Mở rộng hoạt động cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Nội

LỜI MỞ ĐẦU Trong thời gian qua, chúng ta thấy rằng với sự đổi mới của các ngành nghề trong mọi lĩnh vực kinh tế, đã đưa nước ta phát triển đi lên. Nhất là sau năm 2006 khi Việt Nam đã chính thức là thành viên của WTO, nền kinh tế của nước ta đang đứng trước một vận hội vô cùng to lớn để có thể hòa nhập với nền kinh tế Thế giới. Tuy nhiên cùng với vô vàn cơ hội khi nền kinh tế mở cửa, chúng ta cũng phải đối mặt với không ít khó khăn và thách thức. Bởi vậy nhiệm vụ chính của chúng ta là phải biết nắm bắt cơ hội, tìm mọi cách vượt qua khó khăn để hòa nhập với nên kinh tế sôi động của Khu vực và Thế giới. Song song với các ngành kinh tế khác. Hệ thống Ngân hàng của nước ta cũng đóng một vai trò không nhỏ nhằm ổn định tiền tệ tạo động lực cho sự phát triển kinh tế, vượt qua những khó khăn ban đầu trong việc chuyển đổi cơ chế thị trường để không ngừng phát triển mở rộng hoạt động kinh doanh, các hình thức giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường và ngày càng cao của khách hàng trong và ngoài nước, đóng góp phần nào sức lực của mình vào tiến trình Công nghiệp hóa - Hiên đại hóa nước nhà. Bên cạnh đó, cũng phải ghi nhận những đóng góp to lớn của khối các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hiện nay theo số liệu thống kê tính đến cuối năm 2008 số doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm khoảng 96% tổng số doanh nghiệp trong cả nước. Đóng góp của doanh nghiệp vừa và nhỏ vào GDP chiếm tỉ trọng khá cao – trung bình khoảng 25-26%/năm. Nhưng do một số vấn đề hạn chế mà việc cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại nhiều nơi vẫn còn chưa được mở rộng. Do vậy vấn đề đẩy mạnh cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ giúp cho các doanh nghiệp này có điều kiện tốt hơn để phát triển kinh doanh đồng thời cũng giúp cho Ngân hàng mở rộng hơn trong lĩnh vực tín dụng của mình. Với những vấn đề chung đã nêu ở trên, cùng quá trình thực tập tại Chi nhánh Hà Nội ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam em đã chọn đề tài: “Mở rộng hoạt động cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Nội” cho chuyên đề tốt nghiệp của mình. Kết cấu chuyên đề: Chương 1: Những vấn đề chung về mở rộng cho vay của ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chương 2: Thực trạng hoạt động mở rộng cho vay đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Nội. Chương 3: Một số giải pháp nhằm mở rộng hoạt động cho vay Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Nội Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ MỞ RỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ. 1.1.Khái quát chung về Doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế quốc dân. 1.1.1.Khái niệm Doanh nghiệp vừa và nhỏ. Khi nói đến đoanh nghiệp vừa và nhỏ là nói đến cách phân loại doanh nghiệp dựa trên độ lớn hay quy mô của các doanh nghiệp, tuy nghiên có thể thấy một số tiêu thức chung phổ biến nhất thường được sử dụng trên thế giới là: Số lao động thường xuyên, vốn sản xuất, doanh thu, lợi nhuận, giá trị gia tăng. Tiêu thức về số lao động và vốn phản ánh quy mô sử dụng các yếu tố đầu vào, còn tiêu thức về doanh thu, lợi nhuận và giá trị gia tăng lại đánh giá quy mô theo kết quả đầu ra. Mỗi tiêu thức đều có mặt tích cực và mặt hạn chế riêng. Như vậy, để phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể dùng các yếu tố đầu vào hoặc các yếu tố đầu ra, hoặc là sự kết hợp của cả hai yếu tố đó. Ở Việt Nam, theo Nghị định 90/2001/NĐ-CP của Chính phủ về trợ giúp phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ ban hành năm 2001, theo quy định tại điều 3 của Nghị định: “doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở xản suất, kinh doanh độc lập, đã đăng ký kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng hoặc số lao động trung bình hàng năm không quá 300 người” Tuy nhiên các định nghĩa về doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ mang tính chất tương đối, bởi vì một doanh nghiệp có thực sự nhỏ khi có số lao động dưới 300 người hay không thì còn tùy thuộc vào lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp. 1.1.2. Các đặc điểm cơ bản của doanh nghiệp vừa và nhỏ 1.1.2.1.Đặc trưng về vốn. Trong mọi doanh nghiệp (bao gồm doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ), vốn đều bao gồm 2 bộ phận: vốn chủ sở hữu và nợ; mỗi bộ phận này được cấu thành bởi nhiều khoản mục khác nhau tùy theo tính chất của chúng. Tuy vậy, quy mô vốn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ là rất nhỏ bé. * Vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp vừa và nhỏ bao gồm: Vốn góp ban đầu, lợi nhuận không chia và phát hành cổ phiếu. Vốn góp ban đầu: Khi doanh nghiệp được thành lập bao giờ chủ doanh nghiệp cũng phải có một số vốn ban đầu nhất định do các cổ đông - chủ sở hữu góp. Khi nói đến nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp bao giờ cũng phải xem xét hình thức sở hữu của doanh nghiệp đó, vì hình thức sở hữu sẽ quyết định tính chất và hình thức tạo vốn của bản thân doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp Nhà nước, vốn góp ban đầu chính là vốn đầu tư của Nhà nước. Chủ sở hữu của các doanh nghiệp Nhà nước là Nhà nước. Đối với các công ty cổ phần, vốn do các cổ đông góp là yếu tố quyết định để hình thành công ty. Mỗi cổ đông là chủ sở hữu của công ty và chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trên số cổ phần mà họ nắm giữ. Trong các loại hình doanh nghiệp khác như công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), các nguồn vốn tương tự như trên; tức là vốn có thể do chủ đầu tư bỏ ra, do các bên tham gia, các đối tác …Tỷ lệ và quy mô góp vốn của các bên tham gia công ty phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như pháp luật, đặc điểm ngành kinh tế - kỹ thuật, cơ cấu liên doanh. Nguồn vốn từ lợi nhuận không chia: Quy mô số vốn ban đầu của chủ doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng, tuy nhiên, số vốn này cần được tăng theo quy mô phát triển của doanh nghiệp. Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, nếu doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả thì doanh nghiệp sẽ có những điều kiện thuận lợi để tăng trưởng nguồn vốn. Nguồn vốn tích lũy từ lợi nhuận không chia là bộ phận lợi nhuận được sử dụng để tái đầu tư, mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tự tài trợ bằng lợi nhuận không chia là phương thức tạo nguồn tài chính quan trọng và khá hấp dẫn của các doanh nghiệp, vì doanh nghiệp giảm được chi phí, giảm bớt sự phụ thuộc vào bên ngoài. Tuy nhiên, tỷ lệ lợi nhuận giữ lại còn phụ thuộc vào các yếu tố khác nhau tùy loại hình doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ chính sách tái đầu tư sẽ quyết định tỷ lệ này. Đối với các công ty cổ phần khi quyết định giữ lại một phần lợi nhuận có nghĩa là cổ tức mà các cổ đông nhận được sẽ giảm đi, nhưng bù lại họ sẽ có được số vốn cổ phần tăng lên. Thực tế cho thấy, do quy mô của các doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế dẫn đến hiệu quả kinh doanh không cao. Năm 2004. lợi nhuận bình quân của doanh nghiệp vừa và nhỏ đạt 240 triệu đồng (khoảng 16.000USD) thấp hơn rất nhiều so với mức lợi nhuận bình quân/ doanh nghiệp của cả nước (khoảng 1,14 tỷ đồng). Các tiêu chí về tỷ suất lợi nhuận/ vốn; lợi nhuận trên doanh thu cũng thấp ở mức 3 tỷ đồng và 2,57 tỷ đồng so với mức bình quân chung của các doanh nghiệp cả nước là 4,85 tỷ đồng và 5,99 tỷ đồng. Đây là một trở ngại lớn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc ra quyết định chiến lược mở rộng vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình bằng lợi nhuận không chia. Phát hành cổ phiếu: chúng ta thấy rằng phương thức huy động vốn này chỉ có thể thực hiện ở các công ty cổ phần, đây là nguồn dài hạn có vai trò quan trong đối với các doanh nghiệp. Các cổ đông (chủ sở hữu của doanh nghiệp) là người đưa ra quyết định có đầu tư vốn vào doanh nghiệp hay không. Quyết định này phụ thuộc rất nhiều vào kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp đã đạt được trong thời gian qua và triển vọng trong thời gian tới của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, do quy mô vốn nhỏ, công nghệ lạc hậu, trình độ quản lý chưa tốt…phần lớn hiện nay việc sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả chưa cao nên gặp rất nhiều khó khăn trong việc phát hành cổ phiếu để thu hút vốn đầu tư. Để khắc phục, vươn lên và phát triển trong nền kinh tế thị trường như hiện nay, các doanh nghiệp vừa và nhỏ với quy mô vốn chủ sở hữu hạn chế phải tận dụng đến kênh vốn thứ hai đó là Vốn nợ. * Vốn nợ: Để bổ sung vôn cho quá trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp có thể sử dụng nợ từ các nguồn: Tín dụng ngân hàng, tín dụng thương mại và vay thông qua phát hành trái phiếu. