Mở rộng cho vay thể nhân tại Sở giao dịch Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam

PHẦN MỞ ĐẦU I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Ngày 07/11/2006, Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của tổ chức thương mại thế giới WTO. Với việc gia nhập WTO, chúng ta phải chấp nhận mở cửa hơn nữa trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội trong đó có việc mở cửa các dịch vụ ngân hàng. Các ngân hàng nước ngoài, các tổ chức tín dụng dưới nhiều hình thức khác nhau sẽ có cơ hội hơn trong việc xâm nhập thị trường Việt Nam. Như vậy sức ép cạnh tranh đối với các ngân hàng nội địa cũng tăng lên. Tuy nhiên, đây sẽ là động lực để ngành Ngân hàng Việt Nam phát triển nhanh hơn, vững chắc hơn. Hệ thống Ngân hàng Thương mại Việt Nam mặc dù đang có những thuận lợi như mạng lưới hoạt động ngày càng được nhân rộng, lượng khách hàng tiềm năng và thị phần đầu tư ngày càng gia tăng nhưng vẫn còn nhiều tồn tại, đặc biệt là về mặt tín dụng như tiềm lực về vốn còn yếu, công nghệ và tổ chức ngân hàng lạc hậu, năng lực quản trị rủi ro yếu, tỷ lệ nợ quá hạn còn ở mức cao, thiếu đội ngũ những cán bộ ngân hàng có khả năng phân tích tài chính chuyên nghiệp. Thực tế đặt ra yêu cầu cấp thiết cần phải mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam để đáp ứng yêu cầu hội nhập tài chính quốc tế. Trong đó, mở rộng hoạt động cho vay thể nhân là một tất yếu khách quan. Như chúng ta đã biết, trong điều kiện hiện nay với mức sống cao hơn trước dẫn đến nhu cầu sinh hoạt cũng tăng. Do vậy, rất nhiều thể nhân muốn: mở rộng sản xuất kinh doanh, mua nhà, ô tô, mua sắm các đồ dùng sinh hoạt v.v… để tiện cho việc đi lại, kinh doanh. Nhưng do điều kiện kinh tế có hạn nên họ không thể mua, họ rất mong muốn được vay ngân hàng và trả dần. Thiết nghĩ, đây là một bộ phận khách hàng lớn của ngân hàng, góp phần làm tăng thu nhập cho ngân hàng và hoạt động cho vay thể nhân cũng là một xu thế phù hợp với các nước tiên tiến trên thế giới Xuất phát từ thực tế hoạt động tín dụng tại Sở giao dịch Ng©n hàng N«ng nghiệp và ph¸t triển n«ng th«n Việt Nam trong thời gian qua, đặc biệt là từ yêu cầu mở cửa thị trường tài chính - dịch vụ theo các cam kết quốc tế của Việt Nam trong thời gian tới, đề tài: “Mở rộng cho vay thể nhân tại Sở giao dịch ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam” đã được chọn làm đề tài nghiên cứu của luận văn. II. Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về tín dụng và hoạt động cho vay thể nhân tại Sở giao dịch ng©n hàng N«ng nghiệp và ph¸t triển n«ng th«n Việt Nam - Phân tích thực trạng hoạt động cho vay thể nhân tại Sở giao dịch ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Đề xuất những giải pháp nhằm mở rộng hoạt động cho vay thể nhân tại Sở giao dịch ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam III.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: hoạt động cho vay thể nhân tại Sở giao dịch Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu: Sở giao dịch Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam. IV. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp duy vật lịch sử, phương pháp phân tích, phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp và thống kê để nghiên cứu. V. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề cơ bản về mở rộng cho vay thể nhân của ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng hoạt động cho vay thể nhân tại Sở giao dịch NHNo & PTNTVN Chương 3: Giải pháp mở rộng hoạt động cho vay thể nhân tại Sở giao dịch NHNo&PTNTVN CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ MỞ RỘNG CHO VAY THỂ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Hoạt động cho vay thể nhân của ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm cho vay thể nhân của ngân hàng thương mại 1.1.1.1. Khái niệm Trước khi đưa ra khái niệm cho vay thể nhân, luận văn đề cập đến khái niệm thể nhân. Trong luật học, thể nhân hay tự nhiên nhân là một con người có thể cảm nhận được thông qua các giác quan và bị các quy luật tự nhiên chi phối, ngược lại với pháp nhân, là một tổ chức nào đó, mà vì một số mục đích nhất định thì luật pháp xem như là một cá nhân tách biệt với các thành viên và/hoặc chủ sở hữu của nó. Tại Việt Nam, trong các văn bản pháp quy hiện nay, như bộ Luật Dân sự 2005, lại không sử dụng khái niệm thể nhân, mà thay vào đó là khái niệm cá nhân. Vậy ta có thể hiểu khái niệm về thể nhân như là cá nhân. Vậy cho vay thể nhân được định nghĩa như sau: “ Cho vay thể nhân là nghiệp vụ trong đó ngân hàng là người cho vay, người đi vay là các cá nhân, hộ gia đình, trên nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi trong một khoảng thời gian xác định nhằm giúp cá nhân và các hộ gia đình mở rộng sản xuất kinh doanh, sử dụng hàng hóa, dịch vụ trước khi họ có khả năng chi trả, tạo điều kiện cho họ được hưởng mức sống cao hơn.” Trong lÞch sö, NHTM th­êng tõ chèi cho vay víi c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh v× hä thÊy r»ng c¸c mãn vay th­êng nhá lÎ, chøa dùng nhiÒu rñi ro do hä kh«ng cã c¬ së ®¶m b¶o. Nh­ng cho ®Õn ®Çu thÕ kû nµy, d­íi søc Ðp c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt trong hÖ thèng ng©n hµng buéc c¸c ng©n hµng ph¶i thay ®æi vµ më réng c¸c dÞch vô cung øng, ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng tõ ®ã dÉn ®Õn sù thay ®æi c¬ cÊu cña c¸c ng©n hµng. §iÒu tr­íc tiªn ph¶i kÓ ®Õn lµ viÖc sö dông hÖ thèng m¸y vi tÝnh t¹i nhµ, viÖc xuÊt hiÖn c¸c dÞch vô míi xuÊt ph¸t tõ ng©n hµng, c«ng ty tµi chÝnh, viÖc m¸y rót tiÒn tù ®éng( ATM) trë nªn phæ biÕn, tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã ®· t¹o nªn gi¸ trÞ c¹nh tranh. Vµ chÝnh v× sù c¹nh tranh nµy ®· ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i ®a d¹ng h¬n n÷a c¸c s¶n phÈm cña m×nh, kh«ng chØ dõng l¹i ë c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng lµ nhËn tiÒn göi, trao ®æi ngo¹i tÖ... mµ cßn ph¶i ph¸t triÓn nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nh­: t­ vÊn tµi chÝnh, cho vay thể nhân, qu¶n lý tiÒn mÆt, dÞch vô thuª mua... (chuyÓn sang thÞ tr­êng ng©n hµng b¸n lÎ). MÆt kh¸c, c¸c ng©n hµng ngµy cµng dùa nhiÒu vµo l­îng tiÒn göi cña kh¸ch hµng thể nhân ®Ó tµi trî cho c¸c mãn vay th­¬ng m¹i lín vµ coi ®©y lµ nguån vèn ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña m×nh. RÊt nhiÒu cá nhân và hé gia ®×nh sÏ kh«ng muèn göi tiÒn cña m×nh vµo mét ng©n hµng nÕu hä kh«ng thÊy ®­îc r»ng hä sÏ cã triÓn väng vay l¹i tõ chÝnh ng©n hµng khi cã nhu cÇu. ChÝnh v× nh÷ng lý do ®ã céng víi sù c¹nh tranh khèc liÖt trong viÖc giµnh giËt tiÒn göi vµ cho vay ®· buéc c¸c ng©n hµng ph¶i h­íng tíi đối tượng khách hàng là thể nhân. Mét yÕu tè kh¸ch quan n÷a ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho vay thể nhân lµ xuÊt ph¸t tõ mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng - nhµ s¶n xuÊt - ng­êi tiªu dïng. Th«ng qua c¸c mèi quan hÖ nµy, ng©n hµng ®· thÊy ®­îc nhu cÇu tõ phÝa nhµ s¶n xuÊt, hä rÊt cÇn cã sù hç trî ®Ó gia t¨ng viÖc tiªu thô hµng ho¸ ngoµi sù hç trî trùc tiÕp ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi ng­êi tiªu dïng còng cÇn sù tµi trî thªm cho nhu cÇu chi tiªu cña m×nh. Nh­ vËy, sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr­êng céng víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t trong hÖ thèng ng©n hµng mµ viÖc h×nh thµnh cho vay thể nhân lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. Sù ra ®êi cña cho vay thể nhân kh«ng nh÷ng phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ mµ cßn lµm n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng vµ ®Æc biÖt lµm t¨ng mèi quan hÖ bÒn v÷ng gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. §èi t­îng cña tÝn dông thể nhân rÊt nhiÒu d¹ng, nhiÒu tr­êng hîp nh­ng cã thÓ kh¸i qu¸t th«ng qua c¸c tr­êng hîp phæ biÕn sau: C¸c ®èi t­îng cã thu nhËp thÊp: cã nhu cÇu tÝn dông kh«ng cao, viÖc vay vèn nh»m t¹o ra c©n ®èi gi÷a thu nhËp vµ chi tiªu. C¸c ®èi t­îng cã thu nhËp trung b×nh: nhu cÇu tÝn dông cã xu h­íng t¨ng m¹nh, ®èi t­îng nµy muèn vay tiªu dïng h¬n lµ dïng chÝnh tiÒn tÝch luü, dù phßng cña m×nh ®Ó tiªu pha C¸c ®èi t­îng cã thu nhËp cao: việc cho vay nh»m t¨ng kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ coi nã nh­ mét kho¶n linh ho¹t ®Ó chi tiªu khi mµ tiÒn vèn tÝch luü cña m×nh ch­a cao hay lîi nhuËn do ®Çu t­ mang l¹i ch­a thu ®­îc. Tr­êng hîp nµy t­¬ng ®èi phæ biÕn vµ ph¸t triÓn. C¸c ®èi t­îng trªn cã thÓ ®¹i diÖn cho c¸c ®èi t­îng kh¸c nh­ c¸n bé c«ng nh©n viªn thuéc khu vùc nhµ n­íc, liªn doanh, tiÓu th­¬ng vµ c¸c cán bé ng©n hµng. 1.1.1.2. Đặc điểm cho vay thể nhân - Khách hàng của cho vay thể nhân là các cá nhân và hộ gia đình mà trong đó tính chất, qui mô, đặc điểm là rất khác nhau. Khách hàng có thu nhập cao trong xã hội thì nhu cầu mua sắm của họ khác với những thể nhân có thu nhập thấp và trung bình vì thế nhu cầu vay mượn của họ cũng khác nhau. Ngay cả trình độ, địa vị xã hội cũng ảnh hưởng tới thói quen tiêu dùng của mỗi người. Có thể khẳng định rằng mức thu nhập và trình độ học vấn là hai biến số có quan hệ mật thiết tới nhu cầu vay của khách hàng. - Nhu cầu vay của thể nhân rất phong phú và mục đích sử dụng vốn rất linh hoạt, ví dụ như : khách hàng vay nhằm phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh, các dự án đầu tư, tiêu dùng, đầu tư kinh doanh bất động sản, phục vụ đời sống, xuất nhập khẩu, xuất khẩu lao động,… trừ các đối tượng mà pháp luật cấm. - Về lãi suất, do quy mô của từng hợp đồng vay ( món vay ) thường nhỏ ( trừ những khoản vay để mua bất động sản, mở rộng sản xuất ), dẫn đến chi phí của ngân hàng khi tổ chức cho vay cao. Vì vậy, lãi suất tín dụng cho vay thể nhân thường cao hơn so với lãi suất của các khoản tín dụng trong lĩnh vực thương mại và công thương. - Gi¸ trÞ mãn vay th­êng nhá lÎ, ph©n t¸n nh­ng sè l­îng c¸c mãn vay th× l¹i rÊt lín. C¸c kh¸ch hµng thể nhân th­êng ®Õn ng©n hµng vay vốn với nhu cÇu vay vèn kh«ng lín, thËm chÝ cßn kh¸ nhá. §iÒu nµy lµ do gi¸ cña hµng ho¸ dÞch vô tiªu dïng kh«ng qu¸ ®¾t ®á, hoÆc kh¸ch hµng vay vèn ®½ cã ®­îc sù tÝch luü tõ tr­íc ®èi víi c¸c tµi s¶n cã trÞ lín. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn gi¸ trÞ mãn vay thể nhân th­êng rÊt nhá, ph©n t¸n nªn chi phÝ qu¶n lý cao. Tuy vËy, trªn thùc tÕ tæng quy m« vay thể nhân cña ng©n hµng l¹i rÊt lín, ®ã lµ v× tuy mçi mãn vay thể nhân cã quy m« nhá nh­ng do ®©y lµ nhu cÇu vay vèn kh¸ phæ biÕn, ®a d¹ng vµ th­êng xuyªn ®èi víi mäi tÇng líp d©n c­ nªn sè l­îng kh¸ch hµng t×m ®Õn ng©n hµng vay vèn lµ rÊt ®«ng, khiÕn cho tæng quy m« vay thể nhân l¹i trë nªn kh¸ lín. - C¸c kho¶n cho vay thể nhân cã ®é rñi ro cao Lo¹i h×nh cho vay này lu«n chøa ®ùng nh÷ng nguy c¬ rñi ro kh¸ lín, cao h¬n lo¹i h×nh cho vay khác d­íi c¶ ba gãc ®é: + Thø nhÊt: Lu«n tån t¹i nhãm kh¸ch hµng ch©y ×, lõa ®¶o. + Thø hai: C¸c rñi ro kh¸ch quan nh­ suy tho¸i kinh tÕ, mÊt mïa, thÊt nghiÖp, bÖnh tËt, t©m lý tiªu dïng cña d©n c­, møc ®é æn ®Þnh x· héi... + Thø ba: C¸c rñi ro chñ quan nh­ lµ t×nh tr¹ng c«ng viÖc hay søc khoÎ cña kh¸ch hµng, diÔn biÕn t©m lý cña kh¸ch hµng... ¶nh h­ëng ®Õn tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh. HoÆc lµ do sù ¶nh h­ëng cña c¸c tæ chøc trung gian (®¬n vÞ, tæ chøc cã c¸n bé c«ng nh©n viªn vay vèn, c¸c ®¬n vÞ chñ qu¶n...), ®Æc biÖt lµ h×nh thøc cho vay tiªu dïng kh«ng cã tµi s¶n b¶o ®¶m còng mang l¹i rñi ro rÊt nhiÒu ®èi víi lo¹i h×nh cho vay nµy. Tãm l¹i, kh¶ n¨ng tr¶ nî sÏ thay ®æi nhanh chãng khi kh¸ch hµng thay ®æi ®iÒu kiÖn lµm viÖc hoÆc søc khoÎ, ®ång thêi, kh¶ n¨ng bï ®¾p tõ c¸c nguån kh¸c trong tr­êng hîp cã rñi ro hÇu nh­ kh«ng cã. - Cho vay thể nhân th­êng cã tÝnh nh¹y c¶m theo chu kú ThËt vËy, sè l­îng c¸c kho¶n cho vay thể nhân phô thuéc chñ yÕu vµo nhu cÇu tiªu dïng và mở rộng sản xuất kinh doanh cña d©n c­ vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hä, do ®ã nã cã tÝnh nh¹y c¶m theo chu kú. Cho vay thể nhân sÏ t¨ng lªn trong thêi kú kinh tÕ ph¸t triÓn - khi mµ ng­êi d©n cã møc thu nhËp t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh, t×nh h×nh kinh