Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị tại Công ty xây dựng Lũng Lô

ực và thế giới. Ngày nay nhờ đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, nền kinh tế nước ta đã có bước phát triển nhanh chóng và vững chắc. Trong khi đo cơ chế thị trường đã tạo ra sự phân cực giữa các doanh nghiệp và cạnh tranh ngày càng trở nên quyết liệt. Để tồn tại và phát triển đối với mỗi doanh nghiệp chỉ có sự lựa chọn duy nhất là phải sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng tốt, giá thành hạ. Mà hiện nay điều đáng lo ngại nhất ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và giá thành sản phẩm là sự lạc hậu về máy móc thiết bị. Điều này càng có ý nghĩa hơn đối với các doanh nghiệp hoạt động sản xuất trong ngành xây lắp, khi mà giờ đây chất lượng và giá thành của mỗi công trình phụ thuộc hoàn toàn vào năng lực thực tế của các thiết bị và phương tiện thi công. Công ty xây dựng Lũng Lô là một doanh nghiệp xây dựng quân đội chịu sự quản lý trực tiếp của bộ tư lệnh công binh – Bộ quốc phòng. Từ những năm mới thành lập cho đến nay Công ty luôn củng cố,phát triển khá vững chắc mô hình sản xuất kinh doanh theo hướng tập trung đầu tư đối với một số ngành nghề chủ đạo. Một trong những nguyên nhân then chốt được Công ty chú trọng là đầu tư chiều sâu đổi mới máy móc thiết bị , nâng cao công suất của máy móc, tăng sản lượng và chất lượng đối với các công trình thuộc lĩnh vực mũi nhọn. Để hoạt động một cách có hiệu quả nhất không phải là đầu tư đổi mới máy móc thiết bị ồ ạt mà vấn đề là ở chỗ làm sao để nâng cao được hiệu quả quản lý sử dụng chúng một cách có lợi nhất. Trong quá trình thực tập tại công ty, em thấy rằng điều quan tâm lớn nhất hiện nay của Công ty là tìm ra được một biện pháp quản lý sử dụng máy móc thiết bị thi công có hiệu quả để có thể đáp ứng được yêu cầu của hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời gian tới. Chính điều này đã thôi thúc em nghiên cứu và lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị tại Công ty xây dựng Lũng Lô” - Mục đích nghiên cứu nhằm đưa ra những biện pháp có tính khả thi trên cơ sở phân tích rõ thực trạng và bản chất của tình hình, nguyên nhân thành công hay thất baị giúp ban lãnh đạo Công ty có các quyết định đúng đắn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tăng sức cạnh tranh và ngày càng khẳng định mình trên thương trường. - Phạm vi, đối tượng nghiên cứu: Là các nhân tố ảnh hưởng tới quá trình quản lý sử dụng máy móc thiết bị của Công ty xây dựng Lũng Lô, từ 1996 đến nay. - Phương pháp nghiên cứu: Sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp trong đó đặc biệt chú ý như phương pháp gắn nghiên cứu lý luận với thực tiễn hoạt động sản xuất kinh doanh, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh. - Kết cấu đề tài gồm 3 phần chính như sau: Phần 1: Cơ sở lý luận về máy móc thiết bị và hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị. Phần 2: Thực trạng quản lý và sử dụng máy móc thiết bị tại Công ty xây dựng Lũng Lô. Phần 3: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị tại Công ty xây dựng Lũng Lô. Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn thầy giáo THS Nguyễn Mạnh Quân người đã tận tình hướng dẫn em trong suốt thời gian qua cùng các cô chú trong phòng chính trị, phòng kế hoạch, phòng tiền lương đã tạo điền kiện cho em thực tập tốt tại Công ty. Em xin chân thành cảm ơn ! Phần thứ nhất Cơ sở lý luận về máy móc thiết bị và hiệu quả quản lý, sử dụng máy móc thiết bị I. Máy móc thiết bị và công tác quản lý máy móc thiết bị trong doanh nghiệp 1.Khái niệm máy móc thiết bị 1.1. Theo quan niệm chung Máy móc là vật được chế tạo gồm nhiều bộ phận dùng để thực hiện chính xác một hoặc một loạt công việc chuyên môn nào đó. Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tuỳ từng ngành nghề khác nhau mà trang bị các máy móc thiết bị thích hợp khác nhau. Thiết bị là tổng thể những máy móc, dụng cụ, phụ tùng cho một hoạt động nào đó. Bộ phận quan trọng nhất về máy móc thiết bị của doanh nghiệp là thiết bị gia công gồm tất cả các máy công cụ, dụng cụ thiết bị phụ trợ và các thiết bị khác sử dụng trực tiếp cho việc sản xuất xử lý, kiểm tra và bao gói chi tiết gia công hay sản phẩm. 1.2. Theo quan niệm của triết học Máy móc thiết bị là tư liệu lao động là những vật hay phức hợp những vật thể nối con người với đối tượng lao động và truyền dẫn tích cực sự tác động của con người vào đối tượng lao động, làm thay đổi hình thức tự nhiên của đối tượng lao động để biến đổi những đối tượng lao động đó thành sản phẩm thoả mãn nhu câu đa dạng của con người. 1.3. Dưới góc độ vốn Máy móc thiết bị là tài sản cố định, là cơ sở vật chất kỹ thuật của mỗi doanh nghiệp. Đó chính là hình thái vật chất của vốn cố định, một loại vốn lớn chiếm tỷ trọng cao trong tổng số vốn dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trước khi bắt đầu mỗi quá trình sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nhất thiết phải có sự đầu tư vốn lớn mà chủ yếu là để mua sắm máy móc thiết bị, lắp đặt dây chuyền công nghệ. Bên cạnh đó máy móc thiết bị còn có tính chất đặc trưng là tham gia vào nhiều quá trình sản xuất và giá trị của nó được chuyển dần vào giá trị của sản phẩm. Do vậy mà vốn cố định thường có giá trị rất lớn nó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chu chuyển vốn và quyết định hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. 1.4. Dưới góc độ khác - Máy móc thiết bị chính là năng lực sản suất dùng để phát triển qui mô của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp xây lắp thì máy móc thiết bị còn là điều kiện để tham gia đấu thầu và thắng thầu các công trình. Máy móc thiết bị sẽ quyết định doanh nghiệp sẽ sản suất những sản phẩm gì số lượng bao nhiêu và hiệu quả như thế nào. - Trong quá trình sử dụng thì giá trị của máy móc thiết bị sẽ giảm dần. Nhưng hình thái vật chất của nó không thay đổi mà vẫn giữ nguyên hình thái ban đầu. Sự giảm dần về giá trị của máy móc thiết bị là do hao mòn sinh ra bởi lẽ máy móc thiết bị tham gia vào nhiều quá trình sản suất và giá trị của nó được chuyền dần vào giá trị sản phẩm. Khi đã chuyển hết giá trị vào giá trị của sản phẩm thì chính là lúc máy móc thiết bị cần được cải tiến thay thế. Để đánh giá tài sản cố định của doanh nghiệp trong thực tế người ta sử dụng các phương pháp và chỉ tiêu khác nhau nhưng nhìn chung có thể đánh giá trên hai chỉ tiêu cơ bản là thời gian hoạt động và giá trị của tài sản cố định. - Tóm lại máy móc thiết bị là những tư liệu lao động cơ bản,là hình thái vật chất của vốn cố định dùng cho hoạt động sản suất kinh doanh do vậy nó có một vai trò rất quan trọng trong quả trình sản suất và tái sản suất, trên cơ sở đó sẽ quyết định hiệu quả kinh doanh tổng hợp của mỗi doanh nghiệp. 2. Phân loại máy móc thiết bị 2.1 Phân loại theo công dụng của máy móc thiết bị * Đối với các doanh nghiệp nói chung: máy móc thiết bị có thể phân thành: Thiết bị vạn năng : Là thiết bị được thiết kế có tính mềm dẻo lớn để có thể gia công nhiều sản phẩm,chi tiết khác nhau trên những thiết bị đó. Những máy này có thể làm được nhiều chi tiết và những sản phẩm theo quy trình công nghệ và kỹ thuật khác nhau, bằng cách gắn thêm những dụng cụ và thiết bị phù hợp nhờ khả năng người điều khiển máy. Thiết bị chuyên dùng được thiết kế và sử dụng để thiết kế, sản suất một hay một vài chi tiết, sản phẩm đặc biệt và không có tính mềm dẻo như máy móc vạn năng. Các máy này thường được trang bị bằng hệ thống điều khiển tự động để giảm bớt nhu cầu về thợ lành nghề, đồng thời giảm bớt khả năng về phạm vi sai số do con người gây ra. *Đối với doanh nghiệp xây lắp. Nhóm 1: Thiết bị thi công +Thiết bị thi công đa năng: Máy lu, xúc, ủi, máy trộn bê tông.. +Thiết bị thi công đặc trưng: Thiết bị thi công cầu,hầm... +Thiết bị thi công mặt đường... Nhóm 2: Xe vận tải, xe ben, đồ thí nghiệm... 2.2. Phân loại theo kết cấu và cách lắp đặt các đơn vị thiết bị Dụng cụ cơ khí và thiết bị cố định: Bao gồm tất cả các máy mỏc thiết bị được lắp đặt trên sàn hay trên bàn thợ: máy phay, tiện, máy bào... Dụng cụ cơ khí và thiết bị di động: là những thiết bị mà không được lắp đặt cố định: Máy khoan, máy cưa. Các thiết bị dụng cụ phù trợ: Là những thiết bị bảo đảm cho thiết bị sản xuất cơ bản có thể sản suất sản phẩm. Cách phân loại này được thể hiện ở sơ đồ sau: Sơ đồ 1: phân loại máy móc thiết bị : Phân loại theo kết cấu lắp đặt Dụng cụ cơ khí và thiết bị cố định Dụng cụ cơ khí và thiết bị di động Dụng cụ cầm tay Dụng cụ thiết bị phụ trợ Phân loại theo công dụng Thiết bị vạn năng Thiết bị chuyên dùng 2.3Phân loại máy móc thiết bị theo mức độ sử dụng Được thể hiện qua sơ đồ sau: Sơ đồ 2: phân loại máy móc thiết bị theo mức độ sử dụng Số MMTB thực tế làm việc Số MMTB cần dùng Số MMTB dự phòng Số MMTB sửa chữa lớn theo KH Bảo dưỡng theo KH Ngừng việc Chờ đại tu Số MMTB chưa lắp Chưa đủ yếu tố cơ bản Đã đủ yếu tố cơ bản Chưa cần dùng đã lắp Chưa cần dùng chưa lắp Chờ thanh lý Số MMTB cần dùng Số MMTB chưa dùng hoặc hư hỏng Máy móc thiết bị hiện có 3. Vai trò của công tác quản lý máy móc thiết bị trong doanh nghiệp Hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị và quản lý thiết bị là một trong những công cụ để các nhà quản trị thực hiện chức năng của mình, là căn cứ để xây dựng kế hoạch cho đầu tư mua sắm sửa chữa máy móc thiết bị cho doanh nghiệp. Mặt khác quá trình sản suất kinh doanh là một qúa trình tổng hợp bao gồm nhiều khâu khác nhau bắt đầu từ việc xác định kế hoạch mặt hàng, tổ chức cung ứng nguyên vật liệu, chế tạo và tiêu thụ sản phẩm. Trong đó khâu chế tạo sản phẩm có vai trò quan trọng nhất vì tất cả các khâu khác trong cả quá trình đều tạo điều kiện thuận lợi cho khâu chế tạo sản phẩm. Thúc đẩy việc chế tạo sản phẩm đạt chất lượng cao được thị trường chấp nhận và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có hiệu quả. Quá trình chế tạo là quá trình quản lý người công nhân vận hành máy móc thiết bị tác động lên các đối tượng lao động để sản xuất ra sản phẩm. Khi đó quá trình quản lý sẽ khẳng định những cố gắng của doanh nghiệp trong việc nghiên cứu lập kế hoạch xác định khối lượng, chủng loại mặt hàng sản xuất, chuẩn bị vật tư kỹ thuật, áp dụng các phương pháp tiên tiến và cách thức tổ chức hợp lý sao cho cùng hoạt động chế tạo sản xuất sản phẩm chỉ mang lại lợi ích thật sự khi chúng ta làm tốt công tác quản lý và sử dụng máy móc thiết bị trong doanh nghiệp. Quản lý và sử dụng máy móc thiết bị tốt ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm nguyên vật liệu và lao độngcho doanh nghiệp. Cả 3 quá trình này đều nhằm giải quyết một vấn đề là sản xuất ra sản phẩm đạt chất lượng cao và đáp ứng được nhu cầu thị trường. Quản lý tốt máy móc thiết bị là làm tốt công tác quản lý con người trong quả trình vận hành máy móc thiết bị sao cho các thao tác của họ thực hiện 1 cách chính xác, nhanh chóng và khoa học trên cơ sở hiểu biết và kinh nghiệm của từng người. Chỉ khi máy móc thiết bị được vận hành tốt thì nguyên vật liệu mới được sử dụng hợp lý, Tiết kiệm và có hiệu quả. Quản lý tốt máy móc thiết bị tạo điều kiện cho việc sử dụng những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất từ đó thúc đẩy việc tăng năng suất lao động. Ngày nay mọi doanh nghiệp kinh doanh trong cơ chế thị trường mở cửa và ngày cành hội nhập phải chấp nhận và đứng vững trong cạnh tranh. Muốn chiến thắng trong cạnh tranh doanh nghiệp phải luôn tạo ra và duy trì các lợi thế cạnh tranh: Chất lượng và sự khác biệt hoá ,giá cả và tốc độ cung ứng. Để duy