Một số biện pháp cơ bản chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học

tiến vào một thời kỳ phát triển theo hướng CNH, HĐH. Để tiến hành sự nghiệp đổi mới này Đảng và Nhà nước ta hết sức coi trọng nhân tố con người. Không phải đến bây giờ mà ngay từ buổi đầu cuộc cách mạng Đảng và Bác Hồ kính yêu đã đặc biệt chú trọng đến công việc đổi mới con người coi đó là cơ sở là nền tảng để xây dựng và phát triển đất nước và cũng không phải ngẫu nhiên mà Nghị quyết TW2 khoá 8 lại một lần nữa Đảng ta khẳng định “Giáo dục - Đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Điều đó chứng tỏ rằng đường lối phát triển đất nước đã được Đảng và Nhà nước ta xác định là đúng đắn. Như vậy giáo dục có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội mà nòng cốt, yếu tố quan trọng của sự phát triển ấy là nguồn nhân lực. “Muốn tiến hành CNH - HĐH thắng lợi phải phát triển mạnh giáo dục - đào tạo, phát huy nguồn lực con người yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững” (Nghị quyết TW2 khoá VIII). Một trong những nhiệm vụ cơ bản của giáo dục - đào tạo hiện nay là hình thành và phát triển nhân cách học sinh toàn diện theo mục tiêu phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp CNH - HĐH đất nước. Để tạo ra những con người có tài năng phẩm chất là trách nhiệm to lớn của hệ thống giáo dục nói chung và nhà trường phổ thông nói riêng. Muốn có một nền giáo dục tiên tiến phải có một cơ sở vững chắc, cơ sở này chính là hệ thống giáo dục tiểu học. Không có một hệ thống giáo dục tiểu học vững chắc, không thể có một hệ thống giáo dục quốc dân lành mạnh. Muốn có một hệ thống quốc dân lành mạnh thì phải chú ý tới việc rèn luyện đạo đức, nhân cách học sinh tiểu học bởi vì bậc tiểu học có vị trí trọng yếu là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học có nhiệm vụ hình thành ở học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam XHCN, cho mục tiêu giáo dục tiểu học. Vì vậy đội ngũ giáo viên tiểu học là một bộ phận rất quan trọng. Khác với các bậc học khác, công tác chủ nhiệm lớp là một trong những nhiệm vụ không thể thiếu được của mỗi người giáo viên tiểu học. Bởi vì mỗi người giáo viên đảm nhiệm một lớp vừa làm công tác giảng dạy vừa làm công tác chủ nhiệm luôn ở lớp đó. Vì vậy vai trò phụ trách lớp ở tiểu học rất to lớn, nó quyết định đến chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh. Là người thay mặt hiệu trưởng làm công tác quản lý và giáo dục học sinh của một lớp, là người chịu trách nhiệm trước hội đồng giáo dục về chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh lớp mình và là một thành phần rất quan trọng trong mạng lưới thông tin của nhà trường. Những tin này giúp cho người quản lý nắm được tình hình thực hiện kế hoạch cũng như những thông tin cơ sở để người quản lý ra được những quyết định đúng đắn và chính xác. Nhà trường hiện nay đang tự phấn đấu vươn lên để giảm những tác động tích cực từ bên ngoài vào nhà trường trong đó có tệ nạn ma tuý. Mỗi nhà trường cần phải xây dựng để thực sự là trung tâm văn hoá, là nơi giáo dục và đạo tạo thế hệ trẻ. Muốn vậy việc xây dựng và quản lý một đội ngũ giáo viên phụ trách lớp có năng lực tổ chức, có nghiệp vụ sư phạm và say mê với công việc là việc làm cần thiết cho các nhà quản lý trường học bởi họ chính là thành phần chủ đạo của nhà trường. Thực tế cho thấy rằng ở nơi nào, lớp nào,giáo viên phụ trách lớp có năng lực, có trình độ, có tinh thần trách nhiệm rất cao thì ở đó sẽ có chất lượng giáo dục tốt. Xuất phát từ quan điểm chỉ đạo trên của Đảng và Nhà nước với những kinh nghiệm qua một số năm làm công tác chủ nhiệm lại được trang bị thêm lý luận và nghiệp vụ quản lý. Tôi mạnh dạn chọn vấn đề “Một số biện pháp cơ bản chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học” làm đề tài nghiên cứu khoa học trong đợt thực tập này để nâng cao