Mô hình chứng khoán hoá các khoản nợ tồn đọng trong quá trình tái cơ cấu và lành mạnh hoá tài chính của các Ngân hàng thương mại

Lêi më ®Çu *** Trong h¬n nöa thÕ kû qua, ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, hÖ thèng ng©n hµng ®· thùc sù trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp quan träng bËc nhÊt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù thay ®æi cña hÖ thèng ng©n hµng lu«n ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¨ng tr­ëng hay suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ. Qua thùc tiÔn gÇn 15 n¨m ho¹t ®éng vµ ®æi míi, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ gãp phÇn vµo x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh vËn hµnh theo c¬ chÕ míi hÖ thèng ng©n hµng ngµy cµng béc lé nhiÒu ®iÓm yÕu kÐm, tån t¹i vµ bÊt cËp. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nªn hiÖn nay c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®ang n¾m gi÷ mét khèi l­îng lín c¸c kho¶n nî tån ®äng (kho¶ng 23000 tû VN§) v­ît vèn tù cã cña ng©n hµng. T×nh tr¹ng nµy lµm cho nÒn kinh tÕ bÞ ®ãng b¨ng mét l­îng vËt chÊt lín kh«ng ®­îc khai th¸c, c¸c ng©n hµng sÏ trë lªn khã kh¨n trong viÖc huy ®éng nguån vèn míi vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng sÏ nhanh chãng gi¶m sót. Theo kinh nghiÖm quèc tÕ qua nhiÒu cuéc khñng ho¶ng nhÊt lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc tõ n¨m 1997 cho thÊy: Nî qu¸ h¹n tån ®äng nÕu kh«ng gi¶i quyÕt mét c¸ch c¬ b¶n vµ nhanh chãng sÏ g©y t¸c ®éng tiªu cùc cho hÖ thèng ng©n hµng vµ khã tr¸nh khái nguy c¬ ®æ vì ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, theo chØ ®¹o cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ ch­¬ng tr×nh t¸i c¬ cÊu hÖ thèng ng©n hµng, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· vµ ®ang nç lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nî tån ®äng nh»m lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh. HiÖn nay c¸c gi¶i ph¸p cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ang tiÕn hµnh trong viÖc xãa c¸c kho¶n nî tån ®äng víi chi phÝ rÊt lín nh­ng hiÖu qu¶ l¹i ch­a cao. NÕu kh«ng cã c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy th× môc tiªu t¸i c¬ cÊu cña ng©n hµng khã cã thÓ trë thµnh hiÖn thùc. ThÊy râ ®­îc ®iÒu nµy, trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÒ hÖ thèng c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ nghiªn cøu kinh nghiÖm thÞ tr­êng tµi chÝnh thÕ giíi em thÊy cã mét c«ng cô tµi chÝnh rÊt hiÖu qu¶ trong xö lý nî tån ®äng cña ng©n hµng, ®ã lµ chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî. Víi mong muèn gãp ý kiÕn vµo qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña hÖ thèng c¸c NHTM th«ng qua ho¹t ®éng chøng kho¸n hãa em xin tr×nh bÇy nh÷ng nhËn thøc cña m×nh vÒ c¸c ®iÒu kiÖn vµ m« h×nh vËn hµnh chøng kho¸n ho¸ t¹i ViÖt nam. Bè côc cña ®Ò tµi gåm 3 phÇn: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî trong ng©n hµng th­¬ng m¹i Ch­¬ng II: M« h×nh chøng kho¸n hãa c¸c kho¶n nî tån ®äng cña hÖ thèng c¸c NHTM ViÖt Nam Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p thùc hiÖn m« h×nh chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî tån ®äng trong qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña c¸c NHTM. Trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp, do cßn h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, kinh nghiÖm thùc tiÔn, thêi gian vµ tµi liÖu nªn ch¾c ch¾n khãa luËn cßn nhiÒu thiÕu sãt, em mong muèn nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó khãa luËn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî trong ng©n hµng th­¬ng m¹i *** I.Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî 1.Kh¸i niÖm chøng kho¸n ho¸ Kh¸i niÖm chøng kho¸n ho¸ chÝnh thøc xuÊt hiÖn trong nh÷ng n¨m 70. "Chøng kho¸n hãa lµ viÖc ph¸t hµnh ra c¸c tr¸i quyÒn d­íi d¹ng c¸c chøng kho¸n cã thÓ b¸n trªn thÞ tr­êng trªn c¬ së mét tËp hîp c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o cho nã" Môc tiªu cña chøng kho¸n hãa lµ chuyÓn c¸c tµi s¶n cã tÝnh láng thÊp thµnh tµi s¶n cã tÝnh láng cao. TÝnh láng thÊp T¨ng c­êng tÝ tÝnh láng TÝnh láng cao h¬n Chøng kho¸n giao dÞch Ph¸t hµnh chøng kho¸n TÝnh láng thÊp TÝnh láng cao H×nh 1: Minh ho¹ môc tiªu cña chøng kho¸n ho¸ *Vµi nÐt s¬ l­îc vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña chøng kho¸n hãa +Sù ra ®êi chøng kho¸n thÕ chÊp nhµ Vµo n¨m 1970, HiÖp héi cho vay nhµ thÕ chÊp liªn bang ®· ph¸t hµnh chøng kho¸n ®­îc b¶o ®¶m bëi kho¶n thÕ chÊp nhµ, viÕt t¨t lµ MBS ®Çu tiªn t¹i Mü. Ngay n¨m sau ®ã, C«ng ty mua b¸n nhµ thÕ chÊp liªn bang ®· ph¸t hµnh MBS. Nh÷ng chøng kho¸n ®Çu tiªn cña chÝnh phñ ph¸t hµnh cã cÊu tróc t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n mµ kh«ng cã sù ph©n bæ ®Æc biÖt nµo vÒ dßng tiÒn hoÆc sù t¨ng c­êng tÝn dông. Thùc chÊt trong tr­êng hîp nµy viÖc t¨ng c­êng tÝn dông lµ kh«ng cÇn thiÕt bëi c¸c chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh víi sù b¶o l·nh cña chÝnh phñ nªn cã ®iÓm xÕp h¹ng tÝn dông rÊt cao. Rñi ro duy nhÊt gÆp ph¶i lµ rñi ro tr¶ tr­íc v× nh÷ng ng­êi vay mua nhµ thÕ chÊp kh«ng chÞu bÊt kú kho¶n ph¹t nµo trong tr­êng hîp hä thanh to¸n tr­íc. HËu qu¶ lµ khi nµo l·i suÊt trªn thÞ tr­êng cã xu h­íng gi¶m ng­êi ®i vay th­êng thanh to¸n kho¶n vay tr­íc h¹n cßn ng­êi n¾m gi÷ chøng kho¸n buéc ph¶i t¸i ®Çu t­ vèn gèc víi thu nhËp kh«ng dù tÝnh tr­íc. +Sù ra ®êi chøng kho¸n b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n cÇm cè Vµo n¨m 1983, C«ng ty Boston ®· ph¸t hµnh thªm mét lo¹i h×nh c«ng cô tµi chÝnh míi ®­îc b¶o ®¶m b»ng c¸c tµi s¶n cÇm cè CMO. Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a CMO vµ MBS lµ CMO gióp ng©n hµng chuyÓn kho¶n vay cã thÕ chÊp b»ng bÊt ®éng s¶n tõ néi b¶ng ra h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng vµ sau khi ph¸t hµnh nã ®­îc ph©n thµnh nhiÒu h¹ng kh¸c nhau ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­. +Sù ra ®êi chøng kho¸n b¶o ®¶m bëi tµi s¶n Sù thµnh c«ng, nh÷ng kinh nghiÖm mµ c¸c ng©n hµng ®Çu t­ cã ®­îc tõ thÞ tr­êng MBS ®· gióp cho thÞ tr­êng cña c«ng cô tµi chÝnh linh ho¹t kh¸c ra ®êi. Chøng kho¸n ®­îc ®¶m b¶o bëi ®éng s¶n ABS (Asset Backed Security) ®­îc ra ®êi víi sù ñng hé m¹nh mÏ cña chÝnh phñ còng nh­ c¸c ng©n hµng ®Çu t­ hµng ®Çu lóc ®ã lµ Solomon Brother, First Boston vµ Drexel Burhan Lambert. Chøng kho¸n lo¹i nµy ®­îc ph¸t hµnh ®Çu tiªn vµo th¸ng 4 n¨m 1985 khi mµ First Boston b·o l·nh ph¸t hµnh 192 triÖu USD chøng kho¸n trªn kho¶n thuª m¸y tÝnh cña tËp ®oµn Sperry. Vµo th¸ng 12 n¨m 1985 General Motors Acceptance .Corp céng t¸c víi First Boston ph¸t hµnh l­îng chøng kho¸n gi¸ trÞ 500 triÖu USD. §ång thêi vµo n¨m ®ã c«ng ty nµy ®· chiÕm lÜnh hoµn toµn thÞ tr­êng nµy khi ph¸t hµnh chøng kho¸n gi¸ trÞ 8 tû USD. YÕu tè t¹o nªn sù thµnh c«ng lµ nã ®· h¹n chÕ ®­îc rñi ro tr¶ tr­íc, mét lo¹i rñi ro th­êng gÆp ë vay mua « t«. Vµo n¨m 1987, nh÷ng chøng kho¸n ®Çu tiªn ph¸t hµnh trªn c¬ së kho¶n ph¶i thu cña thÎ tÝn dông ra ®êi d­íi sù b¶o l·nh cña Solomon Brother do Banc Gre ph¸t hµnh. Còng nh­ c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c, chøng kho¸n ho¸ thÎ tÝn dông ®· ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh chãng vµ ngµy nay nã vÉn chiÕm mét tû träng kh¸ lín, ®øng ®Çu lµ Citibank. Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990, nhiÒu ng©n hµng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh trªn thÕ giíi gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Hä ®· nhanh chãng ¸p dông m« h×nh ABS ®Ó chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n vay, lo¹i nh÷ng kho¶n nî xÊu, lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh. C«ng cô nµy gäi lµ CDO (Collateratized Debt Obligation). CDO ®· nhanh chãng trë thµnh mét c«ng cô tµi chÝnh quan träng ®èi víi c¸c tæ chøc kinh doanh, ®Æc biÖt lµ ng©n hµng. Vµ sau nµy c¸c nhµ tµi chÝnh trªn thÕ giíi cßn ph¸t minh ra biÕn th¸i cña CDO lµ CLO (Collateratized Debt Obligation) vµ CBO (Collateratized Bond Obligation). Nh÷ng c«ng cô míi nh­ trªn trong chøng kho¸n ho¸ ®· gióp cho giíi tµi chÝnh trªn toµn thÕ giíi cã thªm nhiÒu c«ng cô cùc kú m¹nh mÏ vµ linh ho¹t tham gia thÞ tr­êng tµi chÝnh thÕ giíi. ViÖc nghiªn cøu sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¸ cho thÊy cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¸c s¶n phÈm cña chøng kho¸n ho¸ nh­ chøng kho¸n trªn c¬ së vay nhµ thÕ chÊp, trªn c¬ së vay tiªu dïng (mua « t«, ph¶i thu thÎ tÝn dông...) hoÆc trªn c¬ së th­¬ng m¹i (thuª tµi chÝnh, giÊy tê th­¬ng m¹i). . . Nh­ng trong khu«n khæ h¹n hÑp cña ®Ò tµi vµ ®Ó tiÖn nghiªn cøu ta sÏ tËp trung vµo nghiªn cøu vµo CDO vµ c¸c biÕn th¸i cña nã ®Ó thÊy ®­îc vai trß v« cïng to lín cña CDO ®èi víi qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu hÖ thèng ng©n hµng nãi riªng còng nh­ thÞ tr­êng tµi chÝnh hiÖn ®¹i nãi chung. 2.§Æc tÝnh c¸c lo¹i tµi s¶n cã thÓ ®­îc chøng kho¸n ho¸ Nh­ ta biÕt bÊt cø doanh nghiÖp nµo tõ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, dÞch vô cho tíi nh­ng doanh nghiÖp ®Æc biÖt nh­ ng©n hµng ®Òu n¾m gi÷ rÊt nhiÒu c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau. Tuy nhiªn, còng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng kh«ng ph¶i bÊt cø c¸c lo¹i tµi s¶n nµo còng cã thÓ ®­îc chøng kho¸n ho¸. Muèn ®­îc chøng kho¸n ho¸ tµi s¶n ph¶i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau. 2.1.Tµi s¶n ph¶i ®­îc quy vÒ dßng tiÒn Mét yÕu tè c¬ b¶n cña lo¹i tµi s¶n ®em chøng kho¸n ho¸ lµ ph¶i ph¸t sinh mét dßng tiÒn tõ con nî. Gi¸ trÞ cña mçi dßng tiÒn l¹i phô thuéc vµo ph­¬ng thøc thanh to¸n nh­ ®· tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn ban ®Çu, cã thÓ theo ph­¬ng thøc thanh to¸n gèc ®Òu, niªn kim. . .Trong thùc tÕ ta thÊy c¸c kho¶n vay cã tµi s¶n b¶o ®¶m ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ng­êi ®i vay sÏ ®øng ra ®em tµi s¶n cña m×nh lµm vËt thÕ chÊp råi sÏ vay tiÒn theo mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh trªn tµi s¶n thÕ chÊp. Sau ®ã theo kú h¹n ng­êi ®ã sÏ thanh to¸n gèc vµ l·i. Vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chøng kho¸n ho¸ lµ ph¶i lu«n cã mét dßng tiÒn ch¶y qua gi÷a con nî, chñ nî, trung gian ®Æc biÖt råi tíi nhµ ®Çu t­. NÕu trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng, ho¹t ®éng diÔn ra su«n sÎ th× chøng kho¸n ho¸ sÏ ho¹t ®éng vÒ c¬ b¶n lµ nh­ vËy. Tuy nhiªn trong tr­êng hîp l·i suÊt trªn thÞ tr­êng thÊp, con nî sÏ t×m c¸ch vay tiÒn ®Ó thanh to¸n cho ng©n hµng vµ ng©n hµng chÞu rñi ro tr¶ tr­íc (Prepayment risk). Ng­êi ta còng cã thÓ chøng kho¸n ho¸ kho¶n ph¶i thu trªn thÎ tÝn dông v× nã hµm chøa mét dßng tiÒn. Nh­ng ®iÒu ®¸ng l­u ý ë ®©y lµ dßng tiÒn cña thanh to¸n thÎ tÝn dông sÏ rÊt bÊt th­êng, khã dù ®o¸n ®­îc t©m lý cña ng­êi tiªu dïng. ViÖc nhËn ®­îc c¸c kho¶n ph¶i thu cña chñ nî sÏ phô thuéc vµo nhu cÇu còng nh­ møc thu nhËp cña ng­êi sö dông thÎ. 2.2.TÝnh hîp ph¸p §Ó ®¶m b¶o cho c¸c giao dÞch chuyÓn nh­îng, ®iÒu quan träng vµ cÇn thiÕt lµ c¸c lo¹i tµi s¶n cã liªn quan tíi giao dÞch chøng kho¸n ho¸ ph¶i hîp ph¸p. TÝnh hîp ph¸p ë ®©y cã nghÜa tµi s¶n ph¶i ®­îc chøng nhËn quyÒn së h÷u hîp ph¸p cña chñ së h÷u vµ kh«ng cã bÊt cø sù tranh chÊp nµo x¶y ra khi nh­îng b¸n. Vµ ®Æc biÖt lµ tµi s¶n ph¶i kh«ng n»m trong danh môc hµng cÊm cña nhµ n­íc. 2.3.TÝnh nh­îng b¸n Nh÷ng tµi s¶n ®em thÕ chÊp ph¶i lµ nh÷ng tµi s¶n cã tÝnh nh­îng b¸n t­¬ng ®èi cao trªn thÞ tr­êng. Nh÷ng tµi s¶n ®¶m b¶o th­êng lµ nhµ cöa, « t«, m¸y tÝnh. . . §Æc tÝnh nµy nh»m ®¶m b¶o cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong tr­êng hîp ng­êi ®i vay bÞ ph¸ s¶n th× vÉn cã nh÷ng thø tµi s¶n ®¶m b¶o thanh to¸n 2.4.TÝnh ph©n t¸n rñi ro Tµi s¶n ®ång thêi còng ph¶i cã tÝnh ph©n t¸n rñi ro hoÆc rñi ro ®­îc ®¶m b¶o bëi mét tû lÖ hç trî tÝn dông cÇn thiÕt. VÝ dô víi mét kho¶n vay tiªu dïng cã gi¸ trÞ t­¬ng ®èi nhá, nÕu ph¸t hµnh chøng kho¸n trªn kho¶n vay ®ã th× rñi ro qu¸ lín, do vËy nÕu ng©n hµng tËp hîp rÊt nhiÒu kho¶n vay l¹i ®Ó chøng kho¸n ho¸ th× ho¹t ®éng thanh to¸n cña mét kho¶n vay sÏ kh«ng lµm ¶nh h­ëng hay bãp mÐo toµn bé kÕt qu¶ thanh to¸n cña toµn bé danh môc. KÕt qu¶ lµ toµn bé danh môc tµi s¶n cã thÓ ®­îc coi lµ 1 tµi s¶n cã thÓ dù tÝnh ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nã. Trong tr­êng hîp mét sè tµi s¶n trong danh môc ho¹t ®éng tèt, triÓn väng thanh to¸n cao cã ¶nh h­ëng tÝch cùc tíi danh môc tµi s¶n cho vay th× sÏ ®­îc ph©n tÝch theo h­íng lµm hÊp dÉn toµn bé danh môc ®em chøng kho¸n ho¸. 