trì lợi thế về giá cả, chất lượng. Doanh nghiệp phải sử dụng và quản lý máy móc thiết bị có hiệu quả hơn so với các doanh nghiệp khác cùng ngành. Quản lý và sử dụng máy móc thiết bị có hiệu quả chính là việc tăng cường cơ khí hoá trong quản lý sản xuất chuyển từ lao động thủ công sang lao động cơ khí, giải phóng sức lao động cho ngưới công nhân, cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao phúc lợi vật chất và tinh thần cho người lao động, khuyến khích khả năng sáng tạo, trên cơ sở đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp. Sử dụng máy móc thiết bị là một nội dung của công tác quản lý vốn cố định trong doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phấn đấu hạ giá thành, tiết kiệm lao động sống và lao động vật hóa, tăng thu nhập cho người lao động và tăng tích luỹ cho doanh nghiệp. Do đó quản lý tốt máy móc thiết bị giúp cho doanh nghiệp có thể bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh, rút ngắn được thời gian sản suất và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Quản lý và sử dụng tốt máy móc thiết bị là mục tiêu thiết thực nhất của mỗi doanh nghiệp, là mục tiêu cơ bản, lâu dài quyết định sự sống còn của mỗi doanh nghiệp. Hơn thế nữa trong nền kinh tế thị trường khi mà cạnh tranh là phương thức duy nhất để tồn tại thì việc quản lý máy thiết bị máy móc lại càng có ý nghĩa hơn cả. Ngoài ra đối với các doanh nghiệp xây lắp thì việc quản lý và sử dụng máy móc thiết bị có hiệu quả còn giúp doanh nghiệp tham gia đấu thầu các công trình có quy mô lớn, giá trị cao với sự đòi hỏi khắt khe của chủ đầu tư. Bên cạnh đó chính yếu tố này sẽ góp phần tạo năng lực thi công cho doanh nghiệp và góp phần tạo nên thắng lợi trong công tác đầu thầu. 4. Một số quan điểm đánh giá hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị Máy móc thiết bị là một bộ phận lớn nhất, chủ yếu nhất trong tư liệu lao động và quyết định năng lực sản suất của mỗi doanh nghiệp. Chínhvì vậy công tác quản lý và sử dụng máy móc thiết bị đang là vấn đề thu hút được nhiều sự quan tâm nghiên cứu bởi lẽ thực trạng hoại động sản xuất kinh doanh đang tồn tại những lảng phí lớn trong sử dụng máy móc thiết bị. Quan điểm 1: Quản lý sử dụng máy móc thiết bị theo đúng công dụng : Mỗi loại máy móc thiết bị đều có tính năng tác dụng và nhiệm vụ khác nhau có vai trò khác nhau trong quá trình sản xuất và chế tạo sản phẩm. Do vậy vấn đề đặt ra là phải sử dụng thiết bị đúng với khả năng vốn có của nó thì mới phát huy đưọc tác dụng và mới đạt hết được năng suất vốn có của nó. Khi các thiết bị này được bố trí theo đúng thời gian và không gian thì chúng mới được sử dụng có hiệu quả, khai thác được hết công suất và tránh lãng phí trong quá trình sản suất. Quan điểm2: Quản lý sử dụng máy móc thiết bị theo đúng định mức sử dụng: Định mức sử dụng quy định mức tham gia của máy móc thiết bị vào quá trình sản xuất trong những giai đoạn nhất định. Mức tham gia này được tính toán sao cho đó là mức tối ưu nhất phù hợp với khả năng hiện tại của máy móc thiết bị.Khi đó sự tham gia của máy móc thiết bị một mặt phát huy hết công suất sử dụng của chúng mặt khác vẫn duy trì được thời gian sử dụng lâu dài,hạn chế những tổn thất do việc sử dụng vượt định mức gây ra. Do vậy việc quản lý sử dụng máy móc thiết bị theo định mức không chỉ sử dụng tối đa năng lực sản suất hiện có mà còn có ý nghĩa duy trì khả năng sử dụng maý móc lâu dài. Quan điểm 3: Quản lý sử dụng máy móc thiết bị nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Chất lượng sản phẩm là yếu tố sống còn quyết định trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong thời đại ngày nay khi cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật đang đạt đến đỉnh cao của sự phát triển, khi mà ngày càng nhiều các thành tựu khoa học kỹ thuật đang được áp dụng vào sản xuất bằng cách taọ ra các dây truyền công nghệ hiện đại thì vấn đề chất lượng sản phẩm được các doanh nghiệp quan tâm hơn cả. Để làm được điều này thì mỗi doanh nghiệp phải làm tốt công tác quản lý,sử dụng máy móc thiết bị sao cho sảm phẩm sản xuất ra đạt chất lượng tốt nhất, hạn chế sản phẩm hỏng sản phẩm kém chất lượng và rút ngắn được thời gian sản xuất. Quan điểm 4: Quản lý sử dụng máy móc thiết bị phải nhằm giảm hao mòn hữu hình và vô hình. Quản lý và sử dụng tốt máy móc thiết bị cũng có nghĩa là làm giảm bớt hao mòn hữu hình và vô hình, làm dài tuổi thọ của máy móc thiết bị. Trong quá trình sản xuất và sử dụng do máy móc và thiết bị phải tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất cho nên nó bị hao mòn dần theo thời gian. Sự giảm dần về giá trị cũng như giá trị sử dụng của máy móc thiết bị xảy ra cả khi hoạt động cũng như khi không hoạt động. Chính từ đặc thù này mà vấn đề phải đặt ra là phải sử dụng, quản lý làm sao để hao mòn máy móc thiết bị là hợp lý tránh lãng phí không cần thiết. Nếu máy móc thiết bị tham ra sản xuất cùng với hai yếu tố là nguyên liệu và lao động để sản xuất ra sản phẩm nhằm tuân thủ theo những tiêu chuẩn về an toàn lao dộng và định mức sử dụng khi đó sự giảm về giá trị của chúng là điều không thể tránh khỏi và hao mòn lúc đó là hợp lý. Quan điểm 5: Quản lý sử dụng máy móc thiết bị theo dúng chế độ bảo dưỡng và sửa chữa Quản lý sử dụng máy móc thiết bị theo dúng chế độ bảo dưỡng và sửa chữa đòi hỏi phải theo dõi thực hiện các phương pháp tổ chức kỹ thuật,phục vụ bảo dưỡng kiểm tra và sửa chữa nhằm giảm hao mòn ngăn ngừa sự cố, đảm bảo hoạt động bình thường của máy móc thiết bị. Nếu máy móc thiết bị không được bảo quản tốt, không chấp hành nội quy,quy tắc bảo dưỡng an toàn kĩ thuật điện sẽ làm chúng giảm dần giá trị sử dụng gây ra tổn thất trong quản lý sản xuất. Mặt khác khoa học ngày càng tiến bộ do vậy sự hao mòn vô hình của máy móc thiết bị ngày càng nhanh, sự thay thế là khó tránh khỏi. Để hạn chế loại hao mòn này và tránh cho doanh nghiệp phải liên tục đổi mới thiết bị thì cánh thức chủ yếu nhất là máy móc thiết bị phải hoạt động liên tục, hết khả năng sản suất để giá trị của máy móc sẽ hoàn toàn chuyển hết vào sản phẩm một cách nhanh chóng nhất và doanh nghiệp có thể áp dụng phương pháp khấu hao tạo điều kiện thu hồi vốn đầu tư ban đầu. Do đó khi đánh giá hiệu quả của quản lý sử dụng máy móc thiết bị phải nhất quyết đề cập đến vai trò của công tác bảo dưỡng sửa chữa để máy móc thiết bị hoạt động tốt. Quan điểm 6: Quản lý sử dụng máy móc thiết bị nhằm thực hiện mục tiêu kinh doanh tổng hợp: Quản lý sử dụng máy móc thiết bị có hiệu quả là việc sử dụng chúng vào nhiều mục tiêu khác nhau, phục vụ ngày càng tốt hơn cho mục đích phục vụ kinh doanh của doanh nghiệp. Cho dù mang bản chất như thế nào thì mục tiêu của doanh nghiệp là tối đa hoá lợi nhuận, để làm được việc này thì doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào một yếu tố nào mà cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa các yếu tố. Trong đó sự kết hợp giữa các yếu tố vốn, máy móc thiết bị, vật liệu lao động có ý nghĩa quyết định. Nếu máy móc thiết bị được bố trí một cách khoa học, kết hợp với việc thường xuyên, nâng cao tính năng tác dụng và sử dụng hết công suất thì sẽ tạo cho doanh nghiệp tiết kiệm vốn đầu tư, vật liệu, tiết kiệm sản xuất và tiết kiệm vốn đầu tư, vật liệu đưa vào sản xuất và chi phí nhân công. Chính lúc này doanh nghiệp sẽ có cơ hội mở rộng thị trường mở rộng quy mô kinh doanh, trên cơ sở đó máy móc thiết bị ngày càng phát huy hết năng lực sản xuất của mình và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp không ngừng nâng cao. II . Hao mòn và khấu hao máy móc thiết bị 1. Hao mòn máy móc thiết bị Hao mòn là sự gảm dần của máy móc thiết bị do sử dụng, do ảnh hưởng của tự nhiên hoặc tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Máy móc thiết bị là tài sản cố định tham gia nhiều lần vào quá trình sản suất và chuyển dần giá trị của nó vào giá trị của sản phẩm. Sau mỗi lần sử dụng giá trị của máy móc thiết giảm dần gọi là hao mòn. Hao mòn là quá trình xảy ra thường xuyên, liên tục đối với máy móc thiết bị ngay cả khi sử dụng và khi không sử dụng. Sự hao mòn này có thể hạn chế chứ không loại bỏ được. 1.1 Hao mòn hữu hình Hao mòn hữu hình là hao mòn máy móc thiết bị gắn liền với quá trình sử dụng và tác động của yếu tố tự nhiên. Mức độ hao mòn hữu hình tỷ lệ thuận với thời gian và cường độ sử dụng máy móc thiết bị. Sự hao mòn này làm cho máy móc thiết bị mất dần những thuộc tính kinh tế kỹ thuật của mình, do đó làm mất dần giá trị của máy móc thiết bị dẫn đến giảm giá trị của chúng: Các Mác đã nhận xét loại hao mòn này như sau:”Sự hao mòn vật chất của máy móc thiết bị có hai loại:một loại hao mòn là do việc sử dụng máy móc thiết bị giống như đồng tiền bị hao mòn trong lưu thông Một loại khác là do sử dụng giống như lưỡi gươm không bị han gỉ khi nằm trong bao gươm”. CácMác, tư bản, Tiếng việt tập I, quyển I tr. 510 Do đó loại hao mòn thứ nhất ít hay nhiều tỉ lệ thuận với việc sử dụng máy móc thiết bị,ngược lại trong loại hao mòn thứ hai trong một chừng mực nào đó lại tỉ lệ nghịch với sự sử dụng máy móc thiết bị. Trong điều kiện làm việc bình thường việc sử dụng máy móc thiết bị sẽ gây ra hao mòn hợp lý sẽ được bù đắp bằng cách chuyển dần vào gía trị sản phẩm sản xuất đó chính là quá trình khấu hao máy móc thiết bị... Những nhân tố ảnh hưởng đến hao mòn hữu hình phải kể đến là các nhân tố do chất lượng của việc chế tạo, chất lượng của công tác lắp đặt, các nhân tố phụ thuộc vào môi trường tự nhiên của khu vực sản xuất. Những tác động của nhân tố này có thể giảm đi đáng kể nếu doanh nghiệp thực hiện tốt công tác bảo dưỡng, bảo quản quản lý công tác máy móc thiết bị. Nhanh chóng đưa máy móc thiết bị vào sản xuất, tuân thủ các quy tắc về an toàn kỹ thuật. Nhanh tróng khai thác sử dụng hết công suất máy móc thiết bị để giảm thời gian khấu hao, tránh tình trạng máy móc thiết bị ngừng hoạt động, hỏng hóc trước thời gian quy định. Ngoài ra doanh nghiệp còn phải giáo dục tinh thần tự giác của người công nhân trong việc quy định bảo quản máy móc thiết bị, nâng cao trình độ sử dụng tạo điều kiện cho việc sử dụng máy móc thiết bị ngày càng nhiều sản phẩm có chất lượng tốt. 1.2 Hao mòn vô hình Hao mòn vô hình máy móc thiết bị là tổn thất một phần máy móc thiết bị không phụ thuộc vào chúng mất đi các thuộc tính kỹ thuật. CácMác, tư bản, Tiếng việt tập I, quyển I tr. 510 Hao mòn này thường xảy ra dưới hai hình thức cơ bản : - Hình thức thứ nhất biểu hiện ở chổ giá trị của máy móc thiết bị mất đi do tăng năng suất trong ngành sản xuất ra chúng. Hình thức này không dẫn đế cần phải thay thế các thiết bị đang hoạt động bằng thiết bị mới. Bởi vì trình độ kỹ thuật của thiết bị mớivà thiết bị đang hoạt động là như nhau. Song việc áp dụng rộng rãi máy móc thiết bị có giá trị thấp hơn dẫn tới việc máy móc thiết bị mua sắm lúc trước bị mất một phần giá trị. - Hình thức thứ hai là do sự tiến bộ vượt bậc của khoa học kỹ thuật làm xuất hiên ngày càng nhiều các thế hệ máy móc thiết bị mới tiên tiến và hiện đại có tính năng sử dụng hơn hẳn các thiết bị cũ từ đó làm cho các thiết bị trước đó trở nên lỗi thời,lạc hậu ,sản phẩm kém cạnh tranh và dẫn đến việc là cần phải thay thế chúng. Đây chính là yếu tố làm cho hao mòn vô hình máy móc thiết bị tăng rất nhanh và nếu doanh nghiệp không kịp thời nắm bắt nhanh các xu thế này rất có thể dẫn tới tình trạng thua thiệt trong một thị trường mà sự cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt. 2. Khấu hao máy móc thiết bị Khấu hao máy móc thiết bị là phương pháp xác định bộ phận giá trị máy móc thiết