Mô hình tập đoàn báo chí trên thế giới và vấn đề xây dựng tập đoàn báo chí ở Việt Nam hiện nay

nh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được sự đóng góp và chia sẻ ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn sinh viên- những đồng nghiệp - nhà báo tương lai. Đó sẽ là những ý kiến quý báu giúp em rút kinh nghiệm và hoàn thiện hơn trong các báo cáo khoa học sau. Em xin chân thành cảm ơn! Môc lôc: Trang Lêi c¶m ¬n 1 Môc lôc 2 PhÇn mét: Më ®Çu 4 1. TÝnh cÊp thiÕt, lý do chän ®Ò tµi 4 2. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu 5 3. §èi t­îng nghiªn cøu 6 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 6 5. CÊu tróc cña ®Ò tµi 7 PhÇn hai: Néi dung nghiªn cøu Ch­¬ng 1: Vµi nÐt vÒ m« h×nh TËp ®oµn b¸o chÝ trªn thÕ giíi 8 1.1. Giíi thiÖu m« h×nh TËp ®oµn b¸o chÝ trªn thÕ giíi 8 1.1.1. Kh¸i niÖm 8 a. TËp ®oµn b¸o chÝ lµ g× 8 b. “M« h×nh” ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo? 9 c. Một số khái niệm liên quan: “Tập đoàn truyền thông”, “Tơ-rớt báo chí”, “Cơ quan báo chí” là gì? 9 1.1.2.Sự hình thành mô hình Tập đoàn báo chí 10 1.1.3.Mô hình và quá trình phát triển của tập đoàn báo chí 12 1.1.4.Một số đặc điểm nổi bật của tập đoàn báo chí trên thế giới 14 1.2.Giới thiệu khái quát một số Tập đoàn báo chí tiêu biểu trên thế giới 15 1.2.1.Tập đoàn Gannett (Mỹ) 15 1.2.2.Tập đoàn News Corporation(Mỹ) 19 1.2.3.Tập đoàn báo chí Singapore(SPH) 21 1.2.4.Tập đoàn báo chí Quảng Châu(Trung Quốc) 23 1.2.5.Tập đoàn báo chí Văn Hối Tân Dân báo (Trung Quốc) Tiểu kết chương 1 26 30 Chương II.Vấn đề xây dựng mô hình tập đoàn báo chí ở Việt Nam hiện nay 31 2.1.Chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về xây dựng Tập đoàn báo chí ở Việt Nam 31 2.2.Tình hình phát triển của báo chí-truyền thông nói chung 33 2.3. M« h×nh vµ ph­¬ng thøc nµo cho “TËp ®oµn b¸o chÝ” V.N 35 2.4.Thực trạng các cơ quan báo chí trong quá trình xây dựng tiến tới thành lập mô hình “Tập đoàn báo chí” 38 2.4.1.Vietnamnet 38 2.4.2.Tiền Phong 40 2.4.3.Tuổi trẻ 42 2.5.Thử đề xuất một số tiêu chí và giải pháp để xây dựng Tập đoàn báo chí ở nước ta. 43 2.5.1.Một số tiêu chí 43 2.5.2.Một số giải pháp 44 Tiểu kết chương II. 47 KÕt luËn 48 Tµi liÖu tham kh¶o 52  PhÇn më ®Çu 1.Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, báo chí nước ta đang ngày càng khởi sắc, tiếp tục khẳng định tầm quan trọng và cần thiết của mình trong đời sống văn hoá- xã hội. Sau hơn 20 năm đổi mới "hệ thống báo chí nước ta đã có bước phát triển quan trọng cả về loại hình, số lượng và chất lượng”, chứng tỏ sự lớn mạnh về mọi phương diện và đang có nhu cầu ngày càng vươn cao, vươn xa hơn nữa trong tương lai. Đây chính là điều kiện chủ quan quan trọng để triển khai, thành lập mô hình tập đoàn báo chí ở Việt Nam.  Trên thế giới, mô hình tập đoàn báo chí đã ra đời từ hơn 100 năm nay và đang ngày càng khẳng định sức mạnh và ưu thế của mình trong thời đại kinh tế toàn cầu, mở ra một hướng làm kinh tế mới cho ngành công nghiệp báo chí - truyền thông, một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết trong đời sống báo chí hiện đại. Với những điều kiện khách quan và chủ quan, xu hướng hình thành tập đoàn báo chí Việt Nam là tất yếu, không thể tránh khỏi, đáp ứng nhu cầu của phương thức, phong cách làm báo hiện đại trong xu thế toàn cầu hoá. Chủ trương hình thành các tập đoàn báo chí  của Đảng, Nhà nước ta  ra đời trong bối cảnh đó. Tuy nhiên, hình thành như thế nào, nội dung, cơ chế hoạt động và cơ cấu tổ chức ra sao thì còn là một câu hỏi khó và cần thời gian để nghiên cứu. Một trong những hướng tiếp cận đó là tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm làm kinh tế truyền thông, cụ thể là quá trình hình thành và hoạt động của một số tập đoàn báo chí trên thế giới như Thứ trưởng Bộ Văn