2.5.TÝnh ®éc lËp víi ng­êi khëi t¹o §©y lµ mét ®Æc tÝnh quan träng cã t¸c dông lµm t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña c¸c chøng kho¸n ph¸t hµnh trªn tµi s¶n ®ã. Sù tån t¹i hay kh¶ n¨ng sinh lêi cña tµi s¶n hoµn toµn ®éc lËp víi sù tån t¹i cña ng­êi khëi t¹o, thËm chÝ ngay c¶ khi ng­êi khëi t¹o bÞ ph¸ s¶n. §Ó ®¶m b¶o ®iÒu nµy qu¸ tr×nh lËp hîp ®ång ph¶i râ rµng, ng­êi khëi t¹o ph¶i chuyÓn nh­îng hoµn toµn c¸c giÊy tê ph¸p lý cho trung gian ®Æc biÖt (Special Purpose Vehicle- SPV) vµ kh«ng ®­îc dïng tµi s¶n thÕ chÊp nhiÒu lÇn vµo c¸c môc ®Ých kh¸c. Mét yÕu tè hÊp dÉn cho c¸c chøng kho¸n lµ trong lÇn ®i vay ng©n hµng ®· cã sù thÈm ®Þnh t­ c¸ch tÝn dông cña ng­êi ®i vay, ®ång thêi mÆc dï ®· chuyÓn nh­îng c¸c chøng tõ liªn quan cho SPV nh­ng tæ chøc khëi t¹o vÉn gi¸m s¸t ho¹t ®éng thanh to¸n cña ng­êi ®i vay ®Ó h­ëng phÝ dÞch vô. 2.6.TÝnh ®ång nhÊt cña tµi s¶n Qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸ ®­îc thùc hiÖn khi ng­êi khëi t¹o tËp hîp c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau l¹i thµnh danh môc råi b¸n cho SPV. TiÕp ®ã SPV l¹i tËp hîp c¸c danh môc tõ c¸c tæ chøc khëi t¹o kh¸c nhau ®Ó ph©n tÝch, lµm t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña tµi s¶n råi tõ ®ã ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng. Tuy nhiªn nguyªn t¾c tËp hîp tµi s¶n lµ ph¶i cã tÝnh ®ång nhÊt. VÝ dô kh«ng thÓ gép kho¶n ph¶i thu tõ thÎ tÝn dông víi kho¶n ph¶i thu tõ vay mua nhµ thÕ chÊp v× chóng cã sù kh¸c biÖt lín vÒ dßng tiÒn. §Æc tÝnh nµy còng rÊt quan träng. Nã yªu cÇu b¶n th©n tæ chøc khëi t¹o còng nh­ SPV ph¶i ph©n tÝch, tÝnh to¸n ®Ó t¹o ra ®­îc mét tËp hîp tµi s¶n hîp lý mµ ®ñ lín. 3.C¸c thµnh viªn liªn quan H×nh 2: M« h×nh chøng kho¸n ho¸ ®¬n gi¶n Tæ chøc khëi t¹o Trung gian ®Æc biÖt (SPV) Nhµ ®Çu t­ TiÒn Ph¶i thu TiÒn Kh¸ch hµng Tæ chøc cung cÊp dÞch vô t¨ng c­êng tÝn dông Chøng kho¸n Mét triÕt lý ®¬n gi¶n ë ®©y lµ: mçi thµnh viªn tham gia ®Òu ph¶i cã nh÷ng lîi Ých nhÊt ®Þnh t­¬ng xøng sù ®ãng gãp cña hä. Do vËy ®Ó cã thÓ hiÓu ®­îc quy tr×nh lµm viÖc cña chøng kho¸n ho¸ th× còngcÇn thiÕt ph¶i biÕt ®­îc lîi Ých cña c¸c ®èi t­îng tham gia. Tuy nhiªn ®Ò tµi chØ giíi h¹n trong viÖc ph©n tÝch c¸c thµnh viªn tham gia c¬ b¶n. Ta sÏ xem xÐt m« h×nh chøng kho¸n ho¸ ®¬n gi¶n trªn vµ ph©n tÝch c¸c thµnh viªn theo s¬ ®å cña ho¹t ®éng chøng kho¸n ho¸ . 3.1.Tæ chøc khëi t¹o Ng­êi khëi t¹o lµ c¸c doanh nghiÖp tµi chÝnh hoÆc phi tµi chÝnh cã nh÷ng kho¶n môc tµi s¶n cÇn chøng kho¸n ho¸. Ng­êi khëi t¹o v× nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau mµ tiÕn hµnh chøng kho¸n ho¸ kho¶n môc tµi s¶n trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña m×nh vÝ dô nh­ kho¶n ph¶i thu, kho¶n cho vay dµi h¹n, ®Çu t­ dù ¸n... Mét ®Æc ®iÓm nhËn thÊy râ ë ®©y lµ b¶n th©n tæ chøc khëi t¹o kh«ng ph¶i lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n kho¶n tiÒn khi ®· chuyÓn quyÒn nhËn c¸c lîi Ých tõ tµi s¶n cho Trung gian ®Æc biÖt. Do ®ã, lîi thÕ ®Æc biÖt khi ph¸t hµnh c¸c ABS (Assets Backed Security) lµ dï cho xÕp h¹ng tÝn dông cña tæ chøc khëi t¹o thÊp th× vÉn cã thÓ ph¸t hµnh nh÷ng chøng kho¸n cã chÊt l­îng cao. VÝ dô, tæ chøc khëi t¹o chØ xÕp h¹ng Aab vÉn cã thÓ ph¸t hµnh nh÷ng chøng kho¸n xÕp h¹ng AAA. §ång thêi do tµi s¶n ®éc lËp víi tæ chøc khëi t¹o nªn dï cho tæ chøc khëi t¹o cã vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh hoÆc l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× vÉn kh«ng ¶nh h­ëng tíi sù chuyÓn dÞch cña dßng tiÒn. §©y ®­îc gäi lµ c¬ chÕ phßng ngõa ph¸ s¶n (Bankcrupcy remoteness) trong qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸. Ngoµi ra, viÖc xÕp h¹ng chøng kho¸n cao kh«ng nh÷ng gióp gi¶m chi phÝ nguån vèn mµ cßn cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ lín nh­ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, ®èi t­îng th­êng bÞ cÊm ®Çu t­ vµo c¸c tµi s¶n cã tÝnh láng hoÆc xÕp h¹ng thÊp, cã thÓ mua c¸c lo¹i chøng kho¸n nµy. 3.2.Trung gian ®Æc biÖt (SPV) Lµ mét tæ chøc ®éc lËp hîp ph¸p (th­êng lµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh, AMC, c¸c quü tÝn th¸c...) víi c¸c biÖn ph¸p ®Æc biÖt nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña c¸c lo¹i chøng kho¸n ph¸t hµnh (tªn tiÕng Anh lµ Special Purpose Vehicle – sau ®©y t¹m gäi lµ SPV). SPV mua l¹i quyÒn nhËn c¸c kho¶n ph¶i thu tõ tæ chøc khëi t¹o. Trªn c¬ së nh÷ng nhËn ®Þnh vÒ con nî cña ng­êi khëi t¹o, ®ång thêi víi nh÷ng ph©n tÝch vÒ t­ c¸ch tÝn dông riªng ®èi víi c¶ tæ chøc khëi t¹o lÉn kh¸ch hµng vay vèn SPV ®Þnh ra mét møc gi¸ thÝch hîp cho kho¶n ph¶i thu mµ nã sÏ mua l¹i. ë ®©y SPV sÏ ph¶i quan t©m tíi l·i suÊt kho¶n vay, c¸c kho¶n phÝ liªn quan, phÇn bï rñi ro ®èi víi kho¶n vay, tµi s¶n thÕ chÊp. . . Sau ®ã trªn c¬ së nh÷ng tÝnh to¸n vÒ thu nhËp dù tÝnh vµ ®¸nh gÝa rñi ro nã sÏ ph¸t hµnh chøng kho¸n cã thø h¹ng kh¸c nhau ra c«ng chóng ®Çu t­. Nãi chung SPV còng ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ph¸p lý nh­ vèn ph¸p ®Þnh, ®iÒu lÖ ho¹t ®éng. Khi cã mét sù kiÖn rñi ro x¶y ra dÉn tíi sù ph¸ s¶n cña SPV th× nh÷ng hîp ®ång ®ang thùc hiÖn vÉn sÏ tiÕp tôc cho ®Õn khi kÕt thóc nh­ng do mét SPV kh¸c hoÆc tæ chøc khëi t¹o ®¶m nhËn. §©y còng lµ mét l¸ ch¾n b¶o vÖ c¸c nhµ ®Çu t­, t¹o ra tÝnh hÊp dÉn cña chøng kho¸n. 3.3.Nhµ ®Çu t­ Trªn thùc tÕ thÞ tr­êng cho c¸c chøng kho¸n lo¹i nµy (ABS) ®­îc ph¸t hµnh hÇu hÕt lµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh hoÆc phi tµi chÝnh, chØ mét sè l­îng kh«ng lín c¸c nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n. C¸c ®èi t­îng nµy bao gåm c¸c quü h­u trÝ, quü t­¬ng trî, c«ng ty b¶o hiÓm, thËm chÝ c¸c ng©n hµng ®©u t­ . . . ABS cung cÊp cho giíi ®Çu t­ mét c«ng cô tµi chÝnh cã tÝnh an toµn t­¬ng ®èi cao víi lîi tøc hîp lý mµ khã cã thÓ t×m ®­îc ë c¸c lo¹i chøng kho¸n do c¸c tæ chøc cã thø h¹ng tÝn dông thÊp ph¸t hµnh. thªm vµo ®ã sè l­îng lín c¸c nhµ ®Çu t­ ®· t¹o ra mét vßng tuÇn hoµn ¶o lµm t¨ng tÝnh láng cho thÞ tr­êng ABS. Ngoµi ra viÖc h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng tõ phÝa tæ chøc khëi t¹o cho phÐp nhµ ®Çu t­ tr¸nh ®­îc rñi ro tÝn dông liªn quan tíi ng­êi khëi t¹o. 3.4.Tæ chøc cung cÊp dÞch vô t¨ng c­êng tÝn dông Nh­ ®· nãi chøng kho¸n ho¸ kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng cã sù b¶o l·nh cña chÝnh phñ. Víi sù tham gia cña chÝnh phñ th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña chøng kho¸n lµ rÊt cao. Trong tr­êng hîp kh«ng cã sù tham gia cña chÝnh phñ th× c¸c tæ chøc t­ nh©n sÏ thay thÕ b»ng c¸c biÖn ph¸p t¨ng c­êng tÝn dông. T¨ng c­êng tÝn dông cã hai h×nh thøc lµ t¨ng c­êng tÝn dông trong ( Internal Credit Enhancement) vµ t¨ng c­êng tÝn dông ngoµi. C¸c tæ chøc nµy sÏ thu phÝ th«ng qua c¸c cam kÕt hç trî cho ch­¬ng tr×nh chøng kho¸n ho¸. 3.5.C¬ quan xÕp h¹ng tÝn dông Lµ mét tæ chøc ®éc lËp cã thÓ thuéc vÒ chÝnh phñ hoÆc giíi t­ nh©n víi nhiÖm vô ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro xÕp h¹ng c¸c chøng kho¸n vµ c¸c c«ng ty. KÕt qu¶ xÕp h¹ng cña hä lµ c¨n cø ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ ra quyÕt ®Þnh. Trªn thÞ tr­êng nî thÕ chÊp nh÷ng chøng kho¸n ph¸t hµnh cã ®iÓm tÝn dông AAA sÏ rÊt ®­îc ­a chuéng. Nh­ng cã mét m©u thuÉn lµ mÆc dï lµ mét c¬ quan ra quyÕt ®Þnh ®éc lËp nh­ng khi cho ®iÓm mét lo¹i chøng kho¸n c¬ quan nµy l¹i nhËn phÝ tõ c¸c SPV - ®ßi hái c¬ quan nµy ph¶i c©n ®èi gi÷a quyÒn lîi cña b¶n th©n víi tr¸ch nhiÖm ®èi víi giíi ®Çu t­. Còng v× lý do nµy mÆc dï thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn rÊt cao trªn toµn thÕ giíi nh­ng chØ cã duy nhÊt 4 c¬ quan xÕp h¹ng (Duff &Philips, Fitch IBCA, Standard & Poor's, vµ Moody' s). Trong sè nµy duy nhÊt S&P vµ Moody's cã ®ñ t­ c¸ch vµ tÝn nhiÖm ®Ó ho¹t ®éng toµn cÇu. 4.§iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî 4.1.Cung vµ cÇu trªn thÞ tr­êng -Nhu cÇu b¸n nî- cung vÒ chøng kho¸n ho¸: thùc tiÔn ho¹t ®éng cña ng©n hµng tÊt yÕu ph¸t sinh nî trong qu¸ tr×nh giao dÞch víi c¸c chñ thÓ kh¸c. C¸c kho¶n nî nµy ph¸t sinh vµ tån t¹i rÊt ®a d¹ng trong mäi lÜnh vùc ngµnh nghÒ cña nÒn kinh tÕ. §ång thêi nhu cÇu vèn cña tæ chøc lµ rÊt lín nªn ®ßi hái ph¶i b¸n nî ®Ó ®Èy nhanh vßng tuÇn hoµn cña vèn- nhu cÇu b¸n nî n¶y sinh. -Nhu cÇu mua nî- cÇu vÒ chøng kho¸n ho¸: sù xuÊt hiÖn nhu cÇu mua nî cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh ®· thay ®æi, dÇn dÇn trë thµnh c¬ héi kinh doanh cña c¸c ®Þnh chÕ nµy. Sù khan hiÕm c¬ héi ®Çu t­ hÊp dÉn, sù h¹n chÕ cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trong viÖc ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc rñi ro cao, ®ång thêi sù d­ thõa t­ b¶n ®· khiÕn thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¸ ra ®êi 4.2.Sù ph¸t triÓn cu¶ nÒn kinh tÕ vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh lµ mét yÕu tè quan träng cho sù ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm cña chøng kho¸n ho¸. Nh­ng kh«ng ph¶i theo mét quy luËt th«ng th­êng lµ cø hÔ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh th× thÞ tr­êng nµy ph¸t triÓn. Theo kinh nghiÖm trªn thÕ giíi th× nÒn kinh tÕ võa tho¸t ra khái chu kú ph¸t triÓn chËm th× tèc ®é ph¸t triÓn cña chøng kho¸n ho¸ l¹i rÊt cao. §ã lµ do nh÷ng ®ßi hái tõ nhu cÇu vÒ nguån vèn cho ®Çu t­ trong thêi kú bïng næ kinh tÕ s¾p tíi. 4.3.Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ABS ®· b¾t ®Çu víi sù trî gióp rÊt lín cña c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Chøng kho¸n chuyÓn qua nguyªn thuû (pass- through ) ®­îc tÝnh to¸n hÕt søc ®¬n gi¶n. ViÖc ph¸n ®o¸n dßng tiÒn cña chøng kho¸n thÕ chÊp do c¸c ®¹i lý cña chÝnh phñ ph¸t hµnh ban ®Çu rÊt dÔ dµng. Cho ®Õn nay thÞ tr­êng ABS ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn vµ më réng thªm nhiÒu lo¹i tµi s¶n míi lµ kÕt qu¶ cña viÖc ph¸t kiÕn ra c¸c m« h×nh, søc m¹nh tÝnh to¸n, vµ c«ng nghÖ th«ng tin. M« h×nh míi cho phÐp c¸c lo¹i tµi s¶n míi cã thÓ nhanh chãng ®­îc chøng kho¸n ho¸ mµ kh«ng phô thuéc nhiÒu vµo kinh nghiÖm lÞch sö. Nã h¹n chÕ rñi ro kh¸ tèt. Tèc ®é m¹nh mÏ cña m¸y tÝnh cho phÐp c¸c m« h×nh ch¹y thùc nghiÖm mang tÝnh thêi gian thùc, cho phÐp c¸c ®èi t­îng liªn quan hiÓu nh÷ng dao ®éng cña chøng kho¸n. §ång thêi c«ng nghÖ th«ng tin, ®iÓn h×nh lµ Internet, víi l­îng th«ng tin khæng lå cã t¸c dông cung cÊp cho nhµ ®Çu t­ nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c ®Ó ra quyÕt ®Þnh. 4.4.Sù hç trî cña chÝnh phñ ChÝnh phñ ®· vµ sÏ ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong sù ph¸t triÓn cña chøng kho¸n ho¸, cô thÓ lµ chÝnh phñ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy thÞ tr­êng nµy ph¸t triÓn. Theo kinh nghiÖm cña Mü chÝnh phñ ®· thµnh lËp 3 c¬ quan mua b¸n nhµ thÕ chÊp, nh÷ng nh©n tè khëi ®Çu hÕt søc quan träng cho viÖc t¹o lËp thÞ tr­êng. Cô thÓ h¬n chÝnh phñ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî ®Æc biÖt ®Ó t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña c¸c chøng kho¸n nh­ thµnh lËp c¸c tæ chøc t­ vÊn, c¸c c«ng ty phi lîi nhuËn trong giai ®o¹n ®Çu ®Ó kÝch thÝch sù ph¸t triÓn. . . 