bị tương ứng với hao mòn được chuyển dịch vào giá trị của sản phẩm, được tính từ tiền bán sản phẩm hay doanh thu bán hàng và được tính luỹ lại trong quỹ khấu hao cơ bản. Mục đích của việc tính khấu hao trong doanh nghiệp là để tính toán chính xác giá thành hay giá bán sản phẩm, bảo toàn vốn cố định của doanh nghiệp và kế hoạch hoá công tác đầu tư và hoàn trả vốn đầu tư cho doanh nghiệp. Thông qua quá trình khấu hao, doanh nghiệp có thể tập hợp được một bộ phận vốn nhờ số tiền trích khấu hao từ giá trị của sản phẩm hàng hoá thực hiện. Số tiền này được tập trung trong quỹ khấu hao cơ bản của doanh nghiệp và khi cần được dùng để đầu tư cho việc cải tiến, đổi mới máy móc thiết bị. Do vậy ta thấy rằng quỹ khấu hao cơ bản của doanh nghiệp được sử dụng với hai mục đích là: - Thứ nhất: Doanh nghiệp sử dụng một phần trong quỹ vốn này khôi phục một phần giá trị máy móc thiết bị thông qua việc sửa chữa và hiện đại hoá máy móc thiết bị. Đây là việc được tiến hành thường xuyên trên cơ sở kế hoạch sửa chữa dự phòng của doanh nghiệp. - Thứ hai: Doanh nghiệp sử dụng một phần vốn còn lại để mua sắm thiết bị mới thay thế cho máy móc thiệt bị cũ không còn sử dụng được nữa. Đây không phải là hoạt động thườg xuyên mà là công việc có tính chất định kỳ theo kế hoạch đổi mới của doanh nghiệp nhưng nó đòi một lương vốn không nhỏ. Trên thực tế các doanh nghiệp thường thực hiện theo hình thức khấu hao cơ bản và sửa chữa lớn nhằm khôi phục đầu tư mua sắm máy móc thiết bị và bù đắp những giá trị bỏ ra trong quá trình sửa chữa máy móc thiết bị ở doanh nghiệp. Về mặt kế toán thì khấu hao sửa chữa lớn là một khoản tính trước để tạo nguồn nhưng khi thực hiện trên thực tế để sửa chữa máy móc thiết bị thì khoản chi thực tế đó lại được tính vào giá trị kinh doanh. Tiền tính khấu hao là hình thái tiền tệ của giá trị máy móc thiết bị đang hoạt động được chuyển sang sản xuất và tính vào giá thành sản phẩm. Lượng tiền tính khấu hao hàng năm phụ thuộc vào hai yếu tố: + Giá trị trung bình hàng năm của máy móc thiết bị. + Tỉ lệ khấu hao là tỷ số phần trăm giữa số tiền trích khấu hao hàng năm so với giá trị trung bình hàng năm của máy móc thiết bị. Tỷ lệ hao mòn này chỉ rõ giá trị của máy móc thiết bị được bù đắp trong bao nhiêu năm. Việc xác định tỷ lệ khấu hao là công việc hết sức quan trọng và cần thiết trong công tác quản lý máy móc thiết bị. Định ra tỷ lệ khấu hao thấp làm cho hao mòn máy móc thiết bị chậm lại, thời gian khấu hao dài ra và gián tiếp kìm hãm quá trình phát triển của khao học kỹ thuật. Nếu tỷ lệ khấu hao quá cao sẽ làm cho giá thành sản phẩm tăng lên, không tiêu thụ được sản phẩm. Do vậy mà việc xác định được một tỷ lệ khấu hao hợp lý là việc rất cần thiết trong quá trình tạo lập quỹ khấu hao cho doanh nghiệp. Mỗi loaị máy móc thiết bị dùng trong quá trình sản xuất đều có những tính năng tác dụng đặc điểm khác nhau. Cho nên mức độ sử dụng của chúng cũng khác nhau. Chính vì vậy mà không có một tỉ lệ khấu hao chung cho mọi loại máy móc thiết bị trong doanh nghiệp. 3. Các phương pháp tính khấu hao cơ bản Trong quá trình sử dụng máy móc thiết bị luôn bị hao mòn ,năng lực phục vụ sản suất kinh doanh luôn bị giảm đi, đến một thời gian nhất định ta phải tiến hành sữa chữa lớn, khi hư hỏng phải thay thế tài sản mới. Căn cứ vào mức độ hao mòn của máy móc thiết bị để xác định giá trị hao mòn của chúng, từ đó thực hiện tính khấu hao máy móc thiết bị. 3.1 Phương pháp khấu hao theo đường thẳng Khấu hao theo đường thẳng ngang là sự phân bố giá trị máy móc thiết bị hoàn toàn ngang bằng nhau cho suốt thời gian sử dụng. Đặc điểm của phương pháp này là xác định tỉ lệ khấu hao gồm hai yếu tố. Yếu tố tổng giá trị máy móc thiết bị theo nguyên giá. Yếu tố tổng thời gian sử dụng bình quân máy móc thiết bị căn cứ vào tuổi thọ bình quân của máy móc thiết bị. Mức khấu hao MMTB 1 năm = Gía trị thu hồi Thời gian sử dụng bình quân Tỷ lệ khấu hao bình quân = Mức khấu hao Nguyên gía MMTB x 100 *Ưu điểm của nó là: Phương pháp này đơn giản dễ sử dụng đảm bảo thu hồi vốn theo tuổi thọ của máy móc thiết bị đồng thời nó cũng tạo ra sự ổn định chi phí khấu hao trong giá thành không gây nên những biến động bất thường về giá . *Nhược điểm của nó là : ít có khả năng để hạn chế tổn thất hao mòn vô hình.Hạn chế việc tái đầu tư đổi mới thiết bị . Thời gian khấu hao và thu hồi vốn đầu tư kéo dài . 3.2 Phương pháp khấu hao tổng hợp Theo phương pháp này ta phân chia máy móc thiết bị theo từng nhóm để tính khấu hao từng nhóm và tổng hợp lại để tính tổng mức khấu hao cho toàn bộ doanh nghiệp. - Tính khấu hao tổng hợp bằng phương pháp tỉ trọng. Phương pháp này được tính dựa trên cơ sở phân chia toàn bộ máy móc thiết bị của doanh nghiệp thành các nhóm có tỉ lệ khấu hao cá biệt tương tự.Sau đó xác định tỷ trọng và tỷ lệ khấu hao tổng hợp bình quân và mức khấu hao của toàn bộ máy móc thiết bị trong năm của doanh nghiệp. Tỉ lệ khấu hao bình quân tổng hợp(Tk) = S i=1 n Fi x Zi Fi : Tỉ trọng máy móc thiết bị nhóm. Zi : Tỉ lệ khấu hao nhóm i. Mức khấu hao tổng hợp bình quân (MK) = NG x TK NG: Nguyên giá máy móc thiết bị. - Tính khấu hao theo từng nhóm: Toàn bộ máy móc thiết bị của doanh nghiệp được xếp theo từng loại ta tính tổng của mức khấu hao máy móc thiết bị của từng loại và tính tỉ lệ hao mòn của máy móc thiết bị hao mòn bình quân. TK = SMK SNG x 100 3.3 Phương pháp luỹ thoái Là phương pháp khấu hao theo dãy số tỉ lệ có tính hệ thống bắt đầu từ một tỉ lệ cao nhất sau đó giãm dần cho đến năm cuối cùng của quá trình thu hồi vốn đầu tư với tỉ lệ thấp nhất. + Khấu hao theo số dư giảm dần (MTK) MTK= GTCL x TK’ GTCL: Giá trị còn lại TK’: tỷ lệ khấu hao theo phương pháp số dư giảm dần TK’= TKx K K=1: Tuổi thọ máy móc thiết bị 1-3 năm K=2: Tuổi thọ máy móc thiết bị 3-5 năm K=3: Tuổi thọ máy móc thiết bị > 5 năm + Phương pháp tổng số MKT= NGx TK, TK: Tuổi thọ MMTB TK’: Tỷ lệ khấu hao theo phương pháp tổng số t: số năm tính khấu hao áp dụng phương pháp này doanh nghiệp cần phải chú ý tác động của nó đến giá thành sản phẩm sản xuất bởi lẽ điều này có thể đẩy giá thành sản phẩm lên cao và lợi nhuận của doanh nghiệp bị thu hẹp, muốn khấu hao được theo phương pháp này thì doanh nghiệp cần phải tuân thủ các điều kiện. - Sử dụng hết công suất máy móc thiết bị. - Các thiết bị phải có tỉ lệ khấu hao phù hợp. Ưu điểm : - Tạo khả năng thu hồi vốn đầu tư nhanh. - Hạn chế tổn thất của hao mòn vô hình, tiết kiệm lợi tức tiền vay trong chi phí kinh doanh. - Tạo điều kiện đổi mới công nghệ sản xuất. Nhược điểm : -Khó áp dụng trong doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả. - Dễ ảnh hưởng đến giá thành và lợi nhuận,hạn chế khả năng cạnh tranh. - Khó khăn trong việc thực hiện nghĩa vụ với ngân sách. III. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý, sử dụng máy móc thiết bị Hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị phản ánh trình độ quản lý và sử dụng máy móc thiết bị của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Thể hiện ở việc tận dụng, tiết kiệm chi phi sửa chữa, sử dụng hợp lý và vận hành tốt máy móc thiết bị. Theo số liệu thống kê của các nhà kinh tế thì hiện nay các doanh nghiệp mới chỉ sử dụng khoảng 50% công suất thiết kế. Vấn đề đặt ra là làm sao trong giai đoạn tới các doanh nghiệp phải tìm cách để huy động tối đa công suất máy móc thiết bị phục vụ sản suất. Muốn vậy các doanh nghiệp cần phải giải quyết tốt các nhân tố cơ bản sau. 1. Nhóm nhân tố bên trong của doanh nghiệp 1.1 Trình độ lao động Ngày nay khoa học kỹ thuật phát triển rất mạnh mẽ. Nó tác động lớn đến hiệu quả hoạt động kinh doanh đặc biệt là hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị. Đối với mỗi doanh nghiệp việc áp dụng ._.kỹ thuật máy móc thiết bị hiện đại là điều kiện quết định để thắng trong cạnh tranh và tăng hiệu quả kinh tế. Đối với từng doanh nghiệp viêc trang bị máy móc thiết bị có ý nghĩa khác nhau, chỉ đầu tư mua sắm không thôi thì chưa đủ vấn đề quan trọng là người lao động có hiểu được nguyên lý hoạt động, có sử dụng được hay không. Bởi vì máy móc thiết bị dù có hiện đại tới đâu cũng do con người chế tạo , không có lao động sáng tạo của con ngưới sẽ không có máy móc thiết bị đó. Mặt khác kết quả của máy móc thiết bị mang lại cho doanh nghiệp còn phụ thuộc vào nó có được sử dụng hiệu quả hay không., nghĩa là công nhân có sử dụng được hay không, có tận dụng được công suất, tận dụng được nguyên liệu hay không, và tránh lãng phí thậm chí hỏng hóc máy móc hay không. Hàng loạt câu hỏi đặt ra về trình độ sử dụng người sử dụng lao động mà các doanh nghiệp quan tâm trước khi đầu tư mua sắm máy móc thiết bị. Thực tế cho thất các doanh nghiệp nước ta nhập tràn lan máy móc thiết bị. ở đây không chỉ nói những máy móc thiết bị lạc hậu mà chỉ nói đến các máy móc thiết bị không phù hợp với trình độ của người lao động, dẫn đến tốn kém trong đầu tư và lãng phí khi sử dụng và kết quả là hiệu quả không được cao. Ngoài trình độ sử dụng thì hiệu quả sử dụng máy móc cònchịu ảnh hưởng của ý thức trách nhiệm, lao động có kĩ thuật chấp hành đúng nội quy vể thời gian, quy trình bảo dưỡng khả năng thích ứng với thay đổi,điều này phụ thuộc vào doanh nghiệp có tạo ra được “Môi trường văn hoá tích cực” làm cho mỗi cá nhân có thể phát huy hết tài năng sức lực của mình làm cho họ cảm thấy tự hào khi được làm việc trong một môi trường tốt. Bước sang thế kỷ 21 sự phát triển khoa học kĩ thuật đã thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế trí thức. Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế trí thức là làn lượng khoa học kết tinh trong sản phẩm rất cao. Đòi hỏi lực lượng lao đọng phải là lực lượng rất tinh nhuệ, có trình độ khoa học kĩ thuật cao biết sử dụng thành thạo các loại máy móc thiết bị. Điều này ngày nay càng khẳng định vai trò của lực lượng lao động đối với việc nâng cao hiệu quả kinh tế kinh doanh nói chung. Hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị nói riêng. 1.2 Trình độ phát triển cơ sở vật chất kĩ thuật và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật Công cụ lao động là phương tiện mà con người dùng để tác động vào đối tượng lao động. Quá trình phát triển sản xuất luôn gắn liền với quá trình phát triển công cụ lao động. Chất lượng lao động chịu tác đọng mạnh mẽ của trình độ, cơ cấu đặc biệt là hình thức đồng bộ của máy móc thiết bị. Chất lượng công tác bảo dưỡng sữa chữa máy móc thiết bị... Nhiêù doanh nghiệp nước ta có cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật còn hết sức yếu kém,lạc hậu lại không đồng bộ điều này lý giải tại sao hàng hoá của doanh nghiệp nước ta lại không có tính cạnh tranh so với hàng hoá của các nước khác cả về chủng loại, chất lượng và giá cả. Thực tế trong những năm chuyển đổi về cơ chế kinh tế vừa qua nếu doanh nghiệp nào được chuyển giao công nghệ sản suất và hệ thống máy móc thiết bị hiện đại thì doanh nghiệp đó đứng vững trong cạnh tranh và phát triển được trong nền kinh tế thị trường. Ngược lại những doanh nghiệp vẫn sử dụng công ngệ cũ, lạc hậu thì không thể tạo những sản phẩm ra đáp ứng đòi hỏi của thị trường, trong khi đó nhu cầu tiêu dùng ngày càng một cao, mà các doanh nghiệp ngày càng ra nhập thị trường một nhiều, do vậy một xã hội phát triển thì không thể tồn tại các doanh nghiệp làm ăn yếu kém. Sản phẩm không đạt yêu cầu chất lượng điều đó cũng đồng nghĩa với phá sản. Khi xã hội ngày càng phát triển thì chu kỳ công nghệ ngày càng ngắn hơn và hiện đại hơn, đóng vai trò ngày càng to lớn, mang tính chất quyết định đối với việc nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả. Chính điều này đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải có chính sách đầu tư đúng đắn máy móc thiết bị động bộ, chuyển giao công nghệ phù hợp có như vậy mới hy vọng tìm được chỗ đứng trong thương trường. 