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ - còn nhiều hạn chế về vốn chủ sở hữu, đây là một kênh không thể thiếu trong cơ cấu vốn. Nguồn vốn vay quan trọng và phổ biến nhất đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường là vốn vay từ các tổ chức tín dụng, đặc biệt là các ngân hàng Thương mại. Theo thống kê của ngân hàng Nhà nước, tốc độ tăng trưởng tín dụng dành cho khối các doanh nghiệp vừa và nhỏ có những tín hiệu khả quan. Trong 3 năm gần đây, số vốn mà các ngân hàng Thương mại cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay chiếm tỷ trọng bình quân 40% tổng dư nợ. Như chúng ta đã biết, chi phí vốn vay chính là lãi suất của hợp đồng tín dụng và nó sẽ được tính vào giá thành sản phẩm, dịch vụ. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, để cạnh tranh các ngân hàng Thương mại luôn tích cực đa dạng hóa các loại hình tín dụng của mình một cách linh hoạt để đáp ứng nhu cầu vay vốn ngày càng nhiều của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời cũng đưa ra các biện pháp nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tiếp cận dễ dàng hơn với các khoản vay từ ngân hàng. 1.1.2.2.Đặc trưng về trình độ công nghệ. Xuất phát từ nguồn vốn nhỏ nên các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam thường không có đủ điều kiện để trang bị cho mình những máy móc, thiết bị hiện đại. Hệ thống máy móc của các doanh nghiệp vừa và nhỏ lạc hậu: khoảng 20 năm so với ngành điện tử; 25 năm so với ngành cơ khí; trên 70% công nghệ dệt may đã sử dụng được 20 năm. Cụ thể hơn ta có thể thấy, theo thống kê năm 2007, trình độ công nghệ của các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp chưa cao: 32% có trình độ công nghệ trung bình, 43% có trình độ dưới trung bình, chỉ có 25% có trình độ công nghệ hiện đại. Tỷ lệ đổi mới trang thiết bị trung bình của Việt Nam chỉ đạt mức 5-7% trong đó trung bình trên thế thời tỷ lệ này đạt 20%. Công nghệ lạc hậu khiến cho chi phí đầu vào tăng lên khoảng từ 35-50% so với các nước ASEAN, và các sản phẩm tạo ra chưa theo kịp được với các sản phẩm cùng loại trên thế giới. Bởi vậy sức cạnh tranh của hàng hóa của chúng ta là rất thấp. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên thế giới, công nghệ trang bị và sử dụng thường rất hiện đại. Chúng chỉ khác so với doanh nghiệp lớn về quy mô vốn đầu tư, số lượng lao động. Do đó, khả năng sản xuất, năng suất và chất lượng sản phẩm do các doanh nghiệp vừa và nhỏ của nước ngoài tạo ra khá cao và là một bộ phận không thể tách dời của các doanh nghiệp lớn, có liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp lớn dưới dạng cung cấp các bộ phận, linh kiện vật tư cho các doanh nghiệp lớn. Một số tồn tại độc lập thì có các sản phẩm chất lượng cao và tập hợp thành các liên hiệp sản xuất khu vực để có thể tham gia cạnh tranh trên thị trường nhờ chất lượng cao. So với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên thế giới các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam phân tán hơn rất nhiều, khả năng liên kết với nhau và với các doanh nghiệp khác là rất hạn chế.  1.1.2.3.Đặc trưng về trình độ quản lý và lao động. Trình độ quản lý, tay nghề chuyên môn của lao động tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ còn thấp, hầu hết những người có trình độ chuyên môn cao thường có tâm lý lựa chọn làm việc ở các doanh nghiệp lớn, các công ty nước ngoài với môi trường làm việc tốt hơn và mức lương cao hơn. Thêm vào đó, xu thế hiện nay của lao động là họ thường hướng về các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… nơi có nhiều trung tâm đào tạo, có nền kinh tế phát triển hơn, có các công nghệ hiện đại hơn, có nhiều cơ hội làm việc hơn chứ không muồn về nông thôn. Bởi vậy, có sự chêng lệch về mặt năng lực quản lý và tay nghề giữa lao động ở nông thôn và thành thị. Ở các tỉnh có nền kinh tế kém phát triển, các chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ qua đào tạo chiếm tỷ lệ rất thấp và hầu như là chưa qua đào tạo về mặt chuyên môn, còn công nhân chủ yếu là các lao động thủ công, mới chỉ qua đào tạo tay nghề ngắn hạn hoặc là những lao động chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang. Do trình độ quản lý và tay nghề của lao động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở khu vực nông thôn còn kém nên hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh không cao, thiếu khả năng canh tranh với môi trường bên ngoài. 1.1.2.4.Đặc trưng về thông tin và các mối quan hệ. Trong thời đại hiện nay vấn đề thông tin có tính chất quyết định trong thành bại của bất cứ doanh nghiệp nào. Thông tin có từ nhiều phía: từ môi trường kinh doanh mà trong đó doanh nghiệp tham gia, từ đối thủ cạnh tranh, từ các nhà cung cấp, từ phía khách hàng, từ các môi trường pháp lý, từ các đặc thù kinh tế - chính trị - xã hội….Nhưng việc khai thác và sử dụng thông tin đối doanh nghiệp vừa và nhỏ có những hạn chế rất lớn vì họ không đủ khả năng chuyên môn, thông tin còn chưa đầy đủ, dẫn tới việc khai thác thông tin chưa thực sự rõ ràng. Thông tin kém tính đa dạng và kém sâu rộng nên gây cản trở cho họ trong vấn đề mở rộng mối quan hệ với Nhà nước, ngân hàng, trung tâm khoa học đào tạo, và thị trường… gây ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu suất hoạt động sản xuất kinh doanh. Có một vấn đề nữa đặt ra cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ là: hiện nay, đa số doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động có hiệu quả mong muốn mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh đều nằm trong tình trạng thiếu đất để làm mặt bằng. Viêc xin cấp đất hoặc thuê đất của doanh nghiệp vừa và nhỏ bị cản trở bởi hồ sơ, thủ tục khá phức tạp, điều này cũng làm giảm khả năng hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một vấn đề khác nữa cũng hay được đề cập tới khi nói đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ của chúng ta là: các doanh nghiệp này thường phải chịu thiệt thòi, phải gánh chịu những thông lệ cạnh tranh không bình đẳng ở thị trường trong nước; khả năng tiếp xúc thương mại, tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế gặp rất nhiều khó khăn; điều kiện tiếp cận thông tin về văn bản, pháp luật, thị trường, công nghệ mới… còn tản mạn và hạn chế. 1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế quốc dân. Một thực tế đã được khẳng định ở Việt Nam và trên thế giới đó là hầu hết các doanh nghiệp đều có nguồn gốc từ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong quá trình tích tụ và tập trung vốn, cùng với sự cạnh tranh gay gắt giữa những xí nghiệp trong và ngoài nước tạo ra những tập đoàn kinh tế lớn như ngày nay. Hơn nữa, sau khủng hoảng kinh tế trong những năm đầu thập niên 30, người ta cũng nhận ra rằng chính khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ là nhân tố cực kì quan trọng thúc đẩy và mở rộng cạnh tranh, đảm bảo và ổn định kinh tế, hạn chế nguy co khủng hoảng. Có thể nói, các doanh nghiệp vừa và nhỏ giống như xương sống của nhiều nền kinh tế trên thế giới. Chính vì vậy, việc ưu tiên phát triển cho các doanh nghiệp này là một mục tiêu đúng đắn của chính phủ các nước để đạt được sự ổn