tÕ x· héi ®Çy l¹c quan. Vµ ng­îc l¹i, trong thêi kú nÒn kinh tÕ r¬i vµo suy tho¸i, rÊt nhiÒu c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh sÏ c¶m thÊy kh«ng mÊy tin t­ëng vµo t­¬ng lai, nhÊt lµ khi hä thÊy thu nhËp cña hä gi¶m xuèng vµ xu h­íng thÊt nghiÖp ngµy cµng t¨ng th× viÖc vay m­în ng©n hµng sÏ ®­îc h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ viÖc vay m­în dµnh cho chi tiªu. - Chi phÝ cho mét kho¶n vay thể nhân lµ kh¸ lín Cho vay thể nhân lµ mét trong nh÷ng kho¶n môc cã chi phÝ lín nhÊt trong danh môc tÝn dông cña ng©n hµng. Thùc tÕ lµ quy m« mçi mãn vay thể nhân th­êng nhá, thêi gian vay kh«ng kÐo dµi l©u, trong khi ®ã sè l­îng c¸c mãn vay l¹i rÊt lín. H¬n n÷a, c¸c th«ng tin vÒ c¸ nh©n và các hộ gia đình th­êng kh«ng ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c hoµn toµn. §iÒu nµy khiÕn cho ng©n hµng rÊt vÊt v¶ trong qu¸ tr×nh cho vay, tõ kh©u tiÕp nhËn hå s¬, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng ®Õn kh©u gi¶i ng©n thu nî. Nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn khiÕn cho viÖc thùc hiÖn mét kho¶n cho vay thể nhân cña ng©n hµng lµ kh¸ tèn kÐm, mÊt rÊt nhiÒu chi phÝ cho c¸c kho¶n vay nµy. - Lîi nhuËn thu ®­îc tõ c¸c kho¶n cho vay thể nhân lµ ®¸ng kÓ. T­¬ng øng víi møc rñi ro cao nh­ vËy th× c¸c kho¶n tÝn dông thể nhân cã ®­îc mét møc lîi nhuËn rÊt lín trong c¸c nguån thu cña ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã, sè l­îng c¸c kho¶n vay thể nhân kh¸ nhiÒu khiÕn cho tæng quy m« cho vay thể nhân rÊt lín, vµ cïng víi møc lîi nhuËn trªn mçi kho¶n vay thể nhân sÏ khiÕn cho lîi nhuËn thu vÒ tõ ho¹t ®éng cho vay lµ rÊt ®¸ng kÓ trong tæng lîi nhuËn cña ng©n hµng. ChÝnh v× triÓn väng vÒ lîi nhuËn còng nh­ ph¹m vi vÒ ®èi t­îng kh¸ch hµng trong lÜnh vùc nµy mµ ®èi víi hÇu hÕt c¸c n­íc ph¸t triÓn hiÖn nay, cho vay thể nhân ®· trë thµnh mét trong nh÷ng nguån thu chñ chèt cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, ®ãng vai trß chñ ®¹o trong dÞch vô ng©n hµng còng nh­ qu¶n lý ng©n hµng vµ vÉn cßn tiÕp tôc høa hÑn nhiÒu triÓn väng trong viÖc ph¸t triÓn lo¹i h×nh tÝn dông nµy trong t­¬ng lai. T¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, lo¹i h×nh cho vay nµy còng ®ang dÇn kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh, ®em l¹i nh÷ng lîi nhuËn kh«ng nhá trong ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. - Nguồn trả nợ chủ yếu của khách hàng được trích từ nguồn thu nhập và kết quả sản xuất kinh doanh. Do đó, nguồn trả nợ của người đi vay có thể có những biến động lớn, nó phụ thuộc vào quá trình làm việc, kỹ năng và kinh nghiệm đối với công việc của khách hàng. 1.1.2. Các hình thức cho vay thể nhân của ngân hàng thương mại 1.1.2.1 Căn cứ vào phương thức hoàn trả: - Cho vay thể nhân trả góp: §©y lµ h×nh thøc cho vay thể nhân trong ®ã ng­êi ®i vay tr¶ nî( gåm c¶ sè tiÒn gèc lÉn l·i) cho ng©n hµng theo nhiÒu lÇn, theo nh÷ng kú h¹n nhÊt ®Þnh trong thêi h¹n cho vay. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc ¸p dông cho c¸c kho¶n vay cã gi¸ trÞ lín hoÆc thu nhËp tõng ®Þnh k× cña ng­êi ®i vay kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n hÕt mét lÇn sè nî vay. §èi víi lo¹i cho vay này, c¸c ng©n hµng th­êng chó ý tíi mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: Lo¹i tµi s¶n ®­îc tµi trî: Khi lùa chän tµi s¶n ®Ó tµi trî, ng©n hµng th­êng chó ý ®Õn những tài sản được hình thành từ vốn vay cã thêi h¹n sö dông l©u bÒn hoÆc cã gi¸ trÞ lín vì như thế thiện chí trả nợ từ khách hàng sẽ cao hơn và khách hàng sẽ ®­îc h­ëng nh÷ng tiÖn Ých do tµi s¶n ®em l¹i trong mét kho¶n thêi gian dµi. Sè tiÒn ph¶i tr¶ tr­íc: Thông thường, c¸c ng©n hµng th­êng yªu cÇu ng­êi ®i vay ph¶i thanh to¸n tr­íc mét phÇn gi¸ trÞ tµi s¶n cÇn mua s¾m - sè tiÒn nµy ®­îc gäi lµ sè tiÒn tr¶ tr­íc. PhÇn cßn l¹i, ng©n hµng sÏ cho vay. Sè tiÒn tr¶ tr­íc cÇn ph¶i ®ñ lín ®Ó mét mÆt lµm cho ng­êi ®i vay nghÜ r»ng chÝnh hä lµ chñ së h÷u tµi s¶n, mÆt kh¸c l¹i cã t¸c dông h¹n chÕ rñi ro cho ng©n hµng. Sè tiÒn tr¶ tr­íc th­êng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: + Lo¹i tµi s¶n: §èi víi c¸c tµi s¶n cã møc ®é gi¶m gi¸ nhanh th× sè tiÒn tr¶ tr­íc nhiÒu vµ ng­îc l¹i, ®èi víi c¸c tµi s¶n cã møc ®é gi¶m gi¸ chËm th× sè tiÒn tr¶ tr­íc Ýt. + ThÞ tr­êng tiªu thô tµi s¶n sau khi ®· sö dông. + M«i tr­êng kinh tÕ + N¨ng lùc tµi chÝnh cña nh÷ng ng­êi ®i vay Chi phÝ tài trợ: là chi phí mµ ng­êi ®i vay ph¶i tr¶ cho ng©n hµng vÒ viÖc sö dông vèn. Chi phÝ nµy chñ yÕu bao gåm l·i vay vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan. Chi phÝ kho¶n vay nµy ph¶i trang tr¶i ®­îc chi phÝ huy ®éng vèn, chi phÝ ho¹t ®éng, rñi ro, ®ång thêi ph¶i mang l¹i mét phÇn lîi nhuËn tho¶ ®¸ng cho ng©n hµng. §iÒu kiện thanh to¸n: ng©n hµng th­êng chó ý tíi mét sè vÊn ®Ò sau:Sè tiÒn thanh to¸n mçi kú h¹n ph¶i phï hîp víi kh¶ n¨ng vÒ thu nhËp trong mèi quan hÖ hµi hoµ víi c¸c nhu cÇu chi tiªu kh¸c cña kh¸ch hµng; gi¸ trÞ cña tµi s¶n tµi trî kh«ng ®­îc thÊp h¬n sè tiÒn cho vay ch­a ®­îc thu håi; kú h¹n tr¶ nî ph¶i thuËn lîi cho viÖc tr¶ nî cña kh¸ch hµng; thêi h¹n cho vay kh«ng nªn qu¸ dµi. Thêi h¹n tài trợ bÞ giíi h¹n bëi thêi gian ho¹t ®éng cña tµi s¶n tµi trî. - Cho vay thể nhân phi trả góp: Theo như phương pháp này số tiền cấp tín dụng được khách hàng thanh toán cho ngân hàng chỉ một lần khi đến hạn. Thường thì các khoản tín dụng thể nhân phi trả góp chỉ được cấp cho các khoản vay có giá trị nhỏ với thời hạn không dài - Cho vay thể nhân tuần hoàn:): là các khoản tín dụng thể nhận trong đó ngân hàng cho phép khách hàng sử dụng thẻ tín dụng hoặc phát hành loại séc được phép thấu chi dựa trên tài khoản vãng lai. Theo phương pháp này, thời hạn tín dụng được thỏa thuận trước, căn cứ vào nhu cầu chi tiêu và thu nhập kiếm được từng kỳ của khách hàng sẽ được ngân hàng cho phép thực hiện việc vay và trả nợ nhiều kỳ một cách tuần hoàn, theo một hạn mức tín dụng. Lãi phải trả mỗi kỳ được tính theo ba cách: Lãi được tính dựa trên số dư nợ đã được điều chỉnh: với phương pháp này số dư nợ được dùng để tính lãi là số dư nợ cuối cùng của mỗi kỳ sau khi khách hàng đã thanh toán nợ cho ngân hàng. Lãi được tính dựa trên số dư nợ trước khi được điều chỉnh:với phương pháp này số dư nợ dùg để tính lãi là số dư nợ cuối mỗi kỳ có trước khi khoản nợ được thanh toán Lãi được tính trên cơ sở dư nợ bình quân. 1.1.2.2. Căn cứ vào mục đích sử dụng: - Cho vay thể nhân cư trú: đ©y lµ c¸c kho¶n cho vay nh»m tµi trî cho nhu cÇu mở rộng sản xuất, mua s¾m, x©y dùng hay c¶i t¹o nhµ ë cña kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n hoÆc hé gia ®×nh. - Cho vay thể nhân phi c­ tró: lµ kho¶n cho vay nh»m tµi trî cho viÖc trang tr¶i c¸c chi phÝ mua s¾m phương tiện, ®å dïng gia ®×nh, chi phÝ häc hµnh, gi¶i trÝ du lÞch, ch÷a bÖnh hay thanh to¸n tiÒn viÖn phÝ... 1.1.2.3. Căn cứ vào nguồn gốc cho vay: - Cho vay thể nhân gi¸n tiÕp: lµ h×nh thøc cho vay trong ®ã ng©n hµng mua nh÷ng kho¶n nî ph¸t sinh do nh÷ng c«ng ty b¸n lÎ ®· b¸n chÞu hµng ho¸ hay dÞch vô cho ng­êi khách hàng. - Cho vay thể nhân trực tiếp: Cho vay thể nhân trùc tiÕp lµ c¸c kho¶n cho vay thể nhân trong ®ã ng©n hµng trùc tiÕp tiÕp xóc vµ cho kh¸ch hµng vay còng nh­ trùc tiÕp thu nî tõ hä. 1.1.2.4. Căn cứ vào loại tài sản được tài trợ: - Tài trợ bất động sản: Cho vay tài trợ đối với bất động sản là các khoản cho vay nhằm mục đích mua mới hoặc sửa chữa, xây dựng nhà ở, căn hộ và trong một số trường hợp bao gồm cả đất đai. Cho vay tài trợ đối với bất động sản khác với phần lớn các hình thức cho vay khác trên một số khía cạnh chủ yếu sau: Thứ nhất, quy mô của một món vay tài trợ đối với bất động sản thường lớn hơn nhiều so với quy mô trung bình của các món vay tiêu dùng thông thường. Thứ hai, các khoản cho vay tài trợ đối với bất động sản thường có kỳ hạn dài nhất trong danh mục cho vay của ngân hàng từ 15 đến 25 hoặc 30 năm. Do đó, loại cho vay này thường chứa đựng những nguy cơ rủi ro tín dụng đáng kể bởi nhiều vấn đề có thể xảy ra bao gồm cả những thay đổi tiêu cực trong điều kiện kinh tế, lãi suất, sức khỏe của người vay trong suốt kỳ hạn của khoản vay Thứ ba, việc định giá tài sản đảm bảo bao gồm đánh giá giá trị và tình trạng của tài sản là trọng tâm của món vay, chúng có tầm quan trọng tương đương với thu nhập của người đi vay. Việc đánh giá giá trị tài sản đảm bảo phải tuân theo tiêu chuẩn của Ngành và của Chính phủ. Ngoài ra, tính khả mại của tài sản cũng là một yếu tố rất quan trọng khi đánh giá tài sản. Các khoản vay có tài sản đảm bảo sẽ giúp các ngân hàng có thể hạn chế những tổn thất về tài chính khi khoản vay không được trả đúng hạn và phải phát mại tài sản. - Tài trợ hàng tiêu dùng lâu bền Việc tài trợ này là nhằm cho vay mau sắm các tài sản có thời gian sử dụng lâu dài như: ôtô, xe máy. Tính khả dụng của các tài sản này khá cao, giá trị ở mức trung bình nên nhiều người có nhu cầu mua sắm. Quy mô của các khoản vay này thường không lớn, số lượng món vay phát sinh nhiều. Tài sản đảm bảo có thể là chính các tài sản hình thành từ vốn vay. Với những khoản vay này nguồn trả nợ có thể là nguồn thu hàng tháng được trả lãi theo định kỳ. - Tài trợ nhu cầu sản xuất kinh doanh Việc cho vay này được thiết kế và cung cấp cho khách hàng có nhu cầu bổ sung vốn lưu động, mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh và cho vay nông nghiệp…Cho vay sản xuất kinh doanh nhằm mục đích có thể là để bổ sung vốn lưu động thiếu hụt trong quá trình sản xuất kinh doanh, để thanh toán tiền vật tư, nguyên liệu, hàng hóa và các chi phí cần thiết, hoặc để thanh toán tiền mua sắm máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển, nâng cấp hoặc mở rộng cơ sở sản xuất kinh doanh. Ngân hàng xem xét đáp ứng nhu cầu vay vốn nhanh chóng với mức cho vay và thời hạn hợp lý tùy theo yêu cầu sản xuất kinh doanh. Đối với khoản cho vay này, tài sản đảm bảo là các tài sản có giá trị như nhà xưởng, đất đai, máy móc thiết bị…Đối với cho vay nông nghiệp, đây cũng là loại cho vay sản xuất kinh doanh nhưng tập trung vào các hộ sản xuất nông nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản. Cho vay nông nghiệp ngoài đáp ứng nhu cầu vốn cho bà con nông dân còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng là góp phần thay đổi tập quán làm ăn, chuyển từ sản xuất nhỏ phục vụ cho thị trường địa phương sang sản xuất quy mô lớn hơn hướng đến thị trường xuất khẩu rộng lớn. - Tài trợ nhu cầu tiêu dùng khác Cho vay các nhu cầu tiêu dùng khác nhằm mục đích tài trợ cho những nhu cầu như: du học, chữa bệnh, du lịch, ma chay, cưới hỏi…Đối với khoản cho vay này, yếu tố quyết định cho vay hay không là do thu nhập để trả nợ của người vay, sau đó mới xem xét đến giá trị của tài sản đảm bảo. 1.1.2.5. Căn cứ vào thời hạn vay vốn: Nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đời sống và các dự án đầu tư phát triển, các ngân hàng trên thế giới xem xét cho khách hàng vay theo các thể loại: - Cho vay thể nhân ngắn hạn: là các khoản vay có thời hạn từ 12 tháng trở xuống - Cho vay thể nhân trung hạn: là các khoản vay có thời hạn cho vay từ trên 1 năm đến 5 năm - Cho vay thể nhân dài hạn: là các khoản vay có thời hạn cho vay từ trên 5 năm trở lên. 1.1.3. Chính sách cho vay thể nhân của ngân hàng thương mại. Chính sách cho vay thể nhân là hệ thống các chủ trương, định hướng qui định chi phối hoạt động tín dụng do các ngân hàng thương mại đưa ra nhằm sử dụng hiệu quả nguồn vốn để tài trợ cho các c về quyêá nhân và các hộ gia đình trong phạm vi cho phép của những qui định của NHNN. Các ngân hàng thương mại tự chịu trách nhiệm về quyết định trong cho vay của mình, không một tổ chức hay cá nhân nào được can thiệp trái pháp luật vào quyền tự chủ trong cho vay và thu hồi nợ của ngân hàng. Đối tượng khách hàng vay thể nhân là: các cá nhân và hộ gia đình. Nguyên tắc vay vốn: Khách hàng là thể nhân vay vốn của ngân hàng thương mại phải đảm bảo các nguyên tắc sau: Sử dụng vốn vay đúng mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. Phải hoàn trả cả gốc và lãi vay đúng hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. Tiền vay được phát bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản theo mục đích sử dụng tiền vay đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. Điều kiện được vay thể nhân: Khách hàng thể nhân phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm dân sự theo qui định của pháp luật. Mục đích sử dụng vốn vay hợp pháp: Có khả năng tài chính đảm bảo trả nợ trong thời hạn cam kết: có vốn tự có tham gia vào dự án, phương thức sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và đời sống; kinh doanh có hiệu quả; không có nợ khó đòi quá 6 tháng tại ngân hàng. Phương thức cho vay: Cho vay từng lần, cho vay theo hạn mức, cho vay trả góp... Giới hạn tổng dư nợ đối với 1 khách hàng: Tổng dư nợ đối với 1 khách hàng vay vốn không quá 15% vốn tự có của ngân hàng tại thời điểm vay vốn. 1.2. Mở rộng hoạt động cho vay thể nhân của NHTM 1.2.1. Quan niệm mở rộng cho vay thể nhân của NHTM Để hiểu rõ khái niệm về “ mở rộng cho vay thể nhân ” của ngân hàng thương mại, cần xuất phát từ những phân tích và khẳng định về hoạt động cho vay thể nhân của ngân hàng hay còn gọi là tín dụng cá nhân, kết hợp với nhận thức về thuật ngữ “ mở rộng ”. Trong đời sống kinh tế - xã hội, thuật ngữ “ mở rộng ” thường hay được sử dụng. Chẳng hạn như: mở rộng cơ cấu sản xuất kinh doanh, mở rộng trường lớp hoặc mở rộng phạm vi hoạt động… Khi nói đến “ mở rộng ”, người ta nghĩ ngay đến việc làm thế nào để tăng qui mô, số lượng, tức là nói đến sự tăng trưởng theo chiều rộng. “ Mở rộng ” khi được gắn với những cụm từ khác nhau sẽ cho những khái niệm riêng với nội dung cụ thể. Vậy “ mở rộng cho vay thể nhân” là sự thay đổi làm tăng lên về số lượng khách hàng, doanh số cho vay, doanh số thu nợ, dư nợ, và hình thức cho vay đối với thể nhân. Quá trình thay đổi này phải được xem xét thường xuyên, liên tục theo thời gian và không gian cụ thể. Đồng thời, quá trình đó phải gắn với khả năng hoản trả vô điều kiện của khách hàng cả gốc và lãi cho ngân hàng. Nói một cách tổng quát hơn: “ mở rộng cho vay thể nhân ” là quá trình tăng trưởng theo chiều rộng gắn liền với đảm bảo qui trình tín dụng. Điều kiện để mở rộng cho vay thể nhân là: ngân hàng có thể đáp ứng được những yêu cầu của khách hàng thể nhân và đảm bảo các nguyên tắc tín dụng. Mở rộng cho vay thể nhân được thể hiện thông qua các mặt chủ yếu sau: Mở rộng qui mô cho vay thể nhân: thông qua việc tăng doanh số cho vay và dư nợ của ngân hàng qua các giai đoạn hay thời kỳ kinh doanh khác nhau. Mở rộng các hình thức cho vay thể nhân: thông qua việc làm phong phú, đa dạng hơn các hình thức cho vay của ngân hàng để đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng thể nhân. Mở rộng phương thức cho vay thể nhân: thông qua việc nghiên cứu, áp dụng phương thức cho vay mới bên cạnh các phương thức cho vay truyền thống tạo thuận lợi cho khách hàng. Mở rộng sự tiếp cận với khách hàng: thông qua việc giảm bớt các thủ tục cho vay, tăng cường sự hiểu biết và tiếp xúc giữa ngân hàng và khách hàng để tăng số lượt vay của khách hàng, tăng thêm số lượng khách hàng vay thể nhân tại ngân hàng. 1.2.2. Sự cần thiết mở rộng cho vay thể nhân của NHTM. Luận văn cho rằng, về cơ bản để khẳng định sự cần thiết phải mở rộng cho vay thể nhân tại NHTM được xuất phát từ vai trò của hoạt động cho vay thể nhân, đồng thời có tính đến lợi ích đem lại cho chính bản thân ngân hàng nhờ mở rộng cho vay. Vai trò của cho vay thể nhân tại NHTM được thể hiện qua những khía cạnh sau: Một là, ®èi víi kh¸ch hµng. Cho vay thể nhân lµ c¸c kho¶n cho vay nh»m tµi trî cho nhu cÇu chi tiªu cña ng­êi tiªu dïng. Do vËy, kh¸ch hµng cña cho vay thể nhân còng chÝnh lµ ng­êi tiªu dïng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi cã thu nhËp trung b×nh. Nhê nh÷ng kho¶n cho vay tiªu dïng, hä cã thÓ mua s¾m nh÷ng hµng ho¸ cÇn thiÕt cã gi¸ trÞ cao, tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng vµ c¶i thiÖn cuéc sèng ngay c¶ khi kh¶ n¨ng tµi chÝnh hiÖn t¹i cña hä ch­a cho phÐp. Trªn thùc tÕ, ta thÊy r»ng cã nhiÒu nhu cÇu mang tÝnh tù nhiªn, thiÕt yÕu, cã ý nghÜa quan träng trong cuéc sèng ®èi víi c¸c c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh. Nh÷ng nhu cÇu nµy kh«ng sím th× muén ng­êi tiªu dïng còng ph¶i tho¶ m·n. VÝ dô nh­ nhu cÇu vÒ mua s¾m, söa ch÷a nhµ cöa, mua c¸c ®å dïng tiÖn nghi sinh ho¹t, mua s¾m c¸c ph­¬ng tiÖn nh­ xe m¸y, « t«, du lÞch, häc hµnh... Tuy r»ng nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu nh­ng cña c¶i th× ®­îc tÝch luü theo thêi gian, do vËy kh¶ n¨ng tµi chÝnh th­êng bÞ giíi h¹n. V× vËy, mµ lµm n¶y sinh sù thËt lµ ng­êi ta th­êng mua s¾m nhµ cöa, tiÖn nghi sinh ho¹t khi lín tuæi. Khi lîi Ých c¶m thô ®­îc tõ sù h­ëng thô ®Òu cã xu h­íng gi¶m xuèng. Do ®ã, ng­êi tiªu dïng sÏ t×m c¸ch ®Ó phèi hîp khÐo lÐo gi÷a viÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu lµ yÕu tè thêi gian vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ng­êi tiªu dïng sÏ t×m c¸ch ®Ó h­ëng thô tr­íc sè tiÒn sÏ cã trong t­¬ng lai. NÕu ph©n tÝch theo khÝa c¹nh tµi chÝnh, viÖc m­în tiÒn tr­íc cña ng©n hµng ®Ó tiªu dïng khiÕn chóng ta ph¶i tr¶ l·i thùc chÊt còng chØ lµ c¸ch quy ®æi luång tiÒn ta sÏ cã t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã trong t­¬ng lai vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i. ChÝnh nh÷ng nguyªn nh©n trªn, viÖc ng©n hµng thùc hiÖn vµ më réng ho¹t ®éng cho vay thể nhân sÏ ®em ®Õn cho ng­êi tiªu dïng nh÷ng lîi Ých tèt nhÊt. Ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ng­êi tiªu dïng lµ nh÷ng ng­êi ®­îc h­ëng trùc tiÕp vµ ®Òu nhÊt nh÷ng lîi Ých do h×nh thøc cho vay thể nhân mang l¹i. Hai là, ®èi víi ng©n hµng - T¹o ®iÒu kiÖn ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh, nhê vËy n©ng cao thu nhËp, ph©n t¸n rñi ro. Vai trß cña c¸c NHTM ®èi víi x· héi ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh h¬n qua sù ph¸t triÓn ngµy cµng hoµn thiÖn cña hÖ thèng ng©n hµng nãi chung vµ cña NHTM nãi riªng. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ c¸c ng©n hµng cã thÓ tho¸t khái sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cña c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiÒn tÖ kh¸c . Ngµy cµng cã nhiÒu tæ chøc muèn cung cÊp c¸c dÞch vô mµ ng©n hµng ®· vµ ®ang cung cÊp .Vµ ngay c¶ gi÷a c¸c NHTM víi nhau sù c¹nh tranh giµnh giËt thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng ngµy cµng khèc liÖt h¬n. ChÝnh v× vËy, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, t×m tßi vµ ®­a ra nh÷ng dÞch vô míi ngµy cµng cã nhiÒu tiÖn Ých cho kh¸ch hµng, tõ ®ã n©ng cao thu nhËp cho ng©n hµng .Thùc tÕ ®· chøng minh, cã nh÷ng NHTM lín trªn thÕ giíi ®· thu vÒ nh÷ng kho¶n lîi nhuËn kÕch xï tõ viÖc cung cÊp c¸c kho¶n cho vay thể nhân. Ngoµi ra, nÕu xÐt riªng tõng kho¶n tín dụng cá nhân th× ta thÊy cho vay thể nhân cã rñi ro lín. Nh­ng v× mçi kho¶n tÝn dông cá nhân cã gi¸ trÞ t­¬ng ®èi nhá , ®Æc biÖt l¹i cã nhiÒu s¶n phÈm tÝn dông cá nhân nªn xÐt trªn toµn côc cña c¸c kho¶n cho vay thể nhân th× rñi ro còng kh«ng cßn lµ mét vÊn ®Ò lín. Trªn thùc tÕ, c¸c kho¶n cho vay thể nhân th­êng cã lîi nhuËn cao do møc l·i suÊt tÝnh trªn c¸c kho¶n cho vay thể nhân cao. V× vËy, c¸c NHTM còng cã thÓ kú väng t¨ng lîi nhuËn thu ®­îc tõ c¸c kho¶n cho vay thể nhân. - Gióp më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng, tõ ®ã lµm t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c lo¹i tiÒn göi cho ng©n hµng. ThÞ tr­êng cho vay thể nhân lµ mét lÜnh vùc míi ®­îc ph¸t hiÖn, chØ ®Õn sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, ho¹t ®éng cho vay thể nhân míi ®­îc ph¸t triÓn vµ lín m¹nh. Ho¹t ®éng nµy gióp ng©n hµng më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng, tõ ®ã gióp ng©n hµng cã nh÷ng thuËn lîi trong ho¹t ®éng huy ®éng vèn, ®Æc biÖt lµ huy ®éng vèn tõ d©n c­ .H¬n n÷a tÝnh lan truyÒn trong d©n c­ lµ rÊt cao nªn c¸c ng©n hµng cã thÓ th«ng qua c¸c kho¶n cho vay thể nhân mµ qu¶ng c¸o vÒ m×nh, tõ ®ã thu hót c¸c kh¸ch hµng ®Õn víi c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng. Trong khi ®ã c¸c kho¶n tÝn dông cá nhân tuy lµ nh÷ng kho¶n tÝn dông nhá nh­ng nhu cÇu vÒ chóng l¹i rÊt lín nªn nÕu khai th¸c ®­îc thÞ tr­êng nµy th× c¸c NHTM cã thÓ sö dông ®­îc mét sè l­îng vèn lín. H¬n n÷a, d©n c­ lµ kh¸ch hµng tiÒm n¨ng lín cña ng©n hµng, ng©n ._.hµng muèn ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× nªn dùa vµo ®èi t­îng kh¸ch hµng nµy. Trong khi cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cá nhân th× c¸c ng©n hµng còng gãp phÇn ®Èy m¹nh tiªu dïng, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ c¸c ng©n hµng cã thªm nh÷ng kho¶n cho vay míi phôc vô cho c¸c nhµ s¶n xuÊt. S¶n xuÊt ph¸t triÓn l¹i cung cÊp ra thÞ tr­êng nh÷ng s¶n phÈm míi lµm n¶y në nhu cÇu tiªu dïng. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i kh«ng ngõng lµm cho thÞ tr­êng tiªu dïng ngµy cµng ph¸t triÓn. Ba là, ®èi víi nÒn kinh tÕ Cho vay thể nhân là một trong những nghiệp vụ tín dụng của các NHTM, ngoài những chức năng vai trò cơ bản nó còn cã t¸c dông rÊt tèt cho viÖc kÝch cÇu, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Trªn thùc tÕ, nhu cÇu lµ v« h¹n song “ nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n” míi ®¸ng quan t©m. Cho vay thể nhân gióp cá nhân và các hộ gia đình ®­îc h­ëng c¸c tiÖn Ých tr­íc khi tÝch luü ®ñ tiÒn vµ ®Æc biÖt quan träng h¬n, nã rÊt cÇn thiÕt cho nh÷ng tr­êng hîp khi c¸ nh©n cã c¸c chi tiªu cã tÝnh cÊp b¸ch nh­ nhu cÇu chi tiªu cho gia ®×nh vµ y tÕ. ChÝnh v× vËy, cho vay thể nhân lµ ®ßn bÈy h÷u hiÖu ®Ó tr¸nh kÝch cÇu tiªu dïng. §Ó tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu ®ã, c¸c nhµ s¶n xuÊt sÏ gia t¨ng s¶n xuÊt, më réng quy m« s¶n xuÊt , më réng thÞ tr­êng, t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm. §ång thêi, t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c h·ng s¶n xuÊt, c¸c nhµ kinh doanh vÒ s¶n phÈm, mÉu m·, chñng lo¹i vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt sÏ t×m c¸ch ®Ó cã thÓ ®¸p øng mäi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng. Mét mÆt thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, mét mÆt ng­êi tiªu dïng cã nhiÒu sù lùa chän h¬n, qua ®ã t¹o sù n¨ng ®éng cho nÒn kinh tÕ. C¸c nhµ s¶n xuÊt muèn tån t¹i th× còng ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn, tù hoµn thiÖn m×nh, lµm cho nÒn s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn vµ phån thÞnh. Cho vay thể nhân có hiệu quả sẽ góp phần đảm bảo cho sự an sinh xã hội. Đây chính là quan hệ gián tiếp của vai trò kích cầu, kích thích sản xuất, phát triển nền kinh tế của tín dụng thể nhân. Khi tín dụng thể nhân đã thực hiện được vai trò trên thì trực tiếp là mỗi lao động sẽ có điều kiện nâng cao thu nhập của mình, các nhu cầu của cá nhân và hộ gia đình sẽ ngày càng được thỏa mãn tốt hơn bằng cách sử dụng hàng hóa dịch vụ trước khi có đủ thu nhập trang trải toàn bộ chi phí cho nó. Một cách gián tiếp là qua tăng trưởng kinh tế, nguồn thu của Ngân sách Nhà nước được tăng cường, năng lực sản xuất của quốc gia ngày một cao, Chính phủ sẽ chủ động và thực hiện tốt hơn việc giải quyết công ăn việc làm, tăng thu nhập và phúc lợi xã hội cho người lao động. Chính nó sẽ góp phần làm giảm tệ nạn xã hội – luôn là nhức nhối lớn nhất đối với nền kinh tế lạc hậu. Do đó, cho vay thể nhân khi đóng góp vai trò vào việc kích cầu tiêu dùng một cách trực tiếp, kích cầu đầu tư một cách gián tiếp cũng chính là góp phần làm tăng sức sản xuất của nền kinh tế, làm cho xã hội ngày một giàu mạnh hơn. Một số chỉ tiêu phản ánh mở rộng cho vay thể nhân của NHTM Thực tế có một hệ thống các chỉ tiêu đánh giá mở rộng cho vay thể nhân, ở đây luận văn xin nêu một số chỉ tiêu cơ bản nhất : 1.2.3.1. Sự gia tăng của số lượng sản phẩm cho vay thể nhân Sự tăng trưởng về số lượng sản phẩm hay đa dạng hóa sản phẩm cho vay thể nhân là quá trình cung cấp nhiều chủng loại sản phẩm cho vay cho khách hàng nhằm thỏa mãn nhu cầu và mong muốn của khách hàng để vừa giữ khách hàng truyền thống và mở rộng khách hàng mới trên thị trường khác nhau nhờ đó tăng doanh thu và lợi nhuận. Việc đa dạng