Mối quan hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ & hội nhập kinh tế quốc tế

LỜI NÓI ĐẦU Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt lu«n lu«n xÈy ra m©u thuÉn, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c yÕu tè trong b¶n th©n sù vËt hay m©u thuÉn gi÷a c¸c sù vËt víi nhau. TriÕt häc M¸c-Lªnin ®· chØ ra, m©u thuÉn lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, mang tÝnh phæ biÕn vµ cã ®a d¹ng c¸c lo¹i m©u thuÉn. X¸c ®Þnh ®óng tõng lo¹i m©u thuÉn sÏ cho phÐp con ng­êi t×m ra ®­îc nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp, tèi ­u ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy sù vËt ph¸t triÓn từ góc độ triết học ,ta xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Toàn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ tÊt yÕu, kh¸ch quan trong giai ®o¹n hiÖn nay, xu thÕ nµy ®ang bÞ mét sè n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ t­ b¶n xuyªn quèc gia chi phèi,trong đó chứa nhiÒu m©u thuÉn, võa cã mÆt tÝch cùc võa cã mÆt tiªu cùc, võa cã hîp t¸c võa cã ®Êu tranh, võa t¹o ra nh÷ng c¬ héi cho sù ph¸t triÓn nh­ng còng võa cã nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi c¸c quèc gia, nhÊt lµ c¸c quèc gia ®ang ë tr×nh ®é kÐm ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam. V× toµn cÇu ho¸ lµ mét xu thÕ, mét qu¸ tr×nh kh¸ch quan cho nªn kh«ng thÓ ®¶o ng­îc. Trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi ngµy nay, c¸c quèc gia kh«ng thÓ tÈy chay hoµn toµn toµn cÇu ho¸ hoÆc ®øng ngoµi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. VÊn ®Ò ®èi víi c¸c quèc gia lµ, ph¶i cã chiÕn l­îc thÝch øng vµ kh«n ngoan ®Ó v­ît qua th¸ch thøc vµ chíp lÊy thêi c¬, ®ång thêi ph¶i cã ý thøc gi÷ v÷ng chñ quyÒn quèc gia, ®éc lËp d©n téc, b¶o vÖ toµn vÑn l·nh thæ ®Ó ®­a quèc gia d©n téc m×nh ®Õn chç ph¸t triÓn vµ phån vinh. Héi nhËp kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ mang tÝnh thêi ®¹i, nh­ng ®ã còng lµ mét bµi to¸n hãc bóa, ®ang th¸ch ®è c¸c quèc gia, d©n téc ®ang ph¸t triÓn, th«i thóc hä t×m lêi gi¶i tèi ­u. Gi÷ v÷ng ®éc lËp d©n téc, ph¸t huy néi lùc vµ kÕt hîp víi chñ ®éng më réng héi nhËp quèc tÕ, trë thµnh mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt – ch×a kho¸ h÷u hiÖu ®Ó gi¶i m· bµi to¸n nµy trong kû nguyªn toµn cÇu ho¸ hiÖn nay.Tøc lµ ph¶i t×m ra c¸c gi¶i ph¸p phï hîp, ®Ó gi¶i quyÕt tèt m©u thuÉn trong mối quan hệ gi÷a x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi héi nhËp kinh tÕ quèc tế. Rõ ràng, hội nhập kinh tế quốc tế là nhu cầu nội sinh của bản thân nền kinh tế nước ta, chứ không phải do chúng ta bị o ép, bị bắt buộc. Thời cơ đang đến, yêu cầu của chính bản thân đòi hỏi, không còn sự lựa chọn ưu việt nào hơn. Vấn đề đặt ra là chúng ta lựa chọn như thế nào để vẫn hội nhập phát triển mà vẫn bảo toàn trọn vẹn độc lập tự chủ, vẫn hội nhập mà không đánh mất truyền thống, hội nhập mà an ninh trật tự xã hội được bảo đảm, hội nhập mà xã hội lành mạnh và phát triển. §¹i héi VIII cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh nhiÖm vô “më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, chñ ®éng tham gia c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc, cñng cè vµ n©ng cao vÞ thÕ n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ”. §¹i héi lÇn thø IX kh¼ng ®Þnh chñ tr­¬ng “ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng”.[TrÝch v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX – trang 89] Chñ tr­¬ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®­îc ®Ò ra trong bèi c¶nh t×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc diÔn ra nhanh chãng, phøc t¹p, khã l­êng tr­íc ®­îc. ViÖt Nam tõng b­íc v÷ng ch¾c héi nhËp s©u réng vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Ngµy 27/11/2001, Bé ChÝnh trÞ ®· ra NghÞ QuyÕt vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh»m cô thÓ ho¸ mét chñ tr­¬ng lín ®­îc nªu ra t¹i §¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng lµ: “Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, gi÷ v÷ng b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, b¶o vÖ m«i tr­êng”. Em nghĩ là một nhà kinh tế, thì nhất thiết phải nắm bắt và nhận thức được mối quan hệ biện chứng giữa 2 vấn đề xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ và hội nhập kinh tế quốc tế. Đó là lí do thôi thúc em chọn và nghiên cứu đề tài : “Mối quan hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ và hội nhập kinh tế quốc tế” .Với trình độ và kinh nghiêm còn nhiều hạn chế, chắc chắn bài viết còn nhiều thiếu sót, em rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của thầy giáo và các bạn để bài viết hoàn thiện hơn.Và em xin chân thành cảm ơn thầy giáo GS.TS ĐOÀN QUANG THỌ người đã giúp đỡ em tận tình chu đáo để em hoàn thành bài tiểu luận này. I. CƠ SỞ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1. Nền kinh tế dộc lập tự chủ Một nền kinh tế độc lập tự chủ theo cách hiểu thông thường và truyền thống là một nền kinh tế phát triển toàn diện, có khả năng tự thỏa mãn những nhu cầu mọi mặt của đời sống xã hội, của an ninh, quốc phòng và quá trình tái sản xuất; không bị lệ thuộc vào bên ngoài cả từ khâu sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, để có thể vận hành một cách bình thường và bảo đảm được nền tảng cho việc duy trì an ninh quốc gia. Một nền kinh tế như vậy nhìn chung chỉ tồn tại trong điều kiện các quốc gia có đầy đủ mọi nguồn tài nguyên thiên nhiên, điều kiện địa lý, khí hậu lý tưởng, quy mô thị trường quốc gia đủ lớn, trình độ phát triển cao về khoa học - công nghệ và không cần phải cóquan hệ kinh tế với nhau mà vẫn có thể tự tồn tại, phát triển được.  Nếu như trước kia khái niệm nền kinh tế độc lập tự chủ làm cho người ta liên tưởng tới việc tự lực cánh sinh hoặc biệt lập, khép kín, ít giao lưu và kém hiệu quả, thì ngày nay, khái niệm này được hiểu một cách mềm dẻo và linh hoạt hơn,’độc lập tự chủ có tính tương đối’.Khi toàn cầu hóa đã phát triển ở mức cao, các thị trường quốc gia đã và đang tiếp tục mất đi những hàng rào ngăn cách quan trọng để từ đó tạo điều kiện hình thành thị trường thống nhất trên phạm vi các khu vực và toàn cầu, thì các luồng lưu chuyển khổng lồ về hàng hóa, dịch vụ, thông tin, vốn, công nghệ, nhân công và các mạng lưới công ty đa quốc gia rộng khắp toàn cầu đã gắn kết các quốc gia lại với nhau, làm cho chúng lệ thuộc vào nhau trong cả quá trình sản xuất lẫn quá trình tiêu thụ sản phẩm. Toàn cầu hóa càng phát triển thì sự tương tác, tùy thuộc lẫn nhau giữa các nước càng tăng. Khủng hoảng kinh tế hay những chấn động kinh tế, tài chính xảy ra ở một nền kinh tế nào đó đều có tác động đến các nền kinh tế mà nó có quan hệ. Mức độ ảnh hưởng nhiều hay ít tùy thuộc vào quy mô của nền kinh tế đó và sức nặng của nó trong quan hệ với các nền kinh tế khác. Thực tế cho thấy, cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ ở một số nước Đông Nam Á năm 1997 đã gây ra ảnh hưởng dây chuyền nghiêm trọng đối với tất cả các nước trong khu vực và cả nhiều nước khác trên thế giới. Suy thoái kinh tế ở Mỹ và một số nước khác năm 2001 cũng đã kéo theo suy thoái kinh tế ở rất nhiều nước trên thế giới và có tác động mạnh đến hầu hết các nước. Như vậy, rõ ràng một “nền kinh tế độc lập tự chủ” theo cách hiểu truyền thống không còn tồn tại trong thế giới toàn cầu hóa ngày nay. Điều này buộc chúng ta phải có nhận thức mới phù hợp hơn với thực tiễn về khái niệm nền kinh tế độc lập tự chủ. Một nền kinh tế độc lập tự chủ trong bối cảnh toàn cầu hoá có thể được hiểu là nền kinh tế có khả năng thích ứng cao với những biến động của tình hình quốc tế và ít bị tổn thương trước những biến động đó; trong bất cứ tình huống nào nó cũng có thể cho phép duy trì được các hoạt động bình thường của xã hội và phục vụ đắc lực cho các mục tiêu an ninh, quốc phòng của đất nước. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ được đặt trong mối quan hệ biện chứng với việc đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, mở cửa, giao lưu với các nền kinh tế, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi. Nói một cách chung nhất, nền kinh tế độc lập tự chủ là nền kinh tế có thể tự thân vận động, sử dụng và phát huy được nội lực, chủ động hội nhập vào nền kinh tế thế giới, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, không bị lệ thuộc vào bất cứ ai, thế lực nào, có khả năng đối phó và đứng vững trước những thách thức, tác động tiêu cực từ bên ngoài .nghĩa là ta phải chủ động tích cực hội nhập kinh tế quốc tế với giữ vững độc lập, tự chủ, thống nhất và bản sắc dân tộc. Trước hết là độc lập, tự chủ về đường lối, chính sách, có quyết sách để chủ động hội nhập; hội nhập có định hướng theo lộ trình hợp lý, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Độc lập tự chủ về kinh tế còn có nghĩa là là một nền kinh tế có thực lực đủ mạnh, có thể ứng phó nhanh, kịp thời với những biến động khó lường của kinh tế thế giới và khu vực, là một nền kinh tế "mở" kết hợp nội lực với ngoại lực thành sức mạnh tổng hợp để phát triển đất nước, có sức cạnh tranh cao, không để bị lệ thuộc và bị chi phối từ bên ngoài, bảo đảm an ninh kinh tế. Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, độc lập - tự do là hạt nhân chi phối và qui định mọi hoạt động thực tiễn. Để giành và giữ nền độc lập thì không chỉ có quyết tâm không lay chuyển mà còn là “dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Thực tế, trong nhiều thời điểm lịch sử, Người đã từng hòa hoãn, nhượng bộ với kẻ thù nhưng không làm suy yếu mà củng cố nền độc lập vững chắc thêm.Giành độc lập chỉ là khởi đầu cuộc chinh phục lâu đài hạnh phúc cho nhân dân. Người xác định: “Giành độc lập đã khó, giữ gìn độc lập còn khó hơn nhiều”. Muốn có độc lập - tự do lâu dài thì phải lao động quên mình để đất nước phồn vinh, sánh vai với các cường quốc năm châu. Ngay sau ngày hòa bình lập lại, Người đã vạch ra một lộ trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước theo nguyên tắc xây dựng một nền kinh tế độc lập - tự chủ. Mang trên vai di sản của Người, ta ra biển lớn với thời cơ lớn. Người từng nói: để mất thời cơ là có tội với đồng bào. Ngày nay, nền độc lập không chỉ là chuyện đường biên giới mà còn là chuyện thị trường. Thật cam go nếu ta chỉ là “sân sau” tiêu thụ, chỉ bán nguyên liệu thô để mua thành phẩm và nhìn giá trị thặng dư chảy ra ngoài biên giới. Nếu không đạt tới một năng suất lao động cao, không có hàng hóa thương hiệu mạnh để thu được nhiều thặng dư từ thương trường quốc tế thì tất sẽ trở nên nghèo kiệt. Đây là một câu hỏi hóc búa của mọi quốc gia, đặc biệt là Việt Nam với nền kinh tế chưa phát triển, thì chúng ta cần có biện pháp, một hướng đi đúng đắn và cụ thể trong một thời gian dài. 2. Hội nhập kinh tế quốc tế Kh ái niệm về hội nhập kinh tế quốc tế Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình các doanh nghiệp của một quốc gia tham gia một cách chủ động, tích cực vào nền kinh tế thế giới. Nếu như toàn cầu hoá luôn có hai mặt tích cực và tiêu cực thì hội nhập kinh tế quốc tế luôn mang theo mình những cơ hội và thách thức to lớn. Hội nhập kinh tế quốc tế của các nền kinh tế chuyển đổi (trong đó có Việt Nam) là quá trình thực hiện tư do hoá thương mại và thực hiện cải cách toàn diện theo hướng mở cửa thị trường. Từ đó đem lại nhiều cơ hội kinh tế như hàng hoá xuất khẩu có thể tiếp cận thị trường tốt hơn, thu hút được nhiều vốn đầu tư nước ngoài hơn và nhiều lợi ích gián tiếp khác đi liền với cạnh tranh quốc tế gay gắt và tăng dần hiệu quả kinh tế theo quy mô. Hội nhập kinh tế quốc tế là một tất yếu khách quan. “Toµn cÇu ho¸” lµ mét xu h­íng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña lÞch sö nh©n lo¹i, mµ tr­íc hÕt lµ tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang diÔn ra s«i ®éng. C¸ch ®©y h¬n 150 n¨m, C¸c M¸c ®· dù b¸o xu h­íng nµy vµ ngµy nay ®· trë thµnh hiÖn thùc. Theo «ng, toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ mét xu thÕ míi cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi mµ ë ®ã, ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt trë thµnh phæ biÕn. Trong lÞch sö, tr­íc khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt TBCN ra ®êi, do tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt thÊp kÐm, giao th«ng ch­a ph¸t triÓn, viÖc s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ cßn bÞ giíi h¹n trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt quy m« nhá, n¨ng suÊt thÊp nªn ch­a cã thÞ tr­êng thÕ giíi theo nghÜa hiÖn ®¹i. Tõ khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt TBCN ra ®êi, ®Æc biÖt lµ tõ khi diÔn ra cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp, ®êi sèng kinh tÕ c¸c n­íc cã sù thay ®æi c¨n b¶n. T×nh tr¹ng tù cÊp, tù tóc vµ bÕ quan to¶ c¶ng cña c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c d©n téc tr­íc kia ®­îc thay thÕ b»ng sù s¶n xuÊt vµ tiªu