Một số giải pháp cao chất lượng cho vay dự án đầu tư tại Sở giao dịch1 Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam

Môc lôc Lêi më ®Çu 3 Ch­¬ng 1 Lý luËn chung vÒ dù ¸n ®Çu t­ vµ cho vay dù ¸n 6 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t­ theo dù ¸n 6 2. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn 7 3. Dù ¸n ®Çu t­ 8 3.1 Kh¸i niÖm 8 3.2 Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t­ 9 3.2.1 Theo c¬ cÊu t¸i s¶n xuÊt 9 3.2.2 Theo lÜnh vùc ho¹t ®éng 10 3.2.3 Theo giai ®o¹n ho¹t ®éng 10 3.2.4 Theo thêi gian thùc hiÖn vµ ph¸t huy t¸c dông 11 3.2.5 Theo ph©n cÊp qu¶n lý 11 3.2.6 Theo nguån vèn 11 3.2.7 Theo vïng l·nh thæ 12 4. Cho vay dù ¸n ®Çu t­ 12 4.1 Dù ¸n ®Çu t­ xin vay 12 4.2 Quy tr×nh cho vay dù ¸n ®Èu t­ 12 4.3 Sù cÇn thiÕt cña viÖc cho vay dù ¸n ®Çu t­ 14 4.4 ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ xin vay 18 4.5 Hîp ®ång tÝn dông 20 5. Nguån vèn cho vay dù ¸n ®Çu t­ 22 6. ChÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ 23 6.1 Kh¸i niÖm 23 6.2 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cho vay 23 6.2.1 C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh 23 6.2.2 C¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng 26 7. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ 32 7.1 Nhãm nh©n tè thuéc ng©n hµng 33 7.1.1 Quy m«, c¬ cÊu, kú h¹n nguån vèn cña c¸c NHTM 33 7.1.2 N¨ng lùc cña ng©n hµng trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng 33 7.1.3 N¨ng lùc gi¸m s¸t vµ sö lý c¸c t×nh huèng cho vay cña ng©n hµng 34 7.1.4 ChÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng 35 7.1.6 C«ng nghÖ ng©n hµng 36 7.2 Nhãm nh©n tè thuéc kh¸ch hµng 36 7.2.1 Nhu cÇu ®Çu t­ 36 7.2.2 Kh¶ n¨ng cña kh¸ch hµng trong viÖc ®¸p øng yªu cÇu cña ng©n hµng 37 7.2.3 Kh¶ n¨ng cña kh¸ch hµng trong viÖc qu¶n lý sö dông vèn vay 39 7.3 Nhãm nh©n tè thuéc m«i tr­êng 40 7.3.1 m«i tr­¬ng tù nhiªn 40 7.3.2 M«i tr­êng kinh tÕ 40 7.3.3 M«i tr­êng chÝnh trÞ x· héi 41 7.3.4 M«i tr­êng ph¸p lý 41 7.3.5 Sù qu¶n lý cña nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng 41 Ch­¬ng 2. Thùc tr¹ng cho vay dù ¸n ®Çu t­ t¹i SGDI- BIDV 43 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ BIDV vµ SGDI 43 1.1 BIDV 43 1.2 Chøc n¨ng nhiÖm vô vµ m« h×nh tæ chøc 45 1.3 Së giao dÞch 1 46 2. Mét sè ho¹t ®éng chñ yÕu cña SGDI 51 2.1 Ho¹t ®éng huy ®éng vèn 53 2.2 Ho¹t ®éng tÝn dông 55 2.3 Ho¹t ®éng dÞch vô 57 3. Thùc tr¹ng cho vay dù ¸n t¹i Së 58 3.1 T×nh h×nh cho vay 58 3.1.1 NÒn kh¸ch hµng tiÒn vay 59 3.1.2 Doanh sè cho vay 62 3.1.3 T×nh h×nh thu nî 63 4. Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cho vay cña Së 63 5. §¸nh gi¸ chÊt l­îng cho vay dù ¸n 64 5.1 Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc 64 5.2 H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n 68 Ch­¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ 72 1. §Þnh h­íng chung vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña Së 72 1.1 §Þnh h­íng chung 72 1.1.1 T¨ng c­êng n¨ng lùc vÒ vèn ®Ó ®¸p õng nhu cÇu 73 1.1.2 N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông 74 1.1.3 B¶o l·nh 74 1.1.4 L·i suÊt 74 1.1.5 DÞch vô vµ c«ng nghÖ ng©n hµng 74 1.1.6 Biªn ph¸p tæ chøc ®iÒu hµnh 75 1.2 §Þnh h­íng cho vay dù ¸n 76 2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m nÇng cao chÊt l­îng cho vay dù ¸n 78 2.1 Thùc hiÖn viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông mét c¸ch hîp lý 79 2.2 N©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n 80 2.3 Chó träng ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n tr­íc khi cho vay 82 2.3.1 Xem xÐt c¸c chØ tiªu c¬ cÊu vèn cña doanh nghiÖp 82 2.3.2 Xem xÐt kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp 83 2.4 §a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc huy ®éng vèn trung, dµi h¹n 86 2.5 Tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông 86 2.6 Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin 89 2.7 N©ng cao vai trß c«ng t¸c thanh tra kiÓm so¸t 90 3 KiÕn nghÞ 91 KÕt kuËn 96 Tµi liÖu tham kh¶o 97 Lêi më ®Çu Thùc tÕ chøng minh r»ng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu nh»m ®­a ViÖt Nam tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, quan hÖ s¶n xuÊt hîp lý phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt ... lµm c¬ së ®Ó x©y dùng mét ®Êt n­íc d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. Thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã, nh÷ng n¨m qua, nhÊt lµ sau h¬n 10 n¨m “§æi míi” chóng ta ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh c«ng b­íc ®Çu. Tõ mét n­íc cã nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹c hËu, ph¶i nhËp khÈu l­¬ng thùc, ®· trë thµnh mét trong ba quèc gia xuÊt khÈu g¹o ®øng ®Çu thÕ giíi. Cïng víi ngµnh n«ng nghiÖp c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ c«ng nghiÖp, ngo¹i th­¬ng, du lÞch, ngo¹i giao ... còng ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh gãp phÇn ®­a ViÖt Nam tõ mét n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ chËm, tû lÖ l¹m ph¸t cao thµnh mét n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ vµ æn ®Þnh, tû lÖ l¹m ph¸t ë møc thÊp, ngµy cµng cã vÞ thÕ trong khu vùc vµ trªn tr­êng quèc tÕ. Tõ ®ã cho thÊy h­íng ®i vµ b­íc ®i cña chóng ta lµ ®óng ®¾n, t¹o thÕ vµ lùc míi cho mét thêi kú ph¸t triÓn cao h¬n. Xu h­íng quèc tÕ ho¸ cïng ®iÒu kiÖn cô thÓ riªng ®· t¹o cho ViÖt Nam nhiÒu c¬ héi tiÕp cËn tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ c¶ vÒ mÆt kü thuËt vµ qu¶n lý ... Tuy nhiªn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®­a ®Êt n­íc tiÕn lªn x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi th× vÉn cßn rÊt nhiÒu thö th¸ch cÇn ph¶i v­ît qua. Trong giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn CNH-H§H nhiÖm vô chñ yÕu ®­îc x¸c ®Þnh lµ tËp trung c¸c nguån lùc x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt, ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ tõ n«ng nghiÖp l¹c hËu sang nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i víi c¬ cÊu c«ng- n«ng nghiÖp, dÞch vô hîp lý, ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong n­íc theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. §Ó ®¸p øng cho nhu cÇu ®Çu t­ ®ã chñ yÕu vÉn ph¶i dùa vµo nguån vèn tÝn dông trung vµ dµi h¹n tõ hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i trong n­íc. Vai trß tÝn dông trung vµ dµi h¹n sÏ ®­îc ph¸t huy m¹nh mÏ trong thêi gian tíi khi mµ nguån vèn tù tÝch luü cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cßn qu¸ nhá bÐ, kh«ng thÓ ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®ßi hái khèi l­îng vèn lín. Nguån vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch rÊt h¹n hÑp, kh«ng thÓ ®Çu t­ dµn tr¶i cho nhiÒu lÜnh vùc mµ chñ yÕu chØ tËp trung x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ nh÷ng c«ng tr×nh c«ng nghiÖp lín. Nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­ kh¸ dåi dµo nh­ng viÖc huy ®éng chóng l¹i kh«ng dÔ dµng. Trong bèi c¶nh ®ã th× viÖc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i ph¸t huy hÕt vai trß vµ thÕ m¹nh cña m×nh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn, gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Lµ mét trong bèn hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i lín nhÊt cña c¶ n­íc, ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam lu«n tù x¸c ®Þnh cho m×nh nhiÖm vô ®ãng gãp vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn chung ®ã cña ®Êt n­íc, chÝnh v× vËy mµ trong thêi gian qua BIDV vµ Së giao dÞch 1 ®· cã nhiÒu nç lùc trong viÖc më réng ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung vµ tÝn dông chung dµi h¹n nãi riªng nh»m ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp qua ®ã gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu chung cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn nÕu nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan r»ng bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc ®· ®¹t ®­îc th× ho¹t ®éng tÝn dông chung dµi h¹n cña BIDV vµ SGD vÉn ch­a thùc sù t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng thùc sù cña m×nh. Trong khi rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®ang thùc sù thiÕu vµ cÇn vèn th× b¶n th©n SGD l¹i ®ang thõa vèn kh«ng thÓ gi¶i ng©n ®Æc biÖt lµ ngo¹i tÖ. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã em chän ®Ò tµi “ Mét sè gi¶i ph¸p cao chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ t¹i Së giao dÞch1 ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam”. Bè côc ®Ò tµi gåm ba ch­¬ng: * Ch­¬ng 1. Lý luËn chung vÒ dù ¸n ®Çu t­ vµ cho vay dù ¸n ®Çu t­. * Ch­¬ng 2. Thùc tr¹ng cho vay dù ¸n ®µu t­ t¹i SGD1 Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam. * Ch­¬ng 3. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n ®Çu t­ t¹i SGD1. Do kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn nh÷ng khÝa c¹nh mµ ®Ò tµi ®Ò cËp tíi trong chuyªn ®Ò kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Víi tinh thÇn thùc sù cÇu thÞ, em mong r»ng sÏ nhËn ®­îc nh÷ng gãp ý, chØ b¶o cña c¸c thÇy c«, anh chÞ ®ang c«ng t¸c trong ngµnh ng©n hµng ®Ó em cã thÓ n©ng cao tr×nh ®é lý luËn còng nh­ nhËn thøc cña m×nh. Cuèi cïng, em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi TS. TrÇn ThÞ Hµ ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn em trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi, cïng c¸c anh chÞ c¸n bé Phßng tÝn dông1 së giao dÞch BIDV ®· tËn t×nh gióp ®ì trong thêi gian thùc tËp t¹i ®©y. Hµ Néi, ngµy 21 th¸ng 4 n¨m 2003. ch­¬ng1: lý luËn chung vÒ dù ¸n ®Çu t­ vµ cho vay dù ¸n ®Çu t­. 1. Sự cần thiết phải tiến hành các hoạt động đầu tư theo dự án Hoạt động đầu tư (gọi tắt là đầu tư) là quá trình sử dụng các nguồn lực về tài chính, lao động, tài nguyên thiên nhiên và các tài sản vật chất khác nhằm trực tiếp hoặc gián tiếp tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng các cơ sở vật chất kỹ thuật của nền kinh tế nói chung, của địa phương, của ngành, của các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ, các cơ quan quản lý nhà nước và xã hội nói riêng. Hoạt động đầu tư trực tiếp tái sản xuất cơ sở vật chất kỹ thuật nói trên được gọi là đầu tư phát triển. Đó là một quá trình có thời gian kéo dài trong nhiều năm với số lượng các nguồn lực được huy động cho từng công cuộc đầu tư khá lớn và nằm khê đọng trong suốt quá trình thực hiện đầu tư. Các thành quả của loại đầu tư này cần và có thể được sử dụng trong nhiều năm đủ để các lợi ích thu được tương ứng và lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra. Chỉ có như vậy công cuộc đầu tư mới được coi là có hiệu quả. Nhiều thành quả của đầu tư có giá trị sử dụng rất lâu,hàng trăm năm, hàng nghìn năm như các công trình kiến trúc cổ ở nhiều nước trên thế giới. Khi các thành quả của đầu tư là các công trình xây dựng hoặc cấu trúc hạ tầng như nhà máy, hầm mỏ, các công trình thuỷ điện, các công trình thuỷ lợi, đường xá, cầu cống, bến cảng...thì các thành quả này sẽ tiến hành hoạt động của mình ngay tại nơi chúng được tạo ra. Do đó, sự phát huy tác dụng của chúng chịu nhiều ảnh hưởng của các điều kiện kinh tế, tự nhiên, xã hội nơi đây. Để đảm bảo cho mọi công cuộc đầu tư phát triển được tiến hành thuận lợi, đạt mục tiêu mong muốn, đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao thì trước khi bỏ vốn phải tiến hành và làm tốt công tác chuẩn bị. Có nghĩa là phải xem xét, tính toán toàn diện các khía cạnh kinh tế - kỹ thuật, điều kiện tự nhiên, môi trường xã hội, pháp lý...có liên quan đến quá trình đầu tư, đến sự phát huy tác dụng và hiệu quả đạt được của công cuộc đầu tư, phải dự đoán các yếu tố bất định (sẽ xảy ra trong suốt quá trình kể từ khi thực hiện đầu tư cho đến khi các thành quả của hoạt động đầu tư kết thúc sự phát huy tác dụng theo dự kiến trong dự án) có ảnh hưởng đến sự thành bại của công cuộc đầu tư. Mọi sự xem xét, tính toán và chuẩn bị này được thể hiện trong dự án đầu tư. thực chất của sự xem xét, tính toán và chuẩn bị này chính là lập dự án đầu tư. Có thể nói, dự án đầu tư được soạn thảo tốt là kim chỉ nam, là cơ sở vững chắc, tạo tiền đề cho công cuộc đầu tư đạt hiệu quả kinh tế - xã hội mong muốn. 2. §ặc điểm hoạt động đầu tư phát triển Đầu tư phát triển là hoạt động sử dụng các nguồn lực tài chính, nguồn lực vật chất, nguồn lực lao động và trí tuệ để xây dựng, sửa chữa nhà cửa và cấu trúc hạ tầng, mua sắm trang thiết bị và l¾p đặt chúng trên nền bệ, bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực, thực hiện chi phí thường xuyên gắn liền với sự hoạt động của các tài sản này nhằm duy trì tiềm lực hoạt động của các cơ sở đang tồn tại và tạo tiềm lực mới cho nền kinh tế - xã hội, tạo việc làm và nâng cao đời sống mọi thành viên trong xã hội. Hoạt động đầu tư phát triển có các đặc điểm khác biệt với các loại hình đầu tư khác là : Hoạt động đầu tư phát triển đòi hỏi một số vốn lớn và để nằm khê đọng trong suốt quá trình thực hiện đầu tư, đây là cái giá phải trả khá lớn của đầu tư phát triển. Thời gian để tiến hành một công cuộc