nghiệp vụ quản lý cho bản thân và góp phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục nước nhà. II-/ MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU. 2.1-/ Mục đích: Nghiên cứu đề tài này để tìm ra những biện pháp có tính khả thi về chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học nhằm nâng cao chất lượng hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh tiểu học. 2.2-/ Nhiệm vụ nghiên cứu: Đề tài tập trung thực hiện 3 nhiệm vụ chính sau đây: 2.2.1 - Nghiên cứu những lý luận có liên quan đến đề tài. 2.2.2 - Tìm hiểu thực trạng về công tác chỉ đạo đội ngũ giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp ở ba trường tiểu học: Trường tiểu học số 2 Hoàn Lão, Trường tiểu học Hải Trạch, Trường tiểu học số 2 Thanh Trạch. 2.2.3 - TRên cơ sở lý luận và thực tiễn đề xuất những biện pháp có tính khả thi về chỉ đạo đội ngũ giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. III-/ PHẠM VI NGHIÊN CỨU. Đề tài tập trung nghiên cứu những biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở ba trường: Trường tiểu học 2 Hoàn Lão, Trường tiểu học Hải Trạch, Trường tiểu học Thanh Trạch. IV-/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để nghiên cứu đề tài này chúng tôi sử dụng hai nhóm phương pháp sau: 4.1-/ Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu những bài giảng, tài liệu đã được học về công tác quản lý trường học, các văn bản chỉ thị của Đảng, Nhà nước và của ngành giáo dục và đào tạo về công tác quản lý và chỉ đạo trường tiểu học. 4.2-/ Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. 4.2.1 - Phương pháp điều tra: Khảo sát thực tế về chất lượng công tác chủ nhiệm lớp và thực tế công tác quản lý trường học của hiệu trưởng. 4.2.2 - Phương pháp phỏng vấn, trao đổi. 4.2.3 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. V-/ KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 5.1-/ Khách thể Công tác quản lý của người hiệu trưởng, công tác chủ nhiệm lớp. 5.2-/ Đối tượng nghiên cứu. Các biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. PHẦN II NỘI DUNG CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. I-/ BẬC TIỂU HỌC, NHÀ TRƯỜNG TIỂU HỌC. 1.1. Vị trí tầm quan trọng của giáo dục tiểu học. Trong hệ thống giáo dục quốc dân tiểu học là bậc học có ý nghĩa vô cùng quan trọng bởi tiểu học ngày nay là bậc học tương đối độc lập và hoàn chỉnh, bậc học dành cho 100% dân cư của đất nước Việt Nam. Đây là bậc học có tính phổ cập đối với tất cả trẻ em 6 đến 14 tuổi. Tốt nghiệp tiểu học là trình độ tối thiểu bắt buộc phải đạt tới của mọi người dân, tạo nên mặt bằng dân trí của cả dân tộc. Trình độ này liên quan đến việc nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của mọi người, cải thiện đội ngũ người lao động, đặt nền móng vững chắc cho việc đào tạo nguồn nhân lực bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu cao của công cuộc CNH - HĐH đất nước. Vì thế dạy học và giáo dục ở bậc tiểu học không chỉ đặt nền móng cho giáo dục phổ thông mà con đặt nền móng cho toàn bộ sự hình thành nhân cách con người. Điều đó cho thấy rằng những gì hình thành và định hình ở học sinh tiểu học sẽ theo suốt cuộc đời mỗi người và rất khó thay đổi, khó cải tạo lại vì vậy những gì trẻ em không đạt được ở bậc học này khó có thể bù đắp ở những bậc học sau. Hiện nay không chỉ riêng nước ta mà tất cả các quốc gia trên thế giới đều đặc biệt quan tâm đến giáo dục tiểu học bởi vì “Đây là bậc học tạo nên bộ “cốt thép” làm chỗ dựa vững chắc và chi phối hướng phát triển toàn bộ nhân cách của cả đời người” (Makarencô) giáo sư Phạm Tất Dong cũng đã từng khẳng định: “Giáo dục tiểu học là bộ phận nền tảng để trên đó chúng ta xây dựng toà nhà học vấn cho toàn dân”. Như vậy giáo dục tiểu học ngày càng khẳng định vị trí của mình trong hệ thống giáo dục quốc dân là cấp học nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách con người, đặt nền móng vững chắc cho giáo dục phổ thông và toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. 