Một số giải pháp đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sang hoạt động theo hình thức Công ty Cổ phần ở Việt Nam

Trang 8 MUÏC LUÏC W X Trang MUÏC LUÏC ............................................................................................................... 1 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU ........................................................................................................ 8 Chöông 1 - NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI, DOANH NGHIEÄP COÙ VOÁN ÑAÀU TÖ NÖÔÙC NGOAØI VAØ COÂNG TY COÅ PHAÀN 1.1. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi................ 11 1.1.1. Khaùi nieäm ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ................................. 11 1.1.2. Vai troø cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ................................ 11 1.1.3. Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ............................ 15 1.1.4. Nhöõng yeáu toá cô baûn taùc ñoäng ñeán vieäc thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi .............................................................. 15 1.2. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ................................................................................................ 17 1.2.1. Khaùi nieäm doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ............. 17 1.2.2. Caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi............................................................................. 18 1.2.3. Phaân loaïi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi............... 18 1.2.4. Nhöõng xu höôùng vaän ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân theá giôùi...................................... 20 1.3. Moät soá vaán ñeà cô baûn veà doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi theo Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam........................ 21 1.3.1. Khaùi nieäm doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ............. 21 1.3.2. Hình thöùc toå chöùc cuûa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi............................................................................. 22 1.3.3. Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi............................................................................. 22 1.4. Moät soá vaán ñeà cô baûn veà coâng ty coå phaàn .................................... 23 1.4.1. Khaùi nieäm coâng ty coå phaàn ................................................... 23 Trang 9 1.4.2. Ñaëc ñieåm cuûa coâng ty coå phaàn.............................................. 24 1.4.3. Nhöõng öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm cuûa coâng ty coå phaàn ...........24 1.4.4. Vai troø cuûa coâng ty coå phaàn trong neàn kinh teá thò tröôøng ....................................................................................25 1.5. Kinh nghieäm veà chuyeån ñoåi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn taïi Trung Quoác ............................................................................... 26 Chöông 2 - THÖÏC TRAÏNG ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI VAØ TÌNH HÌNH CHUYEÅN ÑOÅI DOANH NGHIEÄP COÙ VOÁN ÑAÀU TÖ NÖÔÙC NGOAØI SANG HOAÏT ÑOÄNG THEO HÌNH THÖÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN ÔÛ VIEÄT NAM TRONG THÔØI GIAN QUA 2.1. Khaùi quaùt tình hình ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ôû Vieät Nam trong nhöõng naêm qua............................................................ 28 2.1.1. Giai ñoaïn tröôùc naêm 1997..................................................... 28 2.1.2. Giai ñoaïn töø naêm 1997 ñeán naêm 2000.................................. 28 2.1.3. Giai ñoaïn töø naêm 2000 ñeán nay............................................ 28 2.2. Tình hình ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam qua moät soá tieâu thöùc cuï theå.......................... 29 2.2.1. Theo quoác gia ñaàu tö............................................................. 29 2.2.2. Theo ngaønh ngheà .................................................................. 30 2.2.3. Theo hình thöùc ñaàu tö ........................................................... 31 2.2.4. Theo ñòa baøn ñaàu tö .............................................................. 32 2.3. Moät soá neùt ñaëc tröng cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ......................................................................................... 33 2.3.1. Voán ñaàu tö ñaêng kyù coù xu höôùng giaûm................................. 33 2.3.2. Luoàng voán ñaàu tö phaùt trieån khoâng ñoàng ñieàu ..................... 34 2.3.3. Xu theá vaän ñoäng cuûa luoàng ñaàu tö mang tính töï phaùt........... 35 2.3.4. Coù söï thay ñoåi trong hình thöùc ñaàu tö ................................... 35 2.4. Vai troø cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi trong phaùt trieån kinh teá Vieät Nam ............................................................................ 35 Trang 10 2.4.1. Cung caáp voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá .......................... 35 2.4.2. Ñoùng goùp vaøo möùc taêng tröôûng chung cuûa neàn kinh teá ........ 36 2.4.3. Ñoùng goùp vaøo hoaït ñoäng xuaát khaåu, caûi thieän caùn caân thanh toaùn.............................................................................. 39 2.4.4. Thu huùt vaø naâng cao naêng suaát lao ñoäng .............................. 40 2.4.5. Ñoùng goùp vaøo Ngaân saùch nhaø nöôùc ...................................... 40 2.4.6. Caùc ñoùng goùp tích cöïc khaùc ..................................................41 2.5. Chuû tröông chuyeån ñoåi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn ................ 42 2.5.1. Cô sôû khaùch quan cuûa vieäc chuyeån ñoåi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn ............................................................. 42 2.5.2. Chuû tröông chuyeån ñoåi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn vaø cô sôû phaùp lyù cuûa hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ...................................................... 43 2.5.3. Muïc tieâu chuyeån ñoåi ............................................................. 44 2.6. Tình hình chuyeån ñoåi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn ôû Vieät Nam trong thôøi gian qua .............................................................. 45 2.6.1. Tình hình trieån khai chuyeån ñoåi moät soá Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn ............................................................. 45 2.6.2. Nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc vaø nguyeân nhaân ..................... 47 Chöông 3 - MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP ÑAÅY NHANH TIEÁN TRÌNH CHUYEÅN ÑOÅI DOANH NGHIEÄP COÙ VOÁN ÑAÀU TÖ NÖÔÙC NGOAØI SANG HOAÏT ÑOÄNG THEO HÌNH THÖÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN ÔÛ VIEÄT NAM 3.1. Loä trình chuyeån ñoåi ....................................................................... 54 3.2. Caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi tích cöïc ñaåy maïnh caùc coâng vieäc chuaån bò cho quaù trình chuyeån ñoåi ............ 55 Trang 11 3.2.1. Naém roõ caùc vaán ñeà cô baûn coù lieân quan ñeán vieäc chuyeån ñoåi Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn vaø hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ...................55 3.2.2. Chuû ñoäng xöû lyù nhöõng vaán ñeà taøi chính tröôùc khi xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp ...................................................... 56 3.2.3. Xaây döïng phöông aùn xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp ............. 57 3.2.4. Caùc vaán ñeà khaùc maø doanh nghieäp caàn quan taâm................ 58 3.3. Hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät coù lieân quan ............................... 59 3.3.1. Hoaøn thieän khung phaùp lyù aùp duïng cho hình thöùc coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi .................................... 59 3.3.2. Thay ñoåi tyû leä veà voán coå phaàn do coå ñoâng nöôùc ngoaøi naém giöõ ................................................................................. 60 3.3.3. Xem xeùt laïi qui ñònh veà chuyeån nhöôïng coå phaàn do coå ñoâng saùng laäp nöôùc ngoaøi naém giöõ ....................................... 62 3.3.4. Baõi boû yeâu caàu coù laõi trong naêm cuoái cuøng tröôùc khi chuyeån ñoåi............................................................................. 62 3.3.5. Boå sung qui ñònh veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp......................................................................... 63 3.3.6. Xem xeùt laïi qui ñònh veà thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ........................................ 64 3.3.7. Hoaøn thieän caùc qui ñònh lieân quan ñeán vieäc nieâm yeát coå phieáu cuûa caùc coâng ty coå phaàn môùi chuyeån ñoåi............... 65 3.3.8. Caùc qui ñònh khaùc.................................................................. 65 3.4. Phaùt huy toái ña vai troø cuûa caùc cuûa caùc ñònh cheá taøi chính trung gian nhaèm phuïc vuï cho quaù trình chuyeån ñoåi ................... 66 3.4.1. Naâng cao vai troø cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø coâng ty taøi chính.................................................................... 66 3.4.2. Naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa coâng ty mua baùn nôï........ 67 3.4.3. Cuûng coá hoaït ñoäng vaø phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn..................................................................................... 68 3.4.4. Taêng cöôøng vai troø cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn ................ 69 Trang 12 3.4.5. Phaùt trieån caùc loaïi hình quyõ ñaàu tö ....................................... 70 3.4.6. Khuyeán khích caùc coâng ty baûo hieåm tham gia vaøo quaù trình chuyeån ñoåi ....................................................................71 3.4.7. Thaønh laäp coâng ty ñaàu tö taøi chính Nhaø nöôùc ....................... 72 3.5. Moät soá giaûi phaùp hoã trôï khaùc ........................................................ 72 3.5.1. Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn, phoå bieán chuû tröông, chính saùch..............................................................................72 3.5.2. Hoaøn thieän thuû tuïc, qui trình chuyeån ñoåi .............................. 73 3.5.3. Tích cöïc hoã trôï Doanh nghieäp trong quaù trình chuyeån ñoåi ......................................................................................... 74 3.5.4. Naâng cao trình ñoä nhaän thöùc vaø chuyeân moân cuûa caùn boä haønh chính Nhaø nöôùc ....................................................... 74 3.5.5. Tieáp tuïc caûi caùch thuû tuïc haønh chaùnh ................................... 75 PHAÀN KEÁT LUAÄN...................................................................................................... 76 PHUÏ LUÏC – Danh muïc 6 DNCVÑTNN ñöôïc Chính phuû chaáp thuaän cho chuyeån ñoåi sang CTCP........... 79 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO .............................................................................................. 