùa chän cho m×nh ph­¬ng ph¸p khÊu hao hîp lý sao cho thùc hiÖn hiÖu qu¶ chiÕn l­îc kinh doanh cña m×nh. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao hîp lý sÏ gióp c«ng ty h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña m×nh ChÊt l­îng s¶n phÈm: S¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt h¬n sÏ mang l¹i cho c«ng ty hai lîi thÕ. Danh tiÕng vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm gióp cho c«ng ty tÝnh gi¸ cao bao gåm c¶ lîi nhuËn siªu ng¹ch vµ lo¹i trõ ®­îc c¸c lçi trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o lµm t¨ng hiÖu qu¶ vµ gi¶m chi phÝ. C«ng cô mµ c«ng ty cã thÓ sö dông ®Ó ®¹t chÊt l­îng cao h¬n ®ã lµ thiÕt kÕ l¹i s¶n phÈm, t×m ra c¸c chÊt míi vµ qu¶n lý chÊt l­îng ®ång bé. Theo triÕt lý TQM ®· ®­îc ph¸t triÓn bëi c¸c nhµ t­ vÊn Hoa Kú th×: + ChÊt l­îng ®­îc c¶i thiÖn nghÜa lµ chi phÝ gi¶m nhê c«ng viÖc söa ch÷a s¶n phÈm háng Ýt sai sãt h¬n, Ýt ®×nh trÖ h¬n vµ sö dông thêi gian còng nh­ vËt t­ tèt h¬n. + KÕt qu¶ lµ n¨ng suÊt t¨ng. + ChÊt l­îng tèt h¬n dÉn ®Õn thÞ phÇn lín h¬n vµ cho phÐp c«ng ty t¨ng gi¸ b¸n. + T¨ng kh¶ n¨ng sinh l·i vµ cho phÐp c«ng ty tiÕp tôc kinh doanh. + C«ng ty sÏ t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm. Nh­ vËy, t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm còng ®ång nghÜa víi viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Qu¶n lý nguyªn vËt liÖu: §ãng gãp cña qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cho c«ng ty cã tÇm quan träng rÊt lín. Qu¶n lý nguyªn vËt liÖu bao gåm c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó ®­a nguyªn vËt liÖu ®Õn n¬i s¶n xuÊt, th«ng qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ra khái hÖ thèng ph©n phèi va ®Õn tay ng­êi tiªu dïng. TiÒm n¨ng ®Ó gi¶m chi phÝ th«ng qua qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch hiÖu qu¶ lµ rÊt lín. Mét doanh nghiÖp chÕ t¹o cã quy m« trung b×nh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ vËn chuyÓn chiÕm tíi 50 ®Õn 70% doanh thu. ThËm chÝ, mét sù gi¶m nhá c¸c chi phÝ nµy còng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®èi víi lîi nhuËn cña c«ng ty. Theo ­íc tÝnh, nÕu c«ng ty cã doanh thu 1 triÖu ®« la, tû lÖ lîi tøc ®Çu t­ lµ 5%, vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm 50% doanh thu b¸n hµng, ®Ó t¨ng lîi nhuËn thªm 15.000 ®« la ®ßi hái ph¶i t¨ng doanh thu b¸n hµng 30% hoÆc gi¶m 3% chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Trªn mét thÞ tr­êng ®· b·o hoµ th× viÖc gi¶m 3% chi phÝ nguyªn vËt liÖu dÔ dµng h¬n nhiÒu so víi t¨ng 30% doanh thu b¸n hµng. C«ng ty cã thÓ tiÕt kiÖm chi phÝ th«ng qua qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n b»ng c¸ch tæ chøc l¹i bé phËn qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ®ßi hái c«ng ty cÇn ¸p dông hÖ thèng cung øng tøc th× JIT (Just-In-Time). TriÕt lý c¬ b¶n cña viÖc sö dông hÖ thèng JIT lµ tiÕt kiÖm chi phÝ gi÷ hµng tån kho th«ng qua viÖc chuyÓn nguyªn vËt liÖu ®Õn c«ng ty ®óng lóc cÇn ®­a vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Kho¶n tiÕt kiÖm chi phÝ chÝnh lµ nhê t¨ng sè vßng quay tån kho, tõ ®ã gi¶m chi phÝ tån kho. VÝ dô, c«ng ty Ford chuyÓn sang hÖ thèng JIT ®· ®em l¹i cho c«ng ty mét kho¶n tiÕt kiÖm lµ 3 tû ®« la vµo ®Çu thËp niªn 1980. HiÖn nay sè vßng quay tån kho lµ 9 lÇn/n¨m so víi 6 lÇn/n¨m cña hÖ thèng cò, trong khi chi phÝ tån kho ®· gi¶m ®i mét phÇn ba. H¹n chÕ cña hÖ thèng JIT lµ c«ng ty kh«ng tån kho dù phßng. MÆc dï kho¶n tån kho dù phßng nµy tèn nhiÒu chi phÝ nh­ng chóng gióp cho c«ng ty v­ît qua ®­îc nh÷ng khan hiÕm vËt t­ do sù gi¸n ®o¹n cña c¸c nhµ cung øng. Tån kho dù phßng còng gióp c«ng ty ®¸p øng nhanh chãng ®èi víi sù t¨ng lªn ®ét xuÊt vÒ nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Tuy nhiªn, cã mét sè gi¶i ph¸p cho nh÷ng mÆt h¹n chÕ nµy. Ch¼ng h¹n, ®Ó gi¶m rñi ro do sù phô thuéc vµo mét nhµ cung cÊp mét lo¹i nguyªn vËt liÖu quan träng, c«ng ty cã thÓ liªn kÕt víi nhiÒu nhµ cung cÊp h¬n. Tr×nh ®é lao ®éng: Nh©n viªn c«ng ty lµ mét yÕu tè ®Çu vµo c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C«ng ty sö dông lao ®éng cã kü n¨ng cµng cao th× cµng hiÖu qu¶. Nh©n viªn cã kü n¨ng cµng cao sÏ thùc hiÖn nhiÖm vô mét c¸ch nhanh h¬n, chÝnh x¸c h¬n vµ lµm quen nhanh h¬n víi c¸c nhiÖm vô phøc t¹p cïng víi ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt hiÖn ®¹i so víi nh©n viªn cã kü n¨ng thÊp. Tr×nh ®é lao ®éng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng. N¨ng suÊt lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ vµ c¬ cÊu chi phÝ cña doanh nghiÖp. N¨ng suÊt lao ®éng cµng cao th× chi phÝ cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cµng thÊp. Th¸ch thøc ®èi víi qu¶n lý nguån nh©n lùc lµ ®­a ra ph­¬ng thøc nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. §Ó cã ®­îc nguån nh©n lùc mçi c«ng ty cã thÓ dùa trªn ba lùa chän chÝnh: ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh©n viªn, tæ chøc nh©n viªn thµnh c¸c nhãm tù qu¶n vµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn. Mçi sù lùa chän ®Òu thÓ hiÖn mét ®éng lùc khÝch lÖ nh©n viªn ®ãng gãp kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó ®­a c«ng ty ®Õn sù thµnh c«ng. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty cßn ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch kh¸c nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña nh©n viªn nh­: khuyÕn khÝch nh©n viªn, trao quyÒn vµ ®ång thêi trao tr¸ch n._.hiÖm cho nh©n viªn, khÝch lÖ nh©n viªn s¸ng t¹o, ®ãng gãp ý t­ëng, tù do ph¸t biÓu ý kiÕn ®Ó x©y dùng tËp thÓ, t¹o ra kh«ng khÝ vµ n¬i lµm viÖc tho¶i m¸i hµo høng ®Ó g©y cho nh©n viªn mét c¶m t×nh còng nh­ sù g¾n bã víi n¬i lµm viÖc,… TÊt c¶ c¸c t¸c ®éng trªn ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn vÊn ®Ò gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, gãp phÇn tÝch cùc ®Õn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.3 T¸c ®éng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Õn søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm vµ yªu cÇu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ, tiªn quyÕt ®Õn søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i ®Æt ra yªu cÇu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh÷ng t¸c ®éng cña gi¸ thµnh ®Õn søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: + T¸c ®éng cña gi¸ thµnh ®Õn søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, quy luËt c¹nh tranh võa lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn, võa lµ th¸ch thøc gay g¾t ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh c¹nh tranh lu«n g¾n liÒn vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh cä x¸t nµy, mçi doanh nghiÖp muèn giµnh th¾ng lîi ph¶i tù trang bÞ cho m×nh hai thø vò khÝ c¬ b¶n ®ã lµ chÊt l­îng cao vµ gi¸ b¸n h¹. Cïng mét møc chÊt l­îng, ng­êi tiªu dïng lu«n cã xu h­íng chän s¶n phÈm cã gi¸ b¸n h¹ h¬n. §Æc biÖt khi nÒn kinh tÕ cßn ch­a ®­îc ph¸t triÓn, møc sèng, thu nhËp cña ng­êi d©n cßn thÊp th× chØ tiªu gi¸ c¶ cã ý nghÜa quan träng t¹o nªn søc m¹nh c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Cïng mét lo¹i s¶n phÈm nh­ng víi ®iÒu kiÖn kü thuËt, c«ng nghÖ, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt, kü thuËt, tr×nh ®é chuyªn m«n, tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng mçi doanh nghiÖp kh¸c nhau sÏ t¹o ra s¶n phÈm cã gi¸ thµnh kh¸c nhau, ®ã lµ gi¸ thµnh c¸ biÖt cña mçi doanh nghiÖp. Nã lµ c¬ së t¹o nªn cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nµy cã søc c¹nh tranh kh¸c víi doanh nghiÖp kia, v× h¹ gi¸ thµnh míi cã ®iÒu kiÖn gi¶m gi¸ b¸n, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, t×m mäi biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ yªu cÇu bøc thiÕt, lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn ë mét sè ®iÓm sau: * H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng nh©n tè t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt viÖc tiªu thô s¶n phÈm. H¹ gi¸ thµnh sÏ t¹o lîi thÕ cho doanh nghiÖp trong c¹nh tranh, cã thÓ h¹ gi¸ b¸n ®Ó tiªu thô nhiÒu h¬n, thu håi vèn nhanh h¬n. * H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh©n tè quan träng dÓ doanh nghiÖp t¨ng lîi nhuËn.Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã ®iÒu tiÕt, gi¸ c¶ s¶n phÈm ®­îc h×nh thµnh trªn thÞ tr­êng, nÕu gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cµng thÊp so víi gi¸ b¸n trªn thÞ tr­êng th× doanh nghiÖp sÏ thu håi ®­îc lîi nhuËn trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cµng cao. MÆt kh¸c, khi gi¸ thµnh thÊp, doanh nghiÖp cã lîi thÕ lµ cã thÓ h¹ gi¸ b¸n ®Ó tiªu thô khèi l­îng hµng nhiÒu h¬n, thu håi lîi nhuËn lín h¬n. Tõ ®ã doanh nghiÖp sÏ cã tiÒm n¨ng trong t¸i s¶n xuÊt, më réng ®Ó t¨ng quy m« s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thùc hiÖn c¹nh tranh vÒ gi¸. Khi gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã lîi thÕ h¬n c¸c doanh nghiÖp kh¸c th× khi cã nh÷ng biÕn ®æi trong m«i tr­êng kinh tÕ nh­ l¹m ph¸t, t¨ng tr­ëng, suy tho¸i, l·i suÊt, thÊt nghiÖp,…doanh nghiÖp sÏ øng phã dÔ dµng h¬n. Hay th¸i ®é (ph¶n øng) cña chÝnh phñ qua c¸ch thøc ®iÒu tiÕt gi¸ th«ng qua c¸c luËt lÖ vÒ gi¸. Mçi doanh nghiÖp khi n¾m ch¾c gi¸ thµnh s¶n phÈm thay ®æi nh­ thÕ nµo khi gia t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm th× sÏ cã c¬ së trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ b¸n, võa lµ c¨n cø ®Ó cã thÓ lùa chän møc gi¸ c¹nh tranh, chiÕn l­îc c¹nh tranh hiÖu qu¶. + VÊn ®Ò h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm C¸c doanh nghiÖp tån t¹i trong thÞ tr­êng c¹nh tranh ph¶i cã nh÷ng vÞ trÝ nhÊt ®Þnh, chiÕm lÜnh nh÷ng thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh. §©y lµ ®iÒu kiÖn duy nhÊt duy tr× sù tån t¹i cña doanh nghiÖp ®ã trong thÞ tr­êng. Sù tån t¹i cña doanh nghiÖp lu«n bÞ c¸c ®èi thñ kh¸c bao v©y. V× vËy, ®Ó tån t¹i trong thÞ tr­êng doanh nghiÖp lu«n ph¶i vËn ®éng, biÕn ®æi víi vËn tèc Ýt nhÊt lµ ngang b»ng víi ®èi thñ c¹nh tranh. Trªn thùc tÕ ta thÊy râ trong thËp kû võa qua, thÕ giíi kinh doanh sèng trong m«i tr­êng mµ sù x¸o ®éng cña nã kh«ng ngõng lµm cho c¸c nhµ kinh tÕ ph¶i ng¹c nhiªn, mäi dù ®o¸n ®Òu kh«ng v­ît qu¸ 5 n¨m. Sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp, c¸c quèc gia t¨ng nhanh. HÇu hÕt c¸c thÞ tr­êng ®Òu ®­îc quèc tÕ ho¸. ChØ cã nh÷ng doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh míi tån t¹i trong thÞ tr­êng nµy. V× vËy, trong m«i tr­êng c¹nh tranh doanh nghiÖp ph¶i ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p nh»m chiÕn th¾ng ®èi thñ c¹nh tranh. ChØ nh­ vËy doanh nghiÖp míi cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng . Doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra vµ sö dông cho ®­îc nh÷ng lîi thÕ trong c¹nh tranh. Mçi doanh nghiÖp tuú vµo ®Æc ®iÓm cña m×nh vµ m«i tr­êng mµ t¹o lîi thÕ c¹nh tranh bªn trong hay bªn ngoµi. Lîi thÕ c¹nh tranh bªn trong lµ dùa trªn tÝnh ­u viÖt cña doanh nghiÖp trong viÖc lµm chñ chi phÝ s¶n xuÊt. Nã t¹o nªn gi¸ trÞ cho ng­êi s¶n xuÊt b»ng c¸ch t¹o ra cho doanh nghiÖp mét gi¸ thµnh thÊp h¬n so víi ng­êi c¹nh tranh chñ yÕu. Cèt lâi cña c¹nh tranh hiÖn nay ®­îc quan niÖm lµ t¹o ­u thÕ cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Mét doanh nghiÖp cã thÓ t¹o lîi thÕ c¹nh tranh theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: b»ng c¸ch chän tuyÕn thÞ tr­êng kh¸c víi ®èi thñ c¹nh tranh, b»ng c¸ch ®Çu t­ gi¶m gi¸ thµnh trong cïng mét tuyÕn thÞ tr­êng, b»ng c¸ch kiÓm so¸t hÖ thèng ph©n phèi. Muèn t¹o lîi thÕ c¹nh tranh doanh nghiÖp cÇn ph¶i lùa chän vò khÝ c¹nh tranh phï hîp. T×m ra ph­¬ng ph¸p ®Ó sö dông tèi ®a hiÖu qu¶ cña c¸c khÝ giíi ®ã. §Ó lùa chän vò khÝ doanh nghiÖp cÇn ph¶i suy tÝnh c©n nh¾c ®Õn tµi nguyªn cña doanh nghiÖp m×nh còng nh­ søc m¹nh cña ®èi ph­¬ng, nh÷ng ®iÒu kiÖn cña thÞ tr­êng vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Cã ba lo¹i vò khÝ chñ yÕu: s¶n phÈm, gi¸ c¶ vµ dÞch vô. Trong bÊt kú tuyÕn s¶n phÈm nµo th× vò khÝ c¹nh tranh thÝch hîp còng thay ®æi theo thêi gian. Trong hÇu hÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶ ®­îc coi lµ biÖn ph¸p nghÌo nµn nhÊt bëi nã ¶nh h­ëng rÊt m¹nh ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, lo¹i vò khÝ nµy cã thÓ rÊt thµnh c«ng ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau, ¸p lùc c¹nh tranh ®«i khi ¶nh h­ëng ®Õn khÝ cô c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp khi míi th©m nhËp thÞ tr­êng cã chu kú kh¸c h¼n nªn hä chän vò khÝ khëi ®Çu lµ gi¸ c¶, sau ®ã lµ s¶n phÈm råi míi ®Õn dÞch vô. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp vµ tiªn quyÕt ®Õn gi¸ cña s¶n phÈm. Mµ gi¸ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng trong c¹nh tranh th­êng ®­îc sö dông trong giai ®o¹n ®Çu cña doanh nghiÖp khi doanh nghiÖp míi b­íc vµo thÞ tr­êng míi… Nh­ ®Ó th¨m dß thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp ®­a vµo thÞ tr­êng møc gi¸ thÊp vµ sö dông møc gi¸ ®ã ®Ó ph¸ kªnh ph©n phèi cña ®èi thñ c¹nh tranh. C¹nh tranh b»ng gi¸ c¶ th­êng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c biÖn ph¸p sau: Kinh doanh víi chi phÝ thÊp B¸n víi møc gi¸ h¹ vµ møc gi¸ thÊp Møc gi¸ cã vai trß cùc kú quan träng trong c¹nh tranh. NÕu nh­ chªnh lÖch vÒ gi¸ gi÷a doanh nghiÖp vµ ®èi thñ c¹nh tranh lín h¬n chªnh lÖch vÒ gi¸ trÞ sö dông s¶n phÈm cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh th× doanh nghiÖp ®· ®em l¹i lîi Ých cho ng­êi tiªu dïng lín h¬n so víi ®èi thñ c¹nh tranh. V× lÏ ®ã s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ ngµy cµng chiÕm ®­îc lßng tin cña ng­êi tiªu dïng vµ còng cã nghÜa lµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã vÞ trÝ ngµy cµng cao. §Ó ®¹t ®­îc møc gi¸ thÊp doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ®¬n vÞ m×nh. Cã cµng nhiÒu kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh sÏ cã nhiÒu lîi thÕ so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: Chi phÝ vÒ kinh tÕ thÊp Kh¶ n¨ng b¸n hµng tèt, do ®ã cã khèi l­îng b¸n lín Kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh tèt Mçi doanh nghiÖp khi kinh doanh ®Òu ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm cña ng­êi tiªu dïng. Khi møc sèng cßn thÊp th× ng­êi tiªu dïng th­êng t×m mua nh÷ng hµng hãa rÎ, do ®ã nhiÒu doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn lêi Ýt b¸n gi¸ thÊp ®Ó b¸n ®­îc nhiÒu. Ng­îc l¹i khi møc sèng cao h¬n ng­êi tiªu dïng sÏ quan t©m ®Õn nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng tèt, chÊp nhËn