dïng mang tÝnh quèc tÕ. Tuy nhiªn, cho ®Õn tr­íc ThÕ chiÕn thø 2, h×nh thøc quèc tÕ hãa chñ yÕu vÉn lµ ph©n c«ng ¸p ®Æt trùc tiÕp, tøc lµ c¸c n­íc ph¸t triÓn ¸p dông chiÕn tranh x©m l­îc vµ b¹o lùc ®Ó thèng trÞ c¸c n­íc l¹c hËu, bãc lét, v¬ vÐt tµi nguyªn vµ tiªu thô hµng ho¸. Trong ®ã, mçi n­íc ®Õ quèc cã mét hÖ thèng thuéc ®Þa riªng, ph©n c«ng lao ®éng vµ quèc tÕ ho¸ cßn mang tÝnh chÊt c¸t cø, lµm cho c¸c n­íc l¹c hËu kh«ng tho¸t khái t×nh tr¹ng khã kh¨n tr× trÖ. Tõ sau ThÕ chiÕn 2, do t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt, lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn hÕt søc nhanh chãng. Thªm vµo ®ã lµ th¾ng lîi cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc, lµm cho hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ theo lèi ¸p ®Æt trùc tiÕp ph¶i sôp ®æ vµ thay thÕ b»ng hÖ thèng ph©n c«ng míi gäi lµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn míi cña ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c s¶n xuÊt v­ît ra khái biªn giíi mét quèc gia v­¬n tíi qui m« toµn thÕ giíi, ®¹t tr×nh ®é chÊt l­îng míi. Nh­ vËy, toµn cÇu hãa kinh tÕ lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt, cña tèc ®é ph¸t triÓn nhanh cña lùc l­îng s¶n xuÊt, b¾t nguån tõ sù thóc ®Èy cña khoa häc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn s©u réng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, sù gia t¨ng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, sù më réng h¬n n÷a trong kh«ng gian vµ thêi gian c¸c mèi quan hÖ giao l­u phæ biÕn cña loµi ng­êi vµ sù hiÖn diÖn nãng báng cña nh÷ng vÊn ®Ò toµn cÇu cÊp b¸ch. Nãi c¸ch kh¸c, nã lµ kÕt qu¶ cña c¸c qu¸ tr×nh tÝch luü vÒ sè l­îng ®· t¹o ra mét khèi l­îng tíi h¹n ®Ó sè l­îng biÕn thµnh chÊt míi; xu h­íng quèc tÕ hãa, khu vùc ho¸ ®· chuyÓn thµnh xu h­íng toµn cÇu ho¸ trong thêi ®¹i ngµy nay. Nã lµ mét trong nh÷ng xu thÕ lÞch sö tÊt yÕu do quy luËt ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt chi phèi. Vµ trong ®ã ®Æc tr­ng næi bËt cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh­ mét chØnh thÕ, trong ®ã mçi quèc gia lµ mét bé phËn, cã quan hÖ t­¬ng t¸c lÉn nhau, ph¸t triÓn víi nhiÒu h×nh thøc phong phó. Tham gia toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, c¸c quèc gia vÉn hoµn toµn ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ, x· héi, vÉn lµ c¸c chñ thÕ tù quyÕt ®Þnh ý thøc hÖ, vËn mÖnh vµ con ®­êng ph¸t triÓn cña m×nh. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµm cho c¸c quèc gia ngµy cµng phô thuéc vµo nhau vÒ vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ, nguyªn liÖu vµ thÞ tr­êng. §Õn nay toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®· cuèn hót nhiÒu quèc gia ë kh¾p c¸c ch©u lôc, ®· cã 27 tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu ra ®êi vµ ho¹t ®éng [theo năm 1999] §©y lµ sù ph¸t triÓn míi ch­a tõng cã. LÞch sö ®· chøng tá kh«ng mét quèc gia nµo, dï lín vµ giµu ®Õn ®©u, còng kh«ng thÓ s¶n xuÊt ®­îc tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. Chóng ta kh«ng quªn 100 n¨m vÒ tr­íc Trung Quèc ®ãng cöa nÒn kinh tÕ ®Ó råi ph¶i chÞu sù thôt lïi vÒ mäi mÆt. Thµnh tùu cã ®­îc nh­ ngµy nay lµ nhê vµo më cöa kinh tÕ.Nh­ vËy râ rµng xu thÕ nµy lµ xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña thêi ®¹i kh«ng thÓ kh¸c ®­îc. ChØ cã nh÷ng quèc gia nµo n¾m b¾t nhÞp xu thÕ nµy, biÕt tËn dông c¬ héi, v­ît qua th¸ch thøc míi ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn. Cù tuyÖt hay kh­íc tõ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ tøc lµ tù g¹t m×nh ra ngoµi lÒ cña sù ph¸t triÓn. II. Cơ sở thực t ế 1.Toàn cảnh thế giới trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế Trong h¬n thËp kØ qua, kinh tÕ thÕ giíi nh×n chung ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu. Trªn thÕ giíi ®· x¶y ra mÊy cuéc khñng ho¶ng lín, s©u réng h¬n c¶ lµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ – tµi chÝnh næ ra n¨m 1997. VÞ thÕ c¸c n­íc vµ c¸c khu vùc thay ®æi theo h­íng: kinh tÕ Mü ph¸t triÓn nhanh vµ æn ®Þnh liªn tôc trong nhiÒu n¨m vµ ®Õn 2002 b¾t ®Çu suy gi¶m; kinh tÕ T©y ¢u hiÖn kh«ng cßn ph¸t triÓn nhanh nh­ c¸c thËp kØ tr­íc; kinh tÕ NhËt suy tho¸i ch­a cã lèi ra; c¸c n­íc thuéc Liªn X« tr­íc ®©y vµ n­íc §«ng ¢u r¬i vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i kÐo dµi, vµi n¨m gÇn ®©y t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi kh¸; kinh tÕ Trung Quèc ph¸t triÓn ngo¹n môc; §«ng Nam ¸ vµ §«ng ¸ ph¸t triÓn nhanh vµo bËc nhÊt thÕ giíi trong nh÷ng thËp kû tr­íc, tuy nhiªn võa qua ®· r¬i vµ suy tho¸i vµ nay ®ang håi phôc; Nam ¸ vµ Ch©u Phi vÉn ch­a tho¸t khái t×nh tr¹ng tr× trÖ kÐo dµi; kinh tÕ Mü latinh cã kh¸ h¬n song còng kh«ng æn ®Þnh. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn thÕ giíi ph¸t triÓn nh­ vò b·o. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn nay ®ang t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi víi nh÷ng møc ®é kh¸c nhau, ®­a l¹i nh÷ng thµnh qu¶ cùc kú to lín cho nh©n lo¹i vµ nh÷ng hËu qu¶ x· héi hÕt søc s©u s¾c. C«ng nghÖ th«ng tin ®ang lµ nh©n lâi cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nã ph¶n ¸nh giai ®o¹n míi vÒ chÊt cña s¶n xuÊt, trong ®ã hµm l­îng trÝ tuÖ lµ thµnh phÇn chñ yÕu trong s¶n phÈm. C«ng nghÖ sinh häc lµ b­íc ®ét ph¸ vµo thÕ giíi ®Çy bÝ hiÓm cña sù sèng, t¹o ra mét tiÒm n¨ng to lín cho viÖc s¶n xuÊt c¸c vËt phÈm phôc vô cho nhu cÇu cña con ng­êi nh­ l­¬ng thùc, thùc phÈm, thuèc ch÷a bÖnh vµ c¸c vËt liÖu c«ng nghiÖp tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña con ng­êi. C«ng nghÖ vËt liÖu míi, c«ng nghÖ n¨ng l­îng míi, c«ng nghÖ hµng kh«ng vò trô … më ra mét tiÒm n¨ng míi cho loµi ng­êi chinh phôc tù nhiªn, chinh phôc vò trô. Tù ®éng ho¸ trong s¶n xuÊt ngµy cµng gi¶i phãng con ng­êi khái nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, nguy hiÓm, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm phôc vô x· héi. Xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ diÔn ra m¹nh mÏ, ¶nh h­ëng ®Õn cuéc sèng cña tÊt c¶ c¸c d©n téc trªn thÕ giíi. Ngµy nay c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia g¾n bã h÷u c¬ vµ tuú thuéc vµo nhau. TÝnh thÈm thÊu lÉn nhau cña c¸c nÒn kinh tÕ gia t¨ng. NÒn s¶n xuÊt thÕ giíi mang tÝnh toµn cÇu. Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®¹t tíi tr×nh ®é ngµy cµng cao. Ph­¬ng ch©m kinh doanh lÊy thÕ giíi lµm nhµ m¸y cña m×nh, lÊy c¸c n­íc lµm ph©n x­ëng cña m×nh, qua ®ã ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ cã thÓ lîi dông ­u thÕ kü thuËt, tiÒn vèn, søc lao ®éng vµ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc, thóc ®Èy qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh chãng. Trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸, næi lªn xu h­íng liªn kÕt kinh tÕ dÉn tíi sù ra ®êi, råi hîp nhÊt cña nhiÒu tæ chøc kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i, tµi chÝnh quèc tÕ vµ khu vùc, nh­ Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), Quü tiÒn tÖ thÕ giíi (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Liªn minh Ch©u ©u (EU), khu vùc th­¬ng m¹i tù do B¾c Mü (AFTA)… HiÖn nay, c¸c n­íc lín, nhá ®Òu giµnh ­u tiªn cho ph¸t triÓn kinh tÕ, theo ®uæi chÝnh s¸ch kinh tÕ më. Nay nh÷ng n­íc cã tiÒm n¨ng vµ thÞ tr­êng lín nh­ Trung Quèc, Nga, Ên §é, Mü…vµ c¶ mét sè n­íc vèn khÐp kÝn, theo m« h×nh tù cung tù cÊp còng dÇn dÇn më cöa, tõng b­íc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. MÆt kh¸c céng ®ång thÕ giíi ®ang ®øng tr­íc nh÷ng vÊn ®Ò toµn cÇu mµ kh«ng mét quèc gia riªng lÎ nµo cã thÓ tù gi¶i quyÕt nÕu kh«ng cã sù hîp t¸c ®a ph­¬ng nh­: b¶o vÖ m«i tr­êng, h¹n chÕ sù bïng næ d©n sè, ®Èy lïi dÞch bÖnh hiÓm nghÌo, chèng téi ph¹m quèc tÕ… Tuy nhiªn trong xu thÕ ®ã, c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®øng ®Çu lµ Mü, do cã ­u thÕ vÒ thÞ tr­êng, n¾m ®­îc tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ, cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao, ®· ra søc thao tóng, chi phèi thÞ tr­êng thÕ giíi, ¸p ®Æt ®iÒu kiÖn víi nh÷ng n­íc chËm ph¸t triÓn h¬n, thËm chÝ dïng nhiÒu biÖn ph¸p th« b¹o nh­ bao v©y cÊm vËn, trõng ph¹t, lµm thiÖt h¹i lîi Ých cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn. Tr­íc t×nh h×nh ®ã c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· tõng b­íc tËp hîp nhau l¹i, ®Êu tranh chèng chÝnh s¸ch t¨ng c­êng quyÒn ¸p ®Æt cña Mü ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh v× mét trËt tù kinh tÕ b×nh ®¼ng, c«ng b»ng. ë khu vùc §«ng Nam ¸ đã diÔn ra nhiÒu biÕn ®æi s©u s¾c. MÆc dï tr¶i qua cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ – tµi chÝnh trÇm träng trong thêi gian 1997 -1998, song vÉn lµ khu vùc cã nhiÒu tiÒm n¨ng do vÞ trÝ ®Þa lý chÝnh trÞ vµ ®Þa lý kinh tÕ cña m×nh, dung l­îng thÞ tr­êng lín, tµi nguyªn phong phó, lao ®éng dåi dµo, ®­îc ®µo t¹o tèt, cã quan hÖ quèc tÕ réng r·i. Toµn bé t×nh h×nh trªn ®em l¹i nhiÒu thuËn lîi to lín, ®ång thêi còng ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc gay g¾t ®èi víi n­íc ta trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc nãi chung vµ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi riªng. 