hoá - Thông tin Đỗ Quý Doãn đã chỉ ra: "Trên thế giới có nhiều tập đoàn báo chí. Mỗi mô hình có những ưu điểm, đặc trưng riêng của từng nước. Chúng ta nên lựa chọn, học tập để xây dựng một mô hình cho phù hợp. Đây là một vấn đề rất mới. Chúng ta phải vừa làm, vừa rút kinh nghiệm". Đặc biệt, việc Việt Nam gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) đã mở ra một đợt sóng toàn cầu hoá trên tất cả các lĩnh vực. Báo chí với tư cách là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, là diễn đàn của nhân dân cũng cần phải bắt kịp với xu thế của thời đại trong tình hình mới, đáp ứng nhu cầu của nền báo chí trong thời kì hội nhập, công nghiệp hoá,hiện đại hoá đất nước. Do đó, một nền báo chí tự sống và sống khoẻ, phát triển và phát triển lành mạnh, thoát ra khỏi “bầu vú sữa” bao cấp là một yêu cầu cấp thiết, hết sức cần kíp trong điều kiện hiện nay. Với sự cần thiết và các lý do đó, chúng tôi chọn Mô hình tập đoàn báo chí trên thế giới và vấn đề xây dựng tập đoàn báo chí ở Việt Nam hiện nay làm đề tài cho nghiên cứu khoa học này. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Thực hiện nghiên cứu này, chúng tôi nhằm tìm hiểu mô hình kinh tế báo chí thông qua một số tập đoàn báo chí tiêu biểu trên thế giới. Từ đó, học hỏi, rút ra những kinh nghiệm cho thực tiễn báo chí Việt Nam trên con đường chuẩn bị xây dựng mô hình tập đoàn báo chí. Đây cũng là cơ hội để những sinh viên báo chí có thể tiếp cận với những vấn đề thực tế báo chí, nhằm bổ sung thêm kiến thức cần thiết phục vụ cho công việc sau này. Từ những mục đích trên, chúng tôi tự đặt ra cho mình những nhiệm vụ cần phải thực hiện như sau: - Tìm hiểu, nghiên cứu những con đường hình thành, phương thức hoạt động của một số tập đoàn báo chí tiêu biểu ở các nước tư bản chủ nghĩa, những nước có nền báo chí lâu đời và phát triển. - Tìm hiểu thực trạng truyền thông Việt Nam, các cơ sở pháp lí,văn bản chính sách của Nhà Nước và một số cơ quan báo chí có xu hướng phát triển thành tập đoàn báo chí. - Đưa ra những gợi mở, đề xuất ban đầu về tiêu chí,nguyên tắc cơ bản trong quá trình xây dựng các tập đoàn báo chí ở nước ta. - Kiến nghị một số giải pháp ứng dụng vào việc xây dựng mô hình tập đoàn báo chí ở nước ta hiện nay. 3. Đối tượng nghiên cứu Căn cứ vào tính chất của quá trình hình thành tập đoàn báo chí, chúng tôi chọn hai tập đoàn báo chí điển hình của Mỹ để khảo sát là Tập đoàn News Corp và Tập đoàn Gannett. Ngoài ra, để đảm bảo tính toàn diện, chúng tôi cũng sẽ khảo sát, đề cập tập đoàn báo chí của Singapore và Trung Quốc… Tuy nhiên, do điều kiện hiểu biết cũng n hư thời gian còn nhiều hạn chế,chúng tôi chỉ nghiên cứu một số tập đoàn có mô hình tổ chức và phương thức hoạt động không giống nhau ở các châu lục khác nhau, đó là News Corporation,Gannet (Mỹ) ,Tập đoàn báo chí Singapore(SPH),Tập đoàn báo chí Văn Hối Tân Dân báo và Tập đoàn Quảng Châu (Trung Quốc).Các cơ quan báo chí trong nước được chọn để nghiên cứu gồm Báo Tiền Phong,Báo điện tử VietNamnet và Báo Tuổi trẻ. 4. Phương pháp nghiên cứu Báo cáo khoa học này sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng,chính sách của Nhà nước về báo chí, truyền thông và một số phương pháp cụ thể như phương pháp thu thập, phân tích tài liệu, so sánh, mô tả, tổng hợp vấn đề, đề xuất một số kiến nghị giải pháp cho vấn đề… 5. Cấu trúc của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục; báo cáo gồm 2 chương: Chương I:Vài nét về mô hình tập đoàn báo chí trên thế giới 1.1.Giới thiệu về mô hình “Tập đoàn báo chí” trên thế giới: 1.1.1.Khái niệm a. “Tập đoàn báo chí” là gì? b. “Mô hình” được hiểu như thế nào? c. Một số khái niệm liên quan: “Tập đoàn truyền thông”, “Tơ-rớt báo chí”, “Cơ quan báo chí ” là gì? 1.1.2.Sự hình thành mô hình Tập đoàn báo chí 1.1.3.Mô hình và quá