đầu tư cho đến khi các thành quả của nó phát huy tác dụng thường đòi hỏi nhiều năm tháng với nhiều khả năng xảy ra biến động. Thời gian cần hoạt động để có thể thu hồi vốn đã bỏ ra đối với các cơ sử vật chất kỹ thuật phục vụ sản xuất kinh doanh thường đòi hỏi nhiều năm tháng và do đó không tránh khỏi sự tác động hai mặt tích cực và tiêu cực của các yếu tố không ổn định về tự nhiên, xã hội, chính trị, kinh tế... Các thành quả của hoạt động đầu tư phát triển có giá trị sử dụng lâu dài nhiều năm, có khi hàng trăm, hàng ngàn năm và thậm chí tồn tại vĩnh viễn như các công trình kiến trúc nổi tiếng thế giới ( Kim tự tháp cổ Ai Cập, Nhà thờ La Mã, Vạn Lý Trường Thành, Ăngco vát...). Điều này nói lên giá trị lớn lao của các thành quả đầu tư phát triển. Các thành quả của hoạt động đầu tư là các công trình xây dựng sẽ hoạt động ở ngay nơi mà nó được tạo dựng nên. Do đó các điều kiện địa hình tại đó có ảnh hưởng lớn đến quá trình thực hiện đầu tư và cũng như tác dụng sau này của các kết quả đầu tư. Mọi thành quả và hậu quả của quá trình thực hiện đầu tư chịu nhiều ảnh hưởng của các yếu tố không ổn định theo thời gian và điều kiện địa lý của không gian. 3. Dự án đầu tư 3.1. Khái niệm Tầm quan trọng của hoạt động đầu tư, đặc điểm và sự phức tạp về mặt kỹ thuật, hậu quả và hiệu quả tài chính, kinh tế - xã hội của hoạt động đầu tư đòi hỏi để tiến hành một công cuộc đầu tư phải có sự chuẩn bị cẩn thận và nghiêm túc. Sự chẩn bị này được thể hiện ở việc soạn thảo các dự án đầu tư. Có nghĩa là mọi công cuộc đầu tư phải được thực hiện theo dự án thì mới đạt hiệu quả mong muốn. Dự án đầu tư có thể được xem xét từ nhiều góc độ. Về mặt hình thức, dự án đầu tư là một tập hồ sơ tài liệu trình bày một cách chi tiết và có hệ thống cấc hoạt động và chi phí theo một kế hoạch để đạt được những kết quả và thực hiện được những mục tiêu nhất định trong tương lai. Trên góc độ quản lý, dự án đầu tư là một công cụ quản lý việc sử dụng vốn, vật tư, lao động để tạo ra các kết quả tài chính, kinh tế - xã hội trong một thời gian dài. Trên góc độ kế hoạch hoá, dự án đầu tư là một công cụ thể hiện kế hoạch chi tiết của một công cụ đầu tư sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế xã hội, làm tiền đề cho các quyết định đầu tư và tài trợ. Dự án đầu tư là một hoạt động kinh tế riêng biệt nhỏ nhất trong công tác kế hoạch hoá nền kinh tế nói chung. Xét về mặt nội dung, dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt động có liên quan đến nhau được kế hoạch hoá nhằm đạt các mục tiêu đã định bằng việc tạo ra các kết quả cụ thể trong một thời gian nhất định thông qua việc sử dụng các nguồn lực nhất định. 3.2. Phân loại dự án đầu tư. 3.2.1. Theo cơ cấu tái sản xuất. Dự án đầu tư được phân thành dự án ®ầu tư theo chiều rộng và dự án đầu tư theo chiều sâu. Trong đó đầu tư chiều rộng có vốn lớn để khê đọng lâu, thời gian thực hiện đầu tư và thời gian cần hoạt động để thu hồi đủ vốn lâu, tính chất kỹ thuật phức tạp, độ mạo hiểm cao. Còn đầu tư theo chiều sâu đòi hỏi khối lượng vốn ít hơn, thời gian thực hiện đầu tư không lâu và độ mạo hiểm ít hơn so với đầu tư theo chiều rộng. 3.2.2. Theo lĩnh vực hoạt động trong xã hội của dự án đầu tư Có thể chia thành dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, dự án đầu tư phát triển khoa học kỹ thuật, dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng ( kỹ thật và xã hội )...Hoạt động của các dự án đầu tư này có quan hệ tương hỗ lẫn nhau. Chẳng hạn các dự án đầu tư phát triển khoa học và cơ sở hạ tầng tạo điều kiện cho các dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao, đến lượt mình các dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh lại tạo tiềm lực cho các dự án đầu tư phát triển khoa học kỹ thuật, cơ sở hạ tầng và các dự án đầu tư khác. 3.2.3. Theo giai đoạn hoạt động của các dự án đầu tư trong quá trình tái sản xuất xã hội Có thể phân loại các dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh thành dự án đầu tư thương mại và dự án đầu tư sản xuất : Dự án đầu tư thương mại là loại dự án có thời gian thực hiện đầu tư và hoạt động của các kết quả đầu tư để thu hồi vốn đầu tư ngắn, tính chất bất định không cao lại dễ dự đoán với độ chính xác cao. Dự án đầu tư sản xuất là loại dự án có thời gian hoạt động dài hạn ( 5, 10, 20 năm hoặc lâu hơn ) vốn đầu tư lớn, thu hồi chậm, độ mạo hiểm cao, tính chất kỹ thật phức tạp, chịu tác động của nhiều yếu tố bất định trong tương lai không thể dự đoán hết cũng như dự đoán chính xác ( về nhu cầu, giá cả đầu vào và đầu ra, cơ chế chính sách, tốc độ phát triển khoa học kỹ thuật...). Trên thực tế người có tiền thích đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh thương mại. Tuy nhiên trên giác độ xã hội hoạt động của loại đầu tư này không tạo ra của cải vật chất cụ thể một cách trực tiếp, những giá trị tăng thêm do hoạt động của dự án đầu tư thương mại chỉ là sự phân phối lại thu nhập giữa các ngành, các địa phương, các tầng lớp dân cư trong xã hội. Do đó, trên giác độ điều tiết kinh tế vĩ mô, nhà nước cần thông qua các cơ chế chính sách của mình nhằm hướng dẫn, khuyến khích các nhà đầu tư không chỉ đầu tư vào lĩnh vực thương mại mà còn đầu tư cả vào lĩnh vực sản xuất, theo các định hướng và mục tiêu đã dự kiến trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 3.2.4. Theo thời gian thực hiện và phát huy tác dụng để thu hồi vốn Ta có thể chia các dự án đầu tư thành dự án đầu tư ngắn hạn (các dự án đầu tư thương mại) và dự án đầu tư dài hạn (các dự án đầu tư sản xuất, đầu tư phát triển khoa học kỹ thuật, xây dựng cơ sở hạ tầng...). 3.2.5. Theo phân cấp quản lý Điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng được ban hành theo nghị định 52/1999/NĐ-CP ngày 08/08/1999 của Thủ tướng Chính phủ phân chia các dự án thành 3 nhóm A, B, C tuỳ theo tính chất và quy mô của dự án. Trong đó nhóm A do thủ tướng Chính phủ quyết định; nhóm B và C do Bộ trưởng, thủ trưởng có quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh và thành phố trực thuộc TW quyết định. 3.2.6.Theo nguồn vốn Dựa vào nguồn vốn, dự án đầu tư được phân chia thành : Dự án đầu tư có vốn huy động trong nước (vốn tích luỹ của ngân sách, của doanh nghiệp, từ tiền tiết kiệm của dân cư...). Dự án đầu tư có vốn huy động từ nước ngoài (vốn đầu tư trực tiếp, viện trợ, đầu tư gián tiếp...). Việc phân loại này cho thấy tình hình huy động vốn từ mỗi nguồn và vai trò của mỗi nguồn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của từng ngành, từng địa phương và toàn bộ nền kinh tế. 3.2.7. Theo vùng lãnh thổ (theo tỉnh, theo vùng kinh tế) Cách phân loại này cho thấy tình hình đầu tư của từng vùng kinh tế, từng tỉnh và ảnh hưởng của đầu tư đối với tình hình phát triển kinh tế xã hội ở từng địa phương. Ngoài ra, trong thực tế để đáp ứng yêu cầu quản lý và nghiên cứu kinh tế, người ta còn phân chia dự án đầu tư theo quan hệ sở hữu, theo quy mô và nhiều tiêu thức khác. 4. Cho vay dự án đầu tư Cho vay dự án đầu tư là một dạng cho vay trung và dài hạn chủ yếu nhất của các ngân hàng thương mại. Đó là việc các ngân hàng thương mại hỗ trợ các khách hàng có đủ nguồn lực tài chính thực hiện các dự định đầu tư mà thời gian thu hôi vốn đầu tư vượt quá 12 tháng. 4.1. Dự án đầu tư xin vay Dự án đầu tư của khách hàng là một bộ phận quan trọng trong tổng thể các dự án đầu tư của nền kinh tế quốc dân. Quy mô của chúng có thể lớn hay nhỏ tuỳ thuộc vào mục tiêu đầu tư của chúng. Tuy nhiên, mỗi dự án đầu tư của khách hàng phải là một công trình nghiên cứu khoa học có mục tiêu cụ thể và có tính khả thi cao, đưa ra được những luận chứng kinh tế - kỹ thuật xác đáng, nêu lên một cách cụ thể lượng vốn đầu tư cần có, các nguồn tài chính bù đắp thích hợp, đề xuất được những giải pháp thực hiện dự án tối ưu. Dự án đầu tư xin vay của các ngân hàng thương mại ngoài những tố chất chung trên đây còn cần thêm đặc trưng sinh lời phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội và pháp luật của Nhà nước. 4.2.Quy tr×nh cho vay dù ¸n ®Çu t­ Gièng nh­ cho vay ng¾n h¹n, chu kú cho vay dù ¸n ®Çu t­ ®èi víi c¸c kh¸ch hµng ®­îc b¾t ®Çu b»ng viÖc xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh cho vay, sau ®ã lµ gi¶ ng©n vèn, theo dâi nî vay vµ kÕt thóc b»ng viÖc thu nî gèc vµ l·i. Chu kú cho vay dù ¸n ®Çu t­ còng cã thÓ diÔn ®¹t b»ng s¬ ®å:( T-T’). Dùa trªn ®Ò xuÊt vay dù ¸n ®Çu t­ cña kh¸ch hµng vay, ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i xem xÐt trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh tõ chèi hay chÊp nhËn cho vay. §Ò xuÊt vay vèn dù ¸n ®Çu t­ cña kh¸ch hµng ®­îc hîp thøc ho¸ b»ng c¸c tµi liÖu nh­: ®¬n xin vay; hå s¬ ph¸p lý chøng minh t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu; hå s¬ t×nh h×nh tµi chÝnh 2 n¨m tr­íc khi ®Ò xuÊt vay vµ cña 2 quý trong n¨m ®Ò xuÊt vay; c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn dù ¸n ®Çu t­ xin vay (luËn chøng kinh tÕ – kü thuËt; b¶n phª duyÖt luËn chøng kinh tÕ kü thuËt cña cÊp cã thÈm quyÒn; c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn cung øng vËt t­ thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, tiªu thô s¶n phÈm; c¸c giÊy tê liªn quan ®Õn tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc cÇm cè...). ViÖc chÊp nhËn hay tõ chèi cho vay mét dù ¸n ®Çu t­ cña kh¸ch hµng ph¶i dùa vµo thÈm tra c¸c mÆt nh­ t­ c¸ch ph¸p nh©n; møc vèn tham gia cña ®¬n vÞ vay vèn; t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh; t×nh h×nh c«ng nî, ®ång thêi ph¶i xem xÐt môch ®Ých kinh tÕ x· héi, kh¶ n¨ng thùc thi, nguån cung cÊp nguyªn liÖu, nguån nh©n lùc, h­íng tiªu thô s¶n phÈm, hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn vay cña dù ¸n... Khi xem xÐt, thÈm ®Þnh vµ ®i ®Õn quyÕt ®Þnh chÊp nhËn hay tõ chèi cho vay mét dù ¸n ®Çu t­ cña kh¸ch hµng ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c: Phï hîp víi nguån vèn cña ng©n hµng cho vay, nghÜa lµ kh«ng v­ît qu¸ kh¶ n¨ng nguån vèn hiÖn cã vµ sÏ huy ®éng ®­îc kh¶ dÜ dïng vµo cho vay trung vµ dµi h¹n cña b¶n th©n ng©n hµng cho vay; phï hîp víi quyÒn ph¸n quyÕt cho vay trung, dµi h¹n mµ ng©n hµng cÊp trªn dµnh cho gi¸m ®èc ng©n hµng ®ã trong lÜnh vùc cho vay trung vµ dµi h¹n, phï hîp víi chÝnh s¸ch ­u tiªn trong ®Çu t­ vµ c¬ cÊu ®Çu t­ ®· ®­îc quy ®Þnh. Tr­êng hîp chÊp nhËn cho vay do kÕt qu¶ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ xin vay, ng©n hµng ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n trong thêi h¹n quy ®Þnh ®Ó kh¸ch hµng vay kÞp thêi ®Õn ng©n hµng lËp hå s¬ nhËn nî. Tr­êng hîp tõ chèi ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n vµ nªu râ lý do ®Ó kh¸ch hµng biÕt. Hå s¬ thô lý cho vay dù ¸n ®Çu t­ cña kh¸ch hµng chÝnh lµ hîp ®ång tÝn dông ®­îc ký kÕt gi÷a ng©n hµng cho vay vµ kh¸ch hµng. Trong hîp ®ång nµy ph¶i x¸c ®Þnh râ ®èi t­îng vay, møc vay, thêi h¹n vay, l·i xuÊt, kÕ ho¸ch tr¶ nî, b¶o ®¶m tiÒn vay, quyÒn vµ nghÜa vô cña bªn cho vay... Dùa vµo møc cho vay ghi trªn hîp ®ång tÝn dông ng©n hµng cho vay tæ chøc viÖc gi¶i ng©n, tøc lµ ph¸t tiÒn vay ®Ó kh¸ch hµng vay sö dông tiÒn vay vµo viÖc thùc thi dù ¸n ®Çu t­ xin vay. TiÒn cho vay ®­îc ng©n hµng cho vay ph¸t ra theo tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ xin vay, ®­îc ph¶n ¸nh kÞp thêi vµ chÝnh x¸c vµo tµi kho¶n cho vay, khÕ ­íc vay nî vµ c¸c chøng tõ hîp lÖ kh¸c. Ng©n hµng cho vay theo dâi chÆt chÏ tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ xin vay cho ®Õn khi dù ¸n ®Çu t­ kÕt thóc vµ c¸c c«ng tr×nh cña dù ¸n ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn cã hiÖu qu¶, kh¸ch hµng vay tr¶ xong nî cho ng©n hµng cho vay kÓ c¶ nî gèc vµ l·i. 4.3.Sù cÇn thiÕt cña viÖc cho vay c¸c dù ¸n ®Çu t­ XÐt vÒ mÆt b¶n chÊt, viÖc cho vay dù ¸n ®Çu t­ ®· lµm n¶y sinh mét mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, mèi quan hÖ nµy chØ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn dùa trªn nguyªn t¾c cïng cã lîi. Nh­ vËy cã thÓ nãi viÖc tham gia vµo quan hÖ tÝn dông nµy lµ hoµn toµn tù nguyÖn vµ nã ®em l¹i lîi Ých cho c¶ ®«i bªn. MÆt kh¸c, ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp (nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn vµ chñ yÕu) lµ hai chñ thÓ quan träng hµng ®Çu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, viÖc n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hai chñ thÓ nµy ch¾c ch¾n sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn chung cña toang bé nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cho vay dù ¸n ®Çu t­ lµ cÇn thiÕt vµ kh¸ch quan, nã ®em l¹i nh÷ng lîi Ých nhÊt ®Þnh cho c¶ ba chñ thÓ : Ng©n hµng (ng­êi cho vay); doanh nghiÖp (ng­êi ®i vay) vµ nÒn kinh tÕ quèc d©n. §èi víi ng©n hµng, trong c¸c tµi s¶n cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i th× kho¶n môc cho vay bao giê còng chiÕm tû träng cao nhÊt vµ lµ kho¶n môc mang l¹i thu nhËp chñ yÕu cho ng©n hµng. Thu nhËp tõ tiÒn cho vay thÓ hiÖn d­íi d¹ng l·i tiÒn vay vµ phô thuéc chñ yÕu vµo thêi h¹n cña kho¶n vay. Thêi h¹n cho vay cµng dµi th× l·i suÊt cµng cao vµ do ®ã thu nhËp cña ng©n hµng cµng lín. ChÝnh v× vËy nÕu c¸c ng©n hµng cã thÓ më réng cho vay