Tài liệu Mối quan hệ kinh tế thương mại giữa Việt Nam và Singapore: ... Ebook Mối quan hệ kinh tế thương mại giữa Việt Nam và Singapore
87 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1503 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Mối quan hệ kinh tế thương mại giữa Việt Nam và Singapore, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc lôc
Lêi më ®Çu ……1
Ch¬ng I: C¬ së cña mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ
Singapore ……4
I.C¬ së vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn 4
1.VÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh 4
2. KhÝ hËu, ®Êt ®ai 5
II. C¬ së vÒ ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ- x· héi 6
1. D©n c, d©n téc, t«n gi¸o, ng«n ng÷ 6
2. Nhµ níc vµ chÝnh trÞ 8
III. C¬ së vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ 10
1. Kinh tÕ Singapore 10
2. Kinh tÕ ViÖt Nam 18
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore ……25
I. LÞch sö ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore 25
II.Thùc tr¹ng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
1.Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam-Singapore 31
1.1 Kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu 31
1.2 C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu 36
2. Quan hÖ ®Çu t cña Singapore vµo ViÖt Nam 44
2.1 Thùc tr¹ng quan hÖ ®Çu t 44
2.2 H×nh thøc ®Çu t 47
2.3 LÜnh vùc ®Çu t 50
III. §¸nh gi¸ quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore 53
Nh÷ng thuËn lîi cña mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore …………………………………………………………………53
Nh÷ng khã kh¨n cña mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore………………………………………………………………….58
Ch¬ng III: TriÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore ……62
1. TriÓn väng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore..62
2. KiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore……………………………………………………….66
KÕt luËn ……75
Phô lôc ……76
Tµi liÖu tham kh¶o ……82
Lêi më ®Çu
Cha ®Çy 20 n¨m sau c«ng cuéc ®æi míi (1986), §¶ng vµ nhµ níc ta ®· l·nh ®¹o nh©n d©n vît qua mäi khã kh¨n, trë ng¹i ®a níc ta dÇn dÇn ®i vµo æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
VÒ mÆt ®èi ngo¹i, §¶ng ta tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, më réng, ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i víi ph¬ng ch©m “ ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi”. Chóng ta ®· cã quan hÖ ngo¹i giao víi h¬n 170 quèc gia lín nhá trong khu vùc còng nh ngoµi khu vùc ®Æc biÖt lµ t¨ng cêng quan hÖ víi c¸c níc l¸ng giÒng trong khèi asean trong ®ã cã Singapore.
Trªn thùc tÕ, Singapore cã quan hÖ rÊt sím víi ViÖt Nam. Ngay tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90s, mèi quan hÖ gi÷a hai níc ®· tiÕn triÓn ®¸ng kÓ cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña t×nh h×nh khu vùc vµ thÕ giíi. Tõ ®ã tíi nay Singapore lu«n lµ mét trong c¸c b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam. Singapore ®· kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña m×nh trong mèi quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam. Vµ mèi quan hÖ h÷u nghÞ hîp t¸c vÒ kinh tÕ- th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore ngµy cµng lín m¹nh. ViÖt Nam cã thÓ t×m thÊy ë Singapore nh÷ng s¶n phÈm cña nghµnh c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh m¸y mãc, thiÕt bÞ, ®iÖn tö, linh kiÖn « t«, xe m¸y ®ång thêi cã thÓ xuÊt sang Singapore nh÷ng mÆt hµng lµ thÕ m¹nh cña m×nh nh hµng n«ng s¶n, thuû s¶n, lao ®éng…. Trong lÜnh vùc ®Çu t, Singapore ®· vµ ®ang v¬n lªn ®øng ®Çu danh s¸ch c¸c níc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t vµo ViÖt Nam. VËy lµm sao ®Ó tiÕp tôc thu hót vèn ®Çu t Êy lµ ®iÒu mµ ViÖt Nam ph¶i quan t©m. Vµ lµm c¸ch nµo ®Ó thóc ®Èy mèi quan hÖ Êy.
ViÖc lùa chän ®Ò tµi “Mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore” lµm ®Ò tµi kho¸ luËn, mét mÆt em muèn t×m hiÓu thªm vÒ quèc ®¶o l¸ng giÒng nµy, mÆt kh¸c ®¸nh gi¸ nh÷ng thuËn lîi còng nh khã kh¨n cña mèi quan hÖ nµy ®Ó tõ ®ã cïng ®éc gi¶ bµn luËn mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc nã nh»m gióp cho mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n.
§èi tîng nghiªn cøu cña luËn v¨n tËp trung vµo hai lÜnh vùc c¬ b¶n nhÊt trong mèi quan hÖ gi÷a hai níc, ®ã lµ: quan hÖ th¬ng m¹i vµ quan hÖ ®Çu t. Ph¹m vi nghiªn cøu ®Ò cËp ®Õn hiÖn tr¹ng, triÓn väng vµ mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao mèi quan hÖ Êy.
LuËn v¨n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: C¬ së cña mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
Ch¬ng III: TriÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
Víi viÖc sö dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu tµi liÖu, chon läc, ph©n tÝch, tæng hîp, ®¸nh gi¸ th«ng tin d÷ liÖu, luËn v¨n nµy mong muèn mang ®Õn b¹n ®äc ý nghÜa thiÕt thùc c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn.
Do khu«n khæ h¹n hÑp cña ®Ò tµi còng nh h¹n chÕ cña t¸c gi¶, luËn v¨n nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. RÊt mong ®îc sù quan t©m, ®ãng gãp ý kiÕn cña b¹n ®äc.
LuËn v¨n nµy hoµn thµnh ®îc lµ nhê cã sù ®ãng gãp cña thÇy c«, gia ®×nh, b¹n bÌ vµ c¸c tæ chøc cã liªn quan. Do vËy tríc hÕt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c Sü- NguyÔn Kim Thu ®· rÊt nhiÖt t×nh trùc tiÕp híng dÉn, ®¸nh gi¸ gãp ý kiÕn bæ Ých ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh luËn v¨n nµy. §ång thêi em xin ch©n thµnh c¶m ¬n §¹i Sø Qu¸n Singapore, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t, Tæng côc thèng kª vµ phßng th¬ng m¹i ViÖt Nam, Vô Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng ®· cung cÊp nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt ®Ó luËn v¨n mang tÝnh x¸c thùc vµ thiÕt thùc h¬n.
Cuèi cïng em xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong trêng §¹i Häc Ngo¹i Th¬ng ®· trùc tiÕp gi¶ng d¹y vµ truyÒn thô cho em nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých vµ quÝ b¸u. Em xin c¶m ¬n nh÷ng ngêi th©n, gia ®×nh, b¹n bÌ ®· ñng hé gióp ®ì ®Ó em hoµn thiÖn luËn v¨n nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Hµ Néi th¸ng 12/2003.
Ch¬ng I:
C¬ së cña mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
I.C¬ së vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn
1. VÞ trÝ ®Þa lý- ®Þa h×nh
VÒ vÞ trÝ ®Þa lý-®Þa h×nh cña Singapore: Singapore lµ mét quÇn ®¶o n»m ë phÝa b¾c ®êng xÝch ®¹o, ë vµo kho¶ng 103,4- 104 ®é kinh ®«ng vµ 1,15- 1,30 vÜ ®é b¾c. Singapore cã diÖn tÝch 692,7 km2 víi 54 ®¶o lín nhá (trong ®ã 20 ®¶o cã ngêi ë). PhÝa t©y vµ phÝa ®«ng Singpore gi¸p Malaysia. PhÝa nam gi¸p Indonesia. Singapore n»m ë cùc nam b¸n ®¶o Malacca lµ ®iÓm ¸n ng÷ quan träng trªn con ®êng bu«n b¸n b»ng ®êng biÓn tõ Ên ®é d¬ng sang th¸i b×nh d¬ng, tõ ®«ng nam ¸ h¶i ®¶o sang ®«ng nam ¸ lôc ®Þa.
L·nh thæ ViÖt Nam cã vÞ trÝ ®Þa lý ®Æc biÖt ë §«ng Nam ¸, ë vµo kho¶ng 102-109,3 ®é kinh ®«ng vµ 8,1-23,24 vÜ ®é b¾c. Víi diÖn tÝch 331.690 km2 ViÖt Nam n»m ë ranh giíi trung gian, n¬i tiÕp gi¸p víi c¸c lôc ®Þa (Ch©u ¸ vµ Ch©u §¹i D¬ng) vµ ®¹i d¬ng (Th¸i B×nh D¬ng vµ §¹i T©y D¬ng). VÒ ®Þa h×nh, ViÖt Nam h×nh ch÷ S, n»m ë phÝa ®«ng b¸n ®¶o §«ng D¬ng, phÝa b¾c gi¸p víi Trung Quèc, phÝa t©y gi¸p víi Lµo vµ Campuchia, phÝa ®«ng gi¸p víi biÓn. ViÖt Nam n»m trong khu vùc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt, ®ång thêi ¸n ng÷ trªn c¸c tuyÕn hµng h¶i huyÕt m¹ch th«ng th¬ng nh Ên ®é vµ th¸i b×nh d¬ng, ch©u ©u-trung cËn ®«ng víi Trung Quèc…. (§Þa lý kinh tÕ- x· héi ViÖt Nam- NXB Gi¸o Dôc 2001)
Nh vËy c¶ ViÖt Nam vµ Singapore ®Òu cã vÞ trÝ ®Þa lý hÕt søc thuËn lîi ®ång thêi l¹i gÇn nhau (v× cïng trong khu vùc Ch©u ¸). §©y lµ mét c¬ së thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc. V× dï r»ng vÞ trÝ ®Þa lý kh«ng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh nhng nã l¹i cã kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng thuËn lîi còng nh khã kh¨n cho viÖc trao ®æi, tiÕp cËn, giao thoa cïng ph¸t triÓn gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. §Æc biÖt lµ trong xu thÕ héi nhËp cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi nh hiÖn nay th× vÞ trÝ ®Þa lý sÏ trë thµnh mét nguån lùc, ®Þnh ra híng ph¸t triÓn cã lîi nhÊt trong ph©n c«ng lao ®éng toµn thÕ giíi vµ x¸c ®Þnh c¸c mèi quan hÖ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng cña mét quèc gia. Do vËy ®©y lµ yÕu tè thuËn lîi xÐt trong mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore .
KhÝ hËu vµ ®Êt ®ai
Singapore n»m trong vïng khÝ hËu xÝch ®¹o nhiÖt ®íi nªn khÝ hËu thêng xuyªn nãng vµ Èm, ®é Èm kh«ng khÝ cao. Lµ quèc gia h¶i ®¶o víi 150 km bê biÓn bao bäc xung quanh nªn khÝ hËu Singapore quanh n¨m t¬ng ®èi m¸t mÎ vµ dÔ chÞu. NhiÖt ®é b×nh qu©n trong n¨m lµ 26,7oC, dao ®éng tõ 24oC ®Õn 31oC, ®é Èm b×nh qu©n trong n¨m lµ 84,4%. Lîng ma trung b×nh kh¸ lín, kho¶ng 2359 mm/ n¨m. Tuy vËy nhng vÒ ®Êt ®ai, phÇn lín diÖn tÝch ®Êt Singpore ®· bÞ ®« thÞ ho¸, do vËy ®Êt dµnh cho n«ng nghiÖp chØ cßn kho¶ng 1%, ®Êt rõng cßn kho¶ng 5%.
VÒ khÝ hËu vµ ®Êt ®ai ViÖt Nam, níc ta hoµn toµn n»m trong vßng ®ai nhiÖt ®íi cña nöa cÇu b¾c, thiªn vÒ chÝ tuyÕn h¬n lµ vÒ xÝch ®¹o cho nªn ViÖt Nam còng cã mét nÒn nhiÖt cao, thêng tõ 22oC ®Õn 27oC. Hµng n¨m cã kho¶ng 100 ngµy ma víi lîng ma trung b×nh tõ 1500 ®Õn 2000 mm. §é Èm kh«ng khÝ kho¶ng 80%. §é Èm kh«ng khÝ cao, lîng ma lín lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu loµi sinh vËt ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c lo¹i c©y trång nh lóa níc, c©y rõng, c©y nhiÖt ®íi….Trong khi ®ã, kh¸c víi Singpore lµ ë chç, ViÖt Nam cã ®Êt ®ai kh¸ nhiÒu. Theo sè liÖu cña tæng côc thèng kª, tiÒm n¨ng ®Êt n«ng nghiÖp cña c¶ níc lµ 10- 11,37 triÖu ha, riªng ®Êt trång c©y hµng n¨m lªn tíi 8 triÖu ha (®Êt trång lóa kho¶ng 5 triÖu ha) vµ cßn l¹i lµ 2,3 triÖu ha ®Êt trång c©y l©u n¨m. Trªn l·nh thæ ViÖt Nam cã nhiÒu lo¹i ®Êt víi 2 nhãm ®Êt chÝnh lµ: Feralit ë miÒn ®åi nói vµ ®Êt phï sa ë vïng ®ång b»ng. §Êt phï sa rÊt thÝch hîp víi c©y trång. VÒ chÊt lîng, ®Êt ë ViÖt Nam cã tÇng dµy, kÕt cÊu t¬i xèp, lîng chÊt dinh dìng cung cÊp cho c©y trång kh¸ cao nhÊt lµ ®Êt phï sa, ®Êt x¸m. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam cã thÓ ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i c©y trång. §ã lµ cha kÓ ®Õn ViÖt Nam cã mét hÖ thèng rõng rËm tiªu biÓu cho rõng nhiÖt ®íi, cã nguån tµi nguyªn thuû h¶i s¶n phong phó (c¸, t«m, trai, èc, mùc….) cã gi¸ trÞ dinh dìng cao, cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu lín.
Do vËy ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ ®Êt ®ai lµ ®iÒu kiÖn thø hai thóc ®Èy viÖc trao ®æi hµng ho¸ gi÷a hai quèc gia. Singapore cã thÓ nhËp tõ ViÖt Nam c¸c mÆt hµng n«ng, thuû s¶n bï ®¾p cho sù thiÕu hôt trong níc do ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh«ng cho phÐp. Thay vµo ®ã ViÖt Nam cã thÓ nhËp tõ Singapore s¶n phÈm cña nghµnh c«ng nghÖ cao.
II. C¬ së vÒ ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ- x· héi
1. D©n c, d©n téc, t«n gi¸o, ng«n ng÷
D©n c, d©n téc: Singapore lµ mét quèc gia trÎ nhiÒu d©n téc vµ ®a s¾c th¸i v¨n ho¸. D©n sè cña Singapore lµ gÇn 4,46 triÖu ngêi (tÝnh ®Õn th¸ng 7 n¨m 2002). VÒ thµnh phÇn d©n téc th× ngêi Hoa lµ nhãm téc ngêi chÝnh (chiÕm tíi 76,7%). Nhãm téc ngêi lín thø hai lµ ngêi M· Lai (chiÕm 14% d©n sè Singapore). Thø ba lµ céng ®ång ngêi Ên ®é, chiÕm kho¶ng 7%. Ngoµi ra cßn cã céng ®ång ngêi ch©u ©u (chñ yÕu lµ cã nguån gèc ¨nglª-x¾c s«ng), céng ®ång ngêi ¶ rËp vµ nhãm téc Ýt ngêi kh¸c.
ViÖt Nam còng lµ mét quèc gia ®a d©n téc (54 d©n téc anh em). D©n téc kinh chiÕm ®a sè (87% d©n sè c¶ níc) sèng tËp chung chñ yÕu ë vïng ch©u thæ s«ng hång, c¸c ®ång b»ng ven biÓn miÒn trung, ®ång b»ng s«ng cöu long ….Cßn 53 d©n téc kh¸c ph©n bæ chñ yÕu ë c¸c vïng nói (chiÕm 2/3 l·nh thæ) tr¶i dµi tõ b¾c vµo nam. Trong sè c¸c d©n téc thiÓu sè, ®«ng nhÊt lµ d©n téc Tµy, Th¸i, Mêng, Hoa, Kh¬ Me, Nïng… mçi d©n téc trªn díi 1 triÖu ngêi. Nhá nhÊt lµ d©n téc Brau, Roman, O-du chØ vµi tr¨m ngêi. Tæng céng 54 d©n téc cã h¬n 8 triÖu ngêi. §©y lµ mét con sè kh«ng nhá so víi d©n sè Singapore. Còng v× thÕ ViÖt Nam ®îc coi lµ n¬i cung cÊp lùc lîng lao ®éng dåi dµo rÊt hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t Singapore.
VÒ t«n gi¸o: ë Singapore, ®¹i ®a sè ngêi Hoa theo PhËt gi¸o. Cßn hÇu hÕt ngêi M· Lai theo håi gi¸o, nãi tiÕng mÑ ®Î. Ngêi Ên ®é theo ®¹o hin®u vµ nãi tiÕng Tamin. Ngêi ch©u ©u theo ®¹o thiªn chóa vµ nãi tiÕng anh. Tõ tríc tíi nay kh«ng mét t«n gi¸o nµo ë Singapore ®îc nhµ níc c«ng nhËn lµ quèc gi¸o.