4.5.HÖ thèng ph¸p luËt hoµn thiÖn V× giao dÞch chøng kho¸n ho¸ nh­ ®· nãi trªn lµ rÊt phøc t¹p nªn ®Ó diÔn ra su«n sÎ ®ßi hái ph¶i cã c¬ chÕ luËt ph¸p hÕt søc râ rµng. LuËt ph¸p ë ®©y ph¶i bao gåm c¸c vÊn ®Ò vÒ : +C¬ chÕ mua b¸n chuyÓn nh­îng nî +Quy chÕ thµnh lËp vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña SPV +VÊn ®Ò vÒ thuÕ +VÊn ®Ò h¹ch to¸n kÕ to¸n +§iÒu kho¶n cho ho¹t ®éng chuyÓn ®æi , t¸i c¬ cÊu nî trong ng©n hµng vµ doanh nghiÖp 5.Lîi Ých vµ rñi ro cña chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî Nh­ ®· nãi, mét thÞ tr­êng ph¸t triÓn cÇn cã c¸c thµnh viªn tham gia vµ c¸c thµnh viªn cÇn biÕt râ m×nh ®­îc lîi g× vµ mÊt c¸i g× trong thÞ tr­êng ®ã. Trªn ý t­ëng nh­ vËy, ta sÏ ®¬n gi¶n ho¸ b»ng c¸ch ®øng trªn quan ®iÓm ph©n tÝch lîi Ých vµ rñi ro cña tæ chøc khëi t¹o ®Ó lµm râ nh÷ng ­u ®iÓm vµ nh÷ng khÝa c¹nh cßn ch­a ®­îc cña nghiÖp vô nµy. Trªn c¬ së ®ã ta thÊy ®­îc vai trß to lín cña nã ®èi víi qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng ng©n hµng 5.1.Lîi Ých cña chøng kho¸n ho¸ Chøng kho¸n ho¸ ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých ®èi víi tæ chøc khëi t¹o. thay v× liÖt kª chóng ra ta sÏ tiÕp cËn theo ph­¬ng ph¸p mæ sÎ ®Ó t×m ra lîi Ých thùc chÊt cña chøng kho¸n ho¸. §Ó phôc vô cho môc ®Ých nµy chóng ta x©y dùng mét b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®¬n gi¶n cña mét ng©n hµng XYZ nh­ sau: B¶ng 1: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña ng©n hµng XYZ (§¬n vÞ: triÖu USD) Tµi s¶n Nguån vèn TiÒn mÆt 100 Nî ®¸o h¹n vµo n¨m xxx 300 Cho vay thÕ chÊp 500 Nî ®¸o h¹n vµo n¨m yyy 500 Kh¸c 400 Vèn cæ phÇn 200 Tæng 1000 Tæng 1000 (Nguån: t¸c gi¶ x©y dùng) Gi¶ sö trong tr­êng hîp ng©n hµng cÇn tiÒn mÆt th× gi¶i ph¸p huy ®éng thªm vèn trªn thÞ tr­êng b»ng tr¸i phiÕu sÏ cã chi phÝ rÊt cao. §Ó gi¶m chi phÝ ng©n hµng sÏ dïng tµi s¶n m×nh n¾m gi÷ ®em thÕ chÊp ®Ó vay tõ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña ng©n hµng XYZ sÏ ®­îc lËp l¹i nh­ sau: B¶ng 2: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Ng©n hµng XYZ sau khi vay b»ng thÕ chÊp §¬n vÞ: triÖu USD Tµi s¶n Nguån vèn TiÒn mÆt 500 Nî ®¸o h¹n vµo n¨m xxx 300 Cho vay cã thÕ chÊp 500 Nî ®¸o h¹n vµo n¨m yyy 500 Nî ®¸o h¹n vµo n¨m zzz 400 Kh¸c 400 Vèn cæ phÇn 200 Tæng 1400 Tæng 1400 (Nguån: t¸c gi¶ x©y dùng) Tuy nhiªn hai kü thuËt huy ®éng vèn trªn vÉn lµ h¹ch to¸n néi b¶ng vµ bÞ giíi h¹n bëi xÕp h¹ng tÝn dông cña ng©n hµng. Khi ®ã viÖc huy ®éng vèn sÏ cã chi phÝ cao h¬n ®ång thêi tû sè nî/ trªn vèn cæ phÇn sÏ t¨ng tõ 4 lªn 6 ®ång nghÜa ®ßn bÈy lµ tµi chÝnh cao h¬n, rñi ro cao h¬n vµ ¶nh h­ëng tíi xÕp h¹ng cña ng©n hµng. Chøng kho¸n ho¸ cã thÓ h¹n chÕ ®iÒu nµy. 5.1.1.Nguån tµi trî ngo¹i b¶ng t¨ng lªn Gi¶ sö ng©n hµng cã ý ®Þnh b¸n nî th«ng qua chøng kho¸n ho¸. B¶ng 3: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Ng©n hµng XYZ §¬n vÞ: triÖu USD Tµi s¶n Nguån vèn TiÒn mÆt 590 Nî ®¸o h¹n vµo n¨m xxx 300 §Çu t­ chøng kho¸n 10 Nî ®¸o h¹n vµo n¨m yyy 500 Kh¸c 400 Vèn cæ phÇn 200 Tæng 1000 Tæng 1000 (Nguån: t¸c gi¶ x©y dùng) Theo nh­ quy ®Þnh kÕ to¸n Mü th× tiÒn mÆt thu tõ b¸n tµi s¶n ®­îc céng vµo tæng tµi s¶n, ®ång thêi tµi s¶n ®· ®­îc chuyÓn nh­îng hoÆc b¸n sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc ngo¹i b¶ng. Theo nh­ b¶ng c©n ®èi trªn râ rµng ng©n hµng XYZ ®· chuyÓn ®­îc kho¶n cho vay thÕ chÊp sang tiÒn mÆt. Tuy nhiªn ng©n hµng vÉn n¾m gi÷ 10 triÖu USD coi nh­ lµ kho¶n môc ®Çu t­ chøng kho¸n tõ chÝnh tµi s¶n ®· ®­îc chøng kho¸n ho¸ cña m×nh. 5.1.2.Tr¸nh ®­îc sù suy gi¶m cña thÞ tr­êng Trong ®iÒu kiÖn ban ®Çu ng©n hµng cã thÓ ®em b¸n tµi s¶n thÕ chÊp trªn thÞ tr­êng thø cÊp. Nh­ng ®Ó t×m ®­îc kh¸ch hµng mua víi møc gi¸ ®óng b»ng gi¸ trÞ thùc cña tµi s¶n kh«ng ph¶i lµ dÔ vµ ng©n hµng sÏ mÊt mét kho¶n chi phÝ kh«ng ph¶i lµ nhá. §Æc biÖt trong tr­êng hîp thÞ tr­êng cña lo¹i tµi s¶n ®ã gi¶m sót th× nguy c¬ b¸n gi¸ thÊp lµ ch¾c ch¾n. Lóc ®ã chøng kho¸n ho¸ lµ mét gi¶i ph¸p hay ®Ó b¶o toµn gi¸ trÞ tµi s¶n ®îi khi thÞ tr­êng cho tµi s¶n ®ã (®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n) ®¹t ®­îc ®é æn ®Þnh. 5.1.3.C¶i thiÖn ®­îc tû sè tµi chÝnh Mét ­u ®iÓm cña chøng kho¸n ho¸ lµ gióp cho ng©n hµng t×m kiÕm nguån vèn víi chi phÝ kh«ng cao mµ vÉn duy tr× ®­îc nh÷ng chØ sè tµi chÝnh. Nh­ ®· thÊy, tû sè nî trªn vèn cæ phÇn sÏ kh«ng thay ®æi, ®ång thêi mét lo¹t c¸c chØ sè liªn quan kh¸c sÏ kh«ng hÒ bÞ ¶nh h­ëng, thËm chÝ cßn ®­îc c¶i thÞªn nh­ chØ sè ph¶n ¸nh tÝnh thanh kho¶n cña b¶ng c©n ®èi. 5.1.4.C¶i thiÖn thø h¹ng tÝn dông Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cho cÊu tróc cña chøng kho¸n ho¸ lµ c« lËp gi÷a tµi s¶n cña chñ nî vµ con nî. Sù t¸ch biÖt gi÷a tµi s¶n cã chÊt l­îng tÝn dông tèt víi yÕu tè rñi ro cña b¶n th©n doanh nghiÖp ®· lµm cho c¸c chøng kho¸n ph¸t hµnh trªn c¬ së tµi s¶n b¶o ®¶m cã chÊt l­îng tÝn dông cao h¬n b¶n th©n ng­êi chñ së h÷u cña nã. Sù c¶i thiÖn xÕp h¹ng tÝn dông ®Õn tõ hai nguån: thø nhÊt lµ chøng kho¸n míi ph¸t hµnh ®­îc tµi trî b»ng dßng tiÒn ®éc lËp tõ tµi s¶n mµ kh«ng chÞu bÊt cø sù can thiÖp nµo tõ ng­êi n¾m gi÷ tµi s¶n, ®iÒu ®ã cã nghÜa thø h¹ng cña chøng kho¸n kh«ng hÒ bÞ ¶nh h­ëng bëi thø h¹ng cña ng­êi n¾m gi÷ mµ phô thuéc chñ yÕu vµo chÊt l­îng cña tµi s¶n; thø hai, viÖc chuyÓn nh­îng tµi s¶n tõ tæ chøc khëi t¹o sang cho SPV lµ mét giao dÞch b¸n tµi s¶n thËt sù vµ SPV cã chøc n¨ng t¨ng c­êng tÝnh hÊp dÉn cña chøng kho¸n lµm cho thø h¹ng cña chøng kho¸n t¨ng lªn ®¸ng kÓ. 5.1.5.Qu¶n lý rñi ro tèt h¬n Chøng kho¸n ho¸ lµ mét c«ng cô qu¶n trÞ rñi ro tiªn tiÕn cña ng©n hµng. Nã cho phÐp ng©n hµng vµ doanh nghiÖp tr¸nh ®­îc nhiÒu lo¹i rñi ro kh¸c nhau tõ rñi ro tÝn dông, rñi ro thanh kho¶n cho tíi rñi ro hèi ®o¸i. B»ng c¸ch lo¹i mét kho¶n môc tµi s¶n ra khái b¶ng c©n ®èi, tæ chøc khëi t¹o cã thÓ s½n sµng cho c¸c c«ng cuéc ®Çu t­ míi hoÆc s½n sµng ®­¬ng ®Çu víi mét thêi kú ®en tèi tr­íc m¾t. 5.1.6.Yªu cÇu nguån vèn thÊp h¬n Theo nguyªn t¾c qu¶n lý rñi ro th× c¸c ng©n hµng hoÆc mét sè ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c ph¶i cã nh÷ng kho¶n dù tr÷ b¾t buéc cho tµi s¶n mµ nã n¾m gi÷. Mçi lo¹i tµi s¶n ph¶i ®­îc ph©n thµnh rñi ro theo thø h¹ng vµ ®Þnh l­îng rñi ro ®ã. Nãi chung, kho¶n cho vay th­êng cã møc ®é rñi ro lín nhÊt. VÝ dô, kho¶n cho vay th­¬ng m¹i cã møc ®é rñi ro lµ 100% vµ vay nhµ d©n chØ kho¶ng 50%. Nh÷ng kho¶n vay ®­îc xÕp h¹ng cao th­êng ®­îc ®¸nh gi¸ cã møc ®é rñi ro thÊp h¬n. VÝ dô, chøng kho¸n cña c«ng ty thÕ chÊp nhµ liªn bang cã ®é rñi ro lµ 20% trong khi ®èi víi chøng kho¸n cña chÝnh phñ lµ 0%. C¸c tæ chøc n¾m trong tay cµng nhiÒu lo¹i tµi s¶n rñi ro bao nhiªu th× yªu cÇu dù tr÷ vèn cµng cao. NÕu mét ng©n hµng cã mét kho¶n tÝn dông xÕp h¹ng A trÞ gi¸ 4 tû USD th× nguån dù tr÷ vèn sÏ lµ 8% (møc ®é rñi ro lµ 100%), cã nghÜa lµ ng©n hµng ph¶i dù tr÷ 320 triÖu USD. Trong tr­êng hîp ng©n hµng nµy chøng kho¸n ho¸ 97% cña c¶ danh môc vµ n¾m 3 % chøng kho¸n kh«ng xÕp h¹ng (Unrated) nh­ lµ mét c¸ch ®Ó t¨ng c­êng tÝn dông th× kho¶n dù tr÷ chØ lµ 120 triÖu USD. ViÖc ng©n hµng n¾m gi÷ dù tr÷ lín ®ång nghÜa víi viÖc ®­îc an toµn h¬n nh­ng l¹i mÊt ®i c¸c chi phÝ c¬ héi kh¸c. Râ rµng qua chøng kho¸n ho¸, tæ chøc khëi t¹o cã thÓ cã rÊt nhiÒu lîi Ých kh¸c nhau. Chøng kho¸n ho¸ cã thÓ t¹o ra hµng lo¹t c¸c c«ng cô tµi chÝnh n¨ng ®éng tõ chøng kho¸n ng¾n h¹n, dµi h¹n cho tíi chøng kho¸n coupon thÊp, chøng kho¸n coupon cao, tõ kú h¹n hoµn vèn ©m hay d­¬ng cho tíi rñi ro thanh to¸n tr­íc tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña giíi ®Çu t­. 5.2.Mét sè rñi ro th­êng gÆp trong chøng kho¸n hãa Qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸ nÕu kh«ng tiÕn hµnh thËn träng kh«ng nh÷ng kh«ng cã lîi cho tæ chøc khëi t¹o mµ cßn cã thÓ ®Ó l¹i rñi ro cho tæ chøc ®ã. NÕu tµi s¶n dïng ®Ó chøng kho¸n ho¸ chÞu sù bãp mÐo cña thÞ tr­êng dÉn tíi chÊt l­îng chøng kho¸n kh«ng nh­ ý muèn th× sÏ cã sù xung ®ét tiÒm Èn gi÷a tæ chøc khëi t¹o, nhµ cung cÊp dÞch vô vµ ng­êi b¶o l·nh. 5.2.1.Rñi ro ph¶i mua l¹i c¸c chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh Mét ng©n hµng ng­êi khëi t¹o qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸ cã thÓ sÏ chÞu søc Ðp ph¶i mua l¹i c¸c chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh nÕu tµi s¶n ngõng ho¹t ®éng hoÆc biÓu hiÖn kh«ng tèt. ChÝnh qu¸ tr×nh phøc t¹p cña chøng kho¸n ho¸ ®· t¹o ra søc Ðp ®èi víi tæ chøc khëi t¹o. ViÖc cã kh¸ nhiÒu thµnh viªn tham gia cïng sù quan t©m rÊt lín cña c«ng chóng ®Çu t­ ®· g©y ra søc Ðp tiÒm Èn. Nh­ng vÊn ®Ò mµ tæ chøc khëi t¹o lo l¾ng nhÊt ë ®©y lµ rñi ro trong qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸ ®èi víi c¸c thµnh viªn kh¸c cã thÓ lµm ¶nh h­ëng tíi danh tiÕng cña nã trªn thÞ tr­êng, t¹o ra nh÷ng tiÒn lÖ xÊu vÒ sau nµy. 5.2.2.Rñi ro chÊt l­îng danh môc gi¶m Trªn thÞ tr­êng, tæ chøc khëi t¹o cã xu h­íng t×m kiÕm nh÷ng nh÷ng nguån huy ®éng vèn míi. Do vËy, ®«i khi nã muèn b¸n ®i nh÷ng tµi s¶n cã chÊt l­îng tèt vµ v× vËy cã xu h­íng lµm t¨ng rñi ro trung b×nh ®èi víi nh÷ng tµi s¶n cßn l¹i trong danh môc. C¸c nhµ ®Çu t­ cïng c¬ quan xÕp h¹ng lu«n yªu cÇu tµi s¶n cã chÊt l­îng cao vµ khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc b¸n ®i nh÷ng tµi s¶n tèt cña m×nh. Thªm vµo ®ã, trong qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸ víi thêi gian t­¬ng ®èi dµi ng©n hµng ph¶i chÞu ¸p lùc tõ phÝa cæ ®«ng nªn th­êng cã xu h­íng gi¶m nhÑ c¸c tiªu chuÈn cho vay ®Ó gi÷ møc ®é t¨ng tr­ëng. Vµ khi ®ã nhiÒu kho¶n tÝn dông míi ®­îc chÊp nhËn kh«ng nh÷ng kh«ng lµm cho chÊt l­îng danh môc cao h¬n mµ l¹i cã xu h­íng lµm gi¶m chÊt l­îng danh môc, tõ ®ã ¶nh h­ëng tíi tiÕng t¨m cña tæ chøc. 5.2.3.Rñi ro liªn quan ®Õn chøng kho¸n hãa c¸c kho¶n tÝn dông tuÇn hoµn ViÖc chøng kho¸n hãa c¸c kho¶n tÝn dông tuÇn hoµn ®Æc biÖt phøc t¹p v× nã liªn quan tíi viÖc ph¸t hµnh mét l­îng chøng kho¸n cè ®Þnh nh­ng tµi s¶n b¶o ®¶m cho nã l¹i lu«n dao ®éng vµ kh«ng cã thêi gian ®¸o h¹n x¸c ®Þnh. Mét danh môc ph¶i thu cña thÎ tÝn dông dao ®éng hµng ngµy khi c¸c tµi kho¶n c¸ nh©n t¨ng gi¶m vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n còng hÕt søc bÊt th­êng, lóc nhanh lóc chËm tuú theo sù lùa chän kh¸ch hµng. V× thÕ viÖc qu¶n lý c¸c luång tiÒn vµo tõ kh¸ch hµng cho tíi viÖc chuyÓn c._.ho ng­êi n¾m gi÷ chøng kho¸n rÊt phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng c«ng cô qu¶n lý cao cÊp, ®¶m b¶o viÖc chia sÎ rñi ro gi÷a c¸c bªn trong suèt qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸. Víi nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm nh­ ®· nªu ra ë trªn, ta thÊy chøng kho¸n ho¸ ®­îc coi nh­ mét c«ng cô tµi chÝnh ®Æc biÖt tho¶ m·n ®ù¬c yªu cÇu cña c¸c ng©n hµng. Nã sÏ lµ gi¶i ph¸p tèt cho ng©n hµng trong qu¶n lý. Vµ ®Ó lµm râ h¬n qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña chøng kho¸n ho¸ trong ng©n hµng th­¬ng m¹i ta sÏ ph©n tÝch trong phÇn tiÕp theo. II.Chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i 1.Vµi nÐt vÒ chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî t¹i c¸c NHTM Chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî trong ng©n hµng lµ h×nh thøc mµ trong ®ã ng©n hµng ®ãng vai trß tæ chøc khëi t¹o cè g¾ng tËp hîp c¸c kho¶n môc tµi s¶n cña m×nh, sau ®ã ®em chøng kho¸n ho¸ ®Ó b¸n ra thÞ tr­êng-nã cã tªn gäi chung lµ CDO (Collateratized Debt Obligation). Thùc chÊt cña h×nh thøc nµy lµ ABS (Asset Backed Security) nh­ng tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m cho nã lµ mét danh môc tr¸i phiÕu hoÆc kho¶n cho vay cña ng©n hµng. §ång thêi trªn c¬ së quy tr×nh chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî ng©n hµng nãi chung l¹i cã 2 biÕn th¸i cña CDO ®ã lµ : +CDO chªnh lÖch ®Æc tr­ng d­íi h×nh thøc CBO(Collateratized Bond Obligation) th­êng do ng©n hµng khëi t¹o mua kho¶n vay hoÆc kho¶n nî trªn thÞ tr­êng sau ®ã ®em chøng kho¸n ho¸ ®Ó h­ëng nh÷ng chªnh lÖch do b¸n l¹i nî vµ phÝ qu¶n lý ho¹t ®éng thu tiÒn. §©y lµ h×nh thøc thuÇn tuý kinh doanh cña ng©n hµng. +CDO trªn b¶ng c©n ®èi mµ ®Æc tr­ng d­íi h×nh thøc CLO ( Collateratized Loan Obligation) ®­îc thiÕt kÕ ®Ó lo¹i mét kho¶n vay ra khái b¶ng c©n ®èi nh»m ®¹t ®­îc tr¹ng th¸i yªu cÇu vÒ vèn vµ nh»m t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n th«ng qua viÖc lµm t¨ng tÝnh láng cña tµi s¶n. CLO lµ mét c«ng cô cùc kú h÷u hiÖu ®èi víi ng©n hµng trong viÖc lo¹i c¸c kho¶n môc tµi s¶n, ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n nî tån ®äng, nî xÊu ra khái b¶ng c©n ®èi tµi s¶n nh»m ®¹t ®­îc tr¹ng th¸i tµi chÝnh tèt h¬n. §Ó lµm hiÓu râ h¬n cÊu tróc CLO vµ ®éng lùc tiÕn hµnh ta cÇn cã sù ph©n biÖt gi÷a CLO víi c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c ë mét sè ®Æc ®iÓm. *Sè l­îng cña c¸c kho¶n nî ®­îc tËp hîp vµo danh môc cho vay kh«ng qu¸ lín nh­ trong chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n cho vay « t« hoÆc thÎ tÝn dông, th«ng th­êng 1 danh môc ®­îc tËp hîp bao gåm 100-200 kho¶n vay. *TÝnh ®ång nhÊt cña kho¶n vay hoÆc tr¸i phiÕu kh¸ cao. Tæ chøc khëi t¹o ph¶i cè g¾ng tËp hîp c¸c kho¶n vay sao cho cã thÓ cung cÊp cho danh môc chøng kho¸n ho¸ nh÷ng lîi Ých vµ ®é ph©n t¸n nhÊt ®Þnh. *HÇu hÕt cÊu tróc cña CDO lµ cÊu tróc nhiÒu líp, nh÷ng líp nµy cã ®é ­u tiªn kh¸c nhau vÒ dßng tiÒn, thêi gian ®¸o h¹n tuú thuéc vµo nhu cÇu cña nhµ ®Çu t­. Cã mét sè líp sÏ cã møc rñi ro rÊt thÊp do ®­îc bªn thø ba b¶o l·nh vµ cã nh÷ng líp sÏ chÞu hÇu hÕt c¸c rñi ro cho c¸c líp xÕp h¹ng trªn nã. *Mét ®Æc tr­ng kh¸c lµ trong thêi kú thanh to¸n cã giai ®o¹n t¸i ®Çu t­ ®èi víi nh÷ng kho¶n nî ®­îc thanh to¸n sím hoÆc do b¸n tµi s¶n. Nh×n chung, CDO còng cã nh÷ng rñi ro vµ lîi Ých nhÊt ®Þnh mµ khi thùc hiÖn c¶ nhµ ®Çu t­ vµ tæ chøc khëi t¹o cÇn ph¶i cã nh÷ng tÝnh to¸n ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cho riªng m×nh. VÒ néi dung nµy ta sÏ lµm râ h¬n ë phÇn quy tr×nh chøng kho¸n ho¸. Qu¸ tr×nh chøng kho¸n ho¸ nh×n chung t­¬ng ®èi phøc t¹p v× nã liªn quan tíi rÊt nhiÒu bªn vµ mçi bªn ®Òu cã nh÷ng lîi Ých vµ rñi ro riªng. Ho¹t ®éng chøng kho¸n ho¸ cã rÊt nhiÒu kh©u nh­ng nh×n chung cã thÓ biÓu diÔn trong h×nh 2 vµ cã c¸c b­íc ®­îc thÓ hiÖn trong h×nh 3. 2.Néi dung chøng kho¸n ho¸ 2.1.ChuÈn bÞ giao dÞch cña tæ chøc khëi t¹o 2.1.1.ChuÈn bÞ vÒ mÆt luËt ph¸p. CÇn ph¶i nghiªn cøu kü nh÷ng v¨n b¶n cña c¸c bé, ngµnh liªn quan ®Õn nghiÖp vô chøng kho¸n hãa, nh÷ng v¨n b¶n vÒ Quy chÕ mua b¸n nî, vÒ viÖc thµnh lËp AMC, vÒ viÖc chuyÓn nî tõ ng©n hµng sang AMC... Theo quy ®Þnh cña mét sè n­íc, ®Ó khuyÕn khÝch mét sè thÞ tr­êng tµi s¶n ph¸t triÓn th× cßn cÇn cã nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ. §©y còng lµ ®iÓm hÕt søc l­u ý v× nã sÏ t¹o ra nh÷ng yÕu tè ph¸p lý cÇn thiÕt cho chøng kho¸n ho¸. 