nhÊt lµ cho vay trung vµ dµi h¹n ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ th× sÏ cã ®iÒu kiÖn kiÕm lêi nhiÒu h¬n. Tuy nhiªn còng ph¶i nãi thªm r»ng c¸c kho¶n cho vay cã thêi h¹n cµng dµi th× cµng tiÒm Èn mét tû lÖ rñi ro cao vµ ®ã lµ lý do v× sao khi më réng quy m« c¸c ng©n hµng th­êng chó träng ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông còng nh­ hiÖu qu¶ dù ¸n. Kh«ng chØ cã vËy, viÖc ®¸p øng tèt nhu cÇu cña c¸c kh¸ch hµng còng lµ mét thø vò khÝ c·nh tranh lîi h¹i cña c¸c ng©n hµng. Kh¶ n¨ng më réng c¸c kho¶n vay dµi h¹n cßn thÓ hiÖn tiÒm lùc vèn cña ng©n hµng, chÊt l­îng tÝn dông cao phÇn nµo thÓ hiÖn n¨ng lùc qu¶n lý, n¨ng lùc chuyªn m«n cña c¸n bé vµ nh©n viªn ng©n hµng. ®ång thêi viÖc më réng tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®Æc biÖt lµ víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ xin vay cña c¸c doanh nghiÖp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh tÝn dông ng¾n h¹n còng nh­ c¸c dÞch vô ng©n hµng kh¸c bëi khi ®­îc vay vèn c¸c doanh nghiÖp sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ, t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt ®iÒu ®ã khiÕn cho nhu cÇu vèn l­u ®éng l¹i t¨ng cao vµ c¸c dÞch vô ng©n hµng nh­ dÞch vô thanh to¸n, b¶o l·nh, t­ vÊn... còng sÏ t¨ng lªn ch¾c ch¾n ®Þa chØ ®Çu tiªn mµ kh¸ch hµng t×m ®Õn chÝnh lµ ng©n hµng vµ ng©n hµng ®· cho hä vay v½n lµ sù lùa chän ®­îc ­u tiªn nhÊt. §èi víi doanh nghiÖp: Trong mçi nÒn kinh tÕ nhu cÇu vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp lu«n lµ mét ®ßi hái cÊp b¸ch. C¸c doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp th× cÇn vèn ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt; nhµ x­ëng; kho b·i.. , mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®¸p øng mét phÇn vèn l­u ®éng. C¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng th× lu«n cã nhu cÇu ®æi míi trang thiÕt bÞ; n©ng cao tr×nh ®é khoa häc, c«ng nghÖ; t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh; më réng s¶n xuÊt khi gÆp c¬ héi thuËn lîi. §Æc biÖt khi c¸c c¬ héi ®Çu t­ cã kh¶ n¨ng mang l¹i hiÖu qu¶ kÓ c¶ trong thêi ®iÓm tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi th× mét nguån vèn lín vµ æn ®Þnh sÏ trë nªn hÕt søc cÇn thiÕt. TÝn dông ng©n hµng lu«n s½n sµng ®¸p øng nhu cÇu cÊp thiÕt Êy bëi nã cã nh÷ng uy ®iÓm mµ c¸c nguån vèn kh¸c nh­ ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu... kh«ng cã ®­îc. Tr­íc hÕt viÖc sö dông nguån vèn tÝn dông ng©n hµng cho phÕp më réng quy m« s¶n xuÊt trong khi vÉn ®¶m b¶o quyÒn kiÓm so¸t ®èi víi doanh nghiÖp cña m×nh. §iÒu nµy sÏ kh«ng thÓ cã ®­îc nÕu nhµ kinh doanh thùc hiÖn biÖn ph¸p ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn, khi ®ã quyÒn lùc sÏ ®­îc san sÎ cho c¸c cæ ®«ng míi. ViÖc huy ®éng b»ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cã thÓ kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm nµy song l¹i vÊp ph¶i mét vÊn ®Ò quan träng kh¸c ®ã lµ sù kÐm linh ho¹t, khi c¬ héi kinh doanh xuÊt hiÖn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i nhanh chãng chíp lÊy song viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®ßi hái nhiÒu thñ tôc vµ ®iÒu kiÖn kh¾t khe nªn mÊt nhiÒu thêi gian vµ cã thÓ ®Ó lì mÊt c¬ héi tèt. TÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò trªn cã thÓ ®­îc kh¾c phôc nÕu doanh nghiÖp sö dông nguån vèn tÝn dông ng©n hµng. Mét ­u ®iÓm n÷a cña nguån vèn tÝn dông ng©n hµng so víi viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu lµ khi sö dông nguån vèn nµy doanh nghiÖp sÏ tr¸nh ®­îc c¸c chi phÝ ph¸t sinh nh­ : chi phÝ ph¸t hµnh; chi phÝ b¶o l·nh; ®¨ng ký chøng kho¸n...H¬n n÷a, cã nh÷ng doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá cã thÓ sÏ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. §èi víi nÒn kinh tÕ: NÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia trong thêi kú nµo còng cÇn cã nguån vèn phôc vô ®Çu t­ ph¸t triÓn. Sù tham gia cña vèn tÝn dông ng©n hµng sÏ gãp phÇn gi¶m nhÑ g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc, h¬n thÕ n÷a hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ còng sÏ cao h¬n bëi lÏ khi cho vay mét trong nh÷ng yªu cÇu ®Çu tiªn mµ ng©n hµng ®Æt ra lµ an toµn. ChÝnh v× vËy mµ ®èi víi mçi dù ¸n xin vay, ng©n hµng ph¶i xem xÐt rÊt kü tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra vµ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi. MÆt kh¸c kh«ng gièng nh­ nguån vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, nguån vèn tÝn dông ng©n hµng ®­îc gi¶i ng©n dùa trªn nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i, do ®ã ng­êi ®i vay sÏ ph¶i tÝnh to¸n lµm sao ®Ó cã thÓ sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. §©y chÝnh lµ ®iÓm ­u viÖt cña nguån vèn tÝn dông ng©n hµng so víi nguån vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiªn nay, nhiÖm vô C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt XHCN ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Æt lªn hµng ®Çu. Néi dung chÝnh cña c«ng cuéc nµy lµ tËp trung vèn x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, ®æi míi n©ng cao tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ; m¸y mãc, trang thiÕt bÞ tïng b­íc chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ n«ng nghiÖp l¹c hËu sang nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i víi c¬ cÊu c«ng – n«ng nghiÖp vµ dÞch vô hîp lý, ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong n­íc theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Nguån vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­ ®ã bao gåm: Nguån do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp, nguån tù tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp, nguån huy ®éng tõ d©n c­, tÝn dông ng©n hµng, huy ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ nguån vèn viÖn trî tõ n­íc ngoµi. Trong ®ã tÝn dông ng©n hµng ®ang lµ nguån cung cÊp vèn chñ yÕu cho c¸c dù ¸n phôc vô ®Çu t­ ph¸t triÓn bëi lÏ nguån vèn tù tÝch luü cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay ®Òu qu¸ nhá bÐ, kh«ng thÓ ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; Trong khi ®ã nguån vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch l¹i kh¸ h¹n hÑp vµ ph¶i ®Çu t­ dµn tr¶i trªn nhiÒu lÜnh vùc; C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp vµo c¸c doanh nghiÖp l¹i vÉn cßn míi l¹ ®èi víi ®¹i bé phËn c«ng chóng... 4.4.ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ xin vay ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ lµ mét m¾t xÝch quan träng trong quy tr×nh cho vay dù ¸n ®Çu t­. Thùc chÊt cña nã lµ dïng mét sè kü thuËt ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ toµn bé c¸c vÊn ®Ò, c¸c ph­¬ng tiÖn tr×nh bµy trong dù ¸n theo mét sè tiªu chuÈn kinh tÕ kü thuËt vµ theo mét tr×nh tù hîp lý chÆt chÏ nh»m rót ra nh÷ng kÕt luËn chÝnh x¸c vÒ gi¸ trÞ cña dù ¸n, tõ ®ã quyÕt ®Þnh cho vay ®óng møc, ch¾c ch¾n mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ dù ®Þnh. §èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­ xin vay cã thÓ dùa vµo kÕt qu¶ thÈm ®Þnh cña c¸c tæ chøc thÈm ®Þnh chuyªn nghiÖp nhµ n­íc hay d©n lËp. Trong tr­êng hîp nµy, tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng lµ ph¶i cã kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n ®­îc thùc hiÖn bëi mét tæ chøc thÈm ®Þnh nµo ®ã. Trong tr­êng hîp dù ¸n ®Çu t­ xin vay cì võa vµ nhá, thêi h¹n thu håi vèn kh«ng qu¸ 5 n¨m, ng©n hµng ph¶i tù thùc hiÖn thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ xin vay. Dï t¸i thÈm ®Þnh hay tù thÈm ®Þnh th× ng©n hµng còng ®Òu cÇn ®Õn ®éi ngò c¸n bé tÝn dông ®ñ n¨ng lùc ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t­ xin vay vµ tõ ®ã ®­a ra kÕt luËn chÊp nhËn hay tõ chèi tµi trî ®èi víi dù ¸n ®Çu t­ xin vay. Muèn thÈm ®Þnh hay t¸i thÈm ®Þnh mét dù ¸n ®Çu t­ xin vay cã kÕt qu¶ mong muèn ph¶i tu©n thñ quy tr×nh thÈm ®Þnh, nghÜa lµ ph¶i ®i tõ kh©u thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n ._.®Çu t­, xö lý th«ng tin b»ng nh÷ng ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh nhÊt ®Þnh vµ ®i ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ vµ x¸c ®¸ng ®­îc ghi trong tê tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­. XÐt vÒ néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n, ng­êi ta th­êng thùc hiÖn thÈm ®Þnh ba mÆt c¬ b¶n lµ c¸c ph­¬ng diÖn kü thuËt, ph­¬ng diÖn kinh tÕ vµ ph­¬ng diÖn tµi chÝnh. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ vÒ ph­¬ng diÖn kü thuËt lµ ®i s©u nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè kü thuËt vµ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ chñ yÕu cña dù ¸n ®Çu t­ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®Çu t­ khi thi c«ng x©y duÑng còng nh­ khi vËn hµnh c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh. ë ®©y ng­êi ta chó ý ®Õn sù phï hîp cña quy m« dù ¸n ®Çu t­ víi kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu, n¨ng lùc, n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Sù lùa chän thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cña dù ¸n ®Çu t­, sù cung øng nguyªn vËt liÖu vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo, sù lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh, viÖc qu¶n lý dù ¸n tõ khi thai nghÐn ®Õn khi kÕt thóc ®­a vµo sö dông. ThÈm ®Þnh vÒ mÆt kinh tÕ x· héi cña dù ¸n ®Çu t­ lµ xÐt ®Õn hiÖu Ých cña dù ¸n trªn quan ®iÓm vÜ m«. Nã th­êng ®­îc xem xÐt dùa trªn mét sè chØ sè sinh lêi x· héi nh­ møc ®ãng gãp cña dù ¸n ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ do tiÕt kiÖm chi phÝ nhËp khÈu cña c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu tu¬ng tù, chØ sè hoµn vèn, møc gia t¨ng viÖc lµm, møc ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc, møc tÝch luü...§ång thêi ë ®©y ng­êi ta cßn xem xÐt ¶nh h­ëng cña dù ¸n ®Õn m«i tr­êng, ®Õn sinh ho¹t v¨n ho¸ vµ ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng. ThÈm ®Þnh ph­¬ng diÖn tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t­ lµ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, kÕt luËn viÖc sö dông c¸c nguån lùc tµi chÝnh trong tµi trî, kh¶ n¨ng sinh lêi, kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî, kh¶ n¨ng øng phã tr­íc thö th¸ch trong qu¸ tr×nh ®­a dù ¸n ®Çu t­ vµo thùc hiÖn. XÐt vÒ ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ ng­êi ta cã thÓ ¸p dông ba ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n: Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch so s¸nh: §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt. Ng­êi ta so s¸nh c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt ghi trong dù ¸n ®Çu t­ víi c¸c tµi liÖu; c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn hµnh; c¸c tiªu chuÈn cña nganh, cña c¶ n­íc; c¸c chØ tiªu tr­íc khi më réng, c¶i tao; c¸c chØ tiªu t­¬ng tù cña c¸c c«ng tr×nh cïng lo¹i cña n­íc ngoµi; c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é nhËy cña dù ¸n ®Çu t­: Dùa vµo mét sè t×nh huèng bÊt tr¾c cã thÓ x¶y ra trong t­¬ng lai vµ nh÷ng t¸c ®éng cña chóng ®Õn c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶, nh­ sù v­ît qu¸ chi phÝ ®Çu t­ ban ®Çu, s¶n l­îng ®¹t thÊp so víi dù kiÕn, gi¸ ®Çu vµo t¨ng, gi¸ tiªu thô s¶n phÈm giÈm...mµ x¸c ®Þnh ®é sai lÖch an toµn cho phÐp dù ¸n ®Çu t­ vÉn cã hiÖu qu¶, nÕu kh«ng th× ph¶i ¸p dông nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc hay h¹n chÕ. Ph­¬ng ph¸p h¹n chÕ rñi ro: L­îng ®Þnh mét sè rñi ro cã thÓ x¶y ra vµ nh÷ng gi¶i ph¸p h¹n chÕ thÝch hîp thuéc giai ®o¹n thi c«ng thùc hiÖn vµ vËn hµnh dù ¸n ®Çu t­. 