80 Trang 13 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi ÑTTTNN ngaøy caøng coù vai troø quan troïng trong vieäc phaùt trieån kinh teá ôû caùc nöôùc treân theá giôùi, nhaát laø caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Ñoái vôùi nhieàu quoác gia, ÑTTTNN ñöôïc xem laø nguoàn ngoaïi löïc taøi trôï chính cho quaù trình phaùt trieån kinh teá. Trong thôøi gian qua, ÑTTTNN ñaõ ñoùng goùp quan troïng trong phaùt trieån kinh teá cuûa Vieät Nam. Hoaït ñoäng ÑTTTNN ñang ñoùng goùp 1/8 toång saûn phaåm quoác noäi (GDP), 1/5 toång ñaàu tö toaøn xaõ hoäi vaø 1/2 toång giaù trò xuaát khaåu (tính caû daàu thoâ), 10-13% toång thu ngaân saùch vaø giaûi quyeát vieäc laøm cho khoaûng 5-6% lao ñoäng caû nöôùc. Ñeán thôøi ñieåm thaùng 8 naêm 2004, caû nöôùc coù 4.850 DNCVÑTNN vôùi toång soá voán ñaêng kyù treân 44 tyû USD vaø voán ñaõ thöïc hieän laø 26 tyû USD. Ñeå ña daïng hoaù hôn nöõa hình thöùc ñaàu tö cuûa caùc DNCVÑTNN cuõng nhö taïo theâm haøng hoaù cho thò tröôøng chöùng khoaùn, Chính phuû ñaõ ban haønh Nghò ñònh soá 38/2003/NÑ-CP ngaøy 15 thaùng 4 naêm 2003 veà vieäc chuyeån moät soá DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Maëc duø ñaõ hôn moät naêm troâi qua keå töø ngaøy Nghò ñònh ñöôïc ban haønh nhöng cho ñeán nay vaãn chöa coù moät DNCVÑTNN naøo chính thöùc chuyeån sang hoaït ñoäng döôùi hình thöùc CTCP. Taïi sao moät chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc laïi chöa theå ñi vaøo thöïc tieãn cuoäc soáng? Nhöõng khoù khaén, vöôùng maéc trong quaù trình thöïc hieän laø gì? Coù söï baát hôïp lyù naøo trong caùc qui ñònh hieän haønh hay khoâng? Caùc giaûi phaùp naøo coù theå thöïc hieän ñeå ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi? Mong muoán traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi treân laø lyù do chính maø toâi choïn ñeà taøi : “ MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP ÑAÅY NHANH TIEÁN TRÌNH CHUYEÅN ÑOÅI DOANH NGHIEÄP COÙ VOÁN ÑAÀU TÖ NÖÔÙC NGOAØI SANG HOAÏT ÑOÄNG THEO HÌNH THÖÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN ÔÛ VIEÄT NAM” cho Luaän vaên cuûa mình. Ñaây laø moät vaán ñeà töông ñoái môùi ôû Vieät Nam, taøi lieäu tham khaûo khoâng nhieàu vaø khaû naêng nhaän thöùc coøn haïn cheá, neân moät soá giaûi phaùp maø taùc giaû ñöa ra chæ mang tính trình baøy khaùi quaùt, chöa ñi saâu vaøo töøng giaûi phaùp cuï theå. Beân caïnh ñoù, do nguoàn thoâng tin vaø thôøi gian coù haïn neân moät soá soá lieäu minh hoïa chöa ñöôïc caäp nhaät ñeán thôøi ñieåm hieän haønh. Kính mong Quyù thaày, coâ cho yù kieán nhaän xeùt Trang 14 vaø goùp yù ñeå em coù theå môû roäng taàm hieåu bieát cuûa mình vaø thöïc hieän toát hôn ôû nhöõng coâng trình nghieân cöùu sau naøy. Muïc ñích nghieân cöùu Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän nhaèm neâu baät moät soá vaán ñeà sau : ¾ Phaân tích thöïc traïng ÑTTTNN ôû Vieät Nam ñeå thaáy ñöôïc vai troø cuûa ÑTTTNN ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá Vieät Nam. ¾ Quaùn trieät chuû tröông chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP vaø nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc phaùt sinh trong quaù trình thöïc hieän. ¾ Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp ñeå ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP laøm neàn taûng cho vieäc aùp duïng hình thöùc CTCP CVÑTNN ôû Vieät Nam. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø caùc DNCVÑTNN vaø phaïm vi nghieân cöùu laø caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán vieäc chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Vôùi höôùng tieáp caän ñoù, Luaän vaên ñi vaøo caùc vaán ñeà sau ñaây : ¾ Nhöõng lyù luaän cô baûn veà ÑTTTNN, DNCVÑTNN vaø CTCP. ¾ Tình hình ÑTTTNN ôû Vieät Nam, ñaëc tröng vaø vai troø cuûa ÑTTTNN ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá Vieät Nam. ¾ Kinh nghieäm chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hình thöùc CTCP taïi Trung Quoác. ¾ Chuû tröông chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Tình hình thöïc hieän trong thôøi gian qua vaø nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc phaùt sinh trong quaù trình thöïc hieän. ¾ Ñöa ra moät soá giaûi phaùp ñeå ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. ¾ ¾ ¾ ¾ Trang 15 Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû vaän duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng keát hôïp vôùi caùc phöông phaùp khaùc nhö : phöông phaùp phaân tích, phöông phaùp logic, phöông phaùp thoáng keâ, phöông phaùp so saùnh,… Keát caáu cuûa luaän vaên Noäi dung cuûa luaän vaên bao goàm : ¾ Phaàn môû ñaàu ¾ Chöông 1 - Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ÑTTTNN, DVCVÑTNN vaø CTCP. ¾ Chöông 2 - Thöïc traïng ÑTTTNN vaø tình hình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP ôû Vieät Nam trong thôøi gian qua. ¾ Chöông 3 - Moät soá giaûi phaùp ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP ôû Vieät Nam. ¾ Keát luaän Trang 16 Chöông 1 – NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ ÑTTTNN, DNCVÑTNN VAØ CTCP 1.1. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ÑTTTNN 1.1.1. Khaùi nieäm ÑTTTNN Coù khaù nhieàu khaùi nieäm veà ÑTTTNN, chaúng haïn : Theo Quyõ tieàn teä Quoác teá (IMF), vôùi muïc ñích thoáng keâ, ÑTTTNN laø hình thöùc ñaàu tö maø ngöôøi chuû sôû höõu cuûa noù (ngöôøi nöôùc ngoaøi) tröïc tieáp tham gia ñieàu haønh DN nôi oâng ta ñaàu tö. Vieäc ñaàu tö chæ ñöôïc xem laø tröïc tieáp khi nhaø ñaàu tö naém giöõ toái thieåu 10% voán chuû sôû höõu cuûa DN, bôûi vì ñaây laø moät tyû leä ñuû ñeå nhaø ñaàu tö coù ñöôïc tieáng noùi trong coâng taùc ñieàu haønh, quaûn lyù DN. Tuy nhieân, ñoâi khi hoï coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy chæ vôùi tyû leä voán goùp ít hôn vaø ngöôïc laïi. Theo Toå chöùc thöông maïi vaø phaùt trieån Lieân Hieäp Quoác (UNCTAD), ÑTTTNN xaûy ra khi coâng daân cuûa moät nöôùc, goïi laø nöôùc chuû ñaàu tö daønh ñöôïc quyeàn kieåm soaùt moät soá thöïc theå kinh teá ôû moät nöôùc khaùc, goïi laø nöôùc nhaän ñaàu tö . Theo Luaät ÑTNN taïi Vieät Nam, ÑTTTNN laø vieäc caùc toå chöùc vaø caù nhaân nöôùc ngoaøi tröïc tieáp ñöa voán vaøo Vieät Nam baèng hình thöùc tieàn nöôùc ngoaøi hoaëc baát kyø taøi saûn naøo ñöôïc chính phuû Vieät Nam chaáp nhaän ñeå hôïp taùc kinh doanh treân cô sôû hôïp ñoàng hoaëc thaønh laäp caùc coâng ty lieân doanh hay coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi. Nhö vaäy coù theå khaùi quaùt veà ÑTTTNN vôùi hai ñaëc ñieåm chính nhö sau: ¾ ÑTTTNN laø moät hình thöùc dòch chuyeån voán ñaàu tö mang tính quoác teá töø quoác gia naøy sang quoác gia khaùc nhaèm toái ña hoùa lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng ñaàu tö. ¾ Quyeàn sôû höõu, söû duïng voán vaø ñieàu haønh DN naèm trong tay nhaø ñaàu tö (caù nhaân hay toå chöùc) maø söï giôùi haïn ñoái vôùi caùc quyeàn naøy phuï thuoäc vaøo tyû leä goùp voán cuûa nhaø ñaàu tö. 1.1.2. Vai troø cuûa ÑTTTNN 1.1.2.1. Maët tích cöïc Khaùc vôùi nguoàn voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi vôùi caùc lôïi ích thuaàn tuùy veà maët taøi chính vaø phaàn naøo ñoù vôùi yù nghóa san seû bôùt ruûi ro cho DN, ÑTTTNN ñöôïc xem laø nguoàn voán mang laïi nhieàu lôïi ích hôn cho nöôùc tieáp nhaän vì ngoaøi vieäc mang laïi ñoàng voán – moät yeáu toá cuûa söï taêng tröôûng – ÑTTTNN coøn mang laïi Trang 17 nhieàu lôïi ích khaùc cho neàn kinh teá noùi chung. ÔÛ ñaây xin ñöôïc phaân tích lôïi ích treân caû hai phöông dieän : chuû ñaàu tö vaø nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. ¾ Ñoái vôùi nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö 9 Taïo nguoàn voán quan troïng ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá Caùc nöôùc ñang phaùt trieån, thaäm chí nöôùc phaùt trieån, cuõng thöôøng coù tình traïng thieáu voán cho ñaàu tö vaø saûn xuaát. Vieäc khan hieám voán ñoàng nghóa vôùi söï toàn taïi nhieàu cô hoäi ñaàu tö coù tieàm naêng thu lôïi nhuaän cao. Hôn nöõa, do tyû leä “Voán / Nhaân coâng” ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån thöôøng thaáp laøm cho hieäu quaû bieân teá cuûa ñoàng voán ñöôïc ñaàu tö seõ cao. Baèng vieäc môû cöûa tieáp nhaän ÑTTTNN, baøi toaùn veà nguoàn voán ñaàu tö cho phaùt trieån kinh teá ñöôïc giaûi quyeát hoaøn haûo hôn, bôûi ÑTTTNN khoâng tröïc tieáp laøm taêng nôï nöôùc ngoaøi cuûa quoác gia. 9 Taïo ñieàu kieän tieáp caän phöông thöùc quaûn lyù vaø kyõ thuaät coâng ngheä hieän ñaïi Neáu khoâng hoäi nhaäp quoác teá, Vieät Nam vaãn coù theå vay voán nhaäp coâng ngheä môùi veà saûn xuaát phuïc vuï caùc nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu. Song do khaû naêng tieáp caän thò tröôøng beân ngoaøi cuûa ta coøn haïn cheá, vieäc vay voán vaø nhaäp khaåu coâng ngheä môùi cuõng khoâng deã daøng, ñaëc bieät laø khaû naêng quaûn lyù kinh doanh chöa cao neân moâ hình naøy tuy thaønh coâng ôû Haøn Quoác, Ñaøi Loan nhöng khoâng deã thaønh coâng ôû nöôùc ta. Con ñöôøng thích hôïp hôn vôùi nöôùc ta trong ñieàu kieän hieän nay laø hoäi nhaäp quoác teá ñeå khai thoâng thò tröôøng nöôùc ta vôùi khu vöïc vaø theá giôùi, taïo ra moâi tröôøng ñaàu tö coù hieäu quaû vaø haáp daãn; do vaäy coâng ngheä môùi coù theå du nhaäp vaø ñöôïc söû duïng coù hieäu quaû trong nöôùc. Moät chính saùch höôùng noäi vaø baûo hoä thaùi quaù saûn xuaát trong nöôùc seõ buoäc ngöôøi daân tieâu thuï saûn phaåm noäi ñòa vôùi giaù cao vaø chaát löôïng toài. Trong caùc doøng voán du nhaäp vaøo nöôùc ta, ÑTTTNN coù khaû naêng ñem theo caùc coâng ngheä môùi vaø söû duïng chuùng coù hieäu quaû hôn caû. Lyù do laø caùc coâng ty ña quoác gia ñaàu tö tröïc tieáp vaøo Vieät Nam hieän ñang naém giöõ tôùi 90% coâng ngheä cuûa theá giôùi, coù maïng löôùi chi nhaùnh khaép theá giôùi. Hoï coù khaû naêng di chuyeån coâng ngheä töø nöôùc heát lôïi theá caïnh tranh sang caùc nöôùc coù nhieàu lôïi theá caïnh tranh hôn, trong khi moät quoác gia keùm phaùt trieån nhö nöôùc ta khoâng coù khaû naêng ñoù. Moät ñaëc tröng nöõa laø nhaø ÑTTTNN thöôøng khoâng muoán söû duïng coâng ngheä kyõ thuaät saún coù taïi nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö khi hôïp taùc, lieân doanh tröø phi hoï naém ñöôïc quyeàn kieåm soaùt ôû möùc ñoä nhaát ñònh – maø ñieàu naøy laïi thuoäc veà baûn chaát cuûa ÑTTTNN. Khoâng nhöõng theá, nhaø ÑTNN luoân tröïc tieáp ñieàu haønh DN, hoï thöôøng Trang 18 ñem aùp duïng caùc kyõ thuaät quaûn lyù hieän ñaïi nhaèm toái ña hoùa hieäu quaû coâng vieäc. Roõ raøng, ñaây laø con ñöôøng ngaén nhaát vaø cuõng hieäu quaû nhaát giuùp caùc nöôùc ñang phaùt trieån hoïc hoûi vaø vaän duïng nhöõng kyõ naêng kinh doanh cuûa theá giôùi. 9 Taïo ñieàu kieän cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån tieáp caän thò tröôøng quoác teá, töøng böôùc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Moät ñieåm lyù thuù laø ôû moät soá DNCVÑTNN, nhaø ÑTNN kieâm luoân vai troø ngöôøi tieâu thuï saûn phaåm. Vôùi kinh nghieäm töø moâi tröôøng caïnh tranh cao, hoï mang theo caùc cô hoäi môû roäng xuaát khaåu (do ñaõ thieát laäp saün nhöõng moái quan heä laøm aên tröôùc khi vaøo Vieät Nam) hay caùc kyõ naêng tieáp thò ôû caáp ñoä chuyeân nghieäp. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi nhaø ñaàu tö laø caùc coâng ty ña quoác gia. Ñieàu naøy cuõng laø moät thuaän lôïi giuùp caùc ñoái taùc Vieät Nam laøm quen vôùi vieäc tieáp caän thò tröôøng nöôùc ngoaøi, töøng böôùc hoäi nhaäp vôùi kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. 