Một số biện pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Hải Dương

Môc lôc Lêi më ®Çu NhËn thøc ®­îc xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ngµy cµng më réng, §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· chñ tr­¬ng lîi dông “nh÷ng kh¶ n¨ng to lín cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vÒ di chuyÓn vèn, më réng thÞ tr­êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý ®Ó bæ sung vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶ c¸c lîi thÕ vµ nguån lùc trong n­íc”. NhËn râ bèi c¶nh míi cña thÕ giíi vµ thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®ã cña §¶ng, trong nh÷ng n¨m qua H¶i D­¬ng ®· ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh. H¬n 10 n¨m qua víi nhiÒu nç lùc, H¶i D­¬ng ®· t¹o ra mét m«i tr­êng ®Çu t­ kh¸ hÊp dÉn vµ ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë H¶i D­¬ng giai ®o¹n nµy cßn nhiÒu míi mÎ, ch­a cã kinh nghiÖm vµ cßn nhiÒu h¹n chÕ, lµm cho m«i tr­êng ®Çu t­ cña H¶i D­¬ng thiÕu tÝnh c¹nh tranh so víi mét sè tØnh kh¸c trong n­íc. Sau gÇn 5 n¨m häc tËp ë tr­êng ®¹i häc Ngo¹i th­¬ng, víi nh÷ng kiÕn thøc ®­îc c¸c thÇy c« gi¸o trang bÞ cho vµ nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi còng nh­ c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong lÜnh vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña tØnh H¶i D­¬ng, em ®· chän “Mét sè biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë tØnh H¶i D­¬ng” lµm ®Ò tµi kho¸ luËn tèt nghiÖp, nh»m t×m hiÓu mét c¸ch kh¸ch quan thùc tr¹ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë tØnh H¶i D­¬ng, tõ ®ã rót ra nh÷ng biÖn ph¸p gãp phÇn c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, ®Èy m¹nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë H¶i D­¬ng. Kho¸ luËn gåm cã 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¶ n¨ng vµ sù cÇn thiÕt thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña tØnh H¶i D­¬ng Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë tØnh H¶i D­¬ng Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña tØnh H¶i D­¬ng §Ó hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy em ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù gióp ®ì cña c¸c thµy c« trong tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng. Nh©n ®©y em xin ®­îc göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c¸c thµy c«, ®Æc biÖt lµ PGS.TS Vò ChÝ Léc ng­êi ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, do kh¶ n¨ng nghiªn cøu cã h¹n nªn ch¾c ch¾n ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt còng nh­ béc lé nhiÒu h¹n chÕ. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý vµ chØ dÉn cña c¸c thµy c« vµ c¸c b¹n. Ch­¬ng I: Kh¶ n¨ng vµ sù cÇn thiÕt thu hót FDI ë tØnh H¶i D­¬ng I. VÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi cña tØnh H¶i D­¬ng 1. VÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn 1.1. VÞ trÝ ®Þa lý H¶i D­¬ng, víi diÖn tÝch 1600 km2, lµ tØnh n»m trong vïng ph¸t triÓn kinh tÕ ®éng lùc Hµ Néi-H¶i Phßng-Qu¶ng Ninh. PhÇn lín ®Êt ®ai cña tØnh n»m gÇn trung t©m ph¸t triÓn cña c¶ n­íc lµ thñ ®« Hµ Néi, gÇn c¸c c¶ng biÓn H¶i Phßng, C¸i L©n (Qu¶ng Ninh) vµ c¸c c¶ng hµng kh«ng Néi Bµi, C¸t Bi. HÖ thèng giao th«ng cña tØnh kh¸ tèt, thuËn tiÖn cho vËn chuyÓn hµng ho¸, ®Æc biÖt lµ ®­êng quèc lé 5A võa ®­îc n©ng cÊp, hÖ thèng ®­êng s¾t nèi thñ ®« Hµ Néi víi c¶ng biÓn H¶i Phßng, ®­êng 18 nèi c¶ng biÓn C¸i L©n vµ s©n bay Néi Bµi. 1.2. Tµi nguyªn §Êt ®ai: §Êt ®ai tù nhiªn cña tØnh gåm 2 nhãm chÝnh: Nhãm ®ång b»ng (89%) chñ yÕu lµ ®Êt phï sa s«ng Th¸i B×nh rÊt mµu mì, thuËn tiÖn cho s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i c©y trång cã n¨ng suÊt cao vµ nhãm ®Êt ®åi nói (11%) n»m gän vÒ phÝa ®«ng b¾c cña tØnh thÝch hîp trång c¸c lo¹i c©y lÊy gç, c©y c«ng nghiÖp (chÌ, l¹c), c©y ¨n qu¶ (v¶i thiÒu…). DiÖn tÝch ®Êt canh t¸c lµ 84.400 ha. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n: Mét sè kho¸ng s¶n tr÷ l­îng lín vµ chÊt l­îng tèt nh­ ®¸ v«i ®Ó s¶n xuÊt xi m¨ng tr÷ l­îng trªn 200 triÖu tÊn, cao lanh lµ nguyªn liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt gèm sø tr÷ l­îng kho¶ng 400.000 tÊn, sÐt chÞu löa ®Ó s¶n xuÊt vËt liÖu chÞu löa tr÷ l­îng kho¶ng 8 triÖu tÊn, b« xÝt cã tr÷ l­îng hµng ngµn tÊn. VÒ cung cÊp ®iÖn: H¶i D­¬ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ ®iÖn víi nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i I c«ng suÊt 440 MW, nhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i II 1040 MW cïng hÖ thèng truyÒn t¶i ®iÖn réng kh¾p ®ñ ®¸p øng nhu cÇu ®iÖn n¨ng cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Nh©n lùc: D©n sè trong tØnh lµ 1.665.000 ng­êi trong ®ã sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng lµ 860.000 ng­êi. Lùc l­îng lao ®éng trÎ phÇn lín ®· tèt nghiÖp PTTH, cã ®iÒu kiÖn tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ míi. TØnh cßn cã nhiÒu lµng nghÒ næi tiÕng nh­ ch¹m kh¾c kim hoµn, s¶n xuÊt giµy da, gç, gèm sø, thªu ren… Cã 3 trung t©m dÞch vô lao ®éng vµ d¹y nghÒ ®¸p øng yªu cÇu tuyÓn dông cña c¸c doanh nghiÖp. 2. Kinh tÕ x· héi Thùc hiÖn nghÞ quyÕt ®¹i héi VIII cña §¶ng, ®¹i héi 17 §¶ng bé tØnh ®· ®Ò ra nhiÖm vô: “ æn ®Þnh mäi mÆt t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, tiÕp tôc x©y dùng nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc x©y dùng tØnh giµu m¹nh, c«ng b»ng, v¨n minh”. Môc tiªu cô thÓ lµ: - S¶n xuÊt ®ñ tiªu dïng vµ cã tÝch luü - B­íc ®Çu t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt - T¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn tèt vÒ mÆt x· héi - Më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ víi bªn ngoµi - §¶m b¶o nhu cÇu cñng cè quèc phßng vµ an ninh §Ó thùc hiÖn 5 môc tiªu trªn, tØnh ®· ®Ò ra 2 ch­¬ng tr×nh kinh tÕ-x· héi lµ l­¬ng thùc thùc phÈm, hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu, x©y dùng ®« thÞ. B­íc ®Çu ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn râ rÖt vÒ kinh tÕ. GDP vµ c¬ cÊu kinh tÕ: GDP thêi kú 1996-2000 t¨ng b×nh qu©n 8,5%/n¨m. C¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp – c«ng nghiÖp - dÞch vô hiÖn nay lµ 35,6-36,4-28. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp Gi¸ trÞ s¶n l­îng n¨m 2000 ®¹t kho¶ng 4000 tû ®ång. S¶n l­îng l­¬ng thùc ®¹t 900 ngµn tÊn trong ®ã thãc 850 ngµn tÊn. Ch¨n nu«i ph¸t triÓn, s¶n l­îng thÞt h¬i ®¹t 45000 ngh×n tÊn/n¨m. NhiÒu lo¹i rau qu¶, nhÊt lµ rau qu¶ vô ®«ng liªn tôc ph¸t triÓn víi sè l­îng lín. DiÖn tÝch rau vô ®«ng hiÖn nay lµ 34000 ha. S¶n l­îng rau (cµ chua, ít, hµnh, b¾p c¶i, d­a c¸c lo¹i…) ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cho chÕ biÕn xuÊt khÈu. H¶i D­¬ng cã c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n lµ v¶i thiÒu, diÖn tÝch hiÖn cã 75000 ha, s¶n l­îng 25.000 tÊn/ n¨m. Trong t­¬ng lai sÏ ®­a lªn kho¶ng 15000 ha vµ s¶n l­îng lµ 52000 tÊn/n¨m. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña tØnh n¨m 2000 ®¹t 4300 tû ®ång. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÝnh bao gåm: * C«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng: chiÕm 44,7% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (trong ®ã xi m¨ng lµ 2.3 triÖu tÊn, ®Õn n¨m 2005 sÏ ®­a lªn 4.2 triÖu tÊn). * C«ng nghiÖp ®iÖn: chiÕm 22,4%. Tæng c«ng suÊt cña nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i I vµ II lµ 1480 MW/h * S¶n xuÊt giµy da, may mÆc chiÕm 9,2%. HiÖn cã 4 nhµ m¸y s¶n xuÊt giµy c«ng suÊt 6 triÖu ®«i/n¨m, 5 nhµ m¸y s¶n xuÊt hµng may mÆc víi c«ng suÊt 5 triÖu s¶n phÈm/ n¨m. * C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm chiÕm 7,8%, trong ®ã cã c¸c nhµ m¸y lín nh­ nhµ m¸y chÕ biÕn b¸nh kÑo NghÜa Mü c«ng suÊt 15.000 tÊn/n¨m, Nhµ m¸y V¹n §¾c Phóc c«ng suÊt 4000 tÊn/n¨m. Riªng c«ng nghiÖp chÕ biÕn b¸nh ®Ëu xanh, b¸nh kh¶o, b¸nh gai (®Æc s¶n cña tØnh) s¶n l­îng hµng n¨m lµ 3200 tÊn. * C«ng nghiÖp c¬ khÝ l¾p r¸p: chiÕm 4,9% trong ®ã nhµ m¸y « t« Ford ViÖt Nam c«ng suÊt thiÕt kÕ 15000 xe/n¨m, 2 nhµ m¸y s¶n xuÊt m¸y b¬m n­íc cã c«ng suÊt h¬n 1000 chiÕc/n¨m, nhµ m¸y ®¸ mµi c«ng suÊt hiÖn t¹i 1triÖu viªn/n¨m. DÞch vô vµ du lÞch ChiÕm gÇn 28% GDP c¶ tØnh víi tæng gi¸ trÞ ho¹t ®éng kinh doanh lµ 128 triÖu USD (bao gåm c¶ dÞch vô th­¬ng m¹i). Gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng ho¸ n¨m 2000 kho¶ng 45 triÖu USD chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, rau qña, g¹o, giµy, hµng may mÆc vµ mét sè mÆt hµng c¬ khÝ. TiÒm n¨ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu lµ rÊt lín v× cã nguån nguyªn liÖu dåi dµo, lùc l­îng lao ®éng ®«ng ®¶o vµ giao th«ng thuËn tiÖn. VÒ du lÞch H¶i D­¬ng cã khu di tÝch C«n S¬n –KiÕp B¹c g¾n víi khu ®Òn An Phô vµ t­îng ®µi TrÇn H­ng §¹o lµ quÇn thÓ di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ lín cña c¶ n­íc. Khu b¶o tån danh th¾ng thiªn nhiªn ®éng KÝnh Chñ hµng n¨m thu hót nhiÒu du kh¸ch ®Õn th¨m quan. II. Sù