ë ViÖt Nam, trong c¸c t«n gi¸o chñ yÕu cã nguån gèc ¸ ®«ng nh: PhËt gi¸o, nho gi¸o, ®¹o gi¸o…,PhËt gi¸o ®· ®îc phæ biÕn réng kh¾p ngay tõ thêi B¾c thuéc vµ ph¸t triÓn cùc thÞnh thêi Lý- TrÇn. TÝn ngìng thê cóng tæ tiªn cña PhËt gi¸o ®îc duy tr× cho tíi ngµy nay. Nho gi¸o chÝnh thøc ®îc tiÕp nhËn vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1070 (khi LÝ Th¸nh T«ng cho lËp v¨n miÕu thê Chu C«ng, Khæng Tö. NhiÒu c«ng tr×nh biÓu trng cña nho gi¸o cßn tån t¹i ®Õn ngµy nay nh: V¨n MiÕu Hµ Néi, V¨n MiÕu ë HuÕ. §¹o gi¸o vµo ViÖt Nam tõ cuèi thÕ kû II vµ cã chç ®øng ngay v× t×m thÊy nh÷ng tÝn ngìng t¬ng ®ång cã s½n tõ l©u nh sïng b¸i ma thuËt, phï phÐp…Cßn t«n gi¸o cã nguån gèc tõ ph¬ng t©y nh thiªn chóa gi¸o kh«ng phæ biÕn ë ViÖt Nam (hiÖn nay chØ cã kho¶ng 5 triÖu tÝn ®å).
Nh vËy vÒ t«n gi¸o ViÖt Nam vµ Singapore t×m thÊy ®iÓm chung ë v¨n ho¸ phËt gi¸o, thê cóng tæ tiªn nªn sinh ho¹t vµ øng xö trong gia ®×nh còng cã nhiÒu nÐt t¬ng ®ång. Tõ ®ã dÉn ®Õn mét nÒn v¨n ho¸ kh¸ gièng nhau nªn thiÕt lËp quan hÖ t¬ng ®èi dÔ dµng.
VÒ ng«n ng÷: ë Singapore nhµ níc c«ng nhËn c¶ 4 thø tiÕng gåm tiÕng M· Lai, tiÕng Hoa phæ th«ng, tiÕng Tamin vµ tiÕng Anh lµ nh÷ng ng«n ng÷ chÝnh, trong ®ã tiÕng anh lµ ng«n ng÷ chÝnh trong th¬ng m¹i, hµnh chÝnh vµ gi¸o dôc.
Cßn ë ViÖt Nam : D©n téc Kinh chiÕm ®a sè d©n sè cña c¶ níc nãi tiÕng kinh. 53 d©n téc kh¸c mçi d©n téc cã ng«n ng÷ cña m×nh. TiÕng kinh lµ tiÕng phæ th«ng. Vµ trong nh÷ng n¨m qua do xu thÕ më cöa héi nhËp thÕ giíi nªn mÆc dï tiÕng anh lµ tiÕng ngo¹i ng÷ song còng rÊt phæ biÕn ë ViÖt Nam .
Do vËy xÐt riªng trong quan hÖ bu«n b¸n th× ®©y còng lµ mét thuËn lîi cho 2 phÝa bëi v× c¶ ViÖt Nam vµ Singapore ®Òu cã thÓ sö dông tiÕng Anh lµm c«ng cô trong trao ®æi bu«n b¸n.
2.Nhµ níc vµ chÝnh trÞ
ë Singapore cã 22 ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ kh¸c nhau trong ®ã §¶ng Hµnh §éng Nh©n D©n (PAP) cÇm quyÒn tõ h¬n 30 n¨m nay vµ vÉn tiÕp tôc gi÷ vÞ trÝ thèng trÞ. L·nh tô cña ®¶ng nµy tríc ®©y lµ «ng Lý Quang DiÖu vµ hiÖn nay lµ «ng Goh Chok Tong. Sau khi lªn n¾m quyÒn l·nh ®¹o, §¶ng PAP chñ tr¬ng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã ®iÒu tiÕt (còng gièng nh ViÖt Nam sau nµy). Theo hiÕn ph¸p, Singapore lµ mét níc céng hoµ, ®øng ®Çu nhµ níc lµ Tæng thèng do toµn d©n lùa chän theo phæ th«ng ®Çu phiÕu. Tæng thèng cã nhiÖm kú 6 n¨m, hiÖn nay lµ «ng Stellapan nhËm chøc tõ 01/9/1999. §øng ®Çu chÝnh phñ lµ thñ tíng. Thñ tíng hiÖn nay cña Singapore lµ «ng Goh Chok Tong nhËm chøc ngµy 28/11/1990 vµ ®îc bæ nhiÖm l¹i 2 lÇn n¨m 1997 vµ 2001. Thñ tíng vµ c¸c thµnh viªn néi c¸c do tæng thèng bæ nhiÖm tõ c¸c ®¹i biÓu cña nghÞ viÖn. Tæ chøc nhµ níc gåm 3 c¬ quan chÝnh: c¬ quan lËp ph¸p (gåm nghÞ viÖn vµ héi ®ång tæng thèng), c¬ quan hµnh ph¸p (bao gåm c¸c bé, ban nghµnh chøc n¨ng cña chÝnh phñ, ®øng ®Çu néi c¸c lµ chÝnh phñ vµ tæng thèng), c¬ quan xÐt xö (gåm toµ ¸n tèi cao vµ toµ ¸n ®Þa ph¬ng).
Kh¸c víi Singapore cã 22 ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ kh¸c nhau th× ViÖt Nam chØ cã mét ®¶ng duy nhÊt: ®ã lµ §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ra ®êi sím h¬n §¶ng Hµnh §éng Nh©n D©n (PAP) rÊt nhiÒu (3/2/1930). §iÒu 4 hiÕn ph¸p níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cã ghi “§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam, ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam, ®¹i biÓu trung thµnh quyÒn lîi cña giai cÊp c«ng nh©n….lµ lùc lîng l·nh ®¹o nhµ níc vµ x· héi”. Thùc tÕ §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· tæ chøc vµ l·nh ®¹o x· héi thùc hiÖn mäi th¾ng lîi cña d©n téc ViÖt Nam: ®¸nh ®æ ¸ch ®« hé cña thùc d©n Ph¸p lËp nªn níc ViÖt Nam D©n Chñ Céng Hoµ (n¨m 1945) vµ ®¸nh ®æ ®Õ quèc Mü thèng nhÊt ®Êt níc (n¨m 1975). N¨m 1986 §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· khëi xíng vµ l·nh ®¹o c«ng cuéc ®æi míi ®a ®Êt níc tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ, x· héi, bíc vµo thêi kú ®Èy m¹nh CNH-H§H ®Êt níc nh»m môc tiªu ®a ViÖt Nam trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020. §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam tæ chøc theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ: cã ban chÊp hµnh trung ¬ng (BCH TW). ban chÊp hµnh trung ¬ng bÇu ra bé chÝnh trÞ vµ tæng bÝ th. Tæng bÝ th ®Çu tiªn cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam lµ «ng TrÇn Phó, hiÖn nay lµ «ng N«ng §øc M¹nh. Tæ chøc bé m¸y nhµ níc gåm: quèc héi (lµ c¬ quan lËp hiÕn, lËp ph¸p, bÇu ra chñ tÞch tõ c¸c ®¹i biÓu quèc héi), toµ ¸n nh©n d©n tèi cao (lµ c¬ quan xÐt xö), viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao (kiÓm tra viÖc tu©n theo ph¸p luËt cña c¸c bé, c¬ quan ngang bé, c¸c c¬ quan kh¸c… ®¶m b¶o cho ph¸p luËt ®îc chÊp hµnh nghiªm chØnh vµ thèng nhÊt. Ngoµi ra ë ViÖt Nam cßn cã MÆt trËn tæ quèc ViÖt Nam (lµ c¬ së chÝnh trÞ cña chÝnh quyÒn nh©n d©n), tæ chøc c«ng ®oµn (ch¨m lo vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc vµ nh÷ng ngêi lao ®éng kh¸c), héi phô n÷, ®oµn thanh niªn, héi cùu chiÕn binh…
Nh vËy mÆc dï ViÖt Nam vµ Singapore cã chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau song trong xu híng toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ nh hiÖn nay th× hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a c¸c quèc gia, t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ, kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi ®îc ®a lªn hµng ®Çu, nªn sù kh¸c biÖt nµy sÏ kh«ng ph¶i lµ rµo c¶n. Ngîc l¹i ®©y lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam cã thÓ trao ®æi víi mét quèc gia ph¸t triÓn nhÊt khu vùc §«ng Nam ¸ ®ång thêi häc tËp Singapore vÒ c¸ch qu¶n lý vÒ mäi mÆt.
III. C¬ së kinh tÕ
Nãi ®Õn c¬ së kinh tÕ tøc lµ chóng ta sÏ ®Ò cËp ®Õn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña hai quèc gia: ViÖt Nam vµ Singpore .
1.Kinh tÕ Singapore
ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña Singapore lµ viÖc chuyÓn ®æi tõ chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu sang chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu (hay nãi c¸ch kh¸c lµ chuyÓn tõ chiÕn lîc ®ãng cöa nÒn kinh tÕ sang chiÕn lîc më cöa nÒn kinh tÕ).
ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu: ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu ®îc hÇu hÕt c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tiÕn hµnh trong thÕ kû 19. Mét sè níc ch©u ¸ b¾t ®Çu thùc hiÖn chiÕn lîc nµy tõ tríc chiÕn tranh thÕ giíi thø II. B¶n chÊt cña chiÕn lîc nµy lµ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu trong níc ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, kh«ng phô thuéc bªn ngoµi. Do vËy mµ ngo¹i th¬ng kh«ng ®îc chó träng mµ chØ chó träng ®Õn kh¶ n¨ng tù cung tù cÊp cña thÞ trêng néi ®Þa.
Singapore ¸p dông chiÕn lîc nµy tõ nh÷ng n¨m 1960-1965. Sau khi tho¸t khái ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n Anh, quèc gia Singapore gÆp nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i: nguån cung cÊp nguyªn liÖu gi¶m, thÊt nghiÖp t¨ng nhanh…. buéc Singpore ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ trªn c¬ së x©y dùng vµ ph¸t triÓn nghµnh c«ng nghiÖp híng néi. §Ó kÝch thÝch c¸c nhµ t b¶n trong vµ ngoµi níc më réng kinh doanh trong c¸c nghµnh c«ng nghiÖp non trÎ nh»m t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu trong níc, chÝnh phñ Singapore ®· thi hµnh chÝnh s¸ch b¶o hé hµng néi ®Þa b»ng hµng rµo thuÕ quan, h¹n chÕ hµng ngo¹i nhËp c¶ vÒ sè lîng vµ chñng lo¹i ®ång thêi ¸p dông nh÷ng u ®·i vÒ tµi chÝnh cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong níc:
VÝ dô: miÔn thuÕ cho c¸c xÝ nghiÖp tiªn phong míi thµnh lËp trong n¨m n¨m ®Çu, miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu vµ m¸y mãc tõ bªn ngoµi, cho c¸c xÝ nghiÖp lín vay vèn víi l·i suÊt thÊp h¬n l·i suÊt thÞ trêng…§iÒu nµy ®· mang l¹i cho Singpore mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan: t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng gi¸ trÞ nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn trong tæng s¶n phÈm quèc d©n(GDP) tõ 13,2% (n¨m 1960) lªn 15,6% (n¨m 1965). Tuy vËy do h¹n chÕ cña chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch, mÊt æn ®Þnh chÝnh trÞ, c¬ së h¹ tÇng cha ®îc hoµn thiÖn nªn sè vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) ®æ vµo Singapore tõ n¨m 1959-1965 chØ kho¶ng 40 triÖu USD. NÒn kinh tÕ Singapore vÉn n»m trong t×nh tr¹ng lµ mét nÒn s¶n xuÊt nhá, tØ lÖ thÊt nghiÖp cao (chiÕm 10% lùc lîng lao ®éng), ®êi sèng nh©n d©n cha ®îc c¶i thiÖn víi møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cßn thÊp (500 USD/ngêi). §iÒu nµy ®ßi hái Singpore ph¶i chuyÓn sang chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu (tõ n¨m 1965 ®Õn nay).
ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu: lµ chiÕn lîc më cöa nÒn kinh tÕ, híng ra thÞ trêng bªn ngoµi, do vËy mµ ngo¹i th¬ng ®îc chó träng. ¸p dông chiÕn lîc nµy, mçi quèc gia cã thÓ tËn dông lîi thÕ so s¸nh cña m×nh trong trao ®æi bu«n b¸n nh»m tèi ®a ho¸ lîi Ých cho m×nh. §©y lµ chiÕn lîc mµ hÇu hÕt c¸c quèc gia trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i ®Òu theo ®uæi.
Víi Singapore còng vËy, sau khi t¸ch khái liªn bang Malaysia, chÝnh phñ Singapore b¾t tay ngay vµo thùcµšiÖn chiÕn lîc n•y. §iÓU ®Çu tiªn trong ÌhiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu cña Singapore lµ lùa chän v khuyÕn khÝch nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng nh: chÕ biÕn gç, chÕ biÕn thùc phÈm, l¾p r¸p c¸cthiÕt bÞ ®iÖn d©n dông, c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i, ngµnh kÐo sî, ngµnh may mÆc,x©y dùng c¸c c¬ së läc dÇu vµ ®ãng tµu biÓn ... ViÖc thu hët ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh nµy gióp SFngapore gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt ÅhiÖp, nhanh chãng t¹o ra s¶n phÈm ®# xuÊt khÈu vµ t¨ng nhanh nguån vèn tÝch luü ban ®Çu cho ®Çu t. Trong khi Îã nhu cÇd cña c¸c níc t b¶n nh: Mü, NhËt b¶n… ngay tõ Th÷ng n¨m 1960s ®· cã nhu cÇu thay ®æi nhanh c¸c xÝ nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng sang c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Ó n©ng cÊp, hˆÖn ®¹i hG¸ c¸c xÝ nghiÖp míi, sö dông nhiÒu vèn vµ cã tr×–h ®é c«ng ngh¢ cao. Singapore ®· ®ãn nhËn luång di dêi cña c¸c xÝ nghiÖp—nµy mét c¸ch kÞp thêi ®Ó ph¸t triÓn nghµnh c«ng nghiÖp trong Çíc.
§Õn gi÷` nh÷ng n¨m 1970s, chiÕn lîc c«ng nÊhiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu, sö dông nhiÒu lao ®éng ®· mang l¹i cho Singapore nh÷ng thµnh qu¶ tèt ®Ñp: ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®· t¹o ra ®îc gÇn 150000 viÖc lµm míi, gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ngµnh nµy ®· t¨ng tõ 43% lª¸#55%, n¹n thÊt nghiÖp hÇu nh ®îc thanh to¸n. Nhng bªn c¹nh ®ã còng tån t¹i mÆt h¹n chÕ cña nã, ®ã lµ: viÖc u tiªn nh÷ng nghµnh sö dông nhiÒu lao ®éng dÉn ®Õn viÖc c¶i tiÕn c«ng ng
ö, n©ng cao tay nghÒ Ýt ®îc chó träng, do vËy n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, h¹n chÕ kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao. MÆt kh¸c nhu cÇu x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ t¨ng lªn tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1970s ®Èy Singapore vµo t×nh tr¹ng thiÕu lao ®éng. Sù gia t¨ng c¸c hµng rµo thuÕ quan b¶o hé mËu dÞch ë c¸c níc ph¬ng t©y tõ cuèi nh÷ng n¨m 1970s cïng sù c¹nh tranh cña nh÷ng hµng xuÊt khÈu tõ c¸c níc cã møc l¬ng thÊp trong khu vùc g©y ra trë ng¹i ®èi víi xuÊt khÈu hµng cña Singapore. Do vËy tõ cuèi nh÷ng n¨m 1970s, chÝnh phñ Singapore b¾t ®Çu tõng bíc thay thÕ c¸c xÝ nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng, ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i ho¸
c«ng nghÖ vµ sö dông nhiÒu chÊt x¸m.
§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu ph¸t huy hiÖu lùc, chÝnh phñ Singpore ®· tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p hµnh chÝnh quan träng mµ chóng ta ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ:
-Thø nhÊt lµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch mËu dÞch tù do: chÝnh s¸ch mËu dÞch tù do ®îc Singapore ¸p dông nh»m t¹o ra mét m«i trêng kinh doanh thuËn lîi víi viÖc xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan. ChÝnh phñ Singapore ®Æc biÖt khuyÕn khÝch nÒn kinh tÕ tù do b»ng c¸ch ®Ò ra nh÷ng u ®·i vÒ thuÕ vµ tµi chÝnh, khuyÕn khÝch më cöa c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia lËp trô së cña m×nh t¹i Singapore. Mçi thµnh viªn cã thÓ tù do lùa chän ngµnh nghÒ kinh doanh. ChÝnh phñ kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc kinh doanh cña mçi c¸ nh©n, kh«ng thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu mµ chØ thiÕt lËp mét m«i trêng kinh doanh thÝch hîp th«ng qua hÖ thèng ph¸p lý toµn diÖn:
( §èi víi hµng xuÈt khÈu: nh×n chung Singapore kh«ng ®¸nh thuÕ hµng xuÊt khÈu nhng còng ¸p dông h¹n ngh¹ch hoÆc giÊy phÐp ®Ó qu¶n lý mét sè mÆt hµng cÇn thiÕt.