2.1.2.ChuÈn bÞ vÒ mÆt néi bé C¸c ng©n hµng ph¶i chuÈn bÞ mét ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n, cã kinh nghiÖm, am hiÓu vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng,tiÕp cËn nh÷ng kiÕn thøc míi cña thÕ giíi vÒ xö lý nî. C¸c ng©n hµng còng ph¶i hiÖn ®¹i hãa c¸c trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña m×nh. Trong lÜnh vùc ng©n hµng nãi chung vµ chøng kho¸n hãa nãi riªng, nh÷ng trang thiÕt bÞ nµy sÏ gióp n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng, ®¶m b¶o tiÕn ®é vµ tÝnh chÝnh x¸c, cho phÐp ®­a ra c¸c kÕt qu¶ kh¸c nhau qua vËn hµnh c¸c m« h×nh trªn vi tÝnh. C¸c ng©n hµng còng ph¶i l­êng hÕt tÝnh phøc t¹p cña chøng kho¸n ho¸ c¶ vÒ mÆt tÝnh to¸n, tæ chøc vµ cã nh÷ng chuÈn bÞ cÇn thiÕt ®Ó phßng ngõa nh÷ng rñi ro xÊu nhÊt cã thÓ gÆp ph¶i trong giao dÞch. 2.2.ChuÈn bÞ cña SPV 2.2.1.QuyÕt ®Þnh cÊu tróc cña chøng kho¸n ph¸t hµnh Sau khi tæ chøc khëi t¹o lµ ng©n hµng ®­a ra ®Ò nghÞ víi SPV th× tæ chøc nµy ph¶i quyÕt ®Þnh cÊu tróc cña chøng kho¸n ph¸t hµnh. SPV ph¶i tËp hîp c¸c kho¶n vay tõ ng©n hµng chuyÓn sang, ph¶i ph©n lo¹i, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña c¸c kho¶n vay hÕt søc chi tiÕt. Nã cÇn ph¶i x¸c ®Þnh trong ®ã bao nhiªu phÇn tr¨m lµ c¸c kho¶n nî cã l·i suÊt cè ®Þnh, l·i suÊt ®iÒu chØnh. Mçi kho¶n nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ thêi gian thanh to¸n, ph­¬ng thøc thanh to¸n vµ cã nh÷ng tho¶ thuËn riªng biÖt. Sau ®ã SPV tËp hîp nh÷ng lo¹i tµi s¶n cã tÝnh ®ång nhÊt vµo thµnh c¸c danh môc vµ ph¸t hµnh c¸c chøng kho¸n cã thø h¹ng kh¸c nhau ra thÞ tr­êng. AAA AA A BBB BB B unrated Danh môc cho vay Líp ­u tiªn Líp thø cÊp H×nh 4 : Ph©n líp chøng kho¸n Theo nh­ m« h×nh ®· ®­a ra trªn, sau khi tËp hîp tµi s¶n l¹i thµnh mét danh môc th× ph¶i chia chøng kho¸n thµnh c¸c líp theo c¬ chÕ thÈm thÊu dÇn hay c¬ chÕ th¸c n­íc (waterfall). Theo c¬ chÕ nµy danh môc tµi s¶n sÏ ®­îc chia thµnh c¸c líp nhá phï hîp víi nhu cÇu cña nhµ ®Çu t­ vµ chÊt l­îng cña c¸c lo¹i tµi s¶n ban ®Çu. Tuy nhiªn ®©y còng lµ mét yÕu tè rÊt phøc t¹p trong viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c møc ®é rñi ro cña chøng kho¸n. Chøng kho¸n cã xÕp h¹ng tÝn dông cao nhÊt lµ A- líp ­u tiªn (senior class) lµ chøng kho¸n cã xÕp h¹ng rÊt cao, kh¶ n¨ng thanh to¸n nî gèc vµ l·i suÊt ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n nh­ ®· cam kÕt. Th«ng th­êng phÇn nµy ®­îc chia lµm 2 ®Õn 3 lo¹i lµ: AAA, AA vµ A, cã quyÒn ­u tiªn trong thanh to¸n l·i suÊt vµ gèc so víi c¸c chøng kho¸n lo¹i sau. Tuy nhiªn líp nµy th­êng cã møc thu nhËp dù tÝnh kh«ng cao vµ cã thêi gian ®¸o h¹n thÊp nhÊt. Chøng kho¸n thø cÊp hay líp B vµ C (subordinate class) lµ lo¹i chøng kho¸n cã xÕp h¹ng tÝn dông thÊp h¬n vµ sÏ ph¶i chÞu sù ph©n bæ rñi ro tõ chøng kho¸n ­u tiªn chuyÓn xuèng. Trong mçi kú thanh to¸n, th­êng lo¹i nµy còng ph¶i thanh to¸n sau vµ tr­êng hîp cã sù kiÖn rñi ro tµi chÝnh x¶y ra, cÇn thanh lý tµi s¶n th× lo¹i nµy còng nhËn sau líp ­u tiªn. Ta thÊy líp thø cÊp sÏ g¸nh chÞu rñi ro rÊt lín. Do vËy ®Ó thu hót giíi ®Çu t­, trªn thùc tÕ, ng­êi qu¶n trÞ SPV cã kinh nghiÖm sÏ dµnh mét sè ­u tiªn cho c¸c líp sau, vÝ dô b»ng c¸ch thanh to¸n l·i suÊt cho líp B cßn líp A sÏ ®­îc thanh to¸n vèn gèc tr­íc. Chøng kho¸n kh«ng ph©n lo¹i (Unrated class-UC ®«i khi gäi lµ Equity) th­êng chiÕm mét phÇn nhá cña toµn bé danh môc chøng kho¸n ho¸. PhÇn nµy th­êng do tæ chøc khëi t¹o n¾m gi÷ nh­ mét phÇn b¾t buéc cña chøng kho¸n ho¸. PhÇn nµy cã thÓ t¹o thªm thu nhËp cho tæ chøc khëi t¹o trong tr­êng hîp t×nh h×nh chi tr¶ tèt, ng­îc l¹i, cã thÓ nã sÏ ®­îc dïng ®Ó chi tr¶ cho c¸c chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh. 2.2.2.Dù tÝnh vÒ dßng tiÒn cho c¸c líp chøng kho¸n ViÖc ph©n bè dßng tiÒn cho c¸c líp chøng kho¸n cña SPV lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh hÕt søc linh häat tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch cña nhµ qu¶n trÞ nh­ng ®ång thêi còng phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan kh¸c. Khi nhËn ®­îc tiÒn theo ph©n bè trªn, SPV sÏ tÝnh to¸n, trõ c¸c chi phÝ cña giao dÞch vµ c¨n cø vµo cÊu tróc, møc ®é ­u tiªn trong thanh to¸n, ®Þnh ra líp nµo sÏ ®­îc thanh to¸n vèn gèc hay l·i suÊt tr­íc. Trong tr­êng hîp nµy ngoµi viÖc ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro tr¶ tr­íc vµ c¸c rñi ro dÉn tíi sù huû bá cña mét dßng tiÒn th× trªn thùc tÕ c¸c kho¶n vay sÏ ®­îc thanh to¸n theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau (®ång thêi thanh to¸n theo niªn kim hoÆc theo tr¶ gèc ®Òu...) dÉn tíi viÖc ph©n chia vµ tÝnh to¸n c¸c líp, c¸c dßng tiÒn còng hÕt søc phøc t¹p. §Ó minh ho¹ cho phÇn nµy ta xem xÐt mét ®ît ph¸t hµnh chøng kho¸n cña mét SPV lµ Bleecker Structured Asset Funding Ltd. Theo nh­ b¶ng d­íi th× chøng kho¸n líp 1 ®ù¬c ®¸nh gi¸ thµnh 3 lo¹i: Aaa, Aa vµ Aa2. Trong ®ã lo¹i Aa cã gi¸ tû lÖ lín nhÊt ph¶n ¸nh chÊt l­îng chøng kho¸n ho¸ tèt vµ ®©y lµ lo¹i dµnh cho giíi ®Çu t­ chÊp nhËn møc l·i suÊt võa ph¶i nh­ng rñi ro thÊp nh­ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, c¸c ng©n hµng muèn n¾m gi÷ tµi s¶n cã tÝnh thanh kho¶n cao. Ta cßn thÊy chøng kho¸n líp 2 cã møc l·i suÊt rÊt cao nh­ng hµm chøa nh÷ng rñi ro tiÒm Èn, phï hîp víi nh÷ng ng­êi ­a rñi ro vµ thu nhËp. PhÇn cßn l¹i chiÕm 5% lµ phÇn mµ tæ chøc khëi t¹o ph¶i n¾m gi÷ theo nh­ tho¶ thuËn víi SPV. SPV: Bleecker Structured Asset Funding Ltd Lo¹i tµi s¶n ABS Gi¸ trÞ danh môc chøng kho¸n ho¸ 457 triÖu USD Nhµ b¶o l·nh JP Morgan & Co.Inc Ngµy ®ãng hîp ®ång Th¸ng 10 n¨m 2001 B¶ng 4: CÊu tróc chøng kho¸n cña Bleecker Structured Asset Funding Ltd §¬n vÞ: triÖu USD CÊu tróc chøng kho¸n Líp Gi¸ trÞ % trªn tæng L·i suÊt §¸o h¹n T¨ng c­êng tÝn dông (% tæng vèn) Aaa 45 9.8% LIBOR+47 6 21.2% Aa 315 68,9% LIBOR+55 9.4 12.5% Aa2 40 8.8% LIBOR+90 12 Baa2 34 7.4% 9,829% 12 5% UC 23 5% N/A Tæng 457 100% (Nguån: Securitization: a public tool-Nick Davis-8/2000) 2.2.3.Tho¶ thuËn vÒ t¨ng c­êng tÝn dông 2.2.3.1.Lùa chän h×nh thøc t¨ng c­êng tÝn dông Víi bÊt cø nhµ ®Çu t­ nµo dï ­a thÝch m¹o hiÓm còng kh«ng muèn chÊp nhËn toµn bé rñi ro tõ chøng kho¸n ho¸. Do vËy th«ng qua SPV th­êng cã c¸c biÖn ph¸p t¨ng c­êng tÝn dông nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho nhµ ®Çu t­. Th«ng th­êng cã 2 lo¹i lµ t¨ng c­êng tÝn dông trong vµ t¨ng c­êng tÝn dông ngoµi. T¨ng c­êng tÝn dông ngoµi: th­êng do mét ng©n hµng thø 3 hoÆc do c«ng ty b¶o hiÓm ®øng ra b¶o ®¶m. Cã nh÷ng h×nh thøc th«ng dông sau: +Th­ tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang cã thÓ do ng©n hµng thø 3 ph¸t hµnh cam kÕt sÏ thanh to¸n mét phÇn cña gi¸ trÞ danh môc trong tr­êng hîp cã sù kiÖn rñi ro x¶y ra. +B¶o hiÓm do tæ chøc c«ng ty b¶o hiÓm hoÆc c¸c c«ng ty tµi chÝnh cung cÊp nh»m h¹n chÕ rñi ro tr¶ sai hÑn cña ng­êi ®i vay. Theo c¸ch nµy tæ chøc b¶o hiÓm sÏ cam kÕt thanh to¸n cho c¸c chøng kho¸n ë c¸c líp nhÊt ®Þnh tuú theo n¨ng lùc cña tæ chøc ®ã. Tuú theo chÊt l­îng vµ sè l­îng cña chøng kho¸n mµ tæ chøc nµy sÏ nhËn phÝ tõ 8 cho ®Õn > 50 ®iÓm. H×nh thøc nµy hiÖn nay t­¬ng ®èi th«ng dông vµ cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh. +Tµi kho¶n tiÒn mÆt thÕ chÊp lµ mét tµi kho¶n do tæ chøc khëi t¹o hoÆc do mét bªn thø 3 ®øng ra göi mét l­îng tiÒn cÇn thiÕt b»ng gi¸ trÞ t¨ng c­êng tÝn dông tiªu chuÈn. Tµi kho¶n nµy sÏ phôc vô cho quyÒn lîi cña nhµ ®Çu t­ vµ sÏ ®­îc rót ra khi cã sù kiÖn rñi ro n¶y sinh. Theo c¸ch tÝnh møc ®é t¨ng c­êng tÝn dông phæ biÕn trªn thÕ giíi ®ang ¸p dông th× tr­íc hÕt, tæ chøc cung cÊp dÞch vô t¨ng c­êng tÝn dông sÏ c¨n cø vµo c¸c líp chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh vµ t×m ra sè nh©n tæn thÊt (Loss multiple) theo b¶ng sau: XÕp h¹ng Sè nh©n tæn thÊt AAA 6.0 AA 5.0 A 4.0 BBB 3.0 BB 2.0 B 1.0 ý nghÜa: sè nh©n tæn thÊt lµ nh÷ng tæn thÊt dù tÝnh c¨n cø trªn danh môc cña c¬ quan xÕp h¹ng. Sè nh©n tæn thÊt cµng lín nghÜa lµ cã mét líp ch¾n lín b¶o vÖ cho tæn thÊt vµ v× vËy chÊt l­îng tÝn dông cµng cao. Tû lÖ t¨ng c­êng tÝn dông sÏ ®­îc tÝnh trªn c¬ së ®êi sèng trung b×nh cña chøng kho¸n vµ møc ®é tæn thÊt dù tÝnh. Tû lÖ t¨ng c­êng tÝn dông (TLTCTD) = Sè nh©n tæn thÊt x Thêi gian ®¸o h¹n trung b×nh x Møc ®é tæn thÊt dù tÝnh Gi¶ sö ta cã danh môc sau: B¶ng 5: Møc ®é t¨ng c­êng tÝn dông §¬n vÞ: triÖu USD XÕp h¹ng Gi¸ trÞ Tû lÖ TCTD Gi¸ trÞ thÕ chÊp AAA 297.5 15.00% 52.50 AA 8.75 12.50% 43.75 A 8.75 10.00% 35.00 BBB 8.75 7.50% 26.25 BB 8.75 5.00% 17.5 B 4.38 3.75% 13.13 (Nguån: Speaking of securitization - December 5, 2001-Vol.6 Issue 4) Trong ®ã: Thêi gian ®¸o h¹n trung b×nh 2,5 n¨m Gi¸ trÞ danh môc 350 triÖu USD Tæn thÊt dù tÝnh 0.01 T¨ng c­êng tÝn dông trong: th­êng do SPV tù cung cÊp b»ng mét sè biÖn ph¸p sau: +ThÕ chÊp v­ît cã nghÜa lµ l­îng chøng kho¸n ph¸t hµnh sÏ cã gi¸ trÞ nhá h¬n gi¸ trÞ tµi s¶n trong danh môc. L­îng tµi s¶n gi÷ l¹i ph¶i duy tr× ®­îc møc t¨ng c­êng tÝn dông cÇn thiÕt. NÕu gi¸ trÞ chøng kho¸n suy gi¶m th× ®©y sÏ lµ tÊm nÖm ®ì cho gi¸ trÞ chøng kho¸n. §Ó tÝnh to¸n tµi s¶n gi÷ l¹i SPV sÏ c¨n cø vµo sè liÖu lÞch sö ®Ó ®­a ra mét tû lÖ phï hîp. +Chia líp chøng kho¸n: nh­ ®· nãi ë trªn chøng kho¸n ph¸t hµnh ®­îc chia Ýt nhÊt thµnh 2 líp. Líp ­u tiªn (senior) ®­îc ­u tiªn nhËn dßng tiÒn tõ tµi s¶n c¬ së cßn líp thø hai sÏ nhËn sau líp thø nhÊt. VÝ dô, ph¸t hµnh mét danh môc chøng kho¸n trong ®ã 90% lµ ­u tiªn cßn 10% lµ th«ng th­êng th× tÊt nhiªn lµ nh÷ng nhµ ®Çu t­ n¾m gi÷ 10% sÏ g¸nh chÞu hÇu hÕt mäi rñi ro, nh­ng bï l¹i cã mét møc thu nhËp mong ®îi rÊt cao. 2.2.3.2.§Þnh møc phÝ cho t¨ng c­êng tÝn dông §èi víi SPV khi quyÕt ®Þnh h×nh thøc t¨ng c­êng tÝn dông sÏ ph¶i c©n nh¾c ­u vµ nh­îc ®iÓm cña t¨ng c­êng tÝn dông trong vµ t¨ng c­êng tÝn dông ngoµi. Nh­ng dï d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo th× ®Òu cã nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Vµ th«ng th­êng møc phÝ nµy sÏ dao ®éng quanh kho¶ng 8 – 90 ®iÓm tÝn dông tuú theo møc ®é cÇn t¨ng c­êng. Trªn thùc tÕ SPV hay sö dông kÕt hîp nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau vÝ dô: SPV yªu cÇu c«ng ty b¶o hiÓm cam kÕt thanh to¸n mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi chøng kho¸n líp AAA cßn c¸c líp kh¸c nã sÏ dïng thÕ chÊp v­ît qu¸ ®Ó t¨ng c­êng tÝn dông. 2.2.3.3.T¨ng c­êng tÝnh láng Mét h×nh thøc kü thuËt t¨ng c­êng tÝn dông kh¸c lµ cung cÊp dÞch vô tÝnh láng cao, nh­ ta sÏ thÊy trªn m« h×nh chøng kho¸n ho¸. §©y còng lµ mét yÕu tè rÊt quan träng v× môc tiªu cña chøng kho¸n ho¸ lµ chuyÓn nh÷ng tµi s¶n tÝnh láng thÊp sang tÝnh láng cao trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Kü thuËt nµy th«ng dông ®èi víi nh÷ng chøng kho¸n ph¸t hµnh trªn nh÷ng tµi s¶n th­¬ng m¹i, nh÷ng lo¹i bao gåm rÊt nhiÒu h×nh thøc ph¶i thu kh¸c nhau dÉn tíi kú h¹n hoµn vèn vµ hoµn tr¶ kh«ng khíp víi nhau. Do vËy ®Ó lÊp ®Çy kho¶ng chªnh lÖch nµy cÇn ph¶i cã c¸c tæ chøc s½n sµng cung cÊp nh­ng kho¶n vay ng¾n h¹n. Tæ chøc nµy cã thÓ lµ ng©n hµng hoÆc c«ng ty tµi chÝnh cã quan hÖ mËt thiÕt víi SPV. 2.3.XÕp h¹ng chøng kho¸n Qu¸ tr×nh xÕp h¹ng chøng kho¸n b¾t ®Çu khi c¬ quan xÕp h¹ng chøng kho¸n chÝnh thøc nhËn ®­îc lêi ®Ò nghÞ tõ phÝa SPV. Th«ng th­êng ®Ó ®¸nh gi¸ vµ xÕp h¹ng chøng kho¸n ph¸t hµnh c¬ quan xÕp h¹ng tÝn dông th­êng thùc hiÖn nh÷ng b­íc c¬ b¶n sau: 2.3.1.