hóa sản phẩm cho vay có ý nghĩa lớn: Thứ nhất: Đa dạng hóa sản phẩm cho vay thể nhân sẽ làm tăng tổng dư nợ và khách hàng vay góp phần tăng lợi nhuận Thứ hai: Đa dạng hóa sản phẩm sẽ giúp cho NHTM phân tán rủi ro Thứ ba: Thúc đẩy các nghiệp vụ cùng phát triển Thứ tư: Tăng khả năng cạnh tranh của NHTM trong nền kinh tế thị trường. Nhưng việc đa dạng hóa sản phẩm đòi hỏi quản lý tín dụng phức tạp hơn, cán bộ tín dụng phải hiểu biết và nắm vững nghiệp vụ cho vay sâu sắc hơn. Điều đáng chú ý là sự phong phú về các hình thức, phương thức cho vay thể nhân còn tạo ra điều kiện rất tốt cho sự tăng trưởng doanh số và dư nợ cho vay thể nhân. Chỉ tiêu này được xác định : Tốc độ gia tăng số lượng sản phẩm cho vay thể nhân = Số lượng sản phẩm cho vay thể nhân kỳ thực hiện - Số lượng sản phẩm cho vay thể nhân kỳ trước X 100% Số lượng sản phẩm cho vay thể nhân kỳ trước Trong điều kiện những yếu tố khác không đổi, số lượng sản phẩm cho vay thể nhân ngày càng tăng chứng tỏ qui mô được mở rộng và ngược lại. Tuy nhiên, việc đa dạng hóa sản phẩm đòi hỏi quản lý tín dụng phức tạp hơn, cán bộ tín dụng phải hiểu biết và nắm vững nghiệp vụ cho vay thể nhân sâu sắc hơn. 1.2.3.2. Sự gia tăng của thu nhập từ sản phẩm cho vay thể nhân Đây là chỉ tiêu quan trọng , nó phản ánh tốc độ tăng trưởng thu lãi từ cho vay thể nhân tăng hay giảm qua các năm, từ đó thấy đó thấy được qui mô và xu hướng mở rộng cho vay thể nhân của NHTM là có hiệu quả và là tín hiệu tốt để tiếp tục mở rộng cho vay thê nhân. Chỉ tiêu này được xác định : Tốc độ tăng trưởng thu lãi cho vay thể nhân = Tổng lãi cho vay thể nhân kỳ thực hiện - Tổng lãi cho vay thể nhân kỳ trước X 100% Tổng lãi cho vay thể nhân kỳ trước Trong điều kiện các yếu tố khác không đổi, nếu thu lãi cho vay thể nhân tăng đồng nghĩa với việc qui mô cho vay thể nhân được mở rộng và ngược lại. 1.2.3.3. Sự gia tăng của doanh số cho vay và dư nợ cho vay thể nhân Để đánh giá mở rộng qui mô cho vay thể nhân của NHTM thường sử dụng chỉ tiêu: sự gia tăng về doanh số cho vay và dư nợ thể nhân. ( i ) Doanh số cho vay là : khối lượng tiền mà NHTM cho khách hàng vay tính trong một khoảng thời gian nhất định ( tháng, quý, năm ). Nó là chỉ tiêu phản ánh qui mô tín dụng của ngân hàng đối với nền kinh tế. Đây là chỉ tiêu phản ánh chính xác về hoạt động cấp tín dụng trong một khoảng thời gian dài. Căn cứ vào chỉ tiêu này cũng có thể thấy được phần nào xu hướng của hoạt động tín dụng của ngân hàng. Sự biến động về doanh số cho vay qua mỗi thời kỳ được đo lường bằng số tuyệt đối và tương đối thông qua mức tăng giảm, tỷ trọng và tốc độ tăng giảm doanh số cho vay thể nhân. Tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay thể nhân qua các năm phản ánh được qui mô, xu hướng của việc mở rộng cho vay thể nhân là tăng trưởng hay thu hẹp. Chỉ tiêu này được xác định: Tốc độ tăng trưởng d.số cho vay thể nhân = Doanh số cho vay thể nhân kỳ thực hiện - Doanh số cho vay thể nhân kỳ trước X 100% Doanh số cho vay thể nhân kỳ trước ( ii ) Dư nợ là số tiền ngân hàng đang cho khách hàng vay tại một thời điểm nhất định ( cuối tháng, cuối quý, cuối năm ). Dư nợ kỳ thực hiện được xác định trên cơ sở dư nợ kỳ trước và doanh số cho vay, doanh số thu nợ. Tương tự như chỉ tiêu trên, dư nợ cho vay thể nhân được đo lường bằng số tuyệt đối và số tương đối thông qua mức tăng giảm, tỷ trọng và tốc độ tăng giảm dư nợ. Những con số và tốc độ tăng giảm dư nợ cho vay thể nhân qua các năm phản ánh qui mô và xu hướng tăng trưởng hay thu hẹp cho vay thể nhân. Chỉ tiêu này được xác định: Tốc độ tăng trưởng d.nợ cho vay thể nhân = Dư nợ cho vay thể nhân kỳ thực hiện - Dư nợ cho vay thể nhân kỳ trước X 100% Dư nợ cho vay thể nhân kỳ trước 1.2.3.4. Giảm nợ xấu và thay đổi cơ câu nợ xấu cho vay thể nhân Nợ xấu được hiểu một cách đơn giản là các khoản nợ mà ngân hàng cho khách hàng vay không thể thu hồi khi đến hạn được do khách hàng đó làm ăn thua lỗ hoặc phá sản,...Nợ xấu có tác động rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của ngân hàng, gây ảnh hưởng trực tiếp về mặt hiệu quả kinh tế và làm giảm chất lượng các khoản vay của ngân hàng. Để đánh giá được chính xác chất lượng các khoản vay cao hay thấp thường phân loại nợ theo các nhóm sau: - Nhóm 1 ( nợ đủ tiêu chuẩn ): bao gồm các khoản dư nợ trong hạn đã được ngân hàng đánh giá có đủ khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng thời hạn. - Nhóm 2 ( nợ cần chú ý ) bao gồm các khoản dư nợ quá hạn dưới 90 ngày, các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ trong hạn theo thời hạn trả nợ đã cơ cấu lại. - Nhóm 3 ( nợ dưới tiêu chuẩn ) bao gồm các khoản dư nợ quá hạn từ 90 ngày đến 180 ngày, các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn dưới 90 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại. - Nhóm 4 ( nợ nghi ngờ ) bao gồm các khoản nợ quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày, các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn từ 90 ngày đến 180 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại. - Nhóm 5 ( nợ có khả năng mất vốn ) bao gồm các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày, các khoản nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn trên 180 ngày theo thời hạn đã được cơ cấu lại, các khoản nợ khoanh chờ Chính phủ xử lý. Và như vậy, nợ xấu là những khoản nợ thuộc nhóm 3,4,5. Vậy, trong điều kiện các chỉ tiêu khác không đổi, nợ xấu cho vay thể nhân năm nay giảm so với năm trước chứng tỏ chất lượng cho vay thể nhân được nâng cao và ngược lại. Trong cơ cấu nợ xấu của ngân hàng, tỷ trọng nợ xấu cho vay thể nhân là tỷ lệ phần trăm giữa nợ xấu cho vay thể nhân và tổng dư của NHTM ở một thời điểm nhất định. Tỷ trọng nợ Nợ xấu cho vay thể nhân xấu cho = ______________________________________________ x 100% vay thể nhân Tổng dư nợ Tỷ trọng nợ xấu cho vay thể nhân cao cho thấy khả năng giảm sút thu nhập ở hiện tại do các khoản nợ này có nguy cơ không thể thu hồi điều đó có nghĩa là chất lượng các khoản cho vay thể nhân thấp và ngược lại. Thay đổi cơ cấu nợ xấu cho vay thể nhân là trong điều kiện tổng nợ xấu cho vay thể nhân không đổi mà nợ xấu nhóm 4,5 giảm, sẽ nâng cao được chất lượng của các khoản vay thể nhân và hạn chế việc giảm thu nhập của ngân hàng. 1.2.3.5. Sự gia tăng của số lượng khách hàng và thị phần cho vay thể nhân Về số lượng khách hàng: đối với bất kì ngân hàng nào khách hàng luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu ảnh hưởng đến qui mô và hiệu quả kinh doanh. Với ngân hàng, khi danh mục khách hàng vay thể nhân tăng lên ( kì sau so với kì trước ) tức là đã có sự mở rộng về khách hàng và điều đó thường dẫn đến sự gia tăng doanh số cho vay, dư nợ cho vay thể nhân. Nói ngắn gọn đó là sự mở rộng cho vay thể nhân. Nó được xác định bởi công thức: Tốc độ gia tăng số lượng khách hàng cho vay thể nhân = Số lượng khách hàng cho vay thể nhân kỳ thực hiện - Số lượng khách hàng cho vay thể nhân kỳ trước X 100% Số lượng khách hàng cho vay thể nhân kỳ trước Chỉ tiêu tỷ trọng gia tăng số lượng khách hàng thể nhân cho biết số lượng khách hàng là thể nhân của ngân hàng tăng bao nhiêu phần trăm mỗi năm. Nếu chỉ tiêu này càng lớn chứng tỏ số lượng khách hàng thể nhân càng tăng, tức là ngân hàng mở rộng cho vay với đối tượng khách hàng là thể nhân. Nếu chỉ tiêu này nhỏ nhưng vẫn lớn hơn 0 chứng tỏ ngân hàng hạn chế cho vay đối với khách hàng là thể nhân. Thị phần của ngân hàng đối với cho vay thể nhân là tỷ lệ phần trăm giữa doanh thu của ngân hàng này với tổng doanh thu của tất cả các ngân hàng khác có sản phẩm cho vay đối với khách hàng thể nhân trên thị trường theo tháng, quý, năm. Thị phần càng lớn chứng tỏ ngân hàng đó thành công trong quá trình phát triển dịch vụ. Tuy nhiên không phải ngân hàng cứ có thị phần lớn có nghĩa là dịch vụ của ngân hàng đó phát triển, nhưng thị phần cho thấy vị thế và sự ổn định của ngân hàng trong việc phát triển dịch vụ trên thị trường. Thị phần của ngân hàng đối với sản phẩm cho vay thể nhân cũng thể hiện qua tỷ lệ phần trăm giữa doanh thu của sản phẩm này với tổng doanh thu của tất cả các sản phẩm dịch vụ khác của ngân hàng. Doanh thu của sản phẩm cho vay thể nhân càng lớn chứng tỏ quy mô của sản phẩm dịch vụ đó trên thị trường ngày càng mở rộng. Điều đó sẽ giúp ngân hàng dễ dàng hơn trong công tác tiếp thị và quảng bá hình ảnh ngân hàng. 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến mở rộng cho vay thể nhân của NHTM 1.3.1. Các nhân tố chủ quan. ViÖc më réng ho¹t ®éng cho vay thể nhân kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè kh¸ch quan mµ cßn chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ bëi c¸c nh©n tè chñ quan xuÊt ph¸t tõ phÝa khách hàng vµ tõ phÝa ng©n hµng nh­: ChÝnh s¸ch vµ thÓ lÖ tÝn dông, th«ng tin tÝn dông, t×nh h×nh huy ®éng vèn, chÊt l­îng nh©n sù, c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ cña ng©n hµng vµ b¶n th©n khách hàng... Thứ nhất: Chiến lược hoạt động của NHTM Đối với mỗi ngân hàng để có thể tồn tại và phát triển trong bất kỳ giai đoạn nào đều cần thiết xây dựng được chương trình, kế hoạch hành động tổng quát để từng bước triển khai cụ thể và thích hợp. Từ chiến lược tổng thể, bộ máy lãnh đạo có thể phân chia thành các chiến lược cụ thể. Điều đó có nghĩa là chiến lược cụ thể của từng sản phẩm được hình thành, triển khai áp dụng nhằm thực hiện theo đúng định hướng, chiến lược chung của ngân hàng. Từ chiến lược tổng thể này, các cơ quan chức năng của ngân hàng sẽ có được định hướng và mục tiêu hoạt động của từng thời kỳ. Thứ hai: ChÝnh s¸ch tÝn dông ChÝnh s¸ch tÝn dông bao gåm: c¸c yÕu tè giíi h¹n møc cho vay ®èi víi kh¸ch hµng, kú h¹n cña kho¶n tÝn dông, l·i suÊt cho vay, møc lÖ phÝ, sù b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n, h­íng gi¶i quyÕt phÇn tÝn dông thÊu chi, c¸c kho¶n vay cã vÊn ®Ò... NÕu tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè trªn ®Òu ®óng ®¾n, hîp lý vµ linh ho¹t, ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña khách hàng th× ch¾c ch¾n ng©n hµng sÏ thµnh c«ng trong viÖc më réng ho¹t ®éng nµy. Ng­îc l¹i, nÕu chÝnh s¸ch tÝn dông kh«ng ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu trªn th× ng©n hµng sÏ kh«ng më réng quy m« cho vay thể nhân ®­îc. §Æc biÖt lµ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t th× mét chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý, mét chÝnh s¸ch ®a d¹ng l·i suÊt ho¸ phï hîp víi tõng lo¹i kh¸ch hµng, tõng kú h¹n cho vay sÏ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc më réng cho vay thể nhân. Thø bai: Quy tr×nh cÊp tÝn dông Quy tr×nh cÊp tÝn dông lµ tæng hîp c¸c nguyªn t¾c, c¸c quy ®Þnh cña ng©n hµng trong viÖc cÊp tÝn dông, gåm c¸c b­íc cô thÓ theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh kÓ tõ khi chuÈn bÞ hå s¬ ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông cho ®Õn khi chÊm døt quan hÖ tÝn dông. ViÖc x©y dùng mét quy tr×nh cÊp tÝn dông hoµn thiÖn vµ hiÖu qu¶ cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro x¶y ra, ®ång thêi nã cßn g©y ®­îc c¶m t×nh víi kh¸ch hµng vµ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n. - Thø tư: VÒ th«ng tin tÝn dông Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ai n¾m b¾t ®­îc nhiÒu th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi vÒ kh¸ch hµng ng­êi ®ã sÏ chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh. Vµ trong ho¹t ®éng tÝn dông, ng©n hµng cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng dùa trªn nguyªn t¾c tin t­ëng vµ sù hoµn tr¶. Sù tin t­ëng ë ®©y phô thuéc vµo th«ng tin cã ®­îc. Do vËy, ®Ó ho¹t ®éng cho vay thể nhân ngµy cµng ®­îc më réng víi chÊt l­îng cao, hiÖu qu¶ lín th× ng©n hµng ph¶i n¾m b¾t ®­îc th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c vÒ kh¸ch hµng vay vèn nh­: + C¸c th«ng tin phi tµi chÝnh, gåm cã: t­ c¸ch, uy tÝn, n¨ng lùc qu¶n lý, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c mèi quan hÖ x· héi. + C¸c th«ng tin gi¸n tiÕp bao gåm: t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, th«ng tin vÒ xu h­íng ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh nghÒ. + C¸c th«ng tin tµi chÝnh cña kh¸ch hµng: kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, thu nhËp hiÖn t¹i, kh¶ n¨ng tr¶ nî vµ b¶o ®¶m tÝn dông. Thø năm: T×nh h×nh huy ®éng vèn cña ng©n hµng Do ng©n hµng lµ mét ngµnh kinh doanh ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo ph­¬ng thøc“ nhËn tiÒn göi ®Ó cho vay”. Bëi vËy, nÕu nguån vèn cña Ng©n hµng huy ®éng ®­îc ngµy cµng lín vµ ®a d¹ng th× cµng t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng cho vay thể nhân ph¸t triÓn. Thø sáu: VÒ chÊt l­îng nh©n sù vµ c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ t¹i ng©n hµng Ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng: viÖc më réng cho vay thể nhân cã thµnh c«ng hay kh«ng phô thuéc phÇn lín vµo tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ c¬ së vÊt chÊt, trang thiÕt bÞ cña ng©n hµng. D­íi con m¾t cña kh¸ch hµng th× c¸n bé ng©n hµng chÝnh lµ h×nh ¶nh cña ng©n hµng. NÕu nh­ trong qu¸ tr×nh giao tiÕp víi c¸n bé ng©n hµng mµ hä c¶m thÊy an t©m vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸c c¸n bé, an toµn khi quan hÖ víi ng©n hµng th× ch¾c ch¾n kh¸ch hµng sÏ t×m ®Õn ®ã. Vì vậy, cán bộ của ngân hàng phải là những con người có trình độ, có năng lực về tín dụng và có tâm huyết với nghề. Kinh doanh đã khó, kinh doanh tiền tệ còn khó hơn, đòi hỏi cán bộ tín dụng phải có trình độ tổng quát, có cái nhìn biện chứng mọi vấn đề, có khả năng phát hiện và phân tích vấn đề một cách thấu đáo. Vì vậy, thực hiện hoạt động này không chỉ là một nghiệp vụ đơn thuần mà nói đúng hơn, đó là nghệ thuật trong kinh doanh. §ång thêi, viÖc ng©n hµng trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ tiªn tiÕn, phï hîp víi ph¹m vi vµ quy m« ho¹t ®éng, phôc vô kÞp thêi c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng th× sÏ gióp ng©n hµng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ thùc hiÖn viÖc më réng cho vay thể nhân. Thứ bảy: Kiểm soát nội bộ: Yếu tố này ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động tín dụng. Trong quá trình cho vay, kiểm soát càng thường xuyên, cần thiết đối với các NHTM. Bởi lẽ, công tác kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, chặt chẽ sẽ đảm bảo các hoật động tín dụng đi dúng hướng, thực hiện đúng nguyên tắc, quy trình tín dụng. Không những vậy, thông qua kiểm tra, kiểm soát nội bộ, ngân hàng sẽ phát hiện những sai sót, yếu kém trong trong hoạt động tín dụng, từ đó có các biện pháp xử lý, chỉnh sửa uốn nắn kịp thời tạo điều kiện nâng cao chất lượng tín dụng cũng như mở rộng hoạt động của nghiệp vụ này Thø tám: T×nh tr¹ng cña khách hàng Mçi ng­êi d©n lµ mét ng­êi tiªu dïng vµ trong cuéc ®êi hä Ýt nhÊt ph¶i mét lÇn mua s¾m nh÷ng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín nh­: mua nhµ, mua xe... Vµ khi kh¶ n¨ng tµi chÝnh hiÖn t¹i cña hä kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c dù ®Þnh tiªu dïng th× hä sÏ ®Õn ng©n hµng ®Æt quan hÖ tÝn dông. Nh­ng kh«ng ph¶i khách hàng nµo còng ®­îc ng©n hµng chÊp nhËn cho vay mµ ng©n hµng ph¶i xem xÐt tíi nh÷ng lÇn tr¶ nî tr­íc, t×nh h×nh thu nhËp cã æn ®Þnh kh«ng. NÕu nh÷ng ng­êi ®Õn ng©n hµng ®Òu kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh th× c¬ héi më réng tÝn dông thể nhân chØ lµ môc tiªu chø kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Sau khi t×m hiÓu vÒ khách hàng vµ vÒ cho vay thể nhân ta thÊy r»ng vÊn ®Ò ®¸p øng ®­îc ®ñ vèn cho khách hàng là cá nhân và các hộ gia đình trong x· héi lµ vÊn ®Ò mµ c¶ hÖ thèng ng©n hµng vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cÇn ph¶i quan t©m bëi v× nÕu lÜnh vùc nµy ®­îc ph¸t triÓn nã sÏ gãp phÇn thóc ®Èy m¹nh mÏ ®Õn sù phån thÞnh cña c¶ nÒn kinh tÕ. 1.3.2 Các nhân tố khách quan Nhãm nh©n tè nµy th­êng bao gåm: t×nh tr¹ng cña nÒn kinh tÕ, hÖ thèng ph¸p lý vµ t×nh h×nh x· héi. Cã thÓ nãi nhãm nh©n tè nµy cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng cho vay thể nhân nãi riªng. Cô thÓ lµ: Nh©n tè t×nh tr¹ng cña nÒn kinh tÕ: Chóng ta ®Òu ®· biÕt r»ng nhu cÇu tiªu dïng hµng ho¸ dÞch vô cña d©n c­ phô thuéc rÊt lín vµo t×nh tr¹ng cña nÒn kinh tÕ. Khi nÒn kinh tÕ ë trong giai ®o¹n h­ng thÞnh, tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vµ æn ®Þnh, møc sèng cña d©n c­ ngµy mét ph¸t triÓn ®i lªn th× nhu cÇu tiªu dïng sÏ t¨ng, bëi v× hä tin t­ëng vµo thu nhËp cña m×nh trong t­¬ng lai cã thÓ chi tr¶ ®­îc c¸c kho¶n nî ®Ó phôc vô môc ®Ých n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng. V× vËy mµ tÝn dông tiªu dïng cña ng©n hµng thêi kú nµy sÏ t¨ng lªn. Ng­îc l¹i, khi nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i, thiÓu ph¸t, kh«ng æn ®Þnh th× nhu cÇu chi tiªu sÏ gi¶m do lóc nµy d©n c­ cã xu h­íng tÝch luü h¬n lµ tiªu dïng, bëi vËy cho vay tiêu dùng thêi kú nµy sÏ gi¶m xuèng. Nh©n tè x· héi Nh©n tè x· héi bao gåm: quan niÖm x· héi, phong tôc tËp qu¸n, t×nh h×nh trËt tù an ninh, tr×nh ®é d©n trÝ, ®é tin t­ëng lÉn nhau.... C¸c nh©n tè nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi c¸c t¸c nh©n tham gia vµo quan hÖ cho vay thể nhân nãi riªng vµ c¸c tÝn dông kh¸c cña ng©n hµng nãi chung. Bëi v× quan hÖ tÝn dông ®­îc h×nh thµnh dùa trªn c¬ së tÝn nhiÖm lÉn nhau nªn nÕu kh¸ch hµng nµo cã uy tÝn víi ng©n hµng, cã thu nhËp æn ®Þnh, cã tr×nh ®é cao th× sÏ ®­îc nhiÒu ­u ®·i trong mèi quan hÖ nµy. §ång thêi, nÕu mét ng©n hµng ho¹t ®éng an toµn vµ hiÖu qu¶, t¹o ®­îc lßng tin trong d©n chóng th× sÏ cã nhiÒu sù lùa chän cña kh¸ch hµng h¬n. §ång thêi, quan niÖm x· héi, phong tôc tËp qu¸n, tr×nh ®é d©n trÝ.. còng ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn nhu cÇu, thãi quen mua s¾m cña ng­êi d©n tõ ®ã còng t¸c ®éng ®Õn cho vay thể nhân cña ng©n hµng. Nh©n tè ph¸p lý Mçi mét chñ thÓ trong x· héi ®Òu cã quyÒn tù do lµm theo ý thÝch cña m×nh, viÖc hä muèn lµm g×, muèn mua g× lµ phô thuéc vµo b¶n th©n hä song ph¶i trong khu«n khæ mµ ph¸p luËt cho phÐp. Do ®ã trong quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng còng vËy, mçi ng­êi ®Òu cã quyÒn vay bÊt cø lóc nµo hä cã nhu cÇu nh­ng ph¶i tu©n thñ theo mäi quy ®Þnh cña ng©n hµng nhµ n­íc. V× vËy, nÕu nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng râ rµng, kh«ng ®ång bé, kh«ng æn ®Þnh, kh«ng kÞp thêi vµ cã nhiÒu“ kÏ hë” th× sÏ g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n cho NHTM trong mäi ho¹t ®éng tÝn dông. Ng­îc l¹i, nÕu nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh râ rµng, ®Çy ®ñ, ®ång bé, kÞp thêi vµ æn ®Þnh th× sÏ t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý v÷ng ch¾c, gãp phÇn vµo c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c NHTM trong ho¹t ®éng tÝn dông. Vµ ®ã còng lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ng©n hµng gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o khi cã c¸c tranh chÊp x¶y ra trong ho¹t ®éng tÝn dông. Ngoµi ra, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc còng lµ mét yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay thể nhân. Thø nhÊt lµ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng GDP, gi¶m thÊt nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Thø hai lµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc vÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Hai chÝnh s¸ch nµy ®ãng vai trß quan träng trong viÖc më réng cho vay thể nhân CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY THỂ NHÂN TẠI SỞ GIAO DỊCH NHNo & PTNTVN 2.1. Khái quát về Sở giao dịch NHNo & PTNNVN 2.1.1. Cơ cấu tổ chức và mạng lưới hoạt động của SGD NHNo&PTNTVN SGD NHNo&PTNTVN là chi nhánh đầu mối của NHNo&PTNTVN. Trước hết ta xem xét quá trình hình thành và phát triển của NHNo&PTNTVN. Năm 1988, NHNo&PTNTVN được thành lập theo Nghị định số 53/HĐBT ngày 26/3/1988 của Hội đồng bộ trưởng ( nay là Chính phủ ) về việc thành lập các Ngân hàng chuyên doanh, trong đó có Ngân hàng phát triển nông nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Ngày 14/11/1990, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) ký Quyết định số 400/CT thành lập Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam thay thế Ngân hàng Phát triển Nông nghiệp Việt Nam. Ngân hàng Nông nghiệp là Ngân hàng thương mại đa năng, hoạt động chủ yếu trên lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, là một pháp nhân, hạch toán kinh tế độc lập, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước pháp luật. Ngày 22/12/1992, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có Quyết định số 603/NH-QĐ về việc thành lập chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp các tỉnh thành phố trực thuộc Ngân hàng Nông nghiệp gồm có 3 Sở giao dịch (Sở giao dịch I tại Hà Nội và Sở giao dịch II tại Văn phòng đại diện khu vực miền Nam và Sở giao dịch 3 tại Văn phòng miền Trung) và 43 chi nhánh ngân hàng nông nghiệp tỉnh, thành phố. Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp quận, huyện, thị xã có 475 chi nhánh. Ngày 15/11/1996, được Thủ tướng Chính phủ ủy quyền, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ký Quyết định số 280/QĐ-NHNN đổi tên Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam thành Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam. NHNo&PTNT hoạt động theo mô hình Tổng công ty 90, là doanh nghiệp Nhà nước hạng đặc biệt, hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng và chịu sự quản lý trực tiếp của NHNN Việt Nam. Với tên gọi mới, ngoài chức năng của một NHTM, NHNo&PTNT được xác định thêm nhiệm vụ đầu tư phát triển đối với khu vực nông thôn thông qua việc mở rộng đầu tư vốn trung, dài hạn để xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy hải sản góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. NHNo&PTNTVN được khẳng định là ngân hàng chủ đạo, chủ lực trong thị trường tài chính nông thôn, đồng thời là NHTM đa năng, giữ vị trí hàng đầu trong hệ thống NHTM ở Việt Nam. SGD NHNo&PTNTVN là đơn vị hạch toán phụ thuộc, đại diện theo ủy quyền của NHNo&PTNTVN, có nhiệm vụ thực hiện một phần các hoạt động của NHNo&PTNTVN và một số chức năng có liên quan đến các chi nhánh theo phân cấp ủy quyền của NHNo&PTNTVN. SGD có chức năng làm đầu mối trong việc thực hiện một số nhiệm vụ theo ủy quyền của NHNo&PTNTVN theo lệnh của Tổng giám đốc. Đồng thời trực tiếp kinh doanh đa năng trên địa bàn Tp Hà Nội. SGD NHNo&PTNTVN có: Con dấu riêng Bảng cân đối tài khoản Tên gọi: tên đầy đủ bằng tiếng Việt là Sở giao dịch NHNo&PTNTVN, tên gọi tắt bằng tiếng Việt Sở giao dịch Ngân hàng Nông nghiệp, tên tiếng Anh là: Banking Operation Center of VietNam Bank for Agriculture and Rural Development. Trụ sở: tòa nhà số 2 Láng Hạ, quận Ba Đình, Tp Hà Nội Điện thoại: 048.313.729 Fax: 844.8313.761 Nguyên tắc tổ chức và điều hành: SGD được điều hành bởi Giám đốc. Điều hành phòng ( tổ ) nghiệp vụ là trưởng phòng ( hoặc tổ trưởng ). SGD chịu sự quản lý, kiểm tra của NHNo&PTNTVN về tổ chức và nhân sự, về nội dung và phạm vi hoạt động, chịu sự quản lý, thanh tra, kiểm tra, giám sát của NHNN, của các cơ quan chức năng Nhà nước khác có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Giám đốc Các phó Giám đốc Tổ kiểm tra, kiểm toán nội bộ Tổ tiếp thị nguồn vốn và SPDV mới P.Hchính nhân sự P.Thẩm định P.kế toán ngân quỹ P.Ngvốn và kế hoạch tổng hợp P.Tín dụng P.Kinh doanh ngoại tệ và thanh toán quốc tế Các phòng giao dịch Chức năng của SGD là: - Làm đầu mối trong việc thực hiện một số nhiệm vụ theo ủy quyền của NHNo&PTNTVN và theo lệnh của Tổng giám đốc NHNo&PTNTVN. - Trực tiếp kinh doanh đa năng trên địa bàn Hà Nội. Mạng lưới hoạt động của SGD bao gồm 3 phòng giao dịch: - Phòng giao dịch Cát Linh số 25D phố Cát Linh- Đống Đa – HN - Phòng giao dịch Hai Bà Trưng số 126 phố Hai Bà Trưng – Hoàn Kiếm – HN - Phòng giao dịch Kim Liên tầng 1 tòa nhà Tổng công ty Hàng Hải số 1 phố Đào Duy Anh – Đống Đa – HN 2.1.2. Thực trạng hoạt động kinh doanh của SGD NHNo&PTNTVN. 