( §èi víi hµng nhËp khÈu: Bé tµi chÝnh Singapore quy ®Þnh chØ ®¸nh thuÕ ®èi víi mét sè Ýt mÆt hµng tuú theo c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau. C¸c mÆt hµng chÞu thuÕ nhËp khÈu thêng lµ: rîu, bia, ®å gç, x¨ng dÇu vµ mét sè Ýt mÆt hµng tiªu dïng kh¸c nh»m b¶o vÖ c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt trong níc. ViÖc nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nh m¸y mãc, trang thiÕt bÞ nguyªn liÖu th« ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu. Hµng nhËp khÈu tõ asean ®îc hëng thuÕ suÊt u ®·i.
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i tù do kh«ng chØ lµ tù do trong bu«n b¸n mµ cßn më réng ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chÝnh s¸ch nµy Singapore ¸p dông rÊt nhiÒu ®¹o luËt kh¸c nhau, vÝ dô:
( LuËt kinh tÕ: chØ ®¹o vµ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, ®©y lµ c¬ së cho viÖc thµnh lËp héi c¸c nhµ kinh tÕ.
( LuËt vÒ hÖ thèng khuyÕn khÝch vµ ph¸t triÓn kinh tÕ: t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc miÔn thuÕ ®èi víi c¸c nghµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, khuyÕn khÝch hiÖn ®¹i ho¸ vµ më réng ho¹t ®éng kinh doanh.
( LuËt vÒ thuÕ thu nhËp: quy ®Þnh c¸c kho¶n thu nhËp cña c¸ nh©n hay tËp thÓ xÝ nghiÖp ph¶i nép.
( LuËt c«ng ty: quy ®Þnh vÒ c¸c thñ tôc ®¨ng ký thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty ë Singapore.
( LuËt ng©n hµng: quy ®Þnh vÒ c¸c thñ tôc cÊp giÊy phÐp cho ho¹t ®éng tÝn dông.
( LuËt chøng kho¸n: quy ®Þnh vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c thÞ trêng chøng kho¸n.
( LuËt quy ®Þnh vÒ quü dù phßng TW: lµm c¬ së cho viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña h×nh thøc b¶o hiÓm x· héi vµ an ninh quèc gia.
( LuËt vÒ v¨n tù vµ ®Êt ®ai: nh÷ng quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u vµ cho thuª ®Êt.
( LuËt vÒ c¬ quan tiÒn tÖ: x¸c ®Þnh nh÷ng chøc n¨ng cña c¬ quan nµy víi t c¸ch lµ c¬ quan tµi chÝnh ng©n hµng vµ ho¹t ®éng ng©n hµng.
-Thø hai ph¶i kÓ ®Õn lµ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t cña Singpore: ChÝnh phñ ®· ®a ra hµng lo¹t chÝnh s¸ch ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi, ®Æc biÖt lµ ®Çu t vµo c¸c nghµnh c«ng nghiÖp non trÎ. Singapore tiÕp tôc ®a ra hµng lo¹t luËt quy ®Þnh: luËt më réng kinh tÕ n¨m 1967 vµ ®îc bæ sung vµo n¨m 1970, luËt khuyÕn khÝch më réng kinh tÕ ban hµnh n¨m 1971. C¸c luËt trªn tiÕp tôc ®îc ®iÒu chØnh bæ sung víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ngµy cµng thuËn lîi h¬n ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Cô thÓ c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ë Singapore ®îc hëng rÊt nhiÒu u ®·i:
( Kh«ng quèc h÷u ho¸ c¸c xÝ nghiÖp níc ngoµi, miÔn thuÕ 5 n¨m cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, miÔn thuÕ l·i suÊt tÝn dông, thuÕ qu¶ng c¸o. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh nÕu bÞ thua lç th× kh«ng ph¶i nép thuÕ trong 3 n¨m vµ cã thÓ kÐo dµi thêi h¹n miÔn thuÕ nÕu tiÕp tôc bÞ lç.
( §èi víi c¸c c¸ nh©n níc ngoµi: kh«ng ph©n biÖt quyÒn së h÷u kinh doanh gi÷a nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ nhµ ®Çu t b¶n xø, c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®îc tù do chuyÓn ®æi tiÒn tÖ vµ chuyÓn vèn lîi nhuËn vÒ níc, ®îc thuª mín ngêi níc ngoµi vµo Singapore ®Ó vËn hµnh m¸y mãc thiÕt bÞ cña m×nh, ®îc miÔn thuÕ khi vay vèn níc ngoµi, miÔn thuÕ nhËp khÈu b¶n quyÒn vµ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, miÔn thuÕ ®Çu t vµo nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o tay nghÒ vµ n©ng cÊp c«ng nghÖ, cã thÓ kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ víi nh÷ng nguyªn liÖu, thiÕt bÞ kh«ng cã s½n ë Singapore.
( §ång thêi chÝnh phñ còng cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®èi víi c¸c nhµ t b¶n c«ng nghiÖp vµ chuyªn gia kü thuËt níc ngoµi, ®ã lµ nÕu hä cã vèn ®Çu t ®¹t 125.000 $ th× sÏ ®îc hëng chÕ ®é nhËp c¶nh, c tró dÔ dµng vµ nÕu sau 5 n¨m tiÕp tôc ®Çu t sÏ cã quyÒn c tró vÜnh viÔn cïng c¶ gia ®×nh. NÕu sè vèn ®· ®Çu t vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn, chÕ t¹o th× sÏ ®îc hëng ngay quyÒn c tró vÜnh viÔn. C¸c kü s, chuyªn gia, c«ng nh©n cã tay nghÒ cao ®îc phÐp tù do nhËp c vµ lµm viÖc l©u dµi t¹i Singapore.
( Ngoµi ra nhµ níc cßn cã chÝnh s¸ch miÔn thuÕ : ®èi víi nh÷ng dù ¸n cã sè vèn ®Çu t tõ 1 triÖu USD trë lªn miÔn thuÕ tõ 5 ®Õn 10 n¨m, víi nh÷ng dù ¸n cã sè vèn ®Çu t díi 1 triÖu USD nhng s¶n phÈm lµm ra cã chÊt lîng cao còng ®îc miÔn thuÕ. Nh÷ng xÝ nghiÖp nh thÕ nµy cã thÓ ®îc nhµ níc cho vay vèn víi l·i suÊt thÊp hoÆc nhµ níc sÏ mua cæ phÇn vµ b¶o hiÓm ®Çu t. Nh÷ng xÝ nghiÖp cã s¶n phÈm chñ yÕu dµnh cho xuÊt khÈu sÏ ®îc gi¶m thuÕ lîi tøc, thuÕ xuÊt khÈu vµ hëng u ®·i nhiÒu h¬n nh÷ng xÝ nghiÖp cã s¶n phÈm phôc vô thÞ trêng néi ®Þa.
C¸c biÖn ph¸p nµy gióp Singapore cã mét nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp t¨ng nhanh tõ 157 triÖu ®« la Singpore (S$) n¨m 1960-1965 lªn 6,35 tû S$ (n¨m 1979) vµ ®¹t tíi 19 tØ S$ (n¨m 1989). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÝnh phñ Singapore tiÕp tôc duy tr× ®a d¹ng ho¸ ®Çu t trong ®ã chó träng t¨ng cêng quan hÖ víi c¸c níc trong khu vùc ch©u ¸- th¸i b×nh d¬ng trong ®ã cã ViÖt Nam v× c¸c níc trong khu vùc nµy lµ thÞ trêng tiªu thô lín, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ cao, tµi nguyªn phong phó, lao ®éng rÎ…
-Thø 3:Ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng toµn diÖn:
Tríc hÕt, chÝnh phñ Singapore quan t©m ®Õn ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt hiÖn ®¹i nh: x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, kho b·i nhµ xëng, ®êng s¸, bÕn b·i… ®Ó thu hót ®Çu t. XuÊt ph¸t tõ lÝ do quü ®Êt cã h¹n nªn buéc chÝnh phñ Singapore ph¶i tiÕn hµnh quy ho¹ch ®« thÞ vµ qu¶n lý ®Êt ®ai. Ngay tõ thËp kû 60-70 chÝnh phñ Singapore ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch trng thu ®Êt trong diÖn quy ho¹ch vµ båi thêng chñ ®Êt b»ng tiÒn hoÆc b»ng ®Êt. ë giai ®o¹n sau chÝnh phñ mua l¹i ®Êt víi gi¸ thÞ trêng.
§i ®«i víi ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt lµ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi trong ®ã ®Æt gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã kü n¨ng kü thuËt lªn hµng ®Çu. Bëi v× nh©n lùc lµ nguån cã s½n duy nhÊt ë Singapore. Do vËy chÝnh phñ ®· chñ tr¬ng gi¸o dôc híng nghiÖp ngay tõ ®Çu bªn c¹nh viÖc gi¸o dôc kiÕn thøc phæ th«ng. Ngoµi ra chÝnh phñ thêng xuyªn c¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh, thiÕt lËp hÖ thèng ph¸p luËt toµn diÖn, lÊy ph¸p luËt lµm nÒn t¶ng cho mäi ho¹t ®éng, thµnh lËp uû ban ®iÒu tra c¸c hµnh vi tham nhòng… ®Ó dÇn dÇn n©ng cao hiÖu lùc cña bé m¸y qu¶n lý nhµ níc.
C¸c chÝnh s¸ch nµy nh»m t¹o ra mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do. §Ó hç trî cho viÖc theo ®uæi nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do, chÝnh phñ Singapore ®· thµnh lËp hai c¬ quan: Héi ®ång ph¸t triÓn th¬ng m¹i Singapore (STDB) cã chøc n¨ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ra níc ngoµi vµ Héi ®ång ph¸t triÓn kinh tÕ Singapore (SEDB) cã chøc n¨ng thu hót nhiÒu ®Çu t vµo Singapore .
KÕt qu¶: Sau h¬n 30 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi kinh tÕ, Singapore ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu kú diÖu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ víi møc t¨ng trëng cao liªn tôc, thÓ hiÖn ë b¶ng sau:
B¶ng1 : Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña Singapore
N¨m
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ (%)
8,9
6,2
7,8
1,3
5,5
9
Nguån: Vô Ch©u ¸ II- Bé Ngo¹i Giao
N¨m 1998 do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc tèc ®é t¨ng trëng GDP cña Singapore chØ cßn 1,3% song c¸c n¨m sau l¹i cã dÊu hiÖu phôc håi l¹i. N¨m 2000, tèc ®é t¨ng trëng cña Singapore cao nhÊt (9,0%) tuy vËy n¨m 1996 ®¸nh dÊu mèc quan träng ®èi víi Singapore, Singapore lµ quèc gia ®Çu tiªn ë khu vùc ®«ng nam ¸ ®îc OECD xÕp vµo hµng ngò c¸c níc ph¸t triÓn.
Singapore còng ®· gi¶i quyÕt ®îc n¹n thÊt nghiÖp gi¶m tõ 3,9%(n¨m 1987) xuèng cßn 1,9%(n¨m 1993), ®©y cã thÓ ®îc coi lµ mét cè g¾ng lín cña Singapore. §ång thêi Singapore nhanh chãng biÕn tõ mét nÒn kinh tÕ thu nhËp chñ yÕu dùa vµo bu«n b¸n chuyÓn khÈu sang nÒn kinh tÕ cã nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÕ t¹o ph¸t triÓn cao, t¹o ra s¶n phÈm ®Ó xuÊt khÈu, tõ ®ã t¨ng nhanh nguån vèn tÝch luü cho ®Çu t vµ cïng víi mét hÖ thèng dÞch vô th¬ng m¹i tµi chÝnh vµ du lÞch hÊp dÉn, më ®êng cho Singpore trë thµnh thµnh viªn cña NIES ch©u ¸ vµo ®Çu nh÷ng n¨m 80s vµ lµ mét trong bèn con rång cña khu vùc.
2. Kinh tÕ cña ViÖt Nam
ViÖt Nam còng lµ mét níc chÞu hËu qu¶ nÆng nÒ cña chiÕn tranh. Tuy giµnh l¹i ®îc ®éc lËp tõ ngµy 2 th¸ng 9 n¨m 1945, nhng ph¶i tr¶i qua 30 n¨m kh¸ng chiÕn ®Õn n¨m 1975 míi ®îc gi¶i phãng hoµn toµn. Sau khi ®Êt níc hoµn toµn ®éc lËp, ViÖt ._.Nam ®· më réng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i kh«ng chØ víi c¸c níc x· héi chñ nghÜa mµ cßn víi c¸c níc t b¶n chñ nghÜa vµ c¸c níc trong khu vùc. Song do xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ qu¸ thÊp, chiÕn tranh tµn ph¸ céng víi viÖc duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp cïng víi c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ sai lÇm, nãng véi lµm s¶n xuÊt trong níc t¨ng chËm. KÕ ho¹ch 5 n¨m (1976-1980) phÇn lín c¸c chØ tiªu ®Òu kh«ng ®¹t. T¨ng trëng chØ ®¹t 0,4% trong khi tû lÖ t¨ng d©n sè hµng n¨m trªn 2,3%. T×nh tr¹ng thiÕu l¬ng thùc diÔn ra gay g¾t, n¨m 1980 ph¶i nhËp 1,576 triÖu tÊn l¬ng thùc. Lu th«ng hµng ho¸ bÞ ®×nh ®èn dÉn ®Õn gi¸ c¶ t¨ng nhanh l¹m ph¸t cã nguy c¬ ngµy cµng trÇm träng: ®Çu n¨m 1980 t¨ng kho¶ng 30-50% hµng n¨m, cuèi n¨m 1985 lªn ®Õn 587,2% vµ siªu l¹m ph¸t lªn ®Õn ®Ønh ®iÓm vµo n¨m 1986 víi 774,7%,, ®êi sèng nh©n d©n hÕt søc khã kh¨n. Thªm vµo ®ã lµ chÝnh s¸ch cÊm vËn cña Mü duy tr× trong thêi gian nµy ®· h¹n chÕ quan hÖ kinh tÕ cña ViÖt Nam.Tõ n¨m 1976 kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu cã t¨ng nhng kh«ng ®¸ng kÓ so víi thêi gian tríc, lu«n trong t×nh tr¹ng nhËp siªu. Vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam thêi kú nµy rÊt h¹n chÕ, chñ yÕu lµ c¸c kho¶n vay kh«ng l·i suÊt hoÆc c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña c¸c c¬ quan liªn hiÖp quèc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ…vµ kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch ®ãng cöa nÒn kinh tÕ lµ ®Õn n¨m 1985 kinh tÕ ViÖt Nam r¬i vµo khñng ho¶ng nghiªm träng.
Tríc t×nh h×nh ®ã, §¹i héi VI cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam n¨m 1986 ®· ®a ra ®êng lèi ®æi míi toµn diÖn trong ®ã lÊy ®æi míi kinh tÕ lµ träng t©m. Néi dung chñ yÕu lµ xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, x©y dùng c¬ chÕ thÞ trêng, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn díi sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
C¸c quan ®iÓm chØ ®¹o c¬ b¶n cña §¶ng vµ nhµ níc ta lµ:
- Më réng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i trªn c¬ së b×nh ®¼ng hai bªn cïng cã lîi ®Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu níc m¹nh ®ång thêi gi÷ v÷ng nguyªn t¾c: b¶o vÖ ®éc lËp chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
- Kh¾c phôc tÝnh chÊt tù cung tù cÊp cña nÒn kinh tÕ, më cöa nÒn kinh tÕ, tõng bíc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy, chóng ta ph¶i thùc hiÖn th«ng qua nhiÒu kªnh, kªnh quan träng nhÊt lµ ngo¹i th¬ng. §ång thêi ph¶i cã chÝnh s¸ch thu hót m¹nh mÏ ®Çu t cña c¸c c«ng ty níc ngoµi, ¸p dông chÝnh s¸ch thÞ trêng tù do, tõng bíc ®a gi¸ c¶ trong níc g¾n víi gi¸ c¶ cña thÞ trêng thÕ giíi.
- Më réng sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ vµ ho¹t ®éng díi sù qu¶n lý thèng nhÊt cña nhµ níc. Nhµ níc chØ qu¶n lý ®Ó tr¸nh c¸c hµnh ®éng tiªu cùc: bu«n b¸n tr¸i phÐp, trèn lËu thuÕ… cßn tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ®îc tù do tham gia kinh doanh. §iÒu nµy gióp n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, kh«ng cßn ®éc quyÒn ngo¹i th¬ng vµ buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¨ng ®éng h¬n, nh¹y bÐn h¬n vµ tÊt yÕu ®iÒu nµy sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n.