§¸nh gi¸ t­ c¸ch tÝn dông cña ng­êi ®i vay cã tµi s¶n n»m trong danh môc cña SPV Trong b­íc nµy, ngoµi viÖc ph¶i ®¸nh gi¸ nh÷ng d÷ kiÖn mµ ng©n hµng cung cÊp ®Ó ®¸nh gi¸ trùc tiÕp kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng, ®o l­êng rñi ro tiÒm Èn cña kho¶n nî, c¬ quan xÕp h¹ng tÝn dông cÇn ®iÒu tra nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc rñi ro cña kho¶n vay. Trong nhiÒu tr­êng hîp, c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn chÊt l­îng tÝn dông cña ng­êi vay nî kh«ng ®­îc c«ng bè réng r·i, c¬ quan xÕp h¹ng tÝn dông ph¶i thu thËp th«ng tin vÒ: Uy tÝn. Uy tÝn cña ng­êi vay vèn thÓ hiÖn qua lÞch sö ®i vay vµ tr¶ nî cña hä. NÕu trong suèt thêi gian quan hÖ víi ng©n hµng , ng­êi vay th­êng xuyªn tr¶ nî ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n th× kho¶n nî nµy sÏ cã søc hÊp dÉn lín ®èi víi SPV. Vµ kho¶n nî nµy sÏ lµm gi¶m bít chi phÝ t¨ng c­êng tÝn dông cho c¶ danh môc tµi s¶n SPV n¾m gi÷ ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho chøng kho¸n ph¸t hµnh ra cã xÕp h¹ng tÝn dông cao. C¬ cÊu vèn. C¬ cÊu vèn thÓ hiÖn qua tû lÖ vèn vay víi vèn tù cã cña ng­êi vay. Tû lÖ nµy ph¶n ¸nh x¸c xuÊt rñi ro kh«ng thu ®­îc nî v× tû träng vèn vay nî cµng cao th× ®ßn bÈy tµi chÝnh cµng cao, l·i suÊt vµ vèn vay ph¶i tr¶ cµng lín, kh¶ n¨ng ®¸p øng luång l­u kim cµng nhá. V× vËy kho¶n vay cña c¸c c«ng ty cã tû lÖ nî cao ®ßi hái phÇn bï rñi ro ph¶i lín ®Ó bï ®¾p rñi ro tiÒm n¨ng ph¸t sinh tõ c¬ cÊu vèn. Møc ®é biÕn ®éng cña thu nhËp. Víi bÊt kú c¬ cÊu vèn nµo sù biÕn ®éng cña thu nhËp còng ¶nh h­ëng lín tíi kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng­êi ®i vay, bao gåm c¸c kho¶n nî gèc vµ l·i. §iÒu nµy rÊt quan träng v× khi kho¶n nî ®­îc chuyÓn cho SPV ®Ó tËp hîp l¹i thµnh danh môc, nã sÏ ph¶i tÝnh to¸n dßng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c kho¶n nî råi ph¸t hµnh chøng kho¸n cã thêi h¹n vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n riªng biÖt, kh«ng phô thuéc vµo tµi s¶n ban ®Çu. Do ®ã, kh¶ n¨ng thanh to¸n kh«ng æn ®Þnh cã thÓ sÏ ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña SPV Tµi s¶n thÕ chÊp. Mét ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt trong viÖc quyÕt ®Þnh chøng kho¸n ho¸ mét kho¶n nî lµ ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc tµi s¶n b¶o ®¶m cho c¸c kho¶n nî. Tuy nhiªn tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng lo¹i trõ ®­îc rñi ro tÝn dông tiÒm n¨ng (trong tr­êng hîp gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp suy gi¶m nhá h¬n gi¸ trÞ kho¶n vay). Nh­ng ®ång thêi còng ph¶i thÊy lµ, qua chøng kho¸n ho¸, rñi ro b¸n tµi s¶n thÕ chÊp nhá h¬n gi¸ thÞ tr­êng còng gi¶m ®i v× ­u ®iÓm cña chøng kho¸n ho¸ lµ sÏ ®îi cho tíi khi gi¸ thÞ tr­êng cao sÏ b¸n tµi s¶n. Tuy vËy ng©n hµng mua nî cÇn ph¶i ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp chÝnh x¸c ®Ó phßng ngõa sù thay ®æi gi¸ trÞ cña tµi s¶n. Ph©n tÝch m«i tr­êng vÜ m« vµ chu kú kinh tÕ. Chu kú kinh tÕ còng cã ¶nh h­ëng rÊt quan träng ®Õn kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ cña SPV hoÆc c¬ quan ®Þnh gi¸ vÒ x¸c xuÊt rñi ro cña kho¶n nî. Khi nÒn kinh tÕ r¬i vµo thêi kú suy tho¸i th× nhiÒu kho¶n vay r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Ng©n hµng còng sÏ bÞ ¶nh h­ëng kh«ng nhá vµ nhu cÇu lo¹i bá c¸c kho¶n vay ra khái b¶ng c©n ®èi lµ rÊt lín. Tuy vËy, c¸c chøng kho¸n ph¸t hµnh ra nÕu kh«ng thËn träng cã thÓ sÏ kh«ng ®­îc giíi ®Çu t­ mua. L·i suÊt trong m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi ho¹t ®«ng chøng kho¸n ho¸. L·i suÊt t¨ng ®ßi hái chøng kho¸n ph¸t hµnh ra cã møc l·i suÊt cao h¬n, cßn trong tr­êng hîp l·i suÊt gi¶m th× còng cã thÓ x¶y ra rñi ro tr¶ tr­íc. 2.3.2.§¸nh gi¸ danh môc chuÈn bÞ chøng kho¸n ho¸ §©y lµ phÇn quan träng nhÊt trong kh©u xÕp h¹ng tÝn dông cña chøng kho¸n vµ nã quyÕt ®Þnh tíi thø h¹ng cña chøng kho¸n ph¸t hµnh. Trong mét vµi n¨m gÇn ®©y ph­¬ng ph¸p nhÞ thøc më réng do Moody’s giíi thiÖu ®· trë thµnh tiªu chuÈn trong viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro cña CDO. ý t­ëng c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p nµy m« h×nh ho¸ rñi ro cña mét tËp hîp tµi s¶n cã tÝnh ®ång nhÊt vµ ®éc lËp víi nhau. Ph­¬ng ph¸p nµy nh­ sau: Thø nhÊt c¬ quan xÕp h¹ng tÝn dông sÏ ®¸nh gi¸ ®é ph©n t¸n rñi ro cña c¶ danh môc tµi s¶n do SPV n¾m gi÷. Trong ®ã: n: sè l­îng tµi s¶n trong danh môc Fi :gi¸ trÞ danh nghÜa cña tµi s¶n thø i trong danh môc Râ rµng gi¸ trÞ cña c¶ danh môc víi c¸c tµi s¶n cã gi¸ trÞ rñi ro kh¸c nhau cã thÓ ®­îc thay thÕ b»ng D nh­ lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña c¸c tµi s¶n F cã ®iÒu chØnh theo rñi ro. Tû lÖ hoµn tr¶ E biÓu hiÖn cho møc ®é rñi ro cña c¸c líp chøng kho¸n vµ nÕu chøng kho¸n cã xÕp h¹ng cµng cao th× kh¶ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ còng rÊt cao. Ta cã: an: tû lÖ hoµn tr¶ theo c¸c ph©n bè x¸c xuÊt wn::x¸c xuÊt cho sù kiÖn a x¶y ra p: biÓu hiÖn cho x¸c suÊt vì nî trung b×nh cña c¶ danh môc Lj: biÓu hiÖn mÊt m¸t do c¸c líp cña CDO t­¬ng øng víi sù kiÖn J x¶y ra Pj: lµ x¸c suÊt cña sù kiÖn trong ®iÒu kiÖn rñi ro vì nî J x¶y ra §é lÖch chuÈn cña kh¶ n¨ng mÊt m¸t (Nguån: Analyzing the risk of structured credit (CDO) tranches:the modified binomial expansion method) §é lÖch chuÈn cho phÐp tæ chøc xÕp h¹ng tÝn dông thu nhËn ®­îc nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ møc ®é v÷ng m¹nh cña c¸c líp chøng kho¸n cã liªn quan tíi sù thay ®æi cña tû lÖ hoµn tr¶. Trªn c¬ së nh÷ng tÝnh to¸n c¬ b¶n vµ nh÷ng tÝnh to¸n ®iÒu chØnh kh¸c nh­ ®¸nh gi¸ møc ®é biÕn ®éng cña dßng tiÒn, kh¶ n¨ng t¸i ®Çu t­ hay nh÷ng biÕn ®éng vÒ l·i suÊt thu nhËp... c¬ quan xÕp h¹ng tÝn dông sÏ t­ vÊn cho SPV cã thÓ thay ®æi cÊu tróc cña chøng kho¸n hoÆc yªu cÇu møc t¨ng c­êng tÝn dông cao h¬n n÷a ®Ó ®­a ra ®­îc nh÷ng líp chøng kho¸n phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®¸nh gi¸ cña c¬ quan nµy. Con nî Ng©n hµng (cung cÊp dÞch vô) Tµi kho¶n thu tiÒn Tµi kho¶n nhµ ®»u t­ Trung gian tµi chÝnh Gèc + l·i PhÝ dÞch vô Gèc +l·i Ho¸n ®æi l·i suÊt Tµi kho¶n c¸c ®èi t­îng tham gia 2.4.Thu vµ ph©n phèi dßng tiÒn Thanh to¸n nî PhÝ Cam kÕt H×nh 5: C¸c ho¹t ®éng thu vµ ph©n phèi luång tiÒn Hµng th¸ng cã mét luång tiÒn do con nî chuyÓn vµo mét tµi kho¶n do ng©n hµng qu¶n lý. Ng©n hµng lóc nµy sÏ ®ãng vai trß ng­êi cung cÊp dÞch vô vµ nhËn phÝ qu¶n lý luång tiÒn. Sau ®ã ng©n hµng sÏ chuyÓn tiÒn vµo mét tµi kho¶n gäi lµ collection account do SPV lµ chñ së h÷u. §©y sÏ lµ tµi kho¶n ®Çu mèi cña tÊt c¶ c¸c tµi kho¶n kh¸c vµ ph©n phèi cho c¸c ®èi t­îng tham gia. Qu¸ tr×nh thu tiÒn cña SPV sÏ tËp trung vµ th«ng qua tµi kho¶n thu tiÒn. C¸c kho¶n ph¶i nµy cã thêi h¹n thanh to¸n, ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau nh­ng SPV chØ thanh to¸n theo mét sè ph­¬ng thøc nhÊt ®Þnh. Do vËy nã sÏ ph¶i th«ng qua c¸c trung gian tµi chÝnh kh¸c ®Ó ho¸n ®æi tiÒn tÖ nh»m ®¹t ®­îc ý ®Þnh cÇn thiÕt. 2.5.T¸i ®Çu t­ vµ thay thÕ tµi s¶n V× danh môc tµi s¶n cña SPV lµ tËp hîp cña rÊt nhiÒu tµi s¶n cã thêi h¹n thanh to¸n kh¸c nhau nªn rñi ro thanh to¸n tr­íc lµ tÊt yÕu x¶y ra víi SPV. Trong tr­êng hîp nµy viÖc t¸i ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn ®Ó lÊp ®Çy kho¶ng trèng do tµi s¶n ®ã ®Ó l¹i. Th«ng th­êng cã 3 h×nh thøc t¸i ®Çu t­ lµ: +T¸i ®Çu t­ cam kÕt lµ h×nh thøc SPV t¸i ®Çu t­ vµo c¸c ®èi t­îng tham gia hîp ®ång nh­ mét sù ®¸nh ®æi cho nh÷ng dÞch vô mµ c¸c ®èi t¸c cung cÊp. +Mua nh÷ng kho¶n nî kh¸c lµ h×nh thøc t­¬ng ®èi phæ biÕn. Theo ®ã SPV sÏ mua nh­ng kho¶n nî míi ®Ó t¹o ra dßng tiÒn míi vµ liªn tôc cho nh÷ng nhµ ®Çu t­ n¾m gi÷ chøng kho¸n ph¸t hµnh cña danh môc. +§Çu t­ chøng kho¸n lµ h×nh thøc SPV dïng tiÒn mua nh÷ng chøng kho¸n lÊp vµo danh môc tµi s¶n vµ dïng dßng tiÒn tõ chøng kho¸n ®Çu t­ sÏ bæ sung cho ph©n phèi dßng tiÒn. 3.Mét sè ph­¬ng thøc chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî tån ®äng HiÖn nay trªn thÕ giíi tuú vµo ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña tõng n­íc cã thÓ cã hai ph­¬ng thøc nh­ sau: 3.1.Ph­¬ng thøc ph©n t¸n Nh÷ng n­íc cã thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn nh­ Mü, Canada vµ EU ®· ¸p dông m« h×nh nµy. Theo ph­¬ng thøc nµy ng©n hµng A cã thÓ thµnh lËp riªng cho m×nh mét SPV hoÆc th«ng qua mét SPV ®éc lËp kh¸c tiÕn hµnh chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî cña m×nh. Tr­êng hîp SPV lµ mét trung gian tµi chÝnh cã thÓ lµ quü ®Çu t­, mét c«ng ty tµi chÝnh hoÆc c«ng ty trùc thuéc mét ng©n hµng ®Çu t­...th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nã ®­îc ®o l­êng b»ng lîi nhuËn. Cô thÓ lµ khi SPV mua mét kho¶n nî do ng©n hµng chuyÓn sang nã sÏ cè g¾ng mua víi møc chiÕt khÊu lín nhÊt vµ sau ®ã ph¸t hµnh chøng kho¸n. SPV cã thÓ thu phÝ do mét ng©n hµng uû th¸c hoÆc cã thÓ thu lîi nhuËn qua ho¹t ®éng chøng kho¸n ho¸. Trong tr­êng hîp SPV trùc thuéc ng©n hµng mÑ th× ho¹t ®éng cña nã sÏ phôc vô cho ho¹t ®éng xo¸ nî xÊu cña ng©n hµng mÑ nh­ng ®ång thêi còng sÏ ho¹t ®éng theo nh­ c¸c SPV trªn thÞ tr­êng kh¸c. H×nh thøc nµy cã thÓ biÓu diÔn d­íi biÓu h×nh ®å sau: H×nh 6: Chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî tån ®äng theo ph­¬ng ¸n ph©n t¸n Ng©n hµng A Gi¸ trÞ sæ s¸ch mét sè kho¶n vay: 100 Gi¸ trÞ thÞ tr­êng tµi s¶n thÕ chÊp: 60 SPV Danh môc Ph¸t hµnh tµi s¶n: 60 chøng kho¸n CÊp vèn thµnh lËp: 10 B¸n kho¶n vay: 60 TiÒn : 60 Cho vay: 60 Theo nh­ ph­¬ng thøc nµy th× ng©n hµng A cÊp mét sè vèn lµ 10 cho SPV ®Ó SPV cã ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó ho¹t ®éng. Lóc nµy trªn b¶ng c©n ®èi cña ng©n hµng gi¸ trÞ sæ s¸ch cña kho¶n vay lµ 100. Tuy nhiªn x¸c suÊt hoµn tr¶ cña kho¶n vay lµ rÊt thÊp vµ gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña tµi s¶n thÕ chÊp chØ lµ 60. Sau khi thµnh lËp SPV ng©n hµng A sÏ cho SPV vay mét kho¶n míi gi¸ trÞ lµ 60 (gi¸ thÞ tr­êng cña kho¶n vay) ®Ó SPV cã vèn ho¹t ®éng, ®ång thêi sÏ b¸n cho SPV kho¶n vay víi gi¸ trÞ còng lµ 60 (SPV sö dông kho¶n vay ®Ó mua tµi s¶n cña ng©n hµng). Trªn thùc tÕ tiÒn sÏ kh«ng chuyÓn trùc tiÕp mµ vÉn n»m trong tµi s¶n cña ng©n hµng A nh­ng ng©n hµng sÏ lo¹i ®­îc kho¶n nµy ra khái b¶ng c©n ®èi vµ thay b»ng kho¶n vay míi lµnh m¹nh h¬n. Vµ SPV tuy lµ mua kho¶n vay nh­ng thùc chÊt chØ lµ sù chuyÓn dÞch tõ ng©n hµng sang cho SPV. Ng©n hµng tuy mÊt gi¸ trÞ danh nghÜa lµ 40 nh­ng nã sÏ ®­¬c lîi thÕ vÒ thuÕ trªn kho¶n lç nµy. Lîi thÕ cña ph­¬ng thøc ph©n t¸n nµy lµ §éng lùc qu¶n lý cña c¸c SPV sÏ m¹nh h¬n v× ho¹t ®éng sÏ dùa trªn c¬ chÕ c¹nh tranh v× lîi nhuËn. Ýt chÞu ¸p lùc chÝnh trÞ tõ phÝa chÝnh phñ Lµm s¹ch ®­îc b¶ng c©n ®èi cña ng©n hµng Mét sè nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng thøc nµy Chi phÝ ho¹t ®éng th­êng lín h¬n ph­¬ng thøc tËp trung vµ nhiÒu khi kh«ng tËn dông hÕt ®­îc kh¶ n¨ng cña SPV. NÕu SPV phô thuéc vµo ng©n hµng th× tuy vÒ mÆt lý thuyÕt kh«ng cã sù rµng buéc g× nh­ng trªn thùc tÕ do ¸p lùc cña ng©n hµng mÑ nªn viÖc xö lý nî nhiÒu khi kh«ng ®¶m b¶o. VÒ ho¹t ®éng do c¸c trung gian lµm viÖc nªn kh«ng ®ñ m¹nh vÒ mÆt ph¸p lý cho thu håi tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc gi¶i quyÕt víi con nî. QuyÒn lùc ho¹t ®éng ph©n t¸n Ýt cã hç trî tõ phÝa chÝnh phñ. 3.2.Ph­¬ng thøc tËp trung Ph­¬ng thøc nµy t­¬ng ®èi phæ biÕn trªn thÞ tr­êng cña nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn vÒ mÆt thÞ tr­êng tµi chÝnh còng nh­ hoµn thiÖn kü thuËt chøng kho¸n ho¸ nãi riªng nh­ Hµn quèc, Th¸i Lan, Trung Quèc. Theo nh­ c¸ch thøc tæ chøc vµ tiÕn hµnh cña ph­¬ng thøc nµy th× chÝnh phñ còng tham gia vµo ho¹t ®éng chøng kho¸n ho¸. Theo nh­ m« h×nh nµy th× chÝnh phñ yªu cÇu mét sè nhãm c¸c ng©n hµng lín ®ång thµnh lËp mét SPV. SPV sÏ ®øng ra chÞu tr¸ch nhiÖm chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî cña c¸c ng©n hµng tham gia gãp vèn. Sau khi SPV nhËn ®­îc c¸c kho¶n vay tõ phÝa c¸c ng©n hµng chuyÓn sang nã sÏ xem xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ tr­êng cña lo¹i tµi s¶n thÕ chÊp. Trong tr­êng hîp thÞ tr­êng nµy xuèng gi¸ vÝ dô nh­ thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n cña NhËt b¶n vµo cuèi nh÷ng n¨m 80, nã sÏ chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî vµ t×m c¸ch khai th¸c gi¸ trÞ tµi s¶n. NÕu ng­êi ®i vay vÉn cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n nî nã sÏ xem xÐt vµ ®­a ra ph­¬ng ¸n kinh doanh ®Ó tËn thu tµi s¶n hoÆc b¶n th©n nã sÏ khai th¸c tµi s¶n thÕ chÊp cïng con nî. Trong tr­êng hîp nµy ho¹t ®éng cña SPV sÏ lµ ho¹t ®éng cña AMC ( c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n ) nh­ng mét ®iÓm kh¸c lµ nã sÏ b¸n tµi s¶n khi cã gi¸ trÞ cao nhÊt vµ s¶n phÈm cña nã lµ c¸c chøng kho¸n cã tÝnh thanh kho¶n cao. H×nh 7: Chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî tån ®äng theo ph­¬ng ¸n tËp trung SPV (ph¸t hµnh chøng kho¸n) Ng©n hµng A Nî tån ®äng a Ng©n hµng B Nî tån ®äng b CP Gãp vèn Gãp vèn Gãp vèn a b tiÒn tiÒn Ng©n hµng D Nî tån ®äng d Ng©n hµng C Nî tån ®äng c tiÒn tiÒn c d gãp vèn gãp vèn Ph­¬ng thøc nµy cã nh÷ng ­u ®iÓm sau: SPV sÏ ®­îc coi nh­ c«ng cô ®Æc biÖt ®Ó ®­a c¸c kho¶n nî tån ®äng, nî xÊu ra khái b¶ng c©n ®èi víi nh÷ng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý thèng nhÊt. §­îc sù hËu thuÉn rÊt lín tõ phÝa chÝnh phñ vµ chÞu ¸p lùc tõ phÝa chÝnh phñ buéc c¸c ng©n hµng ph¶i c¶i tæ. Cã quyÒn lùc m¹nh mÏ trong viÖc xö lý tµi s¶n thÕ chÊp vµ khai th¸c tµi s¶n Cã ®iÒu kiÖn tËp trung nguån lùc vµ kü n¨ng. Nh­îc ®iÓm Cã thÓ bÞ ¸p lùc chÝnh trÞ chi phèi Chi phÝ ho¹t ®éng lín SÏ khã kh¨n trong kh©u ®Þnh gi¸ nh÷ng kho¶n vay ®Æc thï gi÷a ng©n hµng vµ SPV Râ rµng ta cã thÓ cã 2 ph­¬ng thøc tiÕn hµnh chøng kho¸n ho¸ th«ng qua SPV nh­ trªn cßn viÖc lùa chän ph­¬ng thøc nµo sÏ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cña mçi n­íc. Trong ch­¬ng 1, khãa luËn ®· ®Ò cËp tíi nh÷ng kh¸i niÖm vµ ho¹t ®éng c¬ b¶n nhÊt cña chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî trong ng©n hµng. Trªn c¬ së nh÷ng kh¸i niÖm nh­ vËy ch­¬ng 2 cña khãa luËn sÏ xem xÐt, ®¸nh gi¸ nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong xö lý nî tån ®äng t¹i c¸c hÖ thèng NHTM ViÖt nam nãi chung vµ ë NHNT nãi riªng vµ ®Ò xuÊt nghiÖp vô chøng kho¸n ho¸ nh­ lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu cho qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh t¹i c¸c ng©n hµng nµy. III.Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong chøng khãa hãa Tuy kh¸i niÖm chøng kho¸n hãa míi chØ xuÊt hiÖn tõ nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû 20 nh­ng cho ®Õn nay ®· cã rÊt nhiÒu n­íc thùc hiÖn ho¹t ®éng nµy. Tho¹t ®Çu, ho¹t ®éng nµy ®­îc tiÕn hµnh thµnh c«ng ë ch©u Mü vµ ch©u ¢u. Sau ®ã chøng kho¸n hãa ®­îc tiÕn hµnh ë c¶ ch©u óc, ch©u Phi vµ ch©u ¸. Tuy nhiªn, kh¸i niÖm chøng kho¸n hãa vÉn cßn rÊt míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng chøng kho¸n hãa ra ®êi vµ ph¸t triÓn thµnh c«ng ë n­íc ta th× häc tËp kinh nghiÖm cña c¸c n­íc kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc trong khu vùc lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt. Trªn c¬ së nhËn thøc nh­ vËy, khãa luËn xin nªu ra mét sè ®iÓm ®¸ng chó ý trong ho¹t ®éng chøng kho¸n hãa ë NhËt B¶n vµ Hµn Quèc, hai quèc gia ®· thùc hiÖn kh¸ thµnh c«ng ho¹t ®éng nµy. 1.NhËt B¶n T¹i NhËt, viÖc tiÕn hµnh mét giao dÞch ph¶i tu©n thñ theo Bé luËt d©n sù NhËt B¶n. Bé luËt nµy yªu cÇu ph¶i cã th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n hoÆc sù ®ång ý cña chñ nî tr­íc khi giao dÞch ®­îc tiÕn hµnh. Nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe nµy chÝnh lµ nh÷ng trë ng¹i lín ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng chøng kho¸n hãa tµi s¶n. LuËt MITI do Bé c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ (The Ministry of International Trade and Industry-MITI) ban hµnh ®· thay ®æi nh÷ng yªu cÇu nµy, cho phÐp nh÷ng ng­êi khëi t¹o kh«ng ph¶i lµ ng©n hµng cã ®­îc sù chÊp thuËn vÒ kÕ ho¹ch cña MITI. Tuy nhiªn, cho tíi nay, kh«ng cã mét luËt nµo gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®èi víi nh÷ng ng­êi khëi t¹o kh¸c. NÕu mét ng­êi ph¸t hµnh kh«ng thÓ t¸ch tµi s¶n khái rñi ro tÝn dông cña ng­êi khëi t¹o trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn giao dÞch th× ng­êi ph¸t hµnh th­êng kh«ng thÓ cã ®­îc xÕp h¹ng tÝn dông cho ABS cao h¬n xÕp h¹ng tÝn dông cña ng­êi khëi t¹o. LuËt MITI ®· gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ®èi víi ng­êi khëi t¹o kh«ng ph¶i lµ ng©n hµng vµ cho phÐp hä cã ®­îc xÕp h¹ng tÝn dông cao h¬n. Nh÷ng ng­êi ®­îc uû quyÒn kh¸c cè g¾ng v­ît qua vÊn ®Ò nµy víi viÖc tiÕn hµnh ngÉu nhiªn (contingent perfection). Tæ chøc ph¸t hµnh thùc tÕ kh«ng tiÕn hµnh giao dÞch cho ®Õn khi nh÷ng sù kiÖn cã tÝnh chÊt ch©m ngßi, ch¼ng h¹n nh­ sù suy gi¶m thø h¹ng tÝn dông cña ng­êi khëi t¹o, x¶y ra. Tuy nhiªn, c¸c c¬ quan xÕp h¹ng tÝn dông kh«ng s½n lßng cÊp cho cho ABS mét thø h¹ng cao h¬n cña ng­êi khëi t¹o trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy v× nh÷ng sù kiÖn ch©m ngßi cã thÓ kh«ng diÔn ra nh­ kÕ ho¹ch vµ gióp cho giao dÞch ®­îc hoµn thµnh ®óng h¹n. Ho¹t ®éng t¨ng c­êng tÝn dông còng cã nh÷ng ®iÓm ®¸ng chó ý. Th«ng th­êng, rñi ro tµi s¶n cã thÓ ®­î._.u thµnh viªn tham gia sÏ ®Èy m¹nh cho ho¹t ®éng chøng kho¸n ho¸. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn thÞ tr­êng mua b¸n nî sÏ ®i kÌm gi¶i ph¸p vÒ hµnh lang ph¸p lý cho giao dÞch nî vµ c¸c ®èi t­îng tham gia. HiÖn nay theo Quy chÕ mua b¸n nî do NHNN ban hµnh, c¸c ®èi t­îng tham gia mua b¸n nî lµ c¸c tæ chøc TD, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n bao gåm: c¸c NHTMQD,NH ®Çu t­, NH ph¸t triÓn, NHTM cæ phÇn, Ng©n hµng liªn doanh, chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi , ng©n hµng chÝnh s¸ch, c«ng ty tµi chÝnh, c«ng ty cho thuª tµi chÝnh, quü tÝn dông nh©n d©n trung ­¬ng. C¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®­îc tham gia mua nh÷ng kho¶n nî cña TCTD vµ c¸c kh¸ch hµng cña c¸c TCTD ë ViÖt Nam vµ nh÷ng kho¶n nî gi÷a c¸c TCTD ë ViÖt Nam víi nhau. VÒ hµnh lang ph¸p lý: hiÖn chØ víi quy chÕ mua b¸n nî th× ch­a ®ñ ®Ó t¹o lËp ®­îc mét thÞ tr­êng nî s«i ®éng. Muèn ph¸t triÓn h¬n n÷a ®ßi hái ph¶i cã c¸c v¨n b¶n nh­ luËt vÒ mua b¸n nî, nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý gi¶i thÝch cho c¸c ho¹t ®éng mua b¸n nî, ph¶i h×nh thµnh c¸c ban gi¶i ®¸p th¸c m¾c cña c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia... 3.5.Quy ho¹ch thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n - xö lý tµi s¶n thÕ chÊp Sù ph¸t triÓn kh«ng chÝnh thøc vµ ch­a æn ®Þnh cña thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n ë ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng c¶n trë tiÕn tr×nh thùc hiÖn chøng kho¸n ho¸ do hiÖn nay mét phÇn rÊt lín c¸c kho¶n vay thÕ chÊp lµ b»ng ®Êt ®ai nhµ cöa. Muèn th¸o gì t×nh tr¹ng nµy cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cÇn thiÕt, cã c¬ së ph¸p lý râ rµng ®Ó t¹o lËp vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n. CÇn cã nh÷ng söa ®æi trong luËt ®Êt ®ai, ph¸ bá nh÷ng rµo c¶n vÒ ph¸p lý ®Ó ®Êt ®ai thùc sù ®­îc gi¶i phãng vµ trë thµnh hµng ho¸, tõ ®ã cã kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ dÔ dµng tõ h×nh th¸i hiÖn vËt thµnh nguån vèn hiÖu qu¶ nh­ mäi hµng ho¸ kh¸c trªn thÞ tr­êng. Khi ng©n hµng chuyÓn giao kho¶n nî cho AMC ®Ó ph¸t m¹i b¸n tµi s¶n thÕ chÊp, mét ý kiÕn ë ®©y lµ ChÝnh phñ nªn miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp, tr­íc b¹, lÖ phÝ ®ãng gãp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Þa ph­¬ng...®èi víi tµi s¶n ®­îc xö lý ®Ó thuËn lîi cho viÖc ph¸t m¹i, gi¶i phãng vèn ®ãng b¨ng trong ng©n hµng. §ång thêi, ®¬n gi¶n ho¸ tèi ®a c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, ph¸p lý kh«ng cÇn thiÕt t¹o ®iÒu kiÖn mua b¸n, chuyÓn nh­îng nhanh chãng tµi s¶n, thu håi vèn cho AMC. ViÖc xö lý tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè hiÖn nay kh«ng chØ liªn quan tíi NHTM, c¸c doanh nghiÖp mµ cßn liªn quan tíi nhiÒu ngµnh nhiÒu cÊp. Tuy nhiªn ta vÉn ch­a cã mét v¨n b¶n ph¸p luËt h­íng dÉn cô thÓ vÒ tr×nh tù, thñ tôc tr¸ch nhiÖm quyÒn h¹n vµ kh©u nèi tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan nhµ n­íc vµ c¸c bªn liªn quan. VÊn ®Ò quan träng nhÊt hiÖn nay lµ cÇn cã Th«ng t­ liªn bé : NHNN- Bé tµi chÝnh- Bé t­ ph¸p- ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n tèi cao- Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao- Bé c«ng an-Ttæng côc ®Þa chÝnh h­íng dÉn vµ thèng nhÊt c¸c biÖn ph¸p xö lý tµi s¶n thÕ chÊp. CÇn cã quy ®Þnh vÒ xÐt xö v¾ng mÆt vµ ph¸t m¹i tµi s¶n thu håi mµ kh«ng cÇn hái ý kiÕn kh¸ch hµng, buéc ng­êi vay ph¶i hîp t¸c víi ng©n hµng trong viÖc lµm thñ tôc chuyÓn nh­îng quyÒn së h÷u tµi s¶n. 3.6.T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia chøng kho¸n ho¸ Qua thùc tiÔn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¸ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn th× c«ng ty b¶o hiÓm, quü ®Çu t­, quü h­u trÝ vµ quü tu¬ng hç th­êng lµ nh÷ng giíi quan t©m nhiÒu nhÊt tíi tr¸i phiÕu tõ chøng kho¸n ho¸. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay chØ cã c«ng ty b¶o hiÓm vµ c¸c quü ®Çu t­ m¹o hiÓm cã ®ñ tiÒm lùc tham gia mua s¶n phÈm tõ chøng kho¸n ho¸. Gi¶i ph¸p ë ®©y sÏ tËp trung vµo h­íng gióp cho c¸c ®Þnh chÕ nµy tham gia mua chøng kho¸n. 3.7.Ph¸t triÓn c¸c thÓ chÕ trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm Ph¸t triÓn m¹nh c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm trong n­íc. C¨n cø vµo tèc ®é ph¸t triÓn vµ nhu cÇu thÞ tr­êng, ta sÏ thµnh lËp thªm c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm; t¨ng sè l­îng lªn kho¶ng 30 doanh nghiÖp vµo n¨m 2010 ho¹t ®éng trong mäi lÜnh vùc kinh doanh b¶o hiÓm ( b¶o hiÓm gèc, t¸i b¶o hiÓm, m«i giíi b¶o hiÓm); ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c«ng ty cæ phÇn, trong ®ã doanh nghiÖp Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. S¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm Nhµ n­íc theo h­íng ph¸t triÓn thµnh tæng c«ng ty m¹nh vÒ tµi chÝnh vµ n¨ng lùc kinh doanh, ®ñ søc gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o, chi phèi thÞ tr­êng b¶o hiÓm, thùc hiÖn chÝnh s¸ch t¨ng vèn cho doanh nghiÖp b¶o hiÓm Nhµ n­íc th«ng qua viÖc ®Ó l¹i nguån thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch hµng n¨m; thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng vµ tiÒn th­ëng g¾n víi hiÖu qu¶ kinh doanh b¶o ®¶m thu nhËp cña ng­êi lao ®éng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm thµnh lËp c¸c c«ng ty ®Çu t­ hoÆc c¸c quü ®Çu t­. C¸c quü nµy sÏ lµ c¸c c«ng ty con cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm vµ dïng tiÒn huy ®éng ®­îc tõ c«ng ty mÑ ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c c«ng cô tµi chÝnh. C¸c quü nµy sÏ dïng mét tû lÖ nhÊt ®Þnh vÝ dô 40% quü ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c loai chøng kho¸n cã møc ®é rñi ro cao h¬n. Nhµ n­íc nªn ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cô thÓ ph©n lo¹i râ c¸c c«ng cô ®Çu t­ tµi chÝnh trong ngµnh b¶o hiÓm. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc th× c¸c c«ng cô ®Çu t­ th«ng dông bao gåm: tr¸i phiÕu, chøng chØ tiÒn göi, c¸c kho¶n cho vay theo hîp ®ång b¶o hiÓm, tr¸i phiÕu cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi, c¸c kho¶n cho vay cã b¶o l·nh, cæ phiÕu. 3.8.H×nh thµnh c¸c quü tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n Thùc tÕ ho¹t ®éng ë c¸c n­íc ph¸t triÓn cho thÊy c¸c quü t­¬ng trî, quü ®Çu t­ bao gåm quü ®Çu t­ th«ng th­êng vµ quü ®Çu t­ m¹o hiÓm sÏ lµ c¸c ®èi t­îng cã vai trß hÕt søc quan träng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. §©y lµ c¸c trung gian cã vai trß ®iÒu hoµ nguån vèn trªn thÞ tr­êng, t¹o ra mét m«i tr­êng tµi chÝnh lµnh m¹nh, ®ång thêi nã gióp cho c¸c nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n cã thÓ tham gia thÞ tr­êng víi chi phÝ vµ rñi ro thÊp h¬n. §Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n nãi chung còng nh­ thÞ tr­êng cho chøng kho¸n ho¸ nãi riªng ph¸t triÓn s«i ®éng th× yªu cÇu cÊp thiÕt hiÖn nay lµ ph¶i h×nh thµnh c¸c quü ®Çu t­, c¸c quü tu¬ng trî, c¸c quü cña c¸c ®èi t­îng riªng biÖt vÝ dô nh­ quü cña nh©n viªn nhµ n­íc, quü n«ng d©n...C¸c quü nµy sÏ cã vai trß x· héi ho¸ thÞ tr­êng chøng kho¸n, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh phÇn trong nÒn kinh tÕ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n. Theo ý kiÕn cña t«i th× Nhµ n­íc nªn cã c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cô thÓ cho phÐp, h­íng dÉn thµnh lËp c¸c quü, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng vµ c¸ch thøc thu hót nhµ ®Çu t­. Song song víi c¸c biÖn ph¸p nh­ vËy nhµ n­íc ph¶i cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¸c quü h×nh thµnh th«ng qua c¸c biÖn ph¸p miÔn thuÕ, tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o h­íng dÉn cho c¸c nhµ ®Çu t­ cña c¸c quü. §èi víi c¸c quü ®Çu t­ m¹o hiÓm n­íc ngoµi ®· h×nh thµnh ë ViÖt Nam th× cÇn ph¶i quan t©m h¬n n÷a. Cô thÓ lµ b»ng c¸c biÖn ph¸p vÒ thuÕ, níi réng quy ®Þnh cho c¸c quü tham gia n¾m gi÷ c¸c c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn. BiÖn ph¸p cô thÓ ë ®©y sÏ lµ cho c¸c quü n¾m gi÷ h¬n 7% sè cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn nh­ hiÖn nay nh­ng c¸c quü sÏ kh«ng tham gia ®iÒu hµnh mµ chØ cã vai trß t­ vÊn. Cho phÐp c¸c quü tham gia huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ trÝch mét tû lÖ % nhÊt ®Þnh ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc t­¬ng ®èi m¹o hiÓm. 4.Më réng ph¹m vi cña trung gian ®Æc biÖt Theo m« h×nh ®Ò ra th× AMC sÏ ®ãng vai trß lµ trung gian ®Æc biÖt trong chøng kho¸n ho¸. Trung gian nµy sÏ tiÕp nhËn nh÷ng kho¶n nî tõ ng©n hµng th­¬ng m¹i chuyÓn sang. Råi trªn c¬ së gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp, AMC sÏ ph¸t hµnh chøng kho¸n ra thÞ tr­êng cho c¸c nhµ ®Çu t­. Th«ng qua bµi häc kinh nghiÖm ®· ®­îc rót ra khi nghiªn cøu ho¹t ®éng chøng kho¸n hãa ë NhËt B¶n vµ Hµn Quèc, khãa luËn còng nhËn thÊy r»ng ViÖt Nam nªn thµnh lËp mét Amc tËp trung. Muèn ph¸t triÓn AMC ho¹t ®éng nh­ mét trung gian ®Æc biÖt trong viÖc triÓn khai chøng kho¸n ho¸ t¹i ViÖt Nam th×: AMC ph¶i lµ doanh nghiÖp ®Æc biÖt cã mét sè thÈm quyÒn ®Æc biÖt gióp ChÝnh phñ vµ c¸c NHTM gi¶i quyÕt døt ®iÓm phÇn tµi s¶n ®ãng b¨ng cña c¸c NHTMQD. AMC ph¶i cã thÈm quyÒn qu¶n lý kho¶n vay vµ tµi s¶n. LuËt ph¶i trao cho AMC quyÒn ®­îc tèi ­u ho¸ gi¸ trÞ th«ng qua viÖc t¨ng c­êng nghiÖp vô qu¶n lý, ®Çu t­ thªm ®Ó n©ng cÊp tµi s¶n...c¸c biÖn ph¸p thùc thi