9 Taïo ñieàu kieän cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån khai thaùc toát hôn tieàm naêng, theá maïnh veà taøi nguyeân vaø nhöõng ngaønh ngheà coù lôïi theá so saùnh, khuyeán khích vaø naâng cao hieäu quaû ñaàu tö trong nöôùc. Khu vöïc ÑTNN vôùi coâng ngheä saûn xuaát tieân tieán seõ cho pheùp khai thaùc hieäu quaû hôn caùc nguoàn taøi nguyeân vaø ngaønh ngheà coù lôïi theá so saùnh. Ñoàng thôøi, noù cuõng taïo ra söï caïnh tranh caàn thieát thuùc ñaåy DN trong nöôùc taêng cöôøng ñoåi môùi coâng ngheä, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh. 9 Goùp phaàn giaûi quyeát lao ñoäng taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån Nhôø söï xuaát hieän cuûa caùc DNCVÑTNN, toång caàu lao ñoäng ñöôïc naâng cao, qua ñoù moät löôïng lôùn lao ñoäng chöa coù vieäc laøm ñöôïc giaûi quyeát. Hôn theá, khu vöïc ÑTNN seõ ñaøo taïo ra moät ñoäi nguõ nhöõng nhaø laõnh ñaïo baûn ñòa coù naêng löïc vaø coâng nhaân tay ngheà cao. 9 Taïo nguoàn thu ñaùng keå cho ngaân saùch Nhaø nöôùc DNCVÑTNN chieám tyû troïng ngaøy caøng cao veà kim ngaïch xuaát - nhaäp khaåu. Quaù trình hoaït ñoäng cuûa hoï gaén lieàn vôùi vieäc noäp thueá, phí vaø leä phí theo quy ñònh Nhaø nöôùc. Ñaây laø moät nguoàn thu khoâng nhoû ñoái vôùi ngaân saùch nhaø nöôùc xeùt ôû hieän taïi laãn veà laâu daøi. ¾ Ñoái vôùi chuû ñaàu tö Caùc nhaø ÑTNN ña phaàn thuoäc caùc nöôùc phaùt trieån, nôi phoå bieán coù löôïng voán lôùn, tyû leä thu nhaäp vaø tieát kieäm cao, tyû leä “voán / lao ñoäng” cuõng cao, thaäm chí raát cao, laøm cho hieäu quaû bieân teá cuûa ñoàng voán thaáp. Ñieàu naøy daãn ñeán heä quaû laø moät Trang 19 maët seõ laøm haïn cheá caùc cô hoäi ñaàu tö coù khaû naêng sinh lôøi cao ôû chính quoác, maët khaùc thuùc ñaåy doøng voán chaûy tôùi nhöõng nôi coù khaû naêng sinh lôøi cao hôn ôû nöôùc ngoaøi, moät trong nhöõng nôi haáp daãn ñoù chính laø caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Theo Baùo caùo cuûa Lieân Hieäp Quoác, khoaûng 90% löôïng ÑTTTNN treân theá giôùi xuaát phaùt töø caùc caùc coâng ty ña quoác gia. Vieäc ñaàu tö tieán haønh thoâng qua söï thaønh laäp moät coâng ty con hay chi nhaùnh cuûa coâng ty meï ôû nöôùc sôû taïi, nhaèm khai thaùc nhöõng lôïi theá veà taøi nguyeân, nhaân coâng vaø thò tröôøng cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån vôùi muïc ñích toái ña hoùa lôïi nhuaän. Muïc tieâu lôïi nhuaän coù theå ñaït ñöôïc thoâng qua vieäc khai thaùc thò tröôøng noäi ñòa cuûa caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö, thuùc ñaåy gia taêng möùc ñoä caïnh tranh giöõa caùc DNCVÑTNN vaø DN noäi ñòa. Ñoâi khi söï caïnh tranh khoâng bình ñaúng gaây ra taùc ñoäng xaáu ñeán nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. 1.1.2.2. Maët tieâu cöïc Beân caïnh nhöõng lôïi ích khoâng theå phuû nhaän, ÑTTTNN cuõng taïo ra moät soá tieâu cöïc nhaát ñònh cho nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö nhö : ¾ Cô caáu ngaønh ngheà phaùt trieån khoâng ñoàng ñeàu : do muïc tieâu chaïy theo lôïi nhuaän, nhaø ÑTNN coù theå chæ taäp trung ñaàu tö vaøo moät soá ngaønh vaø vuøng coù nhieàu thuaän lôïi. Thaäm chí, ôû moät soá ngaønh ngheà, nhaø ÑTNN saún saøng ñaåy caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc ñeán choã phaù saûn ñeå ñoäc chieám thò tröôøng. ¾ Nguoàn taøi nguyeân vaø lao ñoäng bò khai thaùc quaù möùc. ¾ Nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö trôû thaønh “baõi raùc kyõ thuaät” do phaûi ñoùn nhaän coâng ngheä laïc haäu ñaõ bò thaûi hoài töø caùc nöôùc ñaàu tö phaùt trieån. ¾ ¾ ¾ Höùng chòu nhieàu haäu quaû nghieâm troïng töø hoaït ñoäng “chuyeån giaù” do thieáu moät cô cheá giaùm saùt chaët cheõ veà taøi chính, thueá vaø Haûi quan, tieâu bieåu nhö thaát thu thueá, saûn phaåm noäi ñòa maát thò tröôøng hay beân ñoái taùc Vieät nam buoäc phaûi rôøi lieân doanh do lieân doanh bò thua loã quaù naëng. Chính vì vaäy, Chöông trình Phaùt trieån Lieân Hieäp quoác - UNDP ñaõ khuyeán caùo caùc nöôùc ñang phaùt trieån khoâng neân quaù kyø voïng vaøo ÑTTTNN, nhaát laø trong daøi haïn maø chæ neân xem ñaây laø moät yeáu toá quan troïng goùp phaàn vaøo naêng löïc saûn xuaát daøi Trang 20 haïn cuûa quoác gia maø thoâi. Noùi caùch khaùc, giöõa “caùi ñöôïc” vaø “caùi maát” do ÑTTTNN mang laïi, caùc nöôùc naøy caàn xaây döïng moät chính saùch ñuùng ñaén nhaèm haïn cheá maët tieâu cöïc, phaùt huy maët tích cöïc cuûa ÑTTTNN cho muïc tieâu taêng tröôûng beàn vöõng. Toùm laïi, xeùt veà lyù thuyeát, ÑTTTNN mang laïi nhieàu lôïi ích cho caû nhaø ñaàu tö laãn nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö, nhöng treân thöïc tieãn vaãn coøn nhieàu maâu thuaãn giöõa hai phía. Ñieàu naøy ñaõ vaø ñang ñaët ra nhieàu thaùch thöùc cho nhöõng ngöôøi soaïn thaûo chính saùch ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån. 1.1.3. Caùc hình thöùc cuûa ÑTTTNN Hieän nay, nguoàn ÑTTTNN coù theå bieåu hieän döôùi caùc hình thöùc sau: ¾ Thaønh laäp moät DN 100% VNN. ¾ Goùp voán vôùi ñoái taùc noäi ñòa ñeå thaønh laäp DN môùi döôùi hình thöùc lieân doanh. ¾ Thoûa thuaän kinh doanh chung vôùi ñoái taùc noäi ñòa döôùi hình thöùc Hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh hay Hôïp ñoàng phaân chia saûn phaåm. ¾ Thöïc hieän caùc döï aùn xaây döïng – khai thaùc – chuyeån giao hay caùc loaïi hình töông töï. ¾ Mua laïi moät phaàn hay toaøn boä moät DN noäi ñòa ñang hoaït ñoäng. 1.1.4. Nhöõng yeáu toá cô baûn taùc ñoäng ñeán vieäc thu huùt ÑTTTNN Moät trong nhöõng ñaëc tröng cuûa doøng ÑTTTNN toaøn caàu gaàn ñaây laø xu höôùng phaân boå khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc khu vöïc vaø quoác gia. Nguyeân nhaân laø do moãi khu vöïc vaø quoác gia coù nhöõng ñaëc ñieåm thu huùt ÑTTTNN khaùc bieät nhau. Cuï theå: ¾ Quy moâ thò tröôøng vaø möùc ñoä taêng tröôûng cuûa thò tröôøng: Quoác gia naøo coù thò tröôøng noäi ñòa lôùn hôn vaø coù möùc taêng tröôûng kinh teá cao hôn seõ haáp daãn hôn döôùi maét nhaø ñaàu tö, bôûi leõ moät neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh vaø thò tröøông lôùn seõ ñaûm baûo hôn tính sinh lôïi cuûa ñoàng voán. Coù theå khaúng ñònh ñaây yeáu toá cöïc kyø quan troïng trong vieäc haáp daãn ÑTTTNN. ¾ Söï phaùt trieån cuûa cô sôû haï taàng: bao goàm caùc ñieàu kieän vaät chaát (cô sôû haï taàng cöùng) nhö heä thoáng giao thoâng, thoâng tin lieân laïc,… caùc ñieàu kieän phi vaät chaát (cô sôû haï taàng meàm) nhö phaùp lyù, giaùo duïc, thöông maïi,… cuõng laø moät yeáu toá cô baûn trong vieäc thu huùt ÑTTTNN. Bôûi moät heä thoáng cô sôû haï taàng cöùng vaø meàm hieäu quaû seõ daãn ñeán vieäc giaûm caùc chi phí giao dòch vaø naâng cao naêng suaát cuûa ÑTTTNN. Trang 21 ¾ Lôïi theá so saùnh vaø tieàm löïc taøi nguyeân quoác gia: yeáu toá naøy ñöôïc caùc nhaø kinh teá hoïc tröôøng phaùi Taân Coå Ñieån ñaëc bieät nhaán maïnh. Nguoàn lao ñoäng giaù reû vaø nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù laø lôïi theá so saùnh cuûa moät quoác gia. Do vaäy, caùc nöôùc NICs ñaõ chuyeån daàn vieäc saûn xuaát caùc saûn phaåm cheá bieán coù möùc thaâm duïng lao ñoäng cao sang caùc nöôùc phaùt trieån nhaèm taän duïng caùc lôïi theá so saùnh ôû ñaây ñeå giaûm chi phí nhaân coâng. ¾ Chieán löôïc môû cöûa cuûa quoác gia: Ñaây cuõng laø moät trong caùc yeáu toá cô baûn nhaèm thu huùt ÑTTTNN. Coù theå thaáy raát roõ ñieàu naøy trong tröôøng hôïp cuûa Vieät Nam, keå töø sau khi Luaät ÑTTTNN ngoaøi ñöôïc ban haønh cho ñeán nhöõng naêm tröôùc khuûng hoaûng taøi chính-tieàn teä Chaâu Aù naêm 1997. ¾ Chính saùch cuûa Chính phuû: yeáu toá chuû quan naøy coù theå ñöôïc lieät vaøo haøng quan troïng nhaát. Noù bao goàm hai boä phaän chính saùch lôùn: 9 Chính saùch khuyeán khích : nhaèm duy trì khaû naêng sinh lôïi cho caùc döï aùn ÑTTTNN : chính saùch thueá, cheá ñoä khaáu hao, cheá ñoä trôï caáp ñaàu vaøo, quaûn lyù ngoaïi hoái, phí dòch vuï cô sôû haï taàng, cô cheá caáp pheùp vaø heä thoáng haønh chính .v.v.. 9 Chính saùch taïo ra möùc ñoä tín nhieäm veà ñaàu tö : chính saùch oån ñònh kinh teá-chính trò-xaây döïng vaø thöïc thi phaùp luaät, chính saùch tyû giaù hoái ñoaùi, chính saùch coâng nghieäp hoùa höôùng ngoaïi (outward-oriented), phaùt trieån nguoàn voán con ngöôøi vaø taïo ra moâi tröôøng caïnh tranh töï do cho taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá. Trong ñoù, “chính saùch khuyeán khích” luoân ñöôïc Chính phuû caùc nöôùc ñang phaùt trieån quan taâm trong noã löïc thu huùt doøng ÑTTTNN chaûy vaøo quoác gia mình. ¾ Söï thuaän lôïi veà ma._.ët ñòa lyù, vaên hoùa vaø ngoân ngöõ: Ñaây cuõng laø moät yeáu toá ñöôïc tính ñeán trong vieäc thu huùt ÑTTTNN, nhaát laø trong xu höôùng toaøn caàu hoùa kinh teá vaø söï môû ñeå hoäi nhaäp cuûa moãi quoác gia. Moät vò trí ñòa lyù thuaän lôïi, moät neàn vaên hoùa vaø ngoân ngöõ phuø hôïp vôùi caùc chuaån möïc thoâng duïng cuûa theá giôùi roõ raøng laø moät lôïi theá thu huùt ÑTTTNN. Xeùt ôû caùch tieáp caän khaùc, moâi tröôøng ñaàu tö coù theå hieåu laø söï toång hoøa caùc yeáu toá phaùp luaät, kinh teá, chính trò, xaõ hoäi coù aûnh höôûng tröïc tieáp hay giaùn tieáp ñeán hoaït ñoäng ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi nöôùc tieáp nhaän. Caùc yeáu toá naøy taùc ñoäng hoã töông vaø mang ñaëc thuø cuûa neàn kinh teá ôû nôi tieáp nhaän. Quan heä giöõa yeáu toá caáu thaønh moâi tröôøng ñaàu tö vaø hieäu quaû ñaàu tö laø raát chaët cheõ, coù theå nhìn ôû khía caïnh naøy ñeå ñaùnh giaù khía caïnh kia vaø ngöôïc laïi. Trang 22 1.2. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà DNCVÑTNN 1.2.1.Khaùi nieäm DNCVÑTNN Coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà khaùi nieäm DNCVÑTNN, tuy nhieân hieän nay nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñeàu ñi ñeán khaùi nieäm thoáng nhaát do Quyõ tieàn teä quoác teá (IMF) vaø Toå chöùc hôïp taùc vaø phaùt trieån kinh teá (OECD) ñöa ra. Theo ñoù, DNVÑTNN laø moät DN maø nhaø ÑTNN sôû höõu töø 10% trôû leân soá coå phieáu thöôøng hoaëc coå phieáu bieåu quyeát cuûa DN. DN ôû ñaây thöôøng truù vaø hoaït ñoäng taïi moät quoác gia khaùc vôùi quoác gia cuûa nhaø ñaàu tö vaø coù theå coù hoaëc khoâng coù tö caùch phaùp nhaân taïi nöôùc sôû taïi. Tieâu thöùc sôû höõu 10% coå phieáu thöôøng hoaëc coå phieáu bieåu quyeát laø moät nguyeân taéc ñeå xaùc ñònh söï hieän dieän cuûa moái quan heä ñaàu tö tröïc tieáp. Ñieàu ñoù noùi leân söï toàn taïi lôïi ích laâu daøi giöõa nhaø ÑTNN vôùi DN, ñeán möùc coù theå coù quyeàn gaây aûnh höôûng leân caùc quyeát ñònh quaûn lyù DN. Khaùi nieäm DNCVÑTNN naøy bao goàm caû nhöõng DN maø nhaø ÑTNN sôû höõu tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp nhö : ¾ DN tröïc thuoäc : laø DN maø nhaø ÑTNN khoâng thöôøng truù sôû höõu treân 50% voán coå phaàn. ¾ DN lieân keát : laø DN maø nhaø ÑTNN khoâng thöôøng truù sôû höõu töø 10% ñeán 50% voán coå phaàn. ¾ DN chi nhaùnh : laø DN khoâng coù tö caùch phaùp nhaân taïi nöôùc sôû taïi do nhaø ÑTNN khoâng thöôøng truù sôû höõu töø 10% voán coå phaàn trôû leân. 1.2.2.Caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa DNCVÑTNN 1.2.2.1.Ñaëc tröng veà phaùp lyù Theo quan ñieåm ñöôïc nhieàu nöôùc thöøa nhaän, DNCVÑTNN coù theå coù hoaëc khoâng coù tö caùch phaùp nhaân nhöng phaûi ñöôïc thaønh laäp, hoaït ñoäng vaø chaám döùt hoaït ñoäng theo phaùp luaät cuûa nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. Ngoaøi ra, DNCVÑTNN coøn chòu söï ñieàu chænh cuûa caùc hieäp ñònh thöông maïi, hieäp ñònh ñaàu tö song phöông, ña phöông vaø caùc ñieàu öôùc quoác teá maø nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö kyù keát hoaëc tham gia. 1.2.2.2.