2.1.2.1 Huy động vốn Với phương châm: “ Nguồn vốn là cơ sở đảm bảo cho hoạt động kinh doanh của Ngân hàng ”, SGD NHNo&PTNTVN đã luôn chú trọng để nâng cao nguồn vốn. Thông qua báo cáo kết quả kinh doanh của SGD NHNo&PTNTVN qua ba năm là 2005, 2006 và 2007 ta có biểu đồ sau: Biểu đồ số 1: Diễn biến huy động vốn của SGD NHNo&PTNTVN Đơn vị: tỷ đồng ( Nguồn: báo cáo thường niên của SGD NHNo&PTNTVN ) Nhìn qua biểu huy động vốn qua 3 năm phía trên có thể thấy rằng hoạt động huy động vốn của SGD NHNo&PTNTVN không ngừng tăng trưởng qua các năm. Huy động vốn tính đến 31/12/2007 đã đạt được 10990 tỷ đồng tăng 33,7% so với năm 2006. Trong các nguồn vốn huy động thì tiền gửi của các tổ chức kinh tế và tổ chức tín dụng luôn có tốc độ tăng trưởng cao và chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn vốn huy động. Đây chính là lợi thế của SGD NHNo&PTNTVN bởi SGD đã biết phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, các đơn vị có nguồn tiền gửi dồi dào để huy động tiền gửi…Bên cạnh đó tiền gửi tiết kiệm cũng có sự tăng trưởng. Việc huy động vốn từ dân cư và các tổ chức kinh tế ngày càng tăng cho thấy uy tín của SGD NHNo&PTNTVN đã tăng đối với khách hàng không chỉ bởi sự phong phú, đa dạng của các loại hình sản phẩm huy động vốn như: tiết kiệm trả trước, tiết kiệm trả sau và tiết kiệm bặc thang…Đồng thời chất lượng của các dịch vụ, phong cách phục vụ khách hàng của đội ngũ cán bộ, nhân viên SGD NHNo&PTNTVN cũng đã được cải thiện đáng kể. 2.1.2.2. Cho vay và đầu tư. Trong những năm qua, nhiệm vụ phát triển tín dụng lành mạnh, an toàn và hiệu quả đã được SGD NHNo&PTNTVN đặc biệt quan tâm. Đến 31/12/2007 doanh số cho vay là 4960 tỷ đồng tăng 1900 tỷ đồng so với 31/12/2006 ( tỷ lệ tăng 62.1% ). Biểu đồ số 2: Doanh số cho vay của SGD NHNo&PTNTVN Đơn vị: tỷ đồng ( Nguồn: Báo cáo kết quả hoạt động tín dụng của SGD NHNo&PTNTVN ) Nhìn vào biểu đồ ta thấy doanh số cho vay của SGD NHNo&PTNTVN ngày càng tăng, năm sau cao hơn năm trước, cho thấy sự phát triển trong hoạt động tín dụng của SGD. Doanh số thu nợ tính 31/12/2005 là 1148 tỷ đồng, năm 2006 là 2203 tỷ đồng và năm 2007 là 3605 tăng 1413 tỷ đồng so với 31/12/2006 (tỷ lệ tăng 65%). Biểu đồ số 3: Doanh số thu nợ của SGD NHNo&PTNTVN Đơn vị: tỷ đồng ( Nguồn: Báo cáo kết quả hoạt động tín dụng của SGD NHNo&PTNTVN ) Tuy nhiên dư nợ lại rất khả quan, tổng số dư nợ tăng đều qua các năm. Nếu như năm 2004 dư nợ chỉ là 1509 tỷ thì năm 2005 đã là 2051 tỷ, tức là tăng 542 tỷ. Năm 2006 dư nợ là 3077 tỷ, tăng 1026 tỷ so với 2005 và năm 2007 con số này là 4400 tỷ tăng 1323 tỷ so với 2006. Như vậy, cho thấy dư nợ tăng nhanh qua các năm. Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với hoạt động cho vay của NH. Biểu đồ số 4: Dư nợ cho vay của SGD NHNo&PTNTVN Đơn vị: Tỷ đồng ( Nguồn: Báo cáo kết quả hoạt động tín dụng của SGD NHNo&PTNTVN ) SGD có cơ cấu và loại hình cho vay ngày càng đa dạng, đáp ứng được các nhu cầu của khách hàng. Bên cạnh các sản phẩm truyền thống, SGD còn phát triển thêm các loại hình sản phẩm mới như: tài trợ xuất nhập khẩu, cho vay mua ôtô trả góp, cho vay du học, cho vay kinh doanh cổ phiếu…. Song song với các loại hình cho vay mới là sự trú trọng, quan tâm về chất lượng của hoạt động cho vay. SGD đã xây dựng lên cho mình hệ thống quy trình, chính sách tín dụng cũng như các mẫu hợp đồng tín dụng. Việc tiến hành chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng dựa trên cơ sở nghiên cứu thị trường, phân tích ngành nghề kinh doanh và định hướng của SGD. Công tác kiểm tra, kiểm soát đặc biệt được quan tâm. Do đó, nợ quá hạn của SGD luôn ở mức thấp. Hoạt động đầu tư cũng là một mảng hoạt động được SGD rất chú trọng, quan tâm. Với mục tiêu đa dạng hóa các danh mục đầu tư, phân tán rủi ro, trong thời gian qua, SGD NHNo&PTNTVN luôn tìm kiếm những dự án đầu tư mang lại hiệu quả cao. SGD NHNo&PTNTVN đã góp vốn vào liên doanh, liên kết với các đơn vị như: Tổng công ty lắp máy Việt Nam – Lilama, Công ty vận tải Biển bắc, Công ty bao bì Vinaconex... Các dự án đều mang lại hiệu quả, đóng góp tích cực vào sự phát triển của kinh tế đất nước cũng như đa dạng hóa hoạt động và các nguồn thu của SGD. 2.1.2.3. Các hoạt động khác Trong năm qua, dù gặp một số khó khăn nhất định như: giá vàng Thế giới biến động mạnh, lãi suất trong nước thay đổi liên tục, chính sách xuất nhập khẩu của Nhà nước thay đổi, mức độ cạnh tranh giữa các Ngân hàng diễn ra gay gắt… Song SGD đã cố gắng cải tiến nâng cao chất lượng dịch vụ của mình. Hiện tại, NHNo&PTNTVN đã ứng dụng dịch vụ onli._., gây hậu quả nghiêm trọng cho NHNo&PTNTVN cũng như đối với nền kinh tế. Hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ của SGD NHNo&PTNTVN luôn bao hàm các nội dung sau: (1) Kiểm tra, giảm sát khách hàng trong quá trình vay vốn và sử dụng vốn vay; (2) Kiểm tra, giám sát cán bộ của SGD trong việc tuân thủ nguyên tắc, qui trình nghiệp vụ; (3) Cung cấp thông tin kịp thời cho lãnh đạo để nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo xử lý chính xác, kịp thời các vấn đề nảy sinh trong hoạt động tại SGD. Tại SGD NHNo&PTNTVN trong thời gian qua, hoạt động kiểm tra, kiểm toán nội bộ đã có những chuyển biến tích cực, có những đóng góp nhất định vào thành công của NHNo&PTNTVN nói chung và hoạt động cho tín dụng nói riêng. Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế ảnh hưởng đến việc mở rộng và nâng cao chất lượng cho vay thể nhân. Để hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ đạt kết quả tốt hơn, SGD cần tập trung vào các vấn đề sau: (1) Thường xuyên xem xét, đánh giá về quy trình nghiệp vụ, phát hiện những bất hợp lý, đề xuất ý kiến lên lãnh đạo để từng bước hoàn thiện quy trình, nghiệp vụ theo các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế; (2) Tiến hành thường xuyên việc kiểm soát việc thực hiện qui trình nghiệp vụ của cán bộ tín dụng, nhanh chóng phát hiện những sai sót và đề xuất cụ thể với lãnh đạo để có biện pháp xử lý kịp thời; (3) Tăng cường công tác kiểm tra sau giải ngân. Do đặc điểm của các món vay thể nhân thường phát sinh không thường xuyên, các món vay xảy ra một lần và kéo dài tới vài ba năm. Do vậy, công tác kiểm tra và thăm hỏi khách hàng không thực hiện thường xuyên. Việc kiểm tra sau giải ngân không chỉ nhằm mục đích truyền thống là kiểm tra tính trung thực trong việc sử dụng vốn vay theo đề xuất khi vay mà còn nhằm đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng cũng như phát hiện nhu cầu mới của khách hàng. Mở rộng khách hàng mới thông qua các khách hàng cũ cũng là một việc làm. * Làm tốt công tác thu hồi nợ quá hạn - Cán bộ tín dụng cần tìm ra những biện pháp, hình thức thích hợp để nắm chắc đối tượng vay vốn. Đối tượng vay vốn là cá nhân và các hộ gia đình nhằm mục đích vay tiêu dùng và tài trợ cho sản xuất, kinh doanh do đó số lượng khách hàng đông, số lượng món vay nhỏ lẻ. Do đó, cán bộ tín dụng cần theo dõi giám sát tình hình sử dụng vốn, thu nhập, trả nợ của từng khách hàng để có những biện pháp kịp thời với khách hàng. - Cán bộ tín dụng nên phân loại chính xác nguyên nhân nợ quá hạn và nguyên nhân khách hàng không muốn trả nợ để từ đó có những biện pháp xử lý hợp lý. Sử dụng kinh nghiệm của các nước Châu á đó là: người dân có lòng tự trọng cao, có ý thức truyền thống mang tính dòng họ, đôi khi cần phải sử dụng cả uy tín của dòng họ để động viên, nhắc nhở nâng cao ý thức tự giác của người vay. 3.2.2. Các giải pháp hỗ trợ 3.2.2.1. Tăng cường huy động vốn để phục vụ công tác cho vay a. Tăng cường huy động vốn nội tệ - Tăng huy động vốn tại chỗ: Vốn huy động được hiểu là nguồn tiền có được thông qua nghiệp vụ nhận tiền gửi, mở tài khoản thanh toán và các nghiệp vụ khác của SGD. Các khoản này không thuộc quyền sở hữu của ngân hàng nhưng SGD được quyền sử dụng cho vay. Đây là nguồn chủ yếu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn hoạt động của SGD. Những khoản tiền gửi SGD có nguồn gốc xuất phát chủ yếu từ những khoản tiết kiệm của dân cư và tiền nhàn rỗi của các tổ chức kinh tế xã hội - Đa dạng hóa các hình thức huy động: Mục tiêu của nghiệp vụ này là huy động số vốn nhàn rỗi tối đa nằm trong dân cư, các tổ chức kinh tế xã hội vào SGD để làm tăng nguồn vốn cho vay và giúp khách hàng hưởng các tiện ích của SGD. Sự cạnh tranh giữa các NHTM ngày càng gia tăng đòi hỏi nghiệp vụ huy động vốn phải tạo ra nhiều sản phẩm mới, chất lượng thường xuyên được cải tiến để thỏa mãn nhu cầu tâm lý khách hàng. - Đa dạng hóa các kỳ hạn huy động vốn: SGD NHNo&PTNTVN hiện đang áp dụng các loại kỳ hạn như: không kỳ hạn, 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng, 18 tháng, 24 tháng, 5năm. Trong thời gian tới để đáp ứng một cách tốt nhất, đầy đủ nhất cho khách hàng cần mở rộng thêm các kỳ hạn như: 1 tháng, 2 tháng, 36 tháng…. - Đa dạng hóa phương thức trả lãi, gốc: Để công tác huy động vốn đạt hiệu quả cao, cần thực hiện các phương thức trả gốc, lãi đa dạng hơn. Nên đưa ra các phương thức trả lãi, gốc phù hợp như: Gửi một lần lĩnh lãi nhiều kỳ giữ nguyên gốc, hoặc gửi dài hạn nhưng khi khách hàng có nhu cầu lĩnh trước thời hạn thì thời gian gửi tương đương với kỳ hạn nào áp dụng lãi suất của kỳ hạn ấy chứ không như hiện nay chỉ trả lãi suất không kỳ hạn. - Tăng cường công tác tuyên truyền, quảng cáo các sản phẩm huy động vốn, tích cực ứng dụng công nghệ tin học vào công tác kế toán thanh toán nhằm đẩy nhanh tốc độ thanh toán, giảm thời gian chờ đợi của khách hàng nhằm thu hút khách hàng gửi tiền và chuyển tiền qua ngân hàng b. Tăng cường huy động vốn ngoại tệ Bên cạnh việc tích cực huy động vốn nội tệ thì phải làm tốt công tác huy động vốn ngoại tệ để hỗ trợ nguồn vốn nội tệ. Huy động được nguồn vốn ngoại tệ lớn sẽ tạo điều kiện mở rộng quy mô hoạt động và nâng cao khả năng cạnh tranh của SGD NHNo&PTNTVN. Để làm được điều đó cần phải chú ý tới huy động nguồn vốn tiết kiệm ngoại tệ từ dân cư, song chính việc phát triển chuyên môn hóa và đa dạng hóa các nghiệp vụ về ngoại tệ mới là tiềnđề quan trọng để tăng thị phần hoạt động, từ đó tăng quy mô nguồn vốn. Để tăng nguồn vốn huy động ngoại tệ từ dân cư, SGD NHNo&PTNTVN cần khuyến khích huy động tiết kiệm ngoại tệ tại các phòng giao dịch bằng những chính sách cụ thể như: không tính chi phí nộp ngoại tệ mặt, tổ chức các đầu mối điều hòa ngoại tệ mặt, tăng phí huy động ngoại tệ. Nghiên cứu đa dạng các hình thức huy động vốn tiết kiệm như tiết kiệm ngoại tệ tự chọn ( khách hàng gửi USD có thể chuyển đổi số dư tiết kiệm sang ngoại tệ khác hoặc ngược lại ), nhận kiều hối tự chọn ( khách hàng nhận tiền kiều hối có thể chuyển sang bất kỳ đồng tiền nào có lợi hơn về tỷ giá, không bắt buộc nhận bằng loại tiền gốc.) Tổ chức mạng lưới điều hòa ngoại tệ mặt trong toàn hệ thống để hỗ trợ các nghiệp vụ khác, như chi trả kiều hối, huy động tiết kiệm, thu đổi ngoại tệ, phát triển đại lý thu đổi tạo nguồn ngoại tệ kinh doanh và đáp ứng nhu cầu thanh toán quốc tế. 3.2.2.2. Ban hành biểu mẫu hợp đồng chuẩn cho các sản phẩm Việc ban hành mẫu hợp đồng chuẩn cho các sản phẩm như: cho vay mua ôtô trả góp, cho vay mua nhà, xây nhà và kinh doanh bất động sản…Việc ban hành biểu mẫu hợp đồng có những ưu điểm của riêng nó: Việc thực hiện quy trình cho vay được chuẩn hóa, tác nghiệp giữa các bộ phận và khách hàng trở nên chuyên nghiệp hơn. Xây dựng mẫu biểu hợp đồng chuẩn sẽ giúp cho việc thể hiện các nội dung vay vốn được đầy đủ và rõ ràng đảm bảo quyền lợi cho các bên tham gia hợp đồng Biểu mẫu chuẩn giúp cho các CBTD giải quyết các khoản vay nhanh hơn. Chuẩn hóa trong việc thể hiện hình ảnh của SGD NHNo&PTNTVN với khách hàng cũng là một cách để quảng bá thương hiệu. 3.2.2.3. Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng ViÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ ng©n hµng vµ ®­a ngân hàng trë thµnh ng©n hµng hiÖn ®¹i cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña ngân hàng. Thêi gian gÇn ®©y, SGD NHNo & PTNTVN ®· tõng b­íc ®­a c«ng nghÖ vµo c¸c ho¹t ®éng cña m×nh nh­ viÖc nèi m¹ng néi bé, thùc hiÖn thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö liªn ng©n hµng, gãp phÇn më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô vµ qu¶n lý th«ng tin kh¸ch hµng hiÖu qu¶ h¬n. Có thể nói, việc phát triển và ứng dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động ngân hàng đã tạo điều kiện thức đẩy hoạt động kinh doanh của ngân hàng tăng trưởng và phát triển, nâng cao hiệu quả kinh doanh, năng lực cạnh tranh, thu hút nhiều khách hàng giao dịch và giảm các chi phí liên quan. Bên cạnh đó khi nó ®­îc øng dông réng r·i vµo c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng th× viÖc t¨ng c¸c tiÖn Ých khi phôc vô kh¸ch hµng cµng ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch dÔ dµng h¬n, nhÊt lµ trong ho¹t ®éng cho vay thể nhân, viÖc qu¶n lý hå s¬ kh¸ch hµng sÏ trë nªn ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu. V× vËy, trong thêi gian tíi SGD NHNo & PTNTVN cÇn tiÕp tôc øng dông c«ng nghÖ ng©n hµng hiện đại vµo trong ho¹t ®éng cña m×nh nh­ nç lùc ®­a tin häc vµo c«ng t¸c qu¶n lý th«ng tin vµ t×m kiÕm th«ng tin cña kh¸ch hµng. Bên cạnh đó, các SGD cần tăng cường hoạt động liên kết nhằm tận dụng mạng lưới, công nghệ hiện đại vừa nâng cao hiệu quả vốn đầu tư vừa giúp cho SGD có thể triển khai và phát triển dịch vụ mới. 3.2.2.4. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Víi ®Æc ®iÓm vµ vÞ trÝ cña ho¹t ®éng tÝn dông, ®Ó cã thÓ më réng mét h×nh thøc cho vay nµo ®ã th× b¶n th©n c¸c kho¶n cho vay theo h×nh thøc ®ã ph¶i cã chÊt l­îng tèt, an toµn vµ t¹o ra nguån thu cho SGD. §ång thêi, ph¶i cã sù phèi kÕt hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c phßng ban, bé phËn trong SGD. §iÒu nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc khi SGD cã mét ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc, cã tr×nh ®é, sö dông thµnh thôc c¸c øng dông cña c«ng nghÖ ng©n hµng hiÖn ®¹i. Thùc tÕ cho thÊy, chÊt l­îng cña kho¶n vay cao hay thÊp phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo c¸c c«ng viÖc- tõ viÖc chÊp hµnh c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Õn viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, xÐt duyÖt hå s¬, quyÕt ®Þnh cho vay, kiÓm tra sö dông vèn, thu nî. Nãi chung, mäi ®óng sai, thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c dù ¸n tÝn dông, ngoµi nguyªn nh©n kh¸ch quan ®Òu cã nh©n tè chñ quan cña con ng­êi víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ cho vay g©y nªn. §­¬ng nhiªn, trong ®ã cã yÕu tè chñ quan, cè ý v× môc ®Ých t­ lîi nh­ng còng cã nh÷ng yÕu tè do tr×nh ®é, do kh¶ n¨ng bÊt cËp cña c¸n bé ng©n hµng mµ ch­a thÓ hoÆc kh«ng thÓ lµm ®­îc. Trong ®iÒu kiÖn chóng ta ®ang héi nhËp vµ ph¸t triÓn, h¬n lóc nµo hÕt ph¶i ch¨m lo ph¸t triÓn nguån nh©n lùc v× sù nghiÖp CNH - H§H ®Êt n­íc nãi chung, hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh Ng©n hµng nãi riªng mµ trong ®ã môc tiªu më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, ®¶m b¶o an toµn vèn lu«n ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Để có thể mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng nói chung, mở rộng và nâng cao chất lượng các khoản cho vay thể nhân nói riêng thì SGD cần phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đây là việc làm quan trọng và cần thiết bởi cái gốc của của mọi đổi mới, nâng cao đều là do nguồn nhân lực.Trong điều kiện hội nhập với thế giới khi các ngân hàng liên doanh, các ngân hàng nước ngoài được phép hoạt động tại Việt Nam, các ngân hàng thương mại cổ phần trong nước mới thành lập và mở rộng quy mô thì việc “chảy máu chất xám” rất dễ xảy ra. Trước tình hình đó, SGD cần có chiến lược lâu dài và thực hiện một cách toàn diện để thu hút và giữ vững cán bộ có trình độ và kinh nghiệm làm việc cho mình. Việc nâng cao chất lượng của nguồn lực phải bắt đầu từ khâu tuyển chọn. SGD nên kết hợp với các trường đại học lớn về chuyên ngành tài chính-ngân hàng để tạo điều kiện cho các sinh viên năm thứ 3, thứ 4 có thể thực tập hoặc làm việc bán thời gian tại SGD, giúp họ có thể sớm tiếp cận với và học hỏi được những kinh nghiệm thực tiễn của SGD. Từ đó, chắt lọc ra những sinh viên ưu tú, có năng lực, trình độ để bồi dưỡng thành các cán bộ chính thức cho SGD. Bên cạnh đó, SGD cũng có thể tổ chức các buổi giao lưu với sinh viên chuẩn bị ra trường để tuyển dụng những sinh viên thực sự ưu tú. Thực tế cho thấy việc tuyển dụng cán bộ chỉ đạt hiệu quả cao nhất khi SGD xây dựng cho mình một chiến lược tuyển dụng chuyên nghiệp, nghiêm túc và mang tính lâu dài trên cơ sở định hướng phát triển cụ thể và chiến lược kinh doanh của mình. Các tiêu chí tuyển dụng phải thực sự rõ ràng, cụ thể, có cơ sở khoa học tùy theo yêu cầu từng vị trí, từng công việc. Dựa trên những tiêu chí đã đưa ra SGD sẽ có được cách thức tuyển chọn với hình thức thi và nội dung thi phù hợp, nghiêm túc. Bên cạnh những yếu tố về trình độ học vấn, kỹ năng nghiệp vụ, kinh nghiệm thực tế của các ứng viên thì cũng cần xem xét thêm về tư cách ứng viên (trung thực, nhiệt tình…), thái độ gắn bó với ngân hàng, mức độ phù hợp với công việc, kỹ năng giao tiếp, ứng xử… Hình thức thi tuyển áp dụng linh hoạt đối với từng vị trí công việc và với từng giai đoạn thiếu hụt nhân sự sao cho tiết kiệm thời gian và chi phí mà vẫn tuyển được cán bộ phù hợp với yêu cầu của mình. Đối với những cán bộ đang làm việc tại ngân hàng cần đặt ra yêu cầu không ngừng nâng cao trình độ. SGD cần đào tạo lại cán bộ thông qua việc mời các chuyên gia trong và ngoài nước giảng dạy, cung cấp những kiến thức mới và nâng cao trình độ ngoại ngữ (nhất là tiếng Anh). Hiện nay công tác này tại SGD còn chưa được quan tâm nhiều. SGD mới chỉ tổ chức các lớp đào tạo ngắn hạn cho những cán bộ mới được tuyển dụng vào SGD. Những cán bộ đã và đang làm việc tại SGD thì lại chưa được quan tâm đầu tư đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ. Đồng thời SGD cần phải khuyến khích, động viên và tạo mọi điều kiện cho các cán bộ nâng cao trình độ học vấn và chuyên môn với các khóa học ở nước ngoài để họ tiếp cận, nắm bắt được các công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới. Bên cạnh công tác đào tạo nâng cao nghiệp vụ và học vấn thì công tác nghiên cứu khoa học trong SGD cũng cần được quan tâm và đầu tư thích đáng nhằm cổ vũ tinh thần học hỏi, sáng tạo, đóng góp sáng kiến, giải pháp hữu ích của đội ngũ cán bộ nhân viên, có chế độ hỗ trợ nghiên cứu khoa học và thưởng cho các sáng kiến sáng tạo của nhân viên. Với những cán bộ từ nơi khác mới chuyển đến cần xét đến quá trình làm việc trước đó để sắp xếp công việc phù hợp. Đồng thời cho người hướng dẫn, kèm cặp để họ sớm bắt kịp với công việc của SGD giảm lãng phí về thời gian, nguồn lực. Bên cạnh đó công tác đào tạo các cán bộ này cũng giống như các cán bộ đã và đang làm việc tại SGD. Đối với các nhà quản trị, các nhà quản lý, các nhà hoạch định chiến lược, đây là đối tượng quan trọng nhất trong bộ máy quản lý của SGD. Khi bộ máy điều hành tốt thì hoạt động kinh doanh của SGD mới thực sự hiệu quả. Cần nâng cao trình độ nghiệp vụ và trình độ tổ chức, quản lý điều hành, khoa học kỹ thuật cộng nghệ hiện đại, các kiến thức về cạnh tranh trong cơ chế thị trường...về đảm đương nhiệm vụ quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh của SGD trong giai đoạn mới. Bên cạnh chính sách tuyển dụng và đào tạo hợp lý, chính sách trả lương và đãi ngộ cũng không kém phần quan trọng. Để khuyến khích các cán bộ nhân viên làm việc nghiêm túc, có tinh thần trách nhiệm, cống hiến tối đa cho SGD thì chế độ trả lương, thưởng, thăng tiến đối với cán bộ nhân viên cần được đổi mới theo hướng công bằng và bình đẳng hơn, dựa trên các tiêu chí bình xét rõ ràng , không chỉ đơn thuần trên cơ sở vị trí công tác, thâm niên công tác mà phải dựa vào hiệu quả công việc thực tế, mức độ cố gắng và nhiệt tình của nhân viên đối với công việc, tinh thần trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên. Như vậy sẽ tạo ra động lực khuyến khích nhân viên cố gắng phấn đấu và gắn bó lâu dài với SGD. Ngoài ra các chính sách về bảo hiểm, chế độ chăm sóc nhân dịp lễ, tết, hay ốm đau, tổ chức các hoạt động văn hóa, vui chơi, hội hè... cũng là những biện pháp rất quan trọng góp phần động viên tinh thần, nâng cao sức khỏe của cán bộ, tạo ra sự gắn bó lâu dài của họ với SGD SGD cần tuyên truyền giáo dục tư tưởng cho tất cả các CBTD về ý thức chính trị, lương tâm, trách nhiệm trong sự nghiệp phục vụ khách hàng vì sự tồn tại và phát triển của chính SGD. Đối với CBTD, vấn đề đạo đức là hàng đầu vì họ là cầu nối giữa khách hàng với SGD. Ngoài ra các CBTD cần phải hiểu biết sâu về luật pháp liên quan đến công việc như : luật NHNN, luật các tổ chức tín dụng, luật hình sự, luật dân sự... Ngoài những yêu cầu chung về chất lượng nguồn nhân lực, đối với cán bộ phục vụ khách hàng cá nhân cần có một số điểm lưu ý: - Do đối tượng khách hàng là cá nhân và các hộ gia đình nên không yêu cầu cao đối trình độ cán bộ về tình hình tài chính của các công ty mà chú trọng về hiểu biết xã hội, nắm bắt được các đặc trưng của các lĩnh vực công việc trong xã hội - Có khả năng đánh giá được năng lực tài chính và đạo đức của khách hàng - Nắm bắt nhanh được tâm lý khách hàng, có kỹ năng về giao tiếp, thuyết phục khách hàng - Có đạo đức nghề nghiệp, nhiệt tình với công việc. Nh­ vËy, trong ho¹t ®éng tÝn dông sÏ h¹n chÕ bít ®­îc nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã do ý thøc chñ quan cña c¸n bé SGD, t×nh h×nh nî qu¸ h¹n gi¶m thÊp, chÊt l­îng tÝn dông ®­îc n©ng cao, gãp phÇn më réng qui m« ho¹t ®éng cña SGD. 3.3. Một số kiến nghị 3.3.1. Đối với Chính phủ Trong giai đoạn vừa qua, ChÝnh phñ còng ®· cã nh÷ng quan t©m nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng nãi chung vµ lo¹i h×nh cho vay thể nhân cña c¸c NHTM nãi riªng. Tuy nhiªn, ®Ó ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña c¸c NHTM cã thÓ ph¸t triÓn th× ChÝnh phñ ph¶i cã nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ h¬n. ViÖc duy tr× sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ lµ mét yÕu tè ®Æc biÖt quan träng, nã t¸c ®éng ®Õn mäi khÝa c¹nh cña cuéc sèng trong ®ã cã ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña NHTM. Nh­ trong ch­¬ng mét ®· ®Ò cËp, ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña NHTM chÞu ¶nh h­ëng lín tõ c¸c yÕu tè vÜ m«, trong ®ã cã sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ. Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ võa t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu ®i vay phôc vô tiªu dïng, kinh doanh bất động sản, du lịch, du học… cña ng­êi d©n võa t¸c ®éng ®Õn kÕ ho¹ch cho cho vay cña ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã, trong vÊn ®Ò qu¶n lý hµnh chÝnh, ChÝnh phñ còng cÇn cã c¬ cÊu l¹i bé m¸y qu¶n lý vµ cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ ®Õn c¸c c¸n bé qu¶n lý, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸n bé l¹m dông quyÒn h¹n g©y phiÒn hµ cho d©n hay l¹m dông quyÒn h¹n ®Ó t­ lîi. Víi vai trß vÜ m« cña m×nh, ChÝnh phñ tiÕp tôc ®Èy m¹nh gi¸o dôc, n©ng cao mÆt b»ng d©n trÝ cho ng­êi d©n nãi chung vµ n©ng cao hiÓu biÕt cña ng­êi d©n vÒ c¸c dÞch vô Ng©n hµng nãi riªng. ChÝnh phñ cã thÓ ®­a vµo c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc nh÷ng kiÕn thøc tèi thiÓu vÒ ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®Ó dÇn xãa bá kho¶ng c¸ch ®ang cßn rÊt lín gi÷a ng­êi d©n víi ng©n hµng, lµm cho ng­êi d©n cã thÓ tõ bá "mÆc c¶m" ®i vay ng©n hµng ®Ó sèng. §iÒu nµy cã vai trß ®Æc biÖt quan träng v× khi ng­êi d©n cã hiÓu biÕt th× ®êi sèng míi ®­îc n©ng cao, ng­êi d©n cã thÓ t×m ®Õn ng©n hµng ®Ó nguån ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n lµm giµu, ®Ó n©ng cao møc sèng cña m×nh tr­íc khi cã ®­îc mét kho¶n thu nhËp ®ñ lín. Nh­ vËy cïng lóc ChÝnh phñ cã thÓ ®¹t ®­îc nhiÒu môc ®Ých. ChÝnh phñ còng nªn tiÕp tôc cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. Thùc tÕ rÊt ®¸ng buån lµ ®· cã nhiÒu ng­êi d©n ®i vay ng©n hµng phôc vô cho môc ®Ých tiªu dïng song ®· kh«ng ®¹t ®­îc mong muèn. V× vËy, viÖc Nhµ n­íc khuyÕn khÝch vµ hç trî cho s¶n xuÊt hµng tiªu dïng trong n­íc lµ rÊt cÇn thiÕt, nã võa ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o ra hµng hãa võa t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp. Nhµ n­íc còng cÇn ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña c¸c NHTM. ë nh÷ng n­íc ph¸t triÓn, ng­êi