1.3 Hệ thống trao đổi xử lý thông tin Trong xu thế toàn câu hoá hiện nay, khoa học kỹ thuật đang làm thay đổi nhiều lĩnh vực sản xuất, trong đó vai trò tin học đặc biệt quan trọng. Thông tin được coi là hàng hoá, là đối tượng kinh doanh của nền kinh tế mà hiện nay là nền kinh tế thông tin hoá. Doanh nghiệp nào có thông tin nhanh nhất, doanh nghiệp đó sẽ có cơ hội chiến thắng nhiều nhất. Trong công việc kinh doanh hàng ngày các doanh nghiệp rất cần thông tin cung cầu thị trường hàng hoá, về công nghệ kỹ thuật, máy móc thiết bị ,về người mua, về đối thủ cạnh tranh, chính sách kinh tế của nhà nước... Trong kinh doanh biết được thông tin kịp thời, chính xác sẽ là cơ sở vững chắc để doanh nghiệp xác định phương hướng kinh doanh, xây dựng chiến lược kinh doanh dài hạn và thích ứng được nhanh chóng với điều kiện thay đổi bên ngoài. Sự phát triển của khoa học kĩ thuật, đặc biệt là công nghệ thông tin đã thúc đẩy và đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải xây dựng được đội ngũ lao động có trí thức, mà đòi hỏi của việc này là các hoạt động kinh doanh phải dựa trên cơ sở phát triển của công nghệ tin học, đặc biệt là hệ thống thông tin nối mạng trong nước và quốc tế. Tổ chức hệ thống thông tin nội bộ vừa đáp ứng nhu cầu thông tin kinh doanh vừa đảm bảo giảm thiểu chi phí kinh doanh cho quá trình thu thập, xử lý, lưu trữ và sử dụng thông tin. Do nhu cầu thông tin ngày càng một lớn nên nhiệm vụ này càng một rất quan trọng của công tác quản trị doanh nghiệp hiện nay. 1.4 Nhân tố quản trị doanh nghiệp Trong bất cứ một doanh nghiệp nào nhân tố quản trị doanh nghiệp luôn là “bộ não” là cái nôi của sự phát triển doanh ngiệp. Quản trị doanh nghiệp chú trọng đến việc xác định cho doanh nghiệp một hướng đi đúng đắn trong môi trường kinh doanh ngày càng biến động. Chất lượng của chiến lược kinh doanh là một nhân tố đầu tiên và quan trọng nhất quyết định sự thành công hiệu quả kinh doanh cao hay là thấp. Trong quá trình kinh doanh, quản trị doanh nghiệp khai thác và thực hiện phân bổ các nguồn lực sản xuất, quyết định đầu tư cái gì và đầu tư như thế nào?. Chất lượng của hoạt động này cũng là một nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị của mỗi thời kỳ. Hiệu quả kinh tế chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố, mọi nhân tố đề có thể tác động tích cực hoặc tiêu cực thông qua các hoạt động quản trị của bộ maý quản trị doanh nghiệp. Nó là trung tâm điều khiển mọi hoạt động của doanh nghiệp. Hoạt động kinh doanh là hoạt động thể hiện sự kết hợp ngày càng chặt chẽ và ngày càng tối ưu các yếu tố sản xuất bằng khoa học và nghệ thuật kinh doanh. Nhà quản trị doanh nghiệp đặc biệt là quản trị cao cấp lãnh đạo doanh nghiệp bằng tài năng và phẩm chất của mình có vai trò quan trọng bậc nhất tác động có tính chất quyết định đến sự thành đạt của doanh nghiệp trong việc xây dựng một hệ thống đoàn kết, năng động và chất lượng cao, dìu dắt và định hướng cho tập thể nhân viên, người lao động dưới quyền hoàn thành mục tiêu của mình một cách vững chắc và ổn định. 1.5 Nhân tố tính khấu hao của máy móc thiết bị Trong quá trình sử dụng máy móc thiết bị luôn bị hao mòn,năng lực phục vụ sản xuất kinh doanh luôn bị giảm đi, đến thời gian nhất định phải tiến hành sữa chữa lớn,khi hư hỏng phải tiến hành thay thế tài sản mới. Căn cứ vào mức độ hao mòn của tài sản cố định(hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình). Để xác định hao mòn của máy móc thiết bị. Tuy nhiên công việc xác định hao mòn là hết sức khó khăn và không thể chính xác ,nó phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố trình độ sử dụng,quản lý và tính tỉ lệ khấu hao của từng doanh nghiệp. Việc xác định hao mòn hữu hình đã khó thì việc xác định hao mòn vô hình lại càng khó hơn nhiều. Việc quy định mức khấu hao ảnh hưởng trực tiếp đến việc tính hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị TSCĐG= NGTSCĐ- GT đã hao mòn Nếu giá trị hao mòn của máy móc thiết bị là cao mà doanh nghiệp tính thấp thì sẽ có hiêu quả sử dụng thấp và ngược lại chỉ khi nào doanh nghiệp tính toán mức hao mòn chính xác thì mới có thể tính được mức hiêụ quả sử dụng máy móc thiết bị chính xác . 1.6 Cơ cấu máy móc thiết bị của doanh nghiệp: Để quá trình sử dụng máy móc thiết bị trở nên có hiệu quả thì trước hết các doanh nghiệp cần phải xác định một cơ cấu máy móc thiết bị hợp lý đủ về số lượng, đúng về chất lượng tiết kiệm về chi phí. Đây là khâu đầu tiên trong quá trình đánh giá hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị bở lẽ nó sẽ quyết định hiệu quả đầu tư ban đâu và sự hợp lý của hoạt động đầu tư. Bên cạnh đó chính cơ cấu máy móc thiết bị quyết định năng lực sản xuất của doanh nghiệp. Một cơ cấu được gọi là hợp lý thì ngoài các yêu cầu nêu trên nó còn phải thể hiện khả năng linh hoạt trong việc đổi mới, nâng cao tính năng của máy móc thiết bị. Với sự phát triển nhanh chóng của khoa học kĩ thuật, xuất hiện ngày càng nhiều các công nghệ tiên tiến vói tính năng kĩ thuật cao thay thế các công nghệ kĩ thuật lạc hậu điều này thúc đẩy sự tiến bộ xã hội nhưng gây khó khăn cho nhà sản xuất và người dụng bởi tốc độ hao mòn vô hình diễn ra quá nhanhnên không kịp thời đẻ có thể thu hồi vốn đầu tư đã bỏ ra. Điều này là một khía cạnh các doanh nghiệp phải quan tâm trong quá trình xây dựng cơ cấu máy móc thiết bị, đặc biệt đối với doanh nghiệp xây lắp thì việc xây dựng cơ cấu máy móc thiết bị phải được tiến hành cho từng công trình. 2. Nhân tố thuộc môi trường bên ngoài Bất cứ một doanh nghiệp nào khi tiến hành sản xuất kinh doanh đều đặt mình vào môi trường kinh doanh chung đầy biến động. Do vậy nó chịu ảnh hưởng nhiều của các nhân tố khách quan mà ta xẽ xem xét sau đây. 2.1 Môi trường pháp lý: Doanh nghiệp nào hoạt động sản xuất đều phải chịu sự hướng dẫn của pháp luật và chỉ được hoạt động trong cái hành lang pháp lý ấy. Chính môi trường pháp lý tạo ra một “sân chơi ” bình đẳng cho các doanh nghiệp cùng tham gia hoạt động kinh doanh, vừa cạnh tranh lại vừa hợp tác với nhau. Nếu không có môi trường pháp lý ấy thì việc chèn ép đôi khi là phi pháp sẽ diễn ra. Chính vì vậy sẽ tạo ra một hành lang pháp lý lành mạnh là hết sức quan trọng. Môi trường pháp lý bảo đảm tính bình đẵng của mọi loại hình doanh nghiệp, nó sẽ điều chỉnh các hành vi của doanh nghiệp trong một khuôn khổ nhất định. Mỗi doanh nghiệp buộc phải chú ý phát triển các nhân tố nội lực, ứng dụng khoa học kỹ thuật, máy móc thiết bị để cạnh tranh và đứng vững. Tính nghiêm minh của luật pháp thể hiện trong môi trường kinh doanh thực tế ở mức độ nào cũng tác động mạnh mẽ đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị nói riêng nó không cho phép các doanh nghiệp gian lận trong việc tính toán các chỉ tiêu. sẽ chỉ có kết quả và hiệu quả tích cực nếu môi trường kinh doanh mà mọi thành viên đều tuân thủ pháp luật. 2.2 Môi trường sinh thái khí hậu Khi tính toán các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị trong ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài thì môi trường sinh thái khí hậu là nhân tố có ảnh hưởng đáng kể. Tình trạng môi trường xử lý phế thải, ô nhiễm, các ràng buộc xã hội về môi trường thời tiết, khí hậu đều ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị. Một môi trường trong sạch, thoáng mát, khí hậu điều hoà thì hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị sẽ cao hơn do hao mòn ít hơn. nước ta là nước nhiệt đới gió mùa, nắng mưa theo mùa, ẩm ướt, điều đó cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc sử dụng, bảo quản máy móc thiết bị. Chính ảnh hưởng của nhân tố này đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc tính toán hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị. Thực tế là doanh nghiệp chỉ chú trọng đến việc sử dụng máy móc thiết bị như thế nào? hao mòn từ việc sử dụng là bao nhiêu.? chứ không chú ý đến việc hao mòn, hỏng hóc lại một phần phụ thuộc vào điều kiện môi trường. Nếu đo lường được mức độ ảnh hưởng này và thường xuyên có biện pháp xử lý thì hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị của doanh nghiệp sẽ tăng lên đáng kể. 2.3 Môi trường công nghệ Tình hình nghiên cứu, áp dụng và triển khai khoa học kỹ thuật, mức đầu tư cho khoa học và công nghệ đều có ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển công nghệ của mỗi doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào muốn tạo lập được một uy tín, một sản phẩm có chất lượng cao thì không thể không có máy móc thiết bị công nghệ hiện đại, việc áp dụng những tiến bộ này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị. Nếu máy móc thiết bị hiện đại, công nghệ tiên tiến thì hiệu quả mà nó mang lại sẽ cao hơn. Nói tóm lại các nhân tố môi trường bên ngoài luôn tạo ra những cơ hội và nguy cơ đối với mỗi doanh nghiệp. đứng trước tình hình này các doanh nghiệp phải tự điều chỉnh thích ứng với sự tác động bằng nhiều cách như thay đổi chiến lược, dự báo trước những tình huống xảy ra để có kế hoạch điều chỉnh sao cho phù hợp với môi trường nội bộ tạo nên một môi trường kinh doanh có lợi nhất. IV. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng máy móc thiết bị Hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị được đánh giá dựa trên năng lực sản xuất sản phẩm của chúng trong một đơn vị thời gian nhất định. Đối với các doanh nghiệp xây lắp có thể tính hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị theo mức độ đóng góp của chúng vào từng công trình và có thể tính trên chỉ tiêu doanh thu hoặc lợi nhuận. Phạm trù năng lực sản xuất của máy móc thiết bị có thể là: Năng lực sản xuất theo thiết kế là khả năng hoạt động của máy móc thiết bị đúng theo công suất thiết kế, thường là ở trạng thái tốt nhất. Năng lực sản xuất tối đa là khả năng cao nhất có thể đạt được của máy móc thiết bị trong việc sản xuất sản phẩm. Khi áp dụng phương pháp công nghệ và tổ chức sản xuất hoàn thiện nhất. Năng lực sản xuất theo kế hoạch là khả năng sản xuất của máy móc thiết bị được dự tính dựa trên các điều kiện cụ thể của thời kỳ kế hoạch. Năng lực sản xuất thực tế là khối lượng sản phẩm sản xuất được xác định một cách cụ thể sau khi kết thúc năm kế hoạch. 1. Các chỉ tiêu về doanh lợi Chỉ tiêu này phản ánh sức sinh lời của số vốn kinh doanh khẳng định mức độ đạt hiệu quả kinh doanh của toàn bộ số vốn mà doanh nghiệp sử dụng nói chung cũng như hiệu quả sử dụng vốn tự có của doanh nghiệp nói riêng. Doanh lợi vốn kinh doanh (DVKD) DVKD = PR VKD x 100 PR: Lãi của doanh nghiệp VKD: vốn kinh doanh Doanh lợi vốn tự có (DVTC) DVTC = PR VTC x 100 VTC: vốn tự có Chỉ tiêu này phản ánh một cách rõ rệt nhất tập trung nhất trong việc đạt được mục tiêu lợi nhuận. Nó đánh giá sự thành công của doanh nghiệp, phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản, hiệu quả của chính sách tàichính mà doanh nghiệp áp dụng. 2. Chỉ tiêu hiệu quả sử dụng tài sản cố định Hiệu quả sử dụng TSCĐ (HTSCĐ) HTSCĐ = PR TSCĐG TSCĐG= nguyên giá TSCĐ- Giá trị đã hao mòn Chỉ tiêu này cho biết 1 đồng TSCĐ(tài sản cố định) trong kỳ sẽ sản xuất ra bao nhiêu đồng lợi nhuận, thể hiện trình độ sử dụng TSCĐ trong sản xuất kinh doanh. 