kh«ng bÞ h¹n chÕ nÕu nã nh»m tèi ­u ho¸ gi¸ trÞ tµi s¶n vµ kho¶n vay. AMC ph¶i cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thÊy cßn cã kh¶ n¨ng thu håi, cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p: tiÕp tôc thóc Ðp con nî tr¶ gèc vµ l·i, t¸i c¬ cÊu tµi chÝnh, qu¶n lý, gia h¹n nî, miÔn gi¶m l·i, b¬m thªm vèn, ho·n chuyÓn nî thµnh vèn cæ phÇn, liªn doanh liªn quan tíi viÖc qu¶n lý con nî... §Ó ®¶m b¶o duy tr× dßng tiÒn gi÷a tµi s¶n vµ nhµ ®Çu t­, AMC ph¶i cã thÈm quyÒn mua nî tµi s¶n vµ b¸n tµi s¶n mµ kh«ng cã sù ®ång ý tr­íc cña con nî. LuËt ph¸p ph¶i nghiªn cøu cho phÐp AMC mua mét kho¶n nî khã thu håi, nÕu ng©n hµng ®ång ý mµ kh«ng phô thuéc vµo ý kiÕn cña con nî bëi trong tr­êng hîp nµy ng©n hµng b¸n ®i quyÒn lîi cña m×nh cã trong kho¶n nî khã ®ßi, cïng víi tÊt c¶ c¸c quyÒn h¹n kÌm theo. §ång thêi khi AMC muèn b¸n mét tµi s¶n thÕ chÊp, nã sÏ chØ theo quy ®Þnh cña luËt AMC mµ kh«ng theo quy chÕ th«ng th­êng. AMC lu«n duy tr× mét mèi liªn hÖ víi nhµ ®Çu t­ th«ng qua thêi h¹n thanh to¸n gèc vµ l·i nh­ ®· tho¶ thuËn tr­íc. Do vËy nã sÏ ph¶i b»ng mäi c¸ch s¾p xÕp ®Ó ®­a tµi s¶n thÕ chÊp ra ngoµi thÞ tr­êng, c«ng khai b¸n vµ cè g¾ng thu ®uîc tiÒn nh­ mong muèn. Nh­ng cã mét ®iÓm kh¸c víi xö lý nî th«ng th­êng lµ AMC sÏ kh«ng ph¶i chÞu ¸p lùc vÒ thêi gian bëi ngay trong qu¸ tr×nh ph¸t hµnh, vÒ c¬ b¶n, nã ®· gi¶i quyÕt ®­îc nî tån ®äng cña ng©n hµng. 5.KhuyÕn khÝch c¸c TCTD tham gia t¨ng c­êng tÝn dông TriÓn väng cña viÖc c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia mua tr¸i phiÕu ph¸t hµnh trªn kho¶n nî tån ®äng hay kh¶ n¨ng chøng kho¸n ho¸ trë thµnh thùc tiÔn hay kh«ng phô thuéc mét phÇn rÊt lín vµo møc ®é t¨ng c­êng tÝn dông cho tr¸i phiÕu. Theo nh­ m« h×nh th× tæ chøc cung cÊp t¨ng c­êng tÝn dông chÝnh lµ Bé tµi chÝnh. Bé tµi chÝnh chÊp nhËn yªu cÇu cña AMC lµ t¨ng c­êng tÝn dông 50% (240 tû), ®é rñi ro cña chøng kho¸n ph¸t hµnh gÇn nh­ b»ng 0 nh­ng l¹i cã l·i suÊt cao h¬n h¼n so víi tr¸i phiÕu chÝnh phñ. Trong giai ®o¹n ®Çu thÞ tr­êng cho chøng kho¸n ho¸ ch­a ph¸t triÓn, cßn Ýt nhµ ®Çu t­ tham gia th× vai trß cña chÝnh phñ sÏ lµ sù ®¶m b¶o rÊt lín cho c¶ nhµ ®Çu t­ lÉn trung gian ®Æc biÖt. Tuy nhiªn cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng vµ víi xu h­íng lµm gi¶m g¸nh nÆng cho ChÝnh phñ, nhÊt thiÕt ph¶i cã sù tham gia cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh, nh÷ng tæ chøc sÏ cung cÊp dÞch vô t¨ng c­êng tÝn dông cho chøng kho¸n ph¸t hµnh. Cô thÓ lµ c¸c tæ chøc tÝn dông nh­ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, cæ phÇn, c«ng ty tµi chÝnh, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm...sÏ ®øng ra cam kÕt t¨ng c­êng tÝn dông cho c¸c chøng kho¸n. Tuú theo ®¸nh gi¸ rñi ro cña chøng kho¸n mµ c¸c trung gian nµy sÏ ®­a ra nh÷ng kho¶n phÝ thÝch hîp cho kho¶n t¨ng c­êng tÝn dông. Theo ph­¬ng thøc nµy th×: +Ng©n hµng Nhµ n­íc cïng c¸c bé ngµnh liªn quan cho phÐp c¸c TCTD dÇn nghiªn cøu triÓn khai dÞch vô nµy. +Trong giai ®o¹n ®Çu ®Ó khuyÕn khÝch ho¹t ®éng nµy nªn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ cho phÝ thu tõ dÞch vô. +Më réng luËt cho phÐp c¸c c«ng ty b¶o hiÓm tham gia b¶o hiÓm cho c¸c líp chøng kho¸n vµ h­ëng phÝ b¶o hiÓm chÝnh. 6.Më réng ®Çu t­ ®i kÌm víi n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông Nhu cÇu vèn cho mäi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ rÊt lín. §èi víi ng©n hµng, viÖc më réng khèi l­îng tÝn dông ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ®a d¹ng Êy lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Song vÊn ®Ò chÊt l­îng tÝn dông míi cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn thùc chÊt cña ng©n hµng kÓ c¶ trong tr­êng hîp ng©n hµng cã trong tay c«ng cô chøng kho¸n ho¸. NÕu mét ng©n hµng û vµo chøng kho¸n ho¸, gia t¨ng khèi l­îng tÝn dông mµ kh«ng chó ý vµo nã th× ch¼ng kh¸c g× cho vay tõ thiÖn. Chøng kho¸n ho¸ cã thÓ gióp cho ng©n hµng lo¹i trõ c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, tån ®äng ra khái ng©n hµng víi tÝnh hiÖu qu¶ cao. Tuy nhiªn kh«ng cã nghÜa bÊt kú kho¶n tÝn dông nµo chøng kho¸n ho¸ còng gi¶i quyÕt tèt. NÕu chÊt l­îng tÝn dông tåi th× trung gian ®Æc biÖt sÏ mua nî cña ng©n hµng víi mét møc chiÕt khÊu thÊp, buéc ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng mÊt m¸t nhÊt ®Þnh. ChÊt l­îng tÝn dông cã ý nghÜa rÊt quan träng ë ®©y. C¸c NH cã thÓ gi¶m thiÓu rñi ro trong c¸c ho¹t ®éng cña m×nh b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng tÝn dông, t¹o ra ®é ph©n t¸n cho danh môc cho vay. Tuy nhiªn, ®a d¹ng ho¸ ®Çu t­ kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc ®Çu t­ trµn lan, kh«ng cã träng ®iÓm mµ lµ thùc hiÖn cho vay ®èi víi nhiÒu ®èi t­îng, ngµnh nghÒ, doanh nghiÖp kh¸c nhau, kh«ng thùc hiÖn cho vay qu¸ nhiÒu ®èi víi mét lo¹i h×nh nµo ®ã. Cßn trong tr­êng hîp ng©n hµng ®· tËp trung cho vay ®èi víi mét sè ngµnh nghÒ nhÊt ®Þnh mµ muèn gi¶m bít møc ®é tËp trung th× nªn b¸n nî cho trung gian ®Æc biÖt nghiªn cøu h­íng chøng kho¸n ho¸ kho¶n nî nµy. 7.N©ng cao chÊt l­îng cña ®éi ngò nh©n viªn ng©n hµng Nh©n tè con ng­êi lu«n gi÷ vÞ trÝ trung t©m, chi phèi vµ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn bÊt cø c«ng viÖc nµo trong ng©n hµng. §èi víi ho¹t ®éng mua b¸n nî còng nh­ chøng kho¸n ho¸ yªu cÇu nµy ®Æt ra cµng lín h¬n. Chøng kho¸n ho¸ b¶n th©n nã kh«ng ph¶i lµ phøc t¹p nh­ng ®Ó nhËn thøc ®Çy ®ñ trong viÖc ¸p dông vµo thùc tiÔn l¹i lµ mét chuyÖn kh¸c. Ngay tõ nh÷ng ph©n tÝch ban ®Çu cña ng©n hµng trong viÖc chuyÓn nh­îng nî cho ®èi t¸c còng yªu cÇu nh÷ng tÝnh to¸n vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n c¸n bé chÞu tr¸ch nhiÖm. Nh÷ng tÝnh to¸n vÒ nî tån ®äng kh¸c víi c¸c tµi s¶n th«ng th­êng lµ khèi l­îng tµi s¶n rÊt lín th­êng lµ vµi ngh×n tû vµ b¶n th©n nh÷ng ®èi t¸c tham gia rÊt khã ®Ó tÝnh to¸n mét møc chiÕt khÊu hîp lý cho kho¶n nî. Do vËy mçi quyÕt ®Þnh nhá cña c¸n bé tÝn dông sÏ lµ nh÷ng thu nhËp hay mÊt m¸t vµi tr¨m tû ®èi víi ng©n hµng. Do vËy c¸c NH cÇn x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý nî - tµi s¶n ®¶m b¶o c¶ vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng viÖc. ChÊt l­îng cña ®éi ngò c¸n bé thÓ hiªn ë 3 ph­¬ng diÖn: tr×nh ®é chuyªn m«n, kinh nghiÖm c«ng t¸c, t­ c¸ch ®¹o ®øc. VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n: c¸c c¸n bé xö lý nî cÇn ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch chÝnh quy, cã kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng vµ hÖ thèng ng©n hµng, trong ®ã cÇn n¾m v÷ng kh«ng nh÷ng vÒ luËt ph¸p mµ cßn cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ tæng hîp nh¹y bÐn vµ linh ho¹t. Ngoµi chuyªn m«n, hä cÇn cã thªm kiÕn thøc kh¸c nh­ vÒ kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸ chÝnh trÞ...c¸c kü n¨ng vÒ ngo¹i ng÷ vi tÝnh ®Ó cã c¬ héi nhanh chãng tiÕp cËn nh÷ng kiÕn thøc míi cña thÕ giíi vÒ xö lý nî. §Ó cã ®­îc ®éi ngò c¸n bé tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng vµng NH cÇn x©y dùng mét quy chuÈn vÒ tr×nh ®é c¸n bé xö lý nî trong NH lµm c¬ së cho c¸c kÕ ho¹ch båi d­ìng, ®µo t¹o. C¸c kÕ ho¹ch ®µo t¹o ë ®©y cÇn bao gåm c¸c kÕ ho¹ch ®µo t¹o dµi h¹n vµ ng¾n h¹n. Trong ®µo t¹o dµi h¹n tr­íc hÕt cÇn ®¶m b¶o phæ cËp gi¸o dôc ®¹i häc cho toµn bé nh©n viªn vµ tõng b­íc khuyÕn khÝch c¸n bé tiÕp tôc theo häc Cao häc, Th¹c sü vµ TiÕn sü. §èi víi ®µo t¹o ng¾n h¹n hµng n¨m NH nªn tæ chøc nh÷ng líp tËp huÊn båi d­ìng cho c¸n bé, cã thÓ mêi c¸c chuyªn gia hoÆc trùc tiÕp cö nh÷ng c¸n bé cã tr×nh ®é, cã n¨ng lùc cña NH gi¶ng d¹þ. Bªn c¹nh ®ã, NH cÇn cö nh÷ng l·nh ®¹o cÊp cao kÕt hîp víi nh÷ng ®èi t­îng nßng cèt tham gia c¸c kho¸ héi th¶o, ®µo t¹o ng¾n h¹n cña c¸c tæ chøc vÒ chøng kho¸n ho¸. VÒ kinh nghiÖm c«ng t¸c. MÆc dï nh÷ng lý thuyÕt vÒ chøng kho¸n ho¸ ®· xuÊt hiÖn t¹i ViÖt Nam vµ cã nh÷ng nghiªn cøu b­íc ®Çu cña ng©n hµng nh­ng do ch­a cã ®iÒu kiÖn nªn tÊt c¶ c¸c tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ ®Òu trªn c¬ së lý thuyÕt. §Ó gióp viÖc khai sinh chøng kho¸n ho¸ ë ViÖt Nam c¸c NH nªn cÊp kinh phÝ cö c¸n bé nßng cèt ®i häc hái tham gia trùc tiÕp vµo c¸c dù ¸n cô thÓ ë n­íc ngoµi. VÒ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. C¸n bé xö lý nî ngoµi viÖc cÇn cã nh÷ng phÈm chÊt nªu trªn th× còng cÇn cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. §¹o ®øc nghÒ nghiÖp còng ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xö lý nî cña NH. Muèn cã ®­îc ng­êi c¸n bé cã ®¹o ®øc tèt, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, kû luËt nghÒ nghiÖp cao NH cÇn khen th­ëng ®éng viªn c¶ vÒ mÆt vËt chÊt còng nh­ tinh thÇn cña nh©n viªn. Song song víi khen th­ëng NH cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p uèn n¾n kÞp thêi nh÷ng biÓu hiÖn sa sót vÒ phÈm chÊt, t­ c¸ch ®¹o ®øc vµ lèi sèng cña c¸n bé. 8.HiÖn ®¹i ho¸ ho¹t ®éng ng©n hµng Víi sù ph¸t triÓn vò b·o cña khoa häc kü thuËt ngµy nay, c¸c trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ trong ng©n hµng quèc tÕ ®· ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é rÊt hiÖn ®¹i. Trong lÜnh vùc ng©n hµng nãi chung vµ chøng kho¸n ho¸ nãi riªng, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ c«ng nghÖ tiÕn tiÕn sÏ gióp n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng, ®¶m b¶o tiÕn ®é vµ tÝnh chÝnh x¸c, cho phÐp ®­a ra c¸c kÕt qu¶ kh¸c nhau qua vËn hµnh c¸c m« h×nh trªn vi tÝnh. Do ®ã c¸c NH cÇn cã sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng vÒ trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy ng©n hµng cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt: cÇn hoµn thiÖn hÖ thèng trang bÞ th«ng tin trong toµn hÖ thèng. HÖ thèng th«ng tin néi bé cÇn ®­îc tiÕp tôc hoµn thiÖn, ®¶m b¶o cËp nhËt ®uîc d­ nî tÝn dông, sè nî nghi ngê chuyÓn thµnh nî tån ®äng...CÇn ®Çu t­, ®­a vµo sö dông nh÷ng m¸y chñ hiÖn ®¹i cã kh¶ n¨ng l­u tr÷, xö lý truyÒn tin víi tèc ®é cao ®Ó qu¶n lý cã së d÷ liÖu cña ng©n hµng. Thø hai: cÇn m¹nh d¹n ®Çu t­ mua, ®Æt hµng ®èi víi c¸c phÇn mÒm øng dông vËn hµnh c¸c m« h×nh ¶o. Trong ®iÒu kiÖn chøng kho¸n ho¸ ch­a trë thµnh hiÖn thùc viÖc tham kh¶o c¸c kÕt qu¶ tõ viÖc vËn hµnh c¸c m« h×nh ¶o sÏ gióp Ých rÊt nhiÒu cho nh÷ng c¸n bé chuyªn tr¸ch xö lý nî. Song song víi viÖc mua s¾m trang thiÕt bÞ míi cÇn ph¶i th­êng xuyªn ®µo t¹o ®Ó c¸c c¸n bé cã thÓ lµm chñ thiÕt bÞ ®ã. IV.Mét sè kiÕn nghÞ 1.KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc vÒ ch­¬ng tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ cñng cè hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i Nhµ n­íc cÇn t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng, mét m«i tr­êng kinh tÕ thuËn lîi ®Ó tõng doanh nghiÖp, tõng c¸ thÓ ph¸t huy ®­îc søc s¸ng t¹o vµ néi lùc cña m×nh. Lîi nhuËn cña ng©n hµng mµ g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ th× kÕt qu¶ míi bÒn v÷ng vµ cã c¬ së ph¸t triÓn. CÇn cã nhËn thøc r»ng c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng kh«ng thÓ t¸ch rêi khái c¬ cÊu l¹i doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cÇn gi¶m bít g¸nh nÆng b»ng c¸ch gi¶i thÓ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶, cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp cã kÕt qu¶ kinh doanh tèt. Nhµ n­íc chØ nªn chó träng ®Çu t­ n¾m gi÷ doanh nghiÖp ë nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän cã t¸c dông t¹o ra b­íc ®ét ph¸ cho ®Êt n­íc mµ t­ nh©n kh«ng thÓ tù lµm ®­îc. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, Nhµ n­íc chi nªn n¾m gi÷ l­îng cæ phiÕu ®a sè trong thêi gian ®Çu råi sau ®ã chuyÓn nh­îng l¹i vµ kh«ng tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cÇn thµnh lËp mét c¬ quan ®Æc tr¸ch gi¸m s¸t tµi chÝnh ®Ó gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn t¸i c¬ cÊu. ViÖc thµnh lËp c¬ quan nµy nµy lµ cÇn thiÕt ®Ó c¸c ng©n hµng cã chç dùa trong ho¹t ®éng cña m×nh, ®ång thêi lµ cÇu nèi gi÷a c¸c ng©n hµng vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña nhµ n­íc ®Ó sù phèi hîp ho¹t ®éng ®­îc th«ng suèt. Nhµ n­íc nªn gióp ®ì ng©n hµng trong viÖc t¸i c¬ cÊu b»ng c¸c hµnh ®éng thiÕt thùc nh­ cung cÊp nguån tµi chÝnh, t¹o ra mét m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cho ng©n hµng thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh, cung cÊp chuyªn gia, c«ng nghÖ...ViÖc t¸i c¬ cÊu ng©n hµng lµ tÊt yÕu cho sù héi nhËp vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, Nhµ n­íc nªn cã giíi h¹n trong viÖc hç trî ng©n hµng trong qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu, nÕu kh«ng th× sÏ cã thÓ t¹o cho ng©n hµng t©m lý û l¹i vµo Nhµ n­íc, kh«ng ph¸t huy tiÒm n¨ng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Trong ho¹t ®éng tÝn dông cÇn cã giíi h¹n minh b¹ch gi÷a tÝn dông phôc vô c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch x· héi vµ tÝn dông kinh doanh thùc sù. Cã nh­ vËy th× míi n©ng cao ®­îc chÊt l­îng tÝn dông, ng¨n chÆn tËn gèc t×nh tr¹ng ®ãng b¨ng d­ nî tÝn dông ng©n hµng. Cã thÓ s¾p xÕp, s¸p nhËp c¸c ng©n hµng nhá nh­ng cã kh¶ n¨ng tån t¹i víi nhau ®Ó t¨ng vèn ho¹t ®éng, t¨ng søc c¹nh tranh; ®ãng cöa c¸c ng©n hµng qu¸ yÕu kÐm v× xÐt ra chi phÝ ®Ó ®ãng cöa kh«ng lín h¬n nh÷ng t¸c ®éng xÊu mét khi nã ph¸ s¶n. Cho phÐp c¸c TCTD (kÓ c¶ c¸c TCTD) n­íc ngoµi gãp vèn hoÆc mua l¹i c¸c TCTD kh«ng thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®ãng cöa hoÆc s¸p nhËp. T¨ng vèn tù cã cho c¸c NHTM nh»m t¨ng c­êng tiÒm lùc tµi chÝnh, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng nh­ søc ®Ò kh¸ng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i tr­íc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. Víi vèn tù cã Ýt ái nh­ hiÖn nay, c¸c NHTM rÊt khã kh¨n vµ lóng tóng kh«ng chØ trong viÖc qu¶n lý nî tån ®äng khæng lå mµ cßn trong viÖc duy tr×, tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong thêi gian tíi. Tr­íc hÕt, ChÝnh phñ vµ NHNN cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c ng©n hµng c¬ së ®Ó x©y dùng ch­¬ng tr×nh bæ sung vèn, ®Æc biÖt lµ s¸t nhËp t¹o thµnh ng©n hµng tÇm cì. Bªn c¹nh ®ã nghiªn cøu hÖ thèng ng©n hµng Nhµ n­íc theo khu vùc thay thÕ cho c¸ch bè trÝ theo tØnh, thµnh phè nh­ hiÖn nay ®Ó qu¶n lý tËp trung, n©ng cao kh¶ n¨ng kiÓm so¸t, tù chñ cña c¸c chi nh¸nh ng©n hµng. Cã thÓ cæ phÇn ho¸ mét sè ng©n hµng d­íi d¹ng c«ng ty tµi chÝnh chuyªn ngµnh nh­ c«ng ty thuª mua tµi chÝnh, quü ®Çu t­...nh»m thu hót thªm nguån lùc míi cho viÖc më réng thÞ tr­êng vèn, ®Èy nhanh tèc ®é giao dÞch trªn thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n. 2.KiÕn nghÞ ®èi víi NHNN vµ c¸c ban ngµnh liªn quan 2.1.Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý cho chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî Bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ NhËt B¶n vµ Hµn Quèc cho thÊy r»ng m«i tr­êng ph¸p lý ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc vËn hµnh m« h×nh chøng kho¸n hãa. Tuy nhiªn, mét trong nh÷ng mÆt bÊt cËp trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay lµ vÉn ch­a cã ®­îc mét khung ph¸p lý hoµn chØnh cho ho¹t ®éng chøng kho¸n hãa. Do ®ã, khãa luËn xin ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi vÊn ®Ò nµy. 2.1.1.Nhanh chãng hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan tíi tµi s¶n thÕ chÊp vµ xö lý tµi s¶n thÕ chÊp ChØnh phñ cÇn cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp ®èi víi nh÷ng ®èi t­îng kh«ng tu©n thñ ph¸p luËt, cè t×nh kÐo dµi vô viÖc ®­îc khëi kiÖn ra toµ ¸n, g©y ¸ch t¾c cho ng©n hµng. Tr­êng hîp cã tranh chÊp, khëi kiÖn, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ chØ ®¹o viÖc ph©n xö nhanh chãng theo c¸c ®iÒu ®· ký kÕt trong hîp ®ång tÝn dông ®Ó c¸c NHTM cã thÓ thu håi vèn ®· cho vay. CÇn cã nh÷ng ®iÒu luËt quy ®Þnh viÖc xÐt v¾ng mÆt v× nÕu kh«ng sÏ rÊt khã x¸c ®Þnh ®uîc chñ së h÷u ®Ó AMC ph¸t m¹i tµi s¶n ®Ó thu håi nî. Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p kÝch thÝch thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, cã c¸c gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch viÖc mua tµi s¶n tån ®äng cña ng©n hµng nh­: ®¬n gi¶n vÒ thñ tôc giÊy tê, ­u ®·i vÒ thuÕ, lÖ phÝ... 2.1.2.Bæ sung Quy chÕ mua b¸n nî cña c¸c TCTD HiÖn nay, viÖc NHNN míi chØ ban hµnh mét Quy chÕ mua b¸n nî cña c¸c TCTD trong giíi h¹n lÜnh vùc tiÒn tÖ lµ qu¸ Ýt cho thÞ tr­êng tiÒn tÖ thø cÊp vµ m«i tr­êng giao dÞch mua, b¸n nî nãi chung cña c¸c NHTM. Tuy vËy, b­íc ®Çu quy chÕ nµy còng phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh ViÖt Nam. LuËt hèi phiÕu ra ®êi còng lµ mét ®ãng gãp tÝch cùc h×nh thµnh hÖ thèng c¬ së ph¸p lý cho giao dÞch mua b¸n nî . Tr­íc hÕt, NHNN nªn bæ sung cô thÓ ho¸ mét sè ®iÒu kho¶n kh¸ quan träng nh­: quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc xö lý tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè liªn quan tíi kho¶n nî ®­îc mua b¸n trong c¸c Hîp ®ång giao dÞch mua b¸n l¹i. Theo ®ã ng©n hµng b¸n nî vÉn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi kho¶n nî trong thêi gian chuyÓn giao cho ng©n hµng mua nî. NÕu trong thêi gian b¸n nî x¶y ra rñi ro, tµi s¶n thÕ chÊp sÏ ®ùoc ph¸t m¹i vµ hoµn tr¶ cho c¶ 2 ng©n hµng. §ång thêi, NHNN nªn bæ sung mét ®iÒu kho¶n cô thÓ vÒ viÖc h¹ch to¸n t¹i c¸c ng©n hµng tham gia giao dÞch lµ rñi ro trong mua b¸n nî, chªnh lÖch gi¸ b¸n nhá h¬n gi¸ mua nªn ®­îc h¹ch to¸n vµo quü Phßng ngõa rñi ro cña c¸c TCTD. Khi gi¸ b¸n nî lín h¬n gi¸ mua, kho¶n l·i nµy theo quy ®Þnh ph¶i h¹ch to¸n vµo lîi nhuËn tr­íc thuÕ , b¶n chÊt lµ kinh doanh tµi s¶n ngo¹i b¶ng cña ng©n hµng nªn ph¶i chÞu thuÕ. Nh­ng ®Ó khuyÕn khÝch c¸c giao dÞch trong giai ®o¹n ®Çu nhµ n­íc nªn miÔn thuÕ nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña thÞ tr­êng mua b¸n nî. 2.1.3.Nghiªn cøu vµ cho ra ®êi luËt chøng kho¸n ho¸. Trong kh¶ n¨ng hiÖn nay, NHNN còng nh­ TCTD ch­a cã ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh chøng kho¸n ho¸ vµ ch­a ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó ban hµnh ®­îc mét bé luËt vÒ chøng kho¸n ho¸. Tuy nhiªn, theo kiÕn nghÞ cña t«i, NHNN còng nªn cã nh÷ng nghiªn cøu vÒ luËt Chøng kho¸n ho¸, ®Æc biÖt lµ tham kh¶o cña c¸c n­íc trong khu vùc. Bé luËt nµy ph¶i hµm chøa ®­îc nh÷ng yÕu tè sau: Trung gian ®Æc biÖt: ph¶i cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ nh÷ng tæ chøc nµo ®­îc thùc hiÖn chøng kho¸n ho¸, vÝ dô nh­ AMC, yªu cÇu vÒ vèn, tu©n thñ theo luËt g×, chÞu sù gi¸m s¸t trùc tiÕp cña tæ chøc nµo vµ h¹ch to¸n theo ph­¬ng ph¸p nµo. Tµi s¶n chøng kho¸n ho¸: NHNN nªn nghiªn cøu nh÷ng tµi s¶n nµo cã thÓ ®em chøng kho¸n ho¸ mµ ®em l¹i rñi ro thÊp nhÊt cho nhµ ®Çu t­. Tæ chøc cung cÊp dÞch vô t¨ng c­êng dÞch vô tÝn dông. C¸ch thøc t¨ng c­êng tÝn dông, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy, c¬ chÕ thùc hiÖn cam kÕt lµ nh÷ng ®iÓm cÇn l­u t©m. C¸c vÊn ®Ò liªn quan luËt kh¸c: ph¸t hµnh chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ chÞu sù ®iÒu chØnh cña LuËt chøng kho¸n vµ Uû ban chøng kho¸n, nhµ ®Çu t­ n¾m gi÷ sÏ chÞu ¶nh h­ëng cña luËt thuÕ thu nhËp... ThuÕ. ViÖc chuyÓn nh­îng b¸n tµi s¶n thÕ chÊp cña ng©n hµng cho trung gian ®Æc biÖt sÏ ®­îc miÔn trõ thuÕ, thuÕ sÏ tÝnh ra sao trong tr­êng hîp b¸n tµi s¶n cao h¬n gi¸ t¹m tÝnh... 2.1.4.KÕt hîp ®ång bé hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng LÜnh vùc nî vµ chøng kho¸n ho¸ bao trïm nh÷ng quan hÖ kinh tÕ réng lín nªn ®ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®ång bé ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng mua b¸n nî, chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî. Khu«n khæ ph¸p lý ph¶i bao trïm ®­îc c¸c vÊn ®Ò nh­: +C¬ chÕ b¶o ®¶m cho kho¶n nî +ChÕ ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n cho kho¶n nî +QuyÒn thõa h­ëng tµi s¶n +§Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt nam (®èi víi c¸c ®èi t­îng n­íc ngoµi muèn mua chøng kho¸n) +C¬ chÕ chuyÓn nh­îng n¾m gi÷ quyÒn thu nhËp cña tµi s¶n +LuËt ®Çu t­ trong lÜnh vùc B¶o hiÓm... Ngoµi ra luËt ph¸p ph¶i ®¸p øng ®uîc ®óng nhu cÇu kh¸ch quan cña ho¹t ®éng kinh tÕ chø kh«ng chØ bã gän trong ý muèn chñ quan cña ng­êi lµm luËt. §©y lµ ®iÓm chó ý hÕt søc quan träng ®èi víi nh÷ng ng­êi lµm luËt cña NHNN vµ c¸c ngµnh liªn quan. 2.2.Thµnh lËp tæ chøc xÕp h¹ng tÝn dông vµ cung cÊp th«ng tin cho ng©n hµng Th«ng tin kh«ng c©n xøng, kh«ng minh b¹ch chøa ®ùng nguy c¬ rñi ro lín ®èi víi NHTM vµ nhµ ®Çu t­ khi tham gia chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî. §ång thêi kh©u ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông còng kh«ng thÓ thiÕu ®ù¬c trong nghiÖp vô chøng kho¸n ho¸. Do vËy, NHNN cÇn xóc tiÕn hç trî ®Ó dÇn n©ng cÊp Trung t©m th«ng tin tÝn dông (CIC) thµnh mét tæ chøc xÕp h¹ng tÝn dông chuyªn nghiÖp ë n­íc ta. §©y lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®Ó ®¶m b¶o ng¨n ngõa rñi ro, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy ng©n hµng mua b¸n nî vµ chøng kho¸n ho¸. §Ó ®Þnh gi¸ ®­îc kho¶n nî trong c¸c giao dÞch mua b¸n trung gian ®Æc biÖt cÇn ®¸nh gi¸ qua 4 kh©u: ph©n tÝch kho¶n nî, ph©n tÝch bªn nî, ph©n tÝch môc ®Ých, môc tiªu b¸n nî vµ ph©n tÝch m«i tr­êng vÜ m«. CIC sÏ phèi hîp víi trung gian ®Æc biÖt thu thËp th«ng tin tõ Bé phËn xö lý th«ng tin cña ng©n hµng, tõ c¸c trung t©m th«ng tin cña bé ngµnh, c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc... §Ó ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro cña chøng kho¸n ph¸t hµnh, cung cÊp cho nhµ ®Çu t­ th«ng tin ra quyÕt ®Þnh tæ chøc xÕp h¹ng c¨n cø vµo møc t¨ng c­êng tÝn dông, gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp... CIC nªn chñ ®éng tiÕp cËn víi nguån th«ng tin n­íc ngoµi (s¸ch b¸o, t¹p chÝ vµ c¸c tæ chøc chuyªn mua b¸n tin quèc tÕ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ...). CIC cÇn thu thËp th«ng tin vÒ toµn bé c¸c NHTM trong hÖ thèng gåm NHTMQD, NHTMCP n«ng th«n, NHTPCP ®« thÞ vÒ møc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông, t¨ng tr­ëng nguån vèn huy ®éng, tæng tµi s¶n, lîi nhuËn tr­íc thuÕ/ tæng tµi s¶n (ROA) hoÆc (ROE), tû nî qu¸ h¹n... §ång thêi CIC còng cÇn thu thËp toµn bé th«ng tin vÒ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam nh­ hå s¬ ph¸p lý, t×nh h×nh tµi chÝnh, uy tÝn, thÞ tr­êng vµ s¶n phÈm. Trªn c¬ së c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc, CIC sÏ s¾p xÕp cung cÊp cho ng©n hµng nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c nhÊt. §ång thêi c¸c NH thµnh viªn ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho CIC. CIC nªn häc hái kinh nghiÖm thùc tiÔn cña c¸c tæ chøc tÝn dông hµng ®Çu thÕ giíi nh­ Standard and Poor, Moody’s ®Ó trë thµnh mét c«ng ty kinh doanh th«ng tin chuyªn nghiÖp ë ViÖt Nam. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ mµ theo t«i nÕu ®¸p øng ®­îc th× viÖc ®­a chøng kho¸n ho¸ thµnh mét c«ng cô tµi chÝnh cña NHNT trong qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña m×nh nãi riªng vµ cña c¸c NHTM nãi chung. Theo ®ã thi qu¸ tr×nh nµy sÏ nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ h¬n. KÕt luËn *** Chøng kho¸n ho¸ lµ mét c«ng cô tµi chÝnh hiÖn ®¹i míi chØ míi xuÊt hiÖn ®Çu thËp niªn 70 nh­ng ®· ®¹t ®­îc møc ®é t¨ng tr­ëng thÇn kú. Víi nh÷ng n­íc cã thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn, chøng kho¸n ho¸ häat ®éng d­íi yªu cÇu rÊt kh¾t khe nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ nã kh«ng thÓ trë thµnh hiÖn thùc t¹i ViÖt Nam. Trong thêi ®iÓm hiÖn nay, qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng Th­¬ng m¹i ®ang ®Æt ra hÕt søc cÊp b¸ch nh­ng l¹i ch­a cã gi¶i ph¸p thùc sù hiÖu qu¶ ®Ó gi¶i quyÕt. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy em ®· lùa chän chøng kho¸n ho¸ nh­ lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu xo¸ ®i c¸c kho¶n nî tån ®äng, mét b­íc quan trong nhÊt trong qu¸ tr×nh lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Víi quan ®iÓm nh­ vËy, qua nh÷ng néi dông ®· tr×nh bÇy trong khãa luËn ®· cè g¾ng lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu trªn c¸c khÝa c¹nh sau: Thø nhÊt: t×m hiÓu lÞch sö ra ®êi vµ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n, ph­¬ng thøc tiÕn hµnh chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî t¹i thÞ tr­êng tµi chÝnh Mü. Thø hai: sau khi nªu bËt thùc tr¹ng nî tån ®äng vµ c¸ch xö lý cña ng©n hµng th­¬ng m¹i, khãa luËn ®· x©y dùng mét m« h×nh gi¶ ®Þnh chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî tån ®äng trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam vµ trªn cã së ®ã, rót ra nh÷ng ­u ®iÓm, h¹n chÕ cña m« h×nh ViÖt Nam. Thø ba: c¨n cø vµo lý thuyÕt vµ nh÷ng khã kh¨n cña m« h×nh ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®­a chøng kho¸n ho¸ vµo thùc tiÔn ViÖt Nam. Trong thùc tÕ ®iÒu kiÖn cña ViÖt nam hiÖn nay viÖc chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n nî tån ®äng lµ ý t­ëng hÕt søc míi mÎ nh­ng kh«ng ph¶i kh«ng cã c¨n cø ®Ó thùc hiÖn. Nh­ng do h¹n chÕ vÒ thêi gian, tµi liÖu vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn nªn c¸ch tiÕp cËn cña khãa luËn vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. Tuy vËy, em vÉn m¹nh d¹n vËn dông nh÷ng kiÕn thøc cã ®­îc ®Ó ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ víi hy väng lµ cã thÓ gãp mét phÇn nhá bÐ vµo qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng còng nh­ tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ nãi chung. ._.