trình phát triển của tập đoàn báo chí 1.1.4.Một số đặc điểm nổi bật của tập đoàn báo chí trên thế giới 1.2.Giới thiệu khái quát một số Tập đoàn báo chí tiêu biểu trên thế giới 1.2.1.Tập đoàn Gannet(Mỹ) 1.2.2.Tập đoàn News Corporation(Mỹ) 1.2.3.Tập đoàn báo chí Singapore(SPH) 1.2.4.Tập đoàn báo chí Quảng Châu(Trung Quốc) 1.2.5.Tập đoàn báo chí Văn Hối Tân Dân báo(Trung Quốc) Tiểu kết chương1 Chương II.Vấn đề xây dựng mô hình tập đoàn báo chí ở Việt Nam hiện nay 2.1.Chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về xây dựng Tập đoàn báo chí ở Việt Nam 2.2.Tình hình phát triển của báo chí-truyền thông nói chung 2.3.Thực trạng các cơ quan báo chí trong quá trình xây dựng tiến tới thành lập mô hình “Tập đoàn báo chí” 2.3.1.Vietnamnet 2.3.2.Tiền Phong 2.3.3.Tuổi trẻ 2.4.Thử đề xuất một số tiêu chí và giải pháp để xây dựng Tập đoàn báo chí ở nước ta. 2.4.1.Một số tiêu chí 2.4.2.Một số giải pháp Tiểu kết chương II. Chương I:Vài nét về mô hình Tập đoàn báo chí trên thế giới 1.1 Giới thiệu về mô hình “Tập đoàn báo chí” trên thế giới: 1.1.1.Một số khái niệm: a. “Tập đoàn báo chí” là gì? Về khái niệm “Tập đoàn báo chí” hiện nay có rất nhiều cách hiểu khác nhau, trong đó một trong những khái niệm có nội hàm được sử dụng nhiều nhất: tập đoàn báo chí là một tập đoàn kinh tế hoạt động đa dạng trong lĩnh vực truyền thông,có hạt nhân là một cơ quan báo in, báo hình hoặc bất cứ loại hình báo chí nào khác và cũng có thể tham gia vào một số lĩnh vực kinh doanh ngoài truyền thông. Theo Từ điển bách khoa toàn thư, “Tập đoàn báo chí” là tổ hợp các cơ quan-đơn vị hoặc doanh nghiệp kinh doanh về lĩnh vực báo chí. Trên Wikipedia xuất hiện một số thuật ngữ liên quan đến khái niệm “Tập đoàn báo chí” như “Press group”,“media conglomerate”, “media group”..Trong đó, “Press group” thường được sử dụng để gọi tổ chức có hạt nhân là một cơ quan báo in nổi tiếng lâu đời và cơ quan này có tham gia các hoạt động kinh doanh bổ trợ khác. Những thuật ngữ có tính phổ biến hơn “Press group” như “media conglomerate”, “media group”, trong đó, thuật ngữ “media conglomerate” dùng để chỉ các tổng công ty sở hữu một con số lớn các công ty con hoạt động trong những loại hình truyền thông khác nhau như phát thanh, truyền hình, xuất bản, điện ảnh, Internet. Một số ví dụ tiêu biểu như News Corporation, Sony, Time Warner,Vivendi Universal…Riêng thuật ngữ “media group” có cách hiểu tương đương như cụm từ “press group” nhưng nó là một khái niệm có nội hàm rộng hơn, bao gồm tất cả các loại hình truyền thông chứ không chỉ riêng mỗi loại hình báo in. Ngoài ra, trên thế giới “Tập đoàn báo chí” còn được gọi với nhiều thuật ngữ khác nhau như: “media organization”, “media group”, “media corporation”.. Hiện nay, ở nước ta vẫn đang sử dụng lẫn lộn hai thuật ngữ “báo chí” và “truyền thông”, nhiều khi đánh đồng chúng với nhau. Chính vì thế, để có cách hiểu cho đúng, cần phải xem. “Tập đoàn báo chí” là một thuật ngữ kinh tế, thuộc về kinh tế truyền thông, có nghĩa hẹp tương đương với thuật ngữ “press group”, nghĩa rộng tương đương với thuật ngữ “media conglomerate”. b. “Mô hình” được hiểu như thế nào? “Mô hình” theo nghĩa hẹp là mẫu, khuôn, tiêu chuẩn theo đó mà chế tạo ra sản phẩm hàng loạt; là thiết bị, cơ cấu tái hiện hay bắt chước cấu tạo hoạt động của cơ cấu khác (của nguyên mẫu hay cái được mô hình hoá) vì mục đích khoa học và sản xuất. Nghĩa rộng là hình ảnh (hình tượng, sơ đồ, sự mô tả…) ước lệ của một khách thể (hay một hệ thống các khách thể, triết học, tin học, kinh tế học..). Khái niệm “mô hình” dược sử dụng rộng rãi trong tin học, triết học, toán học, kinh tế học, ngôn ngữ học và các khoa học khác.Trong ngành ngôn ngữ là khái niệm trừu tượng về tiêu chuẩn hay biểu mẫu của một hệ thống nào đó, là sơ đồ chung mô tả một hệ thống hay một tiểu hệ thống ngôn ngữ nào đó của ngôn ngữ (hệ thống âm vị, hệ thống ngữ pháp...), là khái niệm về những đặc tính chung nhất của một hiện tượng ngôn ngữ nào đó,là sơ đồ chung mô tả một hệ thống hay một tiểu hệ thống ngôn ngữ nào đó. c.