2.1 Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng về mặt hiện vật (Hs) HS = Số lượng MMTB trực tiếp sản xuất Tổng số MMTB hiện có Hệ số này cho biết tỷ lệ % số lượng máy móc thiết bị được sử dụng trong sản xuất, hệ số này càng lớn chứng tỏ mức huy động máy móc thiết bị vào sản xuất của doanh nghiệp càng nhiều và hiệu quả sử dụng càng cao. 2.2 Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng về mặt chất lượng Hệ số về mức sinh lợi của máy móc thiết bị (HT) HT = Lợi nhuận Tổng giá trị MMTB Hệ số này càng lớn thì hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị càng cao. Hệ số về sức sản xuất của máy móc thiết bị (HSSX) HSSX = Tổng doanh thu Tổng giá trị MMTB Hệ số này càng lớn thì hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị càng cao Chỉ tiêu tính toán chi phí mua sắm thiết bị GTB GTB = S i=1 n Qi x Mi Qi: số lượng thiết bị thứ i Mi: giá tính cho 1 đơn vị thiết bị thứ i V. Sự cần thiết của việc nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng máy móc thiết bị Máy móc thiết bị là bộ phận lớn nhất, chủ yếu nhất trong tư liệu lao động và quyết định năng lực sản xuất của doanh nghiệp. Thời đại ngày nay không chỉ đòi hỏi sản xuất phải có kế hoạch đúng đắn, cần đội ngũ kỹ sư và công nhân được đào tạo tốt mà còn phải được trang bị máy móc thiết bị hiện đại. Thật vậy máy móc thiết bị là yếu tố quyết định quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Theo Các Mác trong bất kỳ một nền tảng sản xuất nào máy móc thiết bị bao giờ cũng là hệ thống xương cốt và là chỉ tiêu quan trọng nhất. Máy móc thiết bị được con người không ngừng cải tiến và hoàn thiện, nó là yếu tố cách mạng nhất của lực lượng sản xuất. Sự phát triển của máy móc thiết bị đã góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ sản xuất thủ công nên nửa cơ khí, cơ khí hoàn toàn và đỉnh cao là tự động hoá quá trình sản xuất. điều đó làm cho sức sản xuất tăng lên không ngừng, sản phẩm sản xuất ra ngày càng phong phú, đa dạng và có chất lượng cao. Khi đề cập đến vai trò của máy móc thiết bị Các mác đã từng nói “Một phương thức sản xuất xã hội sau chiến thắng một phương thức sản xuất xã hội trước nó còn do nó có năng suất cao hơn mà năng suất phụ thuộc vào công cụ lao động trong đó máy móc thiết bị đóng vai trò chính”. Máy móc thiết bị quyết định tính chất, đặc điểm của sản phẩm sản xuất ra. Sản phẩm làm ra với khối lượng lớn, chất lượng cao là hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực sản xuất của máy móc thiết bị. Bất kỳ một sự thay đổi nào trong hệ thống máy móc thiết bị cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất. Đây là vấn đề mà buộc các doanh nghiệp phải quan tâm trong quá trình cải tiến, đỏi mới máy móc thiết bị sao cho với chi phí cải tiến, đổi mới nhỏ nhất nhưng hiệu quả thu được trong sản xuất là lớn nhất. Việc đưa máy móc thiết bị vào sản xuất góp phần rút ngắn chu kỳ sản xuất, tăng năng suất lao động, tiết kiệm lao động sống và lao động vật hoá dẫn đến hạ giá thành và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp. Giải quyết tốt vấn đề quản lý và sử dụng máy móc thiết bị là câu hỏi luôn đặt ra cho mọi doanh nghiệp nhất là các doanh nghiệp xây lắp. Phần thứ II Thực trạng hoạt động quản lý sử dụng máy móc thiết bị tại công ty xây dựng Lũng lô I. Đặc điểm chung của công ty xây dựng lũng lô Công ty xây dựng Lũng Lô là một doanh nghiệp Nhà nước hạch toán kinh tế độc lập, có tư cách pháp nhân và chịu sự quản lý trực tiếp của Bộ Tư lệnh Công Binh- Bộ Quốc phòng. Trụ sở chính của công ty đặt tại 162 Đường Trường Chinh- Đống Đa- Hà nội. Điện thoại: 8445633582; 5633682; 5633688 Fax 8445633582 Hiện tại công ty có 3 chi nhánh Văn phòng đại diện tại Hải Phòng; Cảng vật cách- HP. Văn phòng đại diện tại miền Trung; 21 Phan Bội Châu- TP Vinh. Văn phòng đại diện tại miền Nam: 28C- Đường 3/2 Quận 10 TP Hồ Chí Minh. 1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty xây dựng Lũng Lô Công ty xây dựng Lũng Lô tiền thân là công ty xây dựng công trình ngầm Lũng Lô được thành lập ngaỳ 16/11/1989 theo quyết định số 294/QĐ- QP của Bộ Quốc Phòng. Nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của công ty lúc này là nhận thầu, quy hoạch, khảo sát, thiết kế, thi công các công trình ngầm trong công nghiệp dân dụng, giao thông, thuỷ lợi… Ngày 18/7/1990 Bộ Quốc Phòng có quyết định 196/QĐ- QP ngày 26/8/1993 Bộ Quốc Phòng có quyết định 577/QĐ- QP thành lập công ty xây dựng Lũng lô theo quyết định 538- DNNN(doanh nghiệp nhà nước) với vốn pháp định là 2.232,4 triệu đồng. Lúc này nhiệm vụ sản xuất của công ty không thay đổi nhưng cơ cấu tổ chức thì không còn xí nghiệp khảo sát thiết kế mà thêm vào đó là chi nhánh miền trung đặt tại thị trấn YALY. Ngày 17/4/1996 Bộ Quốc Phòng có quyết định 466/ QĐ- QP thành lập công ty xây dựng Lũng Lô trên cơ sở sát nhập công ty xây dựng Lũng Lô cũ và công ty xây dựng 25/3 cùng với xí nghiệp khảo sát thiết kế và tư vấn xây dựng. Vốn pháp định của công ty là 3.625 triệu đồng. Ngoài các nhiệm vụ sản xuất kinh doanh như trên công ty còn tham gia xây dựng các công trình điện hạ thế, kinh doanh bất động sản, được cấp giấy phép hành nghề và giấy đăng ký kinh doanh. Đăng ký kinh doanh số 110.753 do uỷ ban Kế hoạch thành phố Hà nội cấp ngày 26/6/1996. Giấy phép hành nghề xây dựng số 2417/CGĐ do Bộ Giao thông vận tải cấp ngày 21/8/1996. Giấy phép hành nghề xây dựng số 232 do Bộ xây dựng cấp ngày 4/9/1996. Giấy phép hành nghề xây dựng thuỷ lợi số 62- GP/NN do Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cấp ngày 28/8/1996. Giấy phép hành nghề khảo sát dò tìm, rà phá bom mìn vật nổ số 1614/QP do Bộ Quốc phòng cấp ngày 12/8/1996. Tuy là doanh nghiệp mới được thành lập nhưng công ty xây dựng Lũng Lô đã tạo được cho mình một chỗ đứng, một uy tín lớn trên thương trường mà không phải doanh nghiệp xây dựng nào cũng có được. Với trang thiết bị cơ giới đa dạng và hiện đại cùng với đội ngũ cán bộ, công nhân nhiều kinh nghiệm, công ty đã thi công nhiều công trình xây dựng cao tầng, các công trình giao thông cầu đường, cầu cảng, công trình ngầm, sân bay, thi công các công trình thuỷ lợi và lắp đặt đường dây trạm biến thế trong cả nước. đặc biệt trong lĩnh vực thi công nền móng đường cao tốc. Ngoài ra phát huy thế mạnh của Binh chủng Công Binh, công ty còn làm tốt công tác khảo sát dò tìm và sử lý bom mìn vật nổ, làm sạch môi trường. 2. Đánh giá hiệu quả kinh doanh của công ty Là một DNNN hoạt động trong ngành xây dựng- một ngành kinh tế quan trọng trong toàn bộ hoạt động cho nền kinh tế quốc dân- hoạt động của công ty xây dựng Lũng Lô chịu sự ảnh hưởng không nhỏ do đặc điểm kinh doanh của ngành tạo ra. Chỉ có nghiên cứu một cách nghiêm túc những đặc thù riêng trong ngành thì chúng ta mới có thể nhìn nhận một cách thấu đáo về hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Thứ nhất: do đặc điểm của ngành xây dựng vì chi phí ban đầu là rất lớn mà hiệu quả kinh tế chưa phát huy ngay trong khi ngân sách Nhà nước còn hết sức hạn hẹp. đảng và Nhà nước đã chủ trương tìm các nguồn vốn khác như vay nợ nước ngoài, vốn trợ cấp quốc tế, vốn trong dân để đáp ứng kịp thời nguồn tài chính giúp công ty mang lại những công trình có chất lượng cao nhất cho xã hội. Chính vì giá trị của các công trình có ý nghĩa hết sức to lớn cho xã hội nên bằng giá nào công ty cũng phải dảm bỏ tín độ thi công, định mức nguyên vật liệu được giao để vừa đảm bảo uy tín vừa đảm bảo được lợi ích của nó tạo ra cho xã hội cho nên ngoài mục đích kinh tế thì đối với công ty xây dựng Lũng Lô hiệu quả xã hội cũng được ban lãnh đạo công ty đặt lên hàng đầu mà hiệu quả xã hội này nó là giá trị vô hình và ảnh hưởng lâu dài đến đời sống của xã hội nhưng nó được đo bằng kinh nghiệm sự kinh doanh có văn hoá riêng lấy lợi ích của xã hội đặt lên trên lợi ích của công ty, tư tưởng này được thấm nhuần trong mỗi cán bộ, công nhân trong công ty xây dựng Lũng Lô Bộ Quốc Phòng. Về hiệu quả kinh doanh qua bảng số liệu sau: Bảng số1 Đơn vị 1000 Đồng Nội dung 1996 1997 1998 1999 1.Tổng doanh thu 2.Doanh thu thuần 3. Tổng lợi nhuận 4. Lợi nhuận ròng 108.092.815 104.750.925 4.628.064 2.716.835 130.780.412 126.607.530 6.565.913 4.642.128 349.194.801 336.287.546 15.181.674 11.386.255 350.000.000 337.345.700 16.854.300 12.412.580 Nguồn: Công ty xây dựng Lũng Lô Qua bảng số liệu cho thấy công ty kinh doanh có hiệu quả các chỉ tiêu đều lớn hơn không. Tuy nhiên cả doanh thu và lợi nhuận ròng không phải lúc nào năm sau cũng cao hơn năm trước và tốc độ tăng là không đều. Nhưng nếu chỉ thông qua số lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được trong kỳ cao hay thấp để đánh giá chất lượng sản phẩm kinh doanh tốt hay sấu thì có thể đưa chúng ta đến kết luận sai lầm mà phải xét cả những chỉ tiêu tương đối bằng cách đặt lợi nhuận trong mối quan hệ với doanh thu thuần, chi phí kinh doanh Bảng số2 Nội dung Đơn vị 1996 1997 1998 1999 DTR HCPKD % % 2,59 1,05 3,67 1,08 3,39 1,80 3,68 2,65 Nhận xét: Tập hợp các chỉ tiêu tài chính nêu trên cho phép ta có cái nhìn chung nhất về thực lực doanh lợi của công ty. Trước hết xét về chỉ tiêu DTR là một chỉ tiêu đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh thịnh vượng hay suy thoái, ý nghĩa của chỉ tiêu này là một đồng doanh thu đạt được bao nhiêu đồng lợi nhuận kết quả cho thấy chỉ tiêu này của doanh nghiệp liên tục tăng qua các năm. Về chỉ tiêu HCPKD : Đây là chỉ tiêu được xét đến xem công ty có cơ cấu chi phí hợp lý chưa cho biết sự thành công hay thất bại của các nhà quản lý tài chính trong việc tối đa hoá hơn lợi nhuận cho công ty. Chỉ tiêu HCPKD liên tục tăng nó cho biết một đồng chi phí kinh doanh thu được bao nhiêu lợi nhuận. Năm 1996 một đồng tài sản có bỏ ra thu được 1,05 đồng lợi nhuận. Năm 1997 một đồng tài sản có bỏ ra thu được 1,08 đồng lợi nhuận tăng 0,03 đồng so với 1996. Năm 1998 một đồng tài sản có bỏ ra thu được 1,08 đồng lợi nhuận tăng 0,72 đồng so với 1997. Năm 1999 một đồng tài sản có bỏ ra thu được 2,65 đồng lợi nhuận tăng 0,85 đồng so với 1998. Kết quả này đã làm hài lòng các nhà đầu tư và ban lãnh đạo công ty. 3. Năng lực về sản xuất kinh doanh và nhân sự của công ty Cùng với sự phát triển của đất nước, công ty xây dựng lũng lô cũng ngày một trưởng thành công ty đã tham gia xây dựng và hoàn thành nhiều công trình, các công trình bàn giao được các chủ đầu tư đánh giá đạt chất lượng tốt và thi công đúng tiến độ đã đưa vào sử dụng là: Bảng số 3 STT Công trình thi công Giá trị (tr. đồng) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Thi công âu tàu bến đậu tàu cho đảo bach long vĩ Thi công nhà máy thuỷ điện hàm thuận đa min Mở mỏ đá chinfon hải phòng đường cu ba –Quãng trị đền cờ –nghệ an đường hầm xuân nghi nạo vét luồng cảng sa kì nạo vet sông bàng giang –cao bàng đường hầm nhà máy xi măng nghi xuân đường hầm nhà máy thuỷ điện đa min 124.000 8.000 26.180 12.500 6.700 2.000 5.400 12.000 7.500 110.000 Về nhân sự: với đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật công ty không ngừng lớn mạnh về số lượng và chất lượng công ty đã thường xuyên có kế hoạch cử cán bộ tham gia các lớp học, khoá học về đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật để từng bước đáp ứng được nhu cầu phát triển, phục vụ mục đích phát triển chung của công ty, khuyến khích và tiếp nhận các cán bộ trẻ có tay nghề và tiếp thu được trình độ khoa học công nghệ hiện đại. Chính vì thế tỷ lệ trẻ hoá đội ngũ cán bộ của công ty chiếm tỷ trọng cao. Hiện tại số lượng cán bộ công nhân của công ty như sau: Bảng số 4 Danh mục Số lượng Danh mục Số lượng 1.cán bộ kỹ thuật -tiến sĩ -thạc sỹ -kỹ sư xây dựng -kiến trúc sư -xây dựng dân dụng -xây dựng cảng -thuỷ lợi -điện -xe máy công trình -kỹ sư cơ khí -chế tạo máy 