Ñaëc tröng veà kinh teá Trang 23 Trong DNCVÑTNN coù söï sôû höõu voán goùp vaø söï tham gia quaûn lyù tröïc tieáp cuûa beân nöôùc ngoaøi. Tyû leä goùp voán toái thieåu vaø thôøi gian naém giöõ voán goùp cuûa nhaø ÑTNN ñöôïc xem nhö laø nhöõng tieâu thöùc cô baûn ñeå xaùc ñònh moái quan heä ñaàu tö tröïc tieáp trong caùc DNCVÑTNN. Cuõng nhö caùc loaïi hình DN khaùc vaø nguyeân taéc chung trong kinh teá, quyeàn quaûn lyù cuûa caùc beân phuï thuoäc vaøo tyû leä voán goùp cuûa töøng beân vaøo DN. 1.2.3.Phaân loaïi DNCVÑTNN Coù nhieàu caùch khaùc nhau ñeå phaân loaïi DNCVÑTNN, nhöng hai caùch phoå bieán nhaát laø caên cöù vaøo loaïi hình phaùp lyù vaø theo tyû troïng voán goùp cuûa beân nöôùc ngoaøi. 1.2.3.1.Caên cöù vaøo loaïi hình phaùp lyù, coù theå chia thaønh : ¾ Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn CVÑTNN Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn CVÑTNN laø moät loaïi coâng ty ñoái voán, vôùi moät soá ñaëc tröng sau : 9 Caùc thaønh vieân chæ chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa coâng ty trong phaïm vi phaàn voán goùp ñaõ cam keát cuûa mình vaøo coâng ty; 9 Soá löôïng caùc thaønh vieân thöôøng khoâng nhieàu; 9 Phaàn voán goùp cuûa caùc thaønh vieân coù theå khaùc nhau vaø ñöôïc ghi roõ trong ñieàu leä coâng ty. Voán goùp cuûa caùc thaønh vieân coù theå ñöôïc chuyeån nhöôïng nhöng phaûi tuaân thuû theo ñieàu leä coâng ty; 9 Vieäc toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa coâng ty traùch nhieäm coù VÑTNN theo ñieàu leä coâng ty vaø qui ñònh cuûa phaùp luaät. ¾ CTCP CVÑTNN CTCP CVÑTNN cuõng laø moät coâng ty ñoái voán vaø coù nhieàu ñieåm cô baûn gioáng vôùi caùc CTCP noùi chung (xem phaàn 1.4). Hieän nay, hình thöùc CTCP CVÑTNN ñaõ ñöôïc qui ñònh ôû haàu heát caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng vaø thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån, ñaëc bieät laø haàu heát caùc coâng ty ña quoác gia, coù qui moâ lôùn ñeàu ñöôïc toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. 1.2.3.2.Caên cöù vaøo tyû troïng voán goùp cuûa beân nöôùc ngoaøi, coù theå chia thaønh : ¾ DNLD Trang 24 DNLD CVÑTNN laø moät toå chöùc kinh doanh quoác teá cuûa caùc beân tham gia coù quoác tòch khaùc nhau treân cô sôû cuøng goùp voán, cuøng kinh doanh, cuøng quaûn lyù vaø cuøng phaân phoái keát quaû kinh doanh, nhaèm thöïc hieän caùc cam keát trong hôïp ñoàng lieân doanh vaø ñieàu leä coâng ty phuø hôïp vôùi khuoân khoå luaät phaùp cuûa nöôùc sôû taïi. DNLD coù moät soá ñaëc tröng sau : 9 DNLD laø moät phaùp nhaân cuûa nöôùc sôû taïi; 9 ÔÛ moät soá nöôùc coù söï khaùc nhau veà heä thoáng phaùp lyù giöõa ñaàu tö trong nöôùc vaø ÑTNN thì caùc DNLD chòu söï chi phoái cuûa heä thoáng phaùp luaät qui ñònh rieâng cho caùc hoaït ñoäng ÑTNN; 9 Hình thöùc phaùp lyù cuûa DNLD laø do caùc beân thoaû thuaän vôùi nhau trong hôïp ñoàng lieân doanh. ÔÛ caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån thì caùc DNLD ñöôïc hoaït ñoäng döôùi nhieàu hình thöùc phaùp lyù khaùc nhau nhö traùch nhieäm höõu haïn, CTCP, hieäp hoäi goùp voán,…; 9 Quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa caùc beân ñöôïc ghi trong hôïp ñoàng lieân doanh vaø ñieàu leä coâng ty; 9 Hoäi ñoàng quaûn trò laø cô quan coù thaåm quyeàn cao nhaát trong DNLD. Ñaây laø moâ hình toå chöùc chung cho moïi DNLD khoâng keå qui moâ, lónh vöïc hay ngaønh ngheà. ¾ DN 100% VNN DN 100% VNN laø DN do nhaø ÑTNN ñaàu tö 100% voán, coù moät soá ñaëc tröng cô baûn sau : 9 DN 100% VNN laø moät phaùp nhaân cuûa nöôùc sôû taïi; 9 Nhaø ÑTNN töï do löïa choïn moâ hình toå chöùc trong coâng ty theo qui ñònh cuûa nöôùc sôû taïi; 9 Nhaø ÑTNN coù toaøn quyeàn quyeát ñònh caùc vaán ñeà trong coâng ty theo khuoân khoå cuûa phaùp luaät. 1.2.4.Nhöõng xu höôùng vaän ñoäng cuûa caùc DNCVÑTNN treân theá giôùi 1.2.4.1.Xu höôùng ña daïng hoaù cuûa caùc DNCVÑTNN Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, caùc DNCVÑTNN maø ñaëc bieät laø caùc coâng ty ña quoác gia ñeàu töøng böôùc thöïc hieän chieán löôïc ña daïng hoaù. Xu höôùng ña daïng hoùa dieãn ra ôû nhieàu maët, töø lónh vöïc kinh doanh, hình thöùc toå chöùc DN, veà ñoái taùc, veà ñòa baøn cho ñeán phaïm vi vaø qui moâ hoaït ñoäng. Trang 25 Thöïc hieän toát chieán löôïc naøy seõ giuùp cho caùc Coâng ty ña quoác gia chuyeån ñöôïc naêng löïc saûn xuaát dö thöøa hoaëc khoâng coøn phuø hôïp sang lónh vöïc kinh doanh môùi, phaân taùn ruûi ro vaø boå sung theâm voán ñeå khaúng ñònh vò theá treân thöông tröôøng. 1.2.4.2.Xu höôùng hôïp nhaát caùc DNCVÑTNN Caùc coâng ty ña quoác gia kinh doanh trong cuøng lónh vöïc hoaëc coù lónh vöïc kinh doanh töông töï hay hôïp nhaát laïi vôùi nhau ñeå hình thaønh caùc coâng ty khoång loà, taïo vò theá vaø tieàm löïc maïnh ñeå giaønh thaéng lôïi trong caïnh tranh treân thò tröôøng theá giôùi, ñoàng thôøi ñeå caét giaûm ñaùng keå chi phí quaûn lyù ñieàu haønh chung. Ñaây laø xu höôùng ñang dieãn ra maïnh meõ trong nhöõng naêm gaàn ñaây giöõa caùc coâng ty ña quoác gia vaø caùc DNCVÑTNN laø ñoái töôïng chuû yeáu cuûa quaù trình hôïp nhaát naøy. 1.2.4.3.Xu höôùng chuyeån ñoåi hình thöùc ñaàu tö cuûa caùc DNCVÑTNN Do moâi tröôøng ñaàu tö ôû töøng nöôùc luoân thay ñoåi cho neân hình thöùc ñaàu tö cuõng coù theå thay ñoåi trong suoát quaù trình hoaït ñoäng cuûa DNCVÑTNN. Raát nhieàu tröôøng hôïp, hình thöùc ñaàu tö ñöôïc löïa choïn trong giai ñoaïn ñaàu cuûa döï aùn khoâng coøn phuø hôïp nöõa vaø do ñoù ñaõ laøm caûn trôû hoaït ñoäng cuûa DN. Trong tröôøng hôïp naøy, chuû ñaàu tö seõ xin chuyeån ñoåi sang hình thöùc khaùc phuø hôïp hôn (phoå bieán nhaát laø chuyeån töø hình thöùc DNLD sang hình thöùc DN 100% VNN). 1.2.4.4.Xu höôùng noäi ñòa hoaù DNCVÑTNN Ñaây laø quaù trình thay theá daàn caùc yeáu toá nöôùc ngoaøi baèng caùc yeáu toá trong nöôùc. Quaù trình naøy dieãn ra ñoái vôùi taát caû caùc yeáu toá saûn xuaát nhö thieát bò vaø coâng ngheä, nguyeân vaät lieäu, linh kieän chi tieát vaø saûn phaåm cho ñeán caû löïc löôïng lao ñoäng quaûn lyù. Caùc quoác gia ñeàu söû duïng chieán löôïc taêng tyû leä noäi ñòa hoaù trong caùc DNCVÑTNN, tuy nhieân caùc böôùc ñeå thöïc hieän chieán löôïc naøy coù söï khaùc nhau giöõa caùc quoác gia. Ñieàu ñoù tuyø vaøo tình hình thöïc teá cuûa töøng quoác gia veà khaû naêng coù theå thöïc hieän noäi ñòa hoaù cuûa DNCVÑTNN trong caùc yeáu toá saûn xuaát khaùc nhau. 1.2.4.5.Xu höôùng taêng cöôøng vai troø cuûa beân mình vaø quoác gia trong caùc DNLD Ñaây laø mong muoán vaø laø muïc tieâu chieán löôïc bao truøm ñoái vôùi taát caû caùc beân trong DNLD CVÑTNN treân theá giôùi. Ñeå thöïc hieän, caùc beân ñoái taùc trong DNLD phaûi luoân tìm moïi bieän phaùp ñeå caûi thieän vai troø cuûa beân mình, quoác gia mình so Trang 26 vôùi caùc beân ñoái taùc vaø phaàn thaéng seõ thuoäc veà beân naøo coù naêng löïc, coù quyeát taâm vaø kieân trì thöïc hieän muïc tieâu chieán löôïc naøy. Ñieàu naøy phuï thuoäc chuû yeáu vaøo ñoäi nguõ quaûn trò caáp cao cuûa DNCVÑTNN, nhöõng ngöôøi thöôøng xuyeân, tröïc tieáp baøn baøn, thaûo luaän vaø quyeát ñònh nhöõng vaán ñeà quan troïng cuûa DN. Do ñoù, caùc quoác gia caàn löu yù trong vieäc löïa choïn ñoäi nguõ ñaïi dieän cho beân mình trong haøng nguõ quaûn trò cao caáp trong DNLD. 1.3.Moät soá vaán ñeà cô baûn veà DNCVÑTNN theo Luaät ÑTNN taïi Vieät Nam 1.3.1.Khaùi nieäm DNCVÑTNN theo Luaät ÑTNN taïi Vieät Nam DNCVÑTNN laø moät trong nhöõng hình thöùc ÑTNN taïi Vieät Nam, do nhaø ÑTNN tröïc tieáp ñaàu tö moät phaàn hoaëc toaøn boä voán nhaèm tieán haønh hoaït ñoäng kinh doanh. DNCVÑTNN laø phaùp nhaân kinh teá Vieät Nam, hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn. 1.3.2.Hình thöùc toå chöùc cuûa DNCVÑTNN DNCVÑTNN coù hai hình thöùc toå chöùc laø : DNLD hoaëc DN 100% VNN. 1.3.2.1.DNLD : Laø DN ñöôïc thaønh laäp taïi Vieät Nam treân cô sôû Hôïp ñoàng lieân doanh kyù giöõa hai beân hoaëc nhieàu beân ñeå tieán haønh ñaàu tö, kinh doanh taïi Vieät Nam. Trong tröôøng hôïp ñaëc bieät, DNLD coù theå ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû Hieäp ñònh kyù keát giöõa Chính phuû Vieät Nam vôùi Chính phuû nöôùc khaùc. DNLD ñöôïc thaønh laäp theo hình thöùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn. Moãi beân lieân doanh chòu traùch nhieäm trong phaïm vi phaàn voán cam keát goùp vaøo voán phaùp ñònh cuûa DN. DNLD coù tö caùch phaùp nhaân theo phaùp luaät Vieät Nam, ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng keå töø ngaøy ñöôïc caáp giaáy pheùp ñaàu tö. 1.3.2.2.DN 100% VNN : Laø DN thuoäc sôû höõu cuûa nhaø ÑTNN, do Nhaø ÑTNN thaønh laäp taïi Vieät Nam, töï quaûn lyù vaø chòu traùch nhieäm veà keát quaû kinh doanh. DN 100% VNN ñöôïc thaønh laäp theo hình thöùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coù tö caùch phaùp nhaân theo phaùp luaät Vieät Nam, ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng keå töø ngaøy ñöôïc caáp giaáy pheùp ñaàu tö. Trang 27 1.3.3.Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa DNCVÑTNN 1.3.3.1.Quyeàn cuûa DNCVÑTNN: DNCVÑTNN coù caùc quyeàn sau ñaây : ¾ Quyeàn töï chuû kinh doanh theo muïc tieâu qui ñònh trong Giaáy pheùp ñaàu tö; ¾ Quyeàn tuyeån duïng lao ñoäng theo yeâu caàu kinh doanh; ¾ Quyeàn ñöôïc chuyeån giao coâng ngheä; ¾ Quyeàn chuyeån nhöôïng phaàn voán cuûa mình (trong DNLD); ¾ Quyeàn ñöôïc höôûng caùc öu ñaõi, khuyeán khích taøi chính; ¾ Caùc quyeàn khaùc theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. 1.3.3.2.Nghóa vuï cuûa DNCVÑTNN: Beân caïnh caùc quyeàn ñöôïc phaùp luaät qui ñònh, DNCVÑTNN coøn phaûi thöïc hieän ñaày ñuû caùc nghóa vuï sau ñaây : ¾ Toân troïng vaø thöïc hieän nghieâm chænh caùc qui ñònh cuûa phaùp luaät vaø giaáy pheùp ñaàu tö; ¾ Tuaân thuû caùc qui ñònh veà tuyeån duïng; ¾ Chaáp haønh cheá ñoä keá toaùn thoáng keâ; ¾ Thöïc hieän nghieâm chænh caùc nghóa vuï ngaân saùch vaø nghóa vuï taøi chính khaùc theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. 1.4.Moät soá vaán ñeà cô baûn veà CTCP 1.4.1.Khaùi nieäm CTCP CTCP laø moät trong nhöõng hình thöùc toå chöùc kinh doanh phoå bieán ôû caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng. Theo khaùi nieäm ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi treân theá giôùi, CTCP laø DN maø trong ñoù caùc coå ñoâng cuøng goùp voán kinh doanh, cuøng chia lôïi nhuaän vaø ruûi ro töông öùng vôùi phaàn voán ñaõ goùp vaø chæ chòu traùch nhieäm trong phaïm vi phaàn voán goùp cuûa mình. ÔÛ Vieät Nam, theo quy ñònh taïi ñieàu 51 Luaät DN ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam khoùa X, kyø hoïp thöù 5 thoâng qua ngaøy 12 thaùng 6 naêm 1999, CTCP laø DN maø trong ñoù: Trang 28 ¾ Voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn; ¾ Caùc coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm veà nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa DN trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo DN; ¾ Coå ñoâng coù quyeàn töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc, tröø nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät do phaùp luaät quy ñònh; ¾ Coå ñoâng coù theå laø toå chöùc, caù nhaân; soá löôïng coå ñoâng toái thieåu laø 3 vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña. ¾ 1.4.2.