định và phát triển về kinh tế, xã hội. Đối với Việt Nam, đi lên từ một nước nông nghiệp lạc hậu, sản xuất nhỏ lẻ, phân tán thì doanh nghiệp vừa và nhỏ chính là mô hình phát triển chủ yếu của các doanh nghiệp Việt Nam. Điều 1 “Mục tiêu” trong nghị định của Chính phủ số 90/2001/NĐ – CP đã quy định “Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ là một nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. Ý nghĩa của các doanh nghiệp này thể hiện cụ thể trên các mặt sau: Thứ nhất là: Doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm tỷ trọng cao về số lượng, thu hút nhiều lao động và đóng góp phần lớn vào thu nhậo quốc dân. Theo thống kê thì hiện nay ở nước ta, Doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm 80% tổng số doanh nghiệp, tạo công ăn việc làm cho khoảng 95% lao động xã hội. Như vậy, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ là chủ trương đúng đắn của Đảng, nó gắn liền với đường lối phát triển kinh tế nhiều thành phần nhằm giải quyết việc làm, gia tăng thu nhập cho người dan, góp phần vào việc ổn định tình hình kinh tế xã hội. Thứ hai là: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đóng vai trò quan trọng trong lưu thông hàng hoá và cung cấp dịch vụ, là vệ tinh, là mạng lưới tiêu thụ hàng hoá cho các doanh nghiệp lớn. Hiện nay, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm khoảng 31% tổng sản lượng công nghiệp hàng năm, 78% doanh số bán lẻ trong thương nghiệp, 64% khối lượng vận chuyển hành khách và hàng hoá. Thứ ba là: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đáp ứng kịp thời, tích cực nhu cầu tiêu dùng ngày càng phong phú và đa dạng mà các doanh nghiệp lớn không thể làm được, chế biến hàng hoá xuất khẩu và tăng kim ngạch xuất khẩu. Với sự đa dạng ngành nghề được coi là một ưu điểm nổi bật của các doanh nghiệp vừa và nhỏ thì vai trò này ngày càng được củng cố và nâng cao. Hơn nữa, với lợi thế so sánh về các nguyên liệu nông lâm thuỷ hải sản để sản xuất hàng hoá xuất khẩu, lợi thế về ngành nghề thủ công truyền thống đã tạo ra khả năng vô cùng to lớn cho khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia sản xuất, gia công chế biến hay làm đại lí khai thác cho xuất khẩu. Thứ tư là: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ giúp phát triển kinh tế địa phương, giúp khai thác thế mạnh của từng vùng sản xuất. Do đặc điểm đa ngành, các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ giúp các địa phương khai thác thế mạnh về đẩt đai, tài nguyên, lao động trong mọi lĩnh vực phục vụ việc phát triển kinh tế đại phương. Như vậy, ta có thể thấy các doanh nghiệp vừa và nhỏ có vai trò và vị trí vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế của đất nước. 1.2.Hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.2.1. khái niệm hoạt động cho vay *Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, theo đó ngân hàng Thương mại giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. *Thời hạn cho vay là khoảng thời gian được tính từ khi khách hàng bắt đầu nhận vốn vay cho đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc và lãi vốn vay đã được thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng giữa ngân hàng Thương mại và khách hàng. *Kỳ hạn trả nợ là các khoảng thời gian trong thời hạn cho vay đã được thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng giữa ngân hàng Thương mại và khách hàng mà tại cuối khoảng thời gian đó khách hàng phải trả một phần hoặc toàn bộ vốn vay cho Ngân hàng. *Gia hạn nợ là việc ngân hàng Thương mại chấp nhận kéo dài thêm một khoản thời gian ngoài thời hạn cho vay đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. *Dự án đầu tư; phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoặc dự án đầu tư, phương án phục vụ đời sống là tập hợp những đề suất về nhu cầu vốn, cách thức sử dụng vốn, kết quả tương ứng thu được trong một khoảng thời gian xác định đối với hoạt động cụ thể để sản xuất kinh doanh, dịch vụ, đầu tư phát triển hoặc phục vụ đời sống. *Hạn mức tín dụng là mức dư nợ vay tối đa được duy trì trong một thời hạn nhất định mà Ngân hàng và khách hàng đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. 1.2.2. Vai trò ngân hàng thương mại trong hoạt động cho vay Như ta đã biết, vốn là tiền đề, là điều kiện không thể thiếu để một doanh nghiệp được thành lập và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh.”. Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ thì yếu tố nguồn vốn lại càng có nhiều vấn đề cần quan tâm. Trong một số tài liệu đã nêu rõ: “Vốn kinh doanh (bao gồm vốn cho sản xuất kinh doanh và vốn đầu tư tài chính của doanh nghiệp) là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ tài sản được đầu tư vào kinh doanh nhằm mục đích sinh lời”. Trong mọi doanh nghiệp, vốn luôn bao gồm hai bộ phận là vốn chủ sở hữu và nợ. Tuy nhiên, việc lựa chọn nguồn vốn trong các doanh nghiệp khác nhau sẽ không giống nhau, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Trạng thái của nền kinh tế, lĩnh vực hoạt động kinh doanh, quy mô, cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp…Nếu các doanh nghiệp biết kết hợp lựa chọn nguồn vốn theo một tỷ lệ hợp lí sẽ tiết kiệm được chi phí vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Muốn quản lí tốt nguồn vốn, cần hiểu rõ về cơ cấu vốn chung trong doanh nghiệp. Thứ nhất: Về vốn chủ sở hữu, bao gồm: Vốn góp ban đầu: Là số vốn mỗi doanh nghiệp phải có khi đăng kí thành lập Lợi nhuận không chia: Nếu doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả thì doanh nghiệp sẽ có điều kiện để tăng trưởng nguồn vốn bằng cách tích luỹ từ lợi nhuận không chia để tái đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh. Phát hành cổ phiếu( đối với các công ty cổ phần).Đây là phương thức huy động vốn dài hạn rất quan trọng ở các doanh nghiệp. Thứ hai: Về nợ, bao gồm: Tín dụng Ngân hàng: Tức là doanh nghiệp vay vốn của Ngân hàng để tài trợ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Tín dụng thương mại: Nguồn vốn này hình thành một cách tự nhiên trong hệ mua bán chịu, mua bán trả chậm hay trả góp giữa các doanh nghiệp với nhau. Phát hành trái phiếu công ty: Doanh nghiệp phát hành các giấy vay nợ trung và dài hạn để thu hút đầu tư của dân cư. 1.2.3. Các loại hình cho vay của ngân hàng Thương mại đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ 1.2.3.1. Loại hình cho vay. Cho vay thấu chi Thấu chi là nghiệp vụ cho vay qua đó ngân hàng cho phép người vay được chi trội (vượt) trên số dư tiền gửi thanh toán của mình đến một giới hạn nhất định và trong một khoảng thời gian xác định. Giới hạn này được gọi là hạn mức thấu chi. Lãi phải trả = Lãi suất thấu chi × Thời gian thấu chi × Số tiền thấu chi Để được thấu chi khách hàng cần làm đơn xin ngân hàng hạn mức thấu chi và thời gian thấu chi. Khách hàng có thể phải trả phí cam kết cho ngân hàng, trong quá trình hoạt động khách hàng có thể lập ủy nhiệm chi mua thẻ, ký séc…vượt quá số dư tiền gửi để chi trả ( song song hạn mức thấu chi ) Khi khách hàng có tiền ngập vào tài khoản tiền gửi của mình, ngân hàng sẽ thu gốc và lãi…Các khoản chi quá hạn mức thấu chi sẽ phải chịu lãi suất phạt và bị đình chỉ sử dụng hình thức này. Thấu chi dựa trên cơ sở thu và chi của khách hàng không phù hợp về thời gian và quy mô. Thời gian và số lượng thiếu có thể dự đoán được trên dự đoán về ngân quỹ song có thể không chính xác. Do vậy hình thức cho vay này tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng trong quá trình thanh toán, sự chủ động, nhanh chóng, kịp thời. Thấu chi là hình thức tín dụng ngắn hạn, linh hoạt, thủ tục đơn giản, phần lớn là không có đảm bảo, có thể cấp cho cả doanh ngiệp lẫn cá nhân vài ngày trong tháng, vài tháng trong năm dung để trả lương, chi trả các khoản phải nộp, mua hang…hình thức này nhìn chung chỉ sử dụng đối với khách hàng có độ tin cậy cao, thu nhập đều đặn và kỳ thu nhập ngắn. Cho vay trực tiếp từng lần Là hình thức cho vay tương đối phổ biến của ngân hàng đối với các khách hàng không có nhu cầu vay