- Coi träng hiÖu qu¶ kinh tÕ trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng: hiÖu qu¶ ngo¹i th¬ng ®îc hiÓu kh«ng chØ lµ møc lîi nhuËn mµ cßn ®îc hiÓu ë møc ®ãng gãp cho x· héi. Tøc lµ doanh nghiÖp ph¶i t×m kiÕm lîi nhuËn tèi u chø kh«ng ph¶i lµ lîi nhuËn tèi ®a.
- Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ c¸c quan hÖ th¬ng m¹i:
§¶ng ta chñ tr¬ng më réng quan hÖ quèc tÕ, hîp t¸c song ph¬ng vµ ®a ph¬ng víi c¸c níc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ t¨ng cêng hîp t¸c víi c¸c níc l¸ng giÒng vµ c¸c níc trong tæ chøc asean trªn tinh thÇn ®oµn kÕt h÷u nghÞ vµ hîp t¸c cïng ph¸t triÓn.
C¸c quan ®iÓm chØ ®¹o trªn lµ c¬ së cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý trong viÖc më réng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i, cô thÓ c¸c chÝnh s¸ch ®ã lµ:
( ChÝnh s¸ch b¶o hé th¬ng m¹i: chÝnh phñ th«ng qua biÖn ph¸p thuÕ quan hoÆc phi thuÕ quan nh: h¹n ngh¹ch, quy ®Þnh vÒ mÉu m·, chÊt lîng, chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i tÖ ®Ó h¹n chÕ hµng níc ngoµi x©m nhËp, b¶o vÖ s¶n xuÊt trong níc còng nh thÞ trêng trong níc.
MÆc dï thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé th¬ng m¹i, song chÝnh phñ ViÖt Nam cßn thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i tù do: tøc lµ chÝnh phñ kh«ng can thiÖp b»ng biªn ph¸p kinh tÕ hoÆc phi kinh tÕ ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, cho phÐp hµng ho¸ c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, kh«ng thùc hiÖn ®Æc quyÒn u ®·i ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu níc m×nh, kh«ng cã sù kú thÞ ph©n biÖt víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu níc ngoµi.
C¬ së cho chÝnh s¸ch th¬ng m¹i thêi kú nµy lµ nghÞ ®Þnh 64/H§BT ngµy 16/6/1989 cña Héi §ång Bé Trëng vÒ chÕ ®é tæ chøc, qu¶n lý kinh doanh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. NghÞ ®Þnh ®· thÓ hiÖn nh÷ng níi láng bíc ®Çu trong c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i th¬ng, dÇn dÇn thùc hiÖn tù do ho¸ ngo¹i th¬ng cña chÝnh phñ ta.
Tù do ho¸ ngo¹i th¬ng thÓ hiÖn:
( Nhµ níc cho phÐp c¸c ®¬n vÞ kinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®îc phÐp xuÊt khÈu trùc tiÕp. ViÖc cho phÐp mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®îc phÐp xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ mét ®iÒu míi mÎ v× tríc ®©y mäi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®Òu ®îc thùc hiÖn díi sù qu¶n lý ®éc quyÒn cña bé th¬ng m¹i.ViÖc xuÊt khÈu trùc tiÕp ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ph¸p lý ®· ban hµnh cña nhµ níc.
( Tù do ho¸ mét phÇn nhËp khÈu, nhÊt lµ nhËp khÈu phi mËu dÞch ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ thiÕt yÕu cho nhu cÇu trong níc mµ s¶n xuÊt néi ®Þa kh«ng ®¸p øng kÞp.
( §¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu nh cÊp giÊy phÐp, quota, kiÓm tra h¶i quan…, thêng xuyªn cã c¸c kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh hîp lý biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu. Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch më réng thÞ trêng xuÊt khÈu, ®æi míi c¬ cÊu vµ n©ng cao chÊt lîng hµng xuÊt khÈu. §ång thêi chñ yÕu nhËp khÈu m¸y mãc, nguyªn nhiªn vËt liÖu (chiÕm 91%) vµ hµng n¨m t¨ng b×nh qu©n 25%, hµng tiªu dïng chØ chiÕm kho¶ng 9%.
( Tù do ho¸ tû gi¸ hèi ®o¸i: thay thÕ viÖc nhµ níc Ên ®Þnh cøng nh¾c nhiÒu tû gi¸ hèi ®o¸i b»ng viÖc thùc hiÖn tû gi¸ th¶ næi (®îc chÝnh thøc thùc hiÖn vµo th¸ng 3/ 1989) ®ång thêi víi viÖc më hai trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ ë hµ néi vµ thµnh phè hå chÝ minh t¹o ®iÒu kiÖn cho tù do ho¸ tû gi¸ hèi ®o¸i, cho phÐp tÊt c¶ c¸c lùc lîng thÞ trêng tham gia x¸c ®Þnh tû gi¸. L·i suÊt ng©n hµng còng ®îc ®Èy lªn cao nh»m chèng l¹m ph¸t. Nhê ®ã tû lÖ l¹m ph¸t ®· gi¶m tõ 400% thêi kú 1986-1988 xuèng cßn 5,2% n¨m 1993(thÊp nhÊt).
§Þnh híng trong chiÕn lîc ngo¹i th¬ng cña ViÖt Nam lµ:
Thø nhÊt:chóng ta x¸c ®Þnh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ kh¾c phôc tÝnh chÊt tù cung tù cÊp, kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc, ®¸p øng nhu cÇu trong níc, thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng ®· ®îc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam , híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu. Thùc hiÖn chiÕn lîc híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu cã chän läc. §©y lµ gi¶i ph¸p më cöa nÒn kinh tÕ, thu hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi vµo ®Ó khai th¸c tµi nguyªn vµ tiÒm n¨ng ®Êt níc mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
Thø hai: coi ngo¹i th¬ng cïng c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c kh«ng chØ lµ nh©n tè hç trî cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n mµ cßn ®îc xem lµ ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc.
Thø ba: Më réng quan hÖ kinh tÕ víi tÊt c¶ c¸c níc trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ.
§Ó ®æi míi thµnh c«ng, ngoµi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i tù do cßn ph¶i kÓ ®Õn chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t níc ngoµi cña ViÖt Nam.
chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi:
§Ó hÊp dÉn ®îc nhiÒu chñ ®Çu t ë c¸c níc trªn thÕ giíi ®Õn ®Çu t vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë ViÖt Nam, nhµ níc ta ®· ¸p dông nhiÒu chÝnh s¸ch biÖn ph¸p kh¸c nhau nh»m c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh nh: ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc giÊy tê…. §iÒu nµy nh»m t¹o m«i trêng ®Çu t th«ng tho¸ng, thu hót ®Çu t vµo trong níc. ViÖc thu hót vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn dùa trªn nguyªn t¾c ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ tr¶ ®îc nî. Trong viÖc thu hót vèn ®Çu t nãi chung vµ vèn ®Çu t níc ngoµi nãi riªng, §¶ng vµ nhµ níc ta x¸c ®Þnh râ vèn trong níc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cßn vèn níc ngoµi cã ý nghÜa quan träng. ChÝnh phñ ViÖt Nam tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t mét c¸ch ®ång bé c¶ vÒ khung ph¸p lý vµ viÖc thi hµnh luËt ph¸p. LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ra ®êi n¨m 1987, cã hiÖu lùc tõ 1/1998 qua c¸c lÇn söa ®æi bæ sung vµo c¸c n¨m 1990, 1992, 1996 vµ gÇn ®©y nhÊt lµ n¨m 2000 ®· chøng minh ®iÒu nµy. §©y ®îc coi lµ v¨n b¶n ph¸p lý ®Çu tiªn ®¸nh dÊu sù chuyÓn híng thùc sù sang chÝnh s¸ch më cöa theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. LuËt ®Çu t níc ngoµi còng chÝnh lµ tiÒn ®Ò cho c¸c chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, thÓ hiÖn:
( C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®©ï t níc ngoµi kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu nh: thiÕt bÞ m¸y mãc, linh kiÖn ®i kÌm, nguyªn liÖu vËt t nhËp khÈu ®Ó thùc hiÖn dù ¸n BOT, BTO, BT…
( Nhµ ®Çu t níc ngoµi ®îc phÐp chuyÓn lîi nhuËn, thu nhËp cña m×nh ra níc ngoµi sau khi thùc hiÖn c¸c nghÜa vô vÒ thuÕ…
Víi c¸c chÝnh s¸ch nµy gióp cho vèn ®Çu t vµo ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ vèn ®Çu t trùc tiÕp FDI ngµy mét t¨ng. TÝnh tíi ngµy 31/8/2001, chØ tÝnh c¸c dù ¸n cã hiÖu lùc th× ®· cã 2914 dù ¸n FDI víi tæng vèn ®Çu t lµ 37.269,789 triÖu USD. §©y lµ mét nguån vèn kh«ng nhá cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam.
KÕt qu¶: Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh, ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu sau:
Thø nhÊt: C¬ chÕ qu¶n lý ®· thay ®æi c¨n b¶n: tõ nÒn kinh tÕ bao cÊp khÐp kÝn ®· chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: kinh tÕ quèc doanh, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ, kinh tÕ t b¶n nhµ níc, kinh tÕ t b¶n t doanh… trong ®ã kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm 60% tæng s¶n phÈm trong níc, tuy vËy kinh tÕ quèc doanh vÉn ®îc chó träng ®Ó gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ.
Thø hai: NÒn kinh tÕ ®¹t tèc ®é t¨ng trëng cao:
B¶ng2: Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña ViÖt Nam
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
Tèc ®é t¨ng trëng GDP(%)
9,34
8,12
5,83
4,8
5,5
Nguån: Tæng côc thèng kª, IMF,ADB
Nhê vµo c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi ®óng ®¾n, trong 5 n¨m 1991-1995 tæng s¶n phÈm trong níc t¨ng b×nh qu©n 8,2%. N¨m 1996 tæng s¶n phÈm quèc d©n t¨ng 9,34%. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt l¬ng thùc ph¸t triÓn liªn tôc vµ v÷ng ch¾c, mçi n¨m t¨ng thªm 1 triÖu tÊn l¬ng thùc. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m lµ 13,5%. L¹m ph¸t tiÕp tôc bÞ kiÒm chÕ vµ ®Èy lïi. S¶n xuÊt trong níc ®· b¾t ®Çu cã tÝch luü. Trong 5 n¨m 1996-2000 chóng ta ®· thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ kho¶ng 7 tØ USD tõ nguån tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ 13 ®Õn 15 tØ USD tõ nguån ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi(FDI).
Thø ba: §æi míi c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo híng t¨ng dÇn tØ träng khu vùc c«ng nghiÖp (chiÕm trªn 40% trong giai ®o¹n 1995-1999) vµ dÞch vô (kho¶ng 30%), gi¶m dÇn khu vùc n«ng-l©m-ng nghiÖp (chØ cßn 20%)
Thø t: §Èy nhanh qu¸ tr×nh më cöa héi nhËp. ViÖt Nam chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña hiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ (asean) vµo 28/7/1995. Còng trong n¨m nµy, chóng ta thùc hiÖn b×nh thêng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao víi Mü. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta cßn nép ®¬n gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµ diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ th¸i b×nh d¬ng.
Tãm l¹i: ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ th¬ng m¹i cña Singapore lµ “tù do ho¸ th¬ng m¹i víi hÖ thèng ph¸p luËt hoµn thiÖn cïng hµng lo¹t chÝnh s¸ch u ®·i vÒ thuÕ vµ tµi chÝnh” cßn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ th¬ng m¹i cña ViÖt Nam lµ “ tù do trong khu«n khæ ph¸p luËt, tù do cã ®iÒu tiÕt cña nhµ níc”. Nh vËy chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam vµ Singpore lµ t¬ng ®èi ®ång nhÊt, ®Òu híng tíi thÞ trêng tù do th«ng qua qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ ®ãng cöa sang nÒn kinh tÕ më cöa vµ thu ®îc nh÷ng thµnh tùu kh¶ quan. §©y lµ mét c¬ së gióp cho viÖc b¾t tay gi÷a 2 níc ®îc thuËn lîi vµ kh«ng gÆp trë ng¹i. §ång thêi Singpore lµ quèc gia ®i tríc ViÖt Nam do vËy ViÖt Nam cã thÓ häc hái tõ Singpore rÊt nhiÒu trong qu¸ tr×nh hîp t¸c cïng ph¸t triÓn.
Ch¬ng II:
Thùc tr¹ng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
I. LÞch sö ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
Do mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan nªn tríc kia quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore hÇu nh cha ph¸t triÓn. ViÖt Nam vµ Singapore b¾t ®Çu x©y dùng mèi quan hÖ ngo¹i giao n¨m 1973. Sù kiÖn nµy ®· c¶i thiÖn mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore.
B¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 1970s, Singapore thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu, t¨ng cêng ®Çu t ra níc ngoµi. Víi mét quèc gia hÇu nh kh«ng cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, thiÕu níc s¹ch vµ Ýt ®Êt ®ai mµu mì th× ®©y lµ mét chiÕn lîc ®óng ®¾n gióp Singapore më réng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i víi c¸c níc kh¸c ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm trªn. MÆt kh¸c Singapore cã thÓ tËn dông ®îc u thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý cña m×nh (mét vÞ trÝ ®Þa lý chiÕn lîc, lµ trung t©m vËn chuyÓn hµng ho¸ ®i n¬i kh¸c) ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ më réng quan hÖ. HiÖn nay, Singapore lµ mét trong n¨m níc s¸ng lËp asean vµ ®· x©y dùng hiÖp héi thµnh mét tËp thÓ v÷ng ch¾c cïng hîp t¸c ph¸t triÓn. Singapore còng tÝch cùc n©ng cao vai trß cña níc s¸ng lËp ¸- ©u (ASEM) vµ diÔn ®µn §«ng ¸- ch©u mü latinh (EALAF). Singapore ngµy mét n©ng cao h¬n n÷a vÞ trÝ cña m×nh trªn diÔn ®µn khu vùc vµ quèc tÕ.
ë ViÖt Nam tõ sau khi tiÕn hµnh c«ng cuéc c¶i tæ ®æi míi n¨m 1986, §¶ng vµ nhµ níc ta còng dÇn dÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, b¾t tay víi c¸c níc trong khu vùc vµ toµn thÕ giíi trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ.
Nh vËy cã thÓ nãi Singapore vµ ViÖt Nam ®· gÆp nhau t¹i cïng mét ®iÓm trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh vµ nã lµ mét xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i nÒn kinh tÕ híng ngo¹i.
Chóng ta sÏ ®iÓm qua mét sè sù kiÖn næi bËt trong lÞch sö ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore:
Nh trªn ®· nãi, quan hÖ ngo¹i giao gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore ®îc thiÕt lËp tõ n¨m 1973, song do cã sù ®èi ®Çu gi÷a hai nhãm níc asean vµ ®«ng d¬ng trong thêi kú chiÕn tranh l¹nh nªn mèi quan hÖ nµy tiÕn triÓn chËm ch¹p. Hai nhãm níc asean vµ ®«ng d¬ng t×m ®îc tiÕng nãi chung sau sù kiÖn lËp l¹i hoµ b×nh ë Campuchia trong thËp kû 80 vµ khi t×nh h×nh thÕ giíi ®· thay ®æi. ChiÕn tranh l¹nh kÕt thóc t¹o c¬ héi cho sù trao ®æi bu«n b¸n gi÷a hai nhãm níc nãi chung vµ gi÷a ViÖt Nam –Singapore nãi riªng ®îc thuËn lîi h¬n.
Sù kiÖn thø hai lµ tõ th¸ng 1 n¨m 1989 Mü ®· g¹t Singapore ra khái danh s¸ch c¸c níc ®îc hëng hÖ thèng u ®·i chung v× hµng ho¸ Singapore th©m nhËp m¹nh vµo thÞ trêng Mü lµm cho c¸n c©n th¬ng m¹i Mü víi Singapore lu«n ë t×nh tr¹ng nhËp siªu. §iÒu nµy buéc Singapore ph¶i thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao, më réng víi c¸c níc ch©u ¸- Th¸i b×nh d¬ng trong ®ã cã ViÖt Nam .
Nh trªn ®· nãi Singapore lµ mét níc nghÌo tµi nguyªn thiªn nhiªn, diÖn tÝch hÑp, d©n sè Ýt nªn thÞ trêng tiªu thô nhá bÐ, thiÕu lao ®éng. Do vËy ®Æt quan hÖ víi ViÖt Nam , Singapore t×m kiÕm cho m×nh kh«ng chØ cã nguån nguyªn liÖu dåi dµo mµ cßn c¶ mét thÞ trêng lín (sè d©n trªn 80 triÖu ngêi). §iÒu nµy rÊt hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t Singapore. Do vËy Singapore ®· cã mét chiÕn lîc cô thÓ ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng ViÖt Nam ®ång thêi tõng bíc cëi bá c¸c trë ng¹i trong quan hÖ ®Çu t vµ vµ th¬ng m¹i gi÷a hai níc. Bªn ViÖt Nam còng cã nh÷ng u ®·i ®èi víi th¬ng nh©n Singapore. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua chÝnh s¸ch cña hai níc ®èi víi nhau.