Ñaëc ñieåm cuûa CTCP CTCP coù caùc ñaëc ñieåm sau : ¾ CTCP laø loaïi hình coâng ty ñoái voán neân khoâng ñoøi hoûi nhaân thaân cuûa caùc coå ñoâng maø chæ ñoøi hoûi voán goùp coå phaàn. Thaønh vieân cuûa CTCP thöôøng raát ñoâng. Caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña vaø quy ñònh soá thaønh vieân toái thieåu, ví duï ôû Phaùp quy ñònh laø 7, ôû Ñöùc laø 5 vaø ôû Vieät Nam laø 3. Con soá toái thieåu naøy phaûi ñöôïc ñaûm baûo trong suoát quaù trình toàn taïi vaø hoaït ñoäng; ¾ Voán ñieàu leä cuûa CTCP ñöôïc chia thaønh caùc phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn. Coå phaàn ñöôïc theå hieän döôùi hình thöùc coå phieáu; giaù trò ghi treân giaáy chöùng nhaän coå phieáu laø meänh giaù coå phieáu. Ngöôøi mua coå phaàn ñöôïc goïi laø coå ñoâng cuûa coâng ty; ¾ Tính thanh khoaûn cuûa coå phaàn raát cao, vieäc chuyeån nhöôïng coå phaàn ñöôïc thöïc hieän deã daøng hôn raát nhieàu so vôùi vieäc chuyeån nhöôïng voán goùp trong coâng ty traùch nhieäm höõu haïn; ¾ Trong quaù trình hoaït ñoäng, CTCP ñöôïc phaùt haønh caùc loaïi chöùng khoaùn ra thò tröôøng ñeå huy ñoäng voán. Ñaëc ñieåm naøy taïo ra khaû naêng huy ñoäng voán deã daøng khi coâng ty coù nhu caàu môû roäng saûn xuaát kinh doanh; ¾ Vôùi khaû naêng huy ñoäng voán cao neân coâng ty coù theå kinh doanh trong caùc lónh vöïc ñoøi hoûi voán lôùn, ruûi ro cao vaø hoaït ñoäng cuûa coâng ty cuõng mang tính xaõ hoäi raát cao. Do ñoù, vieäc thaønh laäp, toå chöùc vaø quaûn lyù cuûa CTCP cuõng phöùc taïp hôn hình thöùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø ñöôïc qui ñònh raát chaët cheõ trong luaät phaùp cuûa caùc quoác gia. ¾ 1.4.3.Nhöõng öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm cuûa CTCP Trang 29 1.4.3.1.Öu ñieåm: CTCP coù caùc öu ñieåm sau: ¾ Taïo ra haønh lang an toaøn cho caùc coå ñoâng vì khi coâng ty laøm aên thua loã, bò phaù saûn thì hoï chæ chòu traùch nhieäm trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo coâng ty; ¾ Nhôø coù voán lôùn, quy moâ kinh doanh ñöôïc môû roäng neân caùc CTCP thöôøng thu ñöôïc nhieàu lôïi nhuaän. Do ñoù, lôïi töùc coå phaàn cuûa caùc coå ñoâng thöôøng cao hôn soá thu nhaäp töø caùc khoaûn ñaàu tö khaùc ñem laïi; ¾ Vieäc mua baùn, chuyeån nhöôïng quyeàn sôû höõu coå phaàn ñöôïc deã daøng, thuaän tieän, do ñoù taïo khaû naêng thanh khoaûn cao cho caùc khoaûn ñaàu tö vaøo CTCP; ¾ Coâng taùc quaûn lyù coâng ty coù hieäu quaû hôn vì ñöôïc caùc coå ñoâng uûy nhieäm cho nhöõng nhaø chuyeân moân gioûi laøm ngheà quaûn lyù thueâ; ¾ CTCP ñöôïc quyeàn phaùt haønh coå phieáu môùi hay traùi phieáu coâng ty neân noù coù khaû naêng linh hoaït trong vieäc huy ñoäng voán phuïc vuï cho nhu caàu môû roäng saûn xuaát kinh doanh. ¾ 1.4.3.2.Nhöôïc ñieåm: ¾ Chi phí toå chöùc CTCP khaù toán keùm, bao goàm chi phí thuû tuïc thaønh laäp coâng ty, leä phí giaáy tôø, chi phí phaùt haønh coå phieáu,…; ¾ Caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng cuûa CTCP khaù chaët cheõ, coâng ty coù nghóa vuï baùo caùo thöôøng xuyeân veà hoaït ñoäng cuûa mình vôùi cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn; ¾ Khoâng giöõ ñöôïc bí maät kinh doanh, bí maät taøi chính vì phaûi baùo caùo vaø xin yù kieán tröôùc ñaïi hoäi coå ñoâng; ¾ Thieáu söï quan taâm vaø ñoäng löïc caù nhaân vì khi coâng ty thu ñöôïc lôïi nhuaän nhieàu hay ít thì moïi ngöôøi moïi ñeàu höôûng chung, khi bò thua loã thì moïi ngöôøi cuøng chòu, khoâng phaûi traùch nhieäm cuûa rieâng ai; ¾ Coâng ty khoù thay ñoåi phöông höôùng, muïc tieâu kinh doanh vì phaûi caên cöù vaøo ñieàu leä ban ñaàu, phaûi coù quyeát ñònh cuûa ñaïi hoäi coå ñoâng, phaûi xin cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn cho söûa ñoåi ñieàu leä,… ¾ 1.4.4.Vai troø cuûa CTCP trong neàn kinh teá thò tröôøng Trang 30 ÔÛ caùc nöôùc tö baûn chuû nghóa, CTCP laø moät moâ hình toå chöùc kinh doanh phoå bieán nhaát. CTCP theå hieän söï lieân keát cuøng toàn taïi giöõa nhieàu chuû theå kinh teá trong xaõ hoäi. Noù laø keát quaû cuûa quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh. Hình thöùc CTCP ñaõ thuùc ñaåy löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån maïnh meõ. Töø khi hình thöùc CTCP ra ñôøi (cuoái theá kyû 19), neàn kinh teá tö baûn phaùt trieån nhanh nhö vuõ baõo. Trong ñieàu kieän hieän nay, chaéc chaén hình thöùc CTCP seõ coøn tieáp tuïc toàn taïi vaø ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo quaù trình phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. ÔÛ Vieät Nam, phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn laø moät chuû tröông ñuùng ñaén vaø böôùc ñaàu mang laïi nhöõng keát quaû khaû quan. Chuùng ta ñang töøng böôùc bieán ñoåi neàn kinh teá quoác doanh bao caáp naëng neà thaønh neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn naêng ñoäng, coù hieäu quaû. Vieäc chuyeån ñoåi caùc DN Nhaø nöôùc thaønh CTCP seõ goùp phaàn laøm goïn nheï kinh teá Nhaø nöôùc, phaùt trieån kinh teá taäp theå vaø caù theå. Chuùng ta ñang thöïc hieän ñieàu chænh laïi cô caáu neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa; kinh teá Nhaø nöôùc chæ naém nhöõng ngaønh then choát coù yù nghóa chuû ñaïo. Ñeå ñaït ñöôïc moät cô caáu kinh teá toái öu ñoøi hoûi phaûi traûi qua moät thôøi gian töông ñoái daøi. Trong quaù trình ñoù, vieäc phaùt trieån hình thöùc CTCP laø moät yeâu caàu taát yeáu khaùch quan. Hình thöùc CTCP seõ goùp phaàn ñaåy maïnh quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc; taêng cöôøng hieäu löïc quaûn lyù vaø hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh; laøm cho quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi löïc löôïng saûn xuaát trong thôøi kyø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi. 1.5.Kinh nghieäm veà chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP taïi Trung Quoác Hình thöùc CTCP CVÑTNN ñöôïc aùp duïng taïi Trung Quoác töø ñaàu naêm 1995 döôùi cô sôû phaùp lyù laø moät Nghò ñònh nhö Vieät Nam. Phaïm vi aùp duïng ñöôïc qui ñònh roäng hôn bao goàm caû DN nhaø nöôùc, CTCP trong nöôùc baùn coå phaàn cho nhaø ÑTNN vaø chuyeån ñoåi moät soá DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng döôùi hình thöùc CTCP. Theo qui ñònh, nhaø ÑTNN trong CTCP CVÑTNN phaûi sôû höõu ít nhaát 25% voán coå phaàn nhaèm ñaûm baûo duy trì hình thöùc DNCVÑTNN cuøng vôùi caùc öu ñaõi ñöôïc caáp cho ñoái töôïng naøy. Vieäc chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa coå ñoâng saùng laäp chæ ñöôïc thhöïc hieän sau thôøi haïn ba naêm keå töø thôøi ñieåm chuyeån sang hình thöùc CTCP. Caùc DNCVÑTNN muoán chuyeån ñoåi sang hình thöùc CTCP phaûi coù laõi lieân tuïc ba naêm tröôùc naêm chuyeån ñoåi vaø phaûi coù voán ñieàu leä toái thieåu laø 30 trieäu nhaân daân Trang 31 Luùc ñaàu, caùc CTCP CVÑTNN cuõng chæ ñöôïc pheùp phaùt haønh coå phieáu baèøng ngoaïi teä (goïi laø coå phieáu loaïi B). Vieäc chuyeån ñoåi töø coå phieáu baèng ngoaïi teä sang coå phieáu noäi teä (goïi laø coå phieáu loaïi A) ñöôïc qui ñònh raát chaët cheõ vaø khaét khe nhaèm haïn cheá chuyeån ñoåi. Caùc DN nhaø nöôùc, CTCP trong nöôùc muoán chuyeån ñoåi sang CTCP CVÑTNN thì nhaø ÑTNN phaûi sôû höõu ít nhaát 25% toång soá voán coå phaàn cuûa coâng ty döôùi hình thöùc coå phieáu baèng ngoaïi teä. CTCP CVÑTNN baét ñaàu ñöôïc nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Trung Quoác töø thaùng 10/2001. Sau khi nieâm yeát, nhaø ÑTNN chæ phaûi naém giöõ toái thieåu laø 10% voán coå phaàn vaø khoâng haïn cheá möùc toái ña. Maëc duø hình thöùc CTCP CVÑTNN ñaõ coù töø laâu taïi Trung Quoác nhöng haønh lang phaùp lyù cho hình thöùc naøy thaät söï vaãn chöa ñaày ñuû vaø roõ raøng. Caùc qui ñònh veà CTCP CVÑTNN hieän nay vaãn naèm ôû Nghò ñònh, coù tham chieáu ñeán caùc qui ñònh cuûa Luaät ÑTNN vaø caùc qui ñònh cuûa Luaät Coâng ty nhöng caû hai heä thoáng naøy vaãn chöa coù moät söï thoáng nhaát vôùi nhau. Trong luaät Coâng ty khoâng coù qui ñònh cuï theå laø cho pheùp hoaëc caám nhaø ÑTNN thaønh laäp CTCP hay khoâng. Thöïc teá, nhaø ÑTNN vaãn coù theå choïn löïa moät trong hai boä luaät ñeå laøm khung aùp duïng khi ñaàu tö taïi Trung Quoác. Hieän nay, Trung Quoác ñang xem xeùt ñeå ñi ñeán thoáng nhaát caùc qui ñònh naøy khi thöïc hieän caùc cam keát ñeå trôû thaønh thaønh vieân cuûa Toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO). Trang 32 Chöông 2 - THÖÏC TRAÏNG ÑTTTNN VAØ TÌNH HÌNH CHUYEÅN ÑOÅI DNCVÑTNN SANG HOAÏT ÑOÄNG THEO HÌNH THÖÙC CTCP ÔÛ VIEÄT NAM TRONG THÔØI GIAN QUA 2.1. Khaùi quaùt tình hình ÑTTTNN ôû Vieät Nam trong nhöõng naêm qua 2.1.1. Giai ñoaïn tröôùc naêm 1997 Coù theå noùi, ñaây laø giai ñoaïn ñaàu thöïc hieän Luaät ÑTNN (1988 – 1996). Sau giai ñoaïn mang tính thöû nghieäm töø naêm 1987 – 1990, tình hình ÑTTTNN ñaõ phaùt trieån nhanh choùng trong giai ñoaïn töø naêm 1991 – 1996. Vôùi moät thò tröôøng môùi meû cuøng vôùi söùc haáp daãn cuûa moät ñaát nöôùc 70 trieäu daân vaø nhieàu yeáu toá thuaän lôïi khaùc, Vieät Nam ñaõ thu huùt ñöôïc moät löôïng voán ñaùng keå laø 28,4 tyû USD. Trong thôøi gian naøy, soá döï aùn, voán ñaêng kyù, voán thöïc hieän vaø qui moâ bình quaân cuûa döï aùn taêng leân lieân tuïc. Ñieàu naøy, ôû möùc ñoä naøo ñoù ñaõ gaây ra nhöõng ngoä nhaän veà lôïi theá cuûa ñaát nöôùc vaø veà tieàm naêng cuûa doøng voán ÑTTTNN treân theá giôùi. Giai ñoaïn töø naêm 1997 ñeán naêm 2000 Ñaây laø giai ñoaïn maø theo moät soá nhaø nghieân cöùu ñöôïc goïi laø “söï thoaùi traøo” cuûa ÑTTTNN. Maëc duø khuûng hoaûng taøi chính – tieàn teä Chaâu AÙ noå ra trong naêm 1997 nhöng Vieät Nam vaãn thu huùt ñöôïc 3,137 tyû USD voán thöïc hieän. Ñaây laø moät con soá kyû luïc trong suoát thôøi kyø töø 1988 ñeán nay. Qua ñoù cho thaáy, Vieät Nam khoâng chòu taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa cuoäc khuûng hoaûng nhö caùc nöôùc laùng gieàng Thaùi Lan hay Indonesia. Tuy nhieân ñaõ xuaát hieän nhöõng daáu hieäu cho thaáy nguy cô suït giaûm ÑTTTNN trong caùc naêm tôùi. Thöïc teá töø naêm 1998 – 2000 ñaõ chöùng minh caùc nguy cô ñoù trôû thaønh hieän thöïc vôùi löôïng voán giaûm trung bình moãi naêm 24%, vaø nguyeân nhaân khoâng chæ xuaát phaùt töø dö aâm cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính – tieàn teä khu vöïc maø coøn do moät soá haïn cheá veà moâi tröôøng ñaàu tö. 2.1.2. Giai ñoaïn töø naêm 2000 ñeán nay Ñaây laø giai ñoaïn böôùc ñaàu chöùng kieán söï phuïc hoài cuûa doøng voán ÑTTTNN vaøo Vieät Nam maëc duø tình hình ÑTTTNN treân theá giôùi vaø ñaëc bieät laø qui moâ doøng voán ÑTTTNN ñoå vaøo caùc nöôùc ASEAN vaãn tieáp tuïc suy giaûm. Ñieàu ñoù chöùng toû moâi tröôøng ÑTTTNN cuûa Vieät Nam böôùc ñaàu ñaõ ñöôïc caûi thieän sau haøng loaït caùc bieän phaùp tích cöïc maø Chính phuû Vieät Nam ñaõ thöïc thi nhaèm taïo thuaän lôïi toái ña cho caùc nhaø ñaàu tö. Keát quaû laø naêm 2001 coù 462 döï aùn môùi ñöôïc caáp pheùp vaø 210 döï aùn xin ñieàu chænh taêng voán, ñöa toång soá voán ñaàu tö môùi leân 3,045 tyû USD. Trang 33 Chæ tính rieâng trong 8 thaùng ñaàu naêm 2004, caû nöôùc coù 450 döï aùn ÑTTTNN ñöôïc caáp pheùp, vôùi toång voán ñaêng kyù leân 1,2 tyû USD, taêng 21% so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, voán ñaêng kyù bình quaân cuûa moät döï aùn laø 2,8 trieäu USD. Ngaønh coâng nghieäp vaø xaây döïng coù 316 döï aùn (chieám 70%) vôùi soá voán ñaêng kyù hôn 730 trieäu USD (chieám 60%). Tieáp ñeán laø caùc ngaønh noâng, laâm ngghieäp (vôùi soá voán ñaêng kyù laø 256 trieäu USD), ngaønh dòch vuï (vôùi soá voán ñaêng kyù laø 254 trieäu USD). Cuõng trong 8 thaùng qua, ñaõ coù 267 döï aùn ñaêng kyù taêng voán vôùi soá voán taêng theâm laø 1,1 tyû USD. 2.2. Tình hình ÑTTTNN taïi Vieät Nam thoâng qua moät soá tieâu thöùc cuï theå 2.2.1. Theo Quoác gia ñaàu tö Tính ñeán ngaøy 25 thaùng 8 naêm 2004, ñaõ coù 66 Quoác gia vaø vuøng laõnh thoå (chuû yeáu ñeán töø Chaâu AÙ) ñaàu tö vaøo Vieät Nam, trong ñoù coù 12 Quoác gia vaø vuøng laõnh thoå coù voán ñaêng kyù töø 1 tyû USD trôû leân. Baûng 1 - Các quốc gia và lãnh thoå đầu tư vào Việt Nam tính đến ngày 25 tháng 8 năm 2004 (chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc) STT Quốc gia và vùng lãnh thổ Số dự án hiệu lực Tổng số VĐT (triệu USD) Tỷ trọng 1 Singapore 318 7.914 17,93% 