Một số biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đấu thầu trong xây lắp ở Sở Giao thông công chánh Hà Nội

Më ®Çu 1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi : HiÖn nay ë n­íc ta ®ang diÔn ra qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý. C¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung, cña ngµnh x©y dùng nãi riªng ®ang chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy c¹nh tranh xuÊt hiÖn lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan- trong bèi c¶nh ®ã, ®Êu thÇu xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. §Êu thÇu lµ mét ph­¬ng thøc c¹nh tranh lµnh m¹nh, nã ®¶m b¶o cho viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao vµ do ®ã nã ®ang trë thµnh mét ph­¬ng thøc chñ yÕu cña qu¸ tr×nh giao nhËn thÇu hiÖn nay, Tuy nhiªn, ®©y lµ mét ho¹t ®éng cßn míi mÎ ë ViÖt Nam, nªn nh÷ng hiÓu biÕt vµ viÖc ¸p dông chÕ ®é ®Êu th©ï trong thùc tÕ hiÖn nay ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt vÒ c¶ ph­¬ng diÖn lý luËn vµ chØ ®¹o thùc tiÔn. Tõ c¸ch ®Æt vÊn ®Ò ®ã, víi t­ c¸ch lµ ng­êi lµm viÖc l©u n¨m trong ngµnh x©y dùng, g¾n bã víi nh÷ng ho¹t ®éng ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh do Së Giao th«ng c«ng chÝnh ( Së GTCC) Hµ Néi lµm chñ dù ¸n, t«i ®· chän ®Ò tµi “ Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao chÊt l­îng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së Giao th«ng c«ng chÝnh Hµ Néi “ lµm luËn ¸n th¹c sü khoa häc kinh tÕ. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña luËn ¸n: LuËn ¸n nh»m vµo môc tiªu chñ yÕu sau ®©y: Mét lµ : Qua nghiªn cøu luËn ¸n gãp phÇn hoµn thiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p trªn c¸c khÝa c¹nh nh­ : - Hoµn thiÖn qui chÕ vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®Êu thÇu - Tæ chøc ho¹t ®éng ®Êu thÇu trong x©y l¾p. Hai lµ: §¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Êu thÇu hiÖn nay ë Së GTCC Hµ Néi Ba lµ : §­a ra mét sè biÖn ph¸p gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng ®Êu thÇu nh»m qu¶n lý tèt vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ë Së GTCC Hµ Néi trong thêi gian tíi 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu : LuËn ¸n ®i s©u nghiªn cøu qu¸ tr×nh ¸p dông qui chÕ ®Êu thÇu vµ ho¹t ®éng tæ chøc ®Êu thÇu trong lÜnh vùc x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cña luËn ¸n : §Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých nghiªn cøu ®· ®Æt ra, trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu viÕt luËn ¸n, t¸c gi¶ ®· sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch cña phÐp duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö, ph­¬ng ph¸p so s¸nh, l«gÝc, ph­¬ng ph¸p c©n ®èi, ph­¬ng ph¸p thèng kª, m« h×nh ho¸, ph­¬ng ph¸p liªn hÖ, chi tiÕt ho¸ ... ®Ó tr×nh bµy c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn. 5. Nh÷ng ®ãng gãp khoa häc cña luËn ¸n : Kh¸i qu¸t ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n liªn quan ®Õn ®Êu thÇu, trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn qui chÕ ®Êu thÇu trong x©y l¾p. Ph©n tÝch thùc tr¹ng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi, ®­a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ kh¸ch quan vÒ thùc tr¹ng ®ã. §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi trong thêi gian tíi 6. KÕt cÊu cña luËn ¸n: Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, néi dung cña luËn ¸n ®­îc thÓ hiÖn qua 3 ch­¬ng sau: Ch­¬ng I: §Êu thÇu - Mét ph­¬ng thøc chñ yÕu nh»m n©ng cao chÊt l­îng x©y l¾p . Ch­¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi thêi gian qua . Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao chÊt l­îng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi. Ch­¬ng 1 §Êu thÇu - mét ph­¬ng thøc chñ yÕu nh»m n©ng cao chÊt l­îng x©y l¾p 1.1. Thùc chÊt, vai trß vµ nh÷ng thuËt ng÷ dïng trong ®Êu thÇu x©y l¾p. 1.1.1. Thùc chÊt cña ®Êu thÇu x©y l¾p: §Ó triÓn khai mét dù ¸n ®Çu t­ ®· ®­îc phª duyÖt, thÈm ®Þnh ng­êi ta cã thÓ ¸p dông mét trong ba ph­¬ng thøc: tù lµm, chØ ®Þnh thÇu hoÆc ®Êu thÇu. Trong ph­¬ng thøc tù lµm, chñ ®Çu t­ sÏ tù m×nh lµm tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n tõ kh¶o s¸t thiÕt kÕ ®Õn x©p l¾p. Víi ph­¬ng thøc chØ ®Þnh thÇu, chñ ®Çu t­ giao viÖc thùc hiÖn c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh cho mét tæ chøc x©y dùng riªng biÖt. Tr­êng hîp nµy, c«ng cô rµng buéc gi÷a hai bªn, chñ ®Çu t­ vµ tæ chøc x©y dùng, chÝnh lµ hîp ®ång x©y dùng. §Êu thÇu trong x©y l¾p lµ ph­¬ng thøc mµ chñ ®Çu t­ sö dông ®Ó tæ chøc sù c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ thÇu x©y dùng nh»m lùa chän mét ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn tèt nhÊt c¸c yªu cÇu cña dù ¸n ®Çu t­. C¸c yªu cÇu ®ã th­êng lµ yªu cÇu vÒ mÆt kinh tÕ - tµi chÝnh, yªu cÇu vÒ mÆt kü thuËt, yªu cÇu vÒ mÆt tiÕn ®é thi c«ng .. Thùc chÊt cña ®Êu thÇu trong x©y l¾p lµ viÖc øng dông ph­¬ng ph¸p xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ trong viÖc lùa chän tæ chøc thi c«ng x©y dùng. Ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái sù so s¸nh gi÷a c¸c tæ chøc x©y dùng trªn cïng mét ph­¬ng diÖn (nh­ kü thuËt hay tµi chÝnh) ®Ó chän lÊy mét nhµ thÇu ®ñ kh¶ n¨ng, sau ®ã l¹i so s¸nh tiÕp. KÕt qu¶ cuèi cïng sÏ t×m ra ®­îc mét tæ chøc x©y dùng ®¸p øng tèt nhÊt c¸c yªu cÇu cña chñ ®Çu t­. §Êu thÇu x©y l¾p còng lµ mét ho¹t ®éng mua b¸n, nh­ng nã kh¸c nh÷ng vô mua b¸n th«ng th­êng ë chç nã mua b¸n c«ng viÖc, ë ®©y ng­êi mua lµ chñ ®Çu t­ vµ ng­êi b¸n lµ c¸c nhµ thÇu. Chñ ®Çu t­ sÏ chän ng­êi b¸n nµo cã gi¸ b¸n thÊp nhÊt víi chÊt l­îng c«ng viÖc nh­ nhau. Thùc chÊt cña ®Êu thÇu x©y l¾p còng cßn lµ viÖc tæ chøc c¹nh tranh trªn hai ph­¬ng diÖn: c¹nh tranh gi÷a chñ ®Çu t­ (bªn A) vµ nhµ thÇu (bªn B), vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ thÇu víi nhau. Theo lý thuyÕt vÒ hµnh vi cña ng­êi tiªu dïng th× trong mét vô mua b¸n, bao giê ng­êi mua còng cè g¾ng ®Ó mua ®­îc hµng víi gi¸ thÊp nhÊt mµ chÊt l­îng vÉn ®¶m b¶o; trong khi ®ã ng­êi b¸n l¹i cè g¾ng ®Ó b¸n ®­îc cïng mÆt hµng ®ã víi gi¸ cao nhÊt, do ®ã nÈy sinh sù c¹nh tranh gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Gi÷a c¸c nhµ thÇu th× hä cè g¾ng c¹nh tranh víi nhau ®Ó b¸n ®­îc hµng lµ c«ng viÖc x©y dùng mµ hä sÏ lµm cho chñ ®Çu t­. KÕt qu¶ c¹nh tranh nµy lµ cã lîi cho chñ ®Çu t­. 1.1.2. Nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a ®Êu thÇu trong lÜnh vùc x©y l¾p vµ trong c¸c lÜnh vùc kh¸c. 1.1.2.1. Nh÷ng ®iÓm gièng nhau gi÷a ®Êu thÇu trong x©y l¾p vµ trong c¸c lÜnh vùc kh¸c: - Th«ng qua h×nh thøc ®Êu thÇu ®Ó lùa chän ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã ®ñ n¨ng lùc vÒ kü thuËt, vËt chÊt vµ lao ®éng kü thuËt ®Ó hoµn thµnh mét c«ng tr×nh, mét dù ¸n, mét lo¹i s¶n phÈm ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. - VÒ mÆt tµi chÝnh cã thÓ lµ bªn mêi thÇu øng mét phÇn tiÒn tr­íc cho bªn dù thÇu hoÆc bªn dù thÇu t¹m bá tiÒn ra thi c«ng tr­íc vµ sÏ ®­îc thanh to¸n l¹i sau khi c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh. 1.1.2.2. Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau gi÷a ®Êu thÇu trong x©y l¾p vµ trong c¸c lÜnh vùc kh¸c. - S¶n phÈm cña s¶n xuÊt x©p l¾p cã ®Æc biÓm lµ mang tÝnh ®¬n chiÕc, c«ng tr×nh ®Æt t¹i mét vÞ trÝ cè ®Þnh, phôc vô cho mét môc ®Ých cô thÓ, mét chñ tr­¬ng qu¶n lý sö dông, kh«ng ph¶i lµ hµng hãa th«ng th­êng mua b¸n ®­îc trªn thÞ tr­êng, khèi l­îng vËt chÊt, tiÒn vèn tiªu hao, sè lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lín gÊp nhiÒu lÇn c¸c lo¹i s¶n phÈm thuéc lÜnh vùc kh¸c, mét c«ng tr×nh cã nhiÒu ngµnh nghÒ vµ tæ chøc cïng tham gia. - Thêi gian hoµn thµnh c«ng tr×nh l¹i dµi, khi ®· thùc hiÖn c¸c b­íc nh­ chuÈn bÞ ®Çu t­, chuÈn bÞ x©y dùng ... th× kh«ng thÓ dÔ dµng thay ®æi, ®×nh ho·n. §iÒu ®ã chøng tá x©y dùng c¬ b¶n lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p, ®a d¹ng cã t¸c dông còng nh­ hËu qu¶ l©u dµi vÒ sau. Qui m« cña c«ng tr×nh cµng lín th× mèi quan hÖ víi c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cµng phøc t¹p vµ cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn viÖc ph©n bè l¹i lùc l­îng s¶n xuÊt vµ d©n c­, t¸c ®éng ®Õn m«i sinh, m«i tr­êng vµ c¬ së h¹ tÇng kü thuËt kh¸c. V× thÕ viÖc ¸p dông ®Êu thÇu trong x©y dùng c¬ b¶n kh«ng nh÷ng ph¶i ®¹t ®­îc tiªu chuÈn mét c«ng tr×nh víi gi¸ thµnh rÎ, chÊt l­îng cao mµ cßn ph¶i ®Æt ®Êu thÇu x©y dùng trong mét tæng thÓ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi vµ ®©y còng lµ ®iÓm kh¸c biÖt lín nhÊt gi÷a ®Êu thÇu trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c. 1.1.3. Vai trß cña ®Êu thÇu trong x©y l¾p: §Êu thÇu lµ mét ph­¬ng thøc kinh doanh cã hiÖu qu¶ rÊt cao. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nã cµng tá râ ­u thÕ cña m×nh. Vai trß cña nã thÓ hiÖn b»ng nh÷ng lîi Ých kh«ng chØ víi chñ ®Çu t­ mµ c¶ c¸c bªn dù thÇu vµ Nhµ n­íc. - Víi chñ ®Çu t­, ®Êu thÇu gióp cho hä tiÕt kiÖm ®­îc vèn ®Çu t­, ®¶m b¶o ®­îc ®óng tiÕn ®é vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh. V× trong ®Êu thÇu diÔn ra sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c nhµ thÇu nªn chñ ®Çu t­ sÏ chän ®­îc nhµ thÇu nµo cã gi¸ thÊp nhÊt, do ®ã ®Êu thÇu ®· gióp chñ ®Çu t­ tiÕt kiÖm tèi ®a vèn bá ra mµ vÉn ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng c«ng tr×nh còng nh­ tiÕn ®é thi c«ng. Ph­¬ng thøc nµy gióp chñ ®Çu t­ n¾m ®­îc quyÒn chñ ®éng hoµn toµn. ChØ khi ®· cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, kü l­ìng vÒ tÊt c¶ mäi mÆt tr­íc khi ®Çu t­, chñ ®Çu t­ míi mêi thÇu vµ tiÕn hµnh ®Êu thÇu thi c«ng c«ng tr×nh. §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc ®óng c¸c hå s¬ dù thÇu ®ßi hái c¸c c¸n bé cña chñ ®Çu t­ ph¶i cã tr×nh ®é nhÊt ®Þnh. ViÖc qu¶n lý mét dù ¸n ®Çu t­ víi bªn B lµ mét nhµ thÇu còng ®ßi hái c¸c c¸n bé ®ã ph¶i tù n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh vÒ c¸c mÆt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tÕ. KÕt qu¶ lµ thóc ®Èy viÖc n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé kinh tÕ, kü thuËt cña chñ ®Çu t­. - Víi c¸c nhµ thÇu, tr­íc hÕt c¬ chÕ ®Êu thÇu sÏ ph¸t huy ®­îc tÝnh chñ ®éng trong viÖc t×m kiÕm c¸c c¬ héi tham gia dù thÇu. Hä sÏ ph¶i tÝch cùc t×m kiÕm c¸c th«ng tin vÒ c¸c c«ng tr×nh ®ang mêi thÇu trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, g©y dùng c¸c mèi quan hÖ víi c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc, tù t×m c¸ch t¨ng c­êng uy tÝn cña m×nh ®Ó cã thÓ biÕt ®­îc c¸c c¬ héi dù thÇu vµ ngoµi ra cßn cã kh¶ n¨ng ®­îc chØ ®Þnh thÇu. ViÖc tham dù ®Êu thÇu, tróng thÇu vµ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ theo hîp ®ång lµm cho nhµ thÇu ph¶i tËp trung ®ång vèn cña m×nh vµo mét träng ®iÓm ®Çu t­. ViÖc tËp trung vµo dù ¸n ®Çu t­ còng sÏ gióp cho nhµ thÇu n©ng cao ®­îc n¨ng lùc kü thuËt, c«ng nghÖ cña m×nh theo yªu cÇu cña c«ng tr×nh. Ngay tõ qu¸ tr×nh ®Êu thÇu, nÕu tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ cña nhµ thÇu kh«ng cao th× ®· khã cã c¬ héi tróng thÇu, mµ nÕu cã tróng thÇu th× còng do tr×nh ®é thi c«ng, n¨ng lùc dù to¸n nhµ thÇu rÊt dÔ bÞ lç. Thùc tÕ nµy ®ßi hái c¸c nhµ thÇu ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt cña m×nh. ViÖc tham gia ®Êu thÇu vµ qu¶n lý mét dù ¸n rÊt phøc t¹p. C«ng viÖc trong thùc tÕ sÏ gióp cho nhµ thÇu hoµn thiÖn ®­îc c¸c mÆt tæ chøc, qu¶n lý cña m×nh, n©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé cña c«ng ty. C«ng ty sÏ cã ®iÒu kiÖn hoµn thiÖn c¸c mÆt qu¶n lý vÒ lao ®éng, vËt t­, m¸y mãc thiÕt bÞ, qu¶n lý tµi chÝnh ... Víi Nhµ n­íc, ho¹t ®éng ®Êu thÇu thÓ hiÖn vai trß cña nã trªn hai khÝa c¹nh. Thø nhÊt, nã n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn tËp trung (vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc). Râ rµng lµ ®Êu thÇu dùa trªn c¬ së c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ thÇu trªn mäi mÆt cña dù ¸n ®Çu t­ (tµi chÝnh, kü thuËt, lao ®éng ...) nªn nã thóc ®Èy c¸c c«ng ty t×m c¸ch t¨ng c­êng hiÖu qu¶, tr×nh ®é vÒ mäi mÆt. Trùc tiÕp h¬n, qua ®Êu thÇu, chñ ®Çu t­ sÏ chän ®­îc nhµ thÇu cung cÊp s¶n phÈm, dÞch vô víi gi¸ rÎ nhÊt mµ chÊt l­îng vÉn ®¶m b¶o. Tøc lµ hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn tËp trung trong tr­êng hîp dïng vèn tõ ng©n s¸ch cña Nhµ n­íc lµ cao nhÊt. Trong n¨m 1997, nhê ¸p dông ph­¬ng thøc ®Êu thÇu trong bèn nhãm dù ¸n ®­îc phª duyÖt theo §iÒu lÖ qu¶n lý §Çu t­ vµ x©y dùng (bao gåm nh÷ng dù ¸n do Nhµ n­íc c©n ®èi vèn ®Çu t­, dù ¸n cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, dù ¸n do Nhµ n­íc b¶o l·nh vay vèn vµ dù ¸n sö dông c¸c nguån vèn ODA), tæng vèn ®Çu t­ thùc ph¶i bá ra chØ b»ng 82% tæng vèn ®Çu t­ dù to¸n ban ®Çu. Cßn víi c¸c dù ¸n liªn doanh vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi n­íc ngoµi, nhê ®Êu thÇu nªn còng tiÕt kiÖm ®­îc trªn 5% tæng vèn ®Çu t­. Thø hai, ®Êu thÇu gãp phÇn ®æi míi qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc víi ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ x©y dùng. Tr­íc tiªn, trong x©y dùng còng nh­ trong c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, Nhµ n­íc qu¶n lý toµn bé, Nhµ n­íc quyÕt ®Þnh viÖc x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh nµo, vèn bao nhiªu, gi¶i ph¸p kü thuËt nh­ thÕ nµo, thêi gian bao l©u, ai thi c«ng, vËt t­ thiÕt bÞ lÊy ë ®©u ... B©y giê, víi c¬ chÕ ®Êu thÇu Nhµ n­íc chØ cßn qu¶n lý s¶n phÈm cuèi cïng, tøc lµ c«ng tr×nh hoµn chØnh víi chÊt l­îng ®¶m b¶o. ViÖc thi c«ng nh­ thÕ nµo, vËt t­ mua ë ®©u, thêi gian thi c«ng tõng h¹ng môc vµ ®Æc biÖt lµ tæng sè vèn ®Çu t­ hay gi¸ cña c«ng tr×nh lµ tïy thuéc vµo tõng nhµ thÇu kh¸c nhau. Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ x©y dùng giê ®©y chñ yÕu chuyÓn sang viÖc nghiªn cøu ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch qui chuÈn vÒ x©y dùng ®Ó ®iÒu tiÕt lÜnh vùc nµy. 1.1.4. Mét sè thuËt ng÷ dïng trong ®Êu thÇu: Tr­íc khi t×m hiÓu c¸c phÇn tiÕp theo cña ®Êu thÇu x©y l¾p, ta cÇn thèng nhÊt c¸ch hiÓu mét sè thuËt ng÷ th­êng dïng. Nh÷ng thuËt ng÷ nµy ®­îc gi¶i thÝch theo Qui chÕ ®Êu thÇu (ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 43/CP ngµy 16/7/1996 cña ChÝnh phñ) vµ §iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng (ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 42/CP ngµy 16/7/1996 cña ChÝnh phñ) theo ®ã th×: - "§Êu thÇu" lµ qu¸ tr×nh lùa chän mµ nhµ thÇu ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña bªn mêi thÇu trªn c¬ së c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ thÇu. - "XÐt thÇu" lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c hå s¬ dù thÇu ®Ó xÐt chän bªn tróng thÇu. - "Bªn mêi thÇu" lµ chñ ®Çu t­ hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña chñ ®Çu t­ cã dù ¸n cÇn ®Êu thÇu. - "Ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­" lµ: + Héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc Ban qu¶n trÞ nÕu vèn ®Çu t­ thuéc së h÷u cña c«ng ty hoÆc hîp t¸c x·. + Mét sè tæ chøc hoÆc mét c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn hoÆc ®­îc uû quyÒn theo LuËt ®Þnh, nÕu vèn ®Çu t­ lµ vèn Nhµ n­íc. - "Nhµ thÇu" lµ tæ chøc kinh tÕ cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Ó tham gia ®Êu thÇu, nhµ thÇu cã thÓ lµ c¸ nh©n trong tr­êng hîp ®Êu thÇu tuyÓn chän t­ vÊn. - "Gãi thÇu" lµ mét phÇn c«ng viÖc cña dù ¸n ®Çu t­ ®­îc ph©n chia theo tÝnh chÊt hoÆc tr×nh tù thùc hiÖn dù ¸n, cã qui m« hîp lý vµ b¶o ®¶m tÝnh ®ång bé cña dù ¸n ®Ó tæ chøc lùa chän nhµ thÇu. Gãi thÇu còng cã thÓ lµ toµn bé dù ¸n. - "T­ vÊn ®Çu t­ vµ x©y dùng" lµ ho¹t ®éng ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ kiÕn thøc kinh nghiÖm chuyªn m«n cho bªn mêi thÇu trong viÖc xem xÐt quyÕt ®Þnh kiÓm tra qu¸ tr×nh chuÈn bÞ ®Çu t­ vµ thùc hiÖn ®Çu t­. - "X©y l¾p" lµ nh÷ng c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh x©y dùng vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ... - "VËt t­ thiÕt bÞ" bao gåm thiÕt bÞ toµn bé hoÆc thiÕt bÞ lÎ, thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm, nguyªn liÖu vµ vËt liÖu. - "S¬ tuyÓn" lµ b­íc chän c¸c nhµ thÇu cã ®ñ t­ c¸ch vµ n¨ng lùc ®Ó tham dù ®Êu thÇu. - "Nép thÇu" lµ thêi h¹n nhËn hå s¬ dù thÇu ®­îc qui ®Þnh trong hå s¬ mêi thÇu. - "Më thÇu" lµ thêi ®iÓm tæ chøc më c¸c hå s¬ dù thÇu ®­îc qui ®Þnh trong hå s¬ mêi thÇu. - "Danh s¸ch ng¾n" lµ danh s¸ch thu hÑp c¸c nhµ thÇu ®­îc lùa chän qua c¸c b­íc ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu. - "Dù ¸n ®Çu t­" lµ mét tËp hîp nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ viÖc bá vèn ®Ó t¹o míi, më réng hoÆc c¶i t¹o nh÷ng ®èi t­îng nhÊt ®Þnh nh»m ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng vÒ sè l­îng, c¶i tiÕn hoÆc n©ng cao chÊt l­îng cña s¶n phÈm hay dÞch vô nµo ®ã trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh. - "C«ng tr×nh x©y dùng" lµ s¶n phÈm cña c«ng nghÖ x©y l¾p g¾n liÒn víi ®Êt (bao gåm c¶ mÆt n­íc, mÆt biÓn vµ thÒm lôc ®Þa) ®­îc t¹o thµnh b»ng vËt liÖu x©y dùng, thiÕt bÞ vµo lao ®éng. C«ng tr×nh x©y dùng bao gåm mét h¹ng môc hoÆc nhiÒu h¹ng môc c«ng tr×nh n»m trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®ång bé, hoµn chØnh (cã tÝnh ®Õn viÖc hîp t¸c s¶n xuÊt) ®Ó lµm ra s¶n phÈm cuèi cïng nªu trong dù ¸n. - "Chñ ®Çu t­" lµ c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®­îc giao tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp qu¶n lý, sö dông vèn ®Çu t­ theo qui ®Þnh cña Ph¸p luËt. + §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ sö dông vèn Nhµ n­íc hoÆc dù ¸n cã cæ phÇn chi phèi hay cæ phÇn ®Æc biÖt cña Nhµ n­íc th× chñ ®Çu t­ lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc (tæng c«ng ty, c«ng ty), c¬ quan Nhµ n­íc, tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi hoÆc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®­îc ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ giao tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp qu¶n lý sö dông vèn ®©u t­. + §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn hoÆc hîp t¸c x·, chñ ®Çu t­ lµ c«ng ty hoÆc hîp t¸c x·. + §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña t­ nh©n, chñ ®Çu t­ lµ ng­êi së h÷u vèn. + §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi, chñ ®Çu t­ lµ c¸c bªn hîp doanh (®èi víi h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh); lµ Héi ®ång qu¶n trÞ (®èi víi xÝ nghiÖp liªn doanh); lµ tæ chøc c¸ nh©n ng­êi n­íc ngoµi bá toµn bé vèn ®Çu t­ (®èi víi xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ dù ¸n BOT). - "Tæng møc ®Çu t­" lµ tæng møc chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh thuéc dù ¸n ®­îc tÝnh to¸n cô thÓ ë giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt. Tæng dù to¸n c«ng tr×nh bao gåm nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, x©y l¾p, mua s¾m thiÕt bÞ, chi phÝ sö dông ®Êt ®ai, ®Òn bï vµ gi¶i phãng mÆt b»ng, chi phÝ kh¸c vµ chi phÝ dù phßng. - "Vèn ®Çu t­ ®­îc quyÕt to¸n" lµ toµn bé chi phÝ hîp ph¸p ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ dù ¸n vµo khai th¸c sö dông. Chi phÝ hîp ph¸p lµ chi phÝ theo ®óng hîp ®ång ®· ký kÕt b¶o ®¶m ®óng chÕ ®é kÕ to¸n cña Nhµ n­íc vµ ®­îc kiÓm to¸n khi cã yªu cÇu cña ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­. Trong cuèn "§iÒu kiÖn hîp ®ång ®èi víi c«ng tr×nh x©y dùng" do HiÖp héi Quèc tÕ c¸c kü s­ t­ vÊn (FIDIC) so¹n th¶o cßn gi¶i thÝch thªm mét sè thuËt ng÷ kh¸c nh­: - "Nhµ thÇu phô" lµ ng­êi ®­îc gäi trong hîp ®ång lµ ng­êi thÇu phô cho mét bé phËn c«ng tr×nh hoÆc ng­êi mµ mét bé phËn c«ng tr×nh ®­îc giao cho thÇu phô víi sù ®ång ý cña kü s­ vµ nh÷ng ng­êi thõa kÕ hîp ph¸p cña ng­êi ®ã chø kh«ng ph¶i ng­êi ®­îc uû quyÒn cña ng­êi ®ã. - "Hå s¬ ®Êu thÇu" lµ b¶n chµo gi¸ mµ nhµ thÇu ®Ò nghÞ víi chñ c«ng tr×nh ®Ó thi c«ng vµ hoµn thiÖn c«ng tr×nh vµ söa ch÷a nh÷ng sai sãt theo ®óng nh÷ng qui ®Þnh cña hîp ®ång, nh­ giÊy chÊp nhËn tróng thÇu ®· chÊp nhËn. - "GiÊy chÊp nhËn tróng thÇu" lµ sù chÊp nhËn chÝnh thøc hå s¬ ®Êu thÇu cña chñ c«ng tr×nh. 1.2. H×nh thøc lùa chän nhµ thÇu, ph­¬ng thøc ¸p dông vµ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é ®Êu thÇu. 1.2.1. H×nh thøc lùa chän nhµ thÇu vµ ph­¬ng thøc ¸p dông. Tuú theo c¸ch nh×n nhËn mµ ta cã c¸c h×nh thøc ®Êu thÇu kh¸c nhau. NÕu xem xÐt theo néi dung c¸c c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn ®Êu thÇu th× ta cã hai lo¹i lµ ®Êu thÇu dù ¸n (®Êu thÇu trän gãi) vµ ®Êu thÇu theo gãi. Víi h×nh thøc ®Êu thÇu trän gãi chñ ®Çu t­ cho ®Êu thÇu toµn bé dù ¸n mét lÇn lu«n vµ nhµ thÇu nµo th¾ng cuéc sÏ lµ ng­êi thùc hiÖn toµn bé dù ¸n tõ kh©u kh¶o s¸t, thiÕt kÕ cho ®Õn thi c«ng x©y l¾p. Cßn víi h×nh thøc ®Êu thÇu theo gãi th× dù ¸n ®­îc chia ra thµnh c¸c gãi thÇu kh¸c nhau, mçi lÇn sÏ ®em ra ®Êu thÇu mét gãi thÇu. Môc ®Ých cña h×nh thøc nµy lµ ®Ó chñ ®Çu t­ cã thÓ tËn dông ®­îc hÕt c¸c thÕ m¹nh vÒ chuyªn m«n kü thuËt, kinh nghiÖm cña tõng nhµ thÇu trªn tõng lÜnh vùc. NÕu c¨n cø trªn ph¹m vi tham gia ®Êu thÇu cña c¸c nhµ thÇu th× ta cã thÓ chia ra ba h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu sau ®©y: - §Êu thÇu réng r·i: ®©y lµ h×nh thøc kh«ng h¹n chÕ sè l­îng nhµ thÇu tham gia. Bªn mêi thÇu ph¶i th«ng b¸o c«ng khai trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ ghi râ c¸c ®iÒu kiÖn, thêi gian dù thÇu. §èi víi nh÷ng gãi thÇu lín, phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt, bªn mêi thÇu ph¶i tiÕn hµnh s¬ tuyÓn ®Ó lùa chän nhµ thÇu cã ®ñ t­ c¸ch vµ n¨ng lùc tham dù ®Êu thÇu. - §Êu thÇu h¹n chÕ: lµ h×nh thøc ®Êu thÇu mµ bªn mêi thÇu chØ mêi mét sè nhµ thÇu cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña hå s¬ mêi thÇu. §©y th­êng lµ c¸c c«ng tr×nh cã qui m« lín, c«ng nghÖ - kü thuËt phøc t¹p nªn kh«ng ph¶i nhµ thÇu nµo còng ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu ®Ò ra. §Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ, bªn mêi thÇu sÏ xem xÐt vµ läc ra mét sè nhµ thÇu cã kh¶ n¨ng ®Ó mêi thÇu. - ChØ ®Þnh thÇu: ®©y lµ h×nh thøc ®Æc biÖt, ®­îc ¸p dông theo qui ®Þnh cña §iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng ®èi víi c¸c gãi thÇu sö dông vèn Nhµ n­íc ®­îc phÐp chØ ®Þnh thÇu. Bªn mêi thÇu chØ th­¬ng th¶o hîp ®ång víi mét nhµ thÇu do ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ chØ ®Þnh, nÕu kh«ng ®¹t ®­îc yªu cÇu míi th­¬ng th¶o víi nhµ thÇu kh¸c. VÒ ph­¬ng thøc ¸p dông c¸c h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu ta cã c¸c ph­¬ng thøc sau ®©y (theo qui chÕ ®Çu t­). - §Êu thÇu mét tói hå s¬ (mét phong b×): khi dù thÇu theo ph­¬ng thøc nµy, nhµ thÇu cÇn nép nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ kü thuËt, tµi chÝnh, gi¸ bá thÇu vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c trong mét tói hå s¬ chung. - §Êu thÇu hai tói hå s¬ (hai phong b×): khi dù thÇu theo ph­¬ng thøc nµy, nhµ thÇu cÇn nép nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ kü thuËt vµ ®Ò xuÊt vÒ tµi chÝnh trong tõng tói hå s¬ riªng vµo cïng mét thêi ®iÓm. Tói hå s¬ ®Ò xuÊt vÒ kü thuËt sÏ ®­îc xem xÐt tr­íc ®Ó ®¸nh gi¸ xÕp h¹ng. Nhµ thÇu ®­îc xÕp h¹ng thø nhÊt vÒ kü thuËt sÏ ®­îc xem xÐt tiÕp tói hå s¬ vÒ tµi chÝnh. Tr­êng hîp nhµ thÇu kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ tµi chÝnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång, bªn mêi thÇu ph¶i xin ý kiÕn cña ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­, nÕu ®­îc chÊp thuËn míi ®­îc mêi nhµ thÇu tiÕp theo ®Ó xem xÐt. - §Êu thÇu hai giai ®o¹n: ph­¬ng thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng dù ¸n lín, phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt hoÆc dù ¸n thuéc d¹ng ch×a khãa trao tay. Trong qu¸ tr×nh xem xÐt, chñ ®Çu t­ cã ®iÒu kiÖn hoµn thiÖn yªu cÇu vÒ mÆt c«ng nghÖ, kü thuËt vµ c¸c ®iÒu kiÖn tµi chÝnh cña hå s¬ mêi thÇu. + Giai ®o¹n thø nhÊt: c¸c nhµ thÇu nép ®Ò xuÊt vÒ kü thuËt vµ ph­¬ng ¸n tµi chÝnh s¬ bé (ch­a cã gi¸) ®Ó bªn mêi thÇu xem xÐt vµ th¶o luËn cô thÓ víi tõng nhµ thÇu nh»m thèng nhÊt vÒ yªu cÇu vµ tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó nhµ thÇu chÝnh thøc chuÈn bÞ vµ nép ®Ò xuÊt kü thuËt cña m×nh. + Giai ®o¹n thø hai: bªn mêi thÇu mêi c¸c nhµ thÇu tham gia trong giai ®o¹n thø nhÊt nép ®Ò xuÊt kü thuËt ®· ®­îc bæ sung hoµn chØnh trªn cïng mét mÆt b»ng kü thuËt vµ ®Ò xuÊt ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tµi chÝnh, tiÕn ®é thùc hiÖn, ®iÒu kiÖn hîp ®ång, gi¸ bá thÇu ®Ó ®¸nh gi¸ vµ xÕp h¹ng. - Chµo hµng c¹nh tranh: ph­¬ng thøc nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng gãi thÇu mua s¾m vËt t­ thiÕt bÞ cã qui m« nhá vµ ®¬n gi¶n. Mçi gãi thÇu ph¶i cã Ýt nhÊt ba b¶n chµo gi¸ cña ba nhµ thÇu kh¸c nhau trªn c¬ së yªu cÇu cña bªn mêi thÇu. Nhµ thÇu ®¸p øng yªu cÇu vµ cã gi¸ bá thÇu ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp nhÊt sÏ ®­îc xem xÐt trao hîp ®ång. - Mua s¾m trùc tiÕp: ph­¬ng thøc nµy ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho phÐp ®èi víi c¸c lo¹i vËt t­ thiÕt bÞ cã nhu cÇu gÊp, ®Ó hoµn thµnh dù ¸n mµ tr­íc ®ã c¸c lo¹i vËt t­ thiÕt bÞ nµy ®· ®­îc tiÕn hµnh ®Êu thÇu vµ ®­îc ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho phÐp thùc hiÖn. - Giao thÇu trùc tiÕp: lµ ph­¬ng thøc chän ngay mét nhµ thÇu cã ®é tin cËy cao ®Ó xem xÐt th­¬ng th¶o hîp ®ång. Ph­¬ng thøc nµy chØ ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng gãi thÇu cã qui m« nhá d­íi 500 triÖu ®ång vµ c¸c gãi thÇu ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ cho phÐp chØ ®Þnh thÇu. Tr­êng hîp nhµ thÇu ®­îc chØ ®Þnh kh«ng ®¸p øng ®­îc víi yªu cÇu cña bªn mêi thÇu th× chñ ®Çu t­ ®­îc quyÒn kiÕn nghÞ víi ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ xem xÐt thay ®æi nhµ thÇu kh¸c ®Ó th­¬ng th¶o hîp ®ång. - Tù lµm: ph­¬ng thøc nµy chØ ®­îc ¸p dông víi c¸c c«ng tr×nh theo qui ®Þnh cña §iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng cho phÐp. 1.2.2. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é ®Êu thÇu: Còng nh­ bÊt cø mét ph­¬ng thøc kinh doanh nµo kh¸c, h×nh thøc kinh doanh theo chÕ ®é ®Êu thÇu còng ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i ®­îc tu©n thñ ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. Nh÷ng nguyªn t¾c nµy chi phèi c¶ chñ ®Çu t­ (bªn mêi thÇu) lÉn c¸c bªn tham dù ®Êu thÇu. - Nguyªn t¾c c«ng b»ng: nguyªn t¾c nµy thÓ hiÖn quyÒn b×nh ®¼ng nh­ nhau cña c¸c nhµ thÇu tham gia ®Êu thÇu. Bªn mêi thÇu ph¶i ®èi xö mét c¸ch c«ng b»ng víi mäi nhµ thÇu. C¸c nhµ thÇu ph¶i ®­îc b×nh ®¼ng vÒ c¸c th«ng tin cung cÊp tõ phÝa chñ ®Çu t­, ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch kh¸ch quan c¸c ý kiÕn cña m×nh trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ hå s¬ còng nh­ trong buæi mêi thÇu. - Nguyªn t¾c bÝ mËt: Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái chñ ®Çu t­ ph¶i gi÷ bÝ mËt møc gi¸ dù kiÕn cña m×nh cho c«ng tr×nh ®Êu thÇu, còng nh­ gi÷ bÝ mËt c¸c ý kiÕn trao ®æi cña c¸c nhµ thÇu víi chñ ®Çu t­ trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ hå s¬ dù thÇu. Môc ®Ých cña nguyªn t¾c nµy nh»m tr¸nh nh÷ng thiÖt h¹i cho chñ ®Çu t­ trong tr­êng hîp gi¸ dù thÇu thÊp h¬n gi¸ dù kiÕn hay g©y ra sù thiÖt h¹i cho mét bªn dù thÇu nµo ®ã do bÞ lé th«ng tin cho mét bªn kh¸c. - Nguyªn t¾c c«ng khai: nguyªn t¾c nµy yªu cÇu trõ nh÷ng c«ng tr×nh ®Æc biÖt thuéc bÝ mËt quèc gia, nh÷ng c«ng tr×nh cßn l¹i ®Òu ph¶i ®¶m b¶o c«ng khai c¸c th«ng tin cÇn thiÕt trong khi gäi thÇu vµ trong giai ®o¹n më thÇu. Môc ®Ých cña nã còng lµ nh»m thùc hiÖn nguyªn t¾c c«ng b»ng vµ thu hót ®­îc nhiÒu h¬n c¸c nhµ thÇu tham gia ®Êu thÇu, n©ng cao chÊt l­îng cña cuéc ®Êu thÇu. - Nguyªn t¾c cã n¨ng lùc: nã ®ßi hái chñ ®Çu t­ còng nh­ c¸c bªn dù thÇu ph¶i cã n¨ng lùc thùc tÕ vÒ kinh tÕ, kü thuËt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu ®· cam kÕt khi ®Êu thÇu. Nguyªn t¾c nµy ®­îc ®Æt ra ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thiÖt h¹i do viÖc chñ ®Çu t­ hay bªn nhµ thÇu kh«ng ®ñ nguån lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt cña m×nh, lµm vì tÝnh hiÖu qu¶ cña c¬ chÕ ®Êu thÇu, g©y tèn kÐm cho Nhµ n­íc. - Nguyªn t¾c b¶o ®¶m c¬ së ph¸p lý: c¸c bªn tham gia ®Êu thÇu ph¶i tu©n thñ nghiªm chØnh c¸c qui ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ néi dung vµ tr×nh tù ®Êu thÇu. NÕu kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu nµy, c¬ quan ®Çu t­ vµ c¬ quan qu¶n lý ®Çu t­ sÏ cã quyÒn kiÕn nghÞ huû bá dù thÇu. 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ®Êu thÇu x©y l¾p. 1.3.1. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ: Chóng ta ®Òu biÕt ®Êu thÇu lµ mét h×nh thøc c¹nh tranh c«ng khai trªn thÞ tr­êng x©y dùng, nÕu kh«ng cã c¬ chÕ thÞ tr­êng th× ch¾c h¼n ngµnh x©y dùng còng kh«ng cÇn h×nh thøc ®Êu thÇu. H¬n n÷a trong qu¸ tr×nh ®æi míi th× thÊt b¹i vµ vÊp v¸p lµ ®iÒu khã tr¸nh, thËm chÝ ®«i khi ph¶i tr¶ gi¸ rÊt ®¾t ®Ó häc ®­îc mét bµi "vì lßng" cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Muèn tiÕn nhanh lªn phÝa tr­íc theo ®Þnh h­íng ®· ®Þnh th× cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®óng vai trß vµ vÞ trÝ cña m×nh. Nh×n l¹i qu¸ khø víi th¸i ®é phª ph¸n mét c¸ch kh¸ch quan, ®Ó tõ ®ã ®­a ra ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p nh»m t¨ng hiÖu qu¶ cña viÖc ¸p dông chÕ ®é ®Êu thÇu. C¬ chÕ míi ph¸t huy quyÒn chñ ®éng s¸ng t¹o cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së trªn hÇu hÕt mäi ph­¬ng diÖn: tµi chÝnh, vËt t­ thiÕt bÞ, lao ®éng ... TÊt c¶ ®Òu t¹o cho doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. CÊp trªn kh«ng can thiÖp qu¸ s©u vµo néi bé cña tõng doanh nghiÖp mµ chØ ®Þnh h­íng vµ qu¶n lý chung ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy cïng víi sù ph¸t triÓn chung, c¸c doanh nghiÖp trong x©y dùng còng tõng b­íc chuyÓn ®æi, tuy r»ng chËm trÔ so víi c¸c ngµnh kh¸c nh­ng ®· phÇn nµo kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trong b­íc chuyÓn ®æi chung. Nh÷ng n¨m tíi ®©y, theo chiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi dµi h¹n cña ®Êt n­íc, lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng s¶n xuÊt ph¶i cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n, ®Ó t¹o tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho toµn bé nÒn kinh tÕ "cÊt c¸nh" theo qui luËt chung cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. §iÒu nµy cã nghÜa trong thêi gian tíi, viÖc tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cÇn t¨ng c­êng ®Çu t­ c¬ b¶n, c¸c ®Çu mèi giao l­u víi n­íc ngoµi cÇn ®­îc chó träng ®Æc biÖt. ChÝnh v× vËy chÕ ®é ®Êu thÇu cµng ph¶i ®­îc quan t©m vµ thùc hiÖn nghiªm tóc. VÊn ®Ò ph©n c«ng, ph©n cÊp vÉn lµ ®iÒu ph¶i tiÕp tôc gi¶i quyÕt, phÇn ®«ng c¸c doanh nghiÖp x©p l¾p ch­a v­ît ra khái t×nh tr¹ng khã kh¨n khi chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh, ®Æc biÖt lµ khi b­íc vµo chÕ ®é ®Êu thÇu. Trong bèi c¶nh chung ®ã, viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh hîp lý, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn lµ nhiÖm vô mµ hÇu hÕt c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i tr¨n trë vµ t×m gi¶i ph¸p. MÆt kh¸c ngµnh x©y l¾p còng ph¶i t¹o cho m×nh mét c¬ chÕ qu¶n lý v÷ng m¹nh, ®Ó ®¶m ®­¬ng ®­îc nhiÖm vô tr­íc m¾t vµ trong t­¬ng lai, c¬ chÕ ®ã ®ßi hái ph¶i thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu cã hiÖu qu¶ vµ kh¼ng ®Þnh ®­îc ®Êu thÇu lµ c«ng cô, ph­¬ng tiÖn ®Ó hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña ngµnh. 1.3.2. ThÞ tr­êng vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng: X©y l¾p lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt cña x· héi, chiÕm vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thùc chÊt cña ho¹t ®éng x©y l¾p ®ã lµ qu¸ tr×nh ®Çu t­, qu¸ tr×nh sö dông vèn vµ lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm lµ nh÷ng c«ng tr×nh cho thÞ tr­êng víi lîi nhuËn tèi ­u trong khu«n khæ luËt ph¸p cho phÐp. Ho¹t ®éng x©y l¾p ®­îc duy tr× ph¸t triÓn kh«ng chØ vÒ qui m« mµ c¶ vÒ c¬ cÊu tr×nh ®é. Do ®ã khi thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh th× Ýt nhiÒu lµm khuynh ®¶o thÞ tr­êng nãi chung vµ thÞ tr­êng x©y l¾p nãi riªng. B¶n chÊt cña nã lµ thÞ tr­êng phøc t¹p, th× nay ¸p dông chÕ ®é ®Êu thÇu nã l¹i cµng phøc t¹p h¬n, ®iÒu ®ã t¸c ®éng nhiÒu mÆt ®Õn ®Êu thÇu x©y l¾p. - ThÞ tr­êng lµ c¬ së quan träng ®Ó h×nh thµnh c¬ cÊu x©y l¾p vµ c¬ cÊu ®Çu t­. - Lµ ®iÓm khëi ®Çu vµ còng lµ ®iÓm kÕt thóc cña c«ng t¸c x©y l¾p tøc lµ nã t¸c ®éng tõ ®Çu vµo ®Õn ®Çu ra cña qu¸ tr×nh thi c«ng. - ThÞ tr­êng lµ n¬i ®Ò ra c¸c nhu cÇu cho ®Êu thÇu vµ lµ môc tiªu phôc vô cho viÖc thùc hiÖn tæ chøc ®Êu thÇu. - ThÞ tr­êng còng lµ n¬i kiÓm nghiÖm tÝnh phï hîp cña viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu, nã sÏ tù ®µo th¶i nh÷ng mÆt kh«ng hîp lý, yÕu kÐm vµ kÝch thÝch ®æi míi n©ng cao hiÖu qu¶ cña nh÷ng mÆt tÝch cùc trong ®Êu thÇu. - Do vËy thÞ tr­êng lµ ®éng lùc, lµ m«i tr­êng, lµ ®iÒu kiÖn kh¼ng ®Þnh cho viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu. - ThÞ tr­êng kh«ng ph¶i hoµn toµn t¸c ®éng trùc tiÕp vµ tù ph¸t tíi x©y dùng c¬ b¶n mµ lµ th«ng qua sù ®iÒu tiÕt cña chÝnh s¸ch vÜ m«. V× vËy, Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch hîp lý th× míi t¸c ®éng tèt tíi c¶ thÞ tr­êng vµ viÖc thùc hiÖn ®Êu thÇu. §Æc biÖt hiÖn nay nhu cÇu trªn thÞ tr­êng x©y l¾p rÊt lín, ®ßi hái s¶n phÈm x©y l¾p ®­îc t¹o ra cã nh÷ng tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh do vËy ®Êu thÇu lµ h×nh thøc ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn víi ®iÒu kiÖn cao nhÊt. §iÓm quan träng nhÊt cña thÞ tr­êng lµ tÝnh kh«ng æn ®Þnh, nhÊt lµ thÞ tr­êng x©y dùng c¬ b¶n. C¸c yÕu tè cung - cÇu, gi¸ c¶ lªn xuèng thÊt th­êng theo thêi vô. Nh÷ng yÕu tè nµy chiÕm tû lÖ rÊt lín trong viÖc ®Çu t­ vµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ dù thÇu, do ®ã cã thÓ kÕt luËn r»ng thÞ tr­êng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc cã hay kh«ng nh»m thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu trong x©y l¾p. Cã thÞ tr­êng tøc lµ cã c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ hiÖn t­îng tù nhiªn cña kinh tÕ thÞ tr­êng, c¹nh tranh lµ ®éng lùc kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, nhê cã c¹nh tranh th× ®Êu thÇu míi chän lùa ®­îc nhµ thÇu ®¹t yªu cÇu cao nhÊt. Nh­ng chóng ta ph¶i kÓ ®Õn mÆt tr¸i cña nã lµ trong kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ã lµ lîi nhuËn võa lµ môc tiªu võa lµ ®ßn bÈy cho mäi ho¹t ®éng kinh doanh. Do vËy, c¸i khã cña mäi cuéc ®Êu thÇu lµ ph¶i chän lùa ®­îc nhµ thÇu nµo ®­a ra ph­¬ng ¸n hîp lý trªn mäi ph­¬ng diÖn. Bëi v× c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng lu«n lµ vÊn ®Ò thêi sù, ®­îc gi¶i quyÕt trong tõng thêi kú víi c¸c biÖn ph¸p cÊp b¸ch, khi mµ viÖc lùa chän c¸c gi¶i ph¸p ®­a ra kh«ng cã hiÖu lùc th× thÞ tr­êng sÏ mÊt æn ®Þnh mét c¸ch râ rÖt. Tuy nhiªn nh©n tè thÞ tr­êng vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, ®Æc biÖt trong thÞ tr­êng x©y l¾p, cßn ph¶i nghiªn cøu vµ ®iÒu chØnh nhiÒu. Song b»ng c¸ch gi¶i quyÕt cña m×nh trong thùc tÕ, th«ng qua chÕ ®é ®Êu thÇu, sÏ t×m ®­îc gi¶i ph¸p tèt nhÊt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho nã ph¸t triÓn h¬n. 1.3.3. Vèn ®Çu t­ cho x©y dùng c¬ b¶n: Trong c¬ chÕ cò, tµi chÝnh quèc gia vµ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp quèc doanh kh«ng t¸ch biÖt nhau. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc bï ®¾p c¸c kho¶n lç cña doanh nghiÖp quèc doanh vµ thu phÇn lîi nhuËn cña chóng. Do ®ã hÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh x©y ._.dùng ®Òu do Nhµ n­íc nu«i, lç Nhµ n­íc bï, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së chØ biÕt lµm, thiÕu th× kªu, hÕt viÖc th× nghØ h­ëng l­¬ng, vµ còng tõ ®©y n¶y sinh ra nhiÒu biÓu hiÖn tiªu cùc, xuÊt hiÖn h×nh thøc "lç thËt, l·i gi¶".. C¬ chÕ tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®· kh¬i dËy mäi tiÒm n¨ng, t¹o ®µ cho sù n¨ng ®éng v­¬n lªn vµ thùc sù ®i vµo h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®· gi¶m ®¸ng kÓ c¸c kho¶n bï lç, ®ång thêi t¨ng c­êng c¸c kho¶n chi tr¶ nî n­íc ngoµi vµ dù tr÷ quèc gia, v× vËy vèn ®Çu t­ cho x©y dùng c¬ b¶n cßn bÞ h¹n chÕ bëi nhiÒu mÆt. ViÖc sö dông vèn ®Çu t­ hiÖn nay ®· ¶nh h­ëng kh«ng Ýt ®Õn viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu. Mét khi doanh nghiÖp ®· tù ®i vµo h¹ch to¸n kinh doanh th× trong ®Êu thÇu vèn ®Çu t­ cµng ph¶i ®­îc quan t©m tÝch cùc. Bëi nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc vèn ®Çu t­ cho c«ng tr×nh lÊy tõ nguån nµo th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Êu thÇu ®­îc. Nh©n tè nµy ®ßi hái: - PhÝa Nhµ n­íc (chñ ®Çu t­) ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nguån vèn ®Çu t­: + Vay n­íc ngoµi &viÖn trî n­íc ngoµi. + LÊy tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. + Vèn huy ®éng (huy ®éng cña t­ nh©n). + Vèn vay ng©n hµng. + Vèn tù cã (liªn doanh, liªn kÕt). - PhÝa doanh nghiÖp (nhµ thÇu): ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng n¨ng lùc tµi chÝnh cña m×nh, ph¶i tù kh¼ng ®Þnh m×nh, tøc lµ tù ®i vµo h¹ch to¸n kinh doanh, ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ c¸c chi phÝ, ph¶i ®¶m b¶o ®­îc thu - chi c©n ®èi, lµm ®­îc nh­ vËy t¹o ra ®­îc c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó tham dù ®Êu thÇu. VËy vèn ®Çu t­ võa lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, võa lµ ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn vµ lµ môc tiªu hµng ®Çu cña bÊt cø mét cuéc ®Êu thÇu nµo. 1.3.4. Nh©n tè khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ: Trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn nay, chóng ta kh«ng thÓ m·i m·i dïng lao ®éng thñ c«ng hay m¸y mãc cò kü mµ ph¶i tiÕn theo sù ph¸t triÓn cña khoa häc thêi ®¹i, h¬n n÷a ngµnh x©y dùng c¬ b¶n giê ®©y cßn ®ßi hái khoa häc kü thuËt ë møc ngang tÇm víi thÕ giíi ®Ó phôc vô trong c«ng tr×nh cã qui m« lín vµ c«ng nghÖ phøc t¹p. Do ®ã khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ lµ mét chØ tiªu c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh xÐt thÇu. ViÖc sö dông khoa häc kü thuËt vµo x©y l¾p sÏ cho phÐp gi¶m ®­îc ®¸ng kÓ khèi l­îng lao ®éng thñ c«ng, n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh, ®Æc biÖt lµ gi¶m chi phÝ trong x©y l¾p. Nh­ vËy nh©n tè khoa häc kü thuËt t¹o kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho nhµ thÇu mét c¸ch ®¾c lùc, nh»m dÉn nhµ thÇu ®Õn gÇn víi kh¶ n¨ng th¾ng thÇu lín nhÊt. 1.3.5. Nh©n tè th«ng tin: Th«ng tin cÇn thiÕt cho mäi ho¹t ®éng x· héi. Trong ®Êu thÇu th× l­îng th«ng tin ph¶i xö lý rÊt nhiÒu. Th«ng tin gióp nhµ thÇu hiÓu râ vÒ c«ng tr×nh mµ m×nh ®ang tranh giµnh hîp ®ång, th«ng tin t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ thÇu biÕt ®­îc nh÷ng ®èi thñ ®ang c¹nh tranh víi m×nh ... vµ ®iÒu ®¸ng quan t©m h¬n c¶ lµ cã th«ng tin, th× viÖc lËp hå s¬ dù thÇu míi t¹o ®­îc c¬ së tróng thÇu. §èi víi chñ ®Çu t­, th«ng tin lµ c¬ së phôc vô cho viÖc xÐt chän nhµ thÇu cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång. HiÖn nay, phÇn lín c¸c c«ng tr×nh trªn h¹n ng¹ch ®Òu cã ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi vµ h×nh thøc b¾t buéc lµ ph¶i ®Êu thÇu quèc tÕ, do ®ã l­îng th«ng tin quèc tÕ ph¶i ®¶m b¶o kÞp thêi, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho phÝa ViÖt Nam thuËn lîi trong c«ng t¸c ngo¹i giao vµ ®µm ph¸n. 1.3.6. C¸c nh©n tè kh¸c: Ngoµi nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n trªn th× nh©n tè tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn ... ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu. Sèng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng mµ kh«ng cã qu¶n lý th× ho¹t ®éng kinh doanh khã cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶, h¬n n÷a tr×nh ®é qu¶n lý vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé vµ c«ng nh©n viªn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó xÐt thÇu. Trªn ®©y lµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chÕ ®é ®Êu thÇu, mçi nh©n tè cã ¶nh h­ëng ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau, nh­ng nh©n tè nµo còng ®Òu cã tÝnh hai mÆt: ¶nh h­ëng tiªu cùc vµ ¶nh h­ëng tÝch cùc. Do ®ã khi thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu cÇn ph¶i chó träng ph©n tÝch vµ quan t©m ®Õn tÊt c¶ mäi nh©n tè, v× c¸c nh©n tè nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, hç trî cho nhau, nh©n tè nµy lµm c¬ së cho nh©n tè kia ph¸t triÓn, vµ môc ®Ých lµ thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu ë ViÖt Nam cã hiÖu qu¶. 1.4. Néi dung c¬ b¶n cña tæ chøc ®Êu thÇu vµ dù thÇu. 1.4.1. §iÒu kiÖn mêi thÇu, dù thÇu vµ qui tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu: §iÒu kiÖn mêi thÇu vµ dù thÇu ®èi víi bªn mêi thÇu vµ c¸c nhµ thÇu ®­îc qui ®Þnh cô thÓ trong qui chÕ ®Êu thÇu, yªu cÇu vÒ c¸c vÊn ®Ò ®ã ®­îc cô thÓ hãa nh­ sau: 1.4.1.1. §iÒu kiÖn mêi thÇu: §iÒu kiÖn mêi thÇu ®ßi hái bªn mêi thÇu ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c hå s¬ sau ®©y: - Thø nhÊt lµ v¨n b¶n quyÕt ®Þnh ®Çu t­ hoÆc giÊy phÐp ®Çu t­ cña cÊp cã thÈm quyÒn. Theo nh­ qui ®Þnh trong §iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 42/CP cña ChÝnh phñ ngµy 16/7/1996 th× c¸c dù ¸n ®Çu t­ sö dông vèn Nhµ n­íc ph¶i cã quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cña ng­êi cã thÈm quyÒn tr­íc khi thùc hiÖn ®Çu t­. Néi dung cña quyÕt ®Þnh ®Çu t­ bao gåm: a/ X¸c ®Þnh chñ ®Çu t­ vµ h×nh thøc qu¶n lý dù ¸n. b/ X¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm, diÖn tÝch ®Êt sö dông. c/ C«ng suÊt thiÕt kÕ. d/ Tæng møc ®Çu t­ vµ nguån vèn sö dông. e/ Ph­¬ng thøc thùc hiÖn dù ¸n. f/ Thêi gian x©y dùng vµ c¸c mèc tiÕn ®é chÝnh. Víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ kh«ng sö dông vèn Nhµ n­íc th× chñ ®Çu t­ ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. Néi dung cña giÊy phÐp ®Çu t­ do Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ qui ®Þnh: - Thø hai lµ bªn mêi thÇu ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Êu thÇu ®­îc phª duyÖt. Néi dung cña kÕ ho¹ch ®Êu thÇu dù ¸n gåm: a/ Ph©n chia dù ¸n thµnh c¸c gãi thÇu. b/ ¦íc tÝnh gi¸ cña tõng gãi thÇu. c/ H×nh thøc lùa chän nhµ thÇu vµ ph­¬ng thøc ¸p dông. d/ Thêi gian tæ chøc ®Êu thÇu cho tõng gãi thÇu. e/ Ph­¬ng thøc thùc hiÖn hîp ®ång. f/ Thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång. - Thø ba lµ ph¶i cã hå s¬ mêi thÇu (tr­êng hîp s¬ tuyÓn ph¶i cã hå s¬ s¬ tuyÓn). Bé hå s¬ mêi thÇu gåm: a/ Th­ mêi thÇu (nÕu cã s¬ tuyÓn), hoÆc th«ng b¸o mêi thÇu (nÕu kh«ng cã s¬ tuyÓn). b/ MÉu ®¬n dù thÇu. c/ ChØ dÉn ®èi víi nhµ thÇu. d/ Hå s¬ thiÕt kÕ kü thuËt kÌm theo b¶n tiªn l­îng vµ chØ dÉn kü thuËt. e/ TiÕn ®é thi c«ng. f/ §iÒu kiÖn chung vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña hîp ®ång. g/ B¶o l·nh dù thÇu. h/ MÉu tháa thuËn hîp ®ång. i/ B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång. 1.4.1.2. §iÒu kiÖn dù thÇu: §iÒu kiÖn dù thÇu ®èi víi nhµ thÇu tham gia dù thÇu lµ: Bªn dù thÇu ph¶i cã giÊy phÐp kinh doanh hoÆc ®¨ng ký hµnh nghÒ. §iÒu kiÖn nµy nh»m ®¶m b¶o r»ng nhµ thÇu lµ mét tæ chøc kinh doanh hîp ph¸p. Cã ®ñ n¨ng lùc vÒ kü thuËt vµ tµi chÝnh ®¸p øng yªu cÇu ®· ®­îc nªu trong hå s¬ mêi thÇu. §iÒu kiÖn nµy lµ tÊt nhiªn v× môc tiªu cña ®Êu thÇu lµ lùa chän ®­îc nhµ thÇu ®¸p øng tèt c¸c yªu cÇu cña chñ ®Çu t­. NÕu nh­ nhµ thÇu kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng vÒ kü thuËt vµ tµi chÝnh th× viÖc tham gia dù thÇu còng chØ g©y tèn kÐm thªm mµ th«i. Nhµ thÇu ph¶i cã hå s¬ dù thÇu hîp lÖ vµ chØ ®­îc tham gia mét ®¬n dù thÇu trong mét gãi thÇu, dï lµ ®¬n ph­¬ng hay liªn doanh dù thÇu. Mét b¶n hå s¬ dù thÇu x©y l¾p bao gåm: a/ §¬n dù thÇu. b/ B¶n sao ®¨ng ký kinh doanh vµ chøng chØ nghÒ nghiÖp. c/ Tµi liÖu giíi thiÖu n¨ng lùc nhµ nhÇu. d/ BiÖn ph¸p thi c«ng tæng thÓ vµ biÖn ph¸p thi c«ng chi tiÕt c¸c h¹ng môc c«ng t×nh. e/ Tæ chøc thi c«ng vµ tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång. f/ B¶n dù to¸n gi¸ dù thÇu. g/ B¶n l·nh dù thÇu. 1.4.1.3. Qui tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu vµ dù thÇu: a/ Qui tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu vµ dù thÇu trong n­íc. ViÖc tæ chøc ®Êu thÇu vµ dù thÇu trong n­íc ®­îc thùc hiÖn theo qui tr×nh sau: (1) Chñ ®Çu t­ ph¶i hoµn tÊt c¸c c«ng viÖc: - Hoµn tÊt c¸c thñ tôc chuÈn bÞ ®Çu t­ (hå s¬ thiÕt kÕ vµ dù to¸n ®­îc duyÖt, gi¶i phãng mÆt b»ng, xin giÊy phÐp sö dông ®Êt vµ giÊy phÐp x©y dùng, b¶o ®¶m vÒ vèn vµ tÝnh gi¸ xÐt thÇu). - ChuÈn bÞ hå s¬ mêi thÇu (th«ng b¸o ®Êu thÇu, h­íng dÉn ®Êu thÇu, ®iÒu kiÖn cô thÓ cña hîp ®ång, yªu cÇu kü thuËt cña c«ng tr×nh, mÉu ®¬n dù thÇu, mÉu b¶o l·nh dù thÇu ...). (2) §¨ng ký tæ chøc ®Êu thÇu: Chñ ®Çu t­ ®¨ng ký tæ chøc ®Êu thÇu víi c¬ quan chñ qu¶n ®Çu t­ vµ c¬ quan Nhµ n­íc qu¶n lý vÒ x©y dùng c¬ b¶n. (3) Th«ng b¸o mêi thÇu: Néi dung vµ ph­¬ng thøc th«ng b¸o tuú thuéc vµo lùa chän cña chñ ®Çu t­, ¸p dông ph­¬ng thøc ®Êu thÇu h¹n chÕ hay ®Êu thÇu réng r·i. (4)KiÓm tra ®iÒu kiÖn: Chñ ®Çu t­ kiÓm tra s¬ bé c¸c ®¬n vÞ dù thÇu, chñ yÕu lµ vÒ mÆt ph¸p lý, kh¶ n¨ng kinh tÕ, kü thuËt cña c¸c ®¬n vÞ dù thÇu. (5) GÆp gì s¬ bé: Chñ ®Çu t­ tæ chøc tiÕp xóc s¬ bé víi c¸c ®¬n vÞ dù thÇu. (6) Thu nhËn hå s¬ dù thÇu: bªn mêi thÇu thu nhËn nh÷ng hå s¬ dù thÇu cña c¸c nhµ thÇu göi ®óng thêi h¹n. (7) Më thÇu: ë b­íc nµy cÇn x¸c ®Þnh râ thêi gian, ®Þa ®iÓm, thµnh phÇn tham dù Héi ®ång xÐt thÇu, nh÷ng néi dung c«ng viÖc chñ yÕu cÇn ph¶i tiÕn hµnh khi më thÇu. (8) XÐt chän ®¬n vÞ tróng thÇu: qua ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, sö dông ph­¬ng ph¸p cho ®iÓm hoÆc lÊy ý kiÕn ®a sè ®Ó quyÕt ®Þnh chän nhµ thÇu. (9) Th«ng b¸o tróng thÇu cho nhµ thÇu vµ trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. (10) Ký kÕt hîp ®ång víi nhµ thÇu tróng thÇu. (11) Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång thÇu kho¸n. b/ ThÓ thøc vµ tr×nh tù ®Êu thÇu theo th«ng lÖ quèc tÕ: - ThÓ thøc dù s¬ tuyÓn cho ng­êi øng thÇu. (1) Mêi c¸c nhµ thÇu dù s¬ tuyÓn. (2) Ph¸t vµ nép c¸c tµi liÖu dù s¬ tuyÓn. (3) Ph©n tÝch c¸c sè liÖu dù s¬ tuyÓn, lùa chän vµ th«ng b¸o danh s¸ch c¸c øng thÇu. - ThÓ thøc ®Ó nhËn ®¬n thÇu: (4) So¹n th¶o tµi liÖu ®Êu thÇu. (5) Ph¸t tµi liÖu ®Êu thÇu. (6) C¸c øng thÇu ®i th¨m c«ng tr­êng. (7) Söa ®æi bæ sung tµi liÖu ®Êu thÇu. (8) Th¾c m¾c cña c¸c øng thÇu, c¸ch xö lý. (9) Nép vµ nhËn ®¬n thÇu. - ThÓ thøc më vµ ®¸nh gi¸ c¸c ®¬n thÇu: (10) Më ®¬n thÇu. (11) §¸nh gi¸ ®¬n thÇu. (12) Ký hîp ®ång giao thÇu. 1.4.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ dù thÇu vµ qui tr×nh xÐt ®¬n dù thÇu. 1.4.2.1. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ dù thÇu: Mét vÊn ®Ò rÊt c¬ b¶n vµ quan träng trong ®Êu thÇu lµ viÖc tÝnh gi¸ dù thÇu (víi nhµ thÇu) vµ tÝnh gi¸ mêi thÇu (víi bªn mêi thÇu), ta gäi chung ®ã lµ gi¸ dù thÇu. ViÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ dù thÇu sÏ quyÕt ®Þnh tíi viÖc thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña cuéc ®Êu thÇu (xem phô lôc 1). 1.4.2.2. Qui tr×nh xÐt ®¬n dù thÇu: Sau khi ®· chuÈn bÞ xong hå s¬ dù thÇu, c¸c bªn muèn tham gia ®Êu thÇu sÏ nép hå s¬ dù thÇu cho bªn mêi thÇu ®óng thêi h¹n. Tuú thuéc vµo qui m« vµ sù phøc t¹p cña gãi thÇu mµ thêi h¹n nép thÇu sÏ kh¸c nhau, nh­ng th«ng th­êng kh«ng qu¸ 90 ngµy kÓ tõ khi bªn mêi thÇu ph¸t hµnh hå s¬ mêi thÇu. Hå s¬ dù thÇu nÕu nép ®óng h¹n sÏ ®­îc bªn mêi thÇu tiÕp nhËn vµ qu¶n lý theo chÕ ®é qu¶n lý hå s¬ mËt. §Õn ngµy giê qui ®Þnh, bªn mêi thÇu sÏ tæ chøc më thÇu t¹i ®Þa ®iÓm cô thÓ ghi trong hå s¬ mêi thÇu. Bªn mêi thÇu sÏ nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ chi tiÕt vµ so s¸nh xÕp h¹ng c¸c nhµ thÇu trªn c¬ së hå s¬ mêi thÇu vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®· ®­îc ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ th«ng qua tr­íc khi më thÇu. ViÖc ®¸nh gi¸ sÏ ®­îc thùc hiÖn qua ba b­íc chñ yÕu sau: a/ §¸nh gi¸ s¬ bé hå s¬ dù thÇu: Bªn mêi thÇu sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra giÊy phÐp kinh doanh hoÆc chøng chØ hµnh nghÒ cña c¸c ®¬n vÞ ®· nép ®¬n dù thÇu, sau ®ã kiÓm tra n¨ng lùc vÒ kü thuËt vµ tµi chÝnh, kinh nghiÖm cña nhµ thÇu theo yªu cÇu cña hä, kiÓm tra sè l­îng hå s¬ dù thÇu mµ c¸c c«ng ty ®· nép, tÝnh ph¸p lý cña ch÷ ký x¸c nhËn trong hå s¬ dù thÇu, b¶o l·nh dù thÇu ... cña c¸c c«ng ty. TÊt c¶ nh÷ng b­íc kiÓm tra trªn sÏ chøng tá tÝnh hîp lÖ cña hå s¬ dù thÇu cña c¸c ®¬n vÞ dù thÇu. Sau khi ®· kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña hå s¬ dù thÇu, bªn mêi thÇu sÏ xem xÐt sù ®¸p øng c¬ b¶n tõ hå s¬ dù thÇu cña c¸c c«ng ty. ë b­íc nµy hå s¬ dù thÇu cña c¸c ®¬n vÞ cÇn phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu, ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm kü thuËt cña hå s¬ mêi thÇu, kh«ng cã nh÷ng sai lÖch hoÆc h¹n chÕ vÒ tµi liÖu lµm ¶nh h­ëng tíi qui m«, chÊt l­îng hoÆc viÖc thùc hiÖn c«ng tr×nh, h¹n chÕ quyÒn h¹n cña bªn mêi thÇu hoÆc nghÜa vô cña bªn dù thÇu. NÕu bªn mêi thÇu cßn cã ®iÓm nµo ch­a râ vÒ hå s¬ dù thÇu cña c¸c c«ng ty, hä cã thÓ yªu cÇu nh÷ng c«ng ty ®ã lµm râ vµ göi gi¶i thÝch b»ng v¨n b¶n cho hä. Khi ®· hoµn tÊt c¸c thñ tôc trªn, c¸c ®¬n thÇu ch­a bÞ lo¹i th× sÏ ®­îc bªn mêi thÇu xem xÐt chi tiÕt. b/ §¸nh gi¸ chi tiÕt hå s¬ dù thÇu: ViÖc tr­íc tiªn trong b­íc nµy lµ bªn mêi thÇu sÏ xem xÐt kü vµ söa ch÷a c¸c lçi sè häc trong c¸c hå s¬ dù thÇu, nÕu cã. NÕu hå s¬ dù thÇu kh«ng cã nh÷ng sai lÖch c¬ b¶n (qu¸ 10% tæng gi¸ dù thÇu) so víi c¸c yªu cÇu cña hå s¬ mêi thÇu, bªn mêi thÇu sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh, bæ sung gi¸ dù thÇu ®Ó so s¸nh c¸c hå s¬ dù thÇu trªn cïng mét mÆt b»ng. Sau khi ®· söa ch÷a, ®iÒu chØnh nh÷ng sai sãt trªn, c¸c hå s¬ dù thÇu sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ theo c¸c tiªu chuÈn xÐt thÇu ®· ®­îc phª duyÖt ®Ó so s¸nh víi nhau. C¸c tiªu chuÈn chñ yÕu lµ: Tiªu chuÈn kü thuËt, chÊt l­îng: ®­îc ®¸nh gi¸ trªn c¸c néi dung chñ yÕu sau: Møc ®é ®¸p øng cña hå s¬ dù thÇu cña so víi c¸c yªu cÇu vÒ kü thuËt, chÊt l­îng vËt t­, thiÕt bÞ nªu trong hå s¬ thiÕt kÕ vµ chØ dÉn kü thuËt. - S¬ ®å tæ chøc hiÖn tr­êng. - Bè trÝ nh©n lùc t¹i hiÖn tr­êng, kÌm theo danh s¸ch c¸c c¸n bé chñ chèt, tr×nh ®é, th©m nhiªn c«ng t¸c, nhiÖm vô dù kiÕn ®­îc giao, kinh nghiÖm cã liªn quan. - TÝnh hîp lý, kh¶ thi cña c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt, biÖn ph¸p tæ chøc thi c«ng. - C¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i tr­êng vµ c¸c ®iÒu kiÖn an toµn kh¸c nh­ phßng ch¸u, næ, an toµn lao ®éng ... - Sù phï hîp cña thiÕt bÞ thi c«ng vÒ sè l­îng, chñng lo¹i, c«ng suÊt sö dông vµ tiÕn ®é huy ®éng cho c«ng tr×nh ... (2) §¸nh gi¸ vÒ tiªu chuÈn kinh nghiÖm: chñ yÕu c¨n cø vµo "hå s¬ kinh nghiÖm nhµ thÇu" do c¸c c«ng ty göi kÌm trong hå s¬ dù thÇu. (3) §¸nh gi¸ vÒ tiªu chuÈn tiÕn ®é thi c«ng: bªn mêi thÇu sÏ xem xÐt møc ®é ®¶m b¶o tæng tiÕn ®é thi c«ng qui ®Þnh trong hå s¬ mêi thÇu, còng nh­ sù hîp lý vÒ tiÕn ®é hoµn thµnh gi÷a c¸c h¹ng môc, phÇn viÖc cña c«ng tr×nh cã liªn quan. (4) §¸nh gi¸ tiªu chuÈn tµi chÝnh - gi¸ c¶: - VÒ tiªu chuÈn tµi chÝnh, bªn mêi thÇu sÏ xem xÐt kh¶ n¨ng tµi chÝnh trong ba n¨m gÇn ®©y cña c¸c nhµ thÇu vÒ tæng tµi s¶n cã, tµi s¶n l­u ®éng, tæng nî ph¶i tr¶, nî ph¶i tr¶ trong kú, nguån vèn chñ së h÷u, nguån vèn kinh doanh. Xem xÐt kh¶ n¨ng tÝn dông cña ®¬n vÞ dù thÇu vµ ®Þa chØ c¸c ng©n hµng cung cÊp tÝn dông cho hä. Danh môc vµ tæng gi¸ trÞ c¸c hîp ®ång ®ang thi c«ng, gi¸ trÞ c«ng tr×nh thi c«ng dë dang, ngµy hoµn thµnh vµ c¸c phÇn viÖc cßn l¹i cña hîp ®ång. - Tiªu chuÈn gi¸ c¶: gi¸ dù thÇu ph¶i kh«ng ®­îc v­ît gi¸ xÐt thÇu ®· ®­îc quyÕt ®Þnh. Gi¸ dù thÇu cña nhµ thÇu cã phï hîp hay kh«ng ®­îc xÐt trªn hai néi dung: + Phï hîp vÒ c¬ cÊu gi¸ x©y l¾p c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc phÇn viÖc ®­îc duyÖt cña gãi thÇu. + Phï