1.2. Mục tiêu của bậc tiểu học: Xuất phát từ vị trí vai trò của bậc tiểu học cũng như đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học, nhu cầu phát triển toàn diện của các em mà mục tiêu giáo dục tiểu học qui định: Hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học tiếp trung học hoặc đi vào cuộc sống lao động. Như vậy học xong tiểu học học sinh phải đạt yêu cầu: - Có lòng nhân ái mang bản sắc con người Việt Nam: yêu quê hương đất nước hoà bình và công bằng bác ái, kính trên nhường dưới, đoàn kết và sẵn sàng hợp tác với mọi người; có ý thức về bổn phận của mình đối với người thân đối với bạn bè, đối với cộng đồng và môi trường sống; tôn trọng và thực hiện đúng pháp luật và các qui định ở nhà trường, khu dân cư, nơi công cộng; sống hồn nhiên, mạnh dạn tự tin, trung thực. - Có kiến thức cơ bản về tự nhiên xã hội, con người và thẩm mĩ, có khả năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết, tính toán, có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh và bảo vệ sức khoẻ. - Biết cách học tập, biết tự phục vụ, biết sử dụng một số đồ dùng trong gia đình và công cụ lao động thông thường; biết vận dụng và làm một số việc giúp gia đình. Mục tiêu giáo dục tiểu học ở trên được quán triệt trong mọi hoạt động được thể hiện qua nội dung giáo dục. Nội dung giáo dục tiểu học bao gồm nội dung dạy học và nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp. II-/ TRƯỜNG TIỂU HỌC: 2.1. Vị trí chức năng của trường tiểu học: Trường tiểu học có vị trí chức năng vô cùng quan trọng trong sự nghiệp trồng người “Trường tiểu học là đơn vị cơ sở của hệ thống giáo dục quốc dân nước cộng hoà XHCN Việt Nam, trực tiếp đảm nhiệm việc giáo dục từ lớp 1 đến lớp 5 cho trẻ em từ 6 đến 14 tuổi nhằm hình thành ở học sinh cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam XHCN theo mục tiêu giáo dục tiểu học” (Điều 1 - Điều lệ trường tiểu học). 2.2. Nhiệm vụ của trường tiểu học: 2.2.1. Thực hiện kế hoạch PCGD tiểu học và tham gia xoá mù chữ trong phạm vi cộng đồng (huy động hết trẻ từ 6-14 tuổi tới trường tiểu học tham gia học tập, lao động và rèn luyện, đạt yêu cầu của chương trình PCGD tiểu học, thực hiện XMC cho tất cả dân cư trên địa bàn từ 15-35 tuổi). 2.2.2. Thực hiện đầy đủ có chất lượng chương trình, nội dung kế hoạch giáo dục theo qui định thống nhất của Bộ giáo dục - Đào tạo. 2.2.3. Góp phần xây dựng môi trường giáo dục thống nhất giữa nhà trường, gia đình và xã hội, khai thác mọi tiềm năng của cộng đồng tham gia giáo dục học sinh, phát huy tác dụng của một số cơ sở giáo dục đối với cộng đồng. Muốn thực hiện được tốt nhiệm vụ trên của nhà trường tiểu học đòi hỏi ở người quản lý, cán bộ giáo viên của trường thực hiện tốt nhiệm vụ của mình vứi tư cách là một nhà sư phạm để tạo đồng bộ cho toàn bộ bậc tiểu học trong cả nước có những nét khởi sắc về chất lượng đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực phục vụ cho công cuộc CNH-HĐH đất nước, tạo sức bật mới về mặt kinh tế, chính trị và ổn định xã hội trong thế kỷ XXI của nước Việt Nam XHCN. 2.3. Hiệu trưởng trường tiểu học: 2.3.1. Hiệu trưởng trường tiểu học : là người được lựa chọn trong số giáo viên có tín nhiệm về chính trị, đạo đức và chuyên môn, có năng lực quản lý trường học (là nhà sư phạm có tầm nhìn xa và đặc biệt có khả năng tạo giá trị). Là người có tư duy sư phạm sâu sắc biết khuyến khích giáo viên trong trường phát huy tiềm năng sáng tạo trong hoạt động sư phạm của họ, biết tạo lập và nuôi dưỡng, duy trì phát triển hệ thống các giá trị giáo dục tương hợp với các giá trị xã hội. Hiệu trưởng trường tiểu học do giám đốc Sở Giáo dục - Đào tạo bổ nhiệm theo đề nghị của trưởng phòng Giáo dục - Đào tạo ... Với tư cách