cÇn thiÕt thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh H¶i D­¬ng. 1. FDI ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng, gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn. §Çu thËp kû 40 nhµ kinh tÕ häc Harrod-Domar ®· chøng minh tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP phô thuéc vµo vèn ®Çu t­. Quan hÖ nµy ®­îc biÓu diÔn b»ng ph­¬ng tr×nh : ICOR=I/ DGDP (1) Trong ®ã : ICOR: hÖ sè ®Çu t­ I: Tæng vèn ®Çu t­ x· héi DGDP: Møc t¨ng tæng s¶n phÈm quèc néi. Tõ (1) ta cã : I = ICOR*DGDP Theo c¸c c«ng thøc trªn nÕu hÖ sè ®Çu t­ ICOR kh«ng ®æi th× tèc ®é t¨ng GDP sÏ phô thuéc vµo tæng vèn ®Çu t­ x· héi. Tû lÖ ®Çu t­ cµng cao th× tèc ®é t¨ng tr­ëng cµng cao vµ ng­îc l¹i. VÝ dô: Víi hÖ sè ICOR b»ng 3 tøc lµ víi 3 ®ång vèn ®Çu t­ sÏ cã 1 ®ång GDP t¨ng thªm hoÆc muèn duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng 10% cÇn cã l­îng vèn ®Çu t­ t­¬ng ®­¬ng 30%. §Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét kªnh t¨ng thªm vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ, gãp phÇn t¨ng tr­ëng GDP, t¹o ra thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Tõ ®ã hä cã thÓ dµnh tiÒn tiÕt kiÖm, t¸i ®Çu t­ vµ nép thuÕ. Trong giai ®o¹n 1996-2000 tæng nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc ®Çu t­ vµo tØnh H¶i D­¬ng lµ 13.699 tû ®ång. Trong ®ã tæng nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ 2140 tû ®ång (16%) bao gåm c¶ ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng cña tØnh (270 tû ®ång) vµ ®Çu t­ cho ph¸t triÓn kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp. Tæng sè giÊy phÐp ®Çu t­ ®· cÊp lµ 42, sè giÊy phÐp ®Çu t­ cßn hiÖu lùc lµ 36 víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 527,7 triÖu USD (kh«ng tÝnh 19,4 triÖu USD cña 6 dù ¸n ®· thu håi giÊy phÐp ®Çu t­). Riªng trong n¨m 2001, tØnh thu hót ®­îc 8 dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi tæng sè vèn lµ 25,5 triÖu USD. Nguån: Së KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gióp tØnh H¶i D­¬ng kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng thiÕu vèn kÐo da× vµ phæ biÕn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. Trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t, tØnh cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ vµo mét sè dù ¸n lín nh­ x©y dùng nhµ m¸y l¾p r¸p linh kiÖn ®iÖn tö, hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng, n©ng cÊp hÖ thèng cung cÊp ®iÖn n­íc… Nh÷ng dù ¸n nµy ®Òu cã nguån vèn lín, thêi gian thu håi vèn dµi. NÕu chØ tr«ng chê vµo nguån vèn trong n­íc tõ ng©n s¸ch vµ huy ®éng ®­îc trong d©n chóng th× tØnh sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc tÊt c¶ c¸c dù ¸n ®ã trong mét thêi gian ng¾n. Khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã tû lÖ t¨ng tr­ëng cao sÏ thóc ®Èy c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c t¨ng tr­ëng. TÝnh trung b×nh giai ®o¹n 1996-200 tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¨ng cao h¬n 2,5 lÇn so víi c¸c khu vùc kh¸c. Theo thèng kª giai ®o¹n 1996-2000 trong khi tèc ®é t¨ng GDP cña c¶ n­íc lµ 6,7% th× tèc ®é t¨ng GDP cña tØnh H¶i D­¬ng lµ 8,5%. Cã ®­îc kÕt qu¶ nh­ vËy lµ do cã sù ®ãng gãp lín cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 2. FDI gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cña tØnh H¶i D­¬ng Tr­íc nh÷ng n¨m 1980, H¶i D­¬ng hoµn toµn lµ mét tØnh n«ng nghiÖp. VÒ c«ng nghiÖp, c¶ tØnh chØ cã vµi nhµ m¸y (nhµ m¸y xi m¨ng Hoµng Th¹ch, nhµ m¸y s¶n xuÊt m¸y b¬m…) GDP hµng n¨m chñ yÕu tõ c¸c ngµnh n«ng nghiÖp. H¬n 80% d©n trong tØnh sèng b»ng nghÒ n«ng. DiÖn tÝch ®Êt canh t¸c dµnh cho trång trät chiÕm tíi 68%. KÓ tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch kinh tÕ c¬ cÊu c¸c ngµnh cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. Sù thay ®æi diÔn ra c¶ trong tõng ngµnh. C¬ cÊu kinh tÕ c«ng nghiÖp-n«ng nghiÖp-dÞch vô trong tØnh hiÖn nay lµ 36,4-35,6-28. §Æc biÖt trong khu vùc FDI th× tû träng ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm tíi 85,6% tæng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi 25 dù ¸n vµ tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 451,6 triÖu USD. N¨m 1996, tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp khu vùc FDI míi ®¹t 1,6% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña c¶ tØnh nh­ng ®Õn n¨m 2000 lµ 11,4% Nguån: Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng . §iÒu nµy cho thÊy kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong tØnh lµ rÊt lín vµ sÏ t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m s¾p tíi. Ngµnh dÞch vô còng ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. Tæng doanh thu dÞch vô trong n¨m 2000 lµ 128 triÖu USD (bao gåm c¶ dÞch vô th­¬ng m¹i). Trong sè ®ã khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng gãp 30%. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®¹t 45 triÖu USD, chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng chÕ biÕn n«ng s¶n (thùc phÈm, rau qu¶, g¹o), giµy, hµng may mÆc vµ mét sè mÆt hµng c¬ khÝ nh­ m¸y b¬m n­íc. Trong ngµnh n«ng nghiÖp còng thay ®æi theo xu h­íng t¨ng tû träng ch¨n nu«i, trång c©y ¨n qu¶, gi¶m tû träng trång lóa. Gi¸ trÞ s¶n l­îng n«ng nghiÖp n¨m 2000 ®¹t 4000 tû ®ång, s¶n l­îng l­¬ng thùc ®¹t 900.000 tÊn. Ch¨n nu«i ph¸t triÓn, s¶n l­îng lîn h¬i ®¹t kho¶ng 45.000 tÊn/n¨m Nguån: B¸o Ng­êi H¶i D­¬ng, sè 12 n¨m 2001, trang7 .NhiÒu lo¹i rau qu¶ nhÊt lµ rau qu¶ vô ®«ng liªn tôc ph¸t triÓn víi s¶n l­îng lín ®¸p øng nhu cÇu vÒ chÕ biÕn xuÊt khÈu cña thÞ tr­êng vµ cña mét sè doanh nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n xuÊt khÈu cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Râ rµng FDI ®· gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cña tØnh theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. 3. FDI gióp t¨ng c­êng xuÊt khÈu XuÊt khÈu lµ yÕu tè quan träng cña t¨ng tr­ëng. Th«ng qua xuÊt khÈu nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña yÕu tè s¶n xuÊt míi ®­îc khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n. XuÊt khÈu lµ thÕ m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi so víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Nhê vµo ®èi t¸c n­íc ngoµi nªn c¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ dÔ dµng h¬n khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. H¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng cã m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, d©y truyÒn ®ång bé, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã chÊt l­îng cao, do ®ã s¶n phÈm dÔ dµng ®­îc thÞ tr­êng c¸c n­íc chÊp nhËn. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Òu ®¨ng ký xuÊt khÈu 40% trë lªn. §iÒu nµy rÊt phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu cña n­íc ta. Tû träng cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong c¶ tØnh chiÕm 60% trong giai ®o¹n 1996-2000, tæng doanh thu lµ 173 triÖu USD. TiÒm n¨ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña tØnh lµ rÊt lín v× tØnh cã nguån nguyªn liÖu dåi dµo, lùc l­îng lao ®éng trÎ, giao th«ng thuËn tiÖn. 4. Gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng vµ t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch. Trong nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII phÇn vÒ “ ChiÕn l­îc ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2000” khi bµn tíi chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ®· nhËn ®Þnh: sö dông tèi ®a tiÒm n¨ng lao ®éng x· héi lµ môc tiªu quan träng hµng ®Çu cña chiÕn l­îc, lµ mét tiªu chuÈn ®Ó ®Þnh h­íng c¬ cÊu kinh tÕ vµ lùa chän c«ng nghÖ. H­íng ­u tiªn lµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng ng­êi ®Õn tuæi lao ®éng, ®Æc biÖt ë thµnh phè vµ bé ®éi xuÊt ngò, häc sinh ra tr­êng. Ng­êi lao ®éng chñ ®éng t¹o viÖc lµm. Mäi ngµnh nghÒ mang l¹i thu nhËp cho ng­êi lao ®éng ®Òu ®­îc t«n träng. Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, m«i tr­êng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®µo t¹o nghÒ nghiÖp. T¨ng nhanh tû träng lao ®éng cã nghÒ chuyªn m«n, khuyÕn khÝch biÕt nhiÒu nghÒ… TØnh H¶i D­¬ng lµ mét tØnh thuÇn n«ng nh­ng b×nh qu©n ®Êt canh t¸c theo ®Çu ng­êi vµo loaÞ thÊp. V× vËy hiÖn t­îng d­ thõa lao ®éng lµ søc Ðp rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ - x· héi. Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ mét chiÕn l­îc quan träng. Song song víi viÖc khuyÕn khÝch tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn, viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, më mang c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®Ó thu hót lao ®éng d­ thõa lµ mét chñ tr­¬ng mang tÝnh chiÕn l­îc nh»m æn ®Þnh chÝnh trÞ-kinh tÕ-x· héi. Trong chiÕn l­îc ®ã, khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ãng mét vai trß rÊt quan träng, kh«ng chØ thu hót lao ®éng t¹i chç mµ cßn thu hót lao ®éng d­ thõa trong n«ng nghiÖp, kh«ng chØ thu hót lao ®éng trùc tiÕp trong c¸c liªn doanh mµ cßn t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm gi¸n tiÕp phôc vô cho ho¹t ®éng cña khu vùc nµy. TÝnh ®Õn nay sè lao ®éng lµm viÖc ë c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ h¬n 3000 ng­¬× cã viÖc lµm th­êng xuyªn æn ®Þnh. Ngoµi ra cßn t¹o thªm viÖc lµm cho ngµnh dÞch vô phôc vô cho khu vùc nµy vµ h¬n 1 v¹n lao ®éng n«ng nhµn kh¸c. Thu nhËp cña sè lao ®éng nµy cao h¬n thu nhËp b×nh qu©n toµn x· héi, trung b×nh lµ 50-70 USD/ng­êi/th¸ng. Tæng thu ng©n s¸ch tõ n¨m 1990 ®Õn nay cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ 19,6 triÖu USD. N¨m 1999 tæng thu ng©n s¸ch lµ 3 triÖu USD n¨m 2001 lµ 6,5 triÖu USD, trong ®ã chñ yÕu lµ thuÕ nhËp khÈu (chiÕm 50%). Tuy kho¶n thu nµy kh«ng lín l¾m, nh­ng v× trong nh÷ng n¨m ®Çu dù ¸n ®­îc ¸p dông møc thuÕ miÔn gi¶m nªn cã thÓ tin t­ëng trong nh÷ng n¨m tíi nguån thu ng©n s¸ch tõ khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi sÏ t¨ng nhanh. 5. Nguån vèn FDI gãp phÇn tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ng­êi lao ®éng. 5.1. Gãp phÇn tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cho tíi thêi ®iÓm hiÖn nay c«ng nghÖ cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë tØnh H¶i D­¬ng lµ kh¸ hiÖn ®¹i so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong tØnh vµ so víi mÆt b»ng chung c¶ n­íc. Sù xuÊt hiÖn c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· ®­a vµo tØnh H¶i D­¬ng mét sè d©y chuyÒn c«ng nghÖ ë møc trung b×nh tiªn tiÕn (c¸c ngµnh may mÆc da giµy…). Riªng mét sè dù ¸n chÕ biÕn n«ng s¶n ®· sö dông c«ng nghÖ ë møc tiªn tiÕn, tù ®éng ho¸ trong c¶ d©y chuyÒn s¶n xuÊt. 5.2. FDI gióp n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ng­êi lao ®éng. PhÇn lín c¸c nhµ ®Çu t­ vµo H¶i D­¬ng lµ tõ nh÷ng n­íc, vïng l·nh thæ cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cao. Do vËy yªu cÇu cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vÒ phÝa ViÖt Nam còng nh­ nh©n c«ng lao ®éng ®­îc tuyÓn dông trong c¸c liªn doanh còng ph¶i ®­îc ®µo t¹o n©ng cao míi cã thÓ ®¶m ®­¬ng ®­îc c¸c nhiÖm vô vµ vÞ trÝ trong bé m¸y qu¶n lý còng nh­ trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt. H¬n n÷a, môc ®Ých cña c¸c nhµ ®Çu t­ vµo H¶i D­¬ng lµ t×m kiÕm lîi nhuËn tèi ®a, do vËy hä ®ßi hái hiÖu qu¶ c«ng viÖc ph¶i liªn tôc ®­îc n©ng cao. MÆt kh¸c ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ nh©n c«ng lao ®éng tham gia trong c¸c liªn doanh còng th­êng xuyªn ph¶i giao dÞch víi ng­êi n­íc ngoµi nªn ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tiÕp xóc víi c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã kü thuËt cao, ph©n c«ng lao ®éng hîp lý… ChÝnh v× vËy, tr×nh ®é qu¶n lý cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý c«ng nghÖ, qu¶n lý kü thuËt, vµ thî lµnh nghÒ trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ngµy cµng ®­îc n©ng cao. MÆt kh¸c ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý nhµ n­íc trong lÜnh vùc nµy do ®ßi hái cña c«ng viÖc còng ®­îc n©ng cao vÒ tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. HiÖn nay ë H¶i D­¬ng cã kho¶ng 100 ng­êi ViÖt Nam gi÷ c­¬ng vÞ tõ kÕ to¸n tr­ëng, phã gi¸m ®èc, gi¸m ®èc, phã tæng gi¸m ®èc trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Nguån: Së KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng . ViÖc ng­êi ViÖt Nam tham gia vµo bé m¸y qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi sÏ gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý t¹o c¬ së cho viÖc n©ng cao vÞ thÕ cña phÝa ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh. III. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña tØnh H¶i D­¬ng trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1.ThuËn lîi ChÝnh trÞ æn ®Þnh: D­íi sù l·nh ®¹o thèng nhÊt cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam tõ Trung ­¬ng tíi ®Þa ph­¬ng, ®­îc sù ñng hé nhiÖt t×nh cña quÇn chóng nh©n d©n ®· t¹o ra m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh, t¹o t©m lý yªn t©m cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi khi cã ý ®Þnh ®Çu t­ vµo H¶i D­¬ng. VÞ trÝ ®Þa lý: lµ tØnh n»m trong khu vùc kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng Hµ Néi- H¶i Phßng- Qu¶ng Ninh, H¶i D­¬ng cã thuËn lîi h¬n tØnh H­ng Yªn vÒ mÆt vÞ trÝ ®Þa lý, giao th«ng trong thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. HÖ thèng giao th«ng qua tØnh cã c¶ ®­êng bé, ®­êng thuû, ®­êng s¾t rÊt thuËn lîi cho viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸. Quèc lé 5A võa ®­îc n©ng cÊp, hÖ thèng ®­êng s¾t nèi thñ ®« Hµ Néi víi c¶ng biÓn H¶i Phßng, ®­êng 18 nèi c¶ng C¸i L©n víi s©n bay Néi Bµi lµ mét ­u thÕ cña tØnh trong thu hót FDI. Nh©n tè lao ®éng: H¶i D­¬ng lµ mét tØnh cã nguån lao ®éng t­¬ng ®èi lín, lùc l­îng lao ®éng trÎ phÇn lín ®· tèt nghiÖp PTTH, cã tinh thÇn lao ®éng ch¨m chØ, khÐo lÐo trong c«ng viÖc. Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hiÖn nay, mÆt b»ng l­¬ng cña lao ®éng H¶i D­¬ng t­¬ng ®èi thÊp so víi Hµ Néi, H¶i Phßng. H¬n n÷a, ng­êi lao ®éng cã ý thøc tu©n thñ kû c­¬ng kû luËt lao ®éng, kh«ng cã ®×nh c«ng, b·i c«ng tù do. §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÒ m«i tr­êng ph¸p lý: trªn c¬ së luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi 2000 tØnh H¶i D­¬ng ®· c¶i thiÖn h¬n n÷a m«i tr­êng ®Çu t­ nh»m thu hót h¬n n÷a c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo tØnh nh­: rót ng¾n thêi gian cÊp phÐp xuèng cßn mét nöa so víi quy ®Þnh cña luËt, c¶i tiÕn quy tr×nh tiÕp nhËn dù ¸n, tiÕp tôc duy tr× vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ “mét cöa” ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi… ThÕ m¹nh trong ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp: lµ mét tØnh thuéc ®ång b»ng B¾c Bé, ®Êt canh t¸c cña H¶i D­¬ng kh¸ lín, chñ yÕu lµ ®Êt phï sa s«ng Th¸i B×nh rÊt mµu mì, thuËn lîi cho viÖc canh t¸c, trång c©y n«ng nghiÖp lµm nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm ë trong tØnh vµ c¸c vïng phô cËn. Ngoµi ra tØnh cßn cã mét sè lo¹i kho¸ng s¶n phï hîp ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn vËt liÖu x©y dùng nh­: xi m¨ng, gèm sø… 2. Khã kh¨n VÒ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp nhËn vµ sö dông vèn, c«ng nghÖ cña c¸c dù ¸n §TTTNN: ®Ó tiÕp nhËn ®­îc vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn FDI, n­íc së t¹i ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn tèi cÇn thiÕt nh­: vèn ®èi øng trong n­íc ph¶i gÊp 2-3 lÇn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, cã c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi ph¸t triÓn, cã n¨ng lùc néi t¹i ®ñ tiÕp nhËn c¸c c«ng nghÖ phï hîp cña dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §i tõ nÒn s¶n xuÊt nhá vËn hµnh theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, quan liªu, bao cÊp sang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, ViÖt Nam nãi chung vµ H¶i D­¬ng nãi riªng ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t¹o lËp c¸c ®iÒu kiÖn nµy. Nguån vèn ®èi øng trong tØnh rÊt h¹n chÕ, viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng rÊt khã kh¨n. §©y lµ mét trë ng¹i lín lµm gi¶m kh¶ n¨ng thu hót c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµivµo tØnh nhµ. VÒ nh©n tè lao ®éng: nguån lao ®éng cña H¶i D­¬ng dåi dµo nh­ng phÇn lín xuÊt th©n tõ n«ng th«n, ng­êi lao ®éng ch­a ®­îc tiÕp xóc víi khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn. ChÊt l­îng lao ®éng cßn h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp vÒ lao ®éng kü thuËt cã tay nghÒ cao. T¸c phong lµm viÖc cßn kÐm, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ giao tiÕp h¹n chÕ. §Ó tËn dông nguån lao ®éng dåi dµo nªn c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®­a vµo nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ tiªn tiÕn. VÒ c¸n bé: C¸n bé lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nh­ng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. NhiÒu c¸n bé ®­îc cö vµo lµm viÖc trong c¸c liªn doanh thiÕu kiÕn thøc chuyªn m«n, kh«ng n¾m v÷ng ph¸p luËt vµ quy luËt cña th­¬ng tr­êng, ngo¹i ng÷ h¹n chÕ. Mét sè c¸n bé ch­a ph¸t huy ®­îc vai trß ®¹i diÖn chñ së h÷u nhµ n­íc trong c¸c liªn doanh, kÐm phÈm chÊt, tho¸i ho¸, lo nghÜ tr­íc hÕt ®Õn lîi Ých c¸ nh©n. ThÕ m¹nh cña tØnh lµ n«ng nghiÖp nh­ng ®©y lµ ngµnh cã tû suÊt lîi nhuËn kÐm nªn khã thu hót vèn ®Çu t­. Ch­¬ng II:Thùc tr¹ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë tØnh H¶i D­¬ng I. Thùc tr¹ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë tØnh H¶i D­¬ng 1.Vèn vµ dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi Vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Víi chñ tr­¬ng cña nhµ n­íc: "Vèn trong n­íc lµ quyÕt ®Þnh, vèn n­íc ngoµi lµ quan träng", trong giai ®o¹n 1990-2000 c¶ n­íc nãi chung vµ tØnh H¶i D­¬ng nãi riªng ®ang tËp trung dån søc kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n to lín do sù biÕn ®éng cña t×nh h×nh chÝnh trÞ quèc tÕ, nh÷ng hÉng hôt lín vÒ thÞ tr­êng còng nh­ nguån hç trî tµi chÝnh vµ kü thuËt khi Liªn X« vµ khèi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa §«ng ¢u tan r·. Kinh tÕ x· héi ë tØnh thêi kú nµy cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ cã nhiÒu trë ng¹i lín. Trong lÜnh vùc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th× ®©y còng lµ thêi kú mµ c¸c v¨n b¶n luËt vµ d­íi luËt ®­îc bæ sung hoµn chØnh dÇn nh»m t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cho viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo n­íc ta. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë H¶i D­¬ng trong giai ®o¹n nµy cßn nhiÒu míi mÎ, ch­a cã kinh nghiÖm vµ cßn nhiÒu h¹n chÕ. ViÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp ë n­íc ngoµi cßn ch­a ®­îc coi träng ®óng møc. §éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c nµy cßn thiÕu vµ Ýt kinh nghiÖm thùc tÕ. C«ng t¸c tuyªn truyÒn vËn ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ch­a ®­îc ®Èy m¹nh, ch­a cã néi dung vµ quy ho¹ch cô thÓ. Do vËy chÊt l­îng, hiÖu qu¶ ch­a cao. Tõ cuèi n¨m 1995, tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®· cã sù thay ®æi vÒ bé m¸y tæ chøc ngµnh, Uû ban nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­ s¸p nhËp víi Uû ban kÕ ho¹ch nhµ n­íc thµnh Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­. Còng trong thêi gian ®ã Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së s¸p nhËp vµ tæ chøc l¹i Uû ban kÕ ho¹ch vµ tæ chøc. TÝnh tõ th¸ng 1/1990 ®Õn hÕt n¨m 2001 toµn tØnh ®· thu hót ®­îc 42 dù ¸n FDI víi tæng sè vèn lµ 545,9 triÖu USD, ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 80%/n¨m. Trong ®ã: sè vèn ph¸p ®Þnh lµ 229,6 triÖu USD; vèn vay lµ 298,1 triÖu USD. Trong tæng sè 42 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cã: + 36 dù ¸n cßn hiÖu lùc chiÕm 88% tæng sè dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ lµ 526,5 triÖu USD chiÕm 96,6% tæng vèn ®Çu t­. + 6 dù ¸n ®· hÕt thêi h¹n kinh doanh hoÆc gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n chiÕm 12% tæng dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ l¹i lµ 19,4 triÖu USD b»ng 0,4% tæng vèn ®Çu t­. B¶ng1: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo tØnh H¶i D­¬ng qua c¸c n¨m §¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD N¨m Sè dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp Vèn ®¨ng ký Vèn thùc hiÖn 1990 2 6.9 - 1991 0 0 - 1992 1 3.2 - 1993 3 8.0 - 1994 3 7.0 - 1995 7 145.7 4.4 1996 3 279.9 58.3 1997 5 36.4 35 1998 3 19.2 35.3 1999 5 7.2 5.3 2000 2 3.2 7.0 2001 8 31 7.6 Tæng 42* 545.9* 152.6 Nguån: Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng 42*: Trong sè nµy cã 6 dù ¸n ®· gi¶i thÓ tr­íc h¹n 545.9*: Trong sè nµy cã 19.4 triÖu USD thuéc 6 dù ¸n ®· bÞ rót giÊy phÐp. Nh÷ng n¨m 1990-1994 c¶ tØnh chØ cã 9 dù ¸n FDI víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 25.1 triÖu USD chiÕm 4.6% tæng vèn ®Çu t­ tÝnh ®Õn nay. §©y lµ giai ®o¹n mµ c¶ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ phÝa ViÖt Nam ®Òu cã nhiÒu bì ngì trong ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi v× ch­a th«ng hiÓu ph¸p luËt ViÖt Nam, ch­a biÕt ®­îc thÞ tr­êng ViÖt Nam ra sao, søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc thÕ nµo, c¸c thñ tôc ®Çu t­ cã thuËn lîi kh«ng, nÕu ®­a dù ¸n vµo ho¹t ®éng th× tû suÊt lîi nhuËn cã cao kh«ng. Mét trong nh÷ng b¨n kho¨n nhÊt cña nhµ ®Çu t­ lµ hä lo ng¹i ChÝnh phñ ta cã thÓ quèc h÷u ho¸ tµi s¶n cña doanh nghiÖp n­íc ngoµi nh­ ®· lµm vµo nh÷ng n¨m 50. ChÝnh v× b¨n kho¨n nµy nªn rÊt nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· vµo tØnh H¶i D­¬ng t×m hiÓu c¬ h«Þ ®Çu t­ nh­ng n¨m sau ®ã l¹i vÒ n­íc v× trong luËt ch­a cã ®iÒu kho¶n nµo ®¶m b¶o quyÒn së h÷u. TÊt nhiªn trong xu thÕ më cöa, hoµ nhËp víi thÕ giíi hiÖn nay, muèn ph¸t triÓn ph¶i dùa vµo nguån lùc bªn ngoµi nh­ng kh«ng ph¶i b»ng c¸ch chiÕm ®o¹t nªn viÖc quèc h÷u ho¸ c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi lµ ®iÒu kh«ng thÓ x¶y ra. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi 1996 ®· kh¼ng ®Þnh ®iÒu nµy trong ®iÒu 21 ch­¬ng III: Trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, vèn vµ tµi s¶n hîp ph¸p cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng bÞ tr­ng dông vµ tÞch thu b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng bÞ quèc h÷u hãa. Nhµ n­íc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam b¶o vÖ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, b¶o ®¶m lîi Ých hîp ph¸p cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ t¹i ViÖt Nam. Trong tr­êng hîp thay ®æi quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam mµ lµm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c bªn tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh ®· ®­îc cÊp giÊp phÐp, th× Nhµ n­íc cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng quyÒn lîi cña nhµ ®Çu t­." H¬n thÕ n÷a, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi 1996 ®· t¹o ra nhiÒu ­u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (thuÕ suÊt thu nhËp doanh nghiÖp lÇ 25% so víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc lµ 32% møc thuÕ suÊt ­u ®·i lµ 10%,15%,20% tuú theo tõng dù ¸n, miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ t¹o tµi s¶n cè ®Þnh, hoµn thuÕ thu nhËp trong tr­êng hîp t¸i ®Çu t­...). ChÝnh v× thÕ n¨m 1995, cho dï míi cã dù th¶o luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi míi nh­ng sè dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo tØnh H¶i D­¬ng ®· t¨ng lªn 7 dù ¸n víi tæng sè vèn 145.7 triÖu USD, gÊp 5.5 lÇn so víi c¶ giai ®o¹n 1990-1994. §Õn n¨m 1996 tuy chØ cã 3 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi nh­ng l¹i lµ c¸c dù ¸n cã quy m« vèn lín, tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cña 3 dù ¸n nµy lµ 279,9 triÖu USD. §iÒu nµy cho thÊy luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¹o ra t©m lý tin t­ëng cho hä khi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Nh÷ng n¨m 1997-1999, do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸, dßng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo tØnh H¶i D­¬ng sôt gi¶m m¹nh. N¨m 1997 chØ cã 5 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 36,4 triÖu USD. N¨m 1998 sè vèn ®Çu t­ gi¶m ®i mét nöa so víi n¨m 97 cßn 19,2 triÖu USD cho c¶ 3 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. N¨m 1999 vµ n¨m 2000 lµ nh÷ng n¨m thu hót vèn ®Çu t­ thÊp nhÊt mµ nguyªn nh©n mét phÇn lµ do d­ ©m cña cuéc khñng ho¶ng, c¸c n­íc Ch©u ¸ vÉn ch­a hoµn toµn håi phôc, c¸c n­íc Ch©u ¢u, Ch©u Mü còng chê ®îi t×nh h×nh Ch©u ¸ s¸ng sña míi ®Çu t­ trë l¹i. Trong 2 n¨m chØ cã 7 dù ¸n víi sè vèn 9,4 triÖu USD vµo tØnh H¶i D­¬ng. §©y hÇu hÕt lµ nh÷ng dù ¸n cã quy m« nhá ®Õn tõ §µi Loan, Trung Quèc, Canada. Toµn bé 5 dù ¸n ®ang ®­îc xem xÐt rót giÊy phÐp ®Òu n»m trong giai ®o¹n nµy. B­íc sang n¨m 2001, t×nh h×nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· khëi s¾c trë l¹i do kinh tÕ trong khu vùc dÇn håi phôc. H¬n n÷a t×nh h×nh kinh doanh thuËn lîi cña c¸c doanh nghiÖp FDI ë H¶i D­¬ng ®· thóc ®Èy c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c tham gia ®Çu t­ vµo H¶i D­¬ng. C¸c chØ tiªu liªn quan tíi thu hót vèn ®Çu t­ míi còng nh­ chØ tiªu triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n t¨ng so víi n¨m 2000. ChØ riªng n¨m 2001 thu hót ®­îc 8 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 31 triÖu USD, t¨ng gÊp 10 lÇn so víi n¨m 2000. Còng trong n¨m 2001 cã 5 dù ¸n ®· ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®iÒu chØnh t¨ng vèn víi tæng vèn ®Çu t­ ®iªï chØnh t¨ng 11,3 triÖu USD. Sù t¨ng tr­ëng trë l¹i trong vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 2001 víi nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i cña tØnh nhµ cho phÐp chóng ta hy väng n¨m 2002 sè vèn ®Çu t­ sÏ t¨ng gÊp 2 lÇn n¨m 2001. B¶ng 2: Ph©n lo¹i dù ¸n theo quy m«. N¨m 1990-1994 1995-1996 1997-1998 2000-2001 < 5 triÖu USD 8 3 12 6 >= 5 triÖu USD - 7 2 4 Céng 8 10 14 10 Nguån: Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng Trong sè 36 dù ¸n cßn hiÖu lùc cã : * 20 dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu thô ®­îc s¶n phÈm ë thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, trong ®ã cã 19 dù ¸n s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ ®· cã 17 dù ¸n xin më réng quy m« kinh doanh. ViÖc c¸c dù ¸n nµy ®· ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ cã l·i sÏ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸c nhµ ®Çu t­ ®ang cã ý ®Þnh ®Çu t­ vµo tØnh nhµ. Trong sè nµy ®¸ng chó ý C«ng ty TNHH Ford-ViÖt Nam vµ C«ng ty xi m¨ng Phóc S¬n lµ c¸c dù ¸n cã quy m« lín (vèn ®¨ng ký cña c«ng ty TNHH Ford-ViÖt Nam lµ 102 triÖu USD, c«ng ty xi m¨ng Phóc S¬n lµ 265 triÖu USD). ChØ tÝnh riªng 2 dù ¸n nµy ®· cã vèn ®Ç._.u t­ chiÕm h¬n 50% tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký. §iÒu nµy ®· më ra mét h­íng ®i nh»m t¨ng nhanh l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thu hót vµo trong tØnh ®ã lµ thu hót c¸c dù ¸n cã quy m« lín. *11 dù ¸n ®ang chuÈn bÞ triÓn khai *5 dù ¸n ch­a triÓn khai vµ cã nguy c¬ bÞ thu håi giÊy phÐp ®Çu t­, nguyªn nh©n lµ do: - Bªn n­íc ngoµi kh«ng cã n¨ng lùc tµi chÝnh hoÆc chÊp hµnh kh«ng nghiªm luËt ViÖt Nam. §©y cã thÓ ®­îc coi lµ nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng dù ¸n ®­îc cÊp phÐp trong nh÷ng n¨m 1997-1999 do khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ Ch©u ¸ dßng vèn FDI ®æ vµo n­íc ta gi¶m m¹nh ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu thu hót vèn ®· ®Ò ra, tØnh gÇn nh­ chÊp nhËn tÊt c¶ c¸c dù ¸n ®Çu t­ xin cÊp phÐp mµ cho qua nh÷ng thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh gi¶i tr×nh kinh tÕ kü thuËt cña dù ¸n, qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh n¨ng lùc tµi chÝnh cña chñ ®Çu t­ lµm qua quýt, bá qua nh÷ng bÊt lîi víi tØnh nhµ. Thùc tÕ cho thÊy viÖc lµm thiÕu c©n nh¾c, tÝnh to¸n cÈn thËn nµy ®· dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ nh÷ng dù ¸n ®ã kh«ng cã kh¶ n¨ng triÓn khai hoÆc cã triÓn khai nh­ng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, g©y thiÖt h¹i vÒ lîi Ých kinh tÕ cho chñ ®Çu t­, g©y thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ vµ tÝnh æn ®Þnh ho¹t ®éng ®Çu t­ cña t×nh nhµ. - C¸c tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam kh«ng ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó tham gia hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hy väng hîp t¸c liªn doanh víi doanh nghiÖp trong n­íc ®· rÊt tr«ng ®¬Þ vµo ­u thÕ s©n nhµ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ThÕ nh­ng kh«ng ph¶i doanh nghiÖp ViÖt Nam nµo còng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nhµ ®èi t¸c n­íc ngoµi. Chóng ta thiÕu vèn v× thÕ nhµ n­íc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. VÒ ®iÒu nµy c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cho r»ng ®ã lµ sù ­u ®·i qu¸ møc cña Nhµ N­íc ViÖt Nam ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, h¬n n÷a c¸n bé ViÖt Nam cö ra lµm viÖc víi ®èi t¸c n­íc ngoµi thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý kh«ng cã kiÕn thøc kinh doanh tiªn tiÕn, v× vËy trong thêi gian tíi tØnh cÇn lùa chän kü c¸c doanh nghiÖp trong tØnh ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia liªn doanh lµm t¨ng thªm tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. - BiÕn ®éng phøc t¹p cña thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ lµm ®¶o lén nh÷ng tÝnh to¸n ban ®Çu cña dù ¸n. - HÖ thèng luËt ph¸p chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­ cßn ch­a æn ®Þnh, thiÕu ®ång bé, ch­a râ rµng lµm cho viÖc hiÓu luËt ch­a nhÊt qu¸n dÉn ®Õn tranh chÊp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. - ViÖc xem xÐt thÈm ®Þnh cÊp giÊy phÐp cho mét sè dù ¸n nhÊt lµ trong vµi n¨m ®Çu thùc hiÖn luËt ®©ï t­ cßn ch­a chÆt chÏ. C¬ quan nhµ n­íc ch­a kÞp thêi ng¨n chÆt c¸c ho¹t ®éng tr¸i ph¸p luËt cña c¸c chñ ®Çu t­ dÉn ®Õn c¸c sai ph¹m nghiªm träng buéc ph¶i thu håi giÊy phÐp ®Çu t­. Tû träng vèn thùc hiÖn trong tØnh t¨ng lªn nhanh chãng. Tr­íc n¨m 1995, trong sè c¸c dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp chØ cã 2 dù ¸n hoµn thµnh x©y dùng c¬ b¶n, thùc hiÖn c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t­ sau khi cÊp giÊy phÐp víi sè vèn thùc hiÖn kh«ng ®¸ng kÓ. Sang n¨m 1996 tæng vèn thùc hiÖn ®· t¨ng lªn 62,7 triÖu USD chiÕm 37% tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®ã. Nh­ng nÕu tÝnh trong c¶ giai ®o¹n 1990-2001 th× tû lÖ vèn ®Çu t­ thùc hiÖn chØ ®¹t 29% lµ con sè t­¬ng ®èi thÊp so víi møc b×nh qu©n c¶ n­íc lµ 41%. Sè vèn ®Çu t­ thùc hiÖn mÊy n¨m nay ®¹t thÊp v× c¸c dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, hiÖn nay tiÕn hµnh triÓn khai ®Çu t­ x©y dùng chñ yÕu trong c¸c n¨m 1996-1998. Mét nguyªn nh©n n÷a lµ do c«ng ty Phóc S¬n cã sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lín (265 triÖu USD) nh­ng m¬Ý chØ thùc hiÖn ®­îc 18,318 triÖu USD. Tuy ë møc thÊp nh­ng vèn thùc hiÖn ®· bæ sung mét phÇn quan träng vµo tæng ®Çu t­ trªn ®Þa bµn tØnh gãp phÇn quan träng duy tr× møc t¨ng tr­ëng viÖc nghiªn cøu vµ n©ng dÇn tû träng vèn thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ cÇn thiÕt v× vèn thùc hiÖn chÝnh lµ vèn thùc tÕ ®Çu t­ vµo tØnh, thùc sù gãp phÇn vµo ph¸t triÓn kinh tÕ. KÓ tõ khi thùc hiÖn ph©n cÊp, uû quyÒn trong viÖc cÊp giÊp phÐp ®Çu t­, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë H¶i D­¬ng cã nhiÒu nÐt s«i næi vµ tÝch cùc h¬n tr­íc. Trong n¨m 2001 c¶ tØnh thu hót ®­îc 8 dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp víi tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 26,7 triÖu USD (ch­a kÓ sè vèn t¨ng cña c¸c dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng) vµ hiÖn ®ang h­íng dÉn lËp hå s¬ xin cÊp giÊy phÐp cho mét sè dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi kh¸c...NÕu tÝnh vÒ sè dù ¸n th× ®©y lµ n¨m thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ nhÊt. 2. H×nh thøc, lÜnh vùc, ®èi t¸c ®Çu t­ 2.1.H×nh thøc ®Çu t­ §Ó ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ khi nghiªn cøu thÞ tr­êng, t×m hiÓu chÝnh s¸ch n­íc ta c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i lùa chän mét h×nh thøc kinh doanh phï hîp. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi quy ®Þnh hiÖn cã 3 h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ã lµ: * Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh * Doanh nghiÖp liªn doanh * Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Nh×n chung trong c¶ n­íc h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc ­a chuéng nhÊt chiÕm h¬n 60% tæng sè dù ¸n ®­îc cÊp giÊp phÐp ®Çu t­. Nh­ng thùc tÕ ë tØnh H¶i D­¬ng trong sè 36 dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hiÖn cßn hiÖu lùc chØ cßn 9 liªn doanh (chiÕm 24% sè dù ¸n) víi sè vèn 430 triÖu USD chiÕm h¬n 50% tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cßn l¹i ®Òu lµ c¸c doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, kh«ng cã h×nh thøc hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. Sè c¸c doanh nghiÖp liªn doanh tuy Ýt nh­ng l¹i cã quy m« vèn ®Çu t­ lín, ®iÒu nµy cho thÊy khi cã ®èi t¸c ViÖt Nam tham gia liªn doanh chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ yªn t©m ®Çu t­ víi mét l­îng vèn lín. Trong sè 9 doanh nghiÖp nµy cã tíi 7 doanh nghiÖp cã sè vèn ®Çu t­ trªn 5 triÖu USD, ®Æc biÖt cã 2 doanh nghiÖp cã vèn ®¨ng ký trªn 100 triÖu USD. Sè doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi tuy nhiÒu nh­ng chØ chiÕm h¬n 10% tæng vèn ®Çu t­, quy m« cña c¸c doanh nghiÖp nµy th­êng ë møc 3-4 triÖu USD Nguån: Së KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng . B¶ng 3: Ph©n lo¹i dù ¸n theo h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i H¶i D­¬ng H×nh thøc Sè dù ¸n Vèn (TriÖu USD) 1. Doanh nghiÖp liªn doanh 9 430 2. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi 27 97,7 3. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh 0 0 Tæng 36 527,7 Nguån : Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng. Trong tæng sè vèn cña doanh nghiÖp liªn doanh, bªn ViÖt Nam gãp 34,53 triÖu USD chiÕm 16% tæng sè vèn ®Çu t­ vµ chØ cã 5 ®èi t¸c lµ ViÖt Nam lµ ë tØnh H¶i D­¬ng, vèn gãp chñ yÕu b»ng quyÒn sö dông ®Êt. So s¸nh ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña 2 h×nh thøc liªn doanh vµ 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. DNLD Cïng ®ãng gãp tµi s¶n Cïng qu¶n lý Cïng chia lîi nhuËn Cïng chÞu rñi ro Nhµ §TNN Gi¶m chi phÝ ®Çu t­(+) Gi¶m tù chñ kinh doanh(-) T¨ng kh¶ n¨ng hßa nhËp(+) Lîi nhuËn chia sÎ nªn kh«ng cao(-) Gi¶m rñi ro(+) N­íc chñ nhµ T¨ng ®­îc vèn ®Çu t­(+) Gi¶m chi phÝ ®Çu t­(+) TiÕp nhËn kinh nghiÖm qu¶n lý(+) KiÓm so¸t ®­îc ®èi t¸c n­íc ngoµi(+) §­îc chia lîi nhuËn(+) Gi¶m rñi ro(+) DN100% Vèn n­íc ngoµi Tù bá vèn Tù qu¶n lý Kh«ng chia lîi nhuËn Tù chÞu rñi ro Nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi T¨ng chi phÝ ®Çu t­(-) Tù chñ kinh doanh(+) Gi¶m kh¶ n¨ng hoµ nhËp(-) Lîi nhuËn kh«ng bÞ chia sÎ(+) T¨ng rñi ro(-) N­íc chñ nhµ T¨ng ®­îc vèn ®Çu t­(+) Gi¶m chi phÝ ®Çu t­(+) Kh«ng tiÕp nhËn ®­îc kinh nghiªm qu¶n lý(-) Khã kiÓm so¸t ®­îc ®èi t¸c n­íc ngoµi(-) Kh«ng cã lîi nhuËn(-) Kh«ng ph¶i chÞu rñi ro(+) Theo nh­ trªn th× ®Çu t­ vµo h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh cã lîi thÕ h¬n ®èi víi c¶ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi còng nh­ ®èi víi n­íc chñ nhµ. Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp trong tØnh cßn h¹n chÕ vÒ vèn, ch­a m¹nh d¹n vay vèn thùc hiÖn liªn doanh liªn kÕt víi ®èi t¸c n­íc ngoµi nªn h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh ch­a thùc sù ph¸t triÓn. 2.2. LÜnh vùc ®Çu t­ * LÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm : Cã 9 dù ¸n víi tæng vèn ®©ï t­ ®¨ng ký 40 triÖu USD chiÕm 5,57% tæng vèn ®Çu t­. * LÜnh vùc c«ng nghiÖp : Cã 24 dù ¸n tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 451,6 triÖu USD chiÕm 87,59% tæng vèn ®Çu t­. *LÜnh vùc dÞch vô: Cã 3 dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 451,6 triÖu USD chiÕm 6,84% tæng vèn ®Çu t­. Cã thÓ nhËn thÊy r»ng tû träng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong lÜnh vùc c«ng nghiªp chiÕm ®a sè. §©y lµ mét d©ó hiÖu ®¸ng mõng v× víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng t¨ng tû träng trong ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô th× khu vùc FDI tá ra ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng. Dßng vèn ®Çu t­ tËp trung chñ yÕu vµo nh÷ng lÜnh vùc cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh, nh÷ng ngµnh nghÒ mµ ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu tiÒm n¨ng nh­ng ch­a khai th¸c nh­: may mÆc, l¾p r¸p « t«, xi m¨ng... C¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thu hót vèn ®Çu t­ chñ yÕu lµ gia c«ng may mÆc, chÕ t¸c kim c­¬ng... Vèn ®Çu t­ ®· h­íng m¹nh vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, c¸c lÜnh vùc mµ trong n­íc ch­a cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ do thiÕu vèn, thiÕu c«ng nghÖ, thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý, nh­ng ho¹t ®éng ®Çu t­ chiÒu s©u vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ gèc cßn rÊt h¹n chÕ. Tuy vËy vÉn ph¶i c«ng nhËn thùc tÕ r»ng hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t ®­îc tõ khu vùc c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ rÊt lín, gÊp 3-4 lÇn khu vùc kinh tÕ trong n­íc. Giai ®o¹n 1996-2000 t¨ng tr­ëng b×nh qu©n khu vùc nµy lµ 72%/n¨m. N¨m 2001 t¨ng 128%, riªng trong quý I n¨m 2002, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng 179,5% so víi cïng kú n¨m tr­íc. S¾p tíi tØnh cÇn chó ý thu hót c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc dÞch vô, bëi lÏ sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô ®ång nghÜa víi viÖc møc sèng cña nh©n d©n ®­îc t¨ng lªn, thu nhËp cao h¬n, tiªu dïng còng t¨ng. C¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc dÞch vô lµ c«ng ty taxi Hång Hµ (ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i du lÞch), c«ng ty s©n golf Ng«i Sao Hoµng Gia (kinh doanh c©u l¹c bé, ch¬i golf, kinh doanh th­¬ng m¹i), c«ng ty TNHH thuª khai th¸c TrÇn ViÖt (cung cÊp c¸c dÞch vô cho thuª, khai th¸c thiÕt bÞ m¸y mãc « t«, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i). Trong sè 3 C«ng ty nµy chØ cßn C«ng ty liªn doanh taxi Hång Hµ lµ liªn tôc ho¹t ®éng. C«ng ty s©n Golf Ng«i Sao Hoµng Gia do ®èi t¸c n­íc ngoµi ph¸ s¶n bªn n­íc chñ ®Çu t­ nªn dù ¸n nµy ®ang ®­îc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ xem xÐt chuyÓn giao cho mét c«ng ty trong n­íc. C«ng ty TrÇn ViÖt do kh«ng t×m ®­îc thÞ tr­êng trong khu vùc, viÖc kinh doanh kh«ng tiÕn triÓn, tØnh H¶i D­¬ng ®ang lµm thñ tôc b­íc ®Çu ®Ó thu håi giÊy phÐp ®Çu t­. NhËn thøc ®­îc t×nh tr¹ng bÕ t¾c cña c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong ho¹t ®éng dÞch vô, tØnh H¶i D­¬ng ®· xem xÐt gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, gi¶m thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc, ®èi víi doanh nghiÖp ®ang cßn ho¹t ®éng nh»m bæ trî doanh nghiÖp, viÖc nghiªn cøu xem xÐt t×m ra gi¶i ph¸p cho doanh nghiÖp dÞch vô ®ang lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cÇn gi¶i quyÕt sím. Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp còng cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn xem xÐt gi¶i quyÕt. Do s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng s¶n cã møc ®é rñi ro cao v× chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu, s©u bÖnh...vµ tû suÊt lîi nhuËn kh«ng cao so víi ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh kh¸c. Do ®Æc ®iÓm nµy nªn c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp, chÕ biÕn n«ng s¶n, bªn c¹nh sù khuyÕn khÝch ®Çu t­ cÇn cã sù ®¶m b¶o cña tØnh hoÆc ng©n hµng. Sù ®¶m b¶o cña tØnh bao gåm chÝnh s¸ch æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, bï gi¸ hç trî, quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu... Ng©n hµng Nhµ n­íc ë tØnh vµ Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n chi nh¸nh tØnh H¶i D­¬ng ph¶i cã sù chØ ®¹o trong x©y dùng c¸c dù ¸n ®©ï t­ theo ®óng quy ®Þnh vµ quan t©m tíi b¶o l·nh cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong lÜnh vùc nµy. Sau mét thêi gian ho¹t ®éng, n¾m b¾t ®­îc thùc tr¹ng cña tØnh, c¸c doanh nghiÖp FDI ®· chñ ®éng trong viÖc x©y dùng quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu (vïng trång d­a Tø Kú, trång cµ chua Ninh Giang…) vµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Çu t­ x©y dùng vµ ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu. Tuy vËy, mét sè nhµ m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n ®· ph¶i ®ãng cöa hoÆc kh«ng vËn hµnh ®­îc hÕt c«ng suÊt cña nhµ m¸y.TØnh còng ®· chñ tr­¬ng quy ho¹ch thªm mét sè vïng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh­ng vÉn ch­a ®­a ra mét v¨n b¶n cô thÓ vÒ thu mua n«ng s¶n, gi¸ c¶ thu mua, ®¶m b¶o ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm. N¨m 1999 khi gi¸ thu mua d­a chuét ë ngoµi thÞ tr­êng cao h¬n nªn n«ng d©n ®· kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång víi C«ng ty ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ViÖt H­¬ng, tØnh ®· kÞp thêi chØ ®¹o, hç trî n«ng d©n vÒ mÆt gi¸ c¶ trùc tiÕp ®øng ra thu mua cho c«ng ty kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi. Ngay sau ®ã tØnh còng cã chØ thÞ cho mét sè huyÖn x©y dùng vïng s¶n xuÊt phôc vô c¸c doanh nghiÖp FDI song ®Õn nay vÉn ch­a hoµn toµn kh¾c phôc ®­îc. 2.3. §èi t¸c ®Çu t­ Còng gièng nh­ chiÕn l­îc kinh doanh trong thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®a d¹ng ho¸ danh môc ®Çu t­ lµm gi¶m tû lÖ rñi ro nÕu x¶y ra khñng ho¶ng, trong lÜnh vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®a d¹ng ho¸ c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ còng sÏ lµm gi¶m tû lÖ thÊt b¹i trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. V× ®a d¹ng ho¸ c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ cã nghÜa lµ thu hót vèn ®Çu t­ tõ nhiÒu nguån, nhiÒu tæ chøc, nhiÒu quèc gia kh¸c nhau ®Ó ®Ò phßng tr­êng hîp x¶y ra khñng ho¶ng kinh tÕ ë mét khu vùc nµo ®ã trªn thÕ giíi, chñ c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Õn tõ c¸c quèc gia ®ã cã thÓ bÞ ph¸ s¶n, gÆp khã kh¨n trong kinh doanh bªn n­íc hä vµ rót vèn ®Çu t­ ë ViÖt Nam vÒ th× t×nh h×nh kinh doanh cña khu vùc FDI còng kh«ng bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ. Thùc tÕ qua cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ còng ®· chøng minh r»ng viÖc ®a d¹ng ho¸ ®èi t¸c ®Çu t­ lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Luång vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (kÓ c¶ vèn ®¨ng ký vµ vèn thùc hiÖn vµo n­íc ta ®· gi¶m ®¸ng kÓ sau cuéc khñng ho¶ng mµ tû lÖ gi¶m lín nhÊt lµ tõ c¸c n­íc Ch©u ¸, nh­ Hång K«ng, Malaysia, Singapo, Hµn Quèc, Th¸i Lan, §µi Loan...§©y lµ nh÷ng n­íc chiÕm tû träng lín ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Vèn ®Çu t­ ®¨ng ký n¨m 1996 lµ 8,64 tû USD th× n¨m 97 ®· gi¶m gÇn 50% xuèng cßn 4,514 tû USD. NÕu nh­ tr­íc ®ã Nhµ n­íc ta chó träng vµo kh©u ®a d¹ng ho¸ nguån vèn ®Çu t­ th× sÏ kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng suy gi¶m vèn ®Çu t­ nh­ vËy. B¶ng 4: C¸c quèc gia ®Çu t­ vµo H¶i D­¬ng STT N­íc Sè dù ¸n Sè vèn(TriÖu USD) 1 Hoa Kú 2 79,025 2 Anh 2 20,41 3 Ph¸p 1 1,2 4 §øc 1 3 5 NhËt 2 10,6 6 Canada 2 1,4 7 BØ 1 1,559 8 Australia 2 11,672 9 Hµ Lan 1 0,6 10 Singapore 2 11,73 11 Malaysia 1 0,6 12 Trung Quèc 5 7,9 13 §µi Loan 7 277,61 14 Hång K«ng 2 3,05 15 TriÒu Tiªn 1 55,34 16 Hµn Quèc 2 4,39 17 Lµo 1 0,3 18 Panama 1 3,43 Nguån: Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng §Ò cËp ®Õn t×nh h×nh thùc tÕ ë H¶i D­¬ng nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy sù ®a d¹ng vÒ ®èi t¸c ®Çu t­. Sè c¸c quèc gia ®Çu t­ vµo H¶i D­¬ng chñ yÕu ®Õn tõ §«ng ¸, Asean, Ch©u ¢u, B¾c Mü vµ ®Æc biÖt cã mét quèc gia ë Nam Mü lµ Panama víi 1 dù ¸n cã sè vèn ®Çu t­ 3,43 triÖu USD ngay tõ n¨m 1994. §©y ®­îc coi lµ mét thµnh c«ng trong thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña tØnh H¶i D­¬ng. Cho dï ®· ®¹t ®­îc thµnh tÝch ®¸ng kÓ trong thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh­ng ®Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt ®Ó gi÷ v÷ng tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong thêi kú 2001-2005 lµ 9%/n¨m ®ßi hái tØnh H¶i D­¬ng ph¶i thu hót ®­îc nhiÒu h¬n n÷a vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. 