Marketing xuất khẩu nhóm hàng nông sản tại Công ty Đầu tư hợp tác Kinh tế Việt - Lào

nông sản trong nước còn thiếu chiến lược kinh doanh đặc biệt là hoạt động Marketing xuất khẩu còn thiếu đồng bộ. Vì thị trường quốc tế là một thị trường hấp dẫn nhưng cũng đầy sự rủi ro. Doanh nghiệp muốn thành công trên thị trường không thể thiếu chiến lược Marketing xuất khẩu. Nếu không có hiểu biết đầy đủ về thị trường nước ngoài và chính sách Marketing phù hợp thì doanh nghiệp rất dễ gặp nhiều rủi ro. Marketing xuất khẩu chính là hoạt động giúp cho doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh như: Lợi nhuận hay thị phần nhờ có sự hiểu biết đầy đủ về nhu cầu và có các chính sách Marketing phù hợp với thị trường nước ngoài. Là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản, Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Việt – Lào trong thời gian qua đã đạt được một số thành tích đáng kể về sản lượng lẫn kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên hoạt động Marketing xuất khẩu vẫn còn gặp nhiều bất cập cần phải đánh giá lại và tìm ra giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả xuất khẩu của Công ty. Trong thời gian thực tập tại Công ty, nhận thấy tầm quan trọng của Marketing đối với hoạt động xuất khẩu nông sản. Vì vậy, Đề tài “Marketing xuất khẩu nhóm hàng nông sản tại Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Việt – Lào” được chọn làm chuyên đề tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu đề tài - Phân tích và đánh giá hoạt động Marketing xuất khẩu đối với mặt hàng nông sản ở Công ty trong thời gian qua, chỉ ra những ưu điểm, cũng như những mặt tồn tại và nguyên nhân của thực trạng đó. - Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động Marketing xuất khẩu nhóm hàng nông sản tại Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Việt – Lào trong thời gian tới. 3. Phương pháp nghiên cứu - Thu thập và phân tích số liệu từ nguồn dữ liệu thứ cấp. - Sử dụng phương pháp so sánh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Với đối tượng nghiên cứu là Marketing xuất khẩu nhóm hàng nông sản, tập trung chủ yếu phân tích hoạt động xuất khẩu trong phạm vi thời gian từ năm 2003 đến năm 2005 của Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Việt – Lào (tỉnh Nghệ An). Chương I: thực trạng Marketing xuất khẩu nhóm hàng nông sản tại Công ty đầu tư hợp tác kinh tế Việt – Lào I. tổng quan về công ty đầu tư hợp tác kinh tế việt – lào 1. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Viêt – Lào Trong xu thế toàn cầu hóa để hội nhập với nền kinh tế thế giới, Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương mở rộng kinh tế đối ngoại. Vào năm 1997, trong Báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ II Quốc hội Khóa X đã đề ra nhiệm vụ “Cần tập trung phát triển hàng hoá xuất khẩu có chất lượng cao, tổ chức xuất khẩu nhanh và mạnh. Duy trì củng cổ phát triển thị trường hiện có; đồng thời xúc tiến việc nghiên cứu, khảo sát và tìm kiếm mở rộng thị trường xuất khẩu mới, đặc biệt là xuất khẩu nông sản hàng hoá và hàng công nghiệp chế biến. Các ngành và các tỉnh, thành phố phải đẩy mạnh sản xuất hàng xuất khẩu” (Báo cáo của Chính phủ về những chủ trương và giải pháp lớn của Kế hoạch phát triển Kinh tế – Xã hội năm 1998). Nghệ An là tỉnh có vị trí địa lý thuận lợi (có ga tàu, sân bay, cảng biển, cửa khẩu xuyên quốc gia/quốc tế, quốc lộ 1A…), nguồn hàng hoá nông sản xuất khẩu