là thủ trưởng trường tiểu học đại diện cho nhà trường về mặt pháp lý, có trách nhiệm và có thẩm quyền cao nhất về hành chính và chuyên môn trong nhà trường, chịu trách nhiệm trước phòng Giáo dục và Đào tạo về tổ chức và quản lý toàn bộ hoạt động của nhà trường với vị trí trên hiệu trưởng trường tiểu học có nhiệm vụ sau: 2.3.2 Nhiệm vụ của hiệu trưởng trường tiểu học i, Lập kế hoạch năm học và tổ chức chỉ đạo tập thể cán bộ giáo viên học sinh nhà trường thực hiện. Kế hoạch năm học phải quán triệt đầy đủ nhiệm vụ của trường tiểu học. ii, Trực tiếp quản lý công tác của giáo viên nhân viên theo nhiệm vụ đã giao, thường xuyên kiểm tra giáo viên trong công tác giảng dạy và trong các hoạt động giáo dục khác. iii, Chỉ đạo công tác hành chính quản trị, bảo đảm các điều kiện vật chất - tài chính cho hoạt động giảng dạy và giáo dục của nhà trường. iiii, Thường xuyên cải tiến công tác quản lý trường học theo tinh thần dân chủ hoá nhà trường đảm bảo các hoạt động giáo dục được tiến hành đồng bộ có hiệu quả. 2.4. Người giáo viên tiểu học 2.4.1 Chức năng của người giáo viên tiểu học. Người giáo viên tiểu học có một tầm quan trọng đặc biệt. Lao động của người giáo viên tiểu học là một lao động mang tính khoa học, tính nghệ thuật và đòi hỏi sự công phu. Giáo viên tiểu học chính là hình ảnh trực quan gần gũi sinh động và toàn diện để các em học sinh noi theo và học tập góp phần hoàn thiện nhân cách của mình. Do đặc thù ở cấp tiểu học “giáo viên tiểu học là ông thầy tổng thể”, mỗi lớp học có một giáo viên vừa giảng dạy hầu hết các môn, vừa có trách nhiệm giáo dục học sinh nội khoá, ngoại khoá, vừa quản lý giáo dục toàn diện học sinh trong mối quan hệ với các lớp trong trường, với gia đình và xã hội. Có thể nói rằng, giáo viên tiểu học có 2 chức năng chính: giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp. Hai chức năng này gắn bó, bổ sung cho nhau tạo nên hiệu quả và chất lượng giáo dục. Trong trường tiểu học, mỗi giáo viên phụ trách lớp là người thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh quản lý toàn diện tập thể lớp mình phấn đấu theo mục tiêu chung của toàn trường. Đồng thời giáo viên phụ trách lớp là người lãnh đạo, tổ chức điều hành, kiểm tra mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc lớp mình phụ trách. Là nhân vật trung tâm để hình thành nhân cách cho học sinh và là cái cầu nối liền giữa nhà trường - gia đình và xã hội. Ở trong nhà trường tiểu học, người giáo viên làm công tác chủ nhiệm có những chức năng cơ bản sau: - Quản lý giáo dục học sinh lớp mình phụ trách. - Xây dựng, tổ chức tập thể thành một đơn vị vững mạnh. - Tổ chức, điều khiển lãnh đạo các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. - Thiết lập và phát triển quan hệ với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh. Như vậy giáo viên phụ trách lớp, ngoài công tác giảng dạy đúng và đủ chương trình, nội dung kế hoạch giáo dục, họ còn gánh vác một trách nhiệm vô cùng to lớn nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh đó là công tác chủ nhiệm lớp. 2.4.2 Nhiệm vụ của người giáo viên tiểu học: - Thực hiện nghiêm chỉnh, có chất lượng nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục toàn diện cho học sinh, giảng dạy đúng và đủ chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, soạn bài, chấm bài đầy đủ, lên lớp đúng giờ, không tuỳ tiện bỏ giờ, bỏ buổi, quản lý chu đáo học sinh trong mọi hoạt động học tập và rèn luyện ở trong và ngoài nhà trường. - Thường xuyên học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện đạo đức tác phong để đáp ứng ngày càng cao theo tiêu chuẩn quy định đối với người giáo viên tiêu học. - Chấp hành nghiêm chỉnh mọi quy định của Nhà nước, tôn trọng pháp luật, thực hiện các quyết định của người hiệu trưởng và của các cấp quản lý giáo dục. - Thương yêu tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh góp phần xây dựng tập thể sư phạm thành một tập thể đoàn kết thân ái, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. - Phối hợp chặt chẽ với Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, với gia đình học sinh trong hoạt động giáo dục và dạy học. 2.5. Những nội dung cơ bản của công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. 