2 Đài Loan 1.199 7.004 15,87% 3 Nhật Bản 463 4.909 11,12% 4 Hàn Quốc 787 4.525 10,25% 5 Hồng Kông 311 3.060 6,93% 6 B.V. Islands 202 2.282 5,17% 7 Phaùp 139 2.139 4,85% 8 Hà Lan 52 1.786 4,05% 9 Thái Lan 116 1.381 3,13% 10 Malaysia 157 1.250 2,83% 11 Hoa Kỳ 204 1.243 2,82% 12 Vương quốc Anh 57 1.198 2,71% 13 Các nước, quốc gia khác 4.005 5.443 12,34% Tổng cộng 4.850 44.134 100.00% Nguoàn : Cuïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö. 2.2.2. Theo ngaønh ngheà Phaàn lôùn voán ÑTTTNN ñöôïc ñaàu tö vaøo lónh vöïc saûn xuaát vaät chaát, ñaëc bieät laø saûn xuaát coâng nghieäp. Theo soá lieäu tính ñeán ngaøy 25/8/2004, coù tôùi 67% soá döï aùn ñöôïc caáp giaáy pheùp thuoäc ngaønh saûn xuaát coâng nghieäp, xaây döïng vôùi soá voán ñaêng Trang 34 kyù laø 25,464 tyû USD chieám 57,7% toång soá voán ñaêng kyù. Trong ñoù ngaønh cheá bieán thöïc phaåm, hoùa myõ phaåm, ñieän töû vaø may maëc laø caùc ngaønh coù soá döï aùn voán ÑTTTNN nhieàu nhaát. Ñieàu naøy taïo söï phong phuù treân thò tröôøng haøng hoùa tieâu duøng cuûa nöôùc ta vôùi caùc nhaõn hieäu noåi tieáng cuûa theá giôùi. Ngaønh noâng nghieäp vaø thuûy saûn cuõng toû ra coù söï haáp daãn ñoái vôùi nhaø ÑTNN. voán ñaêng kyù vaøo hai ngaønh naøy chieám 7,32% treân toång soá voán ñaêng kyù nhöng soá döï aùn ñöôïc caáp pheùp laïi leân ñeán khoaûng 13,61%. Moät soá ngaønh trong khu vöïc dòch vuï, nhaát laø caùc ngaønh nhö giao thoâng vaän taûi, taøi chính ngaân haøng, xaây döïng caên hoä cho thueâ … laø nhöõng ngaønh thu huùt voán ÑTTTNN chuû yeáu. Ñaàu tö vaøo khu vöïc dòch vuï chieám khoaûng 19,30 % soá döï aùn vôùi khoaûng 35% toång soá voán ñaêng kyù. Caùc soá lieäu veà thu huùt voán ÑTTTNN trong 8 thaùng ñaàu naêm 2004 cuõng cho thaáy xu höôùng naøy. Trong 450 döï aùn ñöôïc caáp pheùp thì coù 316 döï aùn (chieám 70%) ñaàu tö vaøo khu vöïc coâng nghieäp vôùi voán ñaêng kyù ñaït 735 trieäu USD (chieám 59% toång soá voán ñaêng kyù). Ngaønh noâng - laâm nghieäp vaø thuûy saûn coù 58 döï aùn vôùi voán ñaêng kyù ñaït 257 trieäu USD. Ngoaøi ra, khu vöïc dòch vuï coù 76 döï aùn, voán ñaêng kyù ñaït 254 trieäu USD. Nhìn chung trong suoát giai ñoaïn 1988 ñeán nay, vieäc ñaàu tö vaøo caùc ngaønh saûn xuaát vaät chaát (ñaëc bieät laø saûn xuaát coâng nghieäp) cho thaáy coâng ngheä aùp duïng trong saûn xuaát cuûa caùc DNCVÑTNN töông ñoái ôû möùc cao hôn so vôùi DN trong nöôùc. Caù bieät, moät soá ngaønh laép raùp xe maùy, oâ toâ, ñoà ñieän töû gia duïng … coù möùc coâng ngheä khaù hieän ñaïi ôû taàm theá giôùi. Chính vì theá, khu vöïc coù VÑTNN ñaõ goùp phaàn ñaùng keå vaøo vieäc chuyeån dòch cô caáu kinh teá ñaát nöôùc theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Trang 35 Baûng 2 - Phaân boå voán ÑTTTNN theo ngaønh kinh teá tính ñeán ngaøy 25 thaùng 8 naêm 2004 (chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc) Toång voán ñaàu tö Voán phaùp ñònh Voán thöïc hieän STT Chuyeân ngaønh Soá döï aùn Trieäu USD % Trieäu USD % Trieäu USD % Coâng nghieäp 3.254 25.464 57,70 11.172 57,00 17.690 68,36 CN daàu khí 26 1.887 4,28 1.380 7,04 4.422 17,09 CN naëng 1.379 10.317 23,38 4.163 21,24 6.357 24,57 CN nheï 1.334 6.781 15,36 3.056 15,59 2.954 11,41 CN thöïc phaåm 227 2.871 6,50 1.262 6,44 2.027 7,83 I Xaây döïng 288 3.608 8,18 1.311 6,69 1.930 7,46 Noâng, laâm nghieäp 660 3.233 7,32 1.431 7,30 1.645 6,36 Noâng - Laâm nghieäp 559 2.960 6,71 1.307 6,67 1.509 5,83 II Thuûy saûn 101 273 0,62 124 0,63 135 0,53 Dòch vuï 936 15.437 34,98 6.998 35,70 6.542 25,28 GTVT, Böu ñieän 136 2.622 5,94 2.052 10,47 1.060 4,10 Khaùch saïn - Du lòch 159 3.507 7,95 1.216 6,20 2.121 8,20 Taøi chính - Ngaân haøng 56 724 1,64 700 3,57 617 2,38 Vaên hoaù – Y teá – Giaùo duïc 165 649 1,47 287 1,46 287 1,11 XD haï taàng KCX-KCN 20 941 2,13 404 2,06 521 2,01 XD Khu ñoâ thò môùi 3 2.467 5,59 675 3,44 6 0,02 XD Vaên phoøng – Caên hoä 102 3.501 7,93 1.220 6,22 1.612 6,23 III Dòch vuï kh._.hò tröôøng phaùt trieån; ¾ Nhanh choùng ñöa coå phieáu cuûa caùc CTCP lôùn, hoaït ñoäng kinh doanh hieäu quaû (ví duï nhö : Vinamilk, Kinh Ñoâ, Sacombank, Baûo Minh,…) leân nieâm yeát ñeå taïo theâm haøng hoaù vaø naâng cao chaát löôïng cuûa haøng hoaù treân thò tröôøng chöùng khoaùn; ¾ Gaén vieäc coå phaàn hoaù vaø baùn coå phaàn laàn ñaàu ra coâng chuùng vôùi vieäc nieâm yeát coå phieáu treân thò tröôøng phi taäp trung; ¾ Ñaåy maïnh caùc bieän phaùp ñeå thu huùt nhaø ÑTNN trong ñoù nôùi loûng tyû leä sôû höõu coå phaàn cuûa caùc nhaø ÑTNN ôû moät soá ngaønh, lónh vöïc phuø hôïp laø böôùc ñi ñöôïc mong ñôïi nhaát; ¾ Trong moät chöøng möïc nhaát ñònh coù theå ñöôïc, Nhaø nöôùc caàn taêng cöôøng caùc öu ñaõi (chuû yeáu laø veà thueá) nhaèm khuyeán khích caùc coâng ty tham gia nieâm yeát. 3.4.4. Taêng cöôøng vai troø cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn Trang 73 Ñeå ñoùng goùp vaøo tieán trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP, caùc coâng ty chöùng khoaùn caàn ñaåy maïnh vaø môû roäng phaïm vi hoaït ñoäng cuûa caùc dòch vuï sau: ¾ Tö vaán xaây döïng phöông aùn chuyeån ñoåi : Caùc coâng ty chöùng khoaùn seõ tö vaán giuùp cho caùc DNCVÑTNN chuaån bò chuyeån ñoåi thöïc hieän saép xeáp laïi cô caáu taøi chính, xaùc ñònh giaù trò DN, xaây döïng cô caáu voán hoaït ñoäng vaø voán coå phaàn, xaây döïng ñieàu leä, laäp luaän chöùng kinh teá kyõ thuaät; ¾ Cung caáp dòch vuï phaùt haønh coå phieáu: Caùc coâng ty chöùng khoaùn coù theå nhaän laøm ñaïi lyù phaùt haønh hoaëc baûo laõnh phaùt haønh. Neáu caùc coâng ty chöùng khoaùn ñaõ cung caáp dòch vuï tö vaán xaây döïng phöông aùn coå phaàn hoùa, vieäc nhaän laøm ñaïi lyù phaùt haønh hoaëc baûo laõnh phaùt haønh seõ gaëp nhieàu thuaän lôïi. Thoâng qua dòch vuï naøy, caùc DN coù theå chuû ñoäng hoaïch ñònh nguoàn voán thu töø vieäc baùn coå phaàn, töø ñoù coù theå nhanh choùng oån ñònh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Ñaây laø hai dòch vuï gaén lieàn vôùi quaù trình chuyeån ñoåi cuûa caùc DN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Söï phaùt trieån cuûa caùc dòch vuï naøy cuõng seõ hoã trôï raát nhieàu cho caùc DNCVÑTNN trong quaù trình chuyeån ñoåi sang hình thöùc CTCP. 3.4.5. Phaùt trieån caùc loaïi hình quyõ ñaàu tö Quyõ ñaàu tö laø moät ñònh cheá taøi chính trung gian phi ngaân haøng taäp hôïp nhöõng nguoàn voán töø caùc toå chöùc, caù nhaân trong neàn kinh teá vaø duøng vaøo vieäc ñaàu tö. Noù laø moät daïng DN thuoäc loaïi hình CTCP, phaùt haønh vaø baùn coå phieáu ñeå huy ñoäng voán. Quyõ ñaàu tö söû duïng voán cuûa mình vaøo hoaït ñoäng ñaàu tö, bao goàm ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp. ¾ Ñaàu tö tröïc tieáp : laø vieäc caùc Quyõ ñaàu tö duøng voán cuûa mình ñeå thaâm nhaäp tröïc tieáp vaøo caùc coâng ty, caùc döï aùn baèng caùch goùp voán coå phaàn, mua coå phieáu phaùt haønh laàn ñaàu vôùi tö caùch laø caùc coå ñoâng saùng laäp. ¾ Ñaàu tö giaùn tieáp : laø vieäc Quyõ ñaàu tö duøng voán cuûa mình kinh doanh chöùng khoaùn. mua ñi baùn laïi caùc loaïi chöùng khoaùn nhaèm höôûng cheânh leäch giaù, coå töùc hay lôïi töùc traùi phieáu. ÔÛ caùc nöôùc phaùt trieån, caùc loaïi hình Quyõ ñaàu tö ñaõ coù töø laâu vaø laø moät loaïi hình ñaàu tö khaù phoå bieán. Caùc quyõ ñaàu tö thöôøng laø khaùch haøng lôùn treân thò tröôøng chöùng khoaùn vaø cung caáp moät khoái löôïng voán lôùn cho thò tröôøng. ÔÛ nöôùc ta hieän nay, chöa coù nhieàu caùc quyõ ñaàu tö trong nöôùc vaø do moâi tröôøng hoaït ñoäng khoâng thuaän lôïi neân moät soá quyõ ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam cuõng ñaõ ngöøng hoaït ñoäng tröôùc thôøi haïn. Vieäc thieáu caùc quyõ ñaàu tö ñaõ laøm Trang 74 thu heïp chieác caàu noái quan troïng giöõa nhöõng ngöôøi coù voán nhaøn roãi caàn ñaàu tö vaø caùc CTCP cuõng nhö caùc DNCVÑTNN thöïc hieän chuyeån ñoåi sang CTCP ñang caàn voán. Caùc coâng ty naøy caàn huy ñoäng voán cuûa coâng chuùng ñeå phuïc vuï cho quaù trình taùi thieát coâng ty, trong khi ñoù raát nhieàu ngöôøi coù voán nhaøn roãi laïi gaëp nhieàu baát lôïi khi mua coå phieáu cuûa caùc DN naøy (hoï khoâng coù ñuû trình ñoä nghieäp vuï hoaëc khoâng muoán boû nhieàu thôøi gian cho caùc khoaûn ñaàu tö ) neân hoï ñaønh phaûi göûi tieát kieäm vôùi möùc laõi suaát thaáp. Ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình chuyeån ñoåi, ñoàng thôøi giuùp cho caùc CTCP huy ñoäng voán deã daøng hôn, chuùng ta caàn thieát phaûi phaùt trieån caùc loaïi hình quyõ ñaàu tö trong nöôùc vaø taïo moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå thu huùt caùc quyõ ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi vaøo hoaït ñoäng. Tính ñeán thôøi ñieåm hieän nay, ñaõ coù tôùi 15 Quyõ ñaàu tö nöôùc ngoaøi töøng ñaàu tö vaøo Vieät Nam, trong soá ñoù coù nhöõng Quyõ coù qui moâ lôùn vaø hoaït ñoäng khaù maïnh nhö : Quyõ Vietnam Enterprise Investment Ltd (vôùi soá voán laø 60 trieäu USD), Quyõ IDG Ventures Vietnam (120 trieäu USD), Quyõ Beta Vietnam Fund (70 trieäu USD), Quyõ The Vietnam Fund Ltd (60 trieäu USD), Quyõ Vietnam Frontier Fund (60 trieäu USD),…Caùc Quyõ ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam khaù sôm, baét ñaàu töø naêm 1991 vaø nôû roä trong giai ñoaïn töø naêm 1994 ñeán 1997. Maëc duø sau ñoù caùc Quyõ ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ ruùt voán oà aït töø naêm 1998 do aûnh höôûng cuûa suy thoaùi kinh teá Chaâu AÙ nhöng baét ñaàu töø naêm 2001, hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa caùc Quyõ nöôùc ngoaøi gia taêng vôùi toác ñoä nhanh hôn caû giai ñoaïn tröôùc ñoù (töø naêm 1994 – 1997) vaø ñaït möùc cao nhaát vaøo naêm 2004. Söï ra ñôøi cuûa Quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn Vieät Nam (Quyõ ñaàu tö VF1) trong thaùng 5/2004 vöøa qua laø moät tín hieäu ñaùng möøng cho thò tröôøng chöùng khoaùn, caùc CTCP vaø caû caùc nhaø ñaàu tö. Hieän taïi, Quyõ ñaõ ñaàu tö 62,5 tyû ñoàng (chieám 21% giaù trò Quyõ) vaøo 10 CTCP ñang nieâm yeát vaø ñaàu tö 48 tyû ñoàng (chieám 16% giaù trò Quyõ) vaøo 8 CTCP chöa nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Ngoaøi ra, 25% giaù trò Quyõ cuõng ñaõ ñöôïc ñaàu tö vaøo vaøo traùi phieáu daøi haïn vaø 30% vaøo traùi phieáu ngaén haïn. Döï kieán ñaàu thaùng 11/2004, Quyõ VF1 seõ ñöôïc ñöa leân nieâm yeát taïi Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn TP HCM. Vôùi soá voán qui moâ 300 tyû ñoàng ñöôïc nieân yeát, Quyõ VF1 seõ naâng ñaùng keå qui moâ cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn hieän ñang môùi chæ coù 1.200 tyû ñoàng meänh giaù coå phaàn cuûa 25 coâng ty nieâm yeát. Söï tham gia cuûa caùc quyõ ñaàu tö khoâng nhöõng seõ taïo tính chuyeân nghieäp cao cho thò tröôøng chöùng khoaùn maø coøn giaùn tieáp goùp phaàn ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Trang 75 3.4.6. Khuyeán khích caùc coâng ty baûo hieåm tham gia vaøo quaù trình chuyeån ñoåi Baûo hieåm laø moät hình thöùc ñaëc bieät cuûa vieäc taïo laäp vaø phaân phoái caùc khoaûn döï tröõ baèng tieàn. Caùc coâng ty baûo hieåm taïo laäp quyõ baûo hieåm vaø söû duïng quyõ naøy theo muïc ñích xaùc ñònh. Nguoàn thu cuûa caùc quyõ baûo hieåm bao goàm caùc khoaûn phí baûo hieåm cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. Sau khi ñeå döï phoøng moät soá tieàn caàn thieát ñeå chi traû baûo hieåm thöôøng xuyeân, soá coøn laïi caùc coâng ty baûo hieåm coù theå göûi vaøo ngaân haøng laáy laõi, mua coå phieáu, traùi phieáu,… ÔÛ nöôùc ta trong thôøi gian qua, caùc coâng ty baûo hieåm chuû yeáu söû duïng tieàn nhaøn roãi ñem göûi ngaân haøng vaø mua traùi phieáu Chính phuû chöù chöa ñaåy maïnh ñaàu tö vaøo coå phieáu. Trong ñieàu kieän môùi hieän nay, Nhaø nöôùc caàn khuyeán khích caùc coâng ty baûo hieåm thaønh laäp caùc coâng ty chöùng khoaùn, caùc quyõ ñaàu tö ñeå tham gia vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn, tham gia vaøo quaù trình chuyeån ñoåi caùc DN noùi chung vaø DNCVÑTNN noùi rieâng sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Ñaây laø moät giaûi phaùp ñuùng ñaén, phuø hôïp vôùi yeâu caàu naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn voán thu töø baûo hieåm phí cuûa caùc coâng ty baûo hieåm. 