hîp vÒ mét sè ®¬n gi¸ cña nh÷ng khèi l­îng x©y l¾p chñ yÕu cña gãi thÇu nh»m ®¶m b¶o chÊt l­oùng c«ng viÖc vµ sù hîp lý cña ®¬n gi¸ so víi mÆt b»ng chung. c/ §¸nh gi¸ tæng hîp c¸c tiªu chuÈn vµ xÕp h¹ng nhµ thÇu: Tuú tõng c«ng tr×nh cô thÓ mµ viÖc ®¸nh gi¸ tæng hîp c¸c tiªu chuÈn sÏ ®­îc ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p gi¸ qui ®æi trªn cïng mÆt b»ng hoÆc theo hÖ thèng thang ®iÓm ®· ®­îc phª duyÖt. NÕu theo ph­¬ng ph¸p cho ®iÓm th× bªn mêi thÇu cÇn x©y dùng mét thang ®iÓm theo hÖ thèng 100 hoÆc 1000 ®iÓm ®Ó ®¸nh gÝa chi tiÕt tõng tiªu chuÈn. Tuy nhiªn ba chØ tiªu chÝnh lµ kü thuËt, tµi chÝnh gi¸ c¶ vµ kinh nghiÖm nhµ thÇu ph¶i cã tû lÖ tõ 65% tæng sè ®iÓm trë lªn. Sau khi bªn mêi thÇu ®· ®¸nh gi¸ tæng hîp c¸c tiªu chuÈn theo ph­¬ng ph¸p qui ®æi hoÆc theo hÖ thèng thang ®iÓm nªu trªn, c¸c hå s¬ dù thÇu sÏ ®­îc xÕp h¹ng thø tù so s¸nh víi nhau vµ tr×nh cho ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ xem xÐt phª duyÖt xem ®¬n vÞ nµo tróng thÇu. Ch­¬ng 2 Ph©n tÝch thùc tr¹ng ®Êu thÇu x©y l¾p ë Së Giao th«ng c«ng chÝnh Hµ Néi thêi gian qua 2.1. qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn chÕ ®é ®Êu thÇu ë ViÖt Nam. ChÕ ®é ®Êu thÇu ra ®êi trªn c¬ së cña chÕ ®é b¸n ®Êu gi¸. Nã ®­îc nghiªn cøu vµ ¸p dông ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 30 vµ ®Çu n¨m 40 cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng kinh tÕ t­ b¶n trªn nhiÒu lÜnh vùc, ®ßi hái chÕ ®é b¸n ®Êu gi¸ còng ph¶i ®­îc ¸p dông réng r·i. Nh­ng b¸n ®Êu gi¸ ch­a cã ®ñ c¬ së ®Ó thùc hiÖn trong lÜnh vùc cã ®Æc thï riªng nh­: chuyÓn giao c«ng nghÖ, x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m trang thiÕt bÞ ... do vËy mµ ®Êu thÇu ®· ra ®êi. §Êu thÇu ra ®êi vµ ®­îc ¸p dông lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. ë ViÖt Nam tõ 1988 trë vÒ tr­íc, qu¸ tr×nh ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ®­îc thùc hiÖn theo §iÒu lÖ X©y dùng c¬ b¶n ban hµnh theo NghÞ ®Þnh sè 232/CP ngµy 06/6/1981 c¸c doanh nghiÖp x©p l¾p theo ph­¬ng thøc tù lµm vµ giao nhËn thÇu x©y dùng. Hai ph­¬ng thøc trªn cã mét sè ­u khuyÕt ®iÓm nhÊt ®Þnh nh­: - §èi víi ph­¬ng thøc tù lµm: t¹o ®iÒu kiÖn cho chñ ®Çu t­ thi c«ng theo ®óng ý ®å cña m×nh, ®¶m b¶o c¶ vÒ thêi gian vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh. Nh­ng ph­¬ng thøc tù lµm mang tÝnh chÊt tù cung, tù cÊp, mét phÇn nµo ®ã ®Ó bá qua c¸c thiÕu sãt trong thñ tôc x©y dùng c¬ b¶n, v× vËy h×nh thøc nµy kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó lËp nªn c¸c tæ chøc chuyªn nghiÖp, dÉn ®Õn n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ x©y l¾p kh«ng cao. H¬n n÷a ho¹t ®éng x©y l¾p kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña chñ ®Çu t­, do ®ã møc ®é quan t©m còng nh­ sè vèn bá ra ®Ó mua s¾m thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô cho thi c«ng lµ h¹n chÕ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý còng nh­ c«ng nh©n kü thuËt, kh«ng ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ ph­¬ng thøc nµy chØ cã thÓ ¸p dông cho nh÷ng c«ng tr×nh qui m« nhá, yªu cÇu vÒ kü thuËt ®¬n. - Cßn ph­¬ng thøc giao nhËn thÇu: cã c¬ së ®Ó h¹ gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y dùng. MÆt tr¸i cña giao nhËn thÇu lµ hiÖn t­îng mua b¸n thÇu, cho nªn cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy, viÖc thùc hiÖn ph­¬ng thøc giao nhËn thÇu gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, v­íng m¾c. NhiÒu hiÖn t­îng cöa quyÒn, tiªu cùc diÔn ra trong qu¸ tr×nh ®Çu t­. KÕt qu¶ lµ cã nh÷ng c«ng tr×nh ph¶i thi c«ng víi bÊt cø gi¸ nµo, chÊt l­îng c«ng tr×nh gi¶m sót râ rÖt, hiÖu qu¶ kÐm, cã c«ng tr×nh thi c«ng xong ®­a vµo sö dông th× ph¸t hiÖn ra kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng hoÆc kh«ng ph¸t huy hiÖu qu¶. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, chóng ta ®ang chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Cïng víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c, ho¹t ®éng x©y dùng còng trë nªn s«i ®éng vµ h×nh thµnh nªn thÞ tr­êng réng lín, ®ßi hái rÊt kh¾t khe c¶ vÒ tr×nh ®é khoa häc kü thuËt, con ng­êi vµ tµi chÝnh. §øng tr­íc sù ®ßi hái cña c¬ chÕ kinh tÕ míi, nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i cña c¸c ph­¬ng thøc tù lµm vµ giao thÇu ®· sö dông tr­íc ®©y, víi môc ®Ých: ph¸t triÓn toµn diÖn nÒn kinh tÕ. Vµo th¸ng 11/1987, trong QuyÕt ®Þnh 217-H§BT cã ®­a ra mét sè ®iÒu qui ®Þnh vÒ ®Êu thÇu, nh­ng kh«ng cã v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ, nªn hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu lóc ®ã lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Ngµy 09/5/1988, Héi ®ång Bé tr­ëng ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 80-H§BT vÒ c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n. Trong ®ã §iÒu 7 cña QuyÕt ®Þnh cã ghi: "Tõng b­íc thùc hiÖn ®Êu thÇu trong x©y dùng, tr­íc m¾t tæ chøc ®Êu thÇu thÝ ®iÓm c«ng t¸c x©y l¾p ®èi víi c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ c«ng tr×nh. Tham gia ®Êu thÇu lµ c¸c tæ chøc x©y dùng cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã ®ñ c¸n bé thµnh th¹o nghÒ nghiÖp vµ cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó thùc hiÖn khuyÕn khÝch viÖc thi tuyÓn ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ x©y dùng". Nh»m ®¸p øng yªu cÇu qui ®Þnh cña Héi ®ång Bé tr­ëng, ngµy 10/01/1989 Th«ng t­ h­íng dÉn t¹m thêi sè 03/BXD-VKT ®· ra ®êi. Nh­ vËy cã thÓ nãi chÕ ®é ®Êu thÇu b¾t ®Çu tõ ®©y vµ cã c¬ së ph¸p lý ®Ó ph¸t triÓn. ChÕ ®é ®Êu thÇu ®­îc thùc nghiÖm ë ViÖt Nam trong b­íc thö ban ®Çu cho mét sè c«ng tr×nh nh­: - C«ng tr×nh ph¸t sãng ®µi truyÒn h×nh H¶i H­ng. - Kho ®«ng l¹nh Hµ Néi ... Trong thùc tÕ Th«ng t­ h­íng dÉn t¹m thêi sè 03 cßn rÊt nhiÒu khiÕm khuyÕt. §Õn ngµy 07/11/1990 H§BT ban hµnh ®iÒu lÖ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n theo NghÞ ®Þnh 385 nh»m söa ®æi bæ sung ®iÒu lÖ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n theo NghÞ ®Þnh 232/CP ngµy 06/6/1981. Ngµy 12/02/1990 Bé tr­ëng x©y dùng ban hµnh b¶n h­íng dÉn cô thÓ thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu sè 24/BXD-VKT. Qui chÕ nµy ®­îc thùc hiÖn trong 4 n¨m, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cã rÊt nhiÒu biÕn ®éng, ®ßi hái chÕ ®é ®Êu thÇu ngµy cµng ph¶i hoµn thiÖn do ®ã ph¸t sinh nhiÒu vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt. Ngµy 30/3/1994 Bé tr­ëng Bé x©y dùng mét lÇn n÷a ban hµnh "Qui chÕ ®Êu thÇu x©y l¾p" sè 60/BXD-VKT thay cho sè 24/BXD-VKT. §Õn ngµy 20/10/1994 ChÝnh phñ ra NghÞ ®Þnh sè 177/CP vÒ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n thay cho NghÞ ®Þnh 385-H§BT ngµy 07/11/1990. Trong NghÞ ®Þnh 177/CP cã ghi râ "Nh÷ng c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t­ tõ 500 triÖu trë lªn ®Òu ph¶i tæ chøc ®Êu thÇu" §Õn ngµy 16/7/1996 ChÝnh phñ ®· ban hµnh ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng theo NghÞ ®Þnh sè 42/CP, ban hµnh qui chÕ ®Êu thÇu theo NghÞ ®Þnh 43/CP. Ngµy 23/8/1997 ChÝnh phñ l¹i ban hµnh NghÞ ®Þnh 92 vµ NghÞ ®Þnh 93/CP nh»m söa ®æi bæ sung ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng, qui chÕ ®Êu thÇu ban hµnh theo NghÞ ®Þnh 42 vµ 43/CP ngµy 16/7/1996 . Nh­ vËy, chÕ ®é ®Êu thÇu ®i vµo n­íc ta nh­ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Bëi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, mäi ho¹t ®éng ®Òu kh«ng thÓ thiÕu yÕu tè c¹nh tranh, cã c¹nh tranh th× míi thóc ®Èy ®­îc mäi ngµnh, mäi ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, nªn c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng x©y dùng c¬ b¶n l¹i cµng cÇn thiÕt. §Êu thÇu biÓu hiÖn vÒ mÆt néi dung cña c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng c¬ b¶n. §Êu thÇu ®·, ®ang vµ sÏ lµ ph­¬ng thøc cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu, hoµn thiÖn vµ thùc hiÖn cïng víi sù chuyÓn ®æi vµ ®i lªn víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c cña c¶ n­íc. 2.2. Thùc tr¹ng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së Giao th«ng c«ng chÝnh Hµ Néi thêi gian qua. 2.2.1. Thùc tr¹ng ¸p dông qui chÕ ®Êu thÇu ë Së Giao th«ng c«ng chÝnh Hµ Néi. Së Giao th«ng c«ng chÝnh lµ c¬ quan chuyªn m«n gióp UBND Thµnh phè Hµ Néi thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i vµ c«ng tr×nh ®« thÞ trªn ®Þa bµn Thµnh phè Hµ Néi, ®ång thêi chÞu sù h­íng dÉn vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô cña Bé Giao th«ng vËn t¶i vµ Bé X©y dùng. Trong nh÷ng n¨m qua, ®Æc biÖt lµ tõ 1995-1998, ChÝnh phñ, c¸c Bé; UBND Thµnh phè Hµ Néi ®· tËp trung nhiÒu vµo viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt nh­ ®­êng giao th«ng, cÊp n­íc, tho¸t n­íc, c«ng viªn, c©y xanh, chiÕu s¸ng ®« thÞ, vÖ sinh m«i tr­êng vµ c¸c bÕn b·i giao th«ng tØnh. Víi nhiÖm vô ®­îc UBDN Thµnh phè giao, Së Giao th«ng c«ng chÝnh ®· chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh thùc hiÖn tèt c¸c kÕ ho¹ch x©y dùng ph¸t triÓn h¹ tÇng ®« thÞ võa ®¶m b¶o chÊt l­îng, hiÖu qu¶ x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh ®ã th«ng qua ho¹t ®éng ®Êu thÇu. Sau ®©y lµ mét sè sè liÖu c¬ b¶n ph¶n ¸nh t×nh h×nh ®Êu thÇu ë Së Giao th«ng c«ng chÝnh tõ n¨m 1996 - 1998. Tæng kÕt t×nh h×nh ®Êu thÇu cña Së Giao th«ng c«ng chÝnh n¨m 1996 ta thÊy: (1) Tæng vèn ®Çu t­: 217.397 triÖu ®ång (vèn XDCB + SNKT). (2) Tæng sè c«ng tr×nh ®Êu thÇu: 60 c«ng tr×nh. (3) Nguån vèn ®Çu t­: - Ng©n s¸ch XDCB: 172.309 triÖu ®ång. - Sù nghiÖp: 45.088 triÖu ®ång. - Nguån vèn kh¸c: 15.500 triÖu ®ång (khÊu hao c¬ b¶n + phÝ tho¸t n­íc) . (4) TÝnh chÊt cña c«ng tr×nh: - CÊp n­íc: ®Çu t­ chiÒu s©u, x©y dùng míi c¶i t¹o. - Tho¸t n­íc: duy tr×, c¶i t¹o, x©y dùng míi. - Giao th«ng: duy tr×, c¶i t¹o; x©y dùng míi. (5) Mét sè c«ng tr×nh ®Êu thÇu tiªu biÓu ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu sè 1. BiÓu sè 1: Mét sè c«ng tr×nh ®Êu thÇu tiªu biÓu n¨m 1996 Sè TT Tªn c«ng tr×nh Sè nhµ thÇu tham dù Gi¸ trÇn (triÖu VN§) Tû lÖ % gi¶m gi¸ Thêi gian thi c«ng Gi¸ tróng thÇu (triÖu VN§) 1 TuyÕn èng n­íc th« Nhµ m¸y n­íc Yªn Phô më réng tõ 40.000m3/ ng­êi ®Õn 80.000 m3/ ng­êi 5 2.600,0 5,5% 60 ngµy 2.457,376 2 HÖ thèng cÊp n­íc cøu háa ®ît 2 néi thµnh Hµ Néi 2 2.391,954 0,3% 50 ngµy 2.386,900 3 §­êng vµo däc 8 giÕng Nhµ m¸y n­íc Gia L©m L = 1538m 5 2.501,434 3% 40 ngµy 2.426,094 Nguån: Së GTCC Hµ néi - Tæng kÕt t×nh h×nh ®Êu thÇu cña Së Giao th«ng c«ng chÝnh n¨m 1997 cã sè liÖu nh­ sau: (1) Tæng vèn ®Çu t­: 228.835 triÖu ®ång (vèn XDCB + Vèn NS KT) (2) Tæng sè c«ng tr×nh ®Êu thÇu: 50 c«ng tr×nh. (3) Nguån vèn ®Çu t­: - Ng©n s¸ch XDCB: 169.571 triÖu ®ång. - Sù nghiÖp: 59.264 triÖu ®ång. - Nguån vèn kh¸c: khÊu hao c¬ b¶n + PhÝ TN: 20.500 triÖu ®ång. (4) TÝnh chÊt cña c«ng tr×nh: - CÊp n­íc: ®Çu t­ chiÒu s©u, x©y dùng míi, c¶i t¹o. - Tho¸t n­íc: duy tr×, x©y dùng míi, c¶i t¹o. - Giao th«ng: x©y dùng míi, c¶i t¹o. (5) Mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu: ®­îc ph¶n ¸nh qua biÓu sè 2. BiÓu sè 2: Mét sè c«ng tr×nh ®Êu thÇu tiªu biÓu n¨m 1997 Sè TT Tªn c«ng tr×nh Sè nhµ thÇu tham dù Gi¸ trÇn (triÖu VN§) Tû lÖ % gi¶m gi¸ Thêi gian thi c«ng Gi¸ tróng thÇu (triÖu VN§) 1 C¶i t¹o hÖ thèng cÊp n­íc khu tËp thÓ B¸ch Khoa 4 1.152,0 7,33% 51 ngµy 1.100,0 2 C¶i t¹o c¸c c«ng tr×nh phô trî, nhµ hµnh chÝnh, nhµ ®Ó xe, kho x­ëng, sµn nÒn, tho¸t n­íc ®­êng néi bé Nhµ m¸y n­íc §«ng Anh 4 1.302,141 16% 56 ngµy 1.096,0 3 §Êu n­íc vµo nhµ khu Gia Thôy - ViÖt H­ng thuéc Dù ¸n cÊp n­íc Gia L©m 3 1.182,566 5,5% 28 ngµy 1.118,429 4 Gãi cèng, CP1: khu vùc Quan Th¸nh - NguyÔn BiÓu - Ph¹m Hång Th¸i - Tr. B¹ch 5 9.968.899 3,4% 90 ngµy 9.638,329 Nguån: Së GTCC Hµ néi - T×nh h×nh ®Êu thÇu cña Së Giao th«ng c«ng trÝnh n¨m 1998 vÒ c¬ b¶n ®­îc tæng kÕt lµ: (1) Tæng vèn ®Çu t­: 170.671 triÖu ®ång (vèn XDCB + Vèn SNKT) (2) Tæng sè c«ng tr×nh ®Êu thÇu: 41 c«ng tr×nh. (3) Nguån vèn ®Çu t­: - Ng©n s¸ch XDCB: 114.901 triÖu ®ång. - Sù nghiÖp: 55.770 triÖu ®ång. - Nguån vèn kh¸c: 40.500 triÖu ®ång c¸c vèn khÊu hao c¬ b¶n vµ phÝ tho¸t n­íc. (4) TÝnh chÊt cña c«ng tr×nh: - CÊp n­íc: c¶i t¹o, ®Çu t­ chiÒu s©u, x©y dùng míi. - Tho¸t n­íc: duy tr×, x©y dùng míi, c¶i t¹o. - Giao th«ng: c¶i t¹o, x©y dùng míi. (5) Mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu ®­îc ph¶n ¸nh qua biÓu sè 3: BiÓu sè 3: Mét sè c«ng tr×nh ®Êu thÇu tiªu biÓu n¨m 1998. Sè TT Tªn c«ng tr×nh Sè nhµ thÇu tham dù Gi¸ trÇn (triÖu VN§) Tû lÖ % gi¶m gi¸ Thêi gian thi c«ng Gi¸ tróng thÇu (triÖu VN§) 1 C¶i t¹o hÖ thèng cÊp n­íc KTT tr­êng Häc viÖn ChÝnh trÞ Hå ChÝ Minh 4 825,328 5,2% 31 ngµy 782,500 2 C¶i t¹o khu xö lý Nhµ m¸y §«ng Anh (läc ¸p lùc, Clo, bÓ trén, bÓ läc nhanh) - gãi 3 3 1.310,823 4,8% 40 ngµy 1.248,802 3 C¶i t¹o tr¹m b¬m 2 tuyÕn «ng c«ng nghÖ cña Nhµ m¸y n­íc §«ng Anh (gãi 3) 3 1.166,578 5% 38 ngµy 1.108,018 4 HÖ thèng cÊp n­íc Sµi §ång - May M­êi 3 896,229 6% 28 ngµy 849,0 5 C«ng tr×nh nÒn mãng tr¹m b¬m vµ c¸c c«ng tr×nh cÊp b¸ch (gãi thÇu 4) 3 82.065,285 0,2% 253 ngµy 