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®Çu t cña Singapore ®èi víi ViÖt Nam:
- Th¬ng nh©n Singapore nhËp khÈu hµng ViÖt Nam kh«ng ph¶i nép thuÕ 0,5% gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu n÷a ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Singapore. §iÒu nµy chÝnh thøc ®îc b·i bá sau khi hai níc ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i.
- T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Singapore vµ trong 6 th¸ng n¨m 1998 c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam Air Petrol Company thuéc tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam thµnh lËp ®¹i diÖn t¹i Singapore.
- §èi víi hµng nhËp tõ ViÖt Nam vµo Singapore, Singapore cho c¸c th¬ng nh©n ViÖt Nam hëng u ®·i vÒ ®iÒu kiÖn thanh to¸n, ra vµo c¶ng thuËn tiÖn (v× c¶ng Singapore lµ c¶ng tù do). H¬n n÷a hÖ thèng thuÕ nhËp khÈu cña Singapore rÊt thÊp. HÇu hÕt c¸c mÆt hµng (98%) ®îc miÔn thuÕ hoµn toµn. ChÝnh s¸ch u ®·i nµy ®· gãp phÇn ®Èy m¹nh quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc.
- Thñ tôc visa vµo Singapore dÔ dµng, thêi gian lµm thñ tôc gi¶m tõ 3 tuÇn xuèng cßn 1 tuÇn, trong ®ã quy ®Þnh qu¸ c¶nh 36h kh«ng cÇn xin visa. V× vËy hµng ho¸ ViÖt Nam vµo Singapore kh«ng gÆp trë ng¹i v× ph¶i chê ®îi l©u.
- §Ó hç trî c¸c nhµ ®Çu t Singapore vµo ViÖt Nam, th¸ng 12/1991 c¬ quan qu¶n lý tiÒn tÖ Singapore (MAS) tuyªn bè b·i bá cÊm vËn ®Çu t ®èi víi ViÖt Nam. C«ng ty ViÖt Nam hoÆc c«ng ty Singapore t¹i ViÖt Nam ®îc vay vèn ®Ó kinh doanh. §ång thêi c¸c nhµ ®Çu t ®îc quyÒn tù do ®Çu t vèn cña m×nh vµo tÊt c¶ c¸c h×nh thøc còng nh lÜnh vùc kinh doanh. Môc tiªu lµ ®Ó tËn dông nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nguån nh©n lùc rÎ.
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®Çu t cña ViÖt Nam ®èi víi Singapore:
- DÇn dÇn c¾t gi¶m thuÕ cßn 0-5% ®èi víi c¸c hµng ho¸ bu«n b¸n thuéc nghµnh chÕ t¹o, t liÖu s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng s¶n.
- §Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t Singapore ®Çu t t¹i ViÖt Nam, chÝnh phñ ViÖt Nam cho phÐp nhµ ®Çu t Singapore cã thÓ ®Çu t díi mäi h×nh thøc: xÝ nghiÖp liªn doanh, xÝ nghiÖp 100%vèn níc ngoµi, hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh…®èi xö c«ng b»ng ®èi víi doanh nghiÖp Singapore còng nh doanh nghiÖp trong níc. Trong qu¸ tr×nh ®Çu t, vèn vµ tµi s¶n cña hä sÏ kh«ng bÞ trng thu, tÞch thu. XÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi sÏ kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸. Hä ®îc chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc, khi chuyÓn chØ ph¶i nép mét kho¶n thuÕ tõ 5-10% sè tiÒn chuyÓn vÒ níc ®ã. C¬ quan nhµ níc qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi cã thÓ miÔn hoÆc gi¶m møc thuÕ nµy cho nh÷ng trêng hîp ®Æc biÖt cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t.
- Nhµ ®Çu t Singapore lµm viÖc trong c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®îc phÐp chuyÓn thu nhËp vÒ níc sau khi nép thuÕ thu nhËp theo luËt ®Þnh. C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi Singapore chØ ph¶i nép thuÕ lîi tøc tõ 15-25% sè lîi nhuËn thu ®îc. §©y lµ con sè nhá h¬n nhiÒu so víi c¸c níc kh¸c, vÝ dô: trung quèc lµ 31%.
Trong trêng hîp tæ chøc c¸ nh©n Singapore dïng lîi nhuËn thu ®îc ®Ó t¸i ®Çu t th× c¬ quan thuÕ hoµn l¹i phÇn thuÕ lîi tøc ®· nép cho sè lîi nhuËn t¸i ®Çu t víi c¸c dù ¸n thuéc diÖn khuyÕn khÝch ®Çu t. Møc hoµn thuÕ cã thÓ lµ 50%, 70%, 100%.
§Æc biÖt nhµ níc ViÖt Nam cho phÐp mäi thµnh phÇn kinh tÕ: bÖnh viÖn, trêng häc, viÖn nghiªn cøu… hîp t¸c ®Çu t víi Singapore.
§Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i ®Çu t ®îc dÔ dµng, hai níc ®· ký kÕt víi nhau c¸c hiÖp ®Þnh. §©y còng chÝnh lµ c¬ sá ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i ®Çu t gi÷a 2 níc trong ®ã tiªu biÓu lµ 7 hiÖp ®Þnh sau:
- HiÖp ®Þnh hµng h¶i th¬ng m¹i (16/4/1992): 2 níc giµnh cho nhau quy chÕ tèi huÖ quèc trong quan hÖ hµng h¶i.
- HiÖp ®Þnh vÒ vËn chuyÓn hµng kh«ng (20/4/1992): nh»m thóc ®Èy bu«n b¸n, du lÞch vµ ®Çu t gi÷a hai níc. Tríc ®ã ngµy 18/2/1992 h·ng hµng kh«ng ViÖt Nam më ®êng bay ®i Singapore.TiÕp ®ã 28/2/1992 vµ 6/5/1992 h·ng hµng kh«ng Singapore më ®êng bay ®i thµnh phè hå chÝ minh vµ hµ néi..
- hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i 24/9/1992: ký kÕt trong chuyÕn th¨m Singapore cña bé trëng th¬ng m¹i vµ du lÞch ViÖt Nam Lª V¨n TriÕt theo lêi mêi cña bé trëng bé c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i Singapore.
- HiÖp ®Þnh vÒ khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t ký ngµy 29/10/1992 sau khi Singapore më sø qu¸n t¹i ViÖt Nam ngµy 1/10/1992.
- HiÖp ®Þnh vÒ hîp t¸c trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i trêng (14/5/1993)
- HiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn (3/1994)
- HiÖp ®Þnh hîp t¸c vÒ du lÞch (23/8-27/8/1994) ký kÕt nh©n chuyÕn th¨m cña §oµn ®¹i biÓu tæng côc du lÞch ViÖt Nam do tæng côc trëng §ç Quang Trung dÉn ®Çu th¨m Singapore theo lêi mêi cña Côc xóc tiÕn du lÞch Singapore (STPB).
§Ó thÓ hiÖn thiÖn chÝ cña chÝnh phñ vµ nh©n d©n hai níc, ®· cã hµng lo¹t chuyÕn th¨m h÷u nghÞ cña c¸c quan chøc l·nh ®¹o hai níc:
Trong chuyÕn th¨m chÝnh thøc cña thñ tíng Ph¹m V¨n §ång ®Õn Singapore n¨m 1978, hai bªn ®· nhÊn m¹nh c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o trong mèi quan hÖ hai níc. Th¸ng 11 n¨m 1991, thñ tíng Vâ V¨n KiÖt th¨m chÝnh thøc céng hoµ Singapore. Sau chuyÕn th¨m nµy, bé trëng ngo¹i giao Singapore tuyªn bè “ Singapore mong muèn ViÖt Nam ph¸t triÓn vµ thÞnh vîng. Quan hÖ hîp t¸c cïng cã lîi gi÷a hai níc lµ réng lín. Singapore b»ng mäi c¸ch sÏ hîp t¸c gióp ®ì, chia sÎ kinh nghiÖm víi ViÖt Nam. Singapore ñng hé ViÖt Nam tham gia hiÖp íc Bali.”
Céng hoµ Singapore còng cã hµng lo¹t chuyÕn th¨m chÝnh thøc ViÖt Nam vµo th¸ng 4 n¨m 1992, th¸ng 11/1993, th¸ng 3/1994. Thñ tíng Singapore Goh Chok Tong ph¸t biÓu t¹i Hµ Néi sau khi kÕt thóc chuyÕn th¨m ViÖt Nam th¸ng 3 n¨m 1994 “ Th«ng qua asean vµ arf, mèi quan hÖ gi÷a hai níc kh«ng chØ ®îc më réng mµ cßn trë nªn s©u s¾c h¬n. Hai níc cã thÓ cïng nhau hîp t¸c ®Ó b¶o vÖ nÒn an ninh ë §«ng Nam ¸”.
Ngoµi ra ViÖt Nam vµ Singapore ®· tham gia c¸c héi nghÞ cÊp cao chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc cña hiÖp héi c¸c níc ®«ng nam ¸ tæ chøc hµng n¨m. T¹i ®©y hai quèc gia cïng gÆp gì, trao ®æi kinh nghiÖm vµ thóc ®Èy quan hÖ gi÷a hai níc thªm bÒn chÆt.
Sù kiÖn Mü bá cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam ®Çu n¨m 1994 vµ sù kiÖn ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp hiÖp héi c¸c níc ®«ng nam ¸ còng cã t¸c dông kÝch thÝch ph¸t triÓn quan hÖ hai níc. §Çu t cña Singapore vµo ViÖt Nam t¨ng nhanh ®Æc biÖt Singapore dÉn ®Çu danh s¸ch ®Çu t trùc tiÕp (FDI) ë ViÖt Nam n¨m 1996.
Trong cuéc gÆp gÇn ®©y nhÊt (3/3/2003), thñ tíng Phan V¨n Kh¶i vµ thñ tíng Goh Chok Tong ®· th¶o thuËn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hîp t¸c vµ h÷u nghÞ gi÷a hai quèc gia trong nh÷ng n¨m tíi, hîp t¸c ph¸t triÓn h¬n n÷a trong lÜnh vùc khoa häc, c«ng nghÖ, gi¸o dôc, ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc … Singapore høa tiÕp tôc gióp ViÖt Nam trong c¸c lÜnh vùc nµy ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin. Do vËy mèi quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc ViÖt Nam vµ Singapore theo chiÒu híng ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n.
Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt thùc tr¹ng mèi quan hÖ Êy ®Ó minh chøng cho nç lùc cña hai chÝnh phñ trong nh÷ng n¨m qua.
II. Thùc tr¹ng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
Quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
MÆc dï quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc ViÖt Nam– Singapore h×nh thµnh cha l©u song quan hÖ Êy ph¸t triÓn m¹nh c¶ vÒ kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ c¬ cÊu c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu.
1.1Kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu
Chóng ta sÏ tham kh¶o b¶ng 3
B¶ng 3: Kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi Singapore
§¬n vÞ: triÖu USD
N¨m
XuÊt khÈu
NhËp khÈu
Tæng kim ngh¹ch
NhËp siªu
1991
428,0
722,2
1150,2
294,2
1992
510,3
867,8
1378,1
357,5
1993
380,3
1058,3
1438,6
678,0
1994
592,8
1170,7
1763,5
577,9
1995
678,8
1425,2
2104,0
746,4
1996
881,6
1916,8
2798,4
1035,2
1997
1130,0
2090,0
3220,0
960,0
1998
1080,0
2290,0
3310,0
1210,0
1999
822,0
1883,0
2705,0
1061,0
2000
886,0
2760,0
3646,0
1874,0
2001
1044,0
2493,0
3537,0
1449,0
2002
961,0
2534,0
3495,0
1573,0
Nguån: Vô kÕ ho¹ch vµ thèng kª Bé Th¬ng M¹i
Dùa vµo b¶ng 1 chóng ta thÊy kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam sang Singapore trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (tõ n¨m 1996 ®Õn nay) kh¸ cao: kim ngh¹ch xuÊt khÈu ®Òu trªn díi 1 tû ®« la Mü vµ kim ngh¹ch nhËp khÈu trªn díi 2 tû ®« la Mü vµ hÇu hÕt t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m.
Thùc tr¹ng xuÊt khÈu: N¨m 1992 lµ n¨m hai níc b¾t ®Çu ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i. Kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Singapore t¨ng 19,2% so víi n¨m 1991, ®¹t 510,3 triÖu USD. N¨m 1993 kim ngh¹ch sôt gi¶m song sang n¨m 1994 l¹i phôc håi cao h¬n 3 n¨m tríc (®¹t 592,8 triÖu USD). N¨m 1995 ®· t¨ng 14,5% ®¹t 678,8 triÖu USD. Sang cuèi n¨m 1996 kim ngh¹ch xuÊt khÈu t¨ng m¹nh (29,9%) ®¹t 881,6 triÖu USD. Kim ngh¹ch xuÊt khÈu n¨m 1997 t¨ng vät (1130 triÖu USD) do 1996 kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña mét sè hµng xuÊt khÈu chñ lùc t¨ng nh: g¹o, thuû s¶n, dÇu th«…Trong n¨m 1998 tuy Singapore gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ kinh tÕ do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc nhng kim ngh¹ch xuÊt khÈu vÉn ®¹t trªn 1 tû USD. Vµ n¨m 2002 kim ngh¹ch xuÊt khÈu vÉn gi÷ ë møc gÇn 1 tû (961 triÖu USD) dï cã h¬i gi¶m so víi n¨m tríc ®ã.
Thùc tr¹ng nhËp khÈu: N¨m 1992 kim ngh¹ch nhËp khÈu míi ®¹t 867,8 triÖu USD th× ®Õn n¨m 1996 ®· t¨ng gÊp ®«i (1916,8 triÖu USD). Nhu cÇu nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ cña ViÖt Nam tõ Singapore tõ n¨m 1996 ®Õn nay ®Òu ®¹t trªn 2 tû ®« la Mü trõ n¨m 1999, tuy vËy con sè nµy còng kh«ng nhá (1183 triÖu USD). Ph¶i thÊy r»ng nhËp khÈu cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi ViÖt Nam v× nã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi c¸c môc tiªu kinh tÕ- x· héi cña ®Êt níc. Trong nh÷ng n¨m qua ViÖt Nam chñ yÕu nhËp khÈu m¸y+mãc, th)t bÞ tõ Singapore ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiš> ®¹i hoY cña m×nh. Trong khi ®ã chóng ta xuÊt sang Singapore chñ yÕu lµ hµng n«ng s¶n, h¶i s¶n. §iÒu nµy lý giFi t¹i sÔg ViÖt Nam lu«n trong t×nh tr¹ng nhËp siªu trong nh÷ng n¨m qua.¶R× vËy mƒt vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm c¸ch nµo ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n th¬ng m¹i, rót ng¾n kho¶ng c¸ch nµy.
§ã lµ kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu trong khu«n khæ hai níc, cßn so víi c¸c níc kh¸c trong khèi asean ta cã b¶ng bªn:
Dùa vµo nguån sè liÖu b¶ng 4 cho thÊy Singapore lu«n ®øng ®Çu kim ngh¹ch c¸c níc ASEAN trong quan hÖ bu«n b¸n víi ViÖt Nam. N¨m 1991 kim ngh¹ch bu«n b¸n cña ViÖt Nam víi Singapore chiÕm 85,4% tæng kim ngh¹ch bu«n b¸n víi ASEAN. Trong nh÷ng n¨m qua, mÆc dï t¨ng vÒ con sè tuyÖt ®èi song tØ träng bu«n b¸n gi÷a ViÖt Nam víi Singapore so víi ASEAN gi¶m m¹nh. §iÒu nµy lµ kÕt qu¶ cña viÖc më réng quan hÖ bu«n b¸n cña ViÖt Nam víi c¸c níc trªn thÕ giíi. Tuy vËy Singapore vÉn lµ b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam trong khèi ASEAN.