2.5.1 (Công tác với tập thể học sinh) tìm hiểu phân loại học sinh. - Người giáo viên phải nắm vững đối tượng học sinh lớp mình phụ trách (trích yếu lý lịch học sinh, hoàn cảnh của từng em; đặc điểm KT - XH của địa bàn dân cư nơi học sinh cư trú; đặc điểm tâm sinh lý của từng em nhất là những điểm nổi bật về tính cách, năng khiếu hay hạn chế..., 2.5.2 Xây dựng và phát triển tập thể học sinh: Tuân thủ các quy luật của quá trình phát triển tập thể học sinh; đề ra yêu cầu cụ thể đối với tập thể học sinh lớp mình phụ trách; bồi dưỡng những nhân tố tích cực; chú trọng công tác giáo dục cá biệt. - Tổ chức các phong trào thi đua tự giác, tích cực trong tập thể học sinh theo các chủ đề cụ thể của năm học. - Chỉ đạo việc học tập của học sinh. - Giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh. - Giáo dục lao động, hướng nghiệp. - Tổ chức các hoạt động vui chơi, rèn luyện thể lực, bảo vệ sức khoẻ. 2.5.3 Liên kết với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường a, Kết hợp và giúp đỡ tổ chức Đội thiếu niên tiền phong HCM thực hiện các mục tiêu giáo dục. b, Với các giáo viên khác trong trường để lắng nghe ý kiến của đồng nghiệp về lớp mình, hợp tá đồng bộ với các giáo viên khác trong việc giáo dục học sinh. Mặt khác cũng cần lắng nghe, theo dõi mọi mặt hoạt động của lớp bạn đối chiếu với lớp mình để có những điều chỉnh phù hợp. c, Cộng tác với hội cha mẹ học sinh, giúp cha mẹ học sinh hiểu rõ mục đích và nội dung giáo dục ở bậc tiểu học nói chung và ở mỗi khối lớp nói riêng. Thường xuyên thông báo và kịp thời kết quả học tập và rèn luyện của từng học sinh tới gia đình để phối hợp giáo dục. Tổ chức các buổi họp phụ huynh nhằm để thống nhất nội dung, phương pháp giáo dục học sinh. Thăm hỏi gia đình học sinh để hiểu rõ hoàn cảnh, thiết lập mối quan hệ tốt với gia đình để phối hợp giáo dục học sinh. 2.6. Học sinh tiểu học. Như chúng ta đã biết bậc tiểu học là bậc học dành cho trẻ em từ 6 --> 14 tuổi. Trẻ tròn 6 tuổi đó là cái mốc vô cùng ý nghĩa đánh dấu bước ngoặt trong đời sống trẻ thơ, rời vòng tay mẹ cắp sách đến trường, trẻ bắt đầu với những phương pháp của nền văn minh để tiếp thu những cái mới chưa hề có trước đây trong đời sống hàng ngày. Hoạt động học tập đã trở thành hoạt động chủ đạo của lứa tuổi học sinh tiểu học. Như vậy về tâm lý học sinh có những đặc điểm sau: - Mỗi học sinh tiểu học là một chỉnh thể, thực thể hồn nhiên: Nhân cách học sinh tiểu học tuy chưa hoàn chỉnh song luôn luôn tồn tại như một chỉnh thể, một đơn vị độc lập, một cấu trúc thống nhất trọn vẹn. Trong sự phát triển nhân cách bình thường của một học sinh tiểu học, các mặt thể chất và tâm lý luôn luôn quyện lẫn vào nhau hợp thành một chỉnh thể thống nhất. Cùng với sự phát triển về thể chất, tâm lý trẻ em cũng hình thành và phát triển. Trong tâm lý trẻ em, các quá trình, các thuộc tính, những nét tâm lý được hình thành bộc lộ ra rất hồn nhiên chân thực. - Trong mỗi học sinh tiểu học tiềm năng khả năng phát triển: Nhìn chung ở mỗi học sinh tiểu học đều tiềm ẩn nhiều khả năng phát triển mà thường là chưa được đánh giá và khai thác đúng, tuy chưa có một cách đánh giá chính xác nhưng chúng ta có thể cảm nhận được học tiểu học ngày nay thông minh hơn và có sự phát triển tâm lý tốt hơn học sinh tiểu học cách đây mười năm và với nhịp độ phát triển như thế thì xét cả mặt thể chất và tâm lý của học sinh tiểu học trong những năm đầu của thế kỷ XXI chắc chắn sẽ có sự phát triển cao hơn học sinh tiểu học