møc gi¸ cao. Khi doanh nghiÖp ®· chän ®­îc vò khÝ cho m×nh råi th× ph¶i chuÈn bÞ sao cho vò khÝ ®ã ph¸t huy hiÖu qu¶ cao nhÊt. Môc ®Ých cña doanh nghiÖp khi theo ®uæi chiÕn l­îc dÉn ®Çu vÒ chi phÝ hoÆc chiÕn l­îc chi phÝ thÊp lµ ho¹t ®éng tèt h¬n (cã lîi thÕ h¬n) c¸c ®èi thñ c¹nh tranh b»ng viÖc lµm mäi thø ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt hµng ho¸ hoÆc dÞch vô ë chi phÝ thÊp h¬n c¸c ®èi thñ. ChiÕn l­îc nµy cã hai lîi thÕ c¬ b¶n. V× chi phÝ thÊp h¬n nªn cã thÓ ®Æt gi¸ thÊp h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña m×nh mµ vÉn thu ®­îc lîi nhuËn b»ng cña c¸c ®èi thñ. NÕu c¸c c«ng ty trong ngµnh ®¹t c¸c gi¸ trÞ t­¬ng tù cho c¸c s¶n phÈm cña m×nh th× khi ®ã cã thÓ thu ®­îc lîi nhuËn cao h¬n v× chi phÝ thÊp h¬n. NÕu sù c¹nh tranh trong ngµnh t¨ng vµ c¸c c«ng ty b¾t ®Çu c¹nh tranh b»ng gi¸ th× lóc ®ã sÏ cã kh¶ n¨ng ®øng v÷ng trong c¹nh tranh tèt h¬n c¸c c«ng ty kh¸c v× chi phÝ thÊp h¬n cña m×nh. Muèn vËy cã thÓ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ quy m« s¶n xuÊt lín, ®éc quyÒn c«ng nghÖ, ­u ®·i vÒ nguån nguyªn liÖu, cÊu thµnh s¶n phÈm, møc ®é dÞch vô, quy tr×nh kü thuËt,… Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh víi møc ®é chãng mÆt nh­ hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu ®èi thñ. C¸c ®èi thñ nµy ®· ®­îc M.Porter cô thÓ hãa b»ng m« h×nh sau: BiÓu1.4: M« h×nh 5 lùc cña M. Porter M«i tr­êng chÝnh phñ, luËt ph¸p, chÝnh trÞ M«i tr­êng v¨n ho¸ x· héi C¹nh tranh tiÒm tµng Doanh nghiÖp vµ ®èi thñ c¹nh tranh ¸p lùc cña nhµ cung øng ¸p lùc cña ng­êi mua S¶n phÈm thay thÕ M«i tr­êng kinh tÕ M«i tr­êng c«ng nghÖ M«i tr­êng tù nhiªn Theo m« h×nh 5 lùc l­îng cña Porter th× doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, nh÷ng ng­êi mua cã søc m¹nh, c¸c s¶n phÈm thay thÕ vµ nh÷ng ng­êi gia nhËp míi. Khi dÉn ®Çu vÒ chi phÝ th× sÏ ®­îc b¶o vÖ khái c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong ngµnh b»ng lîi thÕ chi phÝ cña m×nh. Chi phÝ thÊp cña nã còng cã nghÜa lµ nã sÏ Ýt bÞ ¶nh h­ëng h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña nã tõ viÖc t¨ng gi¸ c¸c ®Çu vµo nÕu cã c¸c ng­êi cung øng cã søc m¹nh vµ Ýt ¶nh h­ëng bëi sù gi¶m gi¸ mµ nã cã thÓ ®Æt cho s¶n phÈm cña m×nh nÕu cã nh÷ng ng­êi mua cã søc m¹nh. H¬n n÷a, v× sù dÉn ®Çu vÒ chi phÝ th­êng ®ßi hái phÇn lín ng­êi dÉn ®Çu vÒ chi phÝ mua sè l­îng c¸c yÕu tè ®Çu vµo t­¬ng ®èi lín, lµm t¨ng søc m¹nh mÆc c¶ trùc diÖn víi nh÷ng ng­êi cung. NÕu c¸c s¶n phÈm thay thÕ b¾t ®Çu vµo thÞ tr­êng th× ng­êi dÉn ®Çu vÒ chi phÝ cã thÓ gi¶m gi¸ cña m×nh ®Ó c¹nh tranh víi chóng vµ duy tr× ®­îc thÞ phÇn cña m×nh. Cuèi cïng, lîi thÕ chi phÝ cña ng­êi dÉn ®Çu chi phÝ lµ t¹o ra hµng rµo gia nhËp, v× c¸c c«ng ty kh¸c kh«ng thÓ gia nhËp ngµnh vµ lµm phï hîp chi phÝ hoÆc gi¸ cña ng­êi dÉn ®Çu. Ng­êi dÉn ®Çu vÒ chi phÝ v× thÕ t­¬ng ®èi an toµn chõng nµo nã cã thÓ duy tr× lîi thÕ chi phÝ cña m×nh-vµ gi¸ lµ ch×a kho¸ cho con sè ng­êi mua ®¸ng kÓ. Rñi ro lµ chØ suy nghÜ vÒ gi¶m chi phÝ cã thÓ kh«ng theo dâi ®­îc nh÷ng thay ®æi trong thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. Do vËy, cÇn l­u ý lµ viÖc theo ®uæi chiÕn l­îc chi phÝ thÊp kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng chuyªn m«n ho¸. VÊn ®Ò quan träng lµ s¶n phÈm ph¶i ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn khi so s¸nh víi s¶n phÈm kh¸c. V× vËy, chi phÝ thÊp chØ cã ­u thÕ c¹nh tranh nÕu c«ng ty ®¶m b¶o mét møc ®é kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm nhÊt ®Þnh ®­îc ng­êi tiªu dïng nhËn biÕt vµ chÊp nhËn. phÇn 2 ph©n tÝch thùc tr¹ng Gi¸ thµnh s¶n phÈm thÐp cña c«ng ty cæ phÇn thÐp hoµ ph¸t 2.1: Đặc điểm của công ty cổ phần thép Hoà phát 2.1.1: Tên và địa chỉ của Công ty Tên gọi Của Công Ty: Công Ty Cổ Phần Thép Hoà Phát Trụ Sở chính : 34 Đại Cồ Việt – Lê Đại Hành – Hai Bà Trưng – Hà Nội Cở sở sản xuất : Khu Công Nghiệp Như Quỳnh A – Văn Lâm – Hưng Yên 2.1.2: Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Công ty Cổ Phần Thép Hoà Phát mà tiền thân là Công Ty Hoà Phát Group được thành lập năm 1992. Ngay từ khi mới thành lập trong giai đoạn Luật doanh nghiệp đã tạo thành hành lang pháp lý và những điều kiện thuận lợi nhất để khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh phát triển đồng bộ, rút ngắn khoảng cách với doanh nghiệp quốc doanh. Chặng đường qua Thép Hoà Phát đã không ngừng vươn lên đạt được nhiều thành tựu trong công tác quản lý sản xuất và kinh doanh. Ngày 09\01\2007 trở thành một cột mốc quan trọng khi Công Ty Cổ Phần Thép Hoà Phát phát triển thành Công Ty Mẹ với tên gọi Công Ty Cổ Phần Tập Đoàn Hoà Phát, sau khi mua lại 6 doanh nghiệp độc lập mang thương hiệu Hoà Phát đó là: Công Ty TNHH thiết bị Phụ Tùng Hoà Phát, Công Ty Cổ Phần Nội Thất Hoàn Phát, Công Ty TNHH Ống Thép Hoà Phát, Công Ty TNHH Điện Lạnh Hoà Phát, Công Ty Cổ Phần Xây Dựng và Phát Triển Đô Thị Hoà Phát, Công Ty TNHH Thương Mại Hoà Phát. Sau một năm phát triển mạnh mẽ và không ngừng Hoà Phát đã trở thành Tập Đoàn sản xuất công nghiệp tư nhân hàng đầu Việt Nam và được chính thức lên sàn. Điển hình là ngày 15\11\2007 HOSE đã chính thức chấp thuận đang ký niêm yết Cổ Phiếu cho Công Ty Cổ Phần Tập Đoàn Hoà Phát với mã Cổ Phiếu là HPG, theo công văn số135/QĐ – SGĐHCM ngày 31\10\2007. Từ đó đến nay Thép Hoà Phát luôn khẳng định mình trên thị trường và được nhiều bạn hàng trong và ngoài nước tin dùng 2.2: Chức Năng và Nhiệm Vụ 2.2.1: Chức Năng Công Ty Cổ Phần Thép có chức năng là sản xuất phục vụ cho mọi Công Trình xây dựng với hai loại sản phẩm chính là: Thép cốt bê tông cán nóng Φ6 ,Φ8, Thép cây đường kính D10mm – D 41mm 2.2.2: Nhiệm Vụ + Căn cứ vào phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội và sự chỉ đạo của Công Ty để góp phần xây dựng và thực hiện kế hoạch nhằm đạt được mục đích và nhiệm vụ kinh doanh. Chấp hành các chính sách, chế độ của nhà nước, thực hiện đầy đủ các hợp đồng kinh doanh với các bạn trong và ngoài nước + Nghiên cứu và áp dụng khoa học - kỹ thuật và công nghệ mới, lập quy hoạch và tiến hành nâng cấp cơ sở hạ tầng sao cho phù hợp với yêu cầu phát triển của Công Ty, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sản phẩm 2.3: Công nghệ sản xuất của Công Ty theo dây truyền tự động hiện đại của ITALY Hinh 2.1 Sơ đồ công nghệ cơ bản nhà máy cán thép Hòa Phát PHÔI CÁN NÓNG V ÀO LÒ NUNG LỰA CHỌN PHÔI PHÂN ĐOẠN LÀM NGUỘI KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG TÔI THÉP ĐÓNG BÓ NHẬP KHO Những nội dung cơ bản của quá trình công nghệ Phôi sau khi được nhập về nhập vào bãi. Khi đưa vào sản xuất phải + Lựa chọn phôi: Phôi trước khi được đưa vào lò phai được kiêm tra lưa chon sao cho Phôi không bị nứt không bị cong để trong quá trình cán vật cán được ổn đinh không gây sự cố + Nung Phôi: Phôi sau khi được lựa chọn được đưa vào lo nung tới nhiệt độ 1050 – 1100 độ C khi ra lò để đảm bảo quá trình cán + Cán Nóng: Khi Phôi đã được nung đến nhiêt độ cán ta tiến hành cán. Vật cán được cán nóng từ kích thước vuông 130X130 được cán nhỏ dần đến kích thước sản phẩm cần thiết của sản phẩm +Tôi thép: Tôi thép là một trong những quá trình quan trong trong công nghệ vi tôi thép để đảm bảo cơ tính theo tiêu chuẩn chất lượng, xem cần tôi thép ở nhiệt độ bao nhiêu mới đạt cơ tính của tiêu chuẩn + Phân đoạn: Khi quá trình cán được tiến hành cán ra đúng kích cỡ của sản phẩm được tôi và cắt phân đoạn theo quy định là 11.7m / 1thanh. Hoặc theo đơn đặt hàng + Làm Nguội: Sau khi thép được căt phân đoạn được làm nguội tới nhiệt độ thường + Kiểm tra chất lượng sản phẩm: thép sau khi trải qua hết các công đoạn trên sẽ được kỹ thuật viên kiểm tra chất lượng sản phẩm xem Thép có đạt được đúng kích cỡ của sản phẩm chưa ?, đạt cơ tính chưa ?, đủ đơn trọng chưa?...Đạt được đúng, đủ tiêu chuẩn chưa để tiến hành cán tiếp và nhập kho + Đóng bó: Thép sau khi được làm nguội được đóng bó theo từng bó theo trọng lượng và số cây được ghi trên êteket + Nhập kho: Sau khi được kiểm tra và đóng bó đạt tiêu chuẩn ta tiến hành nhập kho. Nhập kho ta tiến hành xép các bó theo từng mác, từng chủng loại, từng đống … sao cho khi xuất hàng, lấy thép ra được thuận lợi và rễ dang, nhanh gọn nhất Hình 2.2: Sơ đồ Công nghệ chi tiêt Công Ty Cổ Phần Thép Hoà Phát NẠP PHÔI PHÔI NUNG KIỂM TRA CÁN THÔ CẮT ĐẦU ĐUÔI CÁN TINH GOM THÉP KIỂM TRA CÂN+ MÁC TÔI THÉP SƠN ĐẦU DỪNG SỬ LÝ NHẬP KHO NHẬP KHO ĐÓNG BÓ CỤM BLOCK LÀM NGUỘI CẮT NGUỘI MÁY ĐẨY TIẾP TÔI THÉP TẠO VÒNG PHÂN ĐOẠN CÂN + MÁC KIỂM TRA KIỂM TRA MÁY ĐẨY TIẾP LÀM NGUỘI PHÂN ĐOẠN CẮT ĐẦU ĐUÔI Æ6 - D16 2.4: Cơ cấu tổ chức của Công ty Công ty Cô Phần Thép Hòa Phát là Công ty Cổ Phần chuyên sản xuất và cung cấp cho xã hội một loại hàng hóa có chất lượng cao, do vậy mà công tác quản lý ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại của công ty nói riêng, của nền kinh tế nước ta nói chung. Chính vì thế Công Ty đã liên tục cải thiện bộ máy tổ chức quản lý. Hiện nay bộ máy quản lý của công ty khá hoàn thiện và hoạt động hiệu quả Hình 2.3: Sơ đồ bộ máy tổ chức của nhà máy GIÁM ĐỐC PHÒNG KỸ THUẬT CƠ ĐIỆN PHO GIÁM ĐỐC PHÒNG TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH PHÒNG TÀICHÍNH -KẾ TOÁN PHÒNG KINH DOANH PHÒNG KT-CN PHÒNG QUẢN LÝ-CHẤT LƯỢNG Người có quyền lực cao nhất chỉ đạo mọi hoạt động của công ty là Giám Đốc, giúp việc cho Giám Đốc là Phó Giám Đốc và các phòng ban chức năng Giám Đốc: là người đứng đầu Công Ty và có thẩm quyền cao nhất, có trách nhiệm quản lý mọi hoạt động sản xuất kinh doanh và là người chịu trách nhiệm trước Cổ Đông Phó Giám Đốc: là người có nhiệm vụ quản lý sản xuất, mọi việc liên quan đến kỹ thuật trong quá trình sản xuất Phòng Tài Chính – Kế Toán: Có nhiệm vụ theo dõi quản lý mọi hoạt động tài chính của Công Ty, tham mưu cho ban giám đốc điều hành tốt mọi hoạt động của Công ty thông qua việc tổng hợp và phân tích số liệu Phòng Kinh Doanh: Có nhiệm vụ thực hiện nghiên cứu thị trường để tìm cách duy trì, mở rộng thi trường tiêu thụ, cung cấp đầy đủ kịp thời cho thị trường, và lập kế hoạch sản xuất Phong Kỹ Thuật - Công Nghệ: Phụ trách về kỹ thuật, quy trình công nghệ, thí nghiệm nguyên vật liệu kiểm tra chất lượng đánh giá thép thành phẩm nhập kho. Kiểm tra đánh giá các định mức tiêu chuẩn kỹ thuật trong các quá trình của các giai đoạn của quá trình sản xuất Phòng Quản Lý Chất Lượng: Có trách nhiệm Kiểm tra chất lượng của sản phẩm nhập kho và chất lượng sản phẩm trước khi tiêu thụ Phòng Tổ Chức Hành Chính Nhân Sự: Có chức năng tổ chức, chịu trách nhiệm về mặt tổ chức về mặt hành chính của Công Ty, quản lý hồ sơ lý lịch của công nhân, thực hiện chính sách của Đảng và Nhà Nước, đảm bảo quyền lợi của CBCNV Phòng Kỹ Thuật Cơ Điện: Có nhiệm vụ theo dõi sự hoạt độngcuar các máy móc thiết bị sản xuất … Kiểm tra và đưa ra các phương pháp hỗ trợ sản xuất, dụ phòng và thay thế khi có sự cố xảy ra Hình 2.4: Sơ đồ tổ chức Công Ty GIAM ĐỐC CÔNG TY PGD CÔNG TY GIAM ĐỐC NHÀ MÁY KHỐI VĂN PHÒNG P.KT PH. HC NS PH. KD P.VT XNK PX C PXCD PH QLCL BPKV P KTCN NS VT LX NB CA A CA B CA C CBSX BTD DK BTC DK GCCK GCKC ĐOI XE VC K. PHOI VAO KHO .VATTU KHO TP KHỐI SẢN XUẤT 2.5 T×nh h×nh gi¸ thµnh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm m¸y thÐp cña c«ng ty cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t 2.5.1 C¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· ®­îc thùc hiÖn ë c«ng ty Cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t Trong nh÷ng n¨m qua, nhÊt lµ tõ khi n­íc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mÆc dï lµ mét c«ng ty võa míi thµnh lËp, cßn rÊt non trÎ, trong khi ®ã mét sè c«ng ty ThÐp lín ®· cã th­¬ng hiÖu cao trªn thÞ tr­êng. V× vËy C«ng ty thÐp Hoµ Ph¸t lu«n lu«n ph¶i thay ®æi ®Ó thÝch øng vµ ®øng v÷ng trong thÞ tr­êng. C«ng ty ®· n¾m b¾t nhanh nh¹y vµ kÞp thêi yªu cÇu chuyÓn ®æi. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng th× c«ng ty sÏ ph¶i tù lo tõ ®Çu vµo ®Õn ®Çu ra vµ ®Æc biÖt lµ tù m×nh ®Þnh ra ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh . §Ó v­ît qua ®­îc nh÷ng khã kh¨n ®ã c«ng ty ®· ra søc lét bá nh÷ng thãi quen, nh÷ng t­ t­ëng sai lÇm cña líp ®i tr­íc , n¾m b¾t nhanh yªu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Toµn c«ng ty ®· nhËn thøc râ r»ng chØ cã thÓ tån t¹i b»ng sù tÝn nhiÖm vµ nh÷ng l¸ phiÕu ®ång tiÒn cho s¶n phÈm cña c«ng ty. Muèn vËy th× ph¶i cã lîi thÕ trong c¹nh tranh vµ ®iÒu ®ã chØ cã thÓ ®¹t ®­îc b»ng chÊt l­îng cao vµ gi¸ thµnh h¹. C«ng ty ®· thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p. §ã lµ c¸c biÖn ph¸p cã liªn quan ®Õn viÖc gi¶m hoÆc t¨ng tõng lo¹i chi phÝ vµ ¶nh h­ëng cña nã ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cô thÓ lµ: Gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l­îng §Ó tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l­îng c«ng ty Cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t ®· tiÕn hµnh c¶i tiÕn kÕt cÊu s¶n phÈm thÐp b»ng c¸ch phèi hîp c¸c s¶n phÈm cïng chñng lo¹i t¹o, c¬ tÝnh thµnh s¶n phÈm míi cã mÉu m· ®Æc thï vµ c¬ tÝnh tèt h¬n, h¹n chÕ thêi gian ®×nh chÖ m¸y mãc, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ khÊu hao, t¨ng ®Þnh møc lao ®éng . Nh­ vËy, c«ng ty võa tiÕt kiÖm ®­îc nguyªn vËt liÖu ®ång thêi s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. C¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p, c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, sö dông tæng hîp nguyªn liÖu cã s½n trªn thÞ tr­êng sÏ gi¶m kh©u chÕ biÕn vµ gi¶m chi phÝ cho s¶n phÈm. Thªm vµo ®ã, c«ng ty cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t cßn tËn dông triÖt ®Ó kinh nghiÖm cña nh÷ng ng­êi cã tay nghÒ cao ®Ó lµm sao ®­a s¶n phÈm lªn tèt nhÊt mµ cã thÓ ®¹t ®­îc . Sö dông ph«i trong n­íc thay thÕ cho ph«i ngo¹i nhËp mµ vÉn gi÷ ®­îc m¸c cña ISO võa h¹ gi¸ thµnh phï hîp víi yªu cÇu sö dông cña ng­êi tiªu dïng. §Æc biÖt c«ng ty ®· ®­a hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO 9002 vµo qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm vµ tû lÖ phÕ phÈm chi phÝ mua s¾m, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, cÊp ph¸t nguyªn vËt liÖu ®· gi¶m vµ hiÖu qu¶ râ rÖt. Nh÷ng tiÕt kiÖm trªn lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty ®· gi¶m v× trong kÕt cÊu gi¸ thµnh tû träng nguyªn vËt liÖu chiÕm bé phËn rÊt lín ®Õn ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¶m chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ tiÒn c«ng trong gi¸ thµnh VÒ chi phÝ tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng ty ®· thùc hiÖn t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao ®éng ®¶m b¶o cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l­¬ng b×nh qu©n vµ tiÒn c«ng. C«ng ty ®· s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu lao ®éng sao cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh c©n ®èi, nhÞp nhµng vµ liªn tôc. Ngoµi ra c«ng ty cßn chó ý ph©n c«ng, bè trÝ lao ®éng, ®µo t¹o vµ quy ho¹ch c¸n bé, khai th¸c triÖt ®Ó nguån kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong c«ng ty. T¹o c¬ cÊu lao ®éng tèi ­u lµ t¹o mét m«i tr­êng, mét ®éng lùc (søc m¹nh v« h×nh) ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. C«ng ty lu«n lu«n chó ý vÊn ®Ò sö dông lao ®éng phï hîp víi n¨ng lùc, së tr­êng vµ nguyÖn väng cña mçi ng­êi . §¶m b¶o ®ñ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. C¸c c«ng viÖc giao cho ng­êi lao ®éng ph¶i cã c¬ së khoa häc: cã ®Þnh møc, cã ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng hoµn thµnh, ®¶m b¶o yªu cÇu ng­êi ®­îc giao viÖc ph¶i cã kh¶ n¨ng hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao. Mäi c«ng viÖc giao cho c«ng nh©n ®Òu ph¶i quy ®Þnh râ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm, kiªn quyÕt kh«ng giao viÖc khi ch­a x¸c ®Þnh râ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm. ViÖc sö dông ®i ®«i víi viÖc ®µo t¹o ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu míi cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. C«ng ty ®· hiÓu hiÖn nay lao ®éng trong c«ng ty ®ang trong t×nh tr¹ng thõa tuyÖt ®èi do kü thuËt l¹c hËu ch­a lµm chñ ®­îc thÞ tr­êng, ch­a chiÕm ®­îc lßng tin cña kh¸ch hµng vµ lao ®éng ®­îc c©n ®èi trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ c¸c kh©u c«ng t¸c nh­ng kh«ng ®ñ viÖc lµm cho c¶ ngµy, ph¶i ngõng viÖc do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trªn doanh nghiÖp ®· ph©n lo¹i lao ®éng trªn c¬ së ®ã s¾p xÕp l¹i lùc l­îng lao ®éng, më réng ho¹t ®éng dÞch vô, gi¶i quyÕt cho nghØ h­u, mÊt søc, cho nghØ th«i viÖc ®­îc h­ëng trî cÊp, cho ®i ®µo t¹o l¹i, båi d­ìng tr×nh ®é chuyªn m«n ®èi víi ng­êi cã søc khoÎ, cßn Ýt tuæi vµ cã triÓn väng trong nghÒ nghiÖp,… Thªm vµo ®ã, c¸c biÖn ph¸p nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nh­ khuyÕn khÝch ph¸t huy s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt, ¸p dông c«ng nghÖ míi vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ t¨ng thêi gian cã Ých trong ngµy. Gi¶m chi phÝ cè ®Þnh C«ng ty ®· thùc sù cè g¾ng t¨ng nhanh vµ t¨ng nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra. Tèc ®é t¨ng vµ quy m« t¨ng s¶n phÈm sÏ lµm gi¶m chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy, c«ng ty ®· t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, më réng quy m« s¶n xuÊt, tinh gi¶m bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp, gi¶m c¸c hao hôt mÊt m¸t do ngõng s¶n xuÊt g©y ra §ã lµ mét sè biÖn ph¸p c«ng ty cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t ®· thùc hiÖn trong thêi gian qua nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Víi sù cè g¾ng nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty th× kÕt qu¶ còng ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®­îc thùc hiÖn tèt h¬n n÷a. 2.5.2 T×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm thÐp trong nh÷ng n¨m qua Trong nh÷ng n¨m võa qua c«ng ty ThÐp Hoµ Ph¸t ®· thùc hiÖn s¶n xuÊt rÊt nhiÒu lo¹i thÐp c¶ vÒ thÐp c¸n nãng còng nh­ thÐp c©y . §ã lµ ngoµi c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng c«ng ty cßn thiÕt kÕ s¶n xuÊt ra thÐp D8, D7 c¸c lo¹i D13, D19,… ®¬n dÆt hµng …. lµm theo hîp ®ång..C¶i tiÕn kü thuËt n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng Theo nh­ tæng kÕt cña c«ng ty, th× khi s¶n l­îng cña c«ng ty t¨ng lªn cao th× gi¸ thµnh s¶n phÈm cña lo¹i s¶n phÈm ®ã còng gi¶m xuèng rÊt nhiÒu. Nh­ vËy, cø t¨ng s¶n l­îng lªn cµng cao th× gi¸ thµnh s¶n phÈm cµng h¹ xuèng ®­êng cong kinh nghiÖm cã hÖ sè t­¬ng øng vµ cã phÇn tèt h¬n c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh. §ång thêi, c«ng ty cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t cßn lu«n lu«n t×m tßi vµ thö nghiÖm nhiÒu biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng cña m×nh. Cô thÓ nh­, c«ng ty lu«n lu«n c¶i tiÕn s¶n phÈm, kÕt hîp c¸c lo¹i s¶n phÈm, kinh nghiÖm, t¸c ®éng vµo chÊt l­îng lµm cho chÊt l­îng cña s¶n phÈm , phï hîp víi ng­êi tiªu dïng h¬n. Kh«ng nh÷ng thÕ, c«ng ty cßn tiÕn hµnh s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i ph«i míi nh­ ph«i cña c¸c nhµ m¸y míi ®i vµo s¶n xuÊt ph«i nhËp tõ trung quèc. X©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt ph«i phôc vô trùc tiªp cho c«ng ty ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thiÕu nguyªn liÖu ®Çu vµo cho c«ng ty 2.5.3 C¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty HiÖn nay, kÕ to¸n c«ng ty dùa vµo phiÕu