B¶ng 4: XuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi c¸c níc asean
§¬n vÞ: triÖu USD
Níc
1991
1992
1993
Singapore
XK
NK
XK
NK
XK
NK
Indonesia
21,0
49,4
10,9
70,5
18,9
84,5
Malaysia
15,3
6,2
68,4
35,9
55,8
24,8
Philippin
1,2
10,6
1,0
0,5
1,6
1,9
Singapore
428,0
722,2
510,3
867,8
380,3
1058,3
Thai Lan
78,1
14,2
75,4
41,2
71,8
99,5
ASEAN
543,6
802,6
666,0
1024,9
528,4
1269
TØ träng (%)
85,4
81,5
80
1994
1995
1996
XK
NK
XK
NK
XK
NK
44,4
102,7
55,8
190,0
45,7
154,3
67,5
64,5
104,5
190,5
77,7
372,3
4,0
21,2
42,5
24,6
132,0
173,0
592,8
1170,7
678,8
1425,8
881,6
1916,8
116,6
236,0
100,8
440,0
107,4
532,6
825,3
1595,1
982,4
2270,3
2252,2
3892,8
72,85
64,7
45,5
XÐt toµn thÓ quan hÖ bu«n b¸n cña ViÖt Nam víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, chóng ta cã b¶ng sau:
B¶ng5: So s¸nh tØ träng kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ta víi Singapore vµ víi thÕ giíi
§¬n vÞ: triÖu USD
N¨m
Kim ngh¹ch nhËp khÈu ta víi thÕ giíi
TØ träng trong KNNK víi thÕ giíi(%)
Kim ngh¹ch xuÊt khÈu ta víi thÕ giíi
TØ träng trong KNXK víi thÕ giíi
1991
2338,1
30,9
2087,1
20,5
1992
2540,7
34,2
2580,7
19,8
1993
3924,0
27,0
2985,2
12,7
1994
5825,8
20,1
4054,0
14,6
1995
8155,4
17,5
5448,9
12,5
1996
11143,0
17,2
7255,9
12,2
1997
11592,3
18,0
9185,0
12,3
1998
11499,6
19,9
9360,3
11,5
1999
11742,0
16,0
11541,4
7,1
2000
15636,0
17,6
14482,0
6,1
2001
16162,0
15,4
15027,0
6,9
2002
19300,0
13,1
16530,0
5,8
Nguån: Vô Ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng
TØ träng kim ngh¹ch ViÖt Nam víi Singapore so víi kim ngh¹ch ViÖt Nam víi thÕ giíi ngµy mét gi¶m dÇn. §iÒu nµy ph¶n ¸nh xu híng më réng quan hÖ kinh tÕ cña ViÖt Nam víi c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi. C¬ cÊu ®Çu t theo ®èi t¸c trong n¨m 2002 cho thÊy ®iÒu nµy: ®Çu t khu vùc §«ng B¾c ¸ (§µi Loan, Hµn Quèc,Hång K«ng, NhËt B¶n) chiÕm 60,6% tæng sè dù ¸n vµ trªn 55% tæng vèn ®¨ng ký cÊp phÐp trong n¨m. §Çu t cña Ch©u ¢u chiÕm 8%. §Çu t cña mü chiÕm 4,56% vµ asean víi 199 dù ¸n chiÕm 26,7% tæng sè dù ¸n.
C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu
C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Singapore : XÐt vÒ tØ träng, tríc kia c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Singapore gåm: 25% cµ phª, 20,5% thiÕc, 20% cao su, 15% g¹o, 10,3% thuû s¶n ®«ng l¹nh, 9,2% dÇu th«. §Õn nay c¬ cÊu ®· cã sù thay ®æi: cao su 25%, dÇu th« 23,2%, cµ phª 20,73%, g¹o 20,3%, cßn l¹i 10,57% lµ c¸c mÆt hµng kh¸c.
Nh×n vµo c¬ cÊu nµy cho thÊy ViÖt Nam lµ n¬i cung cÊp nguyªn liÖu cho sù ph¸t triÓn cña nghµnh c«ng nghiÖp Singapore. §ång thêi “Singapore lu«n lµ nhµ nhËp khÈu cµ phª lín nhÊt cña ViÖt Nam, tiÕp ®Õn lµ g¹o, ngoµi ra lµ hµng n«ng s¶n ®· qua s¬ chÕ. N«ng s¶n thùc phÈm còng chiÕm mét tû träng lín trong tæng kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Singapore bëi v× Singapore lµ níc hÇu nh n«ng nghiÖp kh«ng ph¸t triÓn. C¬ cÊu mÆt hµng nhËp khÈu cña ta tõ Singapore vÉn lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, linh kiÖn ®iÖn tö, linh kiÖn « t«, xe m¸y, ph©n bãn…
Sau ®©y chóng ta ®iÓm qua mét sè mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam vµ kim ngh¹ch cña nã xuÊt sang thÞ trêng Singapore:
1) G¹o
Do ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu thuËn lîi cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, lµ quèc gia cã nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt lóa níc nªn s¶n phÈm g¹o lµ thÕ m¹nh cña ta. ViÖt Nam ®· cã sù ph¸t triÓn vît bËc trong lÜnh vùc nµy. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ViÖt Nam ®· v¬n lªn trë thµnh mét trong nh÷ng níc xuÊt khÈu g¹o lín nhÊt thÕ giíi. Chóng ta kh«ng chØ chó träng ®Õn sè lîng mµ cßn chó träng c¶ vÒ mÆt chÊt lîng vµ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm cña m×nh. ë thÞ trêng Singapore kim ngh¹ch xuÊt khÈu g¹o cña ta chiÕm 18% tæng kim ngh¹ch xuÊt khÈu. N¨m 1996 Singapore lµ níc nhËp khÈu g¹o lín nhÊt (469000) tÊn. N¨m 1997 kim ngh¹ch xuÊt khÈu ®¹t 6,45 triÖu USD. N¨m 2002 ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Singapore 97363 tÊn mang l¹i 17,9 triÖu USD .
Thuû s¶n
Níc ta cã nguån thuû s¶n phong phó vµ ®a d¹ng. DiÖn tÝch mÆt níc gåm c¶ níc ngät, níc lî vµ níc mÆn t¹o ra nguån tµi nguyªn phong phó vÒ t«m, c¸… trong ®ã cã nhiÒu loµi quý hiÕm. ChØ tÝnh riªng ë biÓn ®· cã 6845 loµi ®éng vËt trong ®ã cã 2038 loµi c¸, 300 loµi cua, 300 loµi trai èc, 75loµi t«m, 7 loµi mùc…(Nguån: Tæng côc du lÞch 2002). Ngoµi ra cßn cã nhiÒu ®Æc s¶n quý: mùc nang, mùc èng, trai ngäc, san h« ®á, bµo ng, h¶i s©m, sß huyÕt…. Môc tiªu ®Õn n¨m 2000._., BT (x©y dùng- chuyÓn giao) ®Ó ph¸t triÓn nhanh kÕt cÊu h¹ tÇng.
Thø hai lµ c¬ cÊu ®Çu t cßn mÊt c©n ®èi: trªn thùc tÕ c¸c dù ¸n ®Çu t cña Singapore ë ViÖt Nam phÇn lín tËp trung trong lÜnh vùc kh¸ch s¹n, d©n dông trong khi rÊt nhiÒu nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn kh¸c còng ®ang cÇn vèn ®Ó thùc hiÖn nhng l¹i kh«ng cã. Vµ c¸c dù ¸n ®Çu t cña Singapore ë ViÖt Nam chñ yÕu lµ ë c¸c thµnh phè lín, g©y ra sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ®Çu t. Do vËy nhµ níc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t kh«ng chØ ë c¸c thµnh phè lín mµ cÇn khuyÕn khÝch vµo c¶ c¸c tØnh vïng s©u, vïng xa…
Ch¬ng III:
TriÓn väng vµ kiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
1. TriÓn väng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore
Tuy gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ trë ng¹i nhng chÝnh phñ cña c¶ hai níc ViÖt Nam vµ Singapore ®Òu quyÕt t©m ®Èy m¹nh mèi quan hÖ hîp t¸c ngµy cµng bÒn chÆt gi÷a hai quèc gia, do vËy ch¾c ch¾n trong t¬ng lai kh«ng xa quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore sÏ ph¸t triÓn h¬n n÷a vµ tiÕn xa h¬n n÷a.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kim ngh¹ch bu«n b¸n gi÷a hai níc kh«ng ngõng t¨ng, mçi n¨m t¨ng b×nh qu©n kho¶ng 25%, mét dÊu hiÖu cho thÊy quan hÖ trao ®æi bu«n b¸n ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn.
VÒ nhËp khÈu: Singapore chñ tr¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng nhËp khÈu tõ ViÖt Nam. Ngoµi nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng nh g¹o, cao su, cµ phª, dÇu th«… Singapore cßn muèn nhËp mét sè s¶n phÈm tiªu dïng nh: v¶i vãc, quÇn ¸o, ®å ¨n ®· chÕ biÕn… ®Æc biÖt lµ h¹t ®iÒu lµ mÆt hµng míi næi trong thêi gian qua. ë ViÖt Nam, do nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nªn trong nh÷ng n¨m tíi ViÖt Nam vÉn cã nhu cÇu nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ cña Singapore- mét ®Êt níc cã ngµnh c«ng nghiÖp cao. Theo ViÖt Nam News Agency th¸ng 8/2000, th¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore t¨ng ®¸ng kÓ. Singapore hiÖn lµ kh¸ch hµng lín thø hai cña ViÖt Nam (sau Trung Quèc). N¨m 1999, th¬ng m¹i hai chiÒu ®¹t 2,7 tØ USD. Vµo n¨m 2002, con sè ®¹t ®îc ®· lªn tíi 3,495 tØ USD.
Trong lÜnh vùc ®Çu t, Singapore hiÖn ®ang dÉn ®Çu trong sè 60 nhµ ®Çu t ë ViÖt Nam. N¨m 1997, 1998, mét sè nhµ ®Çu t Singapore ë ViÖt Nam gÆp khã kh¨n do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸. V× ®Çu t m¹nh vµo bÊt ®éng s¶n ë ViÖt Nam nªn hä ®· chÞu ¶nh hëng kh¸ nÆng nÒ khi nÒn kinh tÕ suy tho¸i. Song Singapore ®· nhanh chãng phôc håi vµ dù b¸o trong t¬ng lai t×nh h×nh sÏ s¸ng sña h¬n.
H¬n n÷a HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam- Mü sÏ lµm cho thÞ trêng ViÖt Nam s«i ®éng vµ hÊp dÉn h¬n. HiÖn nay c¸c dù ¸n liªn doanh ViÖt Nam-Singapore thùc hiÖn tèt song vÉn cßn hai dù ¸n ph¸t triÓn bÊt ®éng s¶n lín trÞ gi¸ 3 tØ USD, bao gåm mét dù ¸n ®« thÞ ë Hµ Néi vµ mét dù ¸n x©y dùng khu gi¶i trÝ §µ L¹t- Dankia ®îc tiÕn hµnh rÊt chËm trÔ. Do vËy, mÆc dï c¸c chuyªn gia íc tÝnh ®Çu t cña Singapore vµo ViÖt Nam sÏ t¨ng h¬n n÷a trong t¬ng lai nhng sÏ kh«ng cã dù ¸n ®Çu t míi nµo vµo bÊt ®éng s¶n. c¸c nhµ ®Çu t Singapore cã xu híng chuyÓn sang ®Çu t vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng cho xuÊt khÈu, s¶n xuÊt thùc phÈm, du lÞch, dÞch vô…
Trong lÜnh vùc du lÞch, dù ¸n x©y dùng nhµ nghØ ë khu Dankia cã diÖn tÝch rÊt réng, gÇn 400 ha. NÕu dù ¸n tiÕn triÓn ®óng kÕ ho¹ch th× n¬i ®©y sÏ trë thµnh mét trung t©m nghØ ng¬i lín nhÊt ë khu vùc §«ng Nam ¸ vµ ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i nguån thu lín cho c¶ hai phÝa ViÖt Nam vµ Singapore.
VÒ hîp t¸c hµng kh«ng, cã liªn doanh x©y dùng khu s©n bay t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh, t¨ng sè ghÕ cña c¸c chuyÕn bay gi÷a hai níc, ®µo t¹o c¸n bé ViÖt Nam th«ng qua Quü hç trî §«ng D¬ng. GÇn ®©y nhÊt cã ch¬ng tr×nh “ Bèc th¨m tróng thëng chuyÕn du lÞch Singapore” hîp t¸c gi÷a Tæng Côc Du lÞch Singapore hîp t¸c cïng C«ng Ty Du LÞch L÷ Hµnh Saigon Tourist. Ch¬ng tr×nh sÏ kÕt thóc vµo th¸ng 11/ 2004.
Trong lÜnh vùc vËn t¶i biÓn, h·ng tµu Straits Shipping Pte hîp t¸c víi c«ng ty vËn t¶i ngo¹i th¬ng Sµi Gßn (Transimex Sµi Gßn) thùc hiÖn vËn chuyÓn contenn¬ trªn tuyÕn thµnh phè Hå ChÝ Minh- Singapore vµ tõ Singapore ®i tíi c¸c c¶ng Ch©u ¢u. §©y lµ mét bíc ngoÆt to lín bëi v× vËn t¶i
biÓn ®èi víi ViÖt Nam lµ mét lÜnh vùc cßn rÊt non trÎ trong khi ®ã Singapore lµ mét ®èi t¸c ®Çy kinh nghiÖm. Do vËy, chóng ta cã thÓ häc hái thªm rÊt nhiÒu khi hîp t¸c víi hä.
Mét thµnh tùu quan träng n÷a trong quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam- Singapore lµ sù ph¸t triÓn cña khu c«ng nghiÖp ë tØnh B×nh D¬ng. Khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam- Singapore (VSIP) ë tØnh B×nh D¬ng ®îc coi kh«ng chØ lµ biÓu tîng cho sù hîp t¸c hai bªn ViÖt Nam- Singapore mµ cßn lµ dÊu hiÖu cña sù thµnh c«ng. §îc cÊp giÊy phÐp n¨m 1996 vµ ho¹t ®éng trong thêi h¹n 50 n¨m, khu c«ng nghiÖp hiÖn ®· thu hót ®îc gÇn 30 dù ¸n ®Çu t níc ngoµi víi tæng sè vèn xÊp xØ 300 triÖu USD. 90% diÖn tÝch khu c«ng nghiÖp ®îc sö dông trong khi tØ lÖ trung b×nh cña mét khu c«ng nghiÖp chØ lµ 46%. VSIP lµ n¬i cã 115 dù ¸n víi tæng trÞ gi¸ 600 triÖu USD, phÇn lín lµ ®Çu t níc ngoµi. §Ó ®¸p øng nhu cÇu, c«ng t¸c x©y dùng giai ®o¹n 3 ®· ®îc tiÕn hµnh ®Ó më réng diÖn tÝch tõ 300 ha nh hiÖn nay lªn 500 ha. Lµ m« h×nh mÉu, VSIP lµ khu c«ng nghiÖp ®Çu tiªn cã trung t©m tù ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho m×nh. ë khu còng cã c¸c dÞch vô hµng ®Çu, thñ tôc h¶i quan ngay t¹i khu vµ c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ m«i trêng kh¸c….
V× vËy, triÓn väng cña mèi quan hÖ ViÖt Nam-Singapore nãi chung còng nh triÓn väng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i ViÖt Nam-Singapore nãi riªng lµ rÊt to lín. Hai níc cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång nhng ®ång thêi mçi níc còng cã thÕ m¹nh riªng cña m×nh ®Ó bæ sung cho nhau. Víi chÝnh s¸ch më cöa, ®a d¹ng ho¸ ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ ®èi ngo¹i, cïng nç lùc cho mèi quan hÖ l¸ng giÒng th©n thiÖn vµ sù hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a trong xu thÕ héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, ch¾c ch¾n t¬ng lai cña mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i ViÖt Nam- Singapore sÏ tèt ®Ñp vµ mèi quan hÖ Êy sÏ bÒn chÆt cïng víi sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc cña hai quèc gia.
2. KiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam-Singapore.
Trong xu thÕ më cöa héi nhËp nh hiÖn nay th× viÖc më réng vµ hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong khi ®ã, Singapore l¹i lµ mét níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, lµ trung t©m th¬ng m¹i dÞch vô cña khu vùc §«ng Nam ¸. V× vËy, ph¸t triÓn quan hÖ víi Singapore, mét mÆt ViÖt Nam cã thÓ häc tËp tõ nÒn kinh tÕ Singapore, mÆt kh¸c gãp phÇn th¾t chÆt h¬n n÷a mèi quan hÖ th©n thiÖn gi÷a hai quèc gia trong khèi ASEAN ®Ó t¹o nªn mét ASEAN bÒn v÷ng.
§Ó thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore trong nh÷ng n¨m tíi, chóng ta ph¶i biÕt ph¸t huy nh÷ng thuËn lîi ®ång thêi gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i cho mèi quan hÖ nµy. Tríc hÕt mét sè gi¶i ph¸p cho quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc sÏ lµ:
Thø nhÊt: Qu¶n lý nhËp khÈu tõ Singapore (h¹n chÕ nhËp siªu).