4.5.Hîp ®ång tÝn dông Hîp ®ång tÝn dông hay cßn gäi lµ hîp ®ång cho vay lµ mét v¨n b¶n ®­îc ký kÕt gi÷a ng­êi ng©n hµng cho vay vµ ng­êi ®i vay- chñ dù ¸n ®Çu t­. Nã ghi nhËn nh÷ng tho¶ thuËn gi÷a bªn cho vay vµ bªn vay vÒ ®èi t­îng cho vay, møc cho vay vµ thêi gian vay, b¶o ®¶m nî vay. Nã lµ mét c¨n cø ph¸p lý quan träng ®Ó thùc hiÖn mét dÞch vô cho vay dù ¸n ®Çu t­. Tr­íc hÕt, trong hîp ®ång ph¶i tho¶ thuËn mét c¸ch cô thÓ ®èi t­îng cho vay. §ã lµ c¸c chi cÊu thµnh tæng møc ®Çu t­ cña dù ¸n nh­ gi¸ trÞ vËt t­, m¸y mãc thiÕt bÞ, gi¸ trÞ c«ng nghÖ chuyÓn giao, gi¸ trÞ s¸ng chÕ vµ ph¸t minh, chi phÝ nh©n c«ng. gi¸ thuª chuyÓn nh­îng ®Êt ®ai, gi¸ thuª mua c¸c tµi s¶n kh¸c, chi phÝ mua b¶o hiÓm c¸c tµi s¶n thuéc dù ¸n ®Çu t­ xin vay vµ c¸c chi phÝ kh¸c. Nh÷ng chi phÝ trªn ®©y cã thÓ quy l¹i thµnh 3 nhãm lµ nhãm chi phÝ x©y l¾p, nhèm chi phÝ thiÕt bÞ vµ nhãm nh÷ng chi phÝ kh¸c. Thø hai: Trong hîp ®ång tÝn dông ph¶i ghi râ møc cho vay dù ¸n ®Çu t­ xin vay. Nã ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch tæng qu¸t lµ møc cho vay mét dù ¸n ®Çu t­ th× b»ng hiÖu sè gi÷a tæng møc ®Çu t­ cña dù ¸n vµ phÇn vèn cña bªn vay tham gia thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ kh«ng ®­îc nhá h¬n 30% cña tæng møc ®Çu t­. Tæng møc ®Çu t­ cña dù ¸n lµ tæng chi phÝ x©y l¾p, chi phÝ m¸y mãc thiÕt bÞ vµ chi phÝ kh¸c ghi trong tæng dù to¸n cña dù ¸n. PhÇn vèn tham gia thùc hiÖn dù ¸n cña bªn vay ®­îc tÝnh b»ng tæng cña vèn tù cã thÓ hiÖn b»ng tµi s¶n hiÖn cã cña bªn vay vµ vèn huy ®éng do bªn vay thùc hiÖn. NÕu dù ¸n ®Çu t­ lµ dù ¸n liªn doanh th× phÇn tham gia cña bªn vay ph¶i tÝnh cho c¸c bªn liªn doanh. Tr­êng hîp dù ¸n ®Çu t­ xin vay cã ®iÒu kiÖn thÕ chÊp tµi s¶n th× møc cho vay kh«ng thÓ lín h¬n 70% møc tµi s¶n thÕ chÊp. Møc cho vay dù ¸n ®Çu t­ kh«ng thÓ sö dông mét lÇn mµ ®­îc sö dông dÇn dÇn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thi c«ng cña dù ¸n. Tõ ®ã tÊt yÕu n¶y sinh ph¹m trï møc cho vay cßn l¹i. Møc cho vay cßn l¹i b»ng møc cho vay trõ ®i sè d­ nî hiÖn cã. Mçi lÇn gi¶i ng©n ng©n hµng ph¶i chó ý ®Õn møc cho vay cßn l¹i nµy. Thø ba: Trong hîp ®ång tÝn dông ph¶i ghi râ thêi h¹n nî hay cßn gäi lµ thêi h¹n cho vay. Nã bao gåm thêi h¹n rót vèn, thêi h¹n tr¶ nî vµ thêi h¹n ©n h¹n nÕu cã. Cuèi cïng: Trong hîp ®ång tÝn dông ph¶i x¸c ®Þnh râ quyÒn vµ nghÜa vô cña ng©n hµng cho vay vµ ng­êi vay. QuyÒn vµ nghÜa vô nµy nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn g× kh¸c gi÷a ng©n hµng cho vay vµ kh¸ch hµng vay th× ph¶i tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô ®ã cña quy chÕ cho vay hiÖn hµnh cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam. 5. Nguån vèn cho vay dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi mçi ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ ph¶i b¶o ®Èm kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh. §Ó ®¶m b¶o yªu cÇu nµy th× ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng ph¶i g¾n bã chÆt chÏ, dùa trªn nÒn t¶ng nguån vèn mµ ng©n hµng cã ®­îc. NghÜa lµ c¬ cÊu cho vay ph¶i phï hîp víi c¬ cÊu nguån vèn, c¸c kho¶n cho vay dù ¸n ®Çu t­ cÇn ph¶i ®­îc h×nh thµnh nªn tõ nh÷ng nguån vèn æn ®Þnh vµ cã thêi gian dµi t­¬ng øng. Theo nguyªn t¾c ®ã th× nguån vèn cho vay dù ¸n ®Çu t­ bao gåm: Vèn tù cã cña ng©n hµng th­¬ng m¹i; vèn huy ®éng d­íi h×nh thøc tiÒn göi trung dµi h¹n kÓ c¶ mét phÇn vèn huy ®éng ng¾n h¹n; vèn uû th¸c cña ChÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc; vay n­íc ngoµi; vay tõ ng©n hµng trung ­¬ng...Mçi nguån vèn trªn l¹i cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm vµ tuú tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i sÏ quyÕt ®Þnh sö dông nguån vèn nµo thÝch hîp nhÊt ®èi víi m×nh. Nguån vèn tù cã cña ng©n hµng lµ nguån æn ®Þnh nhÊt tuy nhiªn khèi l­îng cña nã l¹i kh«ng lín; nguån tiÒn göi trung vµ dµi h¹n còng kh«ng ®¸ng kÓ do kh«ng nhiÒu kh¸ch hµng sö dông lo¹i h×nh tiÒn göi nµy cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i; ph¸t hµnh tr¸i phiÕu l¹i cã chi phÝ cao h¬n so víi tiÒn göi cïng sè l­îng; vèn vay tõ ng©n hµng trung ­¬ng còng bÞ h¹n chÕ vµ phô thuéc vµo chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia (th«ng th­êng NHTW chØ cho c¸c NHTM vay ng¾n h¹n, thËm chÝ trong tr­êng hîp NHTW ®ang cã chñ tr­¬ng th¾t chÆt tiÒn tÖ th× c¸c NHTM cßn kh«ng ®­îc vay); viÖc sö dông mét phÇn vèn huy ®éng ng¾n h¹n ®Ó cho vay ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ¸n kh¶ thi song ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c qu¶n trÞ ng©n hµng còng cÇn ph¶i tÝnh to¸n tû lÖ trÝch chuyÓn. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, h×nh thøc vay nî n­íc ngoµi ®Ó cho vay dù ¸n ®­îc kh¸ nhiÒu ng©n hµng trªn thÕ giíi dÆc biÖt lµ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sö dông (­u ®iÓm cña nguån vèn nµy lµ khèi l­îng lín, l·i suÊt l¹i th­êng ®­îc ­u ®·i, h¬n n÷a ®iÒu kiÖn cho vay l¹i kh«ng qu¸ khã kh¨n) tuy nhiªn nÕu viÖc qu¶n lý, sö dông nguån vèn nµy kh«ng ®­îc thùc hiÖn tèt dÉn ®Ðn kh«ng hoµn tr¶ ®­îc vèn vay th× sÏ lµm mÊt uy tÝn ®ång thêi t¨ng sù phô thuéc cña c¸c ng©n hµng trong n­íc vµo ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông n­íc ngoµi. 6. ChÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­. 6.1.Kh¸i niÖm: ChÊt l­îng cña mét kho¶n vay cã thÓ ®­îc hiÓu lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ kho¶n vèn vay ®ã mang l¹i cho c¶ ng­êi ®i vay (kh¸ch hµng) vµ ng­êi cho vay. Mét kho¶n vay ®­îc coi lµ cã chÊt l­îng tèt nÕu nã mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, tøc lµ vèn vay ®­îc ng­êi vay ®­a vµo qu¸ tr×nh ®Çu t­ t¹o ra mét sè tiÒn lín h¬n võa ®Ó hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i vay, võa trang tr¶i c¸c chi phÝ kh¸c mµ vÉn b¶o ®¶m cã lîi nhuËn qua ®ã ®ãng gãp vµo sù t¨ng tr­ëng chung cña nÒn kinh tÕ. XÐt mét c¸ch tæng thÓ kho¶n vay ®ã võa t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ võa t¹o ra hiÖu qu¶ x· héi. Víi t­ c¸ch lµ mét trung gian tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th­êng xuyªn nhÊt lµ nhËn tiÒn göi vµ cho vay, ®Ó cã thÓ b¶o ®¶m sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× chÊt l­îng cña c¸c kho¶n vay lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c NHTM. ViÖc ®¸p øng nhanh chãng, thuËn tiÖn, an toµn nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng©n hµng n©ng cao uy tÝn, thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng míi, lµm t¨ng thªm kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng tÝn dông. MÆt kh¸c, ®¸p øng tèt nhu cÇu cña kh¸ch hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña hä, b¶o ®¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn vay; ®ã còng lµ tiÒn ®Ò ®Ó hä cã thÓ thùc hiÖn ®óng cam kÕt tr¶ nî ®Çy ®ñ ®óng h¹n. 6.2.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ChÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­. 6.2.1. C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh ChÊt l­îng cho vay cña mét ng©n hµng ch¾c ch¾n phô thuéc tr­íc hÕt vµo uy tÝn cña ng©n hµng ®ã trªn thÞ tr­êng. Mét ng©n hµng cã uy tÝn cao sÏ cã kh¶ n¨ng thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n, ng­îc l¹i nÕu mét ng©n hµng cã ®éi ngò kh¸ch hµng ®«ng ®¶o, lµm ¨n cã uy tÝn th× ®ã lµ mét trong nh÷ng dÊu hiÖu chøng tá chÊt l­îng cho vay cña ng©n hµng ®ã. ChÊt l­îng cho vay cña ng©n hµng ®­îc thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng ®¸p øng tèt nhu cÇu cña kh¸ch hµng. §èi víi kh¸ch hµng th× ®iÒu nµy tr­íc hÕt biÓu hiÖn ë thñ tôc ®¬n gi¶n thuËn tiÖn, cung cÊp vèn nhanh chãng, kÞp thêi, an toµn. Nhê vËy doanh nghiªp; kh¸ch hµng sÏ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ giao dÞch, tiÕt kiÖm thêi gian vµ nhÊt lµ kh«ng bá lì c¬ héi ®Çu t­ tèt. Tuy nhiªn ®©y míi chØ lµ yªu cÇu ban ®Çu, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng vµ cã sù c¹nh tranh gay g¾t ®ßi hái c¸c NHTM ph¶i n¨ng ®éng s¸ng t¹o th× míi cã thÓ mong cã chÊt l­îng cho vay tèt, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng lªn c¶ vÒ chÊt vµ l­îng cña kh¸ch hµng. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã th× ngoµi viÖc ®¸p øng nhanh chãng, kÞp thêi nhu cÇu vèn ng©n hµng ph¶i thùc sù trë thµnh b¹n cña kh¸ch hµng, s½n sµng gióp ®ì, chia sÎ khã kh¨n ®èi víi kh¸ch hµng.Ch¼ng h¹n, trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt cho vay nÕu thÊy dù ¸n vay vèn cña doanh nghiÖp cã nh÷ng ®iÓm ch­a hîp lý, kh«ng kh¶ thi th× thay v× tõ chèi cho vay ng©n hµng cã thÓ gãp ý, t­ vÊn cho kh¸ch hµng ®Ó hä xem xÐt l¹i mét c¸ch hîp lý..Ngoµi ra ng©n hµng còng cã thÓ lµ ng­êi cung cÊp th«ng tin bæ Ých vÒ thÞ tr­êng, vÒ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ cho kh¸ch hµng. Cã lµm ®­îc nh­ vËy th× nguån vèn cña doanh nghiÖp míi thùc sù ph¸t huy ®­îc vai trß ®ßn bÈy kinh tÕ c¶ ®èi víi ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Nh­ vËy râ rµng chØ nguyªn viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng còng kh«ng ph¶i lµ mét nhiÖm vô dÔ dµng ®èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nh»m n©ng cao chÊt l­îng cho vay cña m×nh. Yªu cÇu thø hai ®Ó cã thÓ cã hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng cña c¸c kho¶n vay lµ ph¶i b¶o ®¶m ®­îc sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Nãi c¸ch kh¸c, ho¹t ®éng cho vay ph¶i mang l¹i cho ng©n hµng thu nhËp ®ñ ®Ó trang tr¶i cho c¸c chi phÝ liªn quan vµ cã l·i, h¹n chÕ thÊp nhÊt nhu c¬ rñi ro. §iÒu nµy kh«ng chØ phô thuéc vµo ng©n hµng mµ cßn phô thuéc vµo kh¸ch hµng (nh÷ng ng­êi vay vèn ®Ó ®Çu t­). Mét kho¶n cho vay chØ cã thÓ coi lµ cã hiÖu qu¶ khi c¸c nguyªn t¾c cho vay ®­îc tu©n thñ triÖt ®Ó: sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶; hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i ®óng h¹n. ViÖc tu©n thñ chÆt chÏ c¸c nguyªn t¾c cho vay võa lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt võa lµ sù biÓu hiÖn cña chÊt l­îng mét kho¶n vay. Môc ®Ých sö dông vèn vay ®· ký kÕt trong hîp ®ång tÝn dông ®­îc c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kü l­ìng c¶ vÒ hiÖu qu¶, tÝnh kh¶ thi còng nh­ møc ®é phï hîp víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi chung cña ngµnh, cña ®Þa ph­¬ng vµ cña c¶ n­íc. Do vËy viÖc sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra ban ®Çu. Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, cïng víi sù n¨ng ®éng, nh¹y bÐn trong kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ sù gióp ®ì cã hiÖu qu¶ cña ng©n hµng tõ viÖc cÊp ph¸t vèn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kh¸ch hµng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ ®Çu t­ cao nhÊt vµ ®ã chÝnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó kh¸ch hµng thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô tr¶ nî, b¶o ®¶m ®­îc sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Mét yªu cÇu ®èi víi ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng lµ ph¶i ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng cña ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ cña c¶ n­íc. §©y lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu ®¹t ®­îc khi c¶ nhµ ®Çu t­ vµ ng©n hµng cïng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Nã ®­îc biÓu hiÖn ë sù æn ®Þnh cña nÒn tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc gia, gióp n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, n¨ng lùc c«ng nghÖ cña kh¸ch hµng, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, n©ng cao møc sèng d©n c­. Tuy nhiªn khi ®¸nh gi¸ tiªu thøc nµy cÇn c¨n cø vµo tõng tr­êng hîp cô thÓ trong tõng thêi kú chø kh«ng cã mét tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ cô thÓ cho tõng tr­êng hîp. Ch¼ng h¹n c¸c dù ¸n c¶i t¹o n©ng cÊp trang thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ gióp doanh nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng ®ång thêi l¹i thu hÑp c«ng ¨n viÖc lµm cña ng­êi lao ®éng; hoÆc nh÷ng dù ¸n hiÖu qu¶ hiÖn t¹i vµ c¶ tr­íc m¾t kh«ng cao nh­ng l¹i cã ý nghÜa vÒ mÆt x· héi th× ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ cho vay cña dù ¸n cÇn ph¶i c©n nh¾c kü l­ìng nhiÒu mÆt liªn quan. Tãm l¹i chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ lµ mét chØ tiªu rÊt tæng hîp ®­îc ®¸nh gi¸ trªn quan ®iÓm cña c¶ ba chñ thÓ: ng©n hµng, kh¸ch hµng vµ nÒn kinh tÕ. C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh chØ lµ nh÷ng c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ mét c¸ch kh¸i qu¸t. ®Ó cã nh÷ng kÕt luËn chÝnh x¸c h¬n cÇn ph¶i dùa vµo mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng cô thÓ bao gåm c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn doanh nghiÖp. Cßn vÒ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn nÒn kinh tÕ th× rÊt khã cã thÓ ®o l­êng t¸c ®éng cô thÓ cña tõng chñ thÓ riªng biÖt ®Õn sù ph¸t triÓn chung nªn trong thùc tÕ chñ yÕu sö dông c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh nh­ trªn ®Ó xem xÐt. 5.2.2. C¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng * §èi víi ng©n hµng: + ChØ tiªu vÒ doanh sè vµ tèc ®é t¨ng doanh sè cho vay dù ¸n ®Çu t­ : Doanh sè cho vay thÓ hiÖn quy m« tuyÖt ®èi cña ho¹t ®éng cho vay dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn tèc ®é t¨ng doanh sè thÓ hiÖn kh¶ n¨ng më réng quy m« cho vay qua c¸c thêi kú. Doanh sè cho vay lín víi tèc ®é t¨ng nhanh cho thÊy kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng cho vay dù ¸n ®Çu t­ cña ng©n hµng ®ang ë trong t×nh tr¹ng tèt. Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn chø ch­a ®ñ ®Ó kh¼ng ®Þnh chÊt l­îng ho¹t ®éng cho vay dù ¸n, muèn vËy cÇn ph¶i kÕt hîp xem xÐt c¸c chØ tiªu kh¸c. + ChØ tiªu vÒ d­ nî : ChØ tiªu 1: D­ nî cho vay dù ¸n Tæng d­ nî cho vay ChØ tiªu 2: D­ nî cho vay dù ¸n Tæng tµi s¶n ChØ tiªu thø nhÊt ph¶n ¸nh tû träng d­ nî cho vay dù ¸n so víi tæng d­ nî cho vay cña ng©n hµng, tøc lµ ph¶n ¸nh quy m« cña viÖc cho vay dù ¸n ®èi víi d­ nî ng¾n h¹n còng nh­ d­ nî trung dµi h¹n kh¸c. Tû lÖ nµy cao vµ ngµy cµng t¨ng sÏ cho thÊy ng©n hµng chó träng ®Õn viÖc më réng ho¹t ®éng cho vay dù ¸n, nh×n chung ng©n hµng th­¬ng m¹i nµo còng mong muèn tû lÖ nµy cao do ho¹t ®éng cho vay dù ¸n mang l¹i thu nhËp lín hín so víi tÝn dông ng¾n h¹n. H¬n n÷a, më réng cho vay dù ¸n sÏ gióp ng©n hµng n©ng cao uy tÝn, më réng thÞ tr­êng tÝn dông ng¾n h¹n. Tuy nhiªn, do ®Æc tÝnh rñi ro cao nªn c¸c ng©n hµng sÏ c¨n cø vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ nguån vèn, vÒ kh¶ n¨ng qu¶n lý, tr×nh ®é chuyªn m«n cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ nµy cho phï hîp. §èi víi ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam th× tr­íc m¾t trong n¨m 2003 sÏ phÊn ®Êu tû lÖ nµy ë møc 35 – 40%. ChØ tiªu thø hai ph¶n ¸nh t­¬ng quan so s¸nh vÒ quy m« cho vay dù ¸n so víi tæng tµi s¶n cña ng©n hµng, ®ång thêi cho phÐp ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý trong c¬ cÊu sö dông vèn ng©n hµng. NÕu tû lÖ nµy cao chøng tá c¸c kho¶n cho vay dù ¸n chiÕm tû träng lín trong tæng tµi s¶n ng©n hµng. §iÒu nµy lµ tÝch cùc nÕu nh­ ng©n hµng cã tiÒm lùc vµ kh¶ n¨ng dåi dµo vÒ nguån vèn, ®ång thêi c¸c kho¶n vay ph¶i ®­îc qu¶n lý tèt vµ ®¶m b¶o an toµn. Ng­îc l¹i nÕu kh«ng cã tiÒm lùc vèn trung dµi h¹n lín vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý tèt trong khi tû lÖ nµy cao th× cã nghÜa lµ ng©n hµng ®ang ë vµo t×nh thÕ nguy hiÓm cã thÓ dÉn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Th«ng th­êng c¸c ng©n hµng th­êng thÝch ph©n t¶nñi ro b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c tµi s¶n sinh lêi cña m×nh h¬n lµ tËp trung vµo mét tµi s¶n cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao nh­ng l¹i tiÒm Èn trong nã mét nguy c¬ rñi ro lín. - ChØ tiªu vÒ c©n ®èi vèn: D­ nî cho vay dù ¸n Tæng NV trung dµi h¹n – c¸c kho¶n ®Çu t­ trung dµi h¹n- gi¸ trÞ TSC§ ChØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vÒ nguån vèn cña ng©n hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cho vay dù ¸n. HÇu hÕt c¸c NHTM ®Òu sö dông nguån vèn trung dµi h¹n ®Ó tµi trî cho ba lo¹i tµi s¶n: Tµi s¶n cè ®Þnh, cho vay vµ ®Çu t­. Nh­ vËy nÕu tû lÖ trªn cµng gÇn 1 th× chøng tá hÇu hÕt c¸c kho¶n cho vay dù ¸n ®­îc tµi trî bëi nguån vèn trung dµi h¹n, ®iÒu ®ã b¶o ®¶m cho ng©n hµng mét c¬ cÊu vèn tèi ­u nÕu xÐt vÒ mÆt phßng ngõa rñi ro. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm c¸c nguån vèn ng¾n h¹n cña ng©n hµng cã sù gèi ®Çu nhÊt ®Þnh nªn ng©n hµng cã thÓ tËn dông nguån nµy mét c¸ch hîp lý ®Ó cho vay dù ¸n. Do ®ã trong thùc tÕ tû lÖ c©n ®èi vèn nãi trªn th­êng xÊp xØ hoÆc b»ng 1 cßn cô thÓ nh­ thÕ nµo th× mçi ng©n hµng sÏ cã mét møc riªng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh(theo quy ®Þnh hiÖn nay, c¸c NHTM quèc doanh ViÖt Nam ®­îc sö dông tèi ®a 25% nguån vèn huy ®éng ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n). Ngoµi ra, khi xem xÐt chØ tiªu nµy cÇn kÕt hîp c¸c chØ tiªu d­ nî ë trªn ®Ó cã kÕt luËn chÝnh x¸c h¬n vÒ kh¶ n¨ng nguån vèn cña ng©n hµng, bëi lÏ tû lÖ c©n ®èi vèn gÇn 1 còng cã thÓ lµ hÖ qu¶ cña ®ång thêi hai nguyªn nh©n: c¶ nguån vèn trung dµi h¹n vµ quy m« cho vay ®Òu nhá bÐ. - ChØ tiªu vÒ vßng quay vèn: Doanh sè cho vay dù ¸n ®Çu t­ D­ nî trung vµ dµi h¹n b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tû lÖ gi÷a doanh sè cho vay dù ¸n ®Çu t­ víi d­ nî trung dµi h¹n b×nh qu©n, qua ®ã cã thÓ thÊy ®­îc kh¶ n¨ng më réng cho vay còng nh­ hiÖu qu¶ c«ng t¸c thu nî cña ng©n hµng. ChØ tiªu nµy th«ng th­êng nhá h¬n 1 do thêi h¹nvay dµi nªn d­ nî b×nh qu©n trong mét n¨m sÏ lím h¬n doanh sè cho vay trong cïng n¨m ®ã. ChØ tiªu nµy cµng gÇn 1 cµng chøng tá ho¹t ®éng cho vay vµ c«ng t¸c thu nî cña ng©n hµng ®èi víi c¸c kho¶n cho vay dù ¸n cã chÊt l­îng tèt, bëi lÏ ®iÒu ®ã chØ ®¹t ®­îc khi quy m« cho vay ®­îc më réng vµ hÇu hÕt c¸c kho¶n cho vay ®Õn h¹n trong n¨m ®ã ®Òu ®­îc thu håi ®Çy ®ñ. Ng­îc l¹i nÕu tû lÖ nµy thÊp chøng tá ho¹t ®éng cho vay hay thu nî hoÆc c¶ hai ®Òu gÆp khã kh¨n. ChØ tiªu vÒ thu nî: Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña doanh sè thu nî; ChØ tiªu nµy ®o l­êng tèc ®é t¨ng tr­ëng cña doanh sè thu nî qua c¸c thêi kú. Tèc ®é t¨ng doanh sè thu nî cao chøng tá c«ng t¸c thu nî cña ng©n hµng ®ang ®­îc tiÕn hµnh tèt, ®ång thêi còng cho thÊy ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng ®ang gÆp thuËn lîi, bëi lÏ chØ cã më réng quy m« cho vay th× míi cã thÓ t¨ng doanh sè thu nî mét c¸ch ®Òu ®Æn. Ng­îc l¹i nÕu tèc ®é nµy thÊp th× cã thÓ lµ doanh sè cho vay gi¶m sót hoÆc c«ng t¸c thu nî gÆp khã kh¨n, hoÆc c¶ hai. §iÒu ®ã cho thÊy chÊt l­îng cho vay cña ng©n hµng lµ kh«ng tèt. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n : Nî qu¸ h¹n lµ nh÷ng kho¶n nî khi ®Õn kú h¹n tr¶ nî hoÆc hÕt thêi h¹n vay vèn céng víi thêi gian ®­îc gia h¹n thªm ( nÕu cã) nh­ng kh¸ch hµng vÉn ch­a tr¶ ®­îc nî. Trong tr­êng hîp nµy kh¸ch hµng sÏ ph¶i chÞu l·i suÊt nî qu¸ h¹n cao h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt ®· ®­îc tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông, mÆc dï vËy cã thÓ thÊy râ ch¼ng ng©n hµng nµo mong muèn nhËn ®­îc kho¶n l·i cao nµy. Nî qu¸ h¹n lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng nhÊt ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng, nã ph¶n ¸nh nh÷ng rñi ro mµ ng©n hµng ®ang ph¶i ®èi mÆt. Ngoµi ra, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch kü h¬n ng­êi ta th­êng chia nî qu¸ h¹n thµnh c¸c lo¹i: Nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi, nî qu¸ h¹n khã ®ßi vµ nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. C¨n cø ®Ó ph©n chia c¸c lo¹i nî qu¸ h¹n chñ yÕu dùa vµo c¸c tiªu thøc nh­ : thêi gian nî qu¸ h¹n, nguyªn nh©n g©y ra nî qu¸ h¹n, uy tÝn cña doanh nghiÖp vay vèn. C¸c chØ tiªu th­êng dïng ®Ó ®¸nh gi¸ nî qu¸ h¹n bao gåm : + Tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d­ nî: DN cho vay dù ¸n ®Çu t­ qu¸ h¹n DN cho vay dù ¸n ®Çu t­ + Tû lÖ qu¸ h¹n khã ®ßi trªn tæng d­ nî: Tû lÖ nî qu¸ h¹n khã ®ßi trªn tæng d­ nî: DN qu¸ h¹n khã ®ßi cña tÝn dông dµi h¹n DN tÝn dông trung dµi h¹n + Tû lÖ nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi trªn tæng d­ nî: D­ nî qu¸ h¹n trung dµi h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi D­ nî tÝn dông trung dµi h¹n ChØ tiªu thø nhÊt ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng trong cho vay dù ¸n ®Çu t­. Râ rµng c¸c ng©n hµng ®Òu mong muèn h¹ thÊp tû lÖ nµy xuèng ®Õn møc thÊp nhÊt bëi lÏ nÕu tû lÖ nµy cao chøng tá kh¶ n¨ng ng©n hµng ®ang cã kh¶ n¨ng gÆp nhiÒu rñi ro. Tuy nhiªn trong thùc tÕ do nh÷ng rñi ro trong kinh doanh lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái nªn c¸c ng©n hµng th­êng chÊp nhËn mét tû lÖ nî qu¸ h¹n nhÊt ®Þnh trong giíi h¹n an toµn. Theo mét sè chuyªn gia th× nÕu duy tr× tû lÖ nî qu¸ h¹n ë møc d­íi 3% lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc cßn nÕu d­íi 1,3% th× cã thÓ coi lµ lý t­ëng. ChØ tiªu nµy tuy chØ ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t t×nh h×nh nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng nh­ng kh«ng ph¶i lµ c¨n cø ®¸ng tin cËy ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro mµ ng©n hµng ®ang ph¶i ®èi mÆt. Ch¼ng h¹n cã nh÷ng dù ¸n vay vèn ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ nh­ng ro ®Þnh kú tr¶ nî kh«ng hîp lý hay do mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸c dÉn ®Õn viÖc tr¶ nî kh«ng ®­îc thùc hiªn ®óng tiÕn ®é, lµm ph¸t sinh nî qu¸ h¹n. Râ rµng nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n nµy kh«ng ph¶n ¸nh ch©n thùc chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cho vay cña ng©n hµng. ChÝnh v× vËy mµ ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n ng­êi ta ph¶i dïng thªm hai chØ tiªu tiÕp theo, nî khã ®ßi lµ nh÷ng kho¶n nî Ýt cã kh¶ n¨ng thu håi nh­ng dï sao còng cßn cã c¬ héi cßn nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi còng ®ång nghÜa víi mÊt vèn. NÕu c¶ hai chØ tiªu nµy ®Òu ë møc thÊp th× dï chØ tiªu thø nhÊt cã ®¹t tû lÖ cao th× ®iÒu ®ã còng ch­a ph¶i lµ mét c¸i g× ®ã qu¸ tåi tÖ ®èi víi ng©n hµng. Ng­îc l¹i, nÕu hai chØ tiªu nµy ë møc cao nhÊt lµ chØ tiªu 3 th× râ rµng lµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®ang cã kh¶ n¨ng gÆp nhiÒu rñi ro, tuy cã thÓ ch­a ®e do¹ trùc tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng song râ rµng chÊt l­îng, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n ®Çu t­ trong tr­êng hîp nµy lµ rÊt thÊp. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ lîi nhuËn. HÇu hÕt c¸c kh¸ch hµng khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t­, kinh doanh ®Òu h­íng ®Õn môc tiªu quan träng nhÊt lµ lîi nhuËn vµ c¸c NHTM còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. Cho dï víi t­ c¸ch lµ mét trung gian tµi chÝnh quan träng trong nÒn kinh tÕ, gi÷ vai trß lµ ®ßn bÈy thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t triÓn, c¸c NHTM trong qu¸ tr×nh kinh doanh kh«ng nh÷ng ph¶i chó ý ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ cßn ph¶i chó ý ®Õn hiÖu qu¶ x· héi. Tuy nhiªn lîi nhuËn vÉn lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng do vËy kh«ng thÓ bá qua tiªu chÝ nµy khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n ®Çu t­ cña ng©n hµng. HiÖu qu¶ ho¹t cho vay cña ng©n hµng kh«ng thÓ nãi lµ tèt nÕu lîi nhuËn do ho¹t ®éng nµy mang l¹i thÊp. Cô thÓ, ng­êi ta th­êng dïng c¸c chØ tiªu sau ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n xÐt vÒ mÆt lîi nhuËn: ChØ tiªu 1: Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n D­ nî cho vay dù ¸n ChØ tiªu 2: Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n Tæng lîi nhuËn ng©n hµng ChØ tiªu thø nhÊt ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c kho¶n cho vay dù ¸n cña ng©n hµng. Nã cho biÕt mét hîp ®ång d­ nî cho vay dù ¸n mang l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Tû lÖ nµy cµng cao chøng tá lîi nhuËn do ho¹t ®éng cho vay dù ¸n mang l¹i cµng lín, ®ã lµ mét trong nh÷ng nh©n tè t¹o nªn chÊt l­îng, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n cña ng©n hµng. ChØ tiªu thø hai cho phÐp ®¸nh gi¸ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng cho vay dù ¸n trong mèi quan hÖ víi toµn bé ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Tû lÖ nµy cao chøng tá hÇu hÕt lîi nhuËn cña ng©n hµng ®¹t ®­îc tõ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n cña ng©n hµng. §iÒu ®ã chØ cã thÓ cã ®­îc khi quy v« cho vay dù ¸n cña ng©n hµng chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu tµi s¶n cña ng©n hµng ®ång thêi hiÖu qu¶ mang l¹i tõ ho¹t ®éng nµy ngµy cµng cao. Nãi c¸ch kh¸c, chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ cña ng©n hµng cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh¶ quan. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc ng©n hµng ®ang ph¶i chÊp nhËn ®èi mÆt víi nh÷ng nguy c¬ rñi ro tiÒm tµng. Do ®ã ®ßi hái ho¹t ®éng cho vay dù ¸n ph¶i ®­îc qu¶n lý mét c¸ch khoa häc vµ chÆt chÏ. * §èi víi kh¸ch hµng: C¸c chØ tiªu th­êng ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gÝa chÊt l­îng cña kho¶n vay bao gåm doanh thu t¨ng tõ ho¹t ®éng cña dù ¸n, lîi nhuËn t¨ng tõ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng dù ¸n vµ møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng tõ viÖc thùc hiÖn dù ¸n. C¸c chØ tiªu nµy cµng cao cµng cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn vay cña doanh nghiÖp. §ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó kh¸ch hµng thùc hiÖn ®óng cam kÕt tr¶ nî cho ng©n hµng ®ång thêi b¶n th©n kh¸ch hµng cã lîi nhuËn, ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. Nãi tãm l¹i, chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ lµ mét kh¸i niÖm tæng hîp võa mang tÝnh cô thÓ l¹i võa trõu t­îng. Nã ®­îc biÓu hiÖn th«ng qua nhiÒu chØ tiªu liªn quan ®Õn nhiÒu chñ thÓ( ng©n hµng, kh¸ch hµng, nÒn kinh tÕ). C¸c chØ tiªu ®ã cã thÓ lµ chØ tiªu ®Þnh l­îng còng cã thÓ lµ chØ tiªu ®Þnh tÝnh, chóng cã thÓ bæ sung hoÆc m©u thuÉn víi nhau trong mét mèi liªn hÖ phô thuéc khi ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cho vay mét dù ¸n. 7. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ ChÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ lµ mét kh¸i niÖm tæng hîp cã liªn quan ®Õn nhiÒu chñ thÓ, nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau vµ ®­îc ®¸nh gi¸ theo quan ®Ióm cña c¶ ng©n hµng, kh¸ch hµng vµ nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, chÊt l­îng cho vay dù ¸n tèt hay xÊu phô thuéc vµo rÊt nhiÒu nh©n tè. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc nghiªn cøu ng­êi ta chia c¸c nh©n tè nµy thµnh ba nhãm: Nhãm nh©n tè thuéc phÝa ng©n hµng, nhãm nh©n tè thuéc phÝa kh¸ch hµng vµ nhãm nh©n tè thuéc m«i tr­êng. 7.1.Nhãm nh©n tè thuéc ng©n hµng. 7.1.1. Quy m« vµ c¬ cÊu kú h¹n nguån vèn cña c¸c NHTM BÊt kú ng©n hµng nµo muèn cho vay còng ph¶i cã vèn ®©y lµ ®iÒu kiÖn tr­íc tiªn cÇn cã nh­ng ch­a ®ñ, do yªu cÇu ph¶i b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n th­êng xuyªn nªn c¸c kho¶n vay dµnh cho ®Çu t­ dù ¸n cña ng©n hµng cÇn ph¶i ®­îc tµi trî chñ yÕu bëi nguån vèn trung vµ dµi h¹n( bao gåm nguån vèn cã thêi h¹n tõ mét n¨m trë lªn vµ c¸c nguån vèn cã thêi h¹n d­íi mét n¨m nh­ng cã tÝnh æn ®Þnh cao trong thêi gian dµi). NÕu mét ng©n hµng cã nguån vèn dåi dµo nh­ng l¹i chñ yÕu lµ vèn ng¾n h¹n, th× kh«ng thÓ vµ còng kh«ng nªn t×m c¸ch më réng cho vay dù ¸n ®Çu t­. C¸c nguån vèn mµ ng©n hµng cã thÓ sö dông ®Ó cho vay dù ¸n ®Çu t­ bao gåm : Vèn tù cã cña ng©n hµng ; vèn vay trung, dµi h¹n trong vµ ngoµi n­íc; vèn uû th¸c vµ mét bé phËn nhÊt ®Þnh vèn vay ng¾n h¹n. Quy m« c¸c nguån vèn nµy lµ kh¸c nhau nh­ng chóng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi chÊt l­îng cho vay dù ¸n cña ng©n hµng. 7.1.2. N¨ng lùc cña ng©n hµng trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng Mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ho¹t ®éng cho vay dù ¸n ®Çu t­ cña mét ng©n hµng lµ vèn vµ l·i vay ®­îc thanh to¸n ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n. §iÒu nµy sÏ kh«ng thÓ cã ®­îc nÕu nh­ viÖc thùc hiÖn dù ¸n kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ mong muèn, hoÆc doanh nghiÖp kh«ng cã thiÖn chÝ, cè t×nh lõa ®¶o ng©n hµng. §Ó h¹n chÕ nguy c¬ ®ã ng©n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng. Th«ng th­êng c«ng t¸c thÈm ®Þnh kh¸ch hµng ®­îc tiÕn hµnh tr­íc vµ chñ yÕu tËp trung xem xÐt c¸c mÆt : kh¶ n¨ng qu¶n lý, kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, møc ®é tÝn nhiÖm. Nh÷ng kh¸ch hµng ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ nh÷ng yªu cÇu do ng©n hµng ®Ò ra th× dù ¸n ®Çu t­ sÏ ®­îc xem xÕt ®Ó ra quyÕt ®Þnh cã cho vay hay kh«ng. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ thñ tôc vµ c¸c ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn ®­îc sö dông lµm c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng vµ dù ¸n ®Çu t­ cã hîp lý hay kh«ng. NÕu thñ tôc qu¸ r­êm rµ, c¸c ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn ®Æt ra qu¸ kh¾t khe, kh«ng phï hîp víi thøc tÕ sÏ lµm n¶n lßng kh¸ch hµng hoÆc cã rÊt Ýt kh¸ch hµng tho¶ m·n ®­îc yªu cÇu cña ng©n hµng. §iÒu ®ã g©y c¶n trë cho ng©n hµng trong viÖc thu hót thªm kh¸ch hµng, më réng tÝn dông. Ng­îc l¹i, nÕu quy tr×nh, ®iÒu kiÖn ®Æt ra kh«ng chÆt chÏ cã thÓ khiÕn ng©n hµng m¾c nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cho vay, dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông. ChÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn n©ng cao tr×nh ®é thÈm ®Þnh cña m×nh. Lµm ®­îc nh­ vËy sÏ gióp ng©n hµng lùa chän ®­îc chÝnh x¸c nh÷ng kh¸ch hµng thùc sù ®¸ng tin cËy, nh÷ng dù ¸n thùc sù kh¶ thi vµ ®ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cho vay cña ng©n hµng. 7.1.3 N¨ng lùc gi¸m s¸t vµ xö lý c¸c t×nh huèng cho vay cña ng©n hµng Cho dï c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng ®­îc thùc hiÖn tèt, gióp cho ng©n hµng lùa chän ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng ®¸ng tin cËy, nh÷ng dù ¸n kh¶ thi cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao th× ®ã còng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ch¾c ch¾n ®Ó cã thÓ nãi chÊt l­îng cho vay dù ¸n cña ng©n hµng ®¹t møc cao, bëi lÏ ho¹t ®éng ®Çu t­, s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi gian dµi lu«n Èn chøa trong nã nh÷ng rñi ro kh«ng thÓ l­êng tr­íc. B¶n th©n dù ¸n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn còng sÏ n¶y sinh nh÷ng t×nh huèng ngoµi dù kiÕn. ChÝnh v× vËy mµ c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ xö lý c¸c t×nh hèng tÝn dông sau khi cho vay trë nªn thùc sù cÇn thiÕt. Ho¹t ®éng gi¸m s¸t chñ yÕu tËp trung vµo mét sè vÊn ®Ò nh­: sù tu©n thñ viÖc sö dông vèn ®óng môc ®Ých cña kh¸ch hµng; t×nh h×nh ho¹t ®éng thùc tÕ cña dù ¸n; tiÕn ®é tr¶ nî; Qu¸ tr×nh sö dông, b¶o qu¶n vµ biÕn ®éng tµi s¶n cña doanh nghiÖp; nh÷ng vÊn ®Ò míi n¶y sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. lµm tèt c«ng t¸c nµy sÏ gióp ng©n hµng ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn kÞp thêi nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc nh­ sö dông vèn sai môc ®Ých, ©m m­u tÈu t¸n tµi s¶n, lõa ®¶o ng©n hµng. §ång thêi qua viÖc lu«n b¸m s¸t ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng th× ng©n hµng cã thÓ cã biÖn ph¸p gióp ®ì kh¸ch hµng th«ng qua viÖc cung cÊp nh÷ng lêi khuyªn, nh÷ng th«ng tin bæ Ých, kÞp thêi, hoÆc trùc tiÕp gióp ®ì kh¸ch hµng khi hä gÆp khã kh¨n b»ng c¸ch gia h¹n nî, cho vay thªm nh»m gióp cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n cña kh¸ch hµng ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, qua ®ã gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ng¾n h¹n. 7.1.4. ChÝnh s¸ch tÝn dôn._.hñ ®éng n¾m bÊt kÞp thêi chñ tr­¬ng ®Çu t­ hµng n¨m cña ®Þa ph­¬ng ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch cho vay trung, dµi h¹n hµng n¨m chi tiÕt ®Õn tõng ngµnh, tõng chñ ®Çu t­, tõng dù ¸n. Bªn c¹nh sù lùa chän kh¸ch hµng, dù ¸n ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông, l·i suÊt còng lµ mét chÝnh s¸ch quan träng cña b¶n th©n ng©n hµng ®Ó thu hót kh¸ch hµng. VÒ nguyªn t¾c mµ nãi l·i suÊt cao sÏ h¹n chÕ sù vay vèn cña kh¸ch hµng, l·i suÊt thÊp sÏ thu hót nhiÒu kh¸c hµng h¬n. Song, chÝnh s¸ch l·i suÊt ph¶i linh ho¹t víi tõng kho¶n tÝn dông, tõng kh¸ch hµng vµ ph¶i ®¶m b¶o kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých cña ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Víi ®Æc thï cña lo¹i h×nh cho vay dù ¸n cã thêi h¹n kÐo dµi, vèn cña ng©n hµng chÞu rñi ro rÊt lín do nhiÒu yÕu tè l¹m ph¸t, thÞ tr­êng. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy SGD nªn: Nghiªn cøu ¸p dông c¸c hîp ®ång tÝn dông cã l·i suÊt th¶ næi (tøc l·i suÊt thay ®æi) ®Ó gi¶m rñi ro cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Tuy nhiªn khi ¸p dông h×nh thøc nµy vÊn ®Ò cèt lâi lµ SGD ph¶i cã mét chiÕn l­îc vÒ kinh doanh vµ mét chiÕn l­îc dù b¸o xu thÕ thÞ tr­êng. 2.2. N©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n. ThÈm ®Þnh mét dù ¸n ®Çu t­ gåm nhiÒu phÇn nh­: Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t­, c«ng nghÖ, nguyªn liÖu, thÞ tr­êng, tµi chÝnh dù ¸n... §øng trªn gi¸c ®é lµ Ng©n hµng, ë ®©y t«i xin nhÊn m¹nh vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­. ViÖc thÈm ®Þnh nµy ngoµi môc tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ dù ¸n cßn nh»m b¶o ®¶m sù an toµn cho c¸c nguån vèn tÝn dông cña Ng©n hµng. Tuy l©u nay ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ ®· ®­îc nghiªn cøu vµ vËn dông thÝch øng víi thùc tiÔn nÒn kinh tÕ nh­ng d­íi t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái viÖc h¹ch to¸n kinh doanh ph¶i chÆt chÏ, h¹n chÕ thÊp nhÊt rñi ro th× ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh cò ®· béc lé mét sè thiÕu sãt sau: Ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh cò cßn kh¸ ®¬n gi¶n, phiÕn diÖn kh«ng thÝch hîp víi nh÷ng yÕu tè phøc t¹p ®a d¹ng cña m«i tr­êng kinh doanh hiÖn nay. Ch¼ng h¹n: Ýt chó ý ph©n tÝch rñi ro, ch­a tÝnh to¸n ®ñ chi phÝ vèn ®Çu t­, ch­a ®Ò cËp nh©n tè l¹m ph¸t... Ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh cò nghiªn cøu dù ¸n ®Çu t­ ë tr¹ng th¸i tÜnh b»ng c¸c chØ tiªu, c¸c con sè gép, tæng céng, ch­a chó ý tr¹ng th¸i ®éng nh­ qu¸ tr×nh diÔn biÕn cña dù ¸n vµ còng ch­a chó ý ®Õn gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ theo thêi gian. Tr­íc thùc tÕ nµy viÖc nghiªn cøu hoµn thiÖn ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ lµ rÊt cÊp thiÕt c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn. Néi dung chÝnh cña viÖc nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh lµ hÖ thèng chØ tiªu lµm c¨n cø ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­. Trong ph¹m vi chuyªn ®Ò nµy em xin nªu mét sè vÊn ®Ò sau: Mét lµ: HiÖu qu¶ tµi chÝnh còng nh­ bao lo¹i hiÖu qu¶ kh¸c, b¶n chÊt cña nã kh«ng chØ ®­îc thùc hiÖn trªn mét mÆt nµo ®ã mµ trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau, nã lµ hÖ thèng chØ tiªu cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. HÖ thèng chØ tiªu ®ã cã thÓ chia lµm 3 nhãm. Mét nhãm ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lîi nh­ doanh thu, lîi nhuËn, suÊt ®Çu t­... Mét nhãm ph¶n ¸nh møc ®é rñi ro cña dù ¸n. Mét nhãm ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng hoµn vèn tõ dù ¸n nh­ hÖ sè hoµn vèn, ®iÓm hoµ vèn, tû lÖ thu håi néi t¹i... Hai lµ: Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc hÖ thèng chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T vÊn ®Ò lµ tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu nh­ thÕ nµo: C¸c chØ tiªu thÈm ®Þnh xÐt cho ®Õn cïng ®Òu ®­îc x©y dùng, tÝnh to¸n trªn c¬ së lîi Ých cña dù ¸n. Khi tÝnh to¸n ph¶i tÝnh ®ñ c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn cho mäi lo¹i h×nh dù ¸n còng nh­ cho c¶ c¸c dù ¸n ®Æc thï. Cuèi cïng viÖc vËn dông tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kh«ng thÓ kh«ng chó ý ®Õn tÝnh kh¶ thi. Tiªu ®iÓm cña vÊn ®Ò lµ d÷ liÖu. C¸c yÕu tè cÊu thµnh chØ tiªu, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n chØ tiªu ph¶i ®¶m b¶o dùa trªn c¬ së nh÷ng sè liÖu cã thÓ thu thËp ®­îc trong, ngoµi dù ¸n hoÆc dù kiÕn mét c¸ch t­¬ng ®èi chÝnh x¸c trong thùc tÕ nh­ gi¸ c¶, s¶n l­îng, l·i suÊt... Ba lµ: MÆc dï hÖ thèng chØ tiªu còng nh­ c¸ch tÝnh to¸n lµ néi dung chÝnh cña thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ nh­ng ®iÒu cuèi cïng lµ ph¶i cã ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, nh×n nhËn ®Ó cã kÕt luËn x¸c ®¸ng tõ viÖc ph©n tÝch trªn. Mçi chØ tiªu sÏ cã vai trß quan träng kh¸c nhau chót Ýt trong tõng lo¹i h×nh dù ¸n. Nãi c¸ch kh¸c c¨n cø vµo tõng lo¹i h×nh dù ¸n mµ xem chØ tiªu nµo lµ quan träng h¬n. VÝ dô nh­ mét dù ¸n dµi h¹n mang l¹i lîi Ých to lín vÒ mÆt x· héi th× NPV kh«ng d­¬ng vÉn cã thÓ cho vay. 2.3. Chó träng ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp tr­íc khi cho vay. §øng trªn gi¸c ®é Ng©n hµng tr­íc c¸c quyÕt ®Þnh cho vay dù ¸n trung, dµi h¹n theo em cÇn quan t©m ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tµi chÝnh sau: 2.3.1. Xem xÐt c¸c chØ tiªu vÒ c¬ cÊu vèn cña doanh nghiÖp: Vèn cña doanh nghiÖp bao gåm vèn tù cã vµ vèn ®i vay. Nguån gèc vµ cÊu thµnh hai lo¹i vèn nµy x¸c ®Þnh sù æn ®Þnh tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n dµi h¹n cña doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp th­êng muèn sö dông vèn tù cã Ýt nhÊt nh­ng mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt v× nÕu doanh nghiÖp chØ gãp mét phÇn nhá trong toµn bé vèn ho¹t ®éng th× rñi ro trong kinh doanh chñ yÕu do ng­êi cho vay g¸nh chÞu. Trong khi ®ã doanh nghiÖp n¾m phÇn lîi râ rÖt v× chØ bá ra mét sè vèn Ýt nh­ng l¹i ®­îc quyÒn sö dông mét l­îng tµi s¶n lín mµ kh«ng ph¶i chia sÎ quyÒn kiÓm so¸t. §Æc biÖt khi mµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®ang ph¸t triÓn l·i thu ®­îc trªn tiÒn vay lín h¬n l·i suÊt tiÒn vay, th× doanh nghiÖp cµng vay cµng hiÖu qu¶ vµ khi ®ã rñi ro ®Õn víi ng­êi cho vay cµng lín. Ng©n hµng lu«n muèn më réng cho vay nhÊt lµ víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ song nÕu cho vay qu¸ nhiÒu ng©n hµng sÏ trë thµnh ng­êi ®ì ®ßn rñi ro cho doanh nghiÖp. Do ®ã khi ph©n tÝch ng©n hµng cÇn quan t©m ®Õn c¬ cÊu vèn cña doanh nghiÖp. *Tû sè nî = Nî ph¶i tr¶/Tæng nguån vèn cña DN HoÆc * Tû sè tù tµi trî = Nguån vèn chñ së h÷u/ Tæng nguån vèn cña DN Tû sè nµy cho biÕt tæng sè vèn cña doanh nghiÖp chiÕm bao nhiªu trong tæng sè vèn mµ doanh nghiÖp ®­a vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Tû sè nµy cµng lín cµng tèt, cµng cã sù b¶o ®¶m cao cho c¸c kho¶n nî, nhÊt lµ khi doanh nghiÖp bÞ ®Æt vµo t×nh tr¹ng thanh lý tµi s¶n th× vèn tù cã nµy ®Ó bï ®¾p phÇn thiÕu hôt ph¸t sinh khi chuyÓn nh­îng tµi s¶n. * Tû sè nî dµi h¹n = Sè nî dµi h¹n/Nguån vèn chñ së h÷u Tû sè nµy cao ph¶n ¸nh doanh nghiÖp phô thuéc nhiÒu vµo chñ nî, ®ã lµ cÊu tróc vèn m¹o hiÓm. Tû sè nµy cµng cao th× an toµn trong ®Çu t­ cµng gi¶m. Theo kinh nghiÖm ë mét sè n­íc, ng­êi cho vay chØ chÊp nhËn tû sè nµy < 1. NghÜa lµ tû sè nµy cµng gÇn 1 doanh nghiÖp cµng Ýt kh¶ n¨ng ®­îc vay vèn dµi h¹n. * Tû sè tµi trî TSC§ = Nguån vèn dµi h¹n/Gi¸ trÞ TSC§ Tû sè nµy lu«n ph¶i lín h¬n 1 míi mang l¹i cho doanh nghiÖp sù æn ®Þnh vµ an toµn tµi chÝnh. Tû sè nµy nhá h¬n 1 cã nghÜa doanh nghiÖp ®ang dïng nguån vèn ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t­ dµi h¹n. T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp kh«ng b×nh th­êng, viÖc cho DN vay vèn ®Çu t­ lóc nµy lµ qu¸ m¹o hiÓm. 2.3.2. Xem xÐt kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp. Kh¶ n¨ng sinh lêi lµ yÕu tè chÝnh ®o ®é bÒn kinh tÕ vµ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, lµ ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai cña doanh nghiÖp. Kh«ng cã sinh lêi hoÆc kh¶ n¨ng sinh lêi thÊp doanh nghiÖp kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ®ång thêi kh¶ n¨ng sinh lêi lµ mét trong c¸c nguån tr¶ nî chÝnh cho c¸c kho¶n vay dµi h¹n. V× vËy ng©n hµng lu«n quan t©m ®Õn chØ tiªu nµy. Kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp ®­îc ®¸nh gi¸ qua nhiÒu chØ tiªu. Cã thÓ xem 3 chØ tiªu chÝnh sau: Tû suÊt lîi nhuËn = Lîi tøc sau thuÕ Doanh thu Doanh thu thuÇn Tû suÊt lîi nhuËn = Lîi tøc sau thuÕ + L·i ph¶i tr¶ vÒ tiÒn vay Tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n Tû lÖ sinh lêi cña tæng tµi s¶n: = Lîi tøc sau thuÕ + Tr¶ l·i tiÒn vay Tæng tµi s¶n NÕu nh­ tû suÊt lîi nhuËn doanh thu ®o l­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp th× tû su¸t lîi nhuËn tæng tµi s¶n ®o l­êng thµnh tùu cña doanh nghiÖp trong sö dông tµi s¶n ®Ó s¸ng t¹o ra thu nhËp mét c¸ch ®éc lËp víi nh÷ng ho¹t ®éng tµi trî cho nh÷ng tµi s¶n ®ã, cßn tû lÖ sinh lêi cña vèn th­êng xuyªn cho thÊy kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn sö dông l©u dµi trong doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao th× rñi ro mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ cµng thÊp. §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp cßn cã thÓ ®­îc xem xÐtt qua c¸c tû sè sau: Kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî vay. = Vay dµi h¹n. Kh¶ n¨ng tù tµi trî. V× nguån vèn vèn tr¶ nî dµi h¹n lµ kh¶ n¨ng tù tµi trî (Lîi nhuËn + khÊu hao). Tû sè nµy nªu lªn thêi h¹n lý thuyÕt tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó hoµn tr¶ toµn bé vèn vay. Tû sè nµy cµng nhá cµng tèt. Kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i: = L·i tøc tr­íc thuÕ + L·i ph¶i tr¶ cña kho¶n nî dµi h¹n L·i ph¶i tr¶ cña kho¶n nî dµi h¹n. Tû sè nµy th­êng ®­îc tÝnh ®Ó ®¸nh gi¸ ®é an toµn cña viÖc hoµn tr¶ nî. Sè tiÒn thu ®­îc tr­íc khi tr¶ l·i lîi tøc vµ c¸c kho¶n tiÒn l·i cè ®Þnh lµ sè tiÒn ®Ó s½n sµng ®Ó thanh to¸n tiÒn l·i cho c¸c kho¶n nî vay dµi h¹n. Th«ng th­êng kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i ®­îc xem lµ an toµn, hîp lý nÕu doanh nghiÖp t¹o ra kho¶n thu nhËp gÊp h¬n hai lÇn kho¶n l·i cè ®Þnh ph¶i tr¶ hµng n¨m. Trªn ®©y lµ mét sè chØ tiªu tÝnh to¸n nh­ng còng nh­ khi ta thÈm ®Þnh tµi chÝnh doanh nghiÖp, ®iÒu quan träng lµ tÝnh chÝnh x¸c cña sè liÖu. C¸i khã ë ®©y lµ c¬ së cña sè liÖu lÊy tõ B¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh­ng b¸o c¸o chØ ph¶n ¸nh c¸c sù kiÖn tµi chÝnh trong qu¸ khø trong khi ta l¹i quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh t­¬ng lai cña doanh nghiÖp. §ã lµ ch­a nãi ®Õn mét sè doanh nghiÖp cßn v× lîi Ých riªng cña m×nh mµ ®­a nh÷ng th«ng tin sai vµo b¸o c¸o. Do vËy ®Ó thùc hiÖn tèt gi¶i ph¸p nµy ®ßi hái tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông ph¶i ®­îc n©ng cao rÊt nhiÒu. 