“Tập đoàn truyền thông”. “Tơ-rớt báo chí”, “Cơ quan báo chí”là gì? “Tập đoàn truyền thông” là tổ hợp các cơ quan - đơn vị hoặc doanh nghiệp kinh doanh chủ yếu về lĩnh vực truyền thông - báo chí và có kết hợp kinh doanh tổng hợp về một số lĩnh vực khác ngoài truyền thông - báo chí. “Tơ-rớt báo chí” là một trong những hình thức độc quyền tư bản chủ nghĩa trong ngành truyền thông-báo chí, xuất hiện ở thời kì đế quốc chủ nghĩa. Nó hợp nhất một loạt xí nghiệp công nghiệp thông tin, báo chí vào một hoặc vài ba công ty lớn..Các chủ xí nghiệp góp cổ phần vào các tơrơt được nhận siêu lợi nhuận theo tỉ lệ số vốn mình bỏ vào.Tơ-rớt báo chí lớn nhất xuất hiện lần đầu tiên ở Hoa Kì năm 1906 là của tỉ phú F.Garnett, có quan hệ với các tập đoàn dầu lửa - tài chính Morgan nắm trên 130 ấn phẩm định kì, trong đó có 90 tờ báo, 7 đài truyền hình và 13 đài phát thanh. Hiện nay, ở Hoa Kì có khoảng vài chục Tơ-rớt báo chí khổng lồ có quyền lợi tài chính gắn liền với các tổ hợp công nghiệp và ngân hàng lớn, đang kiểm soát đại bộ phận sản phẩm sách báo, đài phát thanh, truyền hình và điện ảnh của Hoa Kì và nhiều nước khác. “Báo chí” xuất phát từ 2 từ: báo và tạp chí, nói một cách khái quát là những xuất bản ấn phẩm định kỳ song cũng để chỉ cả các loại hình truyền thông khác như đài phát thanh, đài truyền hình. Định nghĩa này cũng đước áp dụng cho một số tạp chí liên tục xuất bản trên web. “Báo chí” là tên gọi chung của các loại hình truyền thông đại chúng. 1.1.2. Vài nét về sự hình thành mô hình “Tập đoàn báo chí”: Lịch sử báo chí thế giới bắt đầu bước sang một bước ngoặt mới, đó là vào thời điểm giữa thế kỉ XIX, khi những người làm báo bắt đầu chú ý, quan tâm đến vấn đề tài chính, kinh tế trong hoạt động báo chí. Có thể nói như Robert W.McChesney trên thenation.com : “Vương quốc của phương tiện truyền thông đứng trước một sự biến đổi sâu sắc. Nếu như trước đó, những hệ thống phương tiện truyền thông chủ yếu ở quốc gia thì giờ đây một thị trường phương tiện truyền thông thương mại toàn cầu đã nảy sinh”. Chính bước ngoặt đó đã làm cơ sở cho sự ra đời của một số thuật ngữ mà đến nay luôn gắn bó với báo chí - truyền thông thế giới như thuật ngữ ngành báo chí “newspaper industry”, ngành truyền thông “media industry”, kinh tế báo chí “media economics”.. Tập đoàn báo chí đầu tiên trên thế giới ra đời ở Mỹ có tên gọi là Cripca.Tiếp đó là sự hình thành của những tập đoàn “khổng lồ” như: Walt Disney (Mỹ) với 47.000 nhân viên,Time Warner(Mỹ) với 35.000 nhân viên,Bertel Smann(Đức) với 44. 000 nhân viên,News Corp (Úc) với 31.000 nhân viên… Thông qua ba hiện tượng: sự ra đời của nghề làm báo mới new journalism, sự giàu có của của nghề làm báo vàng yellow journalism và sự hình thành các hệ thống báo dây chuyền newspapers chains; có thể khẳng định rằng mô hình kinh tế báo chÝ - tập đoàn báo chí trên thế giới có nguồn gốc từ sự phát triển của nền báo chí Mü - nơi xuất phát của các tập đoàn báo chí - truyền thông lớn nhất thế giới hiện nay, đặc biệt là vào giai đoan sau cuộc nội chiến 1865-1867. Nghề làm báo mới ở Mü ra đời với khuynh hướng nổi bật là báo chí làm kinh tế đã đưa đến sự phát triển ào ạt của báo chí Mü. Báo chí trở thành một ngành kinh doanh lớn với những công ty hùng mạnh, có khả năng tự chủ về tài chính và thu được nhiều lợi nhuận từ việc làm báo đặc biệt nó có tính độc lập tương đối trong xã hội. Nghề làm báo vàng được đánh dấu bởi tên tuổi của ông vua W.Randolph Hearst,làm xuất hiện những “Citizen Kane” có khả năng đem lại sự thịnh vượng cho các tờ báo trên khuynh hướng làm