Nh ®· biÕt Singapore lµ mét níc cã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÕ t¹o rÊt ph¸t triÓn trong ®ã ngµnh nµy ë ViÖt Nam cßn rÊt yÕu kÐm. Chóng ta cã thÓ nhËp khÈu tõ Singapore nh÷ng mÆt hµng cña ngµnh c«ng nghiÖp nµy nh m¸y mãc hiÖn ®¹i phôc vô c«ng nghiÖp, thiÕt bÞ läc dÇu, ®iÖn tö… ®Ó trang bÞ cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Dù kiÕn nh÷ng n¨m tíi m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng sÏ chiÕm kho¶ng 39% c¬ cÊu nhËp khÈu tõ thÞ trêng nµy. Mét ®iÒu cÇn hÕt søc chó ý trong viÖc nhËp khÈu m¸y mãc tõ Singapore: kh«ng ph¶i chóng ta nhËp khÈu toµn bé m¸y mãc mµ ph¶i nhËp khÈu m¸y mãc cã chän läc tõ Singapore, ph¶i tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp c«ng nghÖ ®· l¹c hËu tõ c¸c níc tiªn tiÕn trung chuyÓn qua Singapore. Cã nh vËy ViÖt Nam míi tr¸nh kh«ng trë thµnh mét b·i r¸c th¶i c«ng nghÖ cña c¸c níc tiªn tiÕn.
Bªn c¹nh ®ã chóng ta còng cÇn gi¶m nhËp khÈu hµng tiªu dïng ë møc tèi ®a ®Ó tiÕt kiÖm cho ®Êt níc. ChØ nhËp nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng thËt sù cÇn thiÕt trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cè g¾ng nhËp hµng tiªu dïng chiÕm xÊp xØ 90% vµ cã thÓ Ýt h¬n n÷a.
§èi víi vËt t hµng ho¸ nh x¨ng dÇu, ph©n bãn, thÐp x©y dùng, xi m¨ng… nhµ níc chñ tr¬ng chØ cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu cho nh÷ng mÆt hµng cã chñng lo¹i, quy c¸ch trong níc cha s¶n xuÊt ®îc hoÆc s¶n xuÊt ®îc nhng cha ®ñ. Dù kiÕn vËt t hµng ho¸ trong nh÷ng n¨m tíi sÏ chiÕm 52% trong c¬ cÊu nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Singapore.
§èi víi « t« xe m¸y nguyªn chiÕc: cÇn h¹n chÕ th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh thuÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o vÖ ngµnh l¾p r¸p trong níc.
§Ó h¹n chÕ møc nhËp siªu chÝnh phñ cÇn ¸p dông tØ gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t ®Ó ®iÒu tiÕt nhËp khÈu nãi riªng vµ xuÊt nhËp khÈu nãi chung: VÝ dô: ng©n hµng sÏ ¸p dông tØ gi¸ u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu mÆt hµng thuéc diÖn khuyÕn khÝch nh m¸y mãc thiÕt bÞ, linh kiÖn…
Thø hai: T¨ng cêng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch hµng xuÊt khÈu
Trong nh÷ng n¨m tíi, ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Singapore c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh: g¹o, cµ phª, cao su, dÇu th«… nhng vÉn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ chóng ta ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm cña m×nh nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam trªn thÞ trêng Singapore. Tríc hÕt chóng ta ph¶i ®Çu t nghiªn cøu thÞ trêng Singapore th«ng qua c¸c cuéc triÓn l·m, qu¶ng c¸o ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm ®ång thêi t×m hiÓu nhu cÇu thÞ hiÕu cña ngêi d©n Singapore tõ ®ã t×m c¸ch tho¶ m·n nhu cÇu Êy. Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cho vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh dù ¸n nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu chÊt lîng s¶n phÈm lµ ph¶i c¶i tiÕn mÉu m·, bao b× s¶n phÈm sao cho phï hîp. VÒ mÉu m· chóng ta cÇn ph¶i häc hái nhiÒu tõ hµng cña Trung Quèc. H¬n n÷a cÇn t¨ng ®Çu t cho thiÕt bÞ ®o lêng vµ kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu ®Ó ®¶m b¶o hµng ViÖt Nam lu«n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. C¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, kho c¶ng, bÕn b·i còng ph¶i tèt ®Ó kh«ng ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. Vµ lu«n lu«n coi ®æi míi c«ng nghÖ lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó ®¹t chÊt lîng nh mong muèn.
Bªn c¹nh ®ã cÇn gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm: tøc chóng ta ph¶i sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn nhiªn vËt liÖu, gi¶m chi phÝ trong s¶n xuÊt lu th«ng vµ gi¶m tèi ®a nhËp khÈu hµng ho¸ v« h×nh nh: chi phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm (b»ng c¸ch nhËp hµng theo gi¸ FOB vµ xuÊt hµng theo gi¸ CIF), ®ång thêi chóng ta cã thÓ ®Æt ®¹i diÖn t¹i Singapore (theo lêi mêi cña hä) nh thÕ gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sÏ ®îc æn ®Þnh h¬n.
§ång thêi ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu b»ng c¸ch khuyÕn khÝch hµng xuÊt khÈu ®· qua chÕ biÕn, gi¶m xuÊt khÈu hµng qua s¬ chÕ ®Ó n©ng cao kim ngh¹ch xuÊt khÈu. §Ó ®Çu t kh©u chÕ biÕn cÇn cã chÝnh s¸ch u ®·i, miÔn gi¶m thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ doanh thu cho c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch hä ¸p dông c«ng nghÖ ®Çu t vµo kh©u chÕ biÕn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. §i ®«i víi nã lµ viÖc ¸p dông n©ng thuÕ suÊt ®èi víi hµng th« vµ s¬ chÕ. Môc tiªu ®Æt ra trong nh÷ng n¨m tíi lµ xuÊt khÈu s¶n phÈm qua chÕ biÕn ®¹t tõ 80% trë lªn, cßn l¹i lµ s¶n phÈm s¬ chÕ. Kim ngh¹ch xuÊt khÈu cã nh vËy míi cã thÓ t¨ng lªn. Bªn c¹nh ®ã cÇn khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm gia c«ng, më réng gia c«ng nh÷ng mÆt hµng nh dÖt may, giµy dÐp, l¾p r¸p ®iÖn tö…®Ó hµng ViÖt Nam kh«ng ph¶i gia c«ng l¹i t¹i Singapore.
Ngoµi ra chóng ta còng cÇn quan t©m ®Õn kªnh tiªu thô s¶n phÈm xuÊt khÈu sang Singapore: kªnh tiªu thô s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¹i thÞ trêng Singapore ngoµi kªnh tiªu thô néi ®Þa cßn cã kªnh trung chuyÓn hµng ho¸. Kªnh nµy còng kh¸ quan träng. CÇn ph¶i cã c¸i nh×n ®óng ®¾n vÒ kªnh trung chuyÓn nµy. NhiÒu doanh nghiÖp cña ViÖt Nam vÉn cã t©m lý “dÞ øng” víi viÖc sö dông c«ng ty trung gian trong kinh doanh xuÊt khÈu v× quan niÖm r»ng: b¸n hµng tíi tay ngêi tiªu dïng míi cã hiÖu qu¶, cßn viÖc b¸n qua trung gian sÏ v« h×nh mÊt ®i mét kho¶n ngo¹i tÖ. Quan niÖm nµy kh«ng hoµn toµn ®óng bëi v× ®èi tîng b¹n hµng cña kªnh trung chuyÓn hµng ho¸ t¹i Singapore phÇn lín lµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia, c«ng ty chÕ biÕn lín trªn thÕ giíi cã trô së lµm ¨n t¹i Singapore. Hä cã m¹ng líi tiªu thô réng kh¾p khu vùc. Ngoµi ra hä cã tiÒm n¨ng vÒ vèn, kinh nghiÖm. Trong khi ®ã b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng thÓ tù t×m thÞ trêng vµ còng kh«ng ®ñ søc qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµo nh÷ng thÞ trêng míi nµy. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn nhanh sÏ t¹o ra rÊt nhiÒu s¶n phÈm míi, nh·n m¸c míi vµ cÇn nhiÒu thÞ trêng tiªu thô míi. V× vËy cã thÓ qua hä ®Ó th©m nhËp vµo c¸c thÞ trêng míi, ®a hµng ViÖt Nam vµo nh÷ng khu vùc thÞ trêng khã tÝnh mµ tríc m¾t ta cha cã ®iÒu kiÖn v¬n tíi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ chóng ta cÇn cã ®èi s¸ch phï hîp, lùa chän ®óng s¶n phÈm, t×m ®óng b¹n hµng, cã ph¬ng thøc kinh doanh phï hîp, linh ho¹t th× ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ kh«ng nhá.
Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch th«ng thêng, cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh tÝn dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®ã lµ:
Nhµ níc cÇn t¹o nguån vèn cho c¸c doanh nghiÖp cã dù ¸n ®Çu t s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu : thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt u ®·i ®èi víi vèn vay ®Çu t s¶n xuÊt hoÆc mua hµng xuÊt khÈu ®ång thêi khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tù t×m nguån vèn tõ c¸c ®èi t¸c Singapore.
Nhµ níc còng cÇn sö dông tØ gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu: ng©n hµng nªn mua ngo¹i tÖ thu ®îc tõ xuÊt khÈu vµ cÊp ho¸ ®¬n ®Æc biÖt cho hä. Khi doanh nghiÖp cÇn, hä cã thÓ xuÊt ho¸ ®¬n ®Ó mua l¹i ngo¹i tÖ víi tØ gi¸ u ®·i. Khi kh«ng cã nhu cÇu, doanh nghiÖp cã quyÒn chuyÓn nhîng ho¸ ®¬n nµy.ViÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tØ gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t mét mÆt chóng ta ®· khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, mÆt kh¸c h¹n chÕ ®îc c¸c kho¶n nhËp khÈu b»ng tiÒn ViÖt kh«ng cã nguån gèc xuÊt khÈu nªn h¹n chÕ ®îc t×nh tr¹ng nhËp siªu.
ChÝnh phñ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tham gia c¸c quü b¶o hiÓm x· héi ®Ó b¶o hiÓm cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu khi gi¸ c¶ thÞ trêng biÕn ®éng ®Æc biÖt lµ theo chiÒu híng ®i xuèng. ChÝnh phñ còng cÇn khuyÕn khÝch c¸c hiÖp héi nghµnh hµng: cµ phª ca cao cã hiÖp héi vicofa, ®iÒu cã vinacas…. tù nguyÖn thµnh lËp c¸c quü b¶o hiÓm riªng. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp an t©m vµ æn ®Þnh kinh doanh.
Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh tÝn dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu chóng ta còng cÇn chó ý tíi vÊn ®Ò n©ng cao tay nghÒ cña ®éi ngò c¸n bé lµm ngo¹i th¬ng: hä cÇn am hiÓu vÒ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, cã nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ ®Æc biÖt ph¶i biÕt tiÕng Anh ®Ó c¸c hîp ®ång ®îc ký víi Singapore ®Òu chÆt chÏ.
Ngoµi ra viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ còng rÊt quan träng. ViÖc qu¶n lý ho¹t ®éng th¬ng m¹i ë ViÖt Nam cßn kh¸ chÆt thÓ hiÖn: thuÕ xuÊt nhËp khÈu mét sè nghµnh hµng ë ViÖt Nam cßn cao vµ cã nhiÒu møc kh¸c nhau g©y trë ng¹i cho c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ®ång thêi cã thÓ ®em l¹i nguån thu cho chÝnh phñ, bæ sung cho ng©n s¸ch nhµ níc. Song ®¸nh thuÕ qu¸ cao l¹i cã t¸c dông tiªu cùc h¹n chÕ c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. V× vËy ViÖt Nam cÇn ph¶i c¶i tiÕn hÖ thèng thuÕ ë møc ®é hîp lý h¬n, vÝ dô luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc quèc héi th«ng qua n¨m 1999 quy ®Þnh møc thuÕ 0% víi tÊt c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu. Thªm vµo ®ã, viÖc ViÖt Nam tham gia hiÖp ®Þnh vÒ thuÕ quan u ®·i cã hiÖu lùc chung (CEPT) buéc ViÖt Nam ph¶i dÇn dÇn c¾t gi¶m thuÕ. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ nµy ch¾c ch¾n sÏ g©y khã kh¨n h¬n cho nÒn s¶n xuÊt trong níc v× ph¶i c¹nh tranh víi hµng ngo¹i nhËp ®Æc biÖt lµ tõ c¸c níc asean. Nhng ®©y còng lµ c¬ héi ®Ó hµng ViÖt Nam tù kh¼ng ®Þnh chÊt lîng cña m×nh.
Thùc tiÔn ë Singapore cho thÊy níc nµy hoµn toµn níi láng ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ thuÕ quan. ChÝnh phñ chØ ®¸nh thuÕ nhÑ mét sè mÆt hµng nh rîu, bia, thuèc l¸, « t«… cßn ®a sè c¸c mÆt hµng kh¸c kh«ng chÞu thuÕ. ChÝnh s¸ch nµy ®· gióp Singapore kh«ng nh÷ng ®øng v÷ng trªn thÞ trêng mµ cßn trë thµnh mét trong bèn con rång ch©u ¸. ¸p dông vµo ViÖt Nam, chÝnh phñ ViÖt Nam cÇn thùc hiÖn tù do ho¸ c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i h¬n n÷a.
Song song c¸c biÖn ph¸p trªn th× hÖ thèng ph¸p lý còng cÇn ®îc c¶i tiÕn h¬n n÷a, nhÊt lµ viÖc xö lý c¸c tranh chÊp. §ång thêi chÝnh phñ cÇn ®a ra c¸c v¨n b¶n híng dÉn thùc hiÖn luËt th¬ng m¹i mét c¸ch cô thÓ ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ Singapore t×m hiÓu. LuËt thuÕ nhËp khÈu vµ biÓu thuÕ nhËp khÈu còng ph¶i cô thÓ, râ rµng.
Trong ®Çu t, mét sè biÖn ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t lµ:
Thø 1: Chóng ta cÇn tiÕp tôc x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh, tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t:
§©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho bÊt kú nhµ ®Çu t nµo. ChÝnh trÞ cã æn ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ kinh doanh vµ ph¸t triÓn. ViÖt Nam ®· tõng ®îc biÕt ®Õn víi mét hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t Singapore, v× vËy chóng ta cÇn tiÕp tôc duy tr× nã.
VÒ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t, chóng ta ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu x©y dùng ®iÒu chØnh, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi nãi chung vµ cña Singapore nãi riªng ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ phï hîp víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. ViÖc x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt ph¶i theo híng æn ®Þnh, thèng nhÊt, râ rµng vµ ®Çy ®ñ. Ngoµi ra hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ®Çu t theo híng thiÕt lËp mét mÆt b»ng ph¸p lý chung ¸p dông cho c¶ ®Çu t trong níc lÉn ®Çu t níc ngoµi, b×nh ®¼ng cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Bëi v× hiÖn nay cßn sù ph©n biÖt trong gi¸ thuª ®Êt, thuª nhµ, gi¸ ®iÖn níc, ®iÖn tho¹i…§©y còng lµ mong muèn cña c¸c nhµ ®Çu t Singapore. Do vËy chóng ta cÇn tiÕp tôc lé tr×nh gi¶m chi phÝ ®Çu t vµ tiÕn tíi chÕ ®é mét gi¸ ¸p dông thèng nhÊt theo quyÕt ®Þnh sè 53/ 1999/ Q§-TTG ngµy 26/3/1999 cña Thñ Tíng ChÝnh Phñ.
Thø hai: N©ng cÊp vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: ®©y lµ vÊn ®Ò mµ chÝnh phñ ViÖt Nam ®· vµ ®ang quan t©m. Thùc tr¹ng c¬ së h¹ tÇng ë ViÖt Nam lµ ®iÒu e ng¹i lín ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t Singapore t¹i ViÖt Nam do vËy chÝnh phñ cÇn trÝch mét phÇn ng©n s¸ch nhµ níc ®Ó ®Çu t x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng: nhµ xëng, kho b·i, bÕn c¶ng, c¸c khu c«ng nghiÖp…nh»m t¹o c¬ së cho c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi níc cã thÓ l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nhanh chãng bíc vµo kinh doanh. §ång thêi cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch h¬n n÷a c¸c dù ¸n ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng, thu hót nguån viÖn trî ODA vµ tiÕn hµnh gi¶i ng©n mét c¸ch nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶. ViÖc n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng mét mÆt sÏ thu hót c¸c nhµ ®Çu t, mÆt kh¸c sÏ t¹o thuËn lîi cho chóng ta tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Thø ba: C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh: ViÖt Nam cÇn ph¶i tiÕp tôc c¶i tiÕn thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t, tr¸nh mÊt nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ cho c¸c nhµ ®Çu t. Trong nh÷ng n¨m võa qua, chóng ta ®· ¸p dông chÝnh s¸ch “ mét cöa” lµ uû ban hîp t¸c vµ ®Çu t SCCI (nay lµ bé kÕ hoach vµ ®Çu t MPI) nªn qu¸ tr×nh xÐt duyÖt dù ¸n cã nhiÒu thuËn lîi h¬n. Song thêi gian phª duyÖt dù ¸n cßn bÞ kÐo dµi qóa thêi h¹n quy ®Þnh mµ chñ yÕu lµ do tÖ quan liªu cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng g©y nªn. V× vËy ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh mµ tríc hÕt ph¶i t¨ng cêng phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc ë TW vµ ®Þa ph¬ng, ph©n ®Þnh râ quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh. MÆt kh¸c cÇn xo¸ bá c¸c giÊy phÐp kh«ng cÇn thiÕt, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, rót ng¾n thêi gian ®Ó dù ¸n nhanh chãng ®i vµo thùc hiÖn. Cã nh vËy ViÖt Nam míi lu«n hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t Singapore.