3.4.7. Thaønh laäp coâng ty ñaàu tö taøi chính Nhaø nöôùc Coâng ty ñaàu tö taøi chính Nhaø nöôùc laø moät toå chöùc taøi chính ñaëc bieät do Nhaø nöôùc thaønh laäp, thöïc hieän chöùc naêng kinh doanh döôùi hình thöùc ñaàu tö voán vaøo caùc DN thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Chuû sôû höõu cuûa coâng ty laø Nhaø nöôùc, coâng ty chòu traùch nhieäm tröôùc Nhaø nöôùc veà vieäc baûo toaøn vaø phaùt trieån soá voán ñöôïc giao. Vieäc thaønh laäp coâng ty ñaàu tö taøi chính Nhaø nöôùc nhaèm hai muïc tieâu chính sau: ¾ Thöïc hieän ñaàu tö voán Nhaø nöôùc vaøo caùc DN laøm aên coù hieäu quaû thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá nhaèm thöïc hieän muïc tieâu phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi trong töøng vuøng, töøng khu vöïc kinh teá; ¾ Theå hieän söï quan taâm cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi moïi loaïi hình DN thoâng qua vieäc Nhaø nöôùc ñaàu tö voán, cuøng chia seõ ruûi ro vaø ñònh höôùng kinh doanh cho caùc DN cuøng phaùt trieån. Cuøng vôùi caùc quyõ ñaàu tö vaø caùc coâng ty baûo hieåm. söï ra ñôøi cuûa loaïi hình coâng ty ñaàu tö taøi chính nhaø nöôùc seõ goùp phaàn taêng cöôøng khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö vaøo caùc CTCP tham gia nieâm yeát, laøm cho hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn soâi ñoäng hôn, thu huùt söï quan taâm cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân thuoäc moïi thaønh Trang 76 phaàn kinh teá, qua ñoù cuõng goùp phaàn tích cöïc vaøo vieäc ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi sang hình thöùc CTCP cuûa caùc DNCVÑTNN. 3.5. Moät soá giaûi phaùp hoã trôï khaùc 3.5.1. Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn, phoå bieán chuû tröông, chính saùch veà chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP Coâng taùc tuyeân truyeàn caàn phaûi ñöôïc ñaåy maïnh nhaèm laøm cho caùc DNCVÑTNN vaø nhaø ÑTNN hieåu roõ hôn veà chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc cuõng nhö muïc ñích cuûa vieäc chuyeån DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Beân caïnh ñoù, coâng taùc tuyeân truyeàn cuõng goùp phaàn laøm cho caùc ñoái töôïng coù lieân quan an taâm vaø tin töôûng hôn veà chính saùch ñaûm baûo ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc sau khi hoaøn taát quaù trình chuyeån ñoåi. Veà bieän phaùp thöïc hieän coâng taùc naøy cuõng caàn ña daïng vaø thöôøng xuyeân hôn thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö baùo, ñaøi, …; thoâng qua caùc buoåi hoäi thaûo, gaëp maët giöõa caùc DN vaø cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc; thoâng qua caùc ñöôøng daây noùng giaûi ñaùp thaéc maéc, caùc boä phaän hoã trôï vaø tö vaán DN;… 3.5.2. Hoaøn thieän thuû tuïc, qui trình chuyeån ñoåi Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, qui trình chuyeån ñoåi hieän taïi raát phöùc taïp vaø phaûi traûi qua nhieàu caáp xeùt duyeät. Söï caån troïng trong giai ñoaïn thöïc hieän chuyeån ñoåi thí ñieåm vôùi khung phaùp lyù coøn nhieàu baát caäp laø caàn thieát. Song trong thöïc teá, Thuû töôùng Chính phuû khoâng theå naém heát ñöôïc caùc vaán ñeà mang tính söï vuï cuûa töøng hoà sô xin chuyeån ñoåi. Trong nhieàu tröôøng hôïp, söï pheâ duyeät cuoái cuøng cuûa Thuû töôùng chæ mang tính hình thöùc. Do ñoù ñeå coù theå ruùt ngaén thôøi gian pheâ chuaån, Thuû töôùng Chính phuû coù theå qui ñònh cuï theå hôn veà ñieàu kieän chuyeån ñoåi. Sau ñoù, uûy quyeàn cho Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö quyeát ñònh vaø töï chòu traùch nhieäm veà vieäc chuyeån ñoåi (sau khi laáy yù kieán töø caùc Boä, Ngaønh coù lieân quan) chöù khoâng caàn phaûi chôø yù kieán cuûa Thuû töôùng Chính phuû ñoái vôùi töøng hoà sô cuï theå. Moät soá ñieàu kieän ñeå xem xeùt nhö : ¾ Hình thöùc ñaàu tö; ¾ Ngaønh ngheà, lónh vöïc kinh doanh; ¾ Voán; ¾ Caùc ñieàu kieän veà taøi chính; Trang 77 ¾ Phöông aùn chuyeån ñoåi; ¾ Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò DN; ¾ Hình thöùc chuyeån ñoåi; ¾ Hoà sô ñeà nghò chuyeån ñoåi; ¾ …. Veà laâu daøi, khi hình thöùc CTCP CVÑTNN ñöôïc theå cheá hoaù baèng luaät thì vaán ñeà naøy seõ thuoäc veà thaåm quyeàn cuûa cô quan caáp giaáy pheùp ñaàu tö . 3.5.3. Tích cöïc hoã trôï DN trong quaù trình chuyeån ñoåi Trong giai ñoaïn hieän nay, khi maø khung phaùp lyù cho vieäc chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hình thöùc CTCP coøn thieáu ñoàng boä, chöa roõ raøng vaø coøn nhieàu baát caäp thì vaán ñeà hoã trôï cho DN trong quaù trình chuyeån ñoåi thaät söï laø caàn thieát. Noù seõ goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi. Moät soá coâng vieäc hoã trôï cuï theå nhö : ¾ Giaûi ñaùp caùc thaéc maéc cuûa DN lieân quan ñeán chuû tröông, chính saùch; höôùng daãn cuï theå caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán hoà sô, thuû tuïc vaø trình töï thöïc hieän chuyeån ñoåi; ¾ Hoã trôï vieäc xaùc ñònh giaù trò DN cuõng nhö laäp phöông aùn chuyeån ñoåi; ¾ Hoã trôï DN trong vieäc soaïn thaûo ñieàu leä CTCP; ¾ …. Moät soá phöông thöùc thöïc hieän coù theå aùp duïng nhö : ¾ Thoâng qua caùc buoåi hoäi thaûo, gaëp gôõ ñoái thoaïi giöõa DN vôùi ngöôøi coù thaåm quyeàn; ¾ Thieát laäp boä phaän tö vaán, hoã trôï DN chuyeân traùch veà coâng taùc chuyeån ñoåi; ¾ Thieát laäp ñöôøng daây noùng, website giaûi ñaùp thaéc maéc cuûa DN; ¾ …. 3.5.4. Naâng cao trình ñoä nhaän thöùc vaø chuyeân moân cuûa caùn boä haønh chính Nhaø nöôùc ¾ Quaùn trieät caùc quan ñieåm veà ÑTNN Trong quaù trình xöû lyù coâng vieäc haøng ngaøy, caùc caùn boä quaûn lyù haønh chaùnh nhaø nöôùc phaûi quaùn trieät saâu saéc caùc quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà ÑTNN. Cuï theå bao goàm : 9 Quan ñieåm veà khaùi nieäm DNCVÑTNN; Trang 78 9 Quan ñieåm veà vai troø, vò trí cuûa DNCVÑTNN; 9 Quan ñieåm veà taêng cöôøng thu huùt ÑTNN; 9 Quan ñieåm veà chính saùch quaûn lyù ÑTNN; 9 Quan ñieåm veà hình thöùc CTCP CVÑTNN; Coù nhö vaäy thì khi caùc qui ñònh phaùp lyù ñi vaøo thöïc tieãn cuoäc soáng môùi ñöôïc vaän duïng theo ñuùng tinh thaàn cuûa chuû tröông, chính saùch ñeà ra. ¾ Khoâng ngöøng naâng cao trình ñoä chuyeân moân cuûa caùn boä haønh chaùnh nhaø nöôùc Lónh vöïc ÑTNN laø moät lónh vöïc töông ñoái ña daïng vaø phöùc taïp, do ñoù coâng taùc thaåm ñònh, xeùt duyeät hoà sô chuyeån ñoåi cuûa caùc DNCVÑTNN cuõng seõ raát phöùc taïp vaø khoù khaên. Ñeå coù theå giaûi quyeát coâng vieäc ñöôïc nhanh choùng vaø chính xaùc, ñoøi hoûi phaûi coù moät ñoäi nguõ caùn boä coù trình ñoä chuyeân moân cao, am hieåu nhieàu lónh vöïc, coù khaû naêng ngoaïi ngöõ, tin hoïc,… Ñieàu ñoù ñoøi hoûi coâng taùc tuyeån choïn caùn boä thöïc hieän caùc coâng vieäc coù lieân quan ñeán quaù trình chuyeån ñoåi phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch nghieâm tuùc, ñuùng ngöôøi, ñuùng vieäc. Beân caïnh ñoù, coâng taùc ñaøo taïo caùn boä phaûi ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu vaø thöïc hieän moät caùch coù keá hoaïch, phaûi ñi vaøo chuyeân saâu chöù khoâng ñaøo taïo sô saøi, daøn traõi. 3.5.5. Tieáp tuïc caûi caùch thuû tuïc haønh chaùnh Naêm 2004, caûi caùch haønh chaùnh nhaø nöôùc tieáp tuïc ñöôïc xaùc ñònh laø giaûi phaùp ñoät phaù ñeå phaùt trieån vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Trong phaïm vi lieân quan ñeán ÑTTTNN vaø chuyeån ñoåi DNCVÑTNN. caûi caùch thuû tuïc haønh chaùnh caàn ñöôïc tieáp tuïc ñaåy maïnh theo caùc höôùng sau : ¾ Phaân caáp, uûy quyeàn maïnh meõ hôn nöõa trong tieán trình thaåm ñònh hoà sô chuyeån ñoåi; ¾ AÙp duïng qui cheá “moät cöûa” trong thuû tuïc noäp hoà sô chuyeån ñoåi; ¾ Ñaûm baûo thöïc hieän ñuùng thôøi gian ñeà ra theo qui ñònh ôû caùc khaâu, caùc caáp trong tieán trình xeùt duyeät, kieåm tra; ¾ Töøng böôùc caûi tieán qui trình thaåm ñònh, ruùt ngaén thôøi gian thaåm ñònh, chuyeån daàn moät soá noäi dung kieåm tra töø “tieàn kieåm” sang “haäu kieåm”; ¾ Caùc caùn boä chuyeân traùch phaûi thöïc hieän coâng vieäc vôùi tinh thaàn traùch nhieäm cao, traùnh tình traïng quan lieâu, nhuõng nhieãu, gaây phieàn haø cho DN. Trang 79 KEÁT LUAÄN Hình thöùc CTCP CVÑTNN laø moät yeâu caàu taát yeáu khaùch quan trong vieäc thöïc hieän chính saùch ña daïng hoaù hình thöùc ñaàu tö, thu huùt VÑTTTNN vaø goùp phaàn taïo theâm haøng hoaù cho thò tröôøng chöùng khoaùn. Moät trong nhöõng böôùc ñi ñöôïc nhieàu nöôùc, trong ñoù coù Vieät Nam löïa choïn laø tröôùc khi aùp duïng hình thöùc CTCP CVÑTNN moät caùch roäng raõi, cho pheùp caùc DNCVÑTNN ñang hoaït ñoäng chuyeån ñoåi sang hình thöùc CTCP. Sau moät thôøi gian thöïc hieän thí ñieåm, tieán haønh toång hôïp keát quaû, ruùt kinh nghieäm vaø hoaøn thieän caùc ñieàu kieän phaùp lyù caàn thieát ñeå aùp duïng hình thöùc CTCP CVÑTNN. Luaän vaên ñaõ phaân tích toång quaùt tình hình ÑTTTNN taïi Vieät Nam, neâu baät vai troø cuûa ÑTTTNN ñoái vôù söï phaùt trieån cuûa kinh teá Vieät Nam. Luaän vaên cuõng tìm hieåu tình hình thöïc hieän vieäc chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP ôû Vieät Nam trong thôøi gian qua, ñoàng thôøi ñöa ra moät soá khoù khaên, vöôùng maéc trong quaù trình chuyeån ñoåi. Ñieåm quan troïng vaø thieát thöïc nhaát cuûa Luaän vaên laø taùc giaû ñaõ ñöa ra moät soá giaûi phaùp ñeå ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Caùc giaûi phaùp ñoù laø : ¾ Loä trình chuyeån ñoåi neân baét ñaàu töø caùc DN 100% VNN, sau ñoù môû roäng daàn ra cho caùc DNLD maø nhaø ÑTNN naém tyû leä voán lôùn. Veà ngaønh ngheà kinh doanh neân öu tieân cho nhöõng ngaønh ngheà mang tính oån ñònh cao hoaëc nhöõng ngaønh taän duïng öu theá nöôùc ngoaøi trong quaûn lyù, ñieàu haønh. Veà laâu daøi, hình thöùc CTCP CVÑTNN phaûi ñöôïc aùp duïng chung cho caû caùc DN CVÑTNN môùi thaønh laäp. Khi ñoù hình thöùc CTCP seõ laø moät hình thöùc ñaàu tö maø nhaø ÑTNN löïa choïn coù theå löïa choïn ñeå laäp hoà sô xin giaáy pheùp ñaàu tö . ¾ Caùc DNCVÑTNN caàn ñaåy maïnh coâng taùc chuaån bò cho quaù trình chuyeån ñoåi. Quaù trình chuaån bò bao goàm moät soá coâng vieäc nhö : naém roõ caùc vaán ñeà cô baûn coù lieân quan ñeán vieäc chuyeån ñoåi, chuû ñoäng xöû lyù taøi chính tröôùc khi xaùc ñònh giaù trò DN, xaây döïng phöông aùn xaùc ñònh giaù trò DN, chuaån bò toát hoà sô chuyeån ñoåi,…. ¾ Hoaøn thieän khung phaùp luaät coù lieân quan. Cuï theå nhö: 9 Boå sung hình thöùc CTCP CVÑTNN trong Luaät ÑTNN, tieán tôùi thoáng nhaát luaät ñaàu tö trong nöôùc vaø ÑTNN, taïo moäi tröôøng phaùp lyù bình ñaúng giöõa caùc chuû theå kinh doanh trong neàn kinh teá; Trang 80 9 Tyû leä voán coå phaàn cuûa coå ñoâng saùng laäp nöôùc ngoaøi chæ neân khoáng cheá ôû möùc 20% sau khi chuyeån ñoåi vaø seõ baõi boû sau khi DN naøy ñaõ höôûng ñaày ñuû caùc öu ñaõi cuûa DNCVÑTNN theo giaáy pheùp ñaàu tö vaø öu ñaõi daønh cho CTCP CVÑTNN tham gia nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn (neáu coù); 9 Vaán ñeà chuyeån nhöôïng coå phaàn do coå ñoâng saùng laäp nöôùc ngoaøi naém giöõ phaûi ñöôïc qui ñònh cuï theå, roõ raøng hôn. Ngoaøi ra, cuõng caàn qui ñònh cuï theå