lớn, lại có chung đường biên giới với nước bạn Lào, hàng hoá của nước bạn Lào quá cảnh Việt Nam. Đây là những điều kiện cơ bản để Nghệ An mở rộng hợp tác kinh tế với nước bạn Lào trong chiến lược phát triển hợp tác toàn diện đặc biệt là của Đảng và Nhà nước Việt Nam chúng ta đối với nước CHDCND Lào. Trên cơ sở đó ngày 25/9/1998 Xí nghiệp Đầu tư Hợp tác Kinh tế với nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào được thành lập theo Quyết định số 3514/QĐ - UB của UBND tỉnh Nghệ An. Ngày 11/11/1999 theo quyết định số 3893/QĐ - UB của UBND tỉnh Nghệ An, Xí nghiệp đã đổi tên: Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Việt – Lào. Trên cơ sở sát nhập một số đơn vị trực thuộc Công ty Thương mại tổng hợp và dịch vụ Đầu tư tỉnh Nghệ An để tiếp tục thực hiện dự án “Phát triển kinh tế hợp tác với nước CHDCNC Lào”, trực thuộc Sở Thương mại Nghệ An quản lý. Công ty có tên giao dịch quốc tế: Viet – Laos Investment and Economic Cooperation Company, viết tắt là VILACO, có trụ sở chính tại số 1 đường Phan Bội Châu, Thành phố Vinh, Nghệ An. Công ty có các đơn vị trực thuộc: Trung Tâm kinh doanh tổng hợp. Cửa hàng thương mại vật liệu. Cửa hàng vật liệu xây dựng. Khách Sạn Việt Lào. Công ty có tư cách pháp nhân đầy đủ theo pháp luật, có con dấu riêng, mã số thuế, tài khoản ngân hàng,… Thực hiện quyết định của Thủ Tướng Chính phủ số 73/2003/QĐ - TTg ngày 29/4/2003, phê duyệt “Đề án tổng thể sắp xếp, đổi mới Doanh nghiệp Nhà nước thuộc UBND tỉnh Nghệ An đến năm 2005”, Công ty đã hoàn thiện các thủ tục cần thiết để sang đầu năm 2006 tiến hành cổ phần hoá doanh nghiệp với giá trị cổ phần bán ra là 80%. 2. Chức năng, nhiệm vụ của Công ty 2.1. Chức năng của Công ty Căn cứ vào số đăng ký kinh doanh 112752 do Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Nghệ An cấp ngày 12/11/1998 và sau 5 lần đăng ký thay đổi, Công ty có các chức năng chủ yếu sau: - Hợp tác đầu tư và xây dựng cơ sở hạ tầng trong và ngoài nước. - Tổ chức sản xuất chế biến kinh doanh, trực tiếp xuất khẩu và nhận uỷ thác xuất khẩu các mặt hàng nông sản, lương thực nông lâm hải sản, gia công, chế biến, hoặc liên doanh liên kết tạo ra. Trực tiếp nhập khẩu và nhận uỷ thác nhập khẩu các mặt hàng công nghiệp tiêu dùng, vật liệu xây dựng, hàng gia dụng, phương tiện vận tải. Kinh doanh và lắp ráp hàng kim khí điện tử, điện máy. Khai thác vận xuất, vận chuyển gỗ và sản xuất chế biến các loại lâm đặc sản. Vận chuyển hàng quá cảnh. - Kinh doanh nhà hàng, khách sạn và du lịch, bán buôn, bán lẻ các mặt hàng thuộc phạm vi công ty kinh doanh, gia công lắp ráp. 2.2. Nhiệm vụ của Công ty Là một đơn vị kinh doanh có quy mô vừa phải, Công ty có các nhiệm vụ chủ yếu sau: Chấp hành pháp luật nhà nước, thực hiện chế độ chính sách về quản lý và sử dụng nguồn vốn, tài sản, thực hiện hạch toán kinh tế, bảo toàn vốn và phát triển, thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước. Bảo vệ doanh nghiệp, bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh quốc phòng và trật tự an toàn xã hội theo quy định của pháp luật trong phạm vi quản lý của Công ty. Xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch dài hạn, ngắn hạn về sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu, gia công lắp ráp, kinh doanh thương mại, kinh doanh khách sạn du lịch liên doanh đầu tư trong nước và nước ngoài, kinh doanh ăn uống theo đúng pháp luật hiện hành của nhà nước và hướng dẫn của Sở Thương mại Nghệ An. - Xây