thường xuyên, không có điều kiện để cấp hạn mức thấu chi. Một số khách hàng sử dụng vốn chủ sở hữu là chủ yếu, chỉ khi có nhu cầu thời vụ, hay mở rộng sản xuất đặc biệt mới vay ngân hàng, tức là vốn từ ngân hàng chỉ tham gia vào một số giai đoạn nhất định của chu kỳ sản xuất kinh doanh. Vay vốn khách hàng và ngân hang mỗi lần thực hiện thủ tục vay vốn cần thiết và ký kết hợp đồng tín dụng. có nghĩa là khi có nhu cầu vay vốn, khách hàng làm đơn trình ngân hàng phương án sử dụng vốn vay ngân hanf sẽ phân tích khách hang và ký kết hợp đồng cho vay đồng thời xác định rõ quy mô cho vay, thời hạn giari ngân, thời hạn trả nợ, lãi suất và yêu cầu đảm bảo nếu cần…Mỗi món vay được tách biệt nhau thành các hồ sơ riêng biệt. tuy theo kỳ hạn nợ trong hợp đồng, ngân hàng tiến hành thu gốc và lãi. Trong quá trình khách hàng sử dụng tiền vay, ngân hàng tổ chức kiểm tra giám sát mục đích sử dụng vốn vay có đúng như trong hợp đồng không hiệu quả sử dụng vốn vay. Nếu ngân hàng phát hiện dấu hiệu vi phạm hợp đồng thì sẽ tiến hành thu nợ trước hạn hoặc chuyển nợ quá hạn. Lãi suất áp dụng đối với khách hàng có thể cố định hoặc thả nổi theo thời điểm tính lãi. Cho vay theo hạn mức Đây là nghiệp vụ tín dụng theo đó ngân hàng thỏa thuận cấp cho khách hàng hạn mức tín dụng. Hạn mức tín dụng đó có thể tính cho cả kỳ hoặc cuối kỳ. Đó là số dư tối đa tại thời điểm tính. Hạn mức tín dụng được cấp trên cơ sở kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhu cầu vốn và nhu cầu vay vốn của khách hàng. Trong kỳ khách hàng có thể vay trả nhiều lần xong dư nợ không được vượt quá hạn mức tín dụng. Một số trường hợp ngân hàng quy định hạn mức cuối kỳ. Dư nợ trong kỳ có thể lớn hơn hạn mức. Tuy nhiên, đến cuối kỳ khách hàng phải trả nợ để giảm dư nợ sao cho dư nợ cuối kỳ không vượt quá hạn mức. Mỗi lần vay thì khách hàng chỉ cần trình bày phương án sử dụng tiền vay, nộp các chứng từ chứng minh đã mua hàng hoặc dịch vụ. Sau khi khách hàng tính hợp pháp của chứng từ, ngân hàng sẽ phát tiền cho khách hàng. Hình thức này thuận tiện cho những khách hang có nhu cầu vay vốn thường xuyên, vốn vay tham gia thường xuyên vào quá trình sản xuất kinh doanh. Khi khách hàng có thu nhập, ngân hàng sẽ tiến hành thu nợ. Hạn chế của hình thức cho vay này là các lần vay không tách biệt thành kỳ hạn nợ cụ thể nên ngân hàng tương đối khó khăn trong việc kiểm soát. Cho vay luân chuyển Là nghiệp vụ cho vay dựa trên luân chuyển của hàng hoá. Doanh nghiệp khi mua hàng có thể thiếu vốn. Ngân hàng có thể cho vay để mua hàng và sẽ thu nợ khi doanh nghiệp bán hàng. Ngân hàng và khách hàng thoả thuận với nhau về phương thức vay, hạn mức tín dụng, các nguồn cung cấp hàng hoá và khả năng tiêu thụ. Hạn mức tín dụng có thể thoả thuận trong một năm hoặc vài năm. Đây không phải là thời hạn hoàn trả mà là thời hạn để ngân hàng xem xét lại mối quan hệ với khách hàng và quyết định có cho vay nữa hay không tuỳ mối quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng cũng như tình hình tài chính của khách hàng. Cho vay trả góp Cho vay trả góp là hình thức tín dụng, theo đó ngân hàng cho phép khách hàng trả gốc làm nhiều lần trong thời hạn tín dụng đã thoả thuận. Cho vay trả góp thường được áp dụng với các khoản vay trung và dài hạn, tài trợ cho tài sản cố định và hàng lâu bền. Số tiền trả mỗi lần được tính toán sao cho phù hợp với khả năng trả nợ. Cho vay trả góp rủi ro cao vì khách hàng thường dùng chính những tài sản hình thành từ khoản vay trả góp. Khả năng trả nợ phụ thuộc vào thu nập đều đặn của người vay. Nếu người vay chẳng may ốm đau, tai nạn hoặc mất việc dẫn đến thu nhập giảm sút thì gây suy giảm đến khả năng thu hồi nợ của khách hàng. Chính vì rủi ro cao nên lãi suất cho vay trả góp thường cao nhất trong khung lãi suất cho vay của ngân hàng. Cho vay gián tiếp Ngân hàng cho vay qua các tổ, đội, hội, nhóm như nhóm sản xuất, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ... Các tổ chức này thường liên kết thành viên theo mục đích riêng, song chủ yếu là hỗ trợ lẫn nhau, bảo vệ quyền lợi cho mỗi thành viên. Bởi vậy, việc phát triển kinh tế, làm giảu, xoá đói giảm nghèo luôn được các trung gian rất quan tâm. Ngân hàng có thể chuyển một vài khâu của hoạt động cho vay sang các tổ chức trung gian, như thu nợ, phát tiền vay... Tổ chức trung gian có thể đứng ra tín chấp cho các thành viên vay, hoặc các thành viên trong nhóm bảo lãnh cho một thành viên vay. Một hình thức cho vay gián tiếp khác là ngân hàng cũng có thể cho vay thông qua người bán lẻ các sản phẩm đầu vào của quá trình sản xuất. Việc cho vay này sẽ hạn chế người vay sử dụng không đúng mục đích. Cho vay hợp vốn. Cho vay hợp vốn là hình thức một nhóm tổ chức tín dụng cùng cho vay đối với một dự án vay vốn hoặc phương án vay vốn của khách hàng. Trong đó có một tổ chức tín dụng đứng ra làm đầu mối dàn xếp, phối hợp với các tổ chức tín dụng khác. Cho vay hợp vốn được áp dụng trong trường hợp bên nhận tài trợ xin cấp tín dụng vượt giới hạn cho phép của tổ chức tín dụng hoặc ngân hàng không có khả năng đáp ứng nhu cầu khoản vay có giá trị lớn hoặc tổ chức tín dụng có nhu cầu phân tán rủi ro, hoặc khách hàng muốn vay vốn của nhiều ngân hàng để tận dụng lợi thế của nhiều ngân hàng. Cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng. Ngân hàng chấp nhận cho khách hàng được sử dụng số vốn vay trong phạm vi hạn mức tín dịng để thanh toán tiền mua hàng hoá, dịch vụ và rút tiền mặt tại máy rút tiền tự động hoặc điểm ứng tiền mặt là đại lý của ngân hàng. Khi cho vay phát hành và sử dụng thẻ tín dụng ngân hàng và khách hàng phải tuân theo các quy định của Chính phủ và ngân hàng Nhà nước Việt Nam về phát hành và sử dụng the tín dụng. Cho vay theo hạn mức dự phòng tín dụng. Ngân hàng cam kết bảo đảm sẵn sàng, cho khách hàng vay vốn trong phạm vi hạn mức tín dụng nhất định. Căn cứ vào nhu cầu của khách hàng, ngân hàng và khách hàng ký hợp đồng thoả thuận thời hạn hiệu lực của hạn mức tín dụng dự phòng, mức phí trả cho hạn mức tín dụng dự phòng. Cho vay theo dự án. Ngân hàng cho khách hàng vay vốn dể thực hiện đầu tư các dự án phát triển sản xuất kinh doanh dịch vụ và các dự án đầu tư phục vụ đời sống. Hình thức cho vay này thuộc cho vay trung và dài hạn. Ngân hàng và khách ký kết hợp đồng tín dụng thoả thuận số lượng vốn vay, phân định các kỳ hạn trả nọ... ngân hàng thực hiện giải ngân theo tiến bộ của dự án. 1.2.3.2. Phân loại vay theo thời hạn cho vay : có ý nghĩa quan trọng đối với ngân hàng vì thời hạn vay liên quan mật thiết đến tính an toàn và khả năng sinh lợi bao gồm : Cho vay ng¾n h¹n: Kho¶n vay tõ 12 th¸ng trë xuèng, tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng hoÆc nhu cÇu vèn ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp. Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông cho vay trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. Cho vay tõng lÇn hoÆc cho vay theo h¹n møc cã thÓ yªu cÇu ®¶m b¶o hoÆc kh«ng cÇn ®¶m b¶o. Cho vay trung h¹n: Kho¶n vay tõ 1 n¨m ®Õn 5 n¨m tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh nh­ ph­¬ng tiÖn vËn t¶I, mét sè c©y trång vËt nu«I, trang thiÕt bÞ chèng hao mßn. Cho vay dµi h¹n: Kho¶n vay trªn 5 n¨m tµi trî cho nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng nh­ nhµ cöa, s©n bay cÇu ®­êng m¸y mãc thiÕt bÞ cã gi¸ trÞ lín thêi gian sö dông l©u dµi. Tû träng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cao h¬n tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n. C¸c ng©n hµng chñ yÕu tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng cña doanh nghiÖp. TÝn dông trung vµ dµi h¹n chiÕm tû träng thÊp h¬n do rñi ro cao h¬n, nguån vèn ®¾t vµ khan hiÕm h¬n. Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn tû lÖ nµy nh­ kú h¹n vµ tÝnh æn ®Þnh cña nguån, kh¶ n¨ng qu¶n lý thanh kho¶n cña ng©n hµng kh¶ n¨ng dù b¸o vµ dù phßng rñi ro trong trung vµ dµi h¹n… 1.2.3.3. Ph©n lo¹i cho vay c¨n cø vµo tµi s¶n ®¶m b¶o Cam kÕt ®¶m b¶o lµ cam kÕt cña ng­êi nhËn tÝn dông vÒ viÖc dïng tµi s¶n mµ m×nh së h÷u hoÆc sö dông hoÆc kh¶ n¨ng cña ng­êi thø ba ®Ó tr¶ nî cho ng©n hµ._.ng . Bao gåm: Cho vay cã tµi s¶n ®¶m b¶o: H×nh thøc nµy yªu cÇu ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ph¶I ký hîp ®ång ®¶m b¶o. Ng©n hµng ph¶i kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh tr¹ng cña tµi s¶n ®¶m b¶o cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t viÖc sö dông hoÆc cã kh¶ n¨ng b¶o qu¶n tµi s¶n ®¶m b¶o. Trong h×nh thøc cho vay cã tµi s¶n ®¶m b¶o gåm 3 lo¹i: CÇm cè thÕ chÊp b»ng tµi s¶n cña chÝnh kh¸ch hµng ; b¶o l·nh b»ng tµi s¶n cña bªn thø ba ; ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ nguån vèn vay. Cho vay kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o. H×nh thø nµy cÊp cho nh÷ng kh¸ch hµng cã uy tÝn, th­êng lµ nh÷ng kh¸ch hµng lµm ¨n th­êng xuyªn cã l·i, t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng m¹nh Ýt x¶y ra t×nh tr¹ng nî nÇn d©y d­a , hoÆc mãn vay t­¬ng ®èi so víi vèn cña ng­êi vay. VÝ dô c¸c kho¶n cho vay theo chØ thÞ cña chÝnh phñ mµ ChÝnh phñ yªu cÇu kh«ng cÇn tµi s¶n ®¶m b¶o hoÆc nh÷ng kho¶n vay ®èi víi tæ chøc tµi chÝnh lín, c«ng ty lín, nh÷ng kho¶n cho vay trong thêi gian ng¾n mµ ng©n hµng cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t viÖc b¸n hµng còng cã thÓ kh«ng cÇn tµi s¶n ®¶m b¶o. 1.3. Mở rộng hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.3.1. Khái niệm mở rộng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ Mở rộng cho vay ngân hàng được hiểu là sự gia tăng về khối lượng cho vay của ngân hàng đối với đối tượng cho vay cả về chiều rộng và chiều sâu. Mở rộng cho vay ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ là sự gia tăng về khối lượng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ về cả chiều rộng và chiều sâu. .Mở rộng theo chiều rộng là sự tăng lên về quy mô của khối lượng các khoản vay, của đối tượng khách hàng như số dư nợ tăng lên, số khách hàng tăng… .Mở rộng theo chiều sâu là sự thay đổi về tính chất, cơ cấu theo hướng hợp lý của các khoản vay như: cơ cấu các khoản vay, tỷ trọng dự nợ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ so với các loại hình doanh nghiệp khác… Sản xuất kinh doanh mở rộng, nâng cao chất lượng sản phẩm, doanh thu, tăng lợi nhuận đều là mục tiêu chung của các doanh nghiệp. Mở rộng tín dụng ngân hàng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ là những hoạt động tín dụng của ngân hàng nhằm thỏa mãn và mở rộng hơn nữa đối tượng khách hàng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hay đúng hơn là: mở rộng tín dụng là sự đáp ứng ngày càng tăng của khách hàng về quy mô tín dụng, nói khách quan đó là: việc làm tăng tỷ trọng tín dụng tài sản có của các ngân hàng Thương mại đi đối với đảm bảo chất lượng và hiệu quả tín dụng. _Quan niệm mở rộng tín dụng Ngân hang Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội đó là : Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam nói chung và chi nhánh ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội nói riêng đã bày tỏ quan điểm sẵn sàng và mong muốn đầu tư với tất cả các khách hàng, không phân biệt thành phần kinh tế, không phân biệt phạm vi doanh nghiệp và địa bàn hoạt động cho tất cả các ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam có nhu cầu vốn trừ nhu cầu bị pháp luật cấm. Nếu khoản vay có đủ điều kiện tín dụng quy định, ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam sẵn sang hợp tác và tạo mọi thuận lợi cho doanh nghiệp với phương châm, hiệu quả của ngân hàng do hiệu quả hoạt động kinh doanh của k.hách hàng mang lại. _ Cơ sở mở rộng : Mở rộng tín dụng ngân hàng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang là xu hướng tất yếu của hầu hết các ngân hàng Thương mại để chiếm lĩnh thị trường tăng khả năng cạnh tranh cũng như phân tán rủi ro. Tuy nhiên mở rộng tín dụng được các doanh nghiệp vừa và nhỏ không phải là vấn đề đơn giản, vậy đâu là cơ sở cho việc mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. _ Tiềm năng của ngân hàng: .Tiềm lực về vốn : Hầu hết các ngân hàng Thương mại hiện nay làm ăn có hiệu quả, vốn điều lệ không ngừng được tăng lên nhanh chóng đang là yếu tố thuận lợi cho việc nở rộng hoạt động tín dụng ngân hàng nói chung, hoạt đọng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ nói riêng. Chính vì vậy rất nhiều ngân hàng có vốn dư thừa khá lớn, là nguồn lực dồi dào để ngân hàng mở rộng tín dụng. . Tiềm lực về lao động : Ở Việt Nam có đặc điểm là có dân số đông, lao động dồi dào, cơ cấu dân số trẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc bố trí đủ các bộ phù hợp có tài với số lượng khách hàng là doanh nghiệp vừa và nhỏ tiềm năng. . Tiềm năng về khoa học công nghệ, cơ sở vật chất : Tháng 11 năm 2007, Việt Nam gia nhập WTO, là môi trường thuận lợi cho việc tiếp cận khoa học công nghệ hiện đại. Với sự phát triển của khoa học cũng như tăng cường đầu tư cơ sở vật chất giúp ngân hàng đánh giá , nhận định về khách hàng tốt hơn, chính xác hơn. 1.3.2. Tác dụng của hoạt động mở rộng cho vay của ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Như ta đã biết, vốn là tiền đề, là điều kiện không thể thiếu để một doanh nghiệp được thành lập và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh.”. Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ thì yếu tố nguồn vốn lại càng có nhiều vấn đề cần quan tâm. Trong một số tài liệu đã nêu rõ: “Vốn kinh doanh (bao gồm vốn cho sản xuất kinh doanh và vốn đầu tư tài chính của doanh nghiệp) là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ tài sản được đầu tư vào kinh doanh nhằm mục đích sinh lời”. Trong mọi doanh nghiệp, vốn luôn bao gồm hai bộ phận là vốn chủ sở hữu và nợ. Tuy nhiên, việc lựa chọn nguồn vốn trong các doanh nghiệp khác nhau sẽ không giống nhau, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Trạng thái của nền kinh tế, lĩnh vực hoạt động kinh doanh, quy mô, cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp…Nếu các doanh nghiệp biết kết hợp lựa chọn nguồn vốn thep một tỷ lệ hợp lí sẽ tiết kiệm được chi phí vốn, nâng cao hiệu quả sủ dụng vốn. Muốn quản lí tốt nguồn vốn, cần hiểu rõ về cơ cấu vốn chung trong doanh nghiệp. Thứ nhất: Về vốn chủ sở hữu, bao gồm: Vốn góp ban đầu: Là số vốn mỗi doanh nghiệp phải có khi đăng kí thành lập Lợi nhuận không chia: Nếu doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả thì doanh nghiệp sẽ có điều kiện để tăng trưởng nguồn vốn bằng cách tích luỹ từ lợi nhuận không chia để tái đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh. Phát hành cổ phiếu( đối với các công ty cổ phần).Đây là phương thức huy động vốn dài hạn rất quan trọng ở các doanh nghiệp. Thứ hai: Về nợ, bao gồm: Tín dụng Ngân hàng: Tức là doanh nghiệp vay vốn của Ngân hàng để tài trợ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Tín dụng thương mại: Nguồn vốn này hình thành một cách tự nhiên trong hệ mua bán chịu, mua bán trả chậm hay trả góp giữa các doanh nghiệp với nhau. Phát hành trái phiếu công ty: Doanh nghiệp phát hành các giấy vay nợ trung và dài hạn để thu hút đầu tư của dân cư. 1.4.Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng trong ngân hàng thương mại. Có nhiều chỉ tiêu được sử dụng để đánh giá chất lượng tín dụng tại một ngân hàng Thương mại, tuy nhiên chủ yếu có một số chỉ tiêu cơ bản sau được dung 1.4.1. Các chỉ tiêu định tính. §¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c cho vay: _ Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®· tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông . Kh¸ch hµng vay vèn ph¶i sö dông vèn vay nh­ ®· tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông . §©y lµ tiÒn ®Ò cho viÖc sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ h¹n chÕ rñi ro _ Cam kÕt hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i ®óng h¹n tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông . C¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng chñ yÕu cã nguèn gèc tõ c¸c kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng vµ c¸c kho¶n ng©n hµng vay m­în. Ng©n hµng còng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i nh­ ®· cam kÕt . Do vËy ng©n hµng lu«n yªu cÇu kh¸ch hµng ph¶i thùc hiÖn ®óng cam kÕt nµy. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. _ Dù ¸n ®Çu t­ hiÖu qu¶. Ng©n hµng tµi trî dùa trªn dù ¸n cã hiÖu qu¶ ®©y lµ tiÒn ®Ò ®Ó kh¸ch hµng hoµn tr¶ gèc vµ l·i ®óng h¹n Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ chuyªn nghiÖp: ThÈm ®Þnh tÝn dông lµ sö dông c¸c c«ng cô vµ kü thuËt ph©n tÝch nh»m kiÓm tra ®¸nh gi¸ møc ®é tin cËy vµ rñi ro cña dù ¸n kh¸ch hµng xuÊt tr×nh nh»m phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh tÝn dông. §©y lµ kh©u v« cïng quan träng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ vay vèn cña kh¸ch hµng. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ chuyªn nghiÖp lo¹i bá ®­îc nh÷ng dù ¸n thiÕu kh¶ n¨ng lùa chän ®­îc nh÷ng dù ¸n kh¶ thi mang l¹i lîi nhuËn cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh còng cã thÓ t­ vÊn cho kh¸ch hµng nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt viÖc sö dông vay vèn. 1.4.2. Các chỉ tiêu định lượng. 1.4.2.1. Chỉ tiêu về tỷ lệ nợ quá hạn: Là tỷ lệ phần trăm giữa tổng các khoản nợ quá hạn so với tổng dư nợ của ngân hàng tại một thời điểm nhất định (thường là cuối tháng, cuối quý hoặc cuối năm). Chỉ tiêu này được xác định theo công thức: Tỷ lệ nợ quá hạn = Nợ quá hạn Tổng dư nợ x 100% Tỷ lệ nợ quá hạn cho biết với 1 đồng dư nợ có bao nhiêu đồng nợ quá hạn. Tỷ lệ này càng nhỏ thể hiện chất lượng tín dụng của ngân hàng càng tốt. 1.4.2.2. chỉ tiêu về tỷ lệ nợ xấu: Là tỷ lệ phần trăm giữa nợ xấu với tổng dư nợ của ngân hang Thương mại tại một thời điểm nhất định (thường là cuối tháng, cuối quý, cuối năm). Chỉ tiêu này được xác định theo công thức: Tỷ lệ nợ xấu = Nợ xấu Tổng dư nợ x 100% Tỷ lệ nợ xấu cho biết cứ 1 đồng dư nợ của ngân hàng có bao nhiêu đồng nợ xấu. Cũng như tỷ lệ nợ khó đòi, tỷ lệ nợ xấu càng nhỏ thì hoạt động tín dụng của ngân hàng là rất tốt. Theo quyết định số 493/2005/QĐ – Ngân hàng Nhà nước ngày 22/04/2005 của thống đốc ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc “Ban hành quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng” có giải thích một số từ ngữ như sau: Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết. Dự phòng rủi ro tín dụng là khoản tiền được trích lập để dự phòng cho những tổn thất có thể xảy ra do khách hàng của tổ chức tín dụng không thực hịên nghĩa vụ theo cam kết. Dự phòng rủi ro được tính theo dư nợ gốc và hạch toán vào chi phí hoạt động của tổ chức tín dụng, nó bao gồm dự phòng cụ thể và dự phòng chung. Nợ quá hạn là khoản nợ mà một phần hoặc toàn bộ nợ gốc hoặc lãi đã quá hạn. Nợ quá hạn là khoản nợ thuộc nhóm 2, 3, 4, 5. Nợ xấu là khoản nợ đã quá hạn trong thời gian dài, khả năng thu hồi lại rất thấp. Nợ xấu được coi là chi phí khác của ngân hàng nên nó làm giảm thu nhập ròng của ngân hàng. Nợ của các ngân hàng thương mại được phân làm 5 nhóm: Nợ nhóm 1 (Nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm: - Các khoản nợ trong hạn mà tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn - Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 1 theo quy định Nợ nhóm 2 (Nợ cần chú ý) bao gồm: - Các khoản nợ đã quá hạn dưới 90 ngày - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ trong hạn theo thời hạn đã cơ cấu lại - Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 2 theo quy định Nợ nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn) bao gồm: - Các khoản nợ quá hạn từ 90 đến 180 ngày - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ dưới 90 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại - Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 3 theo quy định. Nợ nhóm 4 (Nợ nghi ngờ) bao gồm: - Các khoản nợ quá hạn từ 181 đến 360 ngày - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn từ 90 đến 180 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại - Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 4 theo quy định. Nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) bao gồm: - Các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày - Các khoản nợ khoanh chờ Chính phủ xử lý. - Các khoản nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn trên 180 ngày theo thời hạn đã được cơ cấu lại - Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm theo quy định. 1.4.2.3. Chỉ tiêu về hiệu suất sử dụng vốn: Là tỷ lệ giữa tổng dư nợ so với tổng vốn huy động. Chỉ tiêu này được xác định theo công thức: Hiệu suất sử dụng vốn = Tổng dư nợ Tổng vốn huy động Chỉ tiêu này giúp chúng ta so sánh, phân tích khả năng cho vay của ngân hàng so với khả năng huy động vốn đồng thời xác định hiệu quả của một đồng vốn huy động được. 1.4.2.4. Chỉ tiêu về vòng quay vốn tín dụng trong năm là tỷ lệ giữa thu nợ trong năm so với dư nợ bình quân năm Vòng quay vốn tín dụng trong năm = Doanh số thu nợ Dư nợ bình quân năm Chỉ tiêu này phản ánh số vòng chu chuyển của vốn vay trong năm tức là một đồng vốn của ngân hàng được cho vay bao nhiêu lần trong năm. Chỉ tiêu này càng lớn càng tốt, nó chứng tỏ ngân hàng thu được nhiều nợ và chứng tỏ rằng nguồn vốn mà ngân hàng đã đầu tư vào hoạt động kinh doanh là có hiệu quả. Tuy nhiên, chỉ tiêu này cũng đánh giá được một cách tương đối vì trong một số trường hợp kết quả chưa hẳn đã là vậy. Ví dụ, Ngân hàng thương mại A cho vay doanh nghiệp chiếm tỷ lệ lớn trong dư nợ, các khoản tín dụng này tương đối ổn định, khách hàng trả nợ rất đúng hạn nhưng vòng quay vốn tín dụng lại nhỏ hơn một ngân hàng thương mại B nào đó chủ yếu cho vay tiêu dùng có vòng quay vốn nhanh trong khi rủi ro cao, do đó chưa thể kết luận được về chất lượng tín dụng của ngân hàng nào là cao hơn. 1.4.2.5. Chỉ tiêu về tỷ lệ lợi nhuận từ hoạt động tín dụng: Tỷ lệ lợi nhuận từ hoạt động tín dụng = Lợi nhuận từ hoạt động tín dụng Tổng dư nợ tín dụng Chỉ tiêu này cho chúng ta biết khả năng sinh lời của vốn tín dụng, một khoản tín dụng ngắn hạn hay dài hạn có thể xem là có chất lượng cao nếu nó tạo ra được nhiều lợi nhuận cho khách hàng và ngược lại khoản tín dụng đó sẽ là không đạt được hiệu quả cao nếu lợi nhuận mà nó đem lại ít. Tuy nhiên, đây cũng là một chỉ tiêu tương đối vì nó còn phụ thuộc vào nhiều các yếu tố khác như chính sách về lãi suất, chính sách khách hàng, mục tiêu phát triển của ngân hàng… 1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thương mại. 1.5.1. Nhân tố chủ quan 1.5.1.1. Quy mô hoạt động, phạm vi, địa bàn hoạt động a ) Quy mô. Quy mô hoạt động của ngân hàng là độ rộng về mạng lưới của ngân hàng, về số vốn của ngân hàng …Quy mô hoạt động càng lớn chứng tỏ khả năng tiếp cận doanh nghiệp cao, nhu cầu vốn cao đồng thời khả năng cung cấp vốn cũng được tăng cường. Đồng thời, quy mô rộng làm khả năng huy động vốn cũng được tăng cường, tạo điều kiện thuận lợi cho ngân hàng trong việc mở rộng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. b) Phạm vi, địa bàn hoạt động. Phạm vi, địa bàn hoạt động là địa điểm mà ngân hàng có trụ sở và các chi nhánh. Phạm vi địa bàn hoạt động càng rộng thì ngân hàng có nhiều khả năng tiếp xúc với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đặc biệt, ngân hàng phải hoạt động ở địa điểm tập trung nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ thì sẽ tiếp xúc được với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đồng thời lại giảm được chi phí mở rộng địa bàn, phạm vi hoạt động. 1.5.1.2 Công nghệ ngân hàng Với sự phát triển với tốc độ ngày càng tăng của công nghệ kỹ thuật nói chung, công nghệ ngân hàng đã có ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của ngân hàng, và hoạt động mở rộng tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng không nằm ngoài xu thế đó. Nếu ngân hàng áp dụng công nghệ hiện đại vào hoạt động của mình, hiệu quả sẽ được tăng cường, tốc độ mở rộng sẽ được tăng lên.Công nghệ còn góp phần vào đa dạng hoá loại hình sản phẩm, tăng cường tính cạnh tranh trên thị trường. Để bắt kịp xu thế chung và giữ được vị thế trên thị trường, cải