hiện nay. Sở dĩ có được như vậy là do trẻ sớm được tiếp xúc với các trường thông tin ngày càng mở rộng nó tác động mạnh mẽ lên cơ cấu trí tuệ của các em. Trẻ em là một thực thể trí tuệ tiềm tàng vì vậy cần phải có cách giáo dục đúng đắn để trẻ tiếp cận và phát triển tiềm năng trí tuệ này một cách đúng quy luật. - Mỗi học sinh tiểu học là một nhân cách đang hình thành và phát triển. Trẻ em ở lứa tuổi học sinh tiểu học là một thực thể hồn nhiên, một chỉnh thể trọn vẹn nhưng lại chưa được định hình, chưa được hoàn thiện mà là một thực thể đang lớn lên, đang phát triển. Vì vậy những gì đưa đến cho trẻ phải chuẩn mực không được sai lệch, nếu không khi đã định hình sai thì sẽ rất khó uốn nắn, khó sửa chữa. Có thể nói rằng, trẻ được sống trong một môi trường giáo dục lành mạnh thì nhân cách của trẻ được định hướng tốt, trẻ sẽ có những ước mơ hoài bão vươn tới những điều tốt đẹp. Ba đặc điểm cơ bản trên cho thấy rằng học sinh tiểu học dễ tiếp thu sự nuôi dưỡng, sự giáo dục, dễ thích nghi với điều kiện sống và học tập, học sinh tiểu học phát triển theo hướng hình thành nhân cách, định hình và hoàn thiện dần con người mình theo hướng mục tiêu giáo dục. Với những phần lý luận đã trình bày ở trên ta thấy người giáo viên phụ trách lớp có tầm quan trọng đặc biệt: vừa phải là nhà sư phạm vừa là nhà tâm lý, vừa là nhà bảo mẫu, vừa là người tổ chức để giúp học sinh phát triển một cách hài hoà toàn diện. Vì vậy lao động của người thầy giáo tiểu học là lao động vừa mang tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật và đòi hỏi sự công phu. Như vậy giáo viên phụ trách lớp ở tiểu học nó có đặc trưng riêng biệt mà ở các bậc học khác không có được. Sự phát triển và trưởng thành của mỗi cá nhân học sinh ra sao ? giáo dục có đáp ứng được trọng trách mà xã hội giao phó hay không? vấn đề này phụ thuộc vào bậc tiểu học mà giáo viên phụ trách lớp là phần chủ đạo. Nếu mỗi một giáo viên làm tốt công tác này thì nhà trường chính là trung tâm văn hoá là nơi giáo dục đào tạo thế hệ trẻ. Ngược lại nếu không làm tốt vấn đề này sẽ không thực hiện được mục tiêu giáo dục, chất lượng giáo dục sẽ phiến diện. Đặc biệt trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay nó sẽ ảnh hưởng rất nhiều nếu như năng lực làm công tác phụ trách lớp của giáo viên bị hạn chế. Mỗi lớp học được coi như một đơn vị, một tế bào hữu cơ của nhà trường bởi vậy sự trưởng thành của nó gắn liền với sự trưởng thành của nhà trường, mỗi lớp vững mạnh sẽ góp phần làm cho nhà trường vững mạnh. Vì vậy đòi hỏi người hiệu trưởng cần quan tâm quản lý tốt công tác chủ nhiệm để có những lớp học tốt, có chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo nói chung và mục tiêu của bậc tiểu học nói riêng. CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC: SỐ 2 HOÀN LÃO, HẢI TRẠCH, SỐ 2 THANH TRẠCH THUỘC HUYỆN BỐ TRẠCH - TỈNH QUẢNG BÌNH. I-/ TÌNH HÌNH CHUNG CỦA NHÀ TRƯỜNG. 1-/ Khái quát về tình hình kinh tế xã hội, văn hoá nơi các trường đóng. - Trường tiểu học số 2 Hoàn Lão đóng ở trung tâm thị trấn Hoàn Lão. Dân ở đây chủ yếu là cán bộ công nhân viên Nhà nước và buôn bán. Địa bàn tương đối rộng phương tiện giao thông đi lại thuận tiện có nhiều cơ quan Nhà nước đóng trên địa bàn này. Với những đặc điểm trên của địa phương cùng với đường lối và chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước đã được cụ thể hoá bằng các chính sách của chính quyền địa phương về đường lối phát triển kinh tế nên trong những năm gần đây đời sống vật chất, văn hoá tinh thần của nhân dân được nâng lên rất nhiều. - Trường tiểu học số 2 Thanh Trạch và trường tiểu học Hải Trạch là hai trường thuộc hai xã Thanh Trạch và Hải Trạch. Đây là các xã thuộc vùng biển. Địa bàn của hai xã tương đối hẹp (đặc biệt là Hải Trạch) nhưng lại trải dài dọc theo quốc lộ 1A, lại có cảng lớn nên giao thông đi lại rất thuận