2.Hội nhập kinh tế quốc tế, toàn cầu hoá kinh tế những thuận lợi và thách thức Những mặt thuận lợi: Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh phæ biÕn theo h­íng nhÊt thÓ ho¸ trªn ph¹m vi toµn cÇu nh÷ng gi¸ trÞ, tri thøc, nh÷ng ho¹t ®éng, nh÷ng m« h×nh – cÊu tróc trong lÜnh vùc kinh tÕ vµ c¶ khoa häc, kü thuËt. Trong ®ã c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tham gia víi ®éng lùc c¬ b¶n lµ nh»m më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, t¹o mèi liªn kÕt th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia, c¸c khu vùc víi nhiÒu h×nh thøc phong phó, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Vµ cho ®Õn nay, mét sè c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn ®· ®¹t ®­îc nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc vÝ nh­ : ë khu vùc §«ng Nam ¸ cã Th¸i Lan, Malayxia, Singapo ®· chuyÓn m¹nh sang kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu vµ thu ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ tèt. XÐt vÒ viÖc më réng vµ ®a d¹ng c¸c mèi liªn kÕt th­¬ng m¹i th× chÝnh s¸ch tû gi¸, chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu, b·i bá hµng rµo thuÕ quan, phi thuÕ quan ®· lµm cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i t¹i c¸c n­íc më réng thÞ tr­êng vµ t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. H¬n n÷a, trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ,®iÒu chóng ta thÊy râ lµ thÞ tr­êng vèn cã mèi liªn kÕt chÆt chÏ h¬n nhiÒu. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã c¬ héi héi nhËp víi thÞ tr­êng tµi chÝnh toµn cÇu. Nhê vËy mµ lo¹i bá viÖc kiÓm so¸t ®èi víi ®ång vèn ch¶y vµo, ®ång thêi còng b·i bá dÇn nh÷ng h¹n chÕ trong thanh to¸n vµ giao dÞch th«ng qua tµi kho¶n. HiÖn nay, nhiÒu n­íc ®· chÊp nhËn th¶ næi ®ång tiÒn, ®· lµm cho ®ång vèn ®æ vµo c¸c n­íc nµy t¨ng nhanh. MÆt kh¸c, héi nhËp kinh tÕ trong thêi gian qua cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. NhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn ®· më cöa thÞ tr­êng thu hót vèn, mét mÆt thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸, mét mÆt t¨ng tÝch luü tõ ®ã c¶i thiÖn møc th©m hôt ng©n s¸ch. ChÝnh sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« nµy ®· t¹o niÒm tin cho c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn hç trî cho nh÷ng quèc gia thµnh c«ng trong c¶i c¸ch kinh tÕ vµ më cöa. Ngoµi ra, héi nhËp kinh tÕ t¹o ra nhiÒu c¬ héi viÖc lµm míi vµ n©ng cao møc thu nhËp t­¬ng ®èi cña c¸c tÇng líp d©n c­. ChÝnh nh÷ng mÆt thuËn lîi nµy mµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã søc m¹nh to lín. Nã kÐo tÊt c¶ c¸c quèc gia dï lín, dï nhá, dï giµu hay nghÌo ®Òu bÞ cuèn vµo. Tuy nhiªn ®iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i víi ­u thÕ vÒ vèn vµ c«ng nghÖ ®ang r¸o riÕt thùc hiÖn ý ®å chiÕn l­îc biÕn qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nãi chung vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ nãi riªng thµnh qu¸ tr×nh tù do ho¸ kinh tÕ vµ ¸p ®Æt chÝnh trÞ theo quü ®¹o t­ b¶n chñ nghÜa. Bëi vËy, tÊt c¶ c¸c n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®Òu ph¶i t×m kiÕm c¸c ®èi s¸ch ®Ó thÝch øng víi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ®a b×nh diÖn vµ ®Çy nghÞch lý. Những thách thức đặt ra:Sau hµng thÕ kû ®Êu tranh kiªn c­êng, anh dòng, c¸c d©n téc thuéc ®Þa vµ phô thuéc ®· tho¸t khái ¸ch ®« hé cña chñ nghÜa thùc d©n, ®Õ quèc, giµnh ®­îc ®éc lËp d©n téc vµ chñ quyÒn. MÆc dï vËy, bøc tranh kinh tÕ – x· héi cña c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn vÉn ®ang ngµy cµng cã nhiÒu biÓu hiÖn ®¸ng lo ng¹i vÒ sù tôt hËu so víi tr×nh ®é cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Kho¶ng c¸ch Êy kh«ng nh÷ng kh«ng ®­îc kh¾c phôc, rót ng¾n mµ cßn thùc sù trë thµnh nguy c¬ chia c¾t thÕ giíi lµm hai nöa kh¸c biÖt: vµi chôc quèc gia tiªn tiÕn ®· v­ît h¬n 100 quèc gia thuéc “thÕ giíi thø ba” hµng vµi thËp niªn ph¸t triÓn hoÆc gÊp tr¨m lÇn chªnh lÖch vÒ thu nhËp b×nh qu©n GDP tÝnh theo ®Çu ng­êi. C¸c n­íc nµy tuy ®· giµnh ®­îc ®éc lËp, ®ã lµ mét thµnh qu¶ v« cïng quan träng, song c¸c n­íc nµy hÇu hÕt l¹i lµ c¸c n­íc nghÌo, cßn l¹c hËu. Cho nªn, hä vÉn bÞ phô thuéc vµo hÖ thèng kinh tÕ cña chñ nghÜa t­ b¶n : tõ khai th¸c – sö dông tµi nguyªn, quy tr×nh s¶n xuÊt, vèn, kü thuËt – c«ng nghÖ ®Õn thÞ tr­êng tiªu thô còng nh­ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ… C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ang ph¶i ®èi diÖn tr­íc th¸ch thøc cña nguy c¬ tôt hËu ngµy cµng xa vÒ kinh tÕ. Bëi mét c¬ cÊu kinh tÕ cßn nhiÒu bÊt hîp lý, trong ®ã tû träng c«ng nghiÖp nhá bÐ trong tæng gi¸ trÞ thu nhËp quèc d©n, céng thªm víi tr×nh ®é thÊp kÐm vÒ n¨ng suÊt lao ®éng, cho nªn tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®a sè c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn thÊp vµ bÊp bªnh. Trong thËp niªn 60, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®¹t møc t¨ng tr­ëng 5,7%, thËp niªn 70 ®¹t 5,3% th× ®Õn thËp niªn 80 lµ 2% vµ nh÷ng n¨m võa qua cña thËp niªn 90 tuy t×nh h×nh cã ®­îc c¶i thiÖn, song còng chØ ®¹t møc trªn 4% trong khi tØ lÖ t¨ng d©n sè vÉn cßn ë møc trªn 2%/n¨m. Kh«ng nh÷ng thÕ vÊn ®Ò nî n­íc ngoµi còng trë thµnh g¸nh nÆng ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Sè liÖu thèng kª cña Liªn hîp quèc cho thÊy, nî n­íc ngoµi cña c¸c n­íc nµy ®· t¨ng h¬n 300 lÇn trong 4 thËp niªn qua : tõ 6 tØ n¨m 1995 lªn trªn 2000 tØ ®Çu n¨m 2000. Trong ®ã, cã nh÷ng n­íc mµ tæng sè nî ®· v­ît xa so víi tæng thu nhËp quèc d©n. Nh÷ng bi kÞch vÒ nî n­íc ngoµi cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh«ng chØ ®­îc biÓu hiÖn ë tæng sè nî khæng lå mµ cßn lµ t×nh tr¹ng nhiÒu n­íc kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n dï chØ lµ l·i suÊt h»ng n¨m, trong khi dã tèc ®é cña c¸c kho¶n vay vÉn gia t¨ng vµ kh«ng hÒ cã dÊu hiÖu gi¶m bít. Cïng víi nî nÇn lµ t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng trong trao ®æi mËu dÞch – th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn. ChØ tÝnh riªng qua trao ®æi kh«ng ngang gi¸, c¸c n­íc ph¸t triÓn mçi n¨m thu vÒ mãn lîi hµng chôc tØ USD. MÆt kh¸c, vÉn tiÕp tôc diÔn ra sù ph©n biÖt ®èi xö víi hµng hãa – s¶n phÈm cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn khi th©m nhËp thÞ tr­êng c¸c n­íc ph¸t triÓn. Qua con ®­êng ®Çu t­, chuyÓn giao kü thuËt – c«ng nghÖ, c¸c c­êng quèc t­ b¶n kh«ng chØ thu lîi do b¸n c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu vµ g©y « nhiÔm mµ cßn khèng chÕ nhiÒu huyÕt m¹ch kinh tÕ quan träng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Cßn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, do ¸p lùc bøc b¸ch cña nhu cÇu c¶i thiÖn ®êi sèng kinh tÕ, ®· dÔ dµng chÊp nhËn “chµo ®ãn” bÊt kú sù c¶i tiÕn kü thuËt – c«ng nghÖ nµo, bÊt kú nguån vèn t­ b¶n nµo. Sù ®¬n gi¶n dÔ d·i nµy, mÆc dï tr­íc m¾t cã thÓ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, song rÊt cã thÓ ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t bëi c¸c hËu qu¶ kinh tÕ x· héi khã l­êng. Do vËy, lùa chän kü thuËt – c«ng nghÖ, c¬ cÊu kinh tÕ, m« h×nh kinh tÕ – x· héi ®ang ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn phøc t¹p h¬n ®Ó cã thÓ tËn dông mäi c¬ héi ph¸t triÓn cho c¶ ngµy mai, kh«ng chØ v× nh÷ng c¸i lîi tøc thêi tr­íc m¾t. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò trªn con ®­êng hîp t¸c gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ph¸t triÓn, vËy cßn hîp t¸c gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn víi nhau th× sao? Con ®­êng nµy còng gÆp nhiÒu trë ng¹i bëi lÏ c¸c n­íc nµy ®Òu cã sù t­¬ng ®ång vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn còng nh­ c¸c lîi thÕ vÒ nguån tµi nguyªn, nh©n lùc vµ thÞ tr­êng…trong khi tÊt c¶ ®Òu thiÕu vèn, kü thuËt – c«ng nghÖ vµ tri thøc qu¶n lý hiÖn ®¹i. H¬n n÷a, nh÷ng lîi thÕ nªu trªn d­íi t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – c«ng nghÖ vµ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay kh«ng cßn cã vai trß, ý nghÜa næi bËt nh­ c¸c thËp niªn tr­íc ®©y. §iÒu ®ã cho thÊy, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cÇn thiÕt ph¶i cã c¸ch tiÕp cËn míi trong hîp t¸c cïng nhau. ChØ cã nh­ vËy, khu«n khæ vµ c¬ chÕ hîp t¸c míi thùc sù trë nªn h÷u Ých vµ thiÕt thùc ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §ång thêi, nã ®ãng gãp vµ viÖc phèi hîp c¸c nç lùc chung cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh»m tõng b­íc kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc cña toµn cÇu ho¸ còng nh­ trong qu¸ tr×nh xóc tiÕn quan hÖ víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ nµy sÏ dÉn ®Õn mét kÕt côc lµ: c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ph¶i gi¶m thiÓu theo c¸c nguyªn t¾c cña c¸c tæ chøc trªn, c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®­îc phÐp vµo ViÖt Nam ho¹t ®éng mét c¸ch b×nh ®¼ng víi c¸c c«ng ty ViÖt Nam vµ ng­îc l¹i c¸c c«ng ty ViÖt Nam còng ®­îc phÐp ho¹t ®éng b×nh ®¼ng t¹i c¸c n­íc ®èi t¸c. Trong ®iÒu kiÖn ®ã viÖc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ nªn ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo lµ thÝch hîp. LiÖu cã m©u thuÉn gi÷a héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ? Qua phân tích ta thấy rõ hội nhập kinh tế bên cạnh tạo ra rất nhiều lợi thế thì nó cũng có mặt trái của nó. Đòi hỏi ta phải có những chính sách, chiến lược cụ thể để khắc phục mặt trái,vận dung tối đa những nguồn lực có thể để xây dựng nền kinh tế đủ sức đứng vững trên đấu trường quốc tế. III. Mối quan hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ và hội nhập kinh tế quốc tế 1. Theo quan điểm của chủ tịch HỒ CHÍ MINH Ngay sau khi nước ta dành độc lập Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị: "Chúng ta phải thực hiện ngay:1. Làm cho dân có ăn2. Làm cho dân có mặc3. Làm cho dân có chỗ ở. 4. Làm cho dân có học hành. Mục đích chúng ta đi đến chính là 4 điều đó. Đi đến để dân nước ta xứng đáng với tự do độc lập và giúp sức được cho tự do độc lập".Trong những lời giản dị đến nôm na này: chứa đựng những tư tưởng cực kỳ sâu sắc 4 việc phải thực hiện ngay ấy cũng là nhiệm vụ chiến lược của việc xây dựng đất nước, tuỳ theo từng điều kiện và sự phát triển cụ thể nhưng ở thời nào, ăn, mặc, ở, học hành cũng luôn luôn là mục đích của con người. Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ không bao giờ hứa hẹn điều gì cao xa trái lại. Người bao giờ cũng xuất phát từ những nhu cầu thiết thực của người lao động. Tự do độc lập là điều kiện cơ bản của mỗi quốc gia, hơn nữa là điều kiện tiên quyết để xây dựng một nền kinh tế - xã hội CNH - HĐH theo định hướng XHCN. Nhưng Người cũng biết rằng "Chúng ta giành được tự do độc lập rồi mà dân cứ chết đói, chết rét thì tự do độc lập cũng không làm gì". Đi vào con đường hội nhập kinh tế quốc tế hôm nay, đương nhiên không còn hiện tượng chết đói, chết rét nhưng nếu nền sản xuất kinh doanh của chúng ta vẫn yếu kém, thiếu khả năng cạnh tranh giữa một thị trường rộng lớn và đầy thách thức thì cũng khó mà đảm bảo độc lập tự chủ thực sự. Đi tới một sự phồn vinh đích thực về kinh tế là để "nước ta xứng đáng với tự do độc lập và giúp sức được cho tự do độc lập". Rõ ràng hai yếu tố phát triển kinh tế và giữ vững độc lập tự chủ liên quan chặt chẽ với nhau, "giúp sức" cho nhau. Đằng sau những lời lẽ bình thường, không bác học của Hồ Chí Minh là tầm nhìn xa rộng của nội thiên tài và trong hoàn cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, cái nhìn ấy cũng đúng! Theo con số thống kê gần đây, nước đã tham gia Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và đã chiếm 90% tổng thương mại toàn cầu .việc tham gia WTO là tất yếu là đòi hỏi cấp bách để phát triển kinh tế - xã hội "sánh vai với các cường quốc năm châu". Nhưng trong hoàn cảnh đó, chúng ta giữ vững độc lập tự chủ với tư cách là một nguyên tắc bất di bất dịch như thế nào? Chắc chắn là trước hết phải có một đường lối, chính sách độc lập tự chủ về phát triển kinh tế xã hội, có thực lực và tiềm lực kinh tế đủ mạnh ở mức cần thiết. Đồng thời phải có một số yếu tố vật chất thiết yếu để bảo đảm an toàn và điều kiện cơ bản cho sự phát triển nhanh, hiệu quả, bền vững cũng như sự độc lập. Làm chủ về kinh tế trong tình hu._.