tiến công nghệ là điều vô cùng cần thiết đối với mỗi ngân hàng. 1.5.1.3 Trình độ quản lý Song song với việc phát triển đầu tư công nghệ, ngân hàng đồng thời phải tăng cường trình độ quản lý. Trình độ quản lý có được nâng cao thì hoạt động của ngân hàng mới có thể được duy trì một cách liên tục, có hiệu quả. Một ngân hàng có trình độ quản lý tiên tiến sẽ có một quy trình hoạt động hiệu quả cao, chi phí thấp, từ đó đem lại lợi nhuận cao cho ngân hàng. Trình độ quản lý cũng tác động đến việc mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nếu trình độ quản lý tốt sẽ giảm thời gian, tăng tốc độ mở rộng tín dụng ngân hàng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.5.1.4 Trình độ chuyên môn của cán bộ nhân viên Đây cũng là yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chung của ngân hàng. Có một đội ngũ cán bộ công nhiên viên có trình độ chuyên môn cao giúp ngân hàng tiết kiệm được chi phí hoạt động, tăng hiệu suất làm việc. Với việc mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đem lại kết quả tốt. 1.5.2 Nhân tố khách quan 1.5.2.1.C¸c nh©n tè thuéc phÝa doanh nghiÖp. Thø nhÊt lµ : n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp cã n¨ng lùc tµi chÝnh m¹nh th× sÏ ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn tèt h¬n mét doanh nghiÖp n¨ng lùc tµi chÝnh yÕu h¬n. Ng©n hµng còng dÔ dµng cho vay h¬n ®èi víi mét doanh nghiÖp cã t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng vµng bíi hä tin t­ëng vµo kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp cã tµi chÝnh m¹nh Thø hai lµ : ph­¬ng ¸n ®Çu t­ ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp §©y chÝnh lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh xem doanh nghiÖp cã ®­îc vay vèn hay kh«ng. Mét ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ sÏ lµ nguån thu chñ yÕu cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai ®ång thêi còng lµ nguån tµi trî cho ng©n hµng. Ng©n hµng sÏ tµi trî cho nh÷ng dù ¸n mang tÝnh kh¶ thi cao Thø ba lµ : n¨ng lùc qu¶n lý cña ®éi ngò c¸n bé doanh nghiÖp §©y lµ nh÷ng ng­êi qu¶n lý ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp ®­îc qu¶n lý tèt sÏ lµm ¨n cã hiÖu qu¶ t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng m¹nh ngµy cµng ph¸t triÓn t¹o ®­îc tin t­ëng trong m¾c ®èi t¸c mét nhµ qu¶n lý tèt cã thÓ cã gióp vùc dËy mét doanh nghiÖp tõng lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ cßn mét nhµ lý tåi cã thÓ lµm cho mét doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n tèt trë thµnh kÐm cái Thø t­ lµ : ®¹o ®øc cña chñ doanh nghiÖp NÕu mét doanh nghiÖp vay vèn lµm ¨n cã l·i cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i cho ng©n hµng nh­ng chñ doanh nghiÖp l¹i kh«ng cã ý ®Þnh hoµn tr¶ ®óng nh­ cam kÕt cã ý ®Þnh chiÕm dông vèn cña ng©n hµng cã kh¶ n¨ng mÊt vèn, lµm gi¶m hiÖu qu¶ cho vay gi¶m lîi nhuËn cña ng©n hµng Mét yÕu tè thuËn lîi trong ho¹t ®éng cho vay doanh nghiÖp võa vµ nhá cña ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tµi s¶n ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp nªn tr¸ch nhiÖm cña chñ doanh nghiÖp víi kho¶n nî ng©n hµng cÇn cao. 1.5.2.2. Môi trường kinh tế Môi trường kinh tế là nơi mà cả ngân hàng và doanh nghiệp cùng là một bộ phận của nó. Ngân hàng và doanh nghiệp tồn tại trên môi trường kinh tế với tư cách là các tổ chức kinh tế, hoạt động vì mục đích tìm kiếm lợi nhuận. Do vậy, những thay đổi về môi trường kinh tế tác động trực tiếp đến hoạt động của cả doanh nghiệp và ngân hàng. 1.5.2.3. Môi trường chính trị Một môi trường chính trị ổn định thể hiện ở : An ninh quốc phòng được giữ vững và đảm bảo an toàn. Có hệ thống pháp luật hoàn thiện và được mọi người tuân thủ chấp hành. Không có các đảng phái chống đối nhau bằng bạo lực, không có sự tranh giành quyền lực. - Không có tệ nạn xã hội Môi trường chính trị là điều kiện rất quan trọng cho tất cả các phần tử đang tồn tại ở trong môi trường đó. Môi trường chính trị ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn của mỗi cá nhân, mỗi tập thể. Sự ổn định của chính trị là điều kiện cần thiết để phát triển một nền kinh tế ổn định. Việt Nam là một trong những nước được đánh giá cao về sự ổn định của chính trị. Là nơi mà ít khi xảy ra các biơn cố chính trị nghiêm trọng. Đây là một thuận lợi rất quan trọng cho sự phát triển kinh tế. Đây cũng là một cơ hội cho ngân hàng mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.5.2.4. Môi trường xã hội Sự mở rộng tín dụng của các ngân hàng cũng phần nào bị phụ thuộc vào môi trường xã hội. Trước hết, môi trường xã hội bao gồm các tầng lớp dân cư. Với việc vay vốn ngân hàng, mỗi một tầng lớp dân cư có một cái nhìn và hành động khác nhau. Như vậy, ngân hàng nên chia thành nhiều loại hình dịch vụ phục vụ cho những tầng lớp dân cư khác nhau để đạt được hiệu quả tốt nhất. Môi trường xã hội còn đặc trưng bởi tập phong tục tập quán, trình độ nhận thức của từng nhóm người, của từng vùng miền khác nhau. Nắm bắt được các đặc điểm này, cả bản thân ngân hàng và doanh nghiệp mới có thể có một định hướng phát triển thích hợp, từ đó mở rộng tín dụng mới đem lại hiệu quả cao. 1.5.2.5. Môi trường luật pháp Luật pháp được coi là môi trường quy phạm cho mọi hoạt động, pháp luật chặt chẽ và sự tôn trọng pháp luật của các thành viên trong xã hội là những điều kiện cơ bản cho mọi mối quan hệ diễn ra tốt đẹp. Luật pháp được coi là thước đo của mọi hoạt động trong xã hội vì vậy, luật pháp sẽ tác động trực tiếp đến quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hệ thống văn bản pháp luật được ban hành sẽ quy định, điều chỉnh mọi hoạt động của ngân hàng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Như vậy, mọi hoạt động của ngân hàng và doanh nghiệp vừa và nhỏ đều phải tuân theo luật pháp. Luật pháp là công cụ giữ cho xã hội được ổn định, các cá nhân, các tổ chức đều phải tuân theo luật pháp. Nếu luật pháp không nghiêm minh, không được mọi người chấp hành sẽ dẫn đến hậu quả khôn lường, xã hội sẽ trở nên rối ren, bất bình ổn và gây tác động tiêu cực đến tất cả các phần tử tồn tại trong môi trường đó. 1.5.2.6. Sự cạnh tranh của các ngân hàng khác trên thị trường Khi tình hình chung của thị trường các ngân hàng là mở rộng cho vay vốn, chứng tỏ một xu thể phát triển chung của doanh nghiệp là tốt và nền kinh tế đang trong thời kỳ phát triển ổn định. Để tăng tính cạnh tranh và tăng thị phần, ngân hàng cần tiến hành mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, tuỳ theo việc mở rộng cạnh tranh của các ngân hàng khác hướng tới đối tượng nào và phương pháp mở rộng như thế nào mà ngân hàng quyết định phương pháp mở rộng cho phù hợp. CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH HÀ NỘI 2.1. Khái quát chung về ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Nội 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Được thành lập theo quyết định 51 – QĐ/NH/QĐ ngày 27/6/1988 của Tổng giám đốc Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam (nay là thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) Chi Nhánh Ngân hàng Phát triển Nông nghiệp Thành phố Hà Nội (nay là Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội) trên cơ sở 28 cán bộ cùng 21 Công ty, xí nghiệp thuộc lĩnh vực Nông, Lâm, Ngư nghiệp được điều động từ Ngân hàng Công – Nông – Thương thành phố Hà Nội và 12 Chi nhánh Ngân hàng Phát triển nông nghiệp huyện đã hội tụ về tụ sở chính tại số 77 phố Lạc Trung, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Với 1.182 lao động, 18 tỷ nguồn vốn, chủ yếu là tiền gửi Ngân sách huyện và 16 tỷ dư nợ mà hầu hết là nợ cho vay các xí nghiệp Quốc doanh, các hợp tác xã đã thành nợ tồn đọng. Cơ sở vật chất không đáp ứng được yêu cầu kinh doanh. Ngân hàng Phát triển nông nghiệp Hà Nội sớm phải hoạt động trong môi trường cạnh tranh với các Ngân hàng có bề dày hoạt động kinh doanh và có nhiều lợi thế hơn hẳn. Không những thế ngân hàng còn luôn trong tình trạng thiếu vốn, thiếu tiền mặt. Những năm đầu, sự hỗ trợ nguồn vốn của Ngân hàng phát triển