xuÊt vËt t­ vµ phiÕu nhËp kho thµnh phÈm cã so s¸nh víi hÖ thèng ®Þnh møc chung ®· ®­îc lËp ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho mçi lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh c«ng x­ëng thùc tÕ cña s¶n phÈm = Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ + Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ Chi phÝ dë dang cuèi kú = Chi phÝ dë dang ®Çu kú + Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú - Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh C«ng ty Cæ phÇn thÐp Hoµ Ph¸t lµ mét c«ng ty lín vµ cã mét ®éi chuyªn vËn t¶i. Mçi ph©n x­ëng cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô riªng biÖt song cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn phøc t¹p kiÓu song song do ®ã viÖc tæ chøc s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh ë tõng x­ëng, ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tËp hîp theo c¸c kho¶n môc chi phÝ: Ø Néi dung chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Nguyªn vËt liÖu nãi chung lµ nh÷ng ®èi t­îng lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn d­íi d¹ng lao ®éng vËt ho¸. Nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, gi¸ trÞ cña nã chuyÓn hÕt mét lÇn vµo thµnh phÈm. Víi ®Æc thï cña mét ngµnh c¸n thÐp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty th­êng chiÕm tû träng lín (kho¶ng 70%-80% tæng chi phÝ). Nguyªn vËt liÖu sö dông chñ yÕu lµ ph«i vµ bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, c¨n cø vµo vai trß vµ t¸c dông cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt, vËt liÖu ®­îc ph©n thµnh c¸c lo¹i: Nguyªn vËt liÖu chÝnh: lµ nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu cÊu thµnh nªn h×nh th¸i vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm, chi phÝ nµy th­êng chiÕm 60%-70% trong tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. ë ®©y nguyªn vËt liÖu chÝnh chñ yÕu lµ ph«i c¸n, … Nguyªn vËt liÖu phô: ®­îc sö dông víi nguyªn vËt liÖu chÝnh nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn vµ n©ng cao tÝnh n¨ng cña s¶n phÈm. Nguyªn vËt liÖu cña nhµ m¸y c¸n thÐp gåm nh÷ng lo¹i d©y ®iÖn, s¬n, v«i, c¸t, ho¸ chÊt, thïng phi, cao su tÊm, thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt, dÇu b«i tr¬n Nhiªn liÖu: dÇu, x¨ng,… T¹i bé phËn vËn t¶i cã kho¶n môc phô tïng thay thÕ sö dông ®Ó söa ch÷a vµ b¶o d­ìng m¸y. C«ng cô, dông cô còng lµ mét yÕu tè cÊu thµnh nªn chi phÝ nguyªn vËt liÖu. §èi víi c«ng cô, dông cô c«ng ty chia thµnh 2 lo¹i: nh÷ng c«ng cô, dông cô quy ®Þnh râ rµng cho tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ ®­îc tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Ó ph©n bæ. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®· ®­îc lËp vµ dùa vµo ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cho tõng lo¹i s¶n phÈm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®­îc tËp hîp cho tõng lo¹i s¶n phÈm. HiÖn nay c«ng ty C¸n thÐp Hoµ Ph¸t sö dông gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu mµ kh«ng sö dông gi¸ h¹ch to¸n. Do vËy, c«ng ty sö dông gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Ø Néi dung chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Còng gièng nh­ ®¬n vÞ kinh doanh kh¸c, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ë c«ng ty atns thÐp Hoµ Ph¸t lµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh­ l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c (nÕu cã). Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n trÝch nép cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ do c«ng ty chÞu vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt theo mét tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. Hµng th¸ng, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh c¨n cø vµo sè giê c«ng thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t­îng sö dông. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gåm: + TiÒn l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh + TiÒn thanh to¸n thõa giê cho c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh + TiÒn båi d­ìng ®éc h¹i cho c«ng nh©n............. + Phô cÊp tæ tr­ëng, tr­ëng ca....... +TiÒn bæ sung l­¬ng trÝch tr­íc cho c«ng nh©n .............. + PhÇn trÝch theo l­¬ng tÝnh vµo c¸c kho¶n chi phÝ trªn C¨n cø vµo chøng tõ gèc phiÕu nhËp kho b¸n thµnh phÈm, phiÕu nhËp kho thµnh phÈm, phiÕu theo dâi giê c«ng cho tõng s¶n phÈm, kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng cho tõng ph©n x­ëng theo tõng ®èi t­îng sö dông vµ trªn c¬ së ®ã tÝnh chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ø Néi dung chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung sÏ ®­îc tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm ®Ó tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc phôc vô s¶n xuÊt chung trong ph¹m v._.