294 2 3 180 16 44 12 22 14 4 25 18 -xây dựng cầu đường -xây dượng xân bay -thiết bị -kỹ sư điện -kỹ sư mỏ -kỹ sư hoá nổ -kỹ sư kinh tế -kinh tế giao thông -kinh tế xây dựng -kinh tế tài chính -ngoại ngữ 2.công nhân kỹ thuật 32 9 7 8 12 16 20 5 6 9 8 1.694 (Nguồn Công ty xây dựng Lũng Lô) Kế thừa và phát huy truyền thống 50 năm ngành công binh quân đội. Công ty xây dựng Lũng lô đã có được bề giày về kinh nghiệm trong ngành xây dựng, cầu đường, cảng biển. Bảng số5 STT Tính chất công việc Số năm kinh nghiệm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Xây dựng đường nhựa, bê tông Thi công cải tạo nâng cấp đường băng sân bay Xây dựng cầu, bến đậu Xử lý địa chất nền móng Thi công các công trình ngầm và đường hầm Thi công xây dựng các nhà cao tầng Thi công các công trình chuyên dụng Nổ phá đá ngầm, nạo vét luồng sông Dò tìm xử lý bom mìn vật nổ Khảo sát thiết kế và tư vấn xây dựng 15 20 25 20 30 10 20 25 35 30 Nguồn công ty xây dựng Lũng lô Với đội ngũ công nhân lành nghề có trình độ, có kinh nghiệm năng lực mạnh về mọi mặt công ty đã được Bộ quốc phòng xếp thứ hai trong ngành xây dựng sau công ty xây dựng Sông Đà. Có được những thành tựu này trước hết do sự lỗ lực của tập thể ban giám đốc, của các phòng ban và từng công nhân trong công ty. Mặt khác do phương châm quản lý của công ty là quản trị con người khuyến khích công nhân làm việc một cách hăng say có hiệu quả, thưởng phạt công minh. Chính điều này đã tạo được sự đoàn kết và bầu không khí làm việc hết sức lành mạnh làm cho hiệu quả kinh doanh của công ty không ngừng tăng lên. 4. Hệ thống trang thiết bị máy móc xây dựng Với mục tiêu từng bước hiện đại hoá trang thiết bị hiện đại đáp ứng nhu cầu phát triển của công ty cũng như đáp ứng nhu cầu để thi công và đấu thầu các dự án lớn, kỹ thuật cao công ty luôn chú trọng trong việc đầu tư trang thiết bị công nghệ hiện đại. Tính từ 1996 công ty đã tập trung đầu tư 122 tỷ đồng cho máy móc thiết bị phục vụ các công việc như thi công công trình ngầm, đường giao thông bến cảng. Bảng số6: Tổng hợp báo cáo tài sản cố định. Đơn vị triệu đồng. Tên xí nghiệp Số lượng Chất lượng ban đầu Vốn ngân sách Vốn tự có Vốn vay Văn phòng công ty Xí nghiệp 25/3 Xí nghiệp ngầm Xí nghiệp XD phía bắc Xí nghiệp vật liệu nổ Xí nghiệp XD dân dụng Xí nghiệp KSTK-TVXD Xí nghiệp XD phía nam Chi nhánh phía nam Xí nghiệp XD số 2 Tổng cộng 196 170 116 22 59 57 11 149 6 100 886 70.861 11.717 15.288 4.374 3.372 2.367 628 7.259 1.107 4.935 121.912 0 227 106 0 500 310 202 576 0 0 2.103 43.691 11.489 14.139 0 2.370 0 124 2.335 71 791 75.014 28.450 0 1041 4.374 501 2.057 301 4.167 1.035 4.144 46.074 Nguồn: Công ty xây dựng lũng lô Tổng cộng từ 1996- 2000 công ty đã đầu tư mua sắm mới 886 TSCĐ trong đó có 629 trang thiết bị thi công (41 xe chỉ huy, 76 xe vận tải các loại, 312 máy dò mìn, 95 thiết bị thi công máy động, 112 máy tĩnh) với tổng giá trị là 112 tỷ đồng. Chỉ riêng năm 2000 công ty đã đầu tư mua sắm 7,8 tỷ đồng cho trang thiết bị công ty và chủ yếu phục vụ các công trình lớn đang thi công. Với hệ thống trang thiết bị đầu tư cho cơ sở hạ tầng như vậy cùng với đội ngũ cán bộ công nhân lành nghề, nhiều kinh nghiệm công ty đang ngày càng một khẳng định uy tín và vị trí của mình ở trong và ngoài nước. 5. Năng lực về tài chính Là một công ty xây dựng đòi hỏi chi phí dầu tư ban đầu rất lớn mà bước đầu doanh nghiệp phải bỏ ra chính vì vậy từ khi thành lập công ty Vốn sản xuất của công ty gồm vốn nhà nước cấp; vốn tự có; vốn vay và vốn huy động… với tổng mức 70.000.000.000 Việt nam đồng. Vốn liên doanh liên kết 100.000.000.000 Việt nam đồng hoạt động tài chính của công ty hết sức có hiệu quả Bảng số 7: Tình hình tài chính Đơn vị: 1000đ Nội dung 1996 1997 1998 1999 1.Tổng doanh thu 2. Doanh thu thuần 3. Tổng lợi nhuận 4. Lợi nhuận ròng 108.092.815 104.750.925 4.628.064 2.716.835 130.780.412 126.607.530 6.565.913 4.642.128 349.194.801 336.287.546._. doanh nghiệp làm chủ được thị trường trong nước. Theo số liệu thống kê sơ bộ, hàng năm vốn đầu tư phục vụ đổi mới công nghệ, máy móc thiết bị của các doanh nghiệp trực thuộc bộ là khá lớn: năm 1995 là 459 tỷ đồng, năm 1996 là 679 tỷ đồng, năm 1997 là 817 tỷ đồng, đến năm 2000 con số này đã lên tới 1210 tỷ đồng. Khoảng 60% thiết bị thi công là loại tốt, được đầu tư trang bị từ sau năm 1995 trong đó có nhiều thiết bị thi công hiện đại của các nước phương tây. Trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, hơn 70% dây chuyền công nghệ tại các đơn vị trực thuộc ngành đạt trình độ tiên tiến so với khu vực và quốc tế. Đứng trước tình hình đó Công ty xây dựng Lũng Lô luôn phát huy thế mạnh của mình tập trung quản lý sử dụng máy móc thiết bị một cách có hiệu quả để nâng cao chất lượng các công trình, ngày càng khẳng định mình trên thị trường trong nước và quốc tế. Từ nhu cầu xây dựng rất lớn như vậy các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng đều có cơ hội phát triển, tuy vậy tính cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xây dựng trên thị trường cũng rất gay gắt, thậm chí cạnh tranh không lành mạnh, dìm giá, bỏ thầu với giá rất thấp dẫn đến những thiệt thòi không đáng có cho doanh nghiệp. Để có thể tăng trưởng và phát triển vững chắc trong điều kiện cạnh tranh gay gắt thì việc thực hiện những biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị có ý nghĩa rất quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp xây dựng. Xuất phát từ thực trạng quản lý sử dụng máy móc thiết bị của công ty xây dựng Lũng Lô, qua nghiên cứu thực tế tại công ty kết hợp với kiến thức được tiếp thu trong quá trình học tập mà em mạnh rạn đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng máy móc thiết, đáp ứng được phương thức phát triển của công ty trong một số năm tới, nâng cao năng lực thi công các công trình phát huy sức mạnh của người lao động và cụ thể trước mắt là hoàn thành kế hoạch đề ra trong năm 2001 của công ty với các chỉ tiêu chủ yếu như: Giá trị tổng sản lượng đạt 500 tỷ đồng doanh thu 420 tỷ đồng, lợi nhuận dự kiến 14,7 tỷ đồng thu nhập bình quân đầu người/ tháng 1.200.000 á 1.700.000 đồng. Công ty nên thực hiện một số biện pháp sau: 1.Biện pháp thứ nhất: Bố trí sử dụng hệ thống máy móc thiết bị một cách có hiệu quả. Cơ sở lý luận: Việc bố trí sử dụng hệ thống máy móc thiết bị một cách hợp lý có ý nghĩa hết sức quan trọng trong công tác quản lý sử dụng máy móc thiết bị. Một trong những nguyên tắc cơ bản của tổ chức sản xuất trong daonh nghiệp là hệ thống máy móc thiết bị phải đảm bảo tính cân đối, nhịp nhàng. Điều đó được thể hiện trước hết ở mối quan hệ tỷ lệ thích hợp giữa công xuất máy móc thiết bị, khả năng lao động, số lượng và chất lượng của các loại nguyên vật liệu đưa vào sản xuất. Hay nói một cách khác đó là mối quan hệ tỷ lệ giữa ba yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. Ngoài ra tính cân đối nhịp nhàng còn được thể hiện thông qua mối quan hệ giữa các bộ phận sản xuất trong doanh nghiệp nhằm đảm bảo sản xuất đồng bộ với hiệu quả cao, khắc phục được tình trạng sản xuất khi thì thong thả cầm chừng, khi thì vội vã, khẩn trương, gây nên những lãng phí về sức người, sức của. Từ ý nghĩa thiết thực đó vấn đề đặt ra là muốn nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị thì cần phải làm tốt công tác quản lý, bố trí sắp xếp chúng, tạo điều kiện cho chúng phát huy voí hiệu quả cao nhất. Cơ sở thực tiễn: Hiện nay công ty đang gặp khó khăn trong việc quản lý có hiệu quả hệ thống máy móc thiết bị. Việc quản lý do các xí nghiệp tự sắp xếp bố trí, và báo cáo lên công ty. Chính vì vậy việc báo cáo theo một cơ cấu sắp xếp đôi khi không đồng bộ giữa các xí nghiệp. Do đặc thù mà từng xí nghiệp có số lượng máy móc khác nhau, đòi hỏi đầu tư khác nhau nên số lượng, chủng loại không đồng bộ có sự khác biệt hoá rất cao. Mặt khác các đội , các xí nghiệp xây dựng hoạt động trên cơ sở hạch toán độc lập cho nên tất cả các chi phí đều được tính toán cân nhắc và lựa chọn mức tối ưu để có thể hạ giá thành công trình, tăng lợi nhuận và thu nhập cho người lao động. Trong khi đó do có chi vận chuyển và khấu hao nên chi phí sử dụng máy móc thiết bị của các xí nghiệp thường cao hơn so với chi phí thuê ngoài do vậy trong nhiều trường hợp các xí nghiệp dùng phương pháp đi thuê còn hơn là huy động máy móc của xí nghiệp. Vì thế hiện nay toàn bộ hệ thống máy moc thiết bị của xí nghiệp mới huy động ở mức công xuất 78 á79 % và thời gian sử dụng trung bìnhlà 24á45 ngày trong một tháng. Để đẩy mạnh hơn nữa việc sử dụng máy đòi hỏi công ty phải có biện pháp hữu hiệu để khắc phục tình trạng trên . Phương thức tiến hành: Sắp xếp bố trí lại hệ thống máy móc thiết bị ở mỗi xí nghiệp bằng cách giảm bớt thiết bị vận tải. Trang bị thêm các loại máy móc thiết bị đặc chủng cần thiết theo ngành nghề kinh doanh trong giai đoạn tới như máy xúc lật, trạm nghiền đá, máy sau gạt carter pillar14 … và loại bỏ các thiết bị lạc hậu lỗi thời đã hết khấu hao. áp dụng hình thức quản lý theo đối tượng và quản lý hỗn hợp. Công ty phải lập ra một đội kiểm tra giám sát việc thực thi của các xí nghiệp , có chính sách điều chỉnh kịp thời hoạt động của từng xí nghiệp. ở mỗi xí nghiệp nên phân chia các loại máy móc thiết bị thông thường như xe vận tải, thiết bị thi công, máy trộn bê tông cho các đội sử dụng nhưng vẫn chịu sự quản lý của xí nghiệp để khi cần công ty có thể vẫn huy động lẫn nhau giữa các xí nghiệp giải quyết được tình trạng nơi thừa, nơi thiếu. Riêng với loại máy móc thiết bị đặc chủng như thiết bị khoan hầm, thiết bị dò mìn, xe lu rung… thì tuỳ theo kế hoạch sản xuất mà xí nghiệp lập kế hoạch chuyển giao cho từng đội đảm bảo phục vụ kịp thời cho hoạt động sản xuất với chi phí thấp nhất. Công ty tiến hành từng bước giảm dần chi phí khấu hao cho các loại máy móc thiết bị mới bằng cách trong những năm đầu có thể không cần tính lãi hoặc tính lãi ở mức thấp. Nếu cần có thể dùng lãi xí nghiệp , quĩ đầu tư phát triển, quĩ khấu hao cơ bản của công ty để tính khấu hao máy móc thiết bị ở các xí nghiệp và thu lại trong những năm sau. áp dụng hình thức giao khoán cho mỗi tổ, mỗi đầu xe để mỗi tổ, mỗi đầu xe tự có trách nhiệm tìm việc cho mình. Tích cực thực hiện công tác cho thuê máy với phương châm giảm thiểu chi phí máy trên cơ sở hạ thấp lãi định mức. Hiệu quả thực hiện: Với việc bố trí sắp xếp như trên thì chắc rằng hiệu quả sử dụng sẽ được nâng lên rõ rệt, công suất và thời gian hoạt động của máy móc thiết bị tăng cao hơn trước. Thật vậy với mức công suất huy động 78% và thời gian làm việc 24 ngày/ tháng như hiện nay thì sau khi có sự phân chia tổ chức quản lý thì công suất có thể đạt được 82% và thời gian hoạt động 17 ngày / tháng cao hơn mức độ thực tế ở các xí nghiệp như hiện nay. Với biện pháp này các xí nghiệp vậy có thể quản lý được số máy móc thiết bị của mình, nâng cao được hiệu quả hoạt động của chúng, có điều kiện để tính khấu hao, cải thiện đời sống cho công nhân trực tiếp vận hành máy và hoàn chả vốn cho công ty. Bên cạnh đó các xí nghiệp vẫn có thể huy động tập trung số lượng máy móc thiết bị của mình cho các công trình trọng điểm theo yêu cầu của công ty. 2. Biện pháp thứ hai Nâng cao hệ số thời gian làm việc thực tế của máy móc thiết bị. Cơ sở lý luận: Hệ số thời gian làm việc thực tế phản ánh trình độ sử dụng máy móc thiết bị của mỗi doanh nghiệp. Thông qua hệ số này ta có thể thấy được khả năng huy động công suất thiết bị cũng như hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Hệ số này được tính trên cơ sở thời gian làm việc thực tế chia cho thời