2.4. §a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc huy ®éng vèn trung, dµi h¹n: Thùc tÕ ho¹t ®éng nh÷ng n¨m võa qua c«ng t¸c huy ®éng vèn ë SGD cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, vèn huy déng cã thêi h¹n trªn mét n¨m ngµy cµng chiÕm tû träng cao. N¨m 2001,2002 nguån vèn tù huy ®éng ®· ®¸p øng ®­îc 100% nhu cÇu vèn l­u ®éng, vèn trung h¹n b»ng VN§ vµ mét phÇn vèn cho dµi h¹n. §Ó cã nguån vèn t­¬ng ®èi æn dÞnh phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, chÝnh s¸ch huy ®éng vèn cña SGD ph¶i kh¾c phôc mét sè ®iÓm sau: Thãi quen sö dông dÞch vô ng©n hµng, göi tiÒn vµo ng©n hµng cña ®¹i bé phËn d©n c­ ch­a h×nh thµnh mét c¸ch phæ biÕn. Ngay c¶ d©n c­ thµnh thÞ, ho¹t ®éng ng©n hµng cßn xa l¹ víi hä. M¹ng l­íi ng©n hµng cßn máng, c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn ch­a ®a d¹ng, ch­a phong phó, ch­a linh ho¹t theo nhu cÇu sö dông vµ kh¶ n¨ng cña tõng bé phËn vèn nhµn rçi. §Ó cã thÓ tiÕn tíi ®¶m b¶o cho toµn bé nhu cÇu vèn trung, dµi h¹n (c¶ b»ng VN§ vµ USD) SGD cÇn chó träng ph¸t triÓn c¸c ph­¬ng thøc huy ®éng ®· cã nh­ tiÒn göi cã kú h¹n, tiÕt kiÖm trªn mét n¨m, kú phiÕu ng©n hµng, tr¸i phiÕu ng©n hµng... §ång thêi tiÕn hµnh ®Èy m¹nh huy ®éng nguån vèn ng¾n h¹n (cã sè d­ t¨ng vµ æn ®Þnh) ®Ó dµnh mét tû lÖ cho vay trung vµ dµi h¹n b»ng viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng víi c¸c ®iÒu kiÖn, l·i suÊt linh ho¹t phï hîp víi tõng nhãm ®èi t­îng kh¸ch hµng, víi tÝnh chÊt cña c¸c bé phËn vèn nhµn rçi trong d©n c­. §æi míi triÖt ®Ó phong c¸ch phôc vô, xö lý nhanh chãng, chÝnh x¸c, víi gi¸ dÞch vô thÊp ®Ó c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng kh¸c trªn ®Þa bµn ®Ó duy tr× vµ më réng nguån vèn tiÒn göi cña c¸c doanh nghiÖp vµ d©n c­. ChuÈn bÞ c¸c tiÒn ®Ò, c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó sím tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n, t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ nÒn kinh tÕ 2.5. Tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông: ChÊt l­îng tÝn dông phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo chÊt l­îng c¸c c«ng viÖc tõ kh©u ho¹ch ®Þnh chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, ®Õn viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp, ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­, kiÓm tra sö dông vèn vay, thu nî... Thùc tiÔn cho thÊy ngoµi nh÷ng yÐu tè kh¸ch quan ®em l¹i sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña dù ¸n ®Òu cã nh©n tè chñ quan cña con ng­êi víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ cña c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ. §­¬ng nhiªn ngoµi yÕu tè chñ quan cè ý v× môc ®Ých t­ lîi còng cã yÕu tè do tr×nh ®é kh¶ n¨ng bÊt cËp kh«ng thÓ hoÆc ch­a thÓ lµm ®­îc. §Ó cã ®­îc nh÷ng c¸n bé ng©n hµng võa cã "t©m" võa cã "tÇm" chi nh¸nh ph¶i coi träng viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lùc l­îng c¸n bé ng©n hµng lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cÇn ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn c¸n bé nh­ sau: C¸n bé ng©n hµng ph¶i cã lËp tr­êng t­ t­ëng v÷ng vµng, kiªn ®Þnh víi môc tiªu ph¸t triÓn cña ng©n hµng ®Ò ra. Mäi c¸n bé ng©n hµng ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ vÞ trÝ, vai trß cña m×nh trong tõng lÜnh vùc c«ng t¸c cô thÓ, lu«n nªu cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, cã ý thøc kû luËt tèt, liªm khiÕt. Ph¶i cã kiÕn thøc nghiÖp vô chuyªn m«n v÷ng vµng, n¾m b¾t kÞp thêi c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, ngµnh, ®Þa ph­¬ng; biÕt vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o lý luËn ®· häc vµo thùc tiÔn trong khu«n khæ cho phÐp cña ph¸p luËt. Kh«ng ngõng tù trau dåi kiÕn thøc qua v¨n b¶n nghiÖp vô cña ngµnh, chi nh¸nh, s¸ch b¸o... §Ó tõ ®ã cã sù cËp nhËt nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng. NÕu kh«ng lµm ®­îc nh÷ng ®iÒu nµy c¸n bé ng©n hµng sÏ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc chÊt l­îng c«ng t¸c mµ m×nh ®¶m nhËn. Nh­ vËy ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c tÝn dông cÇn cã thªm nh÷ng tiªu chuÈn cô thÓ sau: * §èi víi c¸n bé x©y dùng chiÕn l­îc vÒ tÝn dông: Tr­íc hÕt ph¶i lµ ng­êi cã tr×nh ®é lý luËn vÒ nghiÖp vô ng©n hµng v÷ng vµng, ngoµi ra ph¶i lµ ng­êi cã kiÕn thøc kinh tÕ tæng hîp, cã ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc, am hiÓu thÞ tr­êng, giµu kinh nghiÖm thùc tÕ, cã kh¶ n¨ng tæng hîp ph¸n ®o¸n tèt vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng dù b¸o. Tõ ®ã cã thÓ x©y dùng chiÕn l­îc tÝn dông phï hîp víi thùc tÕ, ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi. Am hiÓu ph¸p luËt v× ho¹t ®éng tÝn dông liªn quan ®Õn hÇu hÕt c¸c ngµnh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Do vËy còng liªn quan ®Õn hÇu hÕt c¸c ngµnh luËt cña hÖ thèng ph¸p luËt trong n­íc vµ quèc tÕ. §¶m b¶o hÖ thèng chÝnh s¸ch tÝn dông kh«ng chång chÐo, c¸c quy ®Þnh phï hîp víi hÖ th«ng luËt ph¸p. Ph¶i cã cã kiÕn thøc ngo¹i ng÷, tin häc v× ®©y lµ c¬ së, ph­¬ng tiÖn ®Ó tiÕp xóc, n¾m b¾t nhanh nh¹y nh÷ng sù kiÖn kinh tÕ míi ph¸t sinh, ®Ó l­êng tr­íc nh÷ng biÕn ®éng trong t­¬ng lai. Ngoµi ra ph¶i am hiÓu vÒ marketing ng©n hµng, tuy ®©y lµ lÜnh vùc kh¸ míi mÎ ë n­íc ta, nh­ng cã nh­ vËy chÝnh s¸ch tÝn dông míi khai th¸c ®­îc triÖt ®Ó kh¸ch hµng hiÖn cã vµ cã chiÕn l­îc khai th¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. * §èi víi c¸n bé trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng: §©y lµ bé phËn cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng ®Õn nh÷ng ph¸n quyÕt tÝn dông cña SGD. Do vËy, ngoµi viÖc ®­îc ®µo t¹o c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô ng©n hµng, chÊp hµnh nghiªm tóc tr×nh tù t¸c nghiÖp tÝn dông, hä cÇn cã thªm nh÷ng tiªu chuÈn sau: Am hiÓu s©u s¾c t×nh h×nh tµi chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cã kh¶ n¨ng dù b¸o xu h­íng ph¸t triÓn, hoÆc ph¸t hiÖn nh÷ng rñi ro tiÒm Èn tõ kho¶n vay, tõ chÝnh doanh nghiÖp. Tõ ®ã tham m­u kÞp thêi cho l·nh ®¹o h­íng xö lý cô thÓ. Cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, ph¸p luËt ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ng©n hµng v« t×nh thµnh kÎ tiÕp tay cho mét sè c¸n bé doanh nghiÖp chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña Nhµ n­íc. Ph¶i cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tin häc nhÊt ®Þnh v× víi xu h­íng ph¸t triÓn cña x· héi, th× viÖc cËp nhËt th«ng tin míi lµ v« cïng quan träng, nã lµ c¬ së ban ®Çu cho mäi ph¸n quyÕt tÝn dông. H¬n n÷a, ngµy cµng nhiÒu nghiÖp vô tÝn dông liªn quan ®Õn c¸c c«ng ty, ng©n hµng n­íc ngoµi do vËy nhu cÇu sö dông thµnh th¹o m¸y vi tÝnh, biÕt giao dÞch b»ng mét ngo¹i ng÷ ngµy cµng trë nªn bøc thiÕt. SGD nªn cã kÕ ho¹ch båi d­ìng c¸n bé víi nh÷ng néi dung c¬ b¶n nh­: NghiÖp vô, ph¸p luËt, tin häc, ngo¹i ng÷... vµ ®Þnh kú ®¸nh gi¸ nhËn xÐt c¸n bé qua ®ã ®Ó ph©n lo¹i, x¾p xÕp l¹i c¸n bé. Nh÷ng c¸n bé tÝn dông nµo kh«ng ®ñ tiªu chuÈn sÏ bè trÝ cho lµm c«ng t¸c kh¸c. Cïng víi viÖc ph©n lo¹i c¸n bé ng©n hµng nªn x©y dùng chÕ ®é th­ëng, ph¹t c«ng minh nh»m g¾n liÒn lîi Ých vËt chÊt víi c«ng viÖc ®­îc giao, n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông. 2.6. Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin: Trong thêi ®¹i ngµy nay víi sù tiÕn bé v­ît bËc cña khoa häc, c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin - tin häc, con ng­êi cã thÓ khai th¸c ®­îc l­îng th«ng tin v« tËn trong thêi gian gÇn nh­ tøc thêi ®Ó phôc vô, hç trî cho môc tiªu ho¹t ®éng cña m×nh. V× vËy nÕu kh«ng cã sù ®Çu t­ quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn c«ng nghÖ ®Çu t­ th«ng tin - tin häc th× ng©n hµng sÏ rÊt bÊt lîi trong c¹nh tranh khi m«i tr­êng kinh doanh ngµy cµng ®­îc më réng vµ trë nªn thèng nhÊt. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ban l·nh ®¹o ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam ®· giµnh sù quan t©m ®Æc biÖt cho ®Çu t­, øng dông tin häc phôc vô ho¹t ®éng cña ngµnh vµ coi ®©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ét ph¸ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, s½n sµng héi nhËp vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña ng©n hµng. Tuy nhiªn øng dông tin häc míi chñ yÕu ®Ó phôc vô c«ng t¸c thanh to¸n, kÕ to¸n, l­u tr÷ sè liÖu ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng mµ ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn nh÷ng th«ng tin phôc vô tÝn dông. Nh­ trªn ®· nªu tÇm quan träng cña thÈm ®Þnh dù ¸n, ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp mµ trong ®ã th«ng tin chÝnh x¸c lµ nÒn t¶ng cña mäi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸. Trong t×nh h×nh trªn viÖc ng©n hµng tù x©y dùng cho m×nh mét hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý, l­u tr÷ vµ dù b¸o riªng lµ rÊt cÇn thiÕt. §iÒu ®ã cho phÐp ng©n hµng cã ®­îc nguån th«ng tin tin cËy, nhanh chãng, do tù m×nh x©y dùng, kÕt hîp c¸c th«ng tin nhiÒu chiÒu kh¸c ®Ó trî gióp, phôc vô kÞp thêi yªu cÇu c«ng viÖc. §©y thùc chÊt lµ ho¹t ®éng tæng kÕt trªn diÖn réng qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t­. Néi dung: HÖ thèng th«ng tin nµy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh thèng nhÊt trong toµn hÖ thèng ng©n hµng ®Çu t­. TÊt c¶ c¸n bé tÝn dông ®Òu cã nhiÖm vô cËp nhËt th«ng tin vµo m¹ng theo nh÷ng tiªu thøc thèng nhÊt vÒ tÊt c¶ c¸c dù ¸n, kh¸ch hµng ng©n hµng ®· thÈm ®Þnh. Tr­íc khi cho vay mét dù ¸n míi, c¸n bé tÝn dông chi nh¸nh cã thÓ truy nhËp vµo hÖ thèng bÊt cø lóc nµo vµ ®Òu cã ®­îc th«ng tin c¬ b¶n nh­ Chñ tr­¬ng ®Çu t­ hiÖn t¹i cña Nhµ n­íc, cña ngµnh, c¸c chØ tiªu, th­íc ®o, suÊt ®Çu t­, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn liÖu, thÞ tr­êng tiªu thô, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm hiÖn t¹i, gi¸ b¸n, so s¸nh víi hµng nhËp khÈu... 2.7.N©ng cao vai trß cña c«ng thanh tra kiÓm so¸t Thanh tra kiÓm so¸t lµ nghiÖp vô rÊt quan träng ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng tÝn dông, do ®ã khi ng©n hµng më réng ®Çu t­ tÝn dông th× vai trß cña c«ng t¸c thanh tra kiÓm so¸t còng ph¶i ®­îc n©ng lªn víi møc t­¬ng øng. C«ng t¸c thanh tra, kiÓm so¸t ®­îc ®Ò cËp ë ®©y kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ kiÓm tra kh¸ch hµng mµ quan träng lµ kiÓm tra thanh läc nh÷ng c¸n bé tÝn dông mÊt phÈm chÊt, tiªu cùc, g©y thÊt tho¸t tµi s¶n vµ lµm mÊt uy tÝn cña ng©n hµng. 3.KiÕn nghÞ Tõ chç ®Çu t­ tÝn dông theo kÕ ho¹ch Nhµ n­íc cho kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ chñ yÕu kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp vµ kh«ng cã vèn tù cã tham gia vµo dù ¸n chuyÓn sang viÖc ®Çu t­ cho vay ph¶i cã tµi s¶n lµm ®¶m b¶o, cã b¶o l·nh cña bªn thø 3 vµ cã vèn tù cã tham gia vµo dù ¸n 50% (N§178/1999/N§-CP) mÆc dï gi¶i ph¸p cña ChÝnh Phñ cuèi n¨m 2000 quy ®Þnh tû lÖ nµy lµ 30% vµ viÖc tæ chøc tÝn dông cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n thÕ chÊp theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Víi thùc tr¹ng doanh nghiÖp hiÖn nay vèn tù cã rÊt thÊp, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh khã kh¨n nªn viÖc thùc hiÖn ®Çu t­ cho dù ¸n rÊt khã kh¨n, h¬n n÷a viÖc thùc hiªn quy ®Þnh ®¶m b¶o tiÒn vay cña chÝnh phñ khã thùc hiÖn ®­îc. Tõ nh÷ng lý do trªn vµ nh÷ng tån t¹i rót ra tõ ho¹t ®éng cho vay dù ¸n trung, dµi h¹n cña SGD1Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam, t«i xin kiÕn nghÞ nh­ sau: 3.1. §èi víi Nhµ n­íc - Nhµ n­íc cÇn t¹o lËp m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ, æn ®Þnh cho ho¹t ®éng ®Çu t­ tÝn dông cña ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. ë n­íc ta LuËt ng©n hµng Nhµ n­íc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông míi ra ®êi lµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan, nh­ng viÖc ®­a luËt vµo cuéc sèng ®ßi hái ph¶i cã sù linh ho¹t vµ phï hîp víi nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. C¸c v¨n b¶n d­íi luËt cÇn ph¶i ®­îc ban hµnh ®Çy ®ñ vµ ®ång bé tõng b­íc phï hîp víi thùc tÕ nÒn kinh tÕ trong tõng thêi kú, kh«ng thÓ ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc - nã kh«ng nh÷ng kh«ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn mµ cßn g©y c¶n trë cho sù ph¸t triÓn. Tr­íc m¾t cÇn ban hµnh luËt kiÓm to¸n ®Ó lµm c¬ së cho viÖc nghiªn cøu ®¸nh gi¸ tµi chÝnh doanh nghiÖp mét c¸ch chÝnh x¸c; luËt vÒ thÕ chÊp tµi s¶n... Sù ®ång bé, phï hîp cña hÖ thèng ph¸p luËt sÏ t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho c¸c ng©n hµng còng nh­ doanh nghiÖp ho¹t ®éng æn ®Þnh, mÆt kh¸c ®¶m b¶o tÝnh an toµn, hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng. - Nhµ n­íc ph¶i æn ®Þnh m«i tr­êng vÜ m« cña nÒn kinh tÕ. NghÜa lµ Nhµ n­íc ph¶i x¸c ®Þnh râ chiÕn l­îc ph¶t triÓn kinh tÕ, h­íng ®Çu t­ mét c¸ch æn ®Þnh, l©u dµi, æn ®Þnh thÞ tr­êng, æn ®Þnh gi¸ c¶, duy tr× tû lÖ l¹m ph¸t ë møc hîp lý ph¶i ®­îc coi lµ nhiÖm vô th­êng xuyªn. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó æn ®Þnh gi¸ trÞ tiÒn tÖ, tõ ®ã khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, ®Çu t­, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt. Trªn c¬ së ®ã ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi vèn cña ng©n hµng. - ChÝnh phñ cÇn cã th¸i ®é døt kho¸t s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp, chØ ®Ó l¹i c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, thùc sù cÇn thiÕt cho quèc kÕ d©n sinh nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Çu t­ cã träng ®iÓm, hiÖu qu¶. §ång thêi chØ ®¹o c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã tr¸ch nhiÖm cÊp ®ñ vèn tù cã cho c¸c doanh nghiÖp nµy ®Ó nã cã ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ vay vèn ng©n hµng. Bªn c¹nh viÖc s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp kh¾c phôc khã kh¨n vÒ vèn, cã nhiÒu c¬ héi ®Çu t­ n©ng cao c«ng suÊt thiÕt bÞ, më réng m«i tr­êng kinh doanh. - ChÝnh phñ nhanh chãng ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong thêi gian qua, kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ ®Ó thÞ tr­êng nµy ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Bëi v× sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy sÏ ®em l¹i tÝnh láng cao cho c¸c kho¶n ®Çu t­ cña Ng©n hµng còng nh­ doanh nghiÖp. Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i cung cÊp dåi dµo nguån vèn cho tÝn dông trung, dµi h¹n cña ng©n hµng vµ cña doanh nghiÖp. - ChÝnh Phñ ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh ph¸t huy néi lùc ®Ó chñ ®éng héi nhËp. §©y lµ yÕu tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh, cÇn ph¶i lµm ®Ó c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ mäi ng­êi d©n ViÖt Nam nhËn thøc ®óng vÒ héi nhËp ®Ó chñ ®éng t×m kiÕm vµ tham gia héi nhËp. Tõ ®ã kh«ng thê ¬ hoÆc kh«ng thÊy râ tÝnh bøc xóc cña héi nhËp, û l¹i vµ tr«ng chê vµo sù b¶o hé cña Nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i khai th¸c cã hiÖu qu¶ vµ ph¸t huy néi lùc, ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝnh hÊp dÉn vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. -Thµnh lËp mét tæ chøc chuyªn mua b¸n nî nh»m gióp ®÷ c¸c ng©n hµng xö lý c¸c kho¶n nî kh«ng lµnh m¹nh, xö lý tµi s¶n thÕ chÊp. Ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¸c tæ chøc nµy lµ mua l¹i c¸c kho¶n nî “cã vÊn ®Ò” cña ng©n hµng sau ®ã thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p khai th¸c hoÆc thanh lý ®Ó thu håi nî. §Æc ®iÓm cña tæ chøc nµy lµ hä cã tr×nh ®é chuyªn m«n, cã kinh nghiÖm trong viÖc qu¶n lý kinh doanh, mua b¸n bÊt ®éng s¶n cïng víi nhiÒu biÖn ph¸p khai th¸c, thanh lý kh¸c nªn c«ng viÖc thu håi nî sÏ ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ h¬n ®Ó ng©n hµng tù lµm. -Thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ xÕp h¹ng tÝn nhiÖm doanh nghiÖp. C¬ quan nµy sÏ cã tr¸ch nhiÖm thu thËp, xö lý, ph©n tÝch th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã ®¨ng ký ®Ó tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, xÕp h¹ng tÝn nhiÖm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ã. Trªn c¬ së b¶ng tÝn nhiÖm c¸c doanh nghiÖp cña c¸c tæ chøc nµy, c¸c NHTM sÏ cã ®­îc nh÷ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ doanh nghiÖp vay vèn. §Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc nµy, ChÝnh phñ cã thÓ quy ®Þnh b¾t buéc chØ cã nh÷ng doanh nghiÖp nµo cã ®¨ng ký t¹i c¬ quan xÕp h¹ng tÝn nhiÖm míi ®­îc ng©n hµng xxem xÐt cho vay vèn. B»ng c¸ch lµm nµy, c¸c doanh nghiÖp sÏ ph¶i tù gi¸c tham gia ®¨ng ký xÕp h¹ng ®Ó cã ®­opùc giÊy chøng nhËn nÕu muèn vay vèn ng©n hµng. Ngoµi t¸c dông gióp ®ì ng©n hµng trong viÖc thÈm ®Þnh kh¸ch hµng, ho¹t ®éng cña tæ chøc nµy cßn t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp tù hoµn thiÖn, n©ng cao n¨nng lùc tµi chÝnh; n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh; uy tÝn cña m×nh ®Ó cã ®­îc vÞ trÝ xÕp h¹ng cao. §ã còng lµ mét c¸ch ®Ó t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi thu hót vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi. Gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò trªn chÝnh lµ mét trong nh÷ng nh©n tè tiªn quyÕt t¹o nªn n¨ng lùc c¹nh tranh dµi h¹n, t¨ng søc m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp vµ còng chÝnh lµ søc m¹nh cña nÒn kinh tÕ, lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng nãi riªng, ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung. Ng©n hµng v÷ng vµng cïng doanh nghiÖp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ chñ ®éng héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. 3.2. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ N­íc. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ cho c¸c ng©n hang th­¬ng m¹i. Th«ng tin ®­îc nãi ë ®©y kh«ng chØ lµ nh÷ng th«ng tin vÒ doanh nghiÖp mµ cßn lµ nh÷ng th«ng tin cã tÝnh chÊt ®Þnh h­íng cho ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. Nh÷ng th«ng tin vÒ doanh nghiÖp sÏ ®­îc thu thËp vµ cung cÊp qua trung t©m th«ng tin tÝn dông cña NHNN(CIC), bao gåm th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, hiÖu qu¶ kinh doanh, hÖ sè an toµn vèn, quan hÖ tÝn dông cña kh¸ch hµng víi c¸c NHTM, víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. §©y sÏ lµ c¨n cø ®¸ng tin cËy ®Ó c¸c NHTM sö dông trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh kh¸ch hµng. Cïng víi th«ng tin vÒ c¸c doanh nghiÖp, NHNN cßn ph¶i n¾m v÷ng ®Ó cung cÊp cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nh÷ng th«ng tin vÒ ph­¬ng h­íng nhiÖm vô, môc tiªu quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, cña tõng vïng, tõng khu vùc trong tõng thêi kú; t­ vÊn cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vÒ nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng nhãm ngµnh mòi nhän cÇn tËp trung ®Çu t­ vèn tÝn dông nh»m gãp phÇn thùc hiÖn nh÷ng chñ tr­¬ng ®­êng lèi ph¸t triÓn chung, ®ång thêi ph¸t huy hiÖu qu¶ ®ång vèn, b¶o ®¶m an toµn tÝn dông cho c¸c NHTM. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn t¨ng thªm quyÒn tù chñ cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, chi nh¸nh ng©n hµng th­¬ng m¹i. Sô qu¶n lý cña NHNN chØ nªn dõng l¹i ë nh÷ng vÊn ®Ò vÜ m«, nh÷ng vÊn ®Ò chung nhÊt mang tÝnh ®Þnh h­íng chø kh«ng nªn ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh qu¸ cô thÓ, chi tiÕt liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh ®Æc thï riªng cña mçi ng©n hµng, bëi lÏ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM kh«ng gièng nhau nÕu ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ ¸p dông chung cho mäi ng©n hµng th× sÏ g©y khã kh¨n cho c¸c ng©n hµng trong viÖc thÝch øng víi m«i tr­êng kinh doanh cô thÓ cña m×nh. Thùc hiÖn rµ so¸t söa ®æi l¹i c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn, quy ®Þnh nh»m ®¸p øng víi xu h­íng héi nhËp vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. 3.3. §èi víi ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam Cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é mäi mÆt cña c¸n bé tÝn dông qua c¸c ®ît häc tËp tËp trung ng¾n h¹n vÒ tõng chuyªn ®Ò cô thÓ nh­ thÈm ®Þnh dù ¸n, ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp, c¸c v¨n b¶n luËt liªn quan ®Õn ng©n hµng. N©ng møc uû nhiÖm trong viÖc gi¶i quyÕt cho vay dù ¸n trung, dµi h¹n ë chi nh¸nh, qua ®ã n©ng cao h¬n tr¸ch nhiÖm vµ t¹o chñ ®éng linh ho¹t cho chi nh¸nh gi¶i quyÕt. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin toµn ngµnh qua m¹ng phôc vô c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n . X©y dùng hÖ thèng c¸c tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i, ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng theo tõng ngµnh kinh tÕ thèng nhÊt. C¨n cø vµo ®ã c¸c chi nh¸nh x©y dùng chiÕn l­îc kh¸ch hµng phôc vô nhu cÇu kinh doanh cña m×nh. 3.4. §èi víi Së giao dÞch1 N©ng cao h¬n n÷a vai trß t­ vÊn cña ng©n hµng trong lÜnh vùc thÈm ®Þnh dù ¸n. Tõ ®ã cã thÓ t×m kiÕm c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ ®Ó cho vay. Chñ ®éng n©ng cao chÊt l­îng c¸n bé tÝn dông qua viÖc häc c¸c v¨n b¶n, chÕ ®é míi ban hµnh. Trong thêi gian tíi trong khi chê ng©n hµng Trung ­¬ng thiÕt lËp vµ triÓn khai hÖ thèng th«ng tin toµn ngµnh SGD cÇn ®Æc biÖt chó ý tíi c«ng t¸c th«ng tin vµ c«ng t¸c marketing Ng©n hµng. Trong ®ã c«ng t¸c th«ng tin cÇn ph¶i chó ý tíi qu¸ tr×nh thu nhËp th«ng tin, xö lý th«ng tin (th«ng tin thùc sù cã chÊt l­îng). kÕt luËn. N©ng cao chÊt l­îng cho vay nãi chung vµ cho vay dù ¸n ®Çu t­ nãi riªng lµ mét vÇn ®Ò v« cïng quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nã kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i mµ nã cßn cã ý nghÜa to lín trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. ViÖc cñng cè hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®Çu t­ lµ mét vÇn ®Ò ®ßi hái ph¶i ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn vµ nghiªm tóc. Qua nghiªn cøu vÒ c«ng t¸c cho vay dù ¸n ®Çu t­ t¹i SGD1 ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam vµ ®Ó cã c¬ së ®¸nh gi¸ ®óng ho¹t ®éng cho vay dù ¸n, chuyªn ®Ò nµy ®· nªu tãm t¾t kh¸i qu¸t vÒ lý luËn cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cho vay dù ¸n cña ng©n hµng th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ång thêi ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cho vay t¹i SGD1 ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam. Néi dung chñ yÕu ®i s©u ph©n tÝch c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n, viÖc chÊp hµnh qui tr×nh tÝn dông cho vay, thu nî ®èi víi tÝn dông trung, dµi h¹n. Tuy nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc rÊt nhiÒu, song còng cßn nh÷ng tån t¹i khã kh¨n kh«ng chØ do SGD mµ cßn liªn quan ®Õn nhiÒu cÊp, nhiÒu ngµnh. Víi kiÕn thøc ®· ®­îc trang bÞ ë tr­êng vµ qua t×m hiÓu thùc tÕ t«i xin nªu ra mét sè gi¶i ph¸p vµ ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ mong muèn sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra nh»m n©ng cao chÊt l­îng cho vay dù ¸n ®èi víi ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ SGD1 nãi riªng. Néi dung ®Ò tµi t­¬ng ®èi réng, phøc t¹p, mÆt kh¸c b¶n th©n cßn nhiÒu h¹n chÕ c¶ vÒ lý luËn còng nh­ thùc tÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Mét lÇn n÷a em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c ThÇy, C« gi¸o, Ban l·nh ®¹o vµ c¸c anh chÞ ®ang c«ng t¸c t¹i SGD ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®­îc hoµn chØnh h¬n. tµi liÖu tham kh¶o. §¸nh gi¸ kinh tÕ vµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p quyÕt ®Þnh ®Çu t­. ( §HKTQD thµnh phè Hå ChÝ Minh- NXB Mòi Cµ Mau,1994). QuyÕt ®Þnh dù to¸n vèn ®Çu t­. ( Harold bierman, jr.& saymour smidt- NXB Thèng kª, 1995). Commercial Bank. (Petter.S.Rose). Commercial Bank. ( Edward Reed & Edward Gill). Gi¸o tr×nh NghiÖp vô ng©n hµng th­¬ng m¹i. ( §HKTQD). Gi¸o tr×nh LËp vµ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t­. ( §HKTQD). Gi¸o tr×nh Tµi chÝnh doanh nghiÖp. ( §HKTQD). V¨n kiÖn ®¹i héi 9. LuËt ng©n hµng nhµ n­íc, luËt c¸c tæ chøc tÝn dông. TÝn dông ng©n hµng. ( Hå DiÖu). Thêi b¸o ng©n hµng, thêi b¸o kinh tÕ, t¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè ra c¸c n¨m 2000,2001,2002. B¸o c¸o th­êng niªn SGD &BIDV c¸c n¨m 2000,2001,2002. C¸c tµi liÖu kh¸c. NhËn xÐt cña c¬ quan thùc tËp ._.