ñieàu kieän, trình töï thuû tuïc vaø thaåm quyeàn giaûi quyeát trong vieäc söû duïng tieàn thu ñöôïc sau khi chuyeån nhöôïng; 9 Boå sung caùc phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò DN sao cho phuø hôïp vôùi töøng tröôøng hôïp cuï theå nhaèm xaùc ñònh hôïp lyù giaù trò cuûa DN taïi thôøi ñieåm ñònh giaù. Trong ñoù, caàn phaûi coù höôùng daãn cuï theå ñoái vôùi vieäc xaùc ñònh “lôïi theá kinhh doanh” vaø “giaù trò quyeàn söû duïng ñaát” khi tieán haønh xaùc ñònh giaù trò DN; 9 Thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa caùc CTCP CVÑTNN caàn phaûi ñöôïc keùo daøi töø 70 naêm ñeán 100 naêm. Ngoaøi ra, cuõng xem xeùt ñoái vôùi moät soá döï aùn trong moät soá ngaønh ngheà nhaát ñònh ñöôïc hoaït ñoäng voâ thôøi haïn; 9 Hoaøn thieän caùc qui ñònh coù lieân quan ñeán vieäc nieâm yeát coå phieáu cuûa caùc CTCP CVÑTNN treân thò tröôøng chöùng khoaùn. ¾ Taêng cöôøng toái ña vai troø cuûa caùc ñònh cheá taøi chính trung gian phuïc vuï cho quaù trình chuyeån ñoåi : 9 Ñaåy maïnh dòch vuï ngaân quyõ vaø dòch vuï taøi trôï voán cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø coâng ty taøi chính; 9 Hoaøn thieän khung phaùp lyù cho hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty mua baùn nôï; phaùt trieån theâm nhieàu loaïi hình cuûa coâng ty mua baùn nôï vaø höôùng hoaït ñoäng cuûa coâng ty mua baùn nôï nhaø nöôùc vaøo caùc ñoái töôïng khaùc nhau trong neàn kinh teá trong ñoù coù DNCVÑTNN; taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn. quaûng baù veà hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty mua baùn nôï; 9 Khoâng ngöøng cuûng coá vaø phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn thoâng qua vieäc ñöa theâm coå phieáu cuûa caùc coâng ty lôùn, laøm aên hieäu quaû vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn; nhanh choùng thaønh laäp thò tröôøng phi taäp trung; hoaøn thieän caùc qui ñònh phaùp luaät coù lieân quan ñeán chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn theo höôùng taïo ñieàu kieän ñeå thò tröôøng phaùt trieån; 9 Phaùt huy vai troø cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn, caùc Quyõ ñaàu tö vaø caùc coâng ty baûo hieåm nhaèm phuïc vuï toát cho quaù trình chuyeån ñoåi; Trang 81 9 Thaønh laäp coâng ty ñaàu tö taøi chính nhaø nöôùc ñeå goùp phaàn laøm cho thò tröôøng chöùng khoaùn soâi ñoäng hôn, thu huùt nhieàu hôn söï quan taâm cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn. ¾ Ngoaøi ra, chuùng ta cuõng caàn phaûi quan taâm ñeán moät soá giaûi phaùp hoã trôï khaùc nhö : 9 Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn, phoå bieán chuû tröông, chính saùch veà chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP; 9 Khoâng ngöøng hoaøn thieän qui trình vaø thuû tuïc chuyeån ñoåi; 9 Tích cöïc hoã trôï DN trong quaù trình chuyeån ñoåi; 9 Naâng cao trình ñoä nhaän thöùc vaø chuyeân moân cuûa caùn boä haønh chính nhaø nöôùc; 9 Tieáp tuïc caûi caùch thuû tuïc haønh chaùnh. Nhöõng giaûi phaùp neâu treân tuy ñaõ giaûi quyeát ñöôïc phaàn naøo caùc vaán ñeà cô baûn ñeå ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP nhöng chöa phaûi laø ñaày ñuû vaø hoaøn chænh. Caùc giaûi phaùp naøy coøn ñoøi hoûi söï phoái hôïp ñoàng boä giöõa caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn, ñoàng thôøi caàn phaûi coù nhöõng söûa ñoåi, boå sung caàn thieát trong heä thoáng phaùp luaät hieän haønh. Moät soá giaûi phaùp chæ döøng laïi ôû möùc trình baøy khaùi quaùt, chöa ñi saâu vaøo noäi dung chi tieát, cuï theå nhö : vaán ñeà söûa ñoåi, boå sung luaät DN aùp duïng chung cho moïi thaønh phaàn kinh teá, thoáng nhaát luaät ñaàu tö cho caû hoaït ñoäng ñaàu tö trong nöôùc vaø ÑTNN; veà phöông phaùp ñònh giaù DN; caùc qui ñònh khi nieâm yeát CTCP CVÑTNN treân thò tröôøng chöùng khoaùn; giaûi phaùp cuï theå cho caùc ñònh cheá taøi chính trung gian phaùt huy toái ña vai troø hoã trôï caùc DNCVÑTNN trong qua trình chuyeån ñoåi;…. Caùc vaán ñeà naøy seõ tieáp tuïc gôïi môû theâm nhieàu höôùng nghieân cöùu tieáp theo ñeå goùp phaàn hoaøn thieän caùc qui ñònh phaùp luaät coù lieân quan ñeán quaù trình chuyeån ñoåi DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP, tieán tôùi aùp duïng hình thöùc CTCP CVÑTNN taïi Vieät Nam. Trang 82 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO W X SAÙCH BAÙO VAØ TAÏP CHÍ 1. GS. TS. Nguyeãn Thanh Tuyeàn - chuû bieân (1993), “Lyù thuyeát taøi chính”, Tröôøng Ñaïi hoïc Taøi chính Keá toaùn TP HCM. 2. PGS. TS. Nguyeãn Thò Dieãm Chaâu - chuû bieân (1996), “Taøi chính doanh nghieäp”, NXB Giaùo duïc. 3. GS. TS. Nguyeãn Thanh Tuyeàn - chuû bieân (2000), “Thò tröôøng chöùng khoaùn”, NXB Thoáng keâ. 4. TS. Traàn Ngoïc Thô - chuû bieân (2003), “Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi”, NXB Thoáng keâ. 5. TS. Traàn Ngoïc Thô, TS. Nguyeãõn Ngoïc Ñònh vaø Taäp theå taùc giaû(1998), “Taøi chính quoác teá”, NXB Thoáng keâ. 6. Tröôøng ÑH Kinh teá Quoác daân (2002), “Giaùo trình quaûn trò döï aùn vaø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi”, NXB Thoáng keâ. 7. Tröôøng ÑH Kinh teá TP HCM (2000), “Taøi chính doanh nghieäp”, TP HCM. 8. TS. Ñaøo Leâ Minh - chuû bieân (2002), “Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn”, NXB Chính trò quoác gia. 9. Buøi Nguyeân Hoaøn (2001), “Thò tröôøng chöùng khoaùn vaø CTCP”, NXB Chính trò quoác gia. 10. TS. Voõ Trí Thaønh & Th.s Nguyeãn Thò Phöông Hoa (2002), “Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa ÑTTTNN ñeán taêng tröôûng kinh teá ngaønh Vieät Nam giai ñoaïn 1996 – 2001”, Taïp chí kinh teá phaùt trieån, soá 143. 11. TS. Nguyeãn Ngoïc Huøng (2001), “Vai troø cuûa caùc ñònh cheá taøi chính trong tieán trình coå phaàn hoùa DNNN”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 4. 12. Tieàn Haûi (2004), “Thí ñieåm thaønh laäp CTCP ÑTNN, taïi sao khoâng?”, Taïp chí Ñaàu tö Chöùng khoaùn, soá 232. 13. Thanh Höông (2004), “Xin giaûn thôøi gian ñaêng kyù chuyeån ñoåi DNCVÑTNN”, Taïp chí Ñaàu tö Chöùng khoaùn, soá 244. Trang 83 14. Taïp chí Phaùt trieån kinh teá. 15. Taïp chí Chöùng khoaùn Vieät Nam. 16. Taïp chí Ñaàu tö chöùng khoaùn. 17. Thôøi baùo Kinh teá Saøi Goøn. 18. Baùo Nhaân daân. 19. Caùc thoâng tin treân Website cuûa Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Boä Taøi chính, Boä Coâng nghieäp, UÛy ban Chöùng khoaùn Nhaø nöôùc, Ñaøi tieáng noùi Vieät Nam, Vieän Kinh teá TP HCM, Dieãn ñaøn Doanh nghieäp,. .. VAÊN KIEÄN CUÛA ÑAÛNG, CAÙC NGHÒ QUYEÁT, CHÆ THÒ CUÛA CHÍNH PHUÛ VAØ CAÙC VAÊN BAÛN PHAÙP LUAÄT 1. Vaên kieän Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam. 2. Luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc naêm 1998. 3. Luaät Doanh nghieäp naêm 1999. 4. Luaät ÑTNN taïi Vieät Nam naêm 1996 vaø Luaät söûa ñoåi boå sung naêm 2000. 5. Nghò ñònh soá 10/1998/NÑ-CP ngaøy 23 thaùng 1 naêm 1998 cuûa Chính phuû veà moät soá bieän phaùp khuyeán khích vaø ñaûm baûo ÑTTTNN taïi Vieät Nam. 6. Nghò ñònh 51/1999/NÑ-CP ngaøy 8 thaùng 7 naêm 1999 cuûa Chính phuû qui ñònh chi tieát thi haønh Luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc. 7. Nghò ñònh 24/2000/NÑ-CP ngaøy 31 thaùng 7 naêm 2000 cuûa Chính phuû qui ñònh chi tieát thi haønh Luaät ÑTNN taïi Vieät Nam. 8. Nghò ñònh 03/2000/NÑ-CP ngaøy 3 thaùng 2 naêm 2000 cuûa Chính phuû höôùng daãn thi haønh Luaät doanh nghieäp. 9. Nghò ñònh 64/2002/NÑ-CP ngaøy 19 thaùng 6 naêm 2002 cuûa Chính phuû veà vieäc chuyeån doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh CTCP. 10. Nghò ñònh 38/2003/NÑ-CP ngaøy 15 thaùng 4 naêm 2003 cuûa Chính phuû veà vieäc chuyeån ñoåi moät soá DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. Trang 84 11. Nghò ñònh 144/2003/NÑ-CP ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2003 cuûa Chính phuû veà chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn. 12. Thoâng tö soá 76/2002/TT-BTC ngaøy 09 thaùng 9 naêm 2002 cuûa Boä Taøi chính höôùng daãn nhöõng vaán ñeà veà taøi chính khi chuyeån Doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh CTCP. 13. Thoâng tö soá 79/2002/TT-BTC ngaøy 12 thaùng 9 naêm 2002 cuûa Boä Taøi chính höôùng daãn xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp khi chuyeån Doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh CTCP. 14. Thoâng tö lieân tòch ssoá 08/2003/TTLLT-BKH-BTC ngaøy 29 thaùng 12 naêm 2003 cuûa Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö vaø Boä Taøi chính höôùng daãn chi tieát thöïc hieän moät soá qui ñònh taïi Nghò ñònh 38/2003/NÑ-CP ngaøy 15 thaùng 4 naêm 2003 cuûa Chính phuû veà vieäc chuyeån ñoåi moät soá DNCVÑTNN sang hoaït ñoäng theo hình thöùc CTCP. 15. Nghò quyeát 09/2001/NQ-CP ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2001 cuûa Chính phuû veà taêng cöôøng thu huùt vaø naâng cao hieäu quaû ÑTTTNN thôøi kyø 2001 – 2005. 16. Nghò quyeát 03/2002/NQ-CP ngaøy 7 thaùng 3 naêm 2002 cuûa Chính phuû veà phieân hoïp thöôøng kyø cuûa Chính phuû thaùng 2 naêm 2002. 17. Nghò quyeát 02/2003/NQ-CP ngaøy 17 thaùng 1 naêm 2003 cuûa Chính phuû veà moät soá chuû tröông, giaûi phaùp chuû yeáu caàn taäp trung chæ ñaïo thöïc hieän nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi naêm 2003. 18. Chæ thò soá 11/1998/CT-TTg ngaøy 16 thaùng 3 naêm 1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc thöïc hieän Nghò ñònh soá 10/1998/NÑ-CP ngaøy 23 thaùng 1 naêm 1998 cuûa Chính phuû veà moät soá bieän phaùp khuyeán khích vaø ñaûm baûo ÑTTTNN taïi Vieät Nam. 19. Chæ thò soá 19/2001/CT-TTg ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2001 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc toå chöùc thöïc hieän Nghò quyeát 09/2001/NQ-CP ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2001 cuûa Chính phuû veà taêng cöôøng thu huùt vaø naâng cao hieäu quaû ÑTTTNN thôøi kyø 2001 – 2005. Coâng vaên soá 1045/CP-ÑMDN ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2002 cuûa Chính phuû veà vieäc ban haønh Nghò ñònh cuûa Chính phuû veà CTCP CVÑTNN. Trang 85 Phuï luïc - Danh saùch 6 DNCVÑTNN ñöôïc Chính phuû chaáp thuaän cho chuyeån ñoåi sang CTCP STT Teân Coâng ty Hình thöùc ñaàu tö Voán ñieàu leä Meänh giaù coå phaàn Ngaønh ngheà kinh doanh 1 Coâng ty coå phaàn höõu haïn daây vaø caùp ñieän TAYA Vieät Nam DN 100% VNN 165.205.300.000 VND 10.000 VND Saûn xuaát kinh doanh daây vaø caùp ñieän caùc loaïi, daây ñieän töø, daây caùp ñieän thoâng tin, daây ñoàng traàn xoaén vaø maùy bôm nöôùc. 2 Coâng ty TNHH Austnam DNLD 17.621.040.851 VND 10.000 VND Saûn xuaát kinh doanh taám lôïp kim loaïi vaø caùc saûn phaåm phuï kieän keát caáu maùi lôïp; thi coâng laép ñaët troïn goùi nhaø khung theùp tieàn cheá. 3 Coâng ty coâng nghieäp cheá bieán thöïc phaåm quoác teá DN 100% VNN 179.116.800.000 VND 15.712 VND Cheá bieán noâng saûn, thuûy saûn thaønh saûn phaåm ñoùng hoäp, saáy khoâ, öôùp ñoâng, muoái vaø ngaâm daám ñeå xuaát khaåu. 4 Coâng ty coå phaàn höõu haïn coâng nghieäp goám söù Taicera DN 100% VNN 170.745.940.000 VND 10.000 VND Saûn xuaát gaïch granit maøi boùng, gaïch men vaø caùc saûn phaåm goám söù; xaây döïng caùc coâng trình daân duïng vaø coâng nghieäp. 5 Coâng ty coâng nghieäp TNHH Tung Kuang DN 100% VNN 105.639.612.389 VND 10.000 VND Saûn xuaát caùc saûn phaåm nhoâm ôû daïng thanh nhoâm, oáng nhoâm, löôùi nhoâm vaø thöïc hieän caùc dòch vuï thieát keá, söûa chöõa, laép raùp caùc saûn phaåm baèng nhoâm. 6 Coâng ty lieân doanh quoác teá Hoaøng Gia DNLD 21.000.000 USD 1 USD Xaây döïng khaùch saïn tieâu chuaån 5 sao cuøng khu vui chôi giaûi trí, kinh doanh troø chôi coù thöôûng daønh cho ngöôøi nöôùc ngoaøi. ._.