gian làm việc theo qui định trong năm, nó cho biết trong năm máy móc thiết bị của doanh nghiệp hoạt động được bao nhiêu giờ. Phải ngừng hoạt động bao nhiêu giờ. Hệ số này tính ra càng cao càng chứng tỏ hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị càng lớn. Bên cạnh đó thời gian làm việc thực tế của máy móc thiết bị còn có tác dụng giúp các cán bộ quản lý được tình hình hoạt động, thừa thiếu máy móc thiết bị ở từng bộ phận sản xuất để có kế hoạch điều chỉnh kịp thời. Do vậy đối với mỗi doanh nghiệp nếu có thể nâng cao hệ số thời gian làm việc thực tế của máy móc thiết bị thì cũng đồng nghĩa với việc nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị nói riêng và hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung. Cơ sở thực tiễn: Bước sang nền kinh tế thị trường mặc dù công ty luôn đẩy nhanh tốc độ làm việc của máy móc thiết bị nhằm khai thác hết khả năng làm việc của chúng. Tuy nhiên mức độ đóng góp của chúng vào các công trình còn nhiều hạn chế. Có những bộ phận làm việc 8 giờ á9 giờ/ngày nhưng công ty vẫn chưa có được những biện pháp hữu hiệu nhất khắc phục tình trạng này. Bởi lẽ do thời tiết, khí hậu làm gián đoạn tốc độ làm việc, do cung cấp không đầy đủ kịp thời nguyên vật liệu, do công nhân sử dụng còn hạn chế về trình độ, do máy sửa chữa quá lâu. Vì vậy nâng cao hệ số thời gian làm việc thực tế của máy móc thiết bị là một biện pháp hết sức cần thiết đối với công ty trong giai đoạn hiện nay. Phương thức tiến hành :Làm tốt công tác tiếp thị, giới thiệu năng lực thi công của công ty, từng bước chiếm lĩnh thị trường để có thể nhận được nhiều các công trình có giá trị lớn đảm bảo đủ thời gian hoạt động của máy móc thiết bị. Cân đối lại nhiệm vụ, bố trí hợp lý kế hoạch sản xuất cho từng đội, từng xí nghiệp và từng thiết bị. Khai thác hết thời gian làm việc của từng thiết bị. Căn cứ vào khả năng làm việc của từng máy móc thiết bị, từng xí nghiệp để bố trí máy móc thiết bị cho hợp lý, tránh tình trạng máy làm việc quá mức máy lại sử dụng quá ít, đảm bảo làm sao cho các đội thi công trong tình trạng đủ máy thi công và mức độ huy động công suất luôn đạt mức cao nhất. Đối với mỗi công trình xây dựng đặc biệt là các công trình xa địa điểm hoạt động của công ty thì cần phải lập tiến độ thi công rõ dàng, cụ thể, chính xác và tính toán chi phí máy hợp lý nhất để có thể huy động tối đa công suất máy móc thiết bị hiện có của công ty. Hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng thuê máy ở đơn vị ngoài. Mặt khác đội theo dõi của công ty phải luôn theo dõi kiểm tra tình hình hoạt động thực tế của maý móc ngoài công trường. Tránh tình trạng báo cáo sai lệch không đúng thực tế của cấp dưới. Hiệu quả thực hiện biện pháp: Trong những năm qua bình quân máy móc làm việc chỉ đạt bình quân 10,5h/ngày, số ngày huy động là 25 ngày/tháng như vậy hệ số thời gian làm việc thực tế của máy móc thiết trong toàn công ty là: Với thời gian huy động thực tế đạt 36% so với thời gian qui định thì doanh thu của công ty 2000 đạt 370 tỷ đồng. Nếu công ty thực hiện đúng biện pháp này thì có thể nâng hệ số giờ làm việc thực tế lên 12,5 giờ/ngày và 27 ngày/tháng. Khi đó: Và doanh thu đạt 450 tỷ đồng chính là số doanh thu công ty dự định đạt được trong năm 2002. 3. Biện pháp thứ ba: Huy động và sử dụng vốn có hiệu qủa. Cơ sở lý luận: Trong nền kinh tế thị trường cũng như bất kỳ một hình thái kinh tế xã hội nào khác, các doanh nghiệp tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh đều với mục đích là lợi nhuận. Mọi quá trình sản xuất kinh doanh mặc dù có khác nhau nhưng chung qui lại đều hoạt động theo một mô hình cơ bản giống nhau. Muốn tiến hành kinh doanh bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần một khoản vỗn để đầu tư cho cơ sở hạ tầng và máy móc thiết bị. Qua đó ta thấy được vốn là nhân tố quan trọng vì phải có vốn doanh nghiệp mới đảm bảo được sự vận hành thường xuyên và có khả năng tăng trưởng trong tương lai. Nó đảm bảo cho doanh nhgiệp chủ động trong việc đầu tư , mua sắm hay sửa chữa máy móc thiết bị. Cơ sở thực tiễn: Sự phân tích thực trạng hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty đã chỉ ra một nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý sử dụng máy móc thiết bị của các doanh nghiệp là huy động vốn và sử dụng vốn chưa hiệu quả. Đặc điểm của công ty cho thấy nguồn vốn vay giữ vai trò quan trọng chiếm 36,74%. Tuy nhiên vốn vay cũng ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả sản xuất kinh doanh, công ty luôn mang nặng lãi suất cao, công ty không mạnh rạn đầu tư mua sắm máy móc thiết bị, ngay cả việc chi phí cho sửa chữa cũng kém đi làm giảm khả năng hoạt động của máy móc thiết bị. Hàng năm công ty tiến hành đầu tư mua sắm khoảng 10 tỷ đồng máy móc thiết bị, mà khoản này chỉ dựa vào tiền vay thì không đáp ứng đượctốc độ thi công các công trình, ngoài ra các khoản vay này cũng có giới hạn. Chính vì vậy phải có một giải pháp để huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn là một việc làm bức thiết. Công ty có thể áp dụng biện pháp sau: Phương thức tiến hành: Công ty có thể huy động vốn vay dài hạn hoặc vay vốn từng công trình thực hiện bằng cách vay vốn từ cán bộ công nhân viên công ty. Tuy nhiên để vay vốn công ty phải có biện pháp khuyến khích đối với người có tích cực trong công ty vay vốn. Đồng thời vẫn đảm bảo tính lãi suất cho họ. Biện pháp này giảm được khoản thế chấp công ty. Khi cần thiết đầu tư cho máy móc thiết bị công ty có thể cổ phần hoá hoặc bán cổ phiếu cho người lao động. Bằng cách này công ty có thể huy động được một khối lượng vốn lớn, không có thời hạn trả, tăng nguồn vốn chủ sở hữa và kích thích người lao động làm việc có hiệu quả hơn nhờ gắn quyền lơị và trách nhiệm chặt trẽ hơn. Tăng được nguồn vốn này công ty sẽ mạnh dạn hơn trong việc đầu tư cho máy móc thiết bị tăng được khả năng cạnh tranh. Hiệu quả thực hiện: Với những biện pháp huy động và sử dụng như trên thay vì đầu tư trong năm 2000 là 7,8 tỷ thì năm 2001 sẽ tăng lên được 9,15 tỷ và 2002 là 11,5 tỷ đồng. Như vậy công ty sẽ có một hệ thống máy móc thiết bị tương đối hiện đại đảm bảo đủ khả năng và tiến độ thi công các công trình, chấm dứt được tình trạng việc chờ máy và tình trạng máy móc hết thời gian sử dụng vẫn phải hoạt động, nâng cao được thời gian và công suất của máy. 4. Biện pháp thứ tư. Hoàn thiện công tác bảo dưỡng sửa chữa dự phòng theo kế hoạch Cơ sở lý luận: Máy móc thiết bị chiếm vị trí cơ bản trong tổng năng lực sản xuất của doanh nghiệp, ảnh hưởng lớn đến năng xuất lao động, đến chất lượng sản phẩm sản xuất ra, đến yêu cầu của tổ chức cân đối, nhịp nhàng và liên tục, xét về mặt vốn giá trị tài sản cố định nói chung và giá trị máy móc thiết bị nói riêng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số vốn sản xuất của doanh nghiệp. Bảo dưỡng, sửa chữa và sử dụng hợp lý máy móc thiết bị làm giảm được hao mòn vô hình là doanh nghiệp đã sử dụng có hiệu quả phần vốn lớn của doanh nghiệp. Bản thân các loại máy móc thiết bị, nhất là các loại máy móc thiết bị hiện đại, tự động hoá cao, một số bộ phận chi tiết hỏng sẽ làm cho toàn bộ dây truyền ngừng hoạt động. Thật vậy sửa chữa dự phòng máy móc thiết bị là công tác gắn liền với quá trình sử dụng, không thể có sử dụng tốt nếu không làm tốt công tác sửa chữa, sửa chữa máy móc thiết bị chu đáo ,cẩn thận sẽ hạn chế những sự cố, hỏng hóc lớn trong quá trình sử dụng, nhờ đó sẽ kéo dài tuổi thọ cho máy móc thiết bị giảm thời gian ngừng máy vì sửa chữa, tăng năng lực hoạt động cho chúng. Vì vậy sửa chữa là việc làm hết sức cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp, nó phải được tiến hành thường xuyên đảm bảo cho máy móc hoạt động hết công suất. Cơ sở thực tiễn: Công ty xây dựng Lũng Lô với qui mô khá lớn nên chủng loại thiết bị quá nhiều và đa dạng hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau và ở địa bàn khắp mọi nơi. Chính vì vậy công tác sửa chữa dự phòng càng có ý nghĩa quan trọng. Trong những năm qua mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc bảo dưỡng sửa chữa nhưng với đặc thù như vậy mà công ty chưa có điều kiện để tích luỹ các kinh nghiệm trong công tác sửa chữa từ đó có thể xây dựng kế hoạch sửa chữa dự phòng hoàn chỉnh từ cấp công ty đến cấp xí nghiệp và đội. Hiện nay công ty đang áp dụng phương pháp hỏng đến đâu sửa chữa đến đó. Đây là việc làm mang tính trước mắt, nhiều nhược điểm, nếu máy móc hỏng cùng một lúc thì việc sửa chữa là rất lâu và thời gian ngừng việc nhiều lại không có máy móc dự phòng điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến tốc độ thi công của các công trình. Từ thực tế đó trong những năm tới công ty phải coi trọng hơn nữa khâu bảo dưỡng, sửa chữa theo định kỳ để chuẩn bị tốt cho quá trình sử dụng máy móc thiết bị, đảm bảo cho chúng phát huy với hiệu quả cao nhất. Phương thức tiến hành: Phải lấy sửa chữa dự phòng làm chính, chấm dứt tình trạng đợi máy hỏng mới sửa chữa mà sửa chữa trước khi máy hỏng. Muốn vậy công ty dựa trên những căn cứ sau: + Căn cứ vào lịch trình sửa chữa cho từng loại máy móc thiết bị. + Căn cứ vào năng lực thi công thực tế của từng loại máy móc. + Căn cứ vào số lượng công nhân sửa chữa. Phương pháp lập kế hoạch: Sau khi tính toán các căn cứ cùng với việc xác định mức tiêu hao về thời gian, nguyên vật liệu và nhân công cho công tác sửa chữa mà mỗi xí nghiệp sẽ tiến hành lập kế hoạch sửa chữa cho cả năm, tháng, quý rồi giao cho các đội triển khai thực hiện. Công ty không trực tiếp điều khiển nhưng phải cử ra một đội chuyên đi kiểm tra mức độ làm việc của các xí nghiệp để đối chiếu với báo cáo. Nếu xí nghiệp làm không tốt, gian lận sẽ có biện pháp sử lý kịp thời ngay. Tổ chức biên chế thêm cho mỗi đội sửa chữa 1á2 công nhân kỹ thuật bậc cao để có thể đảm trách công việc sửa chữa nhỏ và bảo dưỡng cho máy móc thiết bị, tránh tình trạng máy hỏng đột xuất ảnh hưởng đến tiến độ thi công . Có kế hoạch bảo quản cụ thể đối với những loại máy móc thiết bị vận chuển đi xa hoặc hoạt động trong điều kiện thời tiết khí hậu khắc nghiệt như: máy lu, máy gạt, máy trộn bê tông… Lập sổ lý lịch rõ ràng cho từng loại máy móc thiết bị và giao trách nhiệm thực hiện trực tiếp cho người vận hành Đối với mỗi công trình công ty nên lập ra một tổ sửa chữa cơ động để khắc phục tình trạng máy hỏng đột ngột, giảm đến mức tối đa phải ngừng việc do máy móc hỏng đột ngột. Hiệu quả thực hiện: Với việc thay đổi hệ thống tổ chức sửa chữa như trên các đội, các xí nghiệp sẽ có thể đảm trách các công việc sửa chữa nhỏ và vừa nên hiệu quả sử dụng sẽ được tăng cao, máy móc thiết bị của đội luôn được bảo dưỡng, sửa chữa kịp thời đáp ứng được nhu cầu sản xuất khẩn trương, đảm bảo tiến độ thi công đúng kế hoạch, giảm được chi phí khấu hao và chi phí chờ máy. 5. Biện pháp thứ năm. Đầu tư cải tiến nâng cao năng lực của máy móc thiết bị. Cơ sở lý luận: Máy móc thiết bị là tư liệu lao động, là cơ sở vật chất kỹ thuật của mỗi doanh nghiệp. Nó thể hiện năng lực sản xuất, quyết định chủng loại sản phẩm và qui mô kinh doanh của từng doanh nghiệp. Do vậy trước khi bắt đầu mỗi quá trình sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nhất thiết phải có sự đầu tư vốn lớn để mua sắm máy móc thiết bị, lắp đặt các dây chuyền công nghệ. Mặt khác trong quá trình sử dụng giá trị máy móc thiết bị giảm dần theo thời gian, sự giảm dần về giá trị do hao mòn gây ra, nhất là trong công ty xây dựng thì hao mòn này lại diễn ra nhanh hơn, bởi lẽ chúng phải tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất khác nhau và giá trị của