báo kinh tế. W.Randolph Hearst không”dừng lại ở lĩnh vực làm báo, ông còn chuyển sang lĩnh vực tạp chí,xuất bản” và trong lĩnh vực nào ông cũng đạt đến sự thành công. Như thế, sự hùng mạnh của các tờ báo làm kinh tế và sự mở rộng,thâm nhập sang các lĩnh vực khác liên quan đến báo chí đã đánh dấu mốc cho sự “manh nha”, “chớm nở” của mô hình báo chí làm kinh tế: mô hình “Tập đoàn báo chí”. Tuy nhiên, phải đến khi có sự xuất hiện, hình thành của các hệ thống báo dây chuyền thì khoảng cách cho sự ra đời của mô hình tập đoàn báo chí mới bắt đầu được rút ngắn. Hiện tượng này ra đời gắn liền với tên tuổi của hai “ông hoàng” báo chí, đó là: E. W.Scripps và Hearst với mục đích nhằm “khai thác mối liên kết, mối quan hệ giữa nhiều tờ báo để hỗ trợ nhau về phương diện nghề nghiệp”.Với những công thức để thành lập cơ quan báo chí của mình, đến nay hai hệ thống báo dây chuyền của E. W.Scripps và Hearst đã phát triển lên thành các tập đoàn tiếng tăm trên đất Mü, đó là:The E.W.Scripps Company và Hearst Corporation. Như vậy, quá trình hình thành mô hình tập đoàn báo chí không những đáp ứng được nhu cầu phát triển tất yếu của đời sống báo chí mà còn đi đúng định hướng của thời đại, từng bước chuẩn bị những nhân tố cần thiết làm cơ sở để lớn mạnh, đưa đến sự xuất hiện của những tập đoàn báo chí -truyền thông hùng mạnh trên thế giới hiện nay mà trong đó đặc biệt tập trung nhất ở Mü.Nó chứng minh một điều rằng việc báo chí Mü ngay từ đầu định hướng coi báo chí - truyền thông là một trong những ngành công nghiệp và cần phát huy tối đa hiệu quả của nó là hợp lí và phù hợp với sự phát triển của thời đại và nhu cầu tất yếu của lịch sử. 1.1.3. Mô hình và dạng thức phát triển của khuynh hướng làm báo kinh tế: Có thể nói vắn tắt là đến ngày nay, bản chất và mục tiêu của Tập đoàn báo chí không đổi, chỉ thay đổi (phát triển) về quy mô tổ chức, cơ cấu nhân sự, tiềm lực kinh tế, chiến lược phát triển, cách tiếp cận,marketing…cho phù hợp với kỷ nguyên mới - kỷ nguyên truyền thông đa phương tiện. Trên thenation.com, tác giả Robert W.McChesney đã nhấn mạnh có hai phương thức để tạo dựng tập đoàn báo chí truyền thông. Một là dạng thức tập hợp theo chiều ngang, nghĩa là tập đoàn thâu tóm phần lớn một lĩnh vực truyền thông nào đó. Một ví dụ nổi bật đó là kênh truyền hình MTV Networks của ông chủ tịch Tom Freston.MTV ra đời năm 1981, là đứa con của tập đoàn “mẹ” Warner Amex Cable. Sự phát triển lớn mạnh và không ngừng đổi mới của MTV khiến nó trở thành món ăn tinh thần quen thuộc và thân thiết của hơn tỷ người xem trên khắp hành tinh.Năm 2004, MTV quyết định bỏ tiền ra mua tập đoàn Vina của Đức-một trong những đối thủ lớn nhất của MTV ở Châu Âu. Không chỉ dừng lai ở đó, MTV tấn công mạnh mẽ vào thị trường Trung Quốc: kí hợp đồng cung cấp dịch vụ âm nhạc đầu tiên cho hãng China Mobile, liên doanh với tập đoàn truyền thông Thượng Hải (Shanghai media group), sản xuất chương trình giải trí dành cho trẻ em.Với những bước tiến mạnh mẽ và rộng lớn như vậy,năm 2004,doanh thu của MTV đạt 5,2 tỉ USD. Dạng thức thứ hai, đa dạng độc đáo hơn là dạng thức tập hợp theo chiều dọc,nghĩa là một tập đoàn nắm quyền sở hữu trong nhiều lĩnh vực truyền thông khác nhau, tạo thành một mạng lưới liên hoàn sản xuất và tiêu thụ.Có thể nói News Corporation tiêu biểu cho khuynh hướng này.Với tài sản gần 55 tỉ đô la, doanh thu gần 22 tỉ đô la mỗi năm, gã khổng lồ New Corporation bao chứa trong nó đa dạng nhiều lĩnh vực mà trong đó chủ yếu phim giải trí, truyền hình, các tạp chí, báo chí, xuất bản sách, Internet… Như vậy, có thể kết luận được rằng, mô hình kinh tế báo chí - mô hình tập đoàn báo chí được những ông trùm công nghiệp truyền thông thế giới thực thi qua hai chiến lược: tập trung hàng dọc hay thẳng đứng (Vertical) và tập trung hang ngang (Horizontal). Có thể hiểu một cách ngắn gọn nhất đó là nếu như tập trung hàng dọc là sự có mặt trong mỗi công đoạn (lập chương trình, sản xuất, phát hành hay phân phối) nhằm tăng cường ưu thế trong một ngành hoạt động nhất định như tập đoàn W.Disney (phim) hay Canal Plus (truyền hình) thì tập trung hàng ngang là đầu tư vào những ngành công nghiệp rất xa nhau như nghe nhìn và viễn thông; chính vì vậy mà Công ty §iện lực General Electric 1986 đã mua mạng truyền hình Mỹ NBC; Công ty Viễn thông khổng lồ Mỹ AT&T 1999 đã nắm quyền kiểm soát hệ thống truyền hình “cáp” TCI, rồi đến 2004 là mạng Mediaone. Còn Vivendi và Canal Plus, một tập đoàn tư bản Pháp đã hợp nhất với Seagram, trở thành Mỹ hoá và là tập đoàn truyền thông lớn thứ hai thế giới… 1.1.4.Một số đặc điểm nổi bật của mô hình tập đoàn báo chí trên thế giới: Một là, phần lớn các tập đoàn báo chí thuộc về tư nhân, đứng đầu là những tỉ phú, triệu phú USD. Họ không chỉ kinh doanh trong lĩnh vực báo chí truyền thông mà còn xâm nhập, len lỏi vào nhiều lĩnh vực khác như dầu khí, ngân hàng, dược phẩm, điện tử, hàng không. Họ không nhất thiết là nhà báo, có thể là nhà doanh nghiệp, nhà chính trị hoặc nhà kinh tế.Ví dụ như cựu thủ tướng Italia -Silviam Berlusconi,Thị trưởng thứ 108 của thành phố New York: Machel Bloomberg - đều là những tỉ phú trong lĩnh vực truyền thông làm chính trị. Thứ hai, những tập đoàn này lúc đầu chỉ là những công ty nhỏ. Sau đó lớn mạnh lên thành những tập đoàn lớn, không những chỉ hoạt động trong nước mà còn vươn ra nhiều nước khác, nhiều châu lục và trở thành những công ty xuyên quốc gia có tiếng tăm. Đặc điểm thứ ba, những tập đoàn này có nguồn tài chính khổng lồ, tiềm lực cơ sở vật chất -kỹ thuật rất mạnh, công nghệ luôn luôn được đổi mới. Điều này được minh chứng qua những số liệu như: trong năm 2004, tính theo doanh số, Time Warner đạt 38 tỷ USD, News Corp đạt 25,5 tỷ USD,Vivendi Universal là 27 tỷ…Thu nhập năm 2002 của Time Warner là 101,01 tỷ USD, Walt Disney là 87,7 tỷ USD…Họ không chỉ có “lực” mà còn có “thế” rất mạnh trong xã hội tư bản. Thứ tư, mô hình chung của tập đoàn báo chí có sự cạnh tranh khốc liệt, kiểu “cá lớn nuốt cá bé”, thôn tính, lũng đoạn lẫn nhau. Những tờ báo nhỏ, không có khả năng tự đứng vững trong quá trình hạch toán kinh doanh buộc lòng phải liên kết với nhau hoặc sát nhập vào một tập đoàn báo chí hùng mạnh nào đó; hoặc kiểu nữa là các tập đoàn báo chí mạnh mua lại những cơ quan báo chí sắp phá sản, hoặc các tập đoàn lớn liên kết với nhau thành những “anh cả” thao túng thị trường, lũng đoạn, phân chia khu vực và lợi nhuận. Thứ năm, sự phát triển của mô hình tập đoàn báo chí dẫn đến tình trạng cắt giảm biên chế, sa thải nhân viên diễn ra thường xuyên làm ảnh hưởng đến đời sống của người lao động, diễn ra những cuộc chống phá làm mất trật tự và ổn định xã hội. Tóm lại, mô hình tập đoàn báo chí các nước tư bản trên thế giới bao gồm năm đặc điểm nhưng nổi bật nhất là đặc điểm thứ tư đã làm cho sự phát triển của báo chí trở nên mất ổn định vì sự cạnh tranh khốc liệt theo kiểu “lớn ăn nhỏ”, thôn tính ,lũng đoạn lẫn nhau. Những đặc điểm này cũng như những ưu, nhược điểm của nó là cơ sở quan trọng để chúng ta tham khảo trong bước đầu xây dựng tập đoàn báo chí ở nước ta. 1.2.Giới thiệu khái quát một số tập đoàn báo chí tiêu biểu trên thế giới 1.2.1.Tập đoàn báo chí Gannet(Mỹ) Tập đoàn truyền thông Gannett (sau đây viết tắt là TĐ Gatnnett) hiện là tập đoàn truyền thông lớn nhất thế giới xét trên nhiều phương diện (nguồn: Website Đảng cộng sản Việt Nam và www.wikipedia.org) Người sáng lập Frank Ernest Gannett sinh năm 1876 tại Bristol, New York và tốt nghiệp Trường đại học Cornell. Năm 30 tuổi, ông mua lại tờ báo đầu tiên, tờ Elmira Gazette (bây giờ có tên là Star-Gazette). Sáu năm sau, năm 1912, ông