3. §ãng gãp cña nguån FDI vµo ng©n s¸ch tØnh. ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. Hµng n¨m, tû träng thuÕ trong ng©n s¸ch Nhµ n­íc lµ 9,7% v× thÕ thuÕ cã vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ho¹ch ®Þnh lËp dù to¸n thu chi ng©n s¸ch hµng n¨m vµ ¶nh h­ëng tíi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Nguån thu tõ thuÕ cµng nhiÒu th× kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia, c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh do nhµ n­íc x©y dung, viÖc hç trî cho ho¹t ®éng kinh tÕ trªn thÞ tr­êng tõ ng©n s¸ch cµng lín. Víi vai trß to lín cña thuÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· ®Æt ra cho c¸c nhµ lµm luËt nhiÖm vô x©y dùng mét chÝnh s¸ch thuÕ, hÖ thèng c¸c lo¹i thuÕ vµ møc thuÕ suÊt phï hîp nh»m huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc tµi chÝnh vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc hiÖn c¸c lo¹i thuÕ theo quy ®Þnh cña luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ghi trong giÊy phÐp ®Çu t­ vµ c¸c lo¹i thuÕ kh¸c theo quy ®Þnh hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm nép thuÕ. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp FDI ph¶i nép c¸c lo¹i thuÕ sau: * ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp: ThuÕ suÊt 25% lîi nhuËn thu ®­îc: Trong tr­êng hîp khuyÕn khÝch ®Çu t­ doanh nghiÖp ®­îc ¸p dông thuÕ suÊt 20%, 15% hoÆc 10% vµ ®­îc miÔn, gi¶m thuÕ trong mét sè n¨m tuú theo møc ­u ®·i. *ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi: Møc thuÕ suÊt lµ 3-5%-7% lîi nhuËn chuyÓn ra n­íc ngoµi. * ThuÕ nhËp khÈu: Doanh nghiÖp FDI ®­îc miÕn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh vµ trong mét sè tr­êng hîp nh­ nhËp khÈu vËt t­ hµng ho¸ ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. * ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng: B¶ng 5: T×nh h×nh thu ng©n s¸ch tØnh H¶i D­¬ng tõ khu vùc FDI giai ®o¹n 1990-2001. §¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD N¨m 1990-1998 1999 2000 2001 ThuÕ nhËp khÈu 2,9 1,4 2,7 3,5 ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 1,7 1,2 1,7 2,6 ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi 0,4 0,4 0,7 0,2 Tæng 5 3 5,3 6,3 Nguån: Côc thuÕ tØnh H¶i D­¬ng Tõ b¶ng trªn cho thÊy trong tæng thu ng©n s¸ch tØnh khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, thuÕ nhËp khÈu chiÕm tû träng rÊt lín v× c¸c doanh nghiÖp míi ®i vµo ho¹t ®éng cã nhu cÇu nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ vµ mét sè nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt mµ trong n­íc ch­a cã ®Ó ®i vµo s¶n xuÊt. §iÒu nµy còng cho thÊy vÒ c«ng nghÖ n­íc ta cßn qu¸ phô thuéc bªn ngoµi, ch­a cã ®­îc nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i s¶n xuÊt trong n­íc. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cßn thÊp do c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn ®ang trong thêi kú h­ëng nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ doanh nghiÖp. H¬n n÷a lîi dông quy ®Þnh trong luËt: miÔn gi¶m thuÕ trong mét sè n¨m kÓ tõ khi lµm ¨n cã l·i, c¸c doanh nghiÖp ®· h¹ch to¸n kÐo dµi th¬× kú ho¹t ®éng kh«ng cã l·i b»ng c¸ch ®Þnh gi¸ kh«ng hîp lý c¸c tµi s¶n g©y ra t×nh tr¹ng" l·i thËt, lç gi¶". ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi chiÕm tû lÖ thÊp do c¸c doanh nghiÖp míi ®i vµo ho¹t ®éng. Trong vµi ba n¨m ®Çu th× lîi nhuËn thu ®­îc kh«ng cao, mét phÇn do thuÕ suÊt gi¶m tõ 5%-7%-10% xuèng cßn 3%-5%-7% vµ do m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng h¬n nªn c¸c doanh nghiÖp yªn t©m thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ b»ng nguån lîi nhuËn thu hót ®­îc ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt. Tuy nhiªn theo c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®©y lµ mét kho¶n thu bÊt hîp lý. V× hä ®· bÞ ®¸nh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp råi l¹i cßn ph¶i chÞu c¶ thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi. Dï sè thuÕ thu ®­îc kh«ng nhiÒu nh­ng kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ vai trß cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chØ dùa vµo con sè thu ng©n s¸ch mµ ph¶i tÝnh tíi nh÷ng lîi Ých kinh tÕ x· héi mµ khu vùc nµy mang l¹i. B¶ng 6: §ãng gãp cña ng©n s¸ch FDI vµo ng©n s¸ch tØnh ph©n theo ngµnh. §¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD N¨m 1990-1998 1999 2000 2001 C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 3,7 2,1 3,5 4,2 N«ng -l©m-Thuû s¶n 1,3 0,8 1,5 2,0 DÞch vô 0 0,1 0,3 0,1 Tæng 5 3 5,3 6,3 Nguån: Côc thuÕ tØnh H¶i D­¬ng Tõ b¶ng ph©n lo¹i thuÕ theo ngµnh kinh tÕ ta thÊy thuÕ trong khu vùc c«ng nghiÖp FDI lµ lín nhÊt. §©y lµ ®iÒu b×nh th­êng v× c«ng nghiÖp chiÕm h¬n 80% vèn ®Çu t­ vµo tØnh H¶i D­¬ng l¹i cã nh÷ng dù ¸n cã quy m« lín (Ford, §«ng Tµi...). Theo tÝnh to¸n cña Côc thuÕ trong n¨m 2002 thuÕ tõ nguån thu nµy cã thÓ t¨ng 30% do cã c¸c dù ¸n míi ®i vµo ho¹t ®éng trong n¨m nay. Tæng gi¸ trÞ thuÕ thu tõ khu vùc c«ng nghiÖp lµ 12,7 triÖu USD chiÕm 65% tæng thuÕ thu tõ khu vùc FDI. Tû lÖ nµy ®¸ng ra ph¶i cao h¬n t­¬ng øng víi tû lÖ vèn ®¨ng ký nh­ng v× cã nhiÒu doanh nghiÖp ®­îc h­ëng møc thuÕ suÊt ­u ®·i nªn tû träng nµy t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ, trong nh÷ng n¨m tíi khi hÕt th¬× gian ­u ®·i tû lÖ nµy ch¾c ch¾n sÏ t¨ng cao. Trong c¸c ngµnh n«ng -l©m -thuû s¶n, tû träng thuÕ thu trong tæng thuÕ lµ kh¸ cao so víi tû lÖ vèn ®¨ng ký. §èi víi c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh nµy, viÖc ®­a dù ¸n vµo ho¹t ®éng dÔ dµng vµ nhanh chãng h¬n so víi ngµnh c«ng nghiÖp. Víi thÞ tr­êng ®Çu vµo s½n cã lµ n«ng s¶n, hµng ho¸ thùc phÈm cña tØnh ta vµ c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång, chØ sau vµi ba th¸ng triÓn khai lµ dù ¸n cã thÓ ®i vµo ho¹t ®éng. H¬n n÷a, thÞ tr­êng tiªu thô c¸c mÆt hµng n«ng s¶n chÕ biÕn cña n­íc ta trong c¸c khu vùc ASEAN, §«ng ¢u lµ rÊt lín. Tû lÖ xuÊt khÈu s¶n phÈm n«ng s¶n cao nªn thuÕ thu ®­îc còng nhiÒu. Trong sè c¸c ­u ®·i tµi chÝnh mµ tØnh ®· ¸p dông cã ­u ®·i thuÕ. TØnh cho phÐp mét sè doanh nghiÖp FDI cã tÇm quan träng ®èi víi kinh tÕ x· héi trong tØnh nh­ thu hót nhiÒu lao ®éng, tû lÖ xuÊt khÈu cao...®­îc phÐp chËm nép trong vßng 6 th¸ng nÕu lµm ®¬n xin phÐp. §©y ®­îc coi lµ mét kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n cña tØnh ®èi víi doanh nghiªp ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n tr­íc m¾t. HÕt thêi h¹n doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ cho tØnh. BiÖn ph¸p nµy ®· gióp C«ng ty §«ng Tµi kh¾c phôc khã kh¨n n¨m 2000 khi mµ l« hµng xuÊt khÈu cña hä ch­a ®­îc thanh to¸n. 4. Lao ®éng Khi c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®i vµo ho¹t ®éng th× vai trß cña FDI trong t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng còng ®­îc quan t©m nghiªn cøu. Mét trong nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®èi víi n­íc nhËn ®Çu t­ thÓ hiÖn ë viÖc ®ãng gãp vµo thu nhËp quèc d©n, sö dông nguån nh©n lùc trong n­íc...C¸c nghiªn cøu vÒ viÖc lµm trong khu vùc FDI ®Òu cho thÊy ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng chØ t¹o ra viÖc lµm trùc tiÕp mµ cßn t¹o ra viÖc lµm gi¸n tiÕp. FDI ë H¶i D­¬ng ®· t¹o ra kho¶ng h¬n 3000 lao ®éng trùc tiÕp, th­êng xuyªn æn ®Þnh vµ h¬n 1 v¹n lao ®éng theo thêi vô. Sè l­îng lao ®éng trùc tiÕp phô thuéc vµo tæng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn vµ møc vèn ®Çu t­ cho mét chç lµm viÖc. Trªn thùc tÕ, sè l­îng viÖc lµm trùc tiÕp ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè l­îng lao ®éng cã trong danh s¸ch vµ do doanh nghiÖp cã vèn FDI tr¶ l­¬ng. Sè l­îng viÖc lµm gi¸n tiÕp phô thuéc ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh, tõng lÜnh vùc, tõng h×nh thøc kinh doanh. Tû lÖ sè l­îng viÖc lµm gi¸n tiÕp trªn thùc tÕ ph¶n ¸nh møc ®é ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña FDI ®Õn t¹o viÖc lµm. Tû lÖ nµy ë H¶i D­¬ng gÇn b»ng hai, nh­ vËy cø mçi chç lµm trong doanh nghiÖp FDI th× cã hai chç lµm ë bªn ngoµi. Møc ®Çu t­ cho mét lao ®éng lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh quy m« chç lµm. ChØ tiªu nµy còng cho biÕt doanh nghiÖp cã vèn FDI theo ph­¬ng thøc s¶n xuÊt sö dông nhiÒu lao ®éng hay sö dông yÕu tè c«ng nghÖ. Møc ®Çu t­ cho mét lao ®éng ®­îc tÝnh b»ng sè vèn thùc hiÖn chia cho tæng sè lao ®éng trong doanh nghiÖp. ë H¶i D­¬ng chØ tiªu nµy lµ h¬n 46000USD/1 ng­êi. §iÒu nµy chøng tá hµm l­îng c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë H¶i D­¬ng lµ kh¸ cao. Nã còng cho thÊy r»ng ®iÒu kiÖn lµm viÖc ë c¸c doanh nghiÖp FDI tèt h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn trong n­íc cïng ngµnh, cïng lÜnh vùc. Theo kÕt qu¶ cña cuéc kiÓm tra tæ chøc cuèi n¨m 1999 c¸c chØ tiªu vÒ lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë H¶i D­¬ng nh­ sau : * §iÒu kiÖn nhµ x­ëng: c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã tû lÖ nhµ x­ëng ®¹t chÊt l­îng tèt chiÕm tíi 87% sè doanh nghiÖp ®­îc kiÓm tra (tû lÖ nµy ë trong c¸c doanh nghiÖp trong n­íc chØ ®¹t 13%). * C«ng cô lao ®éng: chØ cã 1,4% sè lao ®éng ®­îc kiÓm tra ph¶i lµm víi c«ng cô lao ®éng kh«ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn vÒ vÖ sinh an toµn lao ®éng. C«ng cô lao ®éng h¬n 1/2 lµ c¬ khÝ, tû lÖ tù ®éng ho¸ cao h¬n 4 lÇn tû lÖ nµy trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc song tû lÖ lao ®éng thñ c«ng vÉn cao, chiÕm 40%. * M«i tr­êng lao ®éng: nhê ®Çu t­ trang thiÕt bÞ vµ m¸y mãc hiÖn ®¹i nªn c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi Ýt « nhiÔm vÒ m«i tr­êng lao ®éng, nhÊt lµ yÕu tè nãng, bôi, ån so víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. C¶nh quan lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp nµy còng tho¸ng m¸t, hîp mü quan. * Thêi gian lµm viÖc vµ nghØ ng¬i: ë khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi hÇu nh­ cã t×nh tr¹ng kÐo dµi thêi gian lµm viÖc, lµm thªm giê. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy 44,3% lao ®éng ph¶i th­êng xuyªn lµm thªm giê; 9,44% lao ®éng ph¶i lµm thªm ca 3. Thêi gian lµm viÖc trong ngµy, th¸ng ë trong doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cao h¬n c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, thËm chÝ cao h¬n qui ®Þnh cña nhµ n­íc. Cã thÓ kÕt luËn r»ng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµm viÖc víi c­êng ®é cao h¬n doanh nghiÖp nhµ n­íc, n¨ng suÊt lµm viÖc còng cao h¬n gÊp 2, 3 lÇn. * TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp cña c«ng nh©n khu vùc FDI còng cao h¬n so víi khu vùc trong n­íc. Møc l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc qui ®Þnh ®èi víi khu vùc nµy còng cao h¬n 2-3 lÇn ®èi víi khu vùc trong n­íc. Møc l­¬ng tèi thiÓu ë H¶I D­¬ng khu vùc nµy lµ 35 USD. Thu nhËp b×nh qu©n cña khu vùc nµy lµ 50-70 USD trong khi ®ã thu nhËp b×nh qu©n cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ 675.000®ång /th¸ng (kho¶ng 50 USD). TiÒn l­¬ng b×nh qu©n 1giê cña c«ng nh©n lµ 0,4USD. Do yªu cÇu kü thuËt cao nªn tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n còng t¨ng lªn t­¬ng øng. MÆt kh¸c tr×nh ®é lao ®éng cao ë ViÖt Nam cßn Ýt nªn c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph¶i ®­a ra møc l­¬ng cao h¬n so víi mÆt b»ng chung ®Ó thu hót lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. §iÒu nµy dÉn ®Õn m©u thuÉn lµ tuy møc l­¬ng cao ®em l¹i lîi Ých cho ng­êi lao ®éng nh­ng hËu qu¶ cña nã lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn vÒ lao ®éng rÎ. C¸c doanh nghiÖp ®­îc x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng theo ngµnh, nghÒ hoÆc nhãm ngµnh nghÒ t­¬ng øng víi hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng theo ngµnh nghÒ hoÆc nhãm ngµnh nghÒ do chÝnh phñ qui ®Þnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Còng theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ nh÷ng doanh nghiÖp míi thµnh lËp cßn cã khã kh¨n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ch­a thÓ ¸p dông ngay hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng do nhµ n­íc qui ®Þnh th× trong thêi gian ®Çu cã thÓ tr¶ l­¬ng thÊp h¬n kho¶ng 10-15% møc l­¬ng quy ®Þnh. Lîi dông quy ®Þnh nµy, mét sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë H¶i D­¬ng ®· h¹ thÊp møc l­¬ng tèi thiÓu tr¶ cho c«ng nh©n, g©y bÊt b×nh trong ®éi ngò lao ®éng. Tuy ®· nhËn ®­îc h­íng dÉn cô thÓ cña Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ tØnh H¶i D­¬ng vÒ thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 197/CP cña ChÝnh phñ vÒ tiÒn l­¬ng ®èi víi lao ®éng ViÖt Nam nh­ng c¸c doanh nghiÖp vÉn ch­a thùc hiÖn nghiªm tóc chÕ ®é n©ng bËc kü thuËt, tiªu chuÈn chuyªn m«n nghiÖp vô… ®ång thêi tr× ho·n viÖc n©ng l­¬ng cho c«ng nh©n. ViÖc lµm trong doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ßi hái cã tay nghÒ cao, am hiÓu chuyªn m«n nghiÖp vô, do ®ã tr×nh ®é chung cña lao ®éng trong khu vùc nµy còng cao. Cuéc kh¶o s¸t n¨m 1999 ®· x¸c ®Þnh 90% lao ®éng trong khu vùc nµy ®¹t tr×nh ®é phæ th«ng trë lªn. Lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n chiÕm tû lÖ kh¸ cao, lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®¼ng, ®¹i häc chiÕm tû lÖ 25%, tr×nh ®é c«ng nh©n kü thuËt 63%. B¶ng 7: ChÊt l­îng lao ®éng ph©n theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp Lo¹i h×nh doanh nghiÖp Tû lÖ cao ®¼ng- ®¹i häc trong qu¶n lý c¸n bé Tû lÖ cao ®¼ng- ®¹i häc trong nh©n viªn 100%vèn n­íc ngoµi 93% 87% Doanh nghiÖp liªn doanh 83% 67% Nguån: B¸o H¶i D­¬ng ngµy nay (n¨m 2000) C¸c doanh nghiÖp FDI khi tuyÓn chän lao ®éng ®Òu ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt l­îng, ®¹o ®øc, ý thøc kû luËt, t¸c phong lµm viÖc. Yªu cÇu ®èi víi lao ®éng qu¶n lý ®ßi hái cã tr×nh ®é ®¹i häc, th«ng th¹o ngo¹i ng÷ nhÊt lµ tiÕng Anh, biÕt sö dông vi tÝnh, cã søc khoÎ vµ mét sè kü n¨ng thÝch hîp kh¸c. HiÖn nay lao ®éng qu¶n lý lµ ng­êi n­íc ngoµi vÉn chiÕm tû lÖ cao (trung b×nh c¶ n­íc lµ 33%), ®a sè nh÷ng vÞ trÝ l·nh ®¹o cao trong doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Òu do ng­êi n­íc ngoµi n¾m gi÷. Trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh hiÖn ®ang ho¹t ®éng ë H¶i D­¬ng chØ cã 3 ng­êi ViÖt Nam gi÷ chøc vô Tæng gi¸m ®èc, cã 6 doanh nghiÖp bªn ViÖt Nam chØ ®­îc cö ng­êi vµo chøc vô Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt. Tuy gi÷ chøc vô cao trong liªn doanh nh­ng nh÷ng c¸n bé ViÖt Nam nµy ch­a ph¸t huy hÕt chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh, ch­a thùc sù hoµn thµnh chøc n¨ng gi¸m s¸t ®­îc giao. MÆc dï yªu cÇu tuyÓn chän kh¸ cao nh­ng c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong tØnh vÉn cho r»ng lao ®éng tØnh H¶i D­¬ng trong doanh nghiÖp cña hä ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu lµm viÖc. §èi víi lao ®éng qu¶n lý chñ yÕu lµ do thiÕu kinh nghiÖm vµ nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt trong c«ng viÖc. §èi víi c«ng nh©n chñ yÕu lµ do tr×nh ®é nghÒ nghiÖp, thiÕu t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp, ý thøc kû luËt ch­a tèt. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, H¶i D­¬ng nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung ch­a cã ®­îc c¸c trung t©m d¹y nghÒ cã chÊt l­îng, thiÕu sù phèi hîp ®ång bé vÒ kiÕn thøc vµ ph­¬ng thøc truyÒn nghÒ, c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ d¹y nghÒ cò kü l¹c hËu. Nh÷ng h¹n chÕ nµy ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng n¾m b¾t c«ng nghÖ cña ng­êi häc. V× thÕ mét sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (c«ng ty TNHH Ford, xÝ nghiÖp chÕ t¸c kim c­¬ng, §«ng Tµi…) ®· bá ra chi phÝ ban ®Çu ®µo t¹o lao ®éng rÊt lín, c¶ vÒ c«ng nh©n kü thuËt vµ c¸n bé qu¶n lý. §Çu t­ n­íc ngoµi vµo H¶i D­¬ng ®· lµm t¨ng dßng di chuyÓn d©n c­ lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ vµ xuÊt hiÖn hiÖn t­îng “ch¶y m¸u chÊt x¸m” hay di chuyÓn nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é chuyªn m«n tõ khu vùc trong n­íc sang khu vùc FDI. Lao ®éng n«ng th«n ra thµnh thÞ kh«ng ®­îc thu hót trùc tiÕp vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi v× kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu chÊt l­îng lao ®éng mµ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng n¹n thÊt nghiÖp gia t¨ng. Gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy tØnh H¶i D­¬ng ®· h­íng dÉn mét sè lao ®éng nµy vµo lµm trong c¸c dÞch vô phô trî cho khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, më thªm c¸c trung t©m d¹y nghÒ n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng, ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo n«ng th«n t¹o viÖc lµm cho khu vùc nµy, h¹n chÕ dßng di chuyÓn lao ®éng n«ng th«n ra thµnh thÞ, gi¶m søc Ðp vÒ nhu cÇu viÖc lµm. C¸c chñ ®Çu t­ ®ang kiÕn nghÞ UBND tØnh H¶i D­¬ng cho phÐp hä ®­îc trùc tiÕp tuyÓn dông lao ®éng mµ kh«ng cÇn qua tæ chøc cung øng lao ®éng cña ViÖt Nam ®Ó rót ng¾n thêi gian ®­a dù ¸n vµo ho¹t ®éng ®ång thêi ®¶m b¶o chÊt l­îng lao ®éng ®­îc tuyÓn dông hoÆc phèi hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng huyÖn, x· ®Ó thu hót lao ®éng t¹i chç vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ tuyÓn dôngvíi c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ lao ®éng. 5. Khoa häc c«ng nghÖ C«ng nghÖ cao, m¸y mãc hiÖn ®¹i lµ mét ­u thÕ cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. VÒ mÆt lý thuyÕt, th«ng qua con ®­êng ®Çu t­ trùc tiÕp, c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao d­íi nhiÒu h×nh thøc: m¸y mãc, thiÕt bÞ, kinh nghiÖm qu¶n lý, bÝ quyÕt kü thuËt, nh·n hiÖu hµng ho¸, ®µo t¹o c¸n bé, ho¹t ®éng ._.