Nông nghiệp Trung ương cũng chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu vay vốn của Liên hiệp các Công ty Lương thực Hà Nội để mua gạo cho nhân dân nội thành, một phần nhu cầu tiền mặt chi lương cho các doanh nghiệp. NhËn râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong sù nghiÖp x©y dùng vµ ®æi míi ®Êt n­íc, mµ träng t©m lµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, gãp phÇn ®æi míi N«ng th«n ngo¹i thµnh Hµ Néi, ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· nhanh chãng khai th¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t­ cho c¸c Thµnh phÇn kinh tÕ mµ tr­íc hÕt lµ ®Çu t­ cho N«ng nghiÖp. Nhê cã nh÷ng quyÕt s¸ch t¸o b¹o, ®æi míi nhËn thøc kiªn quyÕt kh¾c phôc ®iÓm yÕu nhÊt lµ thiÕu vèn, thiÕu tiÒn mÆt, ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· tËp trung søc gi¶i quyÕt hai khã kh¨n nãng báng vµ träng t©m nµy, nhê vËy chØ sau h¬n hai n¨m ho¹t ®éng, tõ n¨m 1990 trë ®i ng©n hµng n«ng nghiÖp Hµ Néi ®· cã ®ñ nguån vèn vµ tiÒn mÆt tho¶ m·n c¬ b¶n c¸c nhu cÇu tÝn dông vµ tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng . Ngoµi nh÷ng nhiÖm vô chÝnh ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· quan t©m më réng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tiÖn Ých nh­ chuyÓn tiÒn, b¶o l·nh, më L/C nhËp khÈu, Phonebanking, t­ vÊn trong thanh to¸n Quèc tÕ, thu tiÒn t¹i nhµ… më mang nhiÒu tiÖn lîi cho kh¸ch hµng vµ t¨ng thu dÞch vô cho Ng©n hµng. §Ó ®øng v÷ng, tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· chñ ®éng më réng mµng l­íi ®Ó huy ®éng vèn vµ ®¸p øng nhu cÇu vèn tÝn dông cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn ®Þa bµn néi thµnh. Thực hiện chủ trương cho vay hộ sản xuất theo quyết định 499A của Tổng Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội đã phối hợp Hội Nông dân, Hội liên hiệp Phụ nữ Thành phố đã đẩy mạnh cho vay các sản phẩm Nông nghiệp. Nhờ vậy thu nhập và đời sống nông dân ngoại thành đã được cải thiện đáng kể, tỷ lệ hộ khá và giàu tăng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống đáng kể. Tháng 9 năm 1991, 7 Ngân hàng huyện thị: Mê Linh, Hoài Đức, Đan Phượng, Thạch Thất, Ba Vì, Phúc Thọ, thị xã Sơn Tây được bàn giao về Vĩnh Phú và Hà Tây. Tiếp theo đó thực hiện mô hình hai cấp từ tháng 10/1995 Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội đã bàn giao 5 Ngân hàng Sóc Sơn, Đông Anh, Thanh Trì, Từ Liêm, Gia Lâm về Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam. Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội lại đứng trước một thử thách mới đó là mang tên Ngân hàng Nông nghiệp nhưng lại phục vụ các thành phần kinh tế không mang dánh dấp của sản xuất nông nghiệp giữa nội đô Thành phố Hà Nội. Để tồn tại và phát triển trong cơ chế thị trường, Ngân hàng Nông nghiệp và pgát triển nông thôn Hà Nội đã chủ động mở rộng màng lưới để huy động vốn và đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng của các thành phần kinh tế trên địa bàn nội thành. Năm 1994 thành lập Ngân hàng Khu vực Chợ Hôm (nay là Hai Bà Trưng). Năm 1995 thành lập Ngân hàng Khu vực Đồng Xuân (nay là Hoàn Kiếm) Năm 1996 thành lập các Ngân hàng Quận Tây Hồ, Ba Đình, Thanh Xuân Năm 1997 thành lập Ngân hàng Quận Cầu Giấy. Năm 2000 thành lập Ngân hàng Quận Đống Đa và Khu vực Tam Trinh Năm 2001 thành lập 10 Phòng giao dịch. Năm 2002 thành lập 2 Ngân hàng Chương Dương và Tràng Tiền Plaza và 11 Phòng giao dịch. Năm 2003 thành lập 3 chi nhánh: - Chi nhánh chợ Hôm Chi nhánh Hàng Đào Chi nhánh Nghĩa Đô Tháng 12/2004, bàn giao chi nhánh Chương Dương về Long Biên và chi nhánh Tây Hồ về Quảng An. Năm 2005 thành lập chi nhánh Trần Duy Hưng. Năm 2006 bàn giao chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp Cầu Giấy về trực thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam Đến tháng 12/2008, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội có 17 phòng giao dịch. 2.1.2. Chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh hà nội 2.1.2.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Chi nhánh Hà Nội Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức của Ngân hang Nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Nội Giám Đốc Phó Giám Đốc Tổ KTKT nội bộ Phòng hành chính nhân sự Phòng điện toán Phòng KDNT&TTQT Phòng Tín dụng Phòng Nguồn vốn – Kế hoạch Phòng Kế toán – Ngân quỹ Phòng dịch vụ & maraketing Phòng giao dịch 2.1.2.2.Nhiệm vụ cơ bản của một số phòng ban * Ban giám đốc - Gi¸m ®èc lµ ng­êi trùc tiÕp l·nh ®¹o vµ ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña chi nh¸nh theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, Ng©n hµng N«ng nghiÖp, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, ®ång thêi ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt, héi ®ång qu¶n trÞ vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. QuyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña Gi¸m ®èc ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 10 Quy chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña chi nh¸nh ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 169/ Q§/ H§QT ngµy 7/9/2000 cña Héi ®ång qu¶n trÞ Ng©n hµng N«ng nghÞep vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam. - Phã gi¸m ®èc: trong ph¹m vi ph©n c«ng uû quyÒn, phã gi¸m ®èc cã thÓ: + Tæ chøc h­íng dÉn ho¹t ®éng nghiÖp vô cña chi nh¸nh, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cô thÓ ph¸t sinh hµng ngµy thuéc lÜnh vùc ®­îc ph©n c«ng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vµ Ph¸p luËt vÒ nh÷ng quyÕt ®Þnh cña m×nh. + Ph©n tÝch t×nh h×nh kinh tÕ, ph©n tÝch nghiÖp vô kinh doanh, ®Ò xuÊt ý kiÕn…phôc vô cho c«ng t¸c hµng tuÇn, th¸ng, quý, n¨m vµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®· ®­îc duyÖt. * Phßng tÝn dông: - NhiÖm vô kÕ ho¹ch tæng hîp: + Nghiªn cøu kinh tÕ trªn ®Þa bµn, ®Ò xuÊt vµ x©y dùng chiÕn l­îc huy ®éng vèn, ®Çu t­ tÝn dông ng¾n, trung vµ dµi h¹n. X©y dùng ®Ò ¸n më réng m¹ng l­íi kinh doanh cña chi nh¸nh theo ®Þnh h­íng cña ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn NaViệt Nam. + Tæng hîp ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh trong quý, n¨m. + Tæng hîp b¸o c¸o vµ kiÓm tra chuyªn ®Ò theo quy ®Þnh. + X©y dùng, theo dâi vµ quyÕt to¸n c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch kinh doanh. - NhiÖm vô kinh doanh: + X©y dùng chiÕn l­îc kh¸ch hµng, ph©n lo¹i kh¸ch hµng vµ ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi tõng lo¹i kh¸ch hµng nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. + Ph©n tÝch kinh tÕ, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cho vay an toµn vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. + ThÈm ®Þnh vµ ®Ò xuÊt cho vay c¸c dù ¸n ®Çu t­. + TiÕp nhËn vµ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n cã nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc. +Th­êng xuyªn ph©n lo¹i d­ nî, ph©n tÝch nî qu¸ h¹n, nî xÊu vµ t×m nguyªn nh©n nh­îc ®iÓm vµ c¸ch kh¾c phôc. * Phßng thanh to¸n quèc tÕ - Nghiªn cøu t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu trªn ®Þa bµn, x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh ngo¹i tÖ, thanh to¸n quèc tÕ trong tõng thêi kú. - Tæ chøc kinh doanh ngo¹i tÖ, thanh to¸n quèc tÕ theo ®óng quy ®Þnh. - §Çu mèi tæ chøc thùc hiÖn c¸c dù ¸n uû th¸c cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc. - Tæng hîp b¸o c¸o chuyªn ®Ò. * Phßng kÕ to¸n ng©n quü - Thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n, h¹ch to¸n thèng kª vµ thanh to¸n theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam. - X©y dùng chØ tiªu kÕ ho¹ch tµi chÝnh, quyÕt to¸n kÕ ho¹ch thu chi tµi chÝnh, quü tiÒn l­¬ng cña chi nh¸nh tr×nh Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam phª duyÖt. - Qu¶n lý vµ sö dông quü chuyªn dïng theo quy ®Þnh Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam - Tæng hîp l­u tr÷ hå s¬ tµi liÖu vÒ h¹ch to¸n, kÕ to¸n vµ b¸o c¸o theo quy ®Þnh. - Thùc hiÖn c¸c kho¶n nép Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - ._.