mua lại tờ Ithaca Journal. Năm 1918, ông và các đồng sự quyết định chuyển đại bản doanh đến Rochester, New York. Giới thiệu về TĐ Gannett Gannett Company, Inc. là một tập đoàn truyền thông đa quốc gia có đại bản doanh tại Mỹ và là nhà xuất bản báo chí lớn nhất nước Mỹ xét trên lượng phát hành hàng ngày. Nó sở hữu tờ báo quốc gia USA Today và tuần báo USA Weekend cũng như rất nhiều tờ báo và kênh truyền hình khác. Tập đoàn được thành lập năm 1906 bởi Frank Gannett và bắt đầu bằng việc sở hữu 1 tờ báo. Trụ sở chính của tập đoàn hiện nay ở McLean, Fairfax County, Virginia, ngoại ô của Washington, D.C. Sở hữu của TĐ Gannett TĐ Gannett sở hữu hơn 90 nhật báo, gần 1,000 tuần báo, 23 đài truyền hình, và nhiều công ty khác nữa. TĐ có văn phòng chính thức tại 41 bang của nước Mỹ và 6 quốc gia khác trên thế giới. Doanh thu của tập đoàn vào khoảng 7,4 tỷ USD (số liệu năm 2004) với hơn 52.500 nhân viên. Hoạt động tài chính của tập đoàn được niêm yết tại Thị trường chứng khoán New York (chỉ số chứng khoán GCI). Danh sách các tờ báo, đài truyền hình thuộc sở hữu của Gannett bao gồm: Báo chí: TĐ Gannett sở hữu rất nhiều đầu báo, nổi bật trong số đó là tờ USA Today và USA Weekend. Ngoài ra, còn có rất nhiều tờ báo khác như: The Montgomery Advertiser, The Arizona Republic, Phoenix, Tucson Citizen, The Baxter Bulletin, The Desert Sun, Palm Springs, The Salinas Californian, Tulare Advance-Register, Visalia Times-Delta, Fort Collins Coloradoan, Norwich Bulletin, The News Journal, Wilmington, The Delaware Wave, Bethany Beach, Florida Today, Brevard County, Fort Myers News-Press, Pensacola News Journal, Tallahassee Democrat, FSView and Florida Flambeau (Independent Student Newspaper for Florida State University), Pacific Daily News, Hagatna, The Honolulu Advertiser, Rockford Register Star, The Indianapolis Star, Journal and Courier, Lafayette, Chronicle-Tribune, Marion, The Star Press, Muncie, Palladium-Item, Richmond, The Des Moines Register, Iowa City Press-Citizen, The Courier-Journal, Louisville, The Town Talk, Alexandria, The Daily Advertiser, Lafayette, The News-Star, Monroe, Daily World, Opelousas, The Times, Shreveport, The Daily Times, Salisbury, Battle Creek Enquirer, Detroit Free Press, Lansing State Journal, Times Herald, Port Huron, Press & Argus, Livingston County, St. Cloud Times, Hattiesburg American, The Clarion-Ledger, Jackson, Springfield News-Leader, Springfield, Great Falls Tribune, Reno Gazette-Journal, Asbury Park Press, Courier-News, Bridgewater, The Courier-Post, Cherry Hill, Home News Tribune, East Brunswick, Daily Record, Morristown, The Daily Journal, Vineland, Ocean County Observer, Toms River, Press & Sun-Bulletin, Binghamton, Star-Gazette, Elmira, The Ithaca Journal, Poughkeepsie Journal, Rochester Democrat and Chronicle, Observer-Dispatch, Utica, The Journal News, Westchester County, Asheville Citizen-Times, Newspaper Network of Central Ohio, Telegraph-Forum, Bucyrus, Chillicothe Gazette, The Cincinnati Enquirer, Coshocton Tribune, The News-Messenger, Fremont, Lancaster Eagle-Gazette, News Journal, Mansfield, The Marion Star, The Advocate, Newark, News Herald, Port Clinton, Times Recorder, Zanesville, Statesman Journal, Salem, Public Opinion, Chambersburg, The Greenville News, Link (magazine), Argus Leader, Sioux Falls, The Leaf-Chronicle, Clarksville, The Jackson Sun, The Daily News Journal, Murfreesboro, The Tennessean, Nashville, El Paso Times, The Spectrum, St. George, The Burlington Free Press, The News Leader, Staunton, The Bellingham Herald (recently traded away), The Olympian (recently traded away), Olympia, The Herald Dispatch, Huntington, The Post-Crescent, Appleton, The Reporter, Fond du Lac, The Green Bay News-Chronicle (folded 6/3/05), Green Bay Press-Gazette, Herald