tiện. Vì vậy dân ở đây phát triển chủ yếu là nghề biển và buôn bán. Đời sống nhân dân khá cao. Ngược lại chính những thuận lợi trên cũng gây cho tình hình xã hội rất lộn xộn và phức tạp. Tàu bè, xe cộ qua lại đông đúc, người cũng đầy đủ các thành phần cho nên các hoạt động cũng sôi nổi diễn ra đầy đủ các hình thức. Điều kiện khách quan này tác động vào làm ảnh hưởng rất lớn đến các em học sinh... Với những đặc điểm trên nên Đảng và chính quyền những năm gần đây đã quan tâm đến đường lối phát triển kinh tế đồng thời đẩy mạnh công tác giáo dục vì vậy đời sống kinh tế - văn hoá xã hội của hai xã cũng đã được tăng lên rất nhiều. 2-/ Tình hình chung của ba trường tiểu học trên. Nói chung cả ba trường tiểu học này được tách ra từ các trường tiểu học của xã, ngày đầu cũng gặp rất nhiều khó khăn nhưng được sự giúp đỡ của Đảng và chính quyền xã và sự nỗ lực phấn đấu của tất cả các thành viên trong tập thể sư phạm nên các trường ngày nay ổn định và khang trang hơn nhiều. Tất cả các trường đủ các phòng học cho học sinh. Riêng trường số 2 Hoàn Lão đủ phòng để cho các em học 2 buổi/ngày. Bàn ghế đầy đủ, quang cảnh trường khá đẹp và sạch sẽ. Số lượng học sinh của trường tiểu học Hải Trạch tuy đông hơn nhiều song trường vẫn hoạt động tốt và nhiều năm đạt trường tiên tiến cấp huyện. Giáo viên của các trường chủ yếu là nữ, tất cả đều nằm trong biên chế Nhà nước với 100% đạt chuẩn về trình độ chuyên môn. Trường tiểu học 2 Hoàn Lão và trường tiểu học 2 Thanh Trạch mỗi trường có hai đồng chí trong ban giám hiệu (một đồng chí Hiệu trưởng và một đồng chí Phó hiệu trưởng) riêng trường Hải Trạch gồm một đồng chí Hiệu trưởng và hai đồng chí phó hiệu trưởng. Đa số các đồng chí này có năng lực làm công tác lãnh đạo tốt, nhiệt tình say mê với công việc và là những người mẫu mực... Các trường luôn luôn vượt mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ, nâng cao chất lượng dạy và học thực hiện mục tiêu giáo dục ... Vì vậy trường đã liên tục đạt danh hiệu trường tiên tiến. II-/ THỰC TRẠNG VỀ VIỆC CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở BA TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN. Như đã phân tích ở trên ta thấy công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học rất quan trọng trong trường tiểu học. Vì vậy ngoài việc giáo viên nhiệt tình hăng say với nghề nghiệp thì đòi hỏi người hiệu trưởng cũng phải biết vận dụng để phân công người cho hợp lý để đạt kết quả cao. Qua một thời gian tìm hiểu thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học tôi có một vài nhận xét sau: 1-/ Trường tiểu học số 2 Hoàn Lão: Là một trường được xem là trường trọng điểm chất lượng cao, tuy mới thành lập nhưng trường tương đối đi vào quy cũ. Được có những kết quả trên ban giám hiệu nhà trường không ngừng nghiên cứu, tìm hiểu quy trình làm việc, phân công hợp lý cho từng giáo viên. Trường đã chú trọng vào công tác nề nếp, tự quản của mỗi tập thể học sinh. Đặc biệt trong công tác hoạt động xã hội cho học sinh trường đã tham gia và hưởng ứng một cách có hiệu quả như công tác Trần Quốc Toản (dọn vệ sinh đường làng, đường rục của xã nhân dịp tết nguyên đán...) làm tốt công tác từ thiện, nhân đạo giúp bạn nghèo vượt khó... Bởi vậy khi gặp đồng chí Hiệu trưởng Lê Văn Thái hỏi về công tác giáo viên phụ trách lớp trong trường đồng chí trả lời rằng: Đây là một vấn đề rất quan trọng mà các nhà quản lý trong trường học không thể không quan tâm, đây chính là vấn đề then chốt. Chất lượng có chiều hướng tăng hay giảm là tuỳ thuộc nhiều vào nề nếp hoạt động của mỗi tập thể mà ở đó là giáo viên phụ trách lớp chịu trách nhiệm hoàn toàn. Trước nhận thức đúng đắn của người quản lý, nhà trường đã nghiên cứu kỹ và phân công giáo viên phụ trách lớp rất cẩn thận. Ngay từ cuối năm học trước nhà trường đã có kế hoạch cho năm học sau, tuỳ thuộc kinh nghiệm, năng