dựng các phương án kinh doanh theo kế hoạch và mục tiêu chiến lược của Công ty, kết hợp linh động với các chủ trương của UBND tỉnh Nghệ An. Thực hiện đầy đủ mọi cam kết trong hợp đồng kinh tế đã ký kết với các tổ chức nước ngoài và trong nước. Quản lý toàn diện, đào tạo và phát triển đội ngũ công nhân, cán bộ viên chức theo pháp luật, chính sách của Nhà nước và sự quản lý phân cấp của Sở Thương mại để thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của Công ty, tạo điều kiện lao động thuận lợi, chăm lo đời sống cho người lao động. 3. Cơ cấu tổ chức và chức năng nhiệm vụ của các phòng ban 3.1. Cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty Sơ đồ 1: cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty. Phó giám đốc Các đơn vị trực thuộc Giám đốc Các phòng ban Phòng tổ chức hành chính hoạch Phòng kế hoạch Phòng kế toán tài chính Phòng nghiệp vụ (Nguồn: Phòng Tổ chức hành chính) 3.2. Chức năng nhiệm vụ của các bộ phận Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Việt – Lào là một doanh nghiệp Nhà nước có tư cách pháp nhân, thuộc sự lãnh đạo, chỉ đạo của Sở Thương mại Nghệ An. Toàn Đảng bộ Công ty đã xây dựng và thực hiện các quy chế quản lý và điều hành theo qui chế hoạt động của Đảng uỷ, Chi uỷ theo nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách và chuyên môn điều hành theo chế độ thủ trưởng. Ban lãnh đạo Công ty gồm có: Một Giám đốc phụ trách chung mọi hoạt động kinh doanh của Công ty và chịu trách nhiệm trước pháp luật về mọi hoạt động của Công ty. Một Phó giám đốc chịu trách nhiệm trước Giám đốc về nhiệm vụ được phân công và thực hiện. Một kế toán trưởng chịu trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn toàn bộ công tác kế toán và trực tiếp phụ trách công tác tài vụ. Trưởng phòng nghiệp vụ kinh doanh chịu hoàn toàn trách nhiệm trước Giám đốc Công ty về việc tạm ứng vốn mua bán hàng hoá và thu hồi đầy đủ tiền bán hàng về Công ty, thanh toán dứt điểm khi thương vụ kinh doanh kết thúc. Đồng thời phải chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện việc mua bán hàng hoá và kiểm tra chất lượng, số lượng hàng hoá theo đúng phương án đã duyệt. Ngoài ra có các phòng ban khác có chức năng tham mưu giúp Giám đốc quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh. Cụ thể có 4 phòng ban và 3 đơn vị trực thuộc công ty tại thành phố Vinh. Phòng tổ chức hành chính Phòng kế toán tài vụ Phòng kế hoạch Phòng nghiệp vụ (gồm có 3 phòng nghiệp vụ phụ trách các phần việc cụ thể) Các đơn vị trực thuộc tại thành phố Vinh đó là: Trung tâm kinh doanh tổng hợp Cửa hàng thương mại vật liệu Cửa hàng vật liệu xây dựng Khách sạn Việt- Lào Tổng số lao động của Công ty là 226 người, trong đó: Phòng tổ chức hành chính: gồm 12 người có chức năng giúp Giám đốc quản lý hành chính nhân sự trong Công ty, thực hiện đúng các chính sách, chế độ qui định của Nhà nước về công tác hành chính nhân sự và lao động tiền lương. Phòng kế hoạch: gồm 6 người có nhiệm vụ nghiên cứu thị trường, xúc tiến các mối quan hệ đối ngoại nhằm cung cấp đầy đủ các thông tin về khách hàng, nhu cầu thị trường cho các phòng ban. Tạo nguồn hàng và lập kế hoạch, đề ra phương án sản xuất kinh doanh cho toàn Công ty. Phòng kế toán tài vụ: gồm 7 người có nhiệm vụ thực hiện toàn bộ công tác kế toán tài vụ, ghi nhận xử lý và cung cấp thông tin về toàn bộ hoạt động kinh tế tài chính ở Công ty. Thông qua đó kiểm tra, kiểm soát được toàn bộ hoạt động kinh