Thø t: §µo t¹o nguån nh©n lùc: Singapore lµ mét quèc gia thiÕu nh©n lùc. Môc ®Ých ®Çu t cña c¸c nhµ ®Çu t Singapore vµo ViÖt Nam lµ ®Ó sö dông nguån nh©n lùc rÎ vµ dåi dµo. Nhng khi ®· bíc sang thÕ kû 21- thÕ kû cña khoa häc c«ng nghÖ vµ nÒn kinh tÕ tri thøc th× nhu cÇu ®ßi hái vÒ nh©n lùc cµng cao h¬n, ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é kü thuËt ®Ó xö lý c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Do vËy chÝnh phñ cÇn ®µo t¹o kü n¨ng cho ngêi lao ®éng ®Ó lµm sao cã thÓ n¾m b¾t sö dông ®îc c«ng nghÖ níc ngoµi khi chuyÓn giao sang ViÖt Nam. Ngoµi gi¸o dôc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, cÇn cã chñ tr¬ng gi¸o dôc híng nghiÖp ngay tõ cÊp phæ th«ng vµ ®µo t¹o tay nghÒ. Chóng ta cã thÓ phèi hîp víi Singapore trong c¸c ch¬ng tr×nh ®µo t¹o kÜ thuËt, nh©n viªn chuyªn m«n ®Ó n©ng cao tay nghÒ còng nh kh¶ n¨ng tiÕp thu c«ng nghÖ míi. Bªn c¹nh ®ã cÇn ®µo t¹o nh©n tµi, ®µo t¹o c¸c chuyªn gia kinh tÕ kÜ thuËt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña hä ngang tÇm thÕ giíi. CÇn ph¶i ®µo t¹o nh©n lùc míi cã thÓ n©ng cao chÊt lîng hµng ViÖt Nam, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam tõ ®ã hµng ViÖt Nam míi cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng quèc tÕ còng nh thÞ trêng Singapore.
Thªm vµo ®ã ViÖt Nam cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t ë tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®Çu t còng nh c¸c lÜnh vùc ®Çu t ®Ó ph¸t huy hÕt mÆt m¹nh cña tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®Çu t, c©n ®èi c¬ cÊu ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång ®Òu vµ toµn diÖn. CÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t Singapore ®Çu t vµo khu chÕ suÊt, khu c«ng nghiÖp vµ khu c«ng nghÖ cao. C¸c khu chÕ suÊt, khu c«ng nghiÖp ®îc h×nh thµnh sÏ cã t¸c dông thu hót c¸c ho¹t ®éng ®Çu t kh¸c. C¸c khu c«ng nghÖ cao sÏ gióp ViÖt Nam thu hót c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i nhÊt thÕ giíi ®Çu t vµo c¸c nghµnh s¶n xuÊt ë ViÖt Nam lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng. VÝ dô: ViÖt Nam- Singapore cã h×nh mÉu khu c«ng nghiÖp ë tØnh B×nh D¬ng. Sù thµnh c«ng cña khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam- Singapore sÏ lµ kiÓu mÉu cho c¸c khu c«ng nghiÖp kh¸c cña Singapore ë ViÖt Nam, më ®êng cho c¸c ®ît ®Çu t míi cña c¸c nhµ ®Çu t Singapore vµo ViÖt Nam.
CÇn tiÕp tôc hîp t¸c víi Singapore ë c¶ nh÷ng nghµnh kh¸c:
( Nghµnh dÇu khÝ: V× Singapore lµ trung t©m läc dÇu lín thø ba trªn thÕ giíi vµ cã nghµnh chÕ t¹o dµn khoan dÇu ngoµi kh¬i lín thø hai trªn thÕ giíi, do vËy hîp t¸c víi Singapore sÏ cã c¬ héi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n. §ång thêi mét sè tæng c«ng ty vµ c¸c c«ng ty dÇu khÝ lín cña ViÖt Nam còng nªn xem xÐt kh¶ n¨ng ®Æt ®¹i diÖn ë Singapore ®Ó cã chç ®øng v÷ng ch¾c h¬n n÷a trªn thÞ trêng dÇu khÝ quèc tÕ.
(DÞch vô vËn t¶i biÓn: ViÖt Nam cã bê biÓn dµi thuËn lîi cho ph¸t triÓn c¶ng biÓn vµ dÞch vô vËn t¶i biÓn. Trong khi ®ã Singapore lµ mét níc ®i tríc nªn chóng ta cã thÓ häc hái kinh nghiÖm cña Singapore ®Ó x©y dùng mét sè c¶ng träng ®iÓm vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a nghµnh vËn t¶i biÓn cña ViÖt Nam.
( Trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng: §©y lµ mét lÜnh vùc cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam song chóng ta còng cã thÓ häc hái Singapore trong viÖc më thÞ trêng chøng kho¸n, giao dÞch chøng kho¸n…Chóng ta cã thÓ häc c¸ch x©y dùng m¹ng líi c¸c ng©n hµng vµ c«ng ty tµi chÝnh, qu¶n lý ®Çu t vµ bu«n b¸n ngo¹i tÖ…
( Trong lÜnh vùc hµng kh«ng: ViÖt Nam cÇn ®Çu t cña Singapore ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng c¸c s©n bay lín. ViÖt Nam còng cÇn hîp t¸c h¬n n÷a víi Singapore trong lÜnh vùc nµy.
KÕt luËn
Hoµ chung cïng dßng ch¶y cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ViÖt Nam ®· vµ ®ang më réng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i víi trªn 120 quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã quan hÖ th¬ng m¹i ®Çu t ViÖt Nam- Singapore nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ.
Kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. Trong ®ã kim ngh¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam lu«n cao h¬n kim ngh¹ch xuÊt khÈu song c¬ cÊu nhËp khÈu chuyÓn biÕn theo híng tÝch cùc: t¨ng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc gi¶m nhËp khÈu hµng tiªu dïng, hµng xa xØ. Trong ®Çu t, ®Çu t cña Singapore ®· ®ãng gãp rÊt lín cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Tríc ®©y ®Çu t cña Singapore chñ yÕu lµ vµo bÊt ®éng s¶n nhng tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc th× xu híng cña c¸c nhµ ®Çu t Singapore chuyÓn sang lÜnh vùc hµng tiªu dïng cho xuÊt khÈu, thùc phÈm, du lÞch, dÞch vô…
Trong t¬ng lai ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a víi Singapore, hîp t¸c mét c¸ch toµn diÖn, trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ®Ó ph¸t triÓn ®ång ®Òu vµ ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu phÊn ®Êu tõ nay ®Õn n¨m 2020 ®ã lµ: ®a ViÖt Nam trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp, cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy chóng ta cÇn tiÕp tôc kh¾c phôc h¹n chÕ cña m×nh vµ hîp t¸c chÆt chÏ víi Singapore h¬n n÷a.
Víi niÒm tin tëng m¹nh mÏ vµo triÓn väng s¸ng sña cña hai quèc gia, ®©y sÏ lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam-Singapore vµ mèi quan hÖ Êy sÏ cßn tiÕp tôc ph¸t triÓn v× hoµ b×nh æn ®Þnh vµ thÞnh vîng cña c¶ hai quèc gia còng nh c¶ khu vùc §«ng Nam ¸ vµ thÕ giíi. Chóng ta kh«ng thÓ quªn lêi nhËn ®Þnh cña Tan Seng Chye- ®¹i sø qu¸n Singapore “ ViÖt Nam lµ ®iÓm ®Õn hÊp dÉn cho Singapore”. Thùc tÕ ®· chøng minh nh vËy vµ chóng ta sÏ tiÕp tôc phÊn ®Êu ®Ó ViÖt Nam m·i m·i lµ ®iÓm ®Õn hÊp dÉn cho Singapore vµ quan hÖ kinh tÕ- th¬ng m¹i hai níc sÏ ngµy cµng bÒn chÆt.
Phô lôc tham kh¶o
B¶ng 1: Møc t¨ng trëng GDP (%) cña mét sè níc Ch©u ¸
Níc
1997
1998
1999
In®«nªsia
4,6
-14,3
-5,0
Th¸i Lan
-0,4
-7,7
-0,2
Malaisia
7,7
-6,2
-0,1
Philippin
5,2
0
2,6
ViÖt Nam
8,8
5,7
4,6
Hµn Quèc
5,5
-5,2
0,3
§µi Loan
6,8
5,1
4,8
Hång K«ng
5,3
-4,9
-1,0
Trung Quèc
8,8
7,2
7,0
Singapore
7,7
0,7
1,9
Nguån: Theo JETRO- IDE
B¶ng 2: Mét sè chØ tiªu kinh tÕ cña Singapore
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
1. Tèc ®é t¨ng trëng hµng n¨m(%)
GDP thùc tÕ
6,1
5,9
6,1
6,0
5,8
GDP danh nghÜa
10,5
9,8
8,8
9,2
9,6
CÇu trong níc
6,7
6,6
7,0
4,6
6,1
Tiªu dïng t nh©n
6,3
6,2
6,2
6,0
6,0
Tiªu dïng chÝnh phñ
5,5
5,4
5,4
5,4
5,2
Tæng ®Çu t cè ®Þnh
7,4
7,3
8,2
2,9
6,4
XuÊt khÈu hµng ho¸, dÞch vô
11,4
11,4
6,0
5,0
5,0
NhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô
8,6
9,5
-3,2
4,9
2,7
S¶n lîng t b¶n
-1,3
-0,8
-2,5
-4,9
-5,1
S¶n lîng c«ng nghiÖp
6,2
6,4
5,4
4,7
4,4
S¶n lîng dÞch vô
6,0
5,5
6,3
6,6
6,3
2. Gi¸ c¶(1985=100)
ChØ sè gi¸ c¶ tiªu dïng
129,0
133,5
136,2
140,4
145,4
BiÕn ®éng hµng n¨m(%)
4,1
3,5
2,0
3,1
3,6
3. D©n sè vµ lao ®éng
D©n sè (triÖu ngêi)
2,9
3,0
3,0
3,1
3,1
Tèc ®é t¨ng(%)
1,4
1,3
1,2
1,2
1,2
Lao ®éng( triÖu ngêi)
1,7
1,7
1,8
1,8
1,8
Tèc ®é(%)
2,4
2,6
2,5
2,4
2,1
4. Tµi chÝnh
TØ gi¸ hèi ®o¸i($$, USD)
1,6
1,6
1,6
1,6
1,5
BiÕn ®éng n¨m(%)
-0,4
-0,4
-0,4
-0,4
-0,4
5. Kinh tÕ ®èi ngo¹i(tû USD)
XuÊt khÈu hµng ho¸
80,7
85,4
90,8
96,4
102,6
Tèc ®é n¨m (%)
6,5
5,8
6,3
6,1
6,5
NhËp khÈu hµng n¨m
88,1
94,7
99,7
105,8
109,5
Tèc ®é n¨m (%)
6,8
7,7
5,2
5,1
3,5
C©n ®èi th¬ng m¹i
-7,4
-9,4
-0,9
-0,9
-6,8
C©n ®èi tµi kho¶n v·ng lai
4,7
2,6
3,7
5,9
7,4
Dù tr÷ ngo¹i tÖ
45,8
49,8
53,1
56,9
59,7
BiÕn ®éng n¨m (%)
8,1
8,8
6,6
7,2
4,9
Nguån: T liÖu kinh tÕ 7 níc thµnh viªn asean
B¶ng 3: Mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña ViÖt Nam
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
1. Tèc ®é t¨ng trëng GDP(%)
9,3
8,1
5,8
4,8
5,5
2. TiÕt kiÖm vµ ®Çu t
17,2
20,1
21,5
23,6
25,0
-Tæng tiÕt kiÖm trong níc (%GDP)
6,1
5,9
5,8
-TiÕt kiÖm cña chÝnh phñ (%GDP)
10,5
12,1
12,7
26,3
27,3
TiÕt kiÖm cña t nh©n (%GDP)
28,1
28,3
26,7
17,6
-Tæng ®Çu t toµn x· héi (%GDP)
19,9
18,2
17,2
- §Çu t trong níc (%GDP)
3. Cung tiÒn tÖ vµ l¹m ph¸t (%)
25,0
27,0
28,0
23,0
- Cung tiÒn tÖ
4,5
3,6
9,2
0,1
6,0
-L¹m ph¸t (%)
4. Ng©n s¸ch chÝnh phñ (%GDP)
22,9
20,5
19,0
18,7
18,0
-Tæng thu
25,9
24,5
22,1
23,6
20,5
-Tæng chi
-3,0
-4,0
-3,1
-4,9
-2,5
- Th©m hôt ng©n s¸ch
5. Mét vµi chØ sè lu ý
2036
2097
2150
2300
-Dù tr÷ ngo¹i tÖ (triÖu USD)
8283
9590
12549
13520
14500
- Nî níc ngoµi
Nguån: Tæng côc thèng kª, IMF, ADB
B¶ng 4: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu n¨m 2002 sang Singapore
Tªn hµng
2002
So víi n¨m 2001
(%)
lîng (tÊn)
trÞ gi¸ (USD)
cµ phª
16.361
6.900.589
-51.89%
cao su
63.176
36.350.693
92.20%
chÌ
945
1.140.227
-22.77%
dÇu ¨n
372
155.952
-94.37%
dÇu th«
3.450.859
649.478.803
-1.35%
D¢Y §IÖN & D¢Y C¸P §IÖN
1.526.692
104.38%
®å ch¬i trÎ em
29.418
33.52%
g¹o
97.363
17.902.005
-52.78%
giÇy dÐp c¸c lo¹i
8.025.348
-4.05%
H¶i s¶n
35.547.670
52.04%
hµng dÖt may
18.171.699
-2.32%
hµng rau qu¶
3.400.519
100.51%
hµng thñ c«ng mü nghÖ
6.388.575
21.22%
h¹t ®iÒu
281
1.164.822
280.27%
h¹t tiªu
8.231
10.850.732
-48.22%
l¹c nh©n
11.310
5.573.730
-1.61%
s¶n phÈm gç
4.848.045
-44.44%
s¶n phÈm nhùa
7.345.198
38.73%
S¶N PHÈM S÷A
438.711
-13.49%
than ®¸
2.734
105.259
-47.37%
®êng tinh
405
96.450
-69.78%
m¸y vi tÝnh vµ linh kiÖn
4.202.180
-32.68%
Mú GãI
154.505
-39.14%
QuÕ
29
42.930
-38.37%
THIÕC
263
864.456
-70.67%
xe ®¹p&phô tïng xe ®¹p
47.083
22.40%
Tæng sè
960.714.621
-7.95%
B¶ng 5: C¸c mÆt hµng nhËp khÈu n¨m 2002 tõ Singapore
Tªn hµng
2002
So víi n¨m 2001
(%)
lîng (tÊn)
trÞ gi¸ (USD)
chÊt dÎo nguyªn liÖu
138.779
91.571.361
36.20%
Clinker
0
0
-100.00%
linh kiÖn ®iÖn tö vµ vi tÝnh
146.532.219
-4.46%
m¸y mãc,t/bÞ/phô tïng
394.345.066
32.88%
npl dÖt may da
6.016.104
-18.14%
«t« d¹ng ckd,skd
0
0
-100.00%
¤T¤ NGUY£N CHIÕC C¸C LO¹I
108 (chiÕc)
4.429.997
6.51%
ph©n bãn c¸c lo¹i
361.105
48.406.191
3.86%
s¾t thÐp c¸c lo¹i
85.009
41.404.231
0.32%
t©n dù¬c
41.663.101
-4.12%
x¨ng dÇu c¸c lo¹i
5.353.841
1.002.261.063
-14.09%
xe m¸y d¹ng ckd,skd
100 (bé)
52.586
-92.55%
Tæng sè
2.534.315.996
1.67%
Tµi liÖu tham kh¶o
Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th¬ng- GS- PTS Bïi Xu©n Lu- NXB Gi¸o Dôc Trêng §¹i Häc Ngo¹i Th¬ng-1995
Kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng Sè 2- 1998
T liÖu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn asean- NXB Thèng Kª 1998.
Céng hoµ Singapore- 30 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn- NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia 1993
Thµnh c«ng cña Singapore trong ph¸t triÓn kinh tÕ- NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia 1993
T¹p chÝ nghiªn cøu §«ng Nam ¸ 1998
T¹p chÝ Ngo¹i Th¬ng- Sè 9, Sè18 n¨m 2003
B¸o Vietnam News.
B¸o Vietnam Investment Reviews.
Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn.
V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII
LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 19421.doc