d©n ®· biÕt ®Õn vµ thùc hiÖn ho¹t ®éng vay thể nhân theo khu«n khæ ph¸p luËt nhÊt ®Þnh. Tuy hÖ thèng luËt ph¸p ViÖt Nam cßn nhiÒu ®iÓm cÇn hoµn thiÖn nh­ng viÖc nghiªn cøu vµ ®­a nh÷ng ®iÒu luËt míi vµo cuéc sèng lµ rÊt cÇn thiÕt. Nhµ n­íc cÇn t¹o nªn mét m«i tr­êng ph¸p lý hoµn chØnh cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng cho vay thể nhân nãi riªng. Gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nµy, Nhµ n­íc ®· gióp cho c¸c ng©n hµng tr¸nh ®­îc mét sè rñi ro nhÊt ®Þnh, n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¸n bé ®ã trong c«ng viÖc ®ång thêi còng xem xÐt tr¸nh h×nh sù hãa c¸c nghiÖp vô Ng©n hµng. ViÖc t¹o ra mét hÖ thèng th«ng tin cËp nhÊt vµ ®¸ng tin cËy lµ mét vÊn ®Ò hµng ®Çu khi muèn mét ®Êt n­íc cã thÓ ph¸t triÓn. HiÖn nay, viÖc qu¶n lý vµ cung cÊp th«ng tin cña ViÖt Nam cßn rÊt kÐm cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña c¸c NHTM. §Æc biÖt khi Nhµ n­íc cã thÓ ®øng ra thµnh lËp trung t©m qu¶n lý vµ cung cÊp th«ng tin th× ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña ng©n hµng sÏ cã nhiÒu thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn, v× ho¹t ®éng nµy lµ ho¹t ®éng trong quÇn chóng, cÇn cã th«ng tin liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc. Cã hÖ thèng th«ng tin ®¸ng tin cËy cßn gióp ng©n hµng cã thÓ qu¶n lý kh¸ch hµng cña m×nh dÔ dµng vµ bít tèn kÐm h¬n vµ mét hÖ thèng th«ng tin tèt còng cã thÓ gi¶m ®i ®¸ng kÓ nh÷ng rñi ro ng©n hµng cã thÓ ph¶i khi thùc hiÖn cho vay thể nhân, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cã thÓ ®Õn víi nhau. 3.3.2. Đối với NHNN NHNN cÇn cã c¸c chñ tr­¬ng, v¨n b¶n cô thÓ vÒ cho vay thể nhân vµ cã kÕ ho¹ch phæ biÕn ®Õn c¸c ng©n hµng cÊp d­íi thùc hiÖn. NHNN cã thÓ t¹o nªn mét hµnh lang ph¸p lý æn ®Þnh, th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña c¸c NHTM b»ng viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn mét c¸ch cô thÓ vÒ c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm - dÞch vô cña ho¹t ®éng cho vay thể nhân, c¸c v¨n b¶n hç trî, khuyÕn khÝch ®èi víi ho¹t ®éng cho vay thể nhân. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng, nã t¹o nªn c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc thùc hiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña c¸c NHTM. NHNN cần nghiên cứu và sớm ban hành các văn bản điều chỉnh các loại hình nghiệp vụ ngân hàng hiện đại mà hiện pháp luật Việt Nam chưa có quy định, nhưng trong thời gian tới sẽ được các ngân hàng thương mại triển khai nhất là trong quá trình tự do hóa các nghiệp vụ ngân hàng và hội nhập quốc tế. NHNN tạo quyền tự quyết, tự do phát triển các nghiệp vụ ngân hàng hiện đại cho các NHTM NHNN cần điều chỉnh chính sách lãi suất một cách linh hoạt như lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu… song phải phù hợp với mục tiêu của chính sách tiền tệ trong từng thời kỳ và phù hợp với cung – cầu ngoại tệ trên thị trường tài chính. Hàng tháng NHNN nên công bố mức lãi suất cơ bản bằng đồng Việt Nam nhằm định hướng cho thị trường, hoạt động của nghiệp vụ thị trường mở phải hết sức linh hoạt, cung ứng kịp thời vốn cho các TCTD nói chung và cho SGD NHNo&PTNTVN nói riêng. Có cơ chế nhằm khuyến khích các NHTM áp dụng cơ chế quản trị lãi suất để tránh rủi ro, đảm bảo sự chênh lệch hợp lý giữa lãi suất đầu vào và lãi suất đầu ra, tạo điều kiện cho các TCTD không những đủ bù đắp chi phí, rủi ro mà phải có lợi nhuận để phát triển bền vững, cụ thể: áp dụng lãi suất linh hoạt sao cho tránh được rủi ro lãi suất kỳ hạn, áp dụng lãi suất thả nổi đối với các khoản vay có thời hạn trên 2 năm, áp dụng mức phí lãi suất cho vay bằng ngoại tệ bình quân lãi suất huy động cộng với mức phí. Căn cứ diễn biến thực tế của thị trường tiền tệ, để có biện pháp hạn chế hoặc tăng trưởng tín dụng, giảm thiểu rủi ro cho các NHTM, có thể áp dụng cơ chế trần lãi suất tiền gửi nhằm khống chế việc tăng lãi suất quá mức và sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các TCTD. Để hạn chế tối thiểu mức độ rủi ro do biến động lãi suất thị trường cho các NHTM và khách hàng, NHNN cần ban hành văn bản quy định về các giao dịch phát sinh lãi suất để đáp ứng nhu cầu của các NHTM và thể nhân. NHNN cần chọn một loại lãi suất của NHNN làm lãi suất cơ bản thay vì lấy lãi suất lựa chọn khách hàng vay tốt nhất của các TCTD để làm lãi suất cơ bản, với mục đích tác động tích cực nhạy cảm hơn đến lãi suất trên thị trường tín dụng, đến quan hệ cung cầu vốn tín dụng trong điều hành chính sách tiền tệ đạt hiệu quả như mong muốn. NHNN còng cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra kiÓm so¸t c¸c NHTM vµ c¸c TCTD kh¸c nh»m sím ph¸t hiÖn vµ chÊn chØnh nh÷ng sai sãt, t¹o ra sù c¹nh tranh lµnh m¹nh, phßng ngõa nh÷ng tæn thÊt... §ång thêi NHNN còng cã chÕ ®é th­ëng ph¹t râ rµng ®èi víi c¸c ng©n hµng thùc hiÖn tèt còng nh­ ®èi víi nh÷ng ng©n hµng vi ph¹m luËt. Ngoµi ra, NHNN cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho vay thể nhân cña c¸c NHTM. NHNN cã thÓ t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c NHTM khi cung cÊp dÞch vô cho vay thể nhân, cã thÓ t¹o ra mèi quan hÖ rµng buéc c¸c NHTM cïng thóc ®Èy ho¹t ®éng cho vay thể nhân ph¸t triÓn. NHNN cÇn qu¶n lý th«ng tin vÒ m¹ng l­íi ng©n hµng chÆt chÏ h¬n, lËp vµ yªu cÇu c¸c NHTM tham gia vµo hÖ thèng th«ng tin nµy, nh»m n¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¶ hÖ thèng nhanh chãng vµ sím cã nh÷ng chÝnh s¸ch chØ ®¹o kÞp thêi. §ång thêi, NHNN cßn cã thÓ n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé ng©n hµng trong lÜnh vùc cho vay thể nhân b»ng c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cô thÓ, nh÷ng buæi héi th¶o, trau dåi kinh nghiÖm vÒ lÜnh vùc nµy gi÷a c¸c NHTM víi nhau hay cã thÓ b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nh­ cö ®i häc tËp nghiªn cøu ë c¸c n­íc cã ho¹t ®éng cho vay thể nhân ph¸t triÓn. 3.3.3. Đối với NHNo&PTNTVN Với cơ chế cho vay theo lãi suất thỏa thuận như hiện nay, các NHTM hoàn toàn được thỏa thuận về lãi suất cho vay đối với từng khách hàng và từng đối tượng vay vốn, theo nguyên tắc lãi suất cho vay bù đắp được chi phí, rủi ro, có lãi cho cả ngân hàng và khách hàng. Trong thời gian qua, do lãi suất huy động cao nên NHNo&PTNTVN quy định mức lãi suất cho vay tối thiểu cao hơn các NHTM quốc doanh khác trên cùng địa bàn, việc làm này đảm bảo tài chính của toàn hệ thống. Tuy nhiên, trên những địa bàn có cạnh tranh, lãi suất cho vay của NHNo&PTNTVN cao hơn từ 15 – 30% so với các TCTD khác đã tạo điều kiện cho các ngân hàng khác tăng trưởng dư nợ và lôi kéo nhiều khách hàng lớn, truyền thống của NHNo&PTNTVN. NHNo&PTNTVN cần tiếp tục hoàn thiện chính sách tín dụng làm cương lĩnh hoạt động chung cho toàn hệ thống. Cần cụ thể hóa chính sách riêng đối với cho vay thể nhân chỉ đạo cho các SGD thực hiện. Dựa vào chính sách chung, SGD sẽ xây dựng chính sách riêng sao cho phù hợp với khả năng hoạt động của mình, phát huy lợi thế và năng cao chất lượng hoạt động của SGD. Tiếp tục đầu tư đổi mới công nghệ thông tin. Hệ thống công nghệ thông tin giúp cho ngân hàng thực hiện nghiệp vụ nhanh chóng, khai thác và phát triển các sản phẩm mới, đa dạng hóa nghiệp vụ kinh doanh. Nhờ đó, ngân hàng sẽ trở thành một ngân hàng cổ phần đa năng trong việc cung cấp các dịch vụ tài chính. Vì vậy, ngân hàng nên đầu tư vào hệ thống công nghệ hiện đại với tính bảo mật cao. Hiện nay, thương mại điện tử mang lại nhiều lợi ích không chỉ cho ngân hàng mà còn cho mọi khách hàng. Giao dịch điện tử vừa tiết kiệm thời gian vừa tiết kiệm chi phí, tạo thuận lợi cho khách hàng khi tiến hành giao dịch với ngân hàng. Hơn nữa, ngân hàng có thể mở rộng phạm vi hoạt động, phạm vi thị trường mà không cần quan tâm đến khoảng cách địa lý. Đây chính là vấn đề lớn mà ngân hàng cần quan tâm. KẾT LUẬN Trong quá trình hội nhập quốc tế, thực hiện công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế bền vững và nâng cao đời sống nhân dân, ngành Ngân hàng nói chung, SGD NHNo&PTNTVN nói riêng đã có những đóng góp đáng kể. Trong đó, sự đổi mới mạnh mẽ cơ bản từ mô hình tổ chức đến các hoạt động nghiệp vụ đã đáp ứng được những đòi hỏi ngày càng đa dạng của nền kinh tế - xã hội. Với đề tài nghiên cứu: “ Mở rộng cho vay thể nhân tại Sở giao dịch Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam ” đã khái quát nên những nét cơ bản nhất của về hoạt động cho vay thể nhân ở SGD NHNo&PTNTVN những năm qua. Đề tài đã tập trung phân tích, đánh giá những thành tựu cũng như các mặt còn tồn tại, hạn chế về cơ chế, chính sách trong lĩnh vực cho vay nói chung và cho vay thể nhân nói riêng của SGD NHNo&PTNTVN trong những năm gần đây. Qua đó, chúng ta nhận thấy rằng cho vay thể nhân đã và đang đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng của toàn xã hội, từ đó kích thích phát triển sản xuất của nền kinh tế, góp phần phát triển kinh tế xã hội. Trên cơ sở vận dụng những nguyên lý, lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu, bám sát mục tiêu, đối tượng và phạm vi đề tài nghiên cứu, luận văn đã đạt được những kết quả chủ yếu sau: Làm sáng tỏ những vấn đề chung về lý luận và thực tiễn đối với hoạt động cho vay thể nhân, từ đó thấy được vị trí quan trọng cũng như sự tồn tại tất yếu khách quan của thể nhân trong hoạt động cho vay. Luận văn đã khái quát về hoạt động cho vay thể nhân của các NHTM và luận giải sự cần thiết phải mở rộng cho vay thể nhân. Đã nghiên cứu khách quan thực trạng hoạt động cho vay thể nhân tại SGD NHNo&PTNTVN, chỉ ra những mặt tồn tại làm hạn chế việc mở rộng cho vay thể nhân. Chỉ ra những nguyên nhân khách quan, chủ quan từ phía khách hàng, SGD dẫn đến những yếu kém trong hoạt động cho vay thể nhân. Trên cơ sở định hướng và mục tiêu cuả SGD NHNo&PTNTVN và nguyên nhân làm phát sinh những tồn tại trong việc mở rộng cho vay thể nhân như đã phân tích ở chương II. Luận văn đưa ra những đề xuất, giải pháp nhằm tạo điều kiện cho hoạt động cho vay thể nhân được mở rộng. Luận văn mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị đối với Nhà nước, với Ngân hàng trung ương, với NHNo&PTNTVN. Do phạm vi khuôn khổ của luận văn có giới hạn, thời gian và điều kiện nghiên cứu của tác giả còn nhiều hạn chế, chắc chắn luận văn còn những tồn tại và thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp của các nhà khao học, các thầy cô giáo, các nhà quản lý và các độc giả để tác giả có thể chỉnh sửa, bổ sung nhằm nâng cao tính khả thi của các giải pháp. Xin trân trọng cảm ơn! DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Cẩm nang tín dụng, Viện thông tin Khoa học xã hội, 1994 TS. Hồ Diệu, Tín dụng ngân hàng, Nhà xuất bản Thống kê, 2001 Frederic S.Mishkin, Tiền tệ, Ngân hàng và thị trường tài chính, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật, 1994 Graddy Duane b. và Austin H.Spencer. Managing Commercial Banking: Community, regional and global. US: Prentice – Hall International Edit, 1990 Nguyễn Văn Hà, Vũ Ngọc Nhung, Hồ Ngọc Cẩn, Vay vốn Ngân hàng từ lý thuyết đến thực tiễn, Nhà xuất bản Thống kê, 2000 Hempel, George H.,Donald G. Simonson và Alan B.Coleman: Bank Management: text and case.4th ed. US: John Wiley& Sons, 1994 Lê Văn Tề, Hồ Diệu, Phạm Văn Giáo, Ngân hàng thương mại, NXB TP.HCM, 1993 Lê Văn Tề, Ngô Hướng, Đỗ Linh Hiệp, Hồ Diệu và Lê Thẩm Dương. Nghiệp vụ ngân hàng thương mại, NXB TP.HCM, 1995 Mạng Internet Nghiệp vụ tín dụng, Chương trình Việt – Đức, 1990 Phân tích rủi ro tín dụng, Mark Mc Aleer – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, 1997 Reed, Edward W và Edward K. Gill. Commercial Banking. 4th ed. US: Pretice Hall, 1989 Rose, Peter S. Commercial Bank Management, producing and Selling Fianancial Service, 4th ed: Irwin/ Mc. Graw-Hill, 1999 Tạp chí ngân hàng, tạp chí kinh tế TP. HCM, tạp chí Thị trường Tài chính, Thời báo Ngân hàng, báo Đầu tư từ năm 2005 đến 2007 Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IV, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, 2001 Văn bản 275 về Chương trình hành động của Ngành Ngân hàng thực hiện Nghị quyết IV của Đảng. MỤC LỤC ._.