81.880,793 Nguån: Së GTCC Hµ néi Tõ nh÷ng c«ng tr×nh ®· vµ ®ang lµm nh­ ®· nªu ë trªn, ta thÊy r»ng Së Giao th«ng c«ng chÝnh Hµ Néi ®· gÆt h¸i ®­îc mét sè kÕt qu¶ vµ qua ®ã còng kh¼ng ®Þnh ®­îc viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu lµ cÇn thiÕt, nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­. Tõ t×nh h×nh ®ã ta thÊy mét sè vÊn ®Ò næi lªn trong qu¸ tr×nh ¸p dông qui chÕ ®Êu thÇu nh­ sau: a/ Møc ®é ®Êu thÇu: HÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh ®­îc ®Êu thÇu trong thêi gian qua chñ yÕu lµ ®Êu thÇu x©y l¾p. C¸c c«ng tr×nh ®ã ®Òu cã hå s¬ thiÕt kÕ, dù ¸n ®· ®­îc lËp vµ tr×nh duyÖt theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. Song viÖc tæ chøc ®Êu thÇu vÊp ph¶i khã kh¨n vÒ viÖc thùc hiÖn môc tiªu ®Êu thÇu cña bªn mêi thÇu vµ viÖc xÐt chän ®¬n vÞ tróng thÇu sao cho ®¸p øng ®­îc tÊt c¶ c¸c mÆt cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh. Mét thùc tÕ cho thÊy trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i lµ khã t×m ®­îc ®¬n vÞ nµo th¾ng thÇu tuyÖt ®èi ë tÊt c¶ c¸c kh©u: - §iÒu kiÖn thi c«ng. - Kh¶ n¨ng tµi chÝnh. - C¬ së vËt chÊt, kü thuËt ... Do ®ã b­íc ®Çu ¸p dông chÕ ®é ®Êu thÇu míi chØ ®i vµo tæ chøc ®Êu thÇu tõng kh©u (hoÆc mét sè kh©u) nh»m kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n x¶y ra, do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ®­a c«ng tr×nh vµo x©y dùng ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng vµ tiÕn ®é thi c«ng. b/ Nguån vèn ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh: C¬ cÊu nguån vèn ®Çu t­ ë Së Giao th«ng c«ng chÝnh gåm cã: - Vèn ng©n s¸ch cÊp. - Vèn viÖn trî vµ vèn vay víi l·i suÊt ­u ®·i cña n­íc ngoµi. - Vèn tù cã cña c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p. - Vèn vay ng©n hµng. Qui chÕ ®Êu thÇu ®· thóc ®Èy viÖc qui ®Þnh, viÖc qu¶n lý ®ång vèn chÆt chÏ ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng tiªu cùc, lµm thÊt tho¸t vèn. §Æc biÖt lµ víi vèn vay hoÆc vèn viÖn trî cña n­íc ngoµi ®· cã ph­¬ng thøc qu¶n lý ngo¹i tÖ hîp lý ®Ó ®¶m b¶o cã hiÖu qu¶. Kh¾c phôc hiÖn t­îng vèn n­íc ngoµi cho ta vay (d­íi h×nh thøc ®Çu t­ - cho vay víi l·i suÊt ­u ®·i), vèn ®· chuyÓn vÒ ViÖt Nam tõ 1-2 n¨m nay, mµ chñ ®Çu t­ nhËn ch­a hÕt. HiÖn nay, thùc tÕ ®ang gÆp ph¶i mét sè trë ng¹i sau: - Khã kh¨n thø nhÊt lµ ngµnh ng©n hµng vÉn cßn cã nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, qu¸ khu«n phÐp, céng víi sù cång kÒnh cña bé m¸y. - HiÖn t­îng tiªu cùc ®»ng sau viÖc rót tiÒn cßn tån t¹i tõ c¬ chÕ bao cÊp ch­a ®­îc kh¾c phôc. - Sau cïng vÉn lµ c¸i khã mu«n thña: n­íc ta cßn nghÌo vµ l¹c hËu nhiÒu so víi thÕ giíi nªn vèn vµo th× nhiÒu mµ vèn ra th× Ýt, bëi ®ång vèn v­¬ng v·i qu¸ nhiÒu vµo nh÷ng n¬i kh«ng thuéc ph¹m vi c«ng tr×nh. §iÒu muèn nãi ë ®©y lµ dï ë c¬ chÕ nµo ®i n÷a, dï ë ngµnh nµo, bé phËn nµo th× c¸i kÕt qu¶ cuèi cïng mµ chóng ta quan t©m ®Õn lµ hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông ®ång vèn cßn cã nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt. C¸c c«ng ty x©y l¾p gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn kh«ng ®­îc thanh to¸n khèi l­îng hoµn thµnh kÞp thêi, ph¶i vay ng©n hµng tr¶ l·i suÊt cao, ch­a tÝnh gi¶m trõ tiÕt kiÖm 7% vµ møc tr­ît gi¸: 10 - 14%. c/ Qu¶n lý viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu trong x©y l¾p: - §¨ng ký ®Êu thÇu: viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu trong x©y l¾p trong mÊy n¨m qua ch­a ph¶i lµ ph­¬ng thøc chñ yÕu cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ë Hµ Néi, do ®ã hÇu hÕt c¸c v¨n b¶n còng nh­ qui chÕ cña ChÝnh phñ, Bé X©y dùng, Bé Giao th«ng ... ®iÒu ch­a qui ®Þnh chÆt chÏ ®èi t­îng nµo ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu. Do vËy, c¸c c¬ quan x©y dùng chuyªn ngµnh ®Òu ¸p dông qui chÕ mét c¸ch m¸y mãc, tuú ý, lµm cho c¬ quan kÕ ho¹ch c¸c cÊp khã kh¨n theo dâi vµ qu¶n lý c«ng t¸c x©y l¾p. XuÊt ph¸t tõ viÖc ch­a chÆt chÏ ®ã, dÉn ®Õn nhiÒu chñ ®Çu t­ hoµn toµn quyÕt ®Þnh viÖc tæ chøc ®Êu thÇu, hay giao thÇu cho bÊt kú tæ chøc x©y dùng nµo nÕu chñ ®Çu t­ muèn. §©y chÝnh lµ ®iÒu lµm ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn thÞ tr­êng x©y dùng c¬ b¶n vµ ­u thÕ cña chÕ ®é ®Êu thÇu. - Ph­¬ng thøc thanh to¸n: viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ ®Êu thÇu do chñ ®Çu t­ quyÕt ®Þnh hoÆc tháa thuËn víi tæ chøc nhËn thÇu. Khi ký kÕt hîp ®ång th× c¶ chñ ®Çu t­ vµ ng­êi nhËn thÇu ®Òu ph¶i dùa vµo ®¬n gi¸ Nhµ n­íc ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ dù to¸n, nh­ng khi thanh to¸n th­êng tÝnh thªm "khèi l­îng ph¸t sinh". ViÖc v­ît gi¸ dù to¸n lµ ®iÒu phæ biÕn vµ gÇn nh­ ®­îc mÆc nhiªn c«ng nhËn trong thùc tÕ x©y d._.h. §ã lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ®Êu thÇu cã kÕt qu¶ mµ phÇn lín c¸c c«ng tr×nh ®Êu thÇu b»ng nguån vèn trong n­íc ch­a cã ®­îc. Khi ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh n­íc ngoµi x©y dùng t¹i ViÖt Nam, chñ ®Çu t­ th­êng yªu cÇu ph¶i tæ chøc theo th«ng lÖ quèc tÕ, tøc lµ viÖc ®Êu thÇu ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo h­íng dÉn vµ nh÷ng qui ®Þnh vÒ ®Êu thÇu ®ang phæ biÕn trªn thÕ giíi vµ ®­îc nhiÒu n­íc ¸p dông. Trong sè nh÷ng tµi liÖu ®ã th× quan träng nhÊt lµ h­íng dÉn vÒ ®Êu thÇu do Liªn ®oµn kü s­ t­ vÊn quèc tÕ biªn so¹n (FIDIC). H¬n n÷a c¸n bé tæ chøc nhËn thÇu n­íc ngoµi tham gia ®Êu thÇu cã kh¶ n¨ng m¹nh vÒ tµi chÝnh. ThËm chÝ ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn nh÷ng nhµ ®Êu thÇu cã qui m« tµi chÝnh lín cßn cã thÓ gióp ®ì vÒ vèn cho chñ ®Çu t­ (khi cã yªu cÇu) nh­ t¹m øng tr­íc hoÆc cã sù gióp ®ì chñ ®Çu t­ trong viÖc vay vèn; hä còng tranh thñ sù ñng hé vÒ tµi chÝnh cña Nhµ n­íc b»ng nhiÒu biÖn ph¸p. V× vËy khi tæ chøc ®Êu thÇu quèc tÕ ë n­íc ta, Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî vÒ vèn. T×nh h×nh ®ßi hái chóng ta ph¶i nghiªn cøu, x©y dùng nh÷ng chÕ ®é, chÝnh s¸ch míi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc më réng ph­¬ng thøc ®Êu thÇu trong ngµnh x©y dùng ViÖt Nam, cã thÓ tæ chøc c¸c cuéc ®Êu thÇu quèc tÕ ®èi víi c¸c c«ng tr×nh cña ng­êi n­íc ngoµi x©y dùng t¹i ViÖt Nam hoÆc ®Ó c¸c ®¬n vÞ cña ta cã thÓ ®i ra n­íc ngoµi ®Êu thÇu. Cã nghÜa lµ chóng ta ph¶i xem xÐt, t×m hiÓu ph­¬ng thøc ®Êu thÇu quèc tÕ ®Ó vËn dông cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, ph­¬ng h­íng lµ: 3.6.1. Dïng nguyªn tµi liÖu mÉu vÒ h­íng dÉn ®Êu thÇu do FIDIC biªn so¹n ®Ó ¸p dông cho c«ng tr×nh cña n­íc ngoµi x©y dùng ë n­íc ta. Nh­ chóng ta ®Òu biÕt. ViÖt Nam míi b¾t ®Çu lµm quen víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, chóng ta míi b¾t ®Çu nghiªn cøu nh÷ng th«ng lÖ quèc tÕ vÒ ®Êu thÇu, giao nhËn thÇu trong x©y dùng. ë ViÖt Nam hiÖn nay ch­a cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ vÒ ®Êu thÇu quèc tÕ mµ míi chØ cã b¶n qui chÕ ®Êu thÇu x©y dùng víi nh÷ng qui ®Þnh ch­a phï hîp, cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ chØ bã hÑp ë ph¹m vi nh÷ng c«ng tr×nh trong n­íc cã khèi l­îng nhá. Tµi liÖu h­íng dÉn do liªn ®oµn kü s­ t­ vÊn quèc tÕ (FIDIC) biªn so¹n lµ mét tµi liÖu mÉu vÒ ®Êu thÇu, nã ®· ®­îc ¸p dông ë rÊt nhiÒu cuéc ®Êu thÇu quèc tÕ. Tr¶i qua nhiÒu n¨m, ph­¬ng thøc ®Êu thÇu nµy ®· ®­îc c¶i tiÕn th­êng xuyªn, ngµy cµng hoµn chØnh ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh x©y dùng trªn thÕ giíi. ChÝnh v× nh÷ng lý do ®ã, mµ tr­íc m¾t chóng ta nªn ¸p dông lu«n mÉu nµy ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh cña ng­êi n­íc ngoµi x©y dùng t¹i ViÖt Nam nh»m ®¸p øng nhanh chãng nhu cÇu ®Çu t­ x©y dùng vµo n­íc ta cña c¸c c¸ nh©n tæ chøc quèc tÕ. C¸ch lµm nµy cã mét sè ­u ®iÓm: - Gi¶m bít thêi gian nghiªn cøu nh÷ng qui ®Þnh míi riªng cho vÊn ®Ò ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. - Gi¶m bít khã kh¨n cho nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng x©y dùng n­íc ta. - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ x©y dùng vµ qu¶n lý x©y dùng n­íc ta tiÕp cËn ngay víi ph­¬ng thøc ®Êu thÇu trªn thÕ giíi. TÊt nhiªn nh÷ng qui ®Þnh trong tµi liÖu h­íng dÉn ®Êu thÇu cña FIDIC kh«ng ph¶i tÊt c¶ ®Ò phï hîp víi thùc tÕ x©y dùng n­íc ta. Nã ®­îc biªn so¹n lµm tµi liÖu mÉu nh­ng ë nã cã mét ­u ®iÓm lín lµ kh«ng cøng nh¾c, bã hÑp ph¹m vi ¸p dông mµ ng­êi ta cã thÓ vËn dông nã mét c¸ch linh ho¹t trong tõng tr­êng hîp cô thÓ b»ng c¸ch söa ®æi, bæ sung c¸c qui ®Þnh trong h­íng dÉn ®Êu thÇu, trong c¸c ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång... ViÖc vËn dông tµi liÖu nµy trong mét thêi gian sÏ gióp chóng ta cã ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ ®Ó tõ ®ã cã thÓ nghiªn cøu, x©y dùng tµi liÖu ®Êu thÇu cña ViÖt Nam trªn c¬ së nh÷ng qui ®Þnh cña ®Êu thÇu quèc tÕ. Thùc tÕ trªn thÕ giíi, nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn còng ¸p dông c¸ch lµm nµy. 3.6.2. Giíi thiÖu réng r·i tµi liÖu cña FIDIC cho c¸c cÊp c¸c ngµnh ë n­íc ta. Trong c¸c cuéc ®Êu thÇu quèc tÕ, c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn ®Êu thÇu lµm b»ng tiÕng Anh. Do ®ã ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c ®¬n vÞ x©y dùng cña ta cã thÓ tiÕp cËn dÔ dµng vµ cã thÓ vËn dông ®­îc tµi liÖu ®Êu thÇu cña FIDIC, chóng ta cÇn ph¶i tæ chøc biªn dÞch cÈn thËn ra tiÕng ViÖt cho thèng nhÊt vµ giíi thiÖu réng r·i c¸c tµi liÖu ®ã. Muèn lµm tèt nhiÖm vô ®ã, chóng ta ph¶i më réng huÊn luyÖn ®µo t¹o cho mäi ng­êi mét vèn tiÕng Anh vÒ chuyªn m«n x©y dùng. Nh÷ng ng­êi ®äc, hiÓu ®­îc tµi liÖu h­íng dÉn ®Êu thÇu cña n­íc ngoµi ®Ó råi lËp ®¬n dù ®Êu thÇu b»ng tiÕng Anh th× ph¶i thùc sù giái tiÕng Anh chuyªn m«n. VÊn ®Ò nµy rÊt quan träng v× khi dÞch sang tiÕng ViÖt nÕu chóng ta dÞch sai hoÆc hiÓu sai nh÷ng thuËt ng÷ vµ c¸ch sö dông sÏ dÉn ®Õn lËp ®¬n dù thÇu sai, thiÕu chÝnh x¸c, kh«ng ®¸p øng ®óng yªu cÇu cña chñ ®Çu t­ lµm cho ®¬n dù thÇu cã thÓ bÞ lo¹i ngay tõ ®Çu hoÆc nÕu tróng thÇu th× cã thÓ bÞ thiÖt thßi trong qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh. Thùc tÕ trong mét vµi cuéc ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh cña ng­êi n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, c¸c ®¬n vÞ nhËn thÇu cña ta ®· gÆp tr­êng hîp nh­ vËy. 3.6.3. Hoµn thiÖn mét sè ®iÒu kiÖn cho phï hîp víi ph­¬ng thøc ®Êu thÇu quèc tÕ: Mçi n­íc ®Òu cã mét luËt lÖ riªng phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n cña m×nh. Trong x©y dùng còng cã nh÷ng ph­¬ng thøc qu¶n lý riªng ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trong n­íc. Nh­ng nÕu ®em nh÷ng qui ®Þnh trong n­íc ®Ó ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh cña n­íc ngoµi t¹i n­íc ta th× nhiÒu khi lµm cho ng­êi n­íc ngoµi kh«ng hiÓu hoÆc khã chÊp nhËn. Mét mÆt lµ do ph­¬ng h­íng qu¶n lý cña ta cßn hÕt søc láng lÎo, thiÕu chÆt chÏ. MÆt kh¸c trªn thÕ giíi hiÖn nay ®· h×nh thµnh ph­¬ng thøc giao nhËn thÇu x©y l¾p mµ ®Õn n­íc nµo còng cã thÓ vËn dông ®­îc, ph­¬ng thøc nµy cã rÊt nhiÒu ­u ®iÓm so víi c¸ch qu¶n lý cña ta. V× vËy, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tæ chøc ®Êu thÇu cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cña ng­êi n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu, bæ sung thªm nh÷ng qui ®Þnh cÇn thiÕt, ®ång thêi ®æi míi h­íng dÉn ph­¬ng thøc qu¶n lý x©y dùng nãi chung vµ qu¶n lý ®Êu thÇu nãi riªng. ThÝ dô nh­: - ViÖc b¶o l·nh dù thÇu hoÆc b¶o l·nh thi c«ng (b¶o ®¶m thùc hiÖn hîp ®ång) do c¸c ng©n hµng hoÆc c«ng ty cã uy tÝn ra b¶o l·nh. ViÖc b¶o ®¶m nµy lµ mét nguyªn t¾c rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña ®¬n vÞ nhËn thÇu ®èi víi chñ ®Çu t­, ®ång thêi nã cßn ®¶m b¶o vÒ t­ c¸ch vµ n¨ng lùc cña mçi nhµ thÇu, nã buéc c¸c nhµ thÇu ph¶i lµm ¨n mét c¸ch nghiªm tóc. Chóng ta cÇn ph¶i ban hµnh nh÷ng h­íng dÉn vÒ vÊn ®Ò nµy. - VÊn ®Ò b¶o hiÓm x©y dùng. Cã rÊt nhiÒu lo¹i b¶o hiÓm kh¸c nhau nh­ng b¶o hiÓm x©y dùng lµ mét viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh x©y dùng mang tÝnh chÊt quèc tÕ. HiÖn nay ë ViÖt Nam ch­a cã nh÷ng qui ®Þnh chÝnh thøc vÒ b¶o l·nh thÇu còng nh­ b¶o hiÓm x©y dùng nh­ng nã l¹i rÊt phæ biÕn trong ph­¬ng thøc ®Êu thÇu x©y dùng trªn thÕ giíi. - VÒ c¸ch x¸c ®Þnh gi¸ dù thÇu c¸c c«ng tr×nh n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Tõ khi ViÖt Nam c«ng bè LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, nhiÒu c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi (gåm c¸c c«ng tr×nh hîp t¸c liªn vèn vµ 100% vèn cña n­íc n­íc ngoµi) ®· ®­îc triÓn khai x©y dùng ë n­íc ta. Tuy nhiªn vÒ ph­¬ng thøc giao nhËn thÇu còng nh­ gi¸ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nµy ch­a ®­îc h­íng dÉn ®Çy ®ñ nªn mçi n¬i lµm mét kh¸c, dÉn ®Õn tranh giµnh h¹ gi¸ ®Ó nhËn viÖc, g©y thiÖt h¹i chung cho nÒn kinh tÕ. Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò ®· nªu trªn, chóng ta cÇn chó ý mét sè gi¶i ph¸p trong c¸c lÜnh vùc cô thÓ sau: a) §µo t¹o c¸n bé qu¶n lý vÒ x©y dùng c¬ b¶n. - Sù cÇn thiÕt ph¶i ®µo t¹o: + Con ng­êi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trong sù nghiÖp ®æi míi. MÊy n¨m qua, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· chó ý ®Õn viÖc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý, t¨ng c­êng ®éi ngò cña m×nh. Nh­ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng th× ®éi ngò ®ã cßn thiÕu kiÕn thøc vÒ qu¶n trÞ kinh doanh. + C«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý vµ chuyªn m«n nghiÖp vô cßn nÆng vÒ lý thuyÕt, ch­a b¸m s¸t víi thùc tiÔn vµ yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ cña ®Êt n­íc nãi chung, cña ngµnh x©y l¾p nãi riªng, coi nhÑ viÖc ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ kü s­ thùc hµnh, kü s­ vËn hµnh tæ chøc s¶n xuÊt. + ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý míi ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng thay ®æi s©u s¾c trong t©m lý, t­ duy vµ yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn c¸n bé. §èi víi c¸n bé l·nh ®¹o vµ qu¶n lý kinh tÕ, tr­íc khi ®Ò b¹t ph¶i ®­îc ®µo t¹o. C¸n bé chuyªn m«n nghiÖp vô ph¶i ®­îc ®µo t¹o cã hÖ thèng, æn ®Þnh vµ ®¶m b¶o ho¹t ®éng chuyªn s©u, cã hiÖu suÊt cao. - §èi t­îng ®µo t¹o: + Mäi c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý kinh tÕ ngµnh x©y l¾p ®Òu ph¶i ®­îc båi d­ìng cã hÖ thèng vµ theo ®Þnh kú c¸c kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ qu¶n lý kinh tÕ ngµnh. + ViÖc lùa chän båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ ph¶i ¸p dông phæ biÕn vÒ tuyÓn chän tõ thùc tiÔn nh÷ng gi¸m ®èc, nh÷ng c¸n bé cã nhiÒu triÓn väng ®Ó ®µo t¹o chÝnh qui theo mét ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o míi phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ. + Thùc hiÖn viÖc ®µo t¹o ng­êi qu¶n lý ®­îc lùa chän tõ nh÷ng häc sinh cã n¨ng khiÕu vÒ qu¶n lý kinh tÕ råi cho vÒ c¸c c¬ së kinh tÕ lµm viÖc. - Néi dung cña viÖc ®µo t¹o: + Cïng víi sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ th× c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé ph¶i thÓ hiÖn ®­îc kiÕn thøc cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (Marketing, kinh tÕ vÜ m«, kinh tÕ vi m«, qu¶n trÞ doanh nghiÖp ...) + Trong ngµnh x©y l¾p do sù chuyÓn ®æi vÒ ph­¬ng thøc qu¶n lý nªn tÊt c¶ c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña ngµnh cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o kiÕn thøc vÒ ®Êu thÇu nh­: * LuËt ®Êu thÇu trong n­íc. * LuËt ®Êu thÇu quèc tÕ. * LuËt ®Çu t­ trong n­íc. * LuËt ®Êu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ dù thÇu cña Mü vµ c¸c n­íc ph¸t triÓn. * HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p qui trong x©y dùng c¬ b¶n. * KÕ to¸n quèc tÕ. * Ngo¹i ng÷: chñ yÕu ®µo t¹o vÒ tiÕng Anh. - Ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o: Trong nÒn kinh tÕ hµng hãa, viÖc nghiªn cøu nhu cÇu vµ thÞ tr­êng lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Do ®ã x©y dùng mét hÖ thèng th«ng tin ®Çy ®ñ, x¸c ®Þnh kÞp thêi phôc vô cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c chñ thÇu lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. §iÒu ®ã kh«ng chØ cã ý nghÜa gióp cho viÖc tæ chøc ®Êu thÇu thuËn lîi mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi viÖc chèng ®éc quyÒn trong s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó thÝch øng víi t×nh h×nh, viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý còng ph¶i ®­îc ®æi míi theo c¸c yªu cÇu trªn. Tr­íc ®©y trong c¸c tr­êng ®¹i häc kinh tÕ môc tiªu ®µo t¹o lµ cho ra lß nh÷ng c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý kÕ ho¹ch, do ®ã kh«ng ®­îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ kinh doanh. - §Ó thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®æi míi vÒ ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ ngµnh x©y dùng cÇn ®Çu t­ t¨ng c­êng cho c¸c trung t©m ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, cÇn cã sù tµi trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ còng nh­ cña c¸c tr­êng ®¹i häc kh¸c trªn thÕ giíi. - Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ®­îc thÓ hiÖn: + Cö c¸n bé, gi¸o viªn, tuyÓn chän sinh viªn ®i nghiªn cøu sinh, ®i tham quan, kh¸o s¸t, ®µo t¹o dµi h¹n t¹i c¸c n­íc ph­¬ng t©y. + Tæ chøc c¸c líp båi d­ìng nh»m bæ sung nh÷ng kiÕn thøc kinh tÕ míi cho c¸n bé gi¶ng d¹y, cho c¸c gi¸m ®èc, c¸c nhµ kinh doanh. Tæ chøc mét sè líp ë c¸c trung t©m, c¸c tr­êng §¹i häc, mêi chuyªn gia n­íc ngoµi ®Õn gi¶ng d¹y. + T¨ng c­êng c¸c tµi liÖu tham kh¶o còng nh­ trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt phôc vô cho ®µo t¹o. b) Hoµn thiÖn m«i tr­êng kinh doanh x©y dùng ë n­íc ta theo h­íng ngµy cµng hßa nhËp vµo thÞ tr­êng x©y dùng quèc tÕ, phï hîp víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ. Nhµ n­íc chñ tr­¬ng më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, tranh thñ më mang quan hÖ kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi, khuyÕn khÝch vµ ®µo t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ViÖt kiÒu ®Çu t­, ®ãng gãp b»ng nhiÒu h×nh thøc ®Ó x©y dùng ®Êt n­íc, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng, ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh cña ®Êt n­íc vµ cña ngµnh vÒ nguån tµi nguyªn lao ®éng, ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn vµ vÞ trÝ ®Þa lý ®Ó tham gia ngµy cµng s©u réng vµo quan hÖ hiÖp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. Víi chñ tr­¬ng trªn, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ ®Çu t­ x©y dùng, chÕ ®é ®Êu thÇu ®­îc ¸p dông nh­ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan nh»m phôc vô nh÷ng nh­îc ®iÓm vµ khã kh¨n cña ph­¬ng thøc tù lµm vµ giao thÇu cò, víi môc ®Ých lµm cho ngµnh x©y l¾p tho¸t khái t×nh tr¹ng tr× trÖ do c¬ chÕ quan liªu bao cÊp t¹o ra. Do ®ã cÇn ph¶i hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý trªn nh÷ng mÆt sau: - Söa ®æi c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n ë n­íc ta. - X©y dùng hÖ thèng chØ tiªu h­íng dÉn hîp lý, kh¬i dËy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng vµ cña c¸c c¬ së. - TËp trung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cÊp b¸ch vÒ chÝnh s¸ch x· héi phï hîp víi viÖc ®æi míi trong c«ng t¸c qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n. c) H×nh thµnh c¸c tËp ®oµn x©y l¾p ®ñ m¹nh ®Ó tham gia ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p lín ë trong n­íc vµ quèc tÕ. - Sù cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp tËp ®oµn x©y dùng: Do nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, cïng víi nhu cÇu ®ßi hái cña thÞ tr­êng x©y dùng c¬ b¶n. + XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu vÒ t­ c¸ch n¨ng lùc cña nhµ ®Êu thÇu tr­íc khi tæ chøc xÐt thÇu. N¨ng lùc cña nhµ ®Êu thÇu ®ßi hái m¹nh c¶ vÒ tµi chÝnh, n¨ng lùc thiÕt bÞ vµ n¨ng lùc tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. + XuÊt ph¸t tõ mong muèn cña c¸c nhµ thÇu lµ ph¶i dµnh ®­îc hîp ®ång cña nh÷ng c«ng tr×nh mµ nhµ thÇu th©m dù. - C¬ së ®Ó h×nh thµnh tËp ®oµn x©y dùng: Theo NghÞ ®Þnh 90 vµ 91 /CP cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ra ngµy 7 /3 /93 qui ®Þnh vÒ viÖc thµnh lËp TËp ®oµn, c¸c Tæng c«ng ty, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c lo¹i h×nh DN kh¸c. + §­îc sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc vµ cña ngµnh vÒ ®iÒu kiÖn vµ c¬ së ph¸p lý ®Ó h×nh thµnh. + Mèi quan hÖ trong vµ ngoµi n­íc cña c¸c doanh nghiÖp, sù hîp t¸c vµ liªn doanh liªn kÕt gi÷a c¸c c«ng ty ®Ó t¹o thµnh tËp ®oµn v÷ng m¹nh ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty, c¸c h·ng trong vµ ngoµi n­íc. Ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· hoµn thiÖn ë trªn, ®Ó ®Êu thÇu ë n­íc ta triÓn khai cã kÕt qu¶ tèt h¬n th× cÇn hoµn thiÖn mét sè ®iÒu kiÖn kh¸c nh­: §iÒu kiÖn ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt. §iÒu kiÖn vÒ c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý. §iÒu kiÖn th«ng tin. TÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn nµy ®Òu t¹o c¬ së thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp, c¸c c«ng ty trong tÊt c¶ c¸c ngµnh thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu mét c¸ch cã hiÖu qu¶. ViÖc hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c néi dung ë trªn víi mong muèn cña chóng t«i lµ chÕ ®é ®Êu thÇu ®­îc thùc hiÖn ë n­íc ta cã thÓ hoµ nhËp víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Song vÊn ®Ò cßn v­¬ng vÊn ë ®©y lµ khi nhµ thÇu hoµn tÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó vµo thÇu, th× cßn ®iÒu cao h¬n c¶ ®Ó nhµ thÇu vµo cuéc c¹nh tranh - ®ã lµ "§éng c¬ vµo thÇu" - cã nghÜa nhµ thÇu muèn dµnh ®­îc hîp ®ång nµy v× muèn: + N©ng cao uy tÝn. + Môc ®Ých chÝnh trÞ hay viÖc lµm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. + T×m kiÕm lîi nhuËn. Víi mçi môc ®Ých cÇn ®¹t, nhµ thÇu sÏ bá mét gi¸ thÇu kh¸c nhau, thËt vËy: + NÕu v× n©ng cao uy tÝn hay v× t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ tr­êng ®Ó cã c¬ së lµm ¨n l©u dµi th× c¸i v× sau sÏ bÞ lo¹i bá, gi¸ thÇu trong tr­êng hîp nµy sÏ lµ phÇn "chi phÝ hîp lý" céng tû lÖ lîi nhuËn ë møc ®é võa ph¶i, cèt sao cho vÉn cã thÓ dµnh ®­îc hîp ®ång mµ vÉn cã l·i. TÊt nhiªn ®©y lµ ®iÒu mµ hÇu hÕt c¸c nhµ thÇu ®Òu m¬ ­íc cho nªn ph¶i hÕt søc tØnh t¸o vµ th«ng minh khi bá gi¸ thÇu, §Ó cã ®­îc ®iÒu nµy th× viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®­îc lµ ph¶i nghiªn cøu kü c¸c ®èi thñ c¹nh tranh víi m×nh trong cuéc ®ã, thËm chÝ c¶ ë nh÷ng cuéc ®Êu thÇu tr­íc, cã vËy míi quyÕt ®Þnh ®­îc gi¸ bá thÇu thÝch hîp. + NÕu v× môc ®Ých chÝnh trÞ hay v× viÖc lµm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn th× nhµ thÇu chÊp nhËn lµm c«ng kh«ng, thËm chÝ cã thÓ bÞ lç, nh»m ®­a ra gi¸ thÇu mµ kh¶ n¨ng th¾ng cuéc lµ cao h¬n c¶. Nh­ng víi gi¸ thÇu ®ã th× nhµ thÇu ph¶i cã ®ñ tµi liÖu ®Ó thuyÕt tr×nh hîp lý sao cho chñ ®Çu t­ chÊp nhËn ®­îc. + Cßn nÕu v× môc ®Ých lîi nhuËn, tøc lµ nhµ thÇu céng thªm vµo dù to¸n l­îng l·i lín, th× gi¸ nµy rÊt dÔ bÞ lo¹i bá. H¬n n÷a, ®èi víi c¸c c«ng tr×nh n­íc ngoµi khi cã nhiÒu tæ chøc n­íc ngoµi tham gia ®Êu thÇu, tuú theo yªu cÇu cô thÓ cña chñ ®Çu t­ qui ®Þnh dïng lo¹i tiÒn nµo ®Ó lËp gi¸ dù thÇu. Nh­ng nãi chung hä th­êng yªu cÇu lËp b»ng nh÷ng ®ång tiÒn dÔ chuyÓn ®æi nh­ ®« la Mü. do vËy chóng ta ph¶i nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ b»ng USD. VÊn ®Ò lµ ph¶i nghiªn cøu, ®­a ra møc gi¸ nh­ thÕ nµo ®Ó thu ®­îc nhiÒu ngo¹i tÖ nhÊt vÒ cho Nhµ n­íc, nh­ng kh«ng ®­îc cao h¬n møc gi¸ b×nh qu©n cña khu vùc §«ng Nam ¸ ®Ó vÉn gi÷ ®­îc sù c¹nh tranh nhÊt ®Þnh. Gi¸ dù thÇu c¸c c«ng tr×nh cña ng­êi n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®­îc x¸c ®Þnh trªn nguyªn t¾c tÝnh ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ cho ho¹t ®éng x©y l¾p, cã tÝnh ®Õn mÆt b»ng gi¸ khu vùc vµ thÕ giíi. Tû gi¸ hèi ®o¸i dïng ®Ó chuyÓn ®æi c¸c ®ång tiÒn do Nhµ n­íc qui ®Þnh ph¶i ®­îc th«ng b¸o tr­íc vµ cã h­íng dÉn râ rµng, cô thÓ trong hå s¬ ®Êu thÇu ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n. Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ liªn quan tíi néi dung viÖc tæ chøc ®Êu thÇu ®èi víi c¸c c«ng tr×nh n­íc ngoµi x©y dùng t¹i ViÖt Nam còng lµ c¬ së ®Ó nhµ thÇu n­íc ta ®i tham dù ®Êu thÇu quèc tÕ. Mçi vÊn ®Ò trªn ®Òu cã thÓ lµ mét ®Ò tµi nghiªn cøu rÊt cÇn thiÕt ®Ó bæ sung vµo hÖ thèng chÕ ®é, chÝnh s¸ch qu¶n lý x©y dùng cña ta hiÖn nay. Tuy nhiªn toµn bé c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi x©y dùng c«ng tr×nh cña ng­êi n­íc ngoµi nªn ®Æt thµnh mét c«ng tr×nh nghiªn cøu nh»m gi¶i quyÕt ®ång bé c¸c vÊn ®Ò. Cã nh­ vËy míi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ x©y dùng vµo n­íc ta vµ khuyÕn khÝch c¸c nhµ thÇu x©y dùng ViÖt Nam n©ng cao kiÕn thøc vµ tr×nh ®é vÒ giao nhËn thÇu quèc tÕ. KÕt luËn Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Êu thÇu ®­îc coi lµ mét ph­¬ng thøc c¹nh tranh lµnh m¹nh mang l¹i hiÖu qu¶ cao, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc x©y dùng §Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi, luËn ¸n ®· hoµn thµnh ®­îc c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau: Kh¸i qu¸t ho¸ mét c¸ch khoa häc nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n nhÊt vÒ ®Êu thÇu. Qua ®ã kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß quan träng cña chÕ ®é ®Êu thÇu trong ho¹t ®éng x©y l¾p ë n­íc ta. HÖ thèng l¹i qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn chÕ ®é ®Êu thÇu ë ViÖt Nam. Tõ ®ã ph©n tÝch t×nh h×nh ¸p dông qui chÕ ®Êu thÇu ë Së GTCC Hµ Néi hiÖn nay ®ang diÔn ra nh­ thÕ nµo. Ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn hoµn thiÖn qui chÕ ®Êu thÇu trong x©y l¾p hiÖn nay: - V¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn qui chÕ ®Êu thÇu ch­a ®ång bé, cßn nhiÒu s¬ hë vµ ch¾p v¸. - C¸c ®iÒu kiÖn tham gia ®Êu thÇu cßn ®­îc qui ®Þnh s¬ sµi, lµm lo·ng kh«ng khÝ ®Êu thÇu vµ ph¸t sinh nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc trong khi xÐt thÇu. - Vai trß vµ c¸c thµnh viªn cña héi ®ång xÐt thÇu cßn qui ®Þnh ch­a chÆt chÏ. Ph©n tÝch ®­îc thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi hiÖn nay, tõ ®ã rót ra c¸c nhËn xÐt ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi, t×m ra c¸c nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng ®Êu th©ï nh­: - ¸p dông m« h×nh O.D.C vµo qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n. - Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vµ xö lý tr­ît gi¸ trong ®Êu thÇu. - N©ng cao vai trß cña héi ®ång xÐt thÇu. - Lùa chän ph­¬ng ph¸p xÐt thÇu thÝch hîp. LuËn ¸n ®· ®Ò xuÊt ®­îc mét sè biÖn ph¸p ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m« nh»m ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn cho viÖc ¸p dông qui chÕ ®Êu thÇu vµ tæ chøc ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ Néi ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o B¸o c¸o qu¸ tr×nh ®Êu thÇu gãi thÇu 4: ” C«ng tr×nh nÒn mãng tr¹m b¬m vµ c¸c c«ng tr×nh cÊp b¸ch”- Së GTCC Hµ Néi 1998 B¸o c¸o triÓn khai kÕ ho¹ch ®Çu t­ x©y dùng tõ 1995-1998 cña së GTCC Hµ Néi C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ DNNN - NXB ph¸p lý 1992 ChÕ ®é míi vÒ qu¶n lý tµi chÝnh- NXB tµi chÝnh 11-1998 PGS. PTS §µm V¨n NhuÖ vµ PTS NguyÔn §×nh Quang: Lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp ë c¸c DNCN ViÖt Nam - NXB chÝnh trÞ quèc gia 1998 §Êu thÇu c¹nh tranh quèc tÕ ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ - Trung t©m th«ng tin th­¬ng m¹i §Êu thÇu quèc tÕ x©y dùng c«ng tr×nh - FIDIC , WB, IDB §Ó th¾ng thÇu c«ng tr×nh cã vèn n­íc ngoµi - NXB x©y dùng 1996 §iÒu lÖ qu¶n lý tµi chÝnh ®Çu t­ x©y dùng vµ ®Êu thÇu - NXB chÝnh trÞ quèc gia 1998 §Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n - Uû ban x©y dùng c¬ b¶n Nhµ n­íc H­íng dÉn ®Êu thÇu quèc tÕ - NXB x©y dùng 1996 H­íng dÉn cô thÓ vÒ ®Êu thÇu x©y dùng - ViÖn kinh tÕ x©y dùng Kinh tÕ vÜ m« - NXB Gi¸o dôc 1996 PGS. PTS Lª V¨n T©m : Qu¶n trÞ DN - NXB Gi¸o dôc 1998 Lùa chän tèi ­u ph­¬ng ¸n SXKD cña DNCN - NXB chÝnh trÞ quèc gia 1995 Mét sè v¨n b¶n ph¸p qui chñ yÕu trong qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n viÖn kinh tÕ x©y dùng - Bé x©y dùng Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kinh tÕ vi m« - NXB Gi¸o dôc 1994 Nh÷ng vÊn ®Ò cèt yÕu cña qu¶n lý - NXB Khoa häc KTS 1994 GS. PTS NguyÔn §×nh Phan - Qu¶n trÞ kinh doanh - NXB chÝnh trÞ quèc gia 1996 Ph¹m V¨n D­îc : KÕ to¸n qu¶n trÞ vµ ph©n tÝch kinh doanh NXB thèng kª 1995 Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ trong DN s¶n xuÊt - Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n thµnh phè HCM 1997 Ph©n tÝch tµi chÝnh vµ tµi trî DN - NXB thèng kª 1995 Ph©n tÝch vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t­- tr­êng ®¹i häc kinh tÕ t/phè HCM 1991 Ph©n tÝch vµ qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Çu t­ - NXB khoa häc kts 1995 Ph­¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu khoa häc - NXB trÎ 1995 Ph­¬ng ph¸p lËp dù to¸n x©y dùng - ViÖn kinh tÕ x©y dùng Ph­¬ng ph¸p so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t­ kh¶ thi - Trung t©m nghiªn cøu øng dông vµ dÞch vô khoa häc kÜ thuËt Qu¶n lý ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng - NXB X©y dùng 1996 Qu¶n trÞ tµi chÝnh DN - NXB thèng kª 1995 Qui chÕ ®Êu thÇu x©y l¾p - ViÖn kinh tÕ - Bé x©y dùng 1994 Qui chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®Çu t­ x©y dùng vµ ®Êu thÇu - NXB chÝnh trÞ quèc gia 1998 Tµi liÖu ®Êu thÇu (TËp I- II- III)- Dù ¸n tho¸t n­íc nh»m c¶i t¹o m«i tr­êng Hµ Néi - Giai ®o¹n 1 - Së GTCC Hµ Néi 4/1998 ThÕ §¹t - Minh Anh : §Çu t­ vµ hiÖu qu¶ : NXB lao ®éng 1993 T×m hiÓu luËt kinh tÕ - NXB thèng kª 1997 TiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ hiÖu qu¶ - NXB khoa häc vµ kü thuËt 1996 Phô lôc 1: Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ dù to¸n dù thÇu 1.Ph­¬ng ph¸p ®o, tÝnh ®iÖn tÝch ®Ó bãc tiªn l­îng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng theo th«ng lÖ quèc tÕ -Tæng ®iÖn tÝch sµn (®¬n vÞ ®o m2): §iÖn tÝch sµn gåm cã “ ®iÖn tÝch ®­îc che phñ hoµn toµn“ vµ “ ®iÖn tÝch kh«ng ®­îc che phñ“ +) DiÖn tÝch ®­îc che phñ vµ bao quanh hoµn toµn: Tæng sè ®iÖn tÝch nµy bao gåm tÇng hÇm (trõ c¸c phÇn kh«ng ®­îc ®µo ). C¸c vïng lîp m¸i cña c¸c tÇng vµ g¸c m¸i, ga ra, nhµ kho, c¸c hµnh lang cïng víi c¸c con ®­êng cã m¸i che bao quanh nhµ, phßng thiÕt bÞ, trôc thang m¸y, c¸c ®­êng èng th¼ng ®øng, cÇu thang, c¸c vïng ®­îc rµo tõ mÆt trong cña t­êng ngoµi kh«ng kÓ c¸c phÇn nh« ta nh­ ch©n t­êng, cét trô cöa sæ vµ nh÷ng c¸i t­¬ng tù tõ mÆt bªn trong b×nh th­êng cña t­êng ngoµi. Nã kh«ng bao gåm c¸c s©n ch¬i, hÖ thèng chiÕu s¸ng, c¸c con ®­êng cã m¸i che ®­îc nèi liÒn hoÆc t¸ch ra vµ nh÷ng ®iÖn tÝch ®­îc më ra cña c¸c phÇn trªn cao cña c¸c phßng, hµnh lang, héi tr­êng, c¸c kÏ hë vµ nh÷ng c¸i t­¬ng tù ®­îc bè trÝ trong tÇng ®ang ®­îc tÝnh to¸n. +) DiÖn tÝch ®­îc che phñ kh«ng ®­îc bao quanh: Bao gåm c¸c ban c«ng cã m¸i, hiªn hÌ më, cæng vßm vµ cæng x©y, cïng víi c¸c con ®­êng bªn ngoµi cã m¸i che bao quanh toµ nhµ, c¸c hÇm vµ c¸c kho¶ng kh«ng sö dông ë d­íi toµ nhµ, c¸c hµnh lang lèi vµo kh«ng ®­îc rµo quanh (kÓ c¶ tÇng trÖt ) vµ c¸c diÖn tÝch ®i l¹i ®­îc che phñ cña toµ nhµ mµ ®· kh«ng ®­îc tÝnh to¸n trong tæng sè ®iÖn tÝch ®­îc che phñ b»ng c¸c bøc t­êng, ®­îc tÝnh theo kÝch th­íc cña ®iÖn tÝch gi÷a c¸c bøc t­êng bao hoÆc hµng chÊn song bao l¬n (nghÜa lµ tõ mÆt trong cña c¸c vïng kh«ng ®­îc tµo quanh, kh«ng kÓ ®Õn chiÒu dµy cña c¸c bøc t­êng hoÆc c¸c hµng chÊn song bao l¬n). Khi c¸c bé phËn che phñ (m¸i hoÆc c¸c tÇng cao h¬n) ®­îc chèng ®ì bëi c¸c cét, ®ì bao l¬n hoÆc ®­îc treo, ®­îc kÕt hîp víi nh÷ng bé phËn nµy, c¸c kÝch th­íc cã thÓ ®­îc tÝnh ®Õn mÐp cña vïng ®­îc l¸t hoÆc ®Õn mÐp c¶u vïng ®­îc che phñ, vµ lÊy kÝch th­íc nhá h¬n. §iÖn tÝch kh«ng ®­îc che phñ kh«ng gåm c¸c phÇn nh« ra cña m¸i ch×a, c¸c t¸n che n¾ng mÆt trêi, m¸i hiªn vµ t­¬ng tù mµ kh«ng cã liªn quan ®Õn nh÷ng ®iÖn tÝch giao th«ng ®­îc che phñ ®· ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng, kh«ng bao gåm c¸c con ®­êng nèi nhau hoÆc con ®­êng riªng biÖt. - DiÖn tÝch toµ nhµ:Lµ tæng ®iÖn tÝch ®­îc che phñ vµ kh«ng ®­îc che phñ cña toµ nhµ t¹i tÊt c¶ c¸c tÇng nhµ ®­îc ®o gi÷a mÆt ngoµi b×nh th­êng cña c¸c t­êng bao, chÊn song lan can vµ trô. Danh môc c¸c bé phËn kÕt cÊu vµ c«ng t¸c trong c«ng tr×nh x©y dùng Chi phÝ cã thÓ ®­îc ph©n theo c¸c kÕt cÊu vµ c¸c nhãm kÕt cÊu sau: BiÓu sè 11: b¶ng ph©n chia c¸c kÕt cÊu Sè thø tù KÕt cÊu C«ng t¸c chuÈn bÞ 00 C¸c c«ng t¸c chuÈn bÞ NÒn mãng 01 C¸c kÕt cÊu nÒn mãng C¸c kÕt cÊu chÝnh 02 Cét (nhµ khung) 03 Sµn 04 CÇu thang 05 M¸i 06 C¸c t­êng ngoµi 07 Cöa sæ 08 C¸c cöa ®i phÝa ngoµi 09 C¸c t­êng trong 10 C¸c tÊm ng¨n löng 11 C¸c cöa ®i bªn trong Hoµn thiÖn 12 Hoµn thiÖn t­êng 13 Hoµn thiÖn sµn 14 Hoµn thiÖt trÇn Trang thiÕt bÞ 15 Trang bÞ trong nhµ 16 C¸c thiÕt bÞ ®Æc biÖt C¸c dÞch vô 17 L¾p ®Æt thiÕt bÞ vÖ sinh cè ®Þnh 18 èng n­íc 19 Cung cÊp n­íc 20 DÞch vô, khÝ ®èt 21 Lß s­ëi 22 HÖ thèng th«ng giã 23 Lµm m¸t b»ng bay h¬i 24 M¸y ®iÒu hoµ kh«ng khÝ 25 ThiÕt bÞ chèng ch¸y 26 §iÖn chiÕu s¸ng vµ n¨ng l­îng 27 Th«ng tin liªn l¹c 28 HÖ thèng giao th«ng 29 C¸c dÞch vô ®Æc biÖt HÖ thèng n¨ng l­îng trung t©m 30 HÖ thèng n¨ng l­îng trung t©m Sù thay ®æi 31 C¸c thay ®æi vµ c¶i t¹o C¸c c«ng t¸c mÆt b»ng 32 ChuÈn bÞ hiÖn tr­êng 33 Lµm ®­êng, ®­êng ®i bé vµ c¸c ®iÖn tÝch l¸t 34 T­êng bao, hµng rµo vµ cæng 35 C¸c nhµ phô vµ c¸c ®­êng ®i ®­îc che 36 Sù c¶i tiÕn vµ thiÕt kÕ c¶nh quan C¸c dÞch vô ngoµi nhµ 37 HÖ thèng tho¸t n­íc m­a ngoµi nhµ 38 Cèng tho¸t n­íc ngoµi nhµ 39 Cung cÊp n­íc ngoµi nhµ 40 HÖ thèng khÝ ngoµi nhµ 41 Chèng ch¸y ngoµi nhµ 42 §iÖn th¾p s¸ng vµ n¨ng l­îng ngoµi nhµ 43 Th«ng tin ngoµi nhµ 44 C¸c dÞch vô ®Æc biÖt ngoµi nhµ Sù thay ®æi ngoµi nhµ 45 C¸c thay ®æi vµ c¶i t¹o ngoµi nhµ C¸c dù phßng ®Æc biÖt 46 C¸c dù phßng ®Æc biÖt Néi dung vµ nh÷ng nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ dù thÇu theo ph­¬ng ph¸p tinh ®¬n gi¸ ®Çy ®ñ: -Néi dung cña ®¬n gi¸ ®Çy ®ñ dïng ®Ó tÝnh gi¸ dù thÇu bao gåm: +) Chi phÝ vËt liÖu +) Chi phÝ nh©n c«ng +) Chi phÝ sö dông m¸y +) Chi phÝ chung +) ThuÕ vµ l·i §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt thiÕt ph¶i tÝnh vµo ®¬n gi¸ ®Çy ®ñ theo quy ®Þnh hiÖn hµnh c¶u n­íc ta còng nh­ th«ng lÖ quèc tÕ. Ngoµi ra, tuú theo yªu cÇu cña hå s¬ dù thÇu cã thÓ tÝnh thªm mét sè chi phÝ kh¸c vµo ®¬n gi¸ gåm: +) Chi phÝ thÇu chÝnh hoÆc tæng thÇu +) Chi phÝ mua b¶o hiÓm x©y dùng +) Chi phÝ lÇn tr¹i +) HÖ sè tr­ît gi¸ +) Chi phÝ dù phßng -Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn chi phÝ nh­ sau: +) Chi phÝ vËt liÖu: cã thÓ dïng ®Þnh møc vËt t­ hiÖn hµnh cña n­íc ta ®Ó tÝnh gi¸. Víi nh÷ng c«ng viÖc cã yªu cÇu lµm theo tiªu chuÈn n­íc ngoµi th× ph¶i ®iÒu chØnh l¹i møc cho phï hîp (vÝ dô tû lÖ cÊp phèi v÷a bª t«ng, v÷a x©y). Víi nh÷ng c«ng t¸c ®Æc biÖt mµ ë n­íc ta ch­a cã ®Þnh møc t­¬ng øng th× ®¬n vÞ nhËn thÇu c¨n cø vµo thuyÕt minh kü thuËt kÌm theo hå s¬ dù thÇu ®Ó x©y dùng ®Þnh møc phï hîp. VÒ gi¸ vËt t­ th× tÝnh theo gi¸ mua céng víi chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, bèc xÕp ®Õn hiÖn tr­êng. +) Chi phÝ lao ®éng : VÒ ®Þnh møc lao ®éng cã thÓ ¸p dông ®Þnh møc hiÖn hµnh trong x©y dùng ®Ó tÝnh gi¸. Nh÷ng c«ng viÖc ch­a cã ®Þnh møc th× ph¶i x©y dùng møc míi c©n ®èi víi ®Þnh møc chung cña c¸c n­íc kh¸c. VÒ tiÒn l­¬ng, nÕu lµ c«ng tr×nh trong n­íc th× ¸p dông møc l­¬ng b×nh qu©n trong n­íc. NÕu lµ c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× tiÒn l­¬ng tÝnh theo møc trung b×nh thÊp cña c«ng nh©n x©y dùng §«ng Nam ¸ nh»m t¹o ra ­u thÕ c¹nh tranh nhÊt ®Þnh khi ®Êu thÇu víi c¸c c«ng ty x©y dùng n­íc ngoµi, ®ång thêi ph¶i lín h¬n møc ë trong n­íc ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi c«ng nh©n lµm viÖc tèt h¬n. +) Chi phÝ sö dông m¸y: cã thÓ ¸p dông c¸c ®Þnh møc n¨ng suÊt m¸y hiÖn hµnh cña ViÖt Nam. Gi¸ c¶ m¸y ®­îc tÝnh theo hai c¸ch : Víi l¹i m¸y ®· cã trong n­íc th× ph¶i ¸p dông b¶ng gi¸ c¶ m¸y theo ph­¬ng ph¸p do Bé x©y dùng quy ®Þnh trªn c¬ së gia thùc mua. +) Chi phÝ chung : §­îc tÝnh theo tû lÖ víi chi phÝ trùc tiÕp theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Tuy nhiªn, tr­êng hîp ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh n­íc ngoµi cßn cã mét sè kho¶n chi phÝ kh¸c mµ trong n­íc ch­a quy ®Þnh nh­:chi phÝ mua hå s¬ dù ®Êu thÇu , thuª t­ vÊn x©y dùng, mua giÊy b¶o l·nh dù thÇu ... c¸c kho¶n nµy theo th«ng lÖ quèc tÕ ®­îc tÝnh thªm vµo chi phÝ chung tõ 0,5% ®Õn 1% chi phÝ trùc tiÕp. +) ThuÕ, vµ l·i : trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¸c ®¬n vÞ nhËn thÇu ph¶i nép thuÕ ë møc cè ®Þnh, cßn tû lÖ l·i cã thÓ thay ®æi tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ trong tõng tr­êng hîp ®Êu thÇu, nh­ng kh«ng nªn thÊp h¬n møc quy ®Þnh hiÖn hµnh cho c¸c c«ng tr×nh trong n­íc. +) Chi phÝ kh¸c: tuú theo yªu cÇu cña hå s¬ dù thÇu, c¸c c«ng tr×nh cã thÓ tÝnh thªm mét sè chi phÝ kh¸c vµo gi¸ dù thÇu -VÝ dô tÝnh ®¬n gi¸ ®Çy ®ñ dù thÇu cho mét c«ng viÖc tr¸t t­êng víi diÖn tÝch 100 m2: +) Chi phÝ vËt liÖu 544.000® +) Chi phÝ lao ®éng 291.000® +) Chi phÝ m¸y 2.000 _________ Céng chi phÝ trùc tiÕp (A) 837.900® +) Chi phÝ chung 10% ´ A = 83.790® +) Chi phÝ mua giÊy b¶o l·nh vµ ho¹t ®éng t­ vÊn 0,1% ´ A = 8.379® +) Chi phÝ thÇu chÝnh 5% ´ A = 41.895® +) Chi phÝ b¶o hiÓm 0,3% ´ A = 2.513® +) Chi phÝ l¸n tr¹i 3% ´ A = 25.137® __________ Céng (B) = 999.614® +) ThuÕ vµ l·i 11% ´ B = 109.957,5® __________ Céng (C) = 1.109.572® +) Chi phÝ dù phßng 5% ´ C = 55.479® __________ Céng (D) = 1.165.051® Þ§¬n gi¸ dù thÇu tr¸t 1m2 t­êng lµ: D/100=1.165.051/100=1  Môc lôc Trang PhÇn më ®Çu Ch­¬ng I: §Êu thÇu - Mét ph­¬ng thøc chñ yÕu nh»m n©ng cao chÊt l­îng x©y l¾p Thùc chÊt, vai trß vµ nh÷ng thuËt ng÷ dïng trong ®Êu thÇu x©y l¾p H×nh thøc lùa chän nhµ thÇu, ph­¬ng thøc ¸p dông vµ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é ®Êu thÇu. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ®Êu thÇu x©y l¾p. Néi dung c¬ b¶n cña tæ chøc ®Êu thÇu vµ dù thÇu. Ch­¬ng II. Ph©n tÝch thùc tr¹ng ®Êu thÇu x©y l¾p ë Së Giao th«ng chÝnh Hµ néi. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn chÕ ®é ®Êu thÇu ë ViÖt nam. Thùc tr¹ng ®Êu thÇu x©y l¾p ë Së GTCC Hµ néi thêi gian qua. Ch­¬ng III. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng ®Êu thÇu trong x©y l¾p ë Së GTCC Hµ néi. ¸p dông m« h×nh O.D.C vµo qu¶n lý xay dùng c¬ b¶n. §æi míi ph­¬ng thøc qu¶n lý vèn trong ®Êu thÇu. Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vµ xö lý biÕn ®éng gi¸ trong ®Êu thÇu. N©ng cao vai trß héi ®ång xÐt thÇu. Lùa chän ph­¬ng ph¸p xÐt thÇu thÝch hîp. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c ®Êu thÇu x©y l¾p ®èi víi c¸c c«ng tr×nh n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam. PhÇn kÕt luËn Danh môc tµi liÖu tham kh¶o. Phô lôc. ._.