chúng được chuyển dần vào giá trị của sản phẩm. Bên cạnh đó tiến bộ phát triển của khoa học kỹ thuật như vũ bão làm cho hao mòn càng nhanh hơn. Vì vậy bất kỳ một hệ thống máy móc thiết bị nào cũng cần phải có sự đầu tư đổi mới, cải tiến một cách thường xuyên thì mới có thể phục vụ kịp thời cho hoạt động sản xuất kinh doanh và mang lại hiệu quả cao. Cơ sở thực tiễn: Với khả năng thi công hiện nay của công ty, các công trình, dự án mà công ty thi công nhiều và lớn như hiện nay thì cần phải có trang thiết bị đặc chủng, hiện đại nhưng việc đầu tư lại có hạn cho nên tốc độ thi công không kịp thời, không đúng tiến độ. Để giúp công ty chủ động trong lĩnh vực kinh doanh của mình thì việc đầu tư tăng năng lực thi công của các xí nghiệp là rất cần thiết. Đặc biệt nó có ý nghĩa hơn trong công tác đấu thầu có giá trị lớn. Nó cũng có tác động to lớn trong việc hoàn thành nhiệm vụ được giao, thúc đẩy việc phát triển của công ty , giúp công ty đứng vững trong thị trường cũ chiếm lĩnh được thị trường mới. Hiện nay đất nước đang trong thời kỳ đổi mới và phát triển nên nhu cầu xây dựng các công trình dân dụng, khu công nghiệp và nâng cấp đường giao thông thuỷ lợi rất cao ngoài ra còn có các công trình ngầm, khoan núi. Đất nước vừa thoát khỏi chiến tranh nên bom mìn còn khá lớn trong lòng đất vì vậy công việc tìm kiếm và khai thác bom mìn rất nhiều mà ít công ty xây dựng làm được, điều này sẽ thuận lợi cho công ty xây dựng Lũng Lô đầu tư trang bị máy móc thiết bị. Mặt khác hiện nay thị trường xây dựng cũng rất năng động nên để nâng cao năng lực cạnh tranh buộc công ty phải đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ hiện đại có như vậy mới đứng vững được trên thương trường. Phương thức tiến hành: Trong năm 2001 này công ty phải liệt kê được danh mục các thiết bị cần phải thay thế, mỗi lĩnh vực cần bao nhiêu máy móc thiết bị sẽ có kế hoạch đầu tư cụ thể và huy động vốn đầu tư nguồn nào cho việc đầu tư đó. Theo kế hoạch trong năm 2001 công ty sẽ đầu tư 9,15 tỷ đồng cho đổi mới máy móc thiết bị trong đó có thể dẫn chứng ba loại máy mà công ty sẽ đầu tư sau đây: đv: triệu đồng STT Thiết bị Số lượng(cái) Đơn giá Thành tiền 1 2 3 Máy xúc lật (Carter pllarr) Trạm nghiền đá Máy cẩu PPM 2 2 4 1.200 500 350 2.400 1.000 1.400 Tổng vốn đầu tư: 4.8000.000.000 đ Với dự án đầu tư này công ty sử dụng phương pháp khấu hao đều với tỷ lệ khấu hao 25%/năm trong vòng 4 năm từ 2001á2004 như sau: Mức khấu hao tính từng năm đơn vị tính triệu đồng STT Tên thiết bị Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 1 2 3 Máy xúc lật Trạm nghiền đá Máy cẩu PPM 600 250 350 600 250 350 600 250 350 600 250 350 Tính chung 1.200 1.200 1.200 1.200 Hiệu quả thực hiện biện pháp: Dự kiến sử dụng thiết bị sau khi đầu tư - Máy xúc lật: + Thời gian làm việc cho 27 ngày/tháng. + Hệ số lợi dụng thời gian 0,8giờ. Đơn giá 280.000đ/ ngày + Đơn giá cho 1 m3: 4000 đồng. + Dự kiến 1 năm cho 1 máy: = 10´0,8´27´10´280.000 = 6000.480.000 đ ị doanh thu cho 2 máy/năm 1.200.960.000 đ - Trạm nghiền đá: + Thời gian làm việc 10 giờ/ngày trong 27 ngày. + Dung tích 0,35 m3 + Hệ số lợi dụng thời gian 0,8 h. + Thời gian nghiền một lần: 15 phút. + Đơn giá 1 m3 : 8000 đ. + Thời gian làm việc 10 tháng/năm. ị Doanh thu 1 năm cho 1 trạm là: đ đ ị Doanh thu 2 trạm là: 290.300.000 đ - Máy cẩu PPM: + Hệ số sử dụng thời gian 0,8. + Ngày làm việc 27 ngày/tháng. + Đơn giá 1 máy : 500.000đ. + Thời gian làm việc 10 tháng/năm. Không kể chi phí khác. ị Doanh thu 1 năm = 0,8´27´10´500.000 = 108.000.000 đ ị Doanh thu 4 xe là: 432.000.000 đồng. Vậy doanh thu 1 năm của 3 thiết bị là: 1.922.000.000 đồng. Trong đó mức trích khấu hao là 1.200.000.000 đồng. ị mỗi năm 3 loại thiết bị này mang lại 722.000.000 đồng tăng lợi nhuận và thu nhập bình quân cho người lao động. 6.Biện pháp thứ 6:Tăng cường đào tạo nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý và công nhân vận hành máy. Cơ sở lý luận:Trong các tư liệu lao động thì máy móc thiết bị được chế tạo gồm nhiều bộ phận phức tạp nhất mà không phải lúc nào con người cũng sử dụng hết được nó, mặc dù chính bản thân con người sáng tạo ra.Máy móc thiết bị có nhiệm vụ truyền dẫn sự tác động của con người vào đối tượng lao động,làm thay đổi hình thức tự nhiên của đối tượng lao động để biến đổi chúng thành những sản phẩm thoã mãn nhu cầu của con người .Do vậy giữa con người và máy móc thiết bị có quan hệ nhất định thể hiện sự tác động qua lại lẫn nhau.Con người chế tạo ra máy móc thiết bị ,làm chủ máy móc thiết bị và tiêu thụ sản phẩm do chúng làm ra.Máy móc thiết bị chỉ làm ra được sản phẩm có chất lượng khi chúng được điều khiển bởi con người hiểu biết có trình độ.Mặt khác, khoa học kỹ thuật luôn phát triển không ngừng với trình độ phát triển ngày một cao , điều đó làm cho máy móc thiết bị ngày càng tinh vi hơn ,hiện đại hơn và khó điều khiển hơn.Để tránh những bất trắc sảy ra và sử dụng có hiệu quả máy móc thiết bị buộc con người phải ngày một nâng cao trình độ của mình mới hy vọng sử dụng được chúng .Vì vậy vấn đề đào tạo nâng cao trình độ quản lý cho người cán bộ và công nhân trực tiếp sản suất có một ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong công tác quản lý sử dụng máy móc thiết bị của doanh nghiệp. Cơ sở thực tiễn:Là một doanh nghiệp thuộc bộ quốc phòng nên đội ngũ cán bộ quản lý hầu hết đều chuyển từ chiến đấu sang làm kinh tế nên đứng trước tinh hình có nhiều biến động như hiện nay thì công tác quản lý và điều hành sử dụng máy móc thiết bị còn bộc lộ nhiều điểm yếu ,mặt khác công tác kế hoạch hàng nămvề công tác đào tạo bồi dưỡng nguồn lực con người có nhiều hạn chế ,chế độ hỗ trợ đối với người đi học chưa được quan tâm đúng mức ,công tác đào tạo sử dụng hiệu quả chưa cao. Trong cơ chế thị trường các doanh nghiệp xây dựng luôn lấy tiến độ và chất lượng cấc công trình làm mục tiêu hàng đầu để thu hút sự chú ý của khách hàng đến với doanh nghiệp.Muốn vậy các đoanh nghiệp đều phải tự trang bị cho doanh nghiệp mình một hệ thống máy móc thiết bị đa dạng hiện đại.Trang bị một đội ngũ công nhân quản lý và vận hành giỏi.Do đó đòi hỏi công ty phải quan tâm hơn nữa đến công tác đào tạo cán bộ quản lý sử dụng máy . Phương thức tiến hành : -Đối với công nhân vận hành máy:với những công nhân đã thuộc biên chế của công ty thì công ty phải quan tâm đến vịêc đào tạo và đào tạo lại nhằm mục đích nâng cao tay nghề cho họ.Không giao cho công nhân điều khiển kém trình độ vượt vơí khả năng của họ . -Đối với công nhân được thuê theo hợp đồng mùa vụ tại địa bàn thi công thì chỉ giao nhiệm vụ không liên quan đến tính năng kỹ thuật của máy.Nếu có phải có sự theo dõi của cán bộ hướng dẫn.Hình thức đào tạo lại có thể cấp kinh phí từ quỹ đầu tư phát triển để cho họ đi học từ các trường công nhân kỹ thuật ,bên cạnh đó phải thường xuyên kiểm tra kiến thức bằng cách thi nâng bậc ,nâng lương tạo điều kiện cho người công nhân học hỏi và trau dồi kinh nghiệm . Bố trí trong tổ phải có người giỏi và người yếu để họ có thể tự hoàn thiện và phấn đấu vươn lên .Thường xuyên giáo dục ý thức ,tinh thần trách nhiệm trong công việc và môi trương kinh doanh có văn hoá đến từng xí nghiệp,tổ đội ,và công nhân .Tạo thành một môi trường làm việc đoàn kết và ý thức cao Các cán bộ hướng dẫn phải thường xuyên đôn đốc kiểm tra người dưới quyền để kịp thời khắc phục sự cố khen thưởng và chỉ trích những người không hoàn thành công việc . -Đối với các cán bộ quản lý : Cần làm tốt công tác tuyển chọn ngay từ đầu vào , chỉ nhận người có đủ tiêu chuẩn về đạo đức và có trình độ từ đại học trở lên, nếu là trung cấp chỉ được làm việc ở cấp xí nghiệp , cấp đội , đảm bảo người quản lý phải là có năng lực thực sự. -Đối với những người chưa có trình độ đại học phải cho đi đào tạo các lớp ngắn hạn như chuyên tu hoặc tạị chức ,củng cố thêm kiến thức cho họ .Đối với cán bộ quản lý về kỹ thuật hiện đang phụ trách hệ thống máy móc thiết bị cần được đào tạo nâng cao , bổ xung kiến thức thường xuyên về đặc tính kỹ thuật và những tiến bộ khoa học mới được áp dụng vào máy móc thiết bị . Hiệu quả thực hiện biện pháp : Với việc thực hiện biện pháp này đến năm 2005 công ty sẽ có được đội ngũ cán bộ quản lý đủ mạnh với 100% cán bộ quản lý cấp phòng , ban , công ty có trình độ đại học và 100% cán bộ quản lý cấp xí nghiệp , đội có trình độ từ trung cấp trở lên có thể đảm nhận các công việc về quản lý , thi công xây dựng , máy móc thiết bị đảm bảo phát huy hết công suất , tránh được những lãng phí trong quá trình quản lý sử dụng . Kết luận Sản xuất luôn là nền tảng , là yếu tố đầu tiên quyết định sự phát triển của một chế độ xã hội mà trong đó máy móc thiết bị bao giờ cững là hệ thống xương cốt và là chỉ tiêu quan trọng nhất . Vì vậy việc nâng cao hiệu quả quản lý , sử dụng máy móc thiết bị là một yêu cầu cấp thiết đối vơí các doanh nghiệp xây lắp trong giai đoạn hiện nay. Trước những đòi hỏi cấp bách và sự thay đổi nhanh chóng của thị trường xây lắp , công ty xây dựng Lũng Lô luôn ý thức được rằng muốn đứng vững và phát triển được trên thị trường cần phaỉ có thực lực về con người và máy móc thiết bị . Bởi vậy từ khi thành lập đến nay công ty luôn quan tâm đến phát triển năng lực thi công về đường , cảng biển , công trình ngầm , dò tìm và khảo sát bom mìn để có thể đảm nhận được các công trình trọng điểm trong và ngoài quân đội . Trong những năm qua công ty đã có nhiêù cố gắng trong việc đầu tư nâng cao năng lực máy móc thiết bị , làm tốt công tác quản lý , sử dụng máy móc thiết bị đảm bảo cho hoạt động sản xuất được cân đối , nhịp nhàng , liên tục và đạt hiệu quả cao . Nhưng do mới chuyển sang kinh tế thị trường lại là một công ty quân đội nên hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty vẫn còn nhiều vướng mắc , công tác quản lý sử dụng máy móc thiết bị còn nhiều tồn tại cần khắc phục . Vơí ý nghĩa thực tế đó từ ban giám đốc đến toàn thể cán bộ công nhân viên trong công ty đều thấy được việc nâng cao hiệu quả qủan lý sử dụng trang thiết bị sẽ là động lực quan trọng góp phần thúc đẩy nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty trong thời gian tới . Đề tài này được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu nghiêm túc và khoa học nhằm giải quyết vấn đề trên , việc nghiên cứu cũng có ý nghĩa thực sự đối với một sinh viên chuyên ngành qủan trị kinh doanh tổng hợp . Tuy nhiên do vấn đề nghiên cứu phức tạp , khó đánh giá chính xác , đòi hỏi người nghiên cứu phải có một kiến thức rộng và sử dụng nhiều phương pháp . Mặc dù vơí sự cố gắng , nỗ lực của bản thân nhưng do kinh nghiệm và trình độ còn hạn chế nên bài viết không thể tránh khỏi những thiếu sót. Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn trung tâm đào tạo quản trị kinh doanh tổng hợp , công ty xây dựng Lũng Lô và đặc biệt là thầy giáo THS Nguyễn Mạnh Quân và chú Trân Xuân Nghiên đã trực tiếp hướng dẫn em hoàn thành chuyên đề thực tập của mình. Em xin chân thành cảm ơn . Tài liệu tham khảo 1.Cac Mác-tư bản tiếng việt tập 1 2.Giáo trình QTKDTH Đại học kinh tế quốc dân 3.Giáo trình kinh tế các ngành sản xuất vật chất –nxb GD 1996 4.PTS –Lê Công Hoa-giáo trình kinh tế và kinh doanh xây dựng 5.PGS-PTS Phạm Hữu Huy- giáo trình Kinh tế và Tổ chức sản xuất trong doanh nghiệp -1998 6.GS.PTS Nguyễn Đình Phan –Kinh tế và quản lý công nghiệp – NXBGD - 1997 7.PGS – PTS Nguyễn Đức Tâm – PTS Đinh Ngọc Quyên Quản trị doanh nghiệp (dùng cho hệ sau đại học) 8.Giáo trình Kinh tế chính trị học –nxb GD 1996 9.Tạp chí công nghiệp quốc phòng 10.Tạp chí xây dựng - tháng 5/1999, tháng 1/2001  Mục lục ._.