Times Reporter, Manitowoc, Marshfield News-Herald, Oshkosh Northwestern, Oshkosh, The Sheboygan Press, Stevens Point Journal, Wausau Daily Herald, Wisconsin Rapids Daily Tribune, Wisconsin Rapids, Army Times, Navy Times, Air Force Times, Marine Corps Times, Defense News and Federal Times, Evening Times and The Herald, Nurseweek. Các kênh truyền hình (trong ngoặc là tên hãng cung cấp dịch vụ truyền hình): WDVM-TV/WUSA 9 (CBS), WXIA-TV 11 (NBC), WATL 36 (MyNetworkTV), WTSP 10 (CBS), KPNX 12 (NBC), KNAZ 2 (NBC), WTCN-TV/KARE 11 (NBC), WKYC-TV 3 (NBC), KTVD 20 (MyNetworkTV), KBTV/KUSA-TV 9 (NBC), KXTV 10 (ABC), KSDK 5 (NBC), WZZM 13 (ABC), WFMY-TV 2 (CBS), WGRZ-TV 2 (NBC), WTLV 12 (NBC), WJXX 25 (ABC), KTHV 11 (CBS), WBIR-TV 10 (NBC), WCSH-TV 6 (NBC), WLTX 19 (CBS), WMAZ-TV 13 (CBS), WLBZ-TV 2 (NBC), WLVI-TV 56 (CW), KMOH-TV 6 (MTV Tr3́s), WLWT-TV 5 (NBC), KOCO-TV 5 (ABC), KFOR-TV (NBC), WLKY-TV 32 (CBS), KVUE 24 (ABC), KARK-TV 4 (NBC), WALA-TV 10 (Fox), KOLD-TV 13 (CBS), KHON-TV 2 (Fox), WHEC-TV 10 (NBC), WPTA 21 (ABC), Nhân sự: Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành CEO: Craig A. Dubow, Douglas H. McCorkindale (COB) và nhiều gương mặt nổi tiếng trong làng báo chí Mỹ cũng như báo chí quốc tế: Thomas L. Chapple, Paul Davidson, Gracia C. Martore, Craig A. Moon, John A. Williams, Roger L. Ogden, Sue Clark-Johnson, Robert T. Collins, Michael J. Coleman, Phillip R. Currie, Barbara A. Henry, Mary P. Stier, W. Curtis Riddle, Lynn Beall, Christopher W. Baldwin, José A. Berrios, Tara J. Connell, Daniel S. Ehrman, Jr., George R. Gavagan, Michael A. Hart, Roxanne V. Horning, Todd A. Mayman, Robert B. Oliver, Wendell J. Van Lare, Barbara W. Wall, Louis D. Boccardi, James A. Johnson, Marjorie Magner, Duncan M. McFarland, Stephen P. Munn, Donna E. Shalala, Solomon D. Trujillo, Karen Hastie Williams. Tham khảo thêm thông tin về tập đoàn tại trang chủ 1.2.2.Tập đoàn News Corporation Tập đoàn News Corporation được thành lập vào năm1979 gắn liền với tên tuổi của ông “vua” truyền thông người Mỹ gốc Úc Rupert Murdoch-một huyền thoại của nền công nghiệp truyền thông thế giới. Đây thực sự là một gã khổng lồ với “đế chế” có sức phong toả toàn cầu, hoạt động truyền thông trên toàn cầu. Đây là vương quốc được hình thành từ một tờ báo Australia do cha ông-Keith Murdoch để lại năm 1952,tờ Adelaie News. Đây là một tờ báo tỉnh lẻ hạng hai. Sau đó, ông thành lập tập đoàn báo chí News Limited. Với tư duy làm báo hướng lợi nhuận và hướng người dùng, ông đã liên tục mua lại làm lại các tờ báo lỗ để rồi biến chúng thành những tờ báo sinh lời cực lớn. Ví dụ như hai hệ thống báo Times và Sun (Anh Quốc), Newyork Post (Mỹ)..Bên cạnh đó, ông mở rộng kinh doanh sang các lĩnh vực truyền thông khác như truyền hình vệ tinh(STAR), phim giải trí (hãng 20th Century Fox là đỉnh cao), tập đoàn truyền hình FOX,xuất bản sách, kinh doanh Internet với American online, game, quảng cáo viễn thông…Đặc biệt trong đó phải kể đến việc Rupert Murdoch bước chân và bước vững trãi, thành công vào lĩnh vực truyền thông kiểu mới với các website ăn khách mà Myspace.com là một ví dụ, có giá trị bền vững, khởi đầu cho nhiều thứ truyền thông trên Internet do các cá nhân tạo ra thông tin.. Theo thông tin trên trang web Côngnghiệp của Bộ Công nghiệp, tập đoàn News Corp có doanh số khoảng 25,5 tỷ USD, với số nhân viên nằm ở con số khoảng 36.000 người, New Corp trở thành đối thủ “bất khả chiến bại” trên thị trường truyền thông thế giới. News Corp sở hữu những sản phẩm truyền thông báo chí danh tiếng nhất thế giới mà bất kỳ nhà tài phiệt nào cũng phải thèm muốn. News Corp trở thành một tập đoàn thống trị thế giới về truyền thông. News Corp hoạt động trên năm lĩnh vực chính: +)Điện ảnh:hãng 20th Century Fox(phim Star Wars,Star Wa._.