lực trình độ của giáo viên để phân công cho hợp lý. Ban giám hiệu đã vận dụng tất cả các cách phân công để phù hợp tình hình thực tế của trường, của giáo viên. Vì vậy giáo viên hăng say nhiệt tình với lớp, nhà trường đã kết hợp chặt chẽ với đội để từng đợt xếp thi đua, phân loại cho từng lớp và có khen thưởng động viên giữa các lớp có sự thi đua cao cho nên phong trào của liên đội rầm rộ, hiệu quả cao, đặc biệt là vấn đề tự quản của học sinh rất cao. 2-/ Trường tiểu học Hải Trạch. Là một trường có số lượng học sinh tương đối khá đông vì vậy việc quản lý chỉ đạo trong trường học cũng tương đối khó khăn và phức tạp. Nhìn chung trường đã chú trọng công tác xây dựng tập thể vững mạnh và xây dựng tập thể học sinh tự quản cho nên nhà trường cũng khá đi vào nề nếp. Để có được như vậy, hiệu trưởng đã quan tâm nhiều đến cách phân công giáo viên phụ trách đầu năm, việc vận dụng khá hợp lý, hiệu trưởng phân công theo cách giáo viên phụ trách chuyên theo khối lớp kết hợp với cách phân theo ưu tiên. Khi hỏi đến vấn đề này hiệu trưởng Nguyễn Ngọc Mai đã nói: xem đây là mảng kế hoạch nằm trong bản kế hoạch của nhà trường... Tuy nhiên trong chỉ đạo cũng không tránh khỏi những thiếu sót nhỏ ví dụ như chưa chú ý đến từng cố gắng nhỏ của các em để kịp thời động viên khen thưởng. Việc phối hợp với đội có những nét chưa đồng nhất. Có nhiều hạn chế trong công tác kiểm tra. Giáo viên phần lớn là nhiệt tình say mê với công việc nhưng bên cạnh đó có một số giáo viên (phần ít) tuổi tương đối cao có suy nghĩ bảo thủ nên công tác này có nhiều hạn chế. Mặt khác do điều kiện gia đình cũng làm ảnh hưởng đến công tác. Cũng có nhiều trường hợp giáo viên cho rằng công tác chủ nhiệm lớp là quan trọng, là cần thiết nhưng do điều kiện hoàn cảnh gia đình đời sống còn khó khăn vì vậy còn bao lo toan cho công việc gia đình nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay. Bên cạnh đó cũng còn một vài giáo viên quan niệm: giảng dạy tốt mới là việc phải làm, phải phấn đấu. Từ đó dẫn đến hình thức làm việc theo mẫu sẵn không có tính sáng tạo. Tuy nhà trường cũng đã có nhiều biện pháp để giải quyết những vấn đề khó khăn trước mắt của công tác chỉ đạo nhưng đây là vấn đề lâu dài đòi hỏi người quản lý có tính kiên trì. 3-/ Trường tiểu học số 2 Thanh Trạch. Nhìn chung trong năm học này, trường cũng đã có nhiều cố gắng để khắc phục những tồn tại trong công tác giáo dục học sinh. Qua tìm hiểu bản thân tôi được biết năm ngoái trường rất bê trệ luôn bị phòng giáo dục - đào tạo của huyện nhắc nhở. Hiệu trưởng là đồng chí Ngô Minh Phấn làm việc chưa có kế hoạch khoa học, việc làm chồng chéo, không quan tâm đến đội ngũ giáo viên phụ trách lớp... Vì vậy dẫn đến tình trạng các lớp trong nhà trường rời rạc, có nhiều học sinh cá biệt, chất lượng giáo dục toàn diện thấp. Năm học này 1999 - 2000 trường được bổ nhiệm hiệu trưởng mới thầy Lê Ngọc Lĩnh qua một kỳ học, trường đã có nhiều tiến bộ trong mọi mặt. Hiệu trưởng đã quan tâm hơn về công tác giáo dục toàn diện cho học sinh ví dụ như đã phân công lại cho đội ngũ giáo viên phụ trách lớp cho phù hợp. Với cách phân công chuyên theo khối lớp để nhằm củng cố đội ngũ giáo viên phụ trách lớp cho phù hợp. Với cách phân công chuyên theo khối lớp để nhằm củng cố đội ngũ, từ đó trường cũng đi vào nề nếp hơn. Tuy đã có suy nghĩ đúng nhưng vấn đề quản lý trong trường học là một việc làm không đơn thuần, việc gặp khó khăn là điều không tránh khỏi, như việc phân công giáo viên phụ trách lớp đầu năm, các giáo viên trẻ mới ra trường trình độ chuyên môn vững song công tác chủ nhiệm chưa vững nhưng vẫn được đưa lên phụ trách các lớp ở khối 4 - 5 bởi vì giáo viên ở đây không đồng đều (về tuổi tác cũng như trình độ chuyên môn) nên dẫn đến việc phân công rất khó khăn. Về phần giáo viên có một số hoạt động rất tích cực nhưng cũng có rất nhiều giáo viên có ._.