tế tài chính ở Công ty nhằm giúp cho bộ máy quản lý kiểm tra được các biện pháp quản lý đang thực hiện. Và đề xuất được những quyết định kinh tế, những biện pháp quản lý kinh tế, tài chính hữu hiệu. Phòng nghiệp vụ: gồm 20 người được chia thành 3 phân phòng có nhiệm vụ trực tiếp thực hiện các nghiệp vụ mua bán, tìm thị trường đảm bảo hàng hoá được tiêu thụ đúng số lượng và chất lượng ở nội địa. 4. Các nguồn lực của công ty 4.1. Năng lực tài chính Năng lực tài chính là một trong những chỉ tiêu để đánh giá sức mạnh của doanh nghiệp. Tuy là một doanh nghiệp Nhà nước nhưng Ngân sách tỉnh cấp không lớn, vì vậy để tạo nguồn vốn kinh doanh Công ty còn huy động từ các nguồn: liên doanh, đi vay và vốn tự bổ sung. Việc chủ động tạo nguồn vốn đã giúp Công ty thực hiện tốt chức năng kinh doanh trong thời gian qua. Nguồn tài chính của Công ty có đến ngày 31/12/2005 Vốn điều lệ: 30.785.060.460 đồng Việt Nam Vốn lưu động: 24.806.813.321 đồng Việt Nam Vốn cố định : 5.978.247.139 đồng Việt Nam Công ty có tài khoản tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam chi nhánh tại Thành phố Vinh, Nghệ An. 4.2. Cơ sở vật chất kỹ thuật Nhìn chung, cơ sở vật chất của Công ty VILACO khá đầy đủ, trang thiết bị hiện đại nhằm đáp ứng nhiệm vụ kinh doanh. Tại các phòng ban của Công ty được trang bị hệ thống máy tính nối mạng Internet, máy fax, điện thoại, máy in, máy photo copy tạo điều kiện làm việc thuận lợi cho cán bộ công nhân viên và góp phần cung cấp thông tin kịp thời cho hoạt động kinh doanh Nhà làm việc có diện tích 1250 m2 Hệ thống kho tàng có diện tích 1200 m2 Khách sạn Việt Lào 5 tầng với diện tích 1800 m2 Cửa hàng kinh doanh với diện tích 700 m2 Xe vận tải 1 – 10 tấn: 6 chiếc Xe con 4 –15 chỗ: 4 chiếc 4.3. Nguồn nhân lực Đối với Công ty chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực thương mại thì yếu tố con người là vô cùng quan trọng. Do đó việc tuyển chọn đào tạo bố trí lao động một cách hợp lý nhằm đạt hiệu quả tốt nhất là vấn đề luôn được Công ty quan tâm. Đặc biệt là trình độ chuyên môn, năng lực làm việc của nhân viên sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp. Trong thời gian qua Công ty đã tổ chức tốt việc tuyển dụng và phân công lao động. Vấn đề được Công ty quan tâm là không những có đội ngũ nhân viên có trình độ đào tạo cao mà còn phải có nghiệp vụ phù hợp với đặc điểm kinh doanh. Năm 2005 Công ty có 226 lao động trong đó có: 44 lao động có trình độ Đại học và trên Đại học, 66 lao động Cao đẳng, Trung cấp và 40 lao động chưa qua đào tạo. Thế mạnh của Công ty là có được đội ngũ lao động tuổi đời còn trẻ, chiếm gần 75% lao động dưới 40 tuổi. Bởi vậy nhân viên luôn năng động, nhiệt tình trong công tác và có nhiều sáng tạo. Nhưng số lượng nhân viên này cũng có những nhược điểm nhưng còn thiếu kinh nghiệm và đặc biệt thiếu gắn bó với Công ty nên cũng đã gây khó khăn trong việc quản lý nguồn nhân lực. Do Công ty chưa có phòng Marketing nên nhân sự hoạt động trong lĩnh vực này là bộ phận xuất khẩu. Bộ phận xuất khẩu gồm có 5 nhân viên phụ trách xuất nhập khẩu của Công ty. Bộ phận này đều có trình độ Đại học, chủ yếu là cử nhân khối kinh tế và ngoại ngữ, có độ tuổi dưới 35. Bên cạnh những điểm mạnh đó thì bất lợi của Công ty là chưa có cán bộ công nhân viên thuộc chuyên ngành Marketing. Bởi vậy Công ty gặp không ít khó khăn trong việc hoạch định chiến lược cạnh tranh và xây dựng chương trình Marketing. II. Tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty 1. Tình hình hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của Công ty Là đơn vị mới thành lập với kinh nghiệm chưa nhiều nhưng trong 3 năm qua Công ty đã có những thành tích đáng kể. Năm 2004 Công ty được Bộ Thương mại khen thưởng do có thành tích xuất khẩu trong năm 2003 là động lực để Công ty mở rộng các mặt hàng nông sản khác và tích cực tìm kiếm các khách hàng mới. Tình hình hoạt động của Công ty cũng đã có những thay đổi đáng kể cụ thể là doanh thu tăng mạnh với hơn 249,971 tỷ đồng Việt Nam trong đó tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 8.913,11 ngàn USD (chiếm 56,34% doanh thu trong 3 năm). Thuận lợi với Công ty do tìm được bạn hàng lớn, việc tổ chức quản lý đã đi vào hoạt động ổn định sau 8 năm, đội ngũ cán bộ công nhân viên trong Công ty và ở các đơn vị trực thuộc khác đã có nhiều kinh nghiệm hơn. Thành công như vậy là do Công ty đã nắm bắt được nhu cầu của thị trường Trung Quốc, ASEAN,… và có nguồn hàng cung ứng dồi dào từ nội tỉnh và các tỉnh khác như Bình Định, Đak Lak, Tây Ninh, … tương đối ổn định. Do nhu cầu xây dựng cơ sở hạ tầng tăng cao nên Công ty tiếp tục nhập khẩu các mặt hàng với 5421 tấn nhựa đường, 2000 tấn thép phục vụ trong nước và thị trường Lào. Đóng góp vào thành công của Công ty trong vòng những năm qua là hoạt động xuất nhập khẩu. Đây là lĩnh vực mà Công ty tập trung nhiều nguồn lực và thu được kết qủa như sau: Bảng 1: Phân tích tình hình xuất nhập khẩu của VILACO Đơn vị tính: Ngàn USD Chỉ tiêu Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Giá trị % Giá trị % Giá trị % XK trực tiếp 1150,62 27,07 1945,68 71,27 886,04 45,85 XK uỷ thác 150,36 3,53 NK trực tiếp 2950 69,4 784,13 28,73 1046,28 54,15 Tổng kim ngạch 4250,98 100 2729,81 100 1932,32 100 (Nguồn: Phòng Kế hoạch) Qua bảng số liệu ta thấy tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2003 so với các năm là tương đối cao, gấp hơn 1,5 lần so với năm 2004 và gấp hơn 2 lần so với năm 2005. Tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu trực tiếp năm 2003 vẫn chiếm đa số (69,4%), đặc biệt xuất khẩu uỷ thác chiếm 3,53%. Đây cũng là lần xuất khẩu uỷ thác duy nhất trong 3 năm trở lại đây. Do tìm được thị trường xuất khẩu mới và khối lượng đơn đặt hàng tăng nên năm 2004 kim ngạch xuất khẩu chiếm 71,27% trong khi đó tỷ trọng kim ngạch nhập khẩu giảm xuống còn 28,73%. Năm 2005 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giảm so với các năm trước đồng thời kim ngạch xuất khẩu cũng chiếm tỷ lệ không lớn từ 71,27% xuống còn 45,85% tỷ trọng xuất nhập khẩu. Nguyên nhân là trong năm 2005 công ty đang tiến hành cổ phần hoá vào đầu năm 2006 và số vốn bị chiếm dụng nhiều nên nguồn vốn kinh doanh giảm nhất là các khoản vay Ngân hàng để ứng trước cho nhà cung ứng gặp khó khăn. Mặt khác, do giá nông sản trên thị trường thế giới giảm và những biến động giá cả hàng tiêu dùng trong nước tăng nên đã ảnh hưởng đến kết quả xuất khẩu của công ty trong năm vừa qua. Bảng 2: Kết quả kinh doanh của Công ty trong 3 năm Đơn vị: Triệu đồng Chỉ tiêu Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Doanh thu thuần 112.661 81.289 56.022 Nộp thuế 12.406 4.640 3.851 Lợi nhuận sau thuế 322,7 55,37 63,3 (Nguồn: Phòng Kế toán) 2. Tình hình xuất khẩu nông sản của Công ty Hoạt động xuất khẩu của Công ty trong 3 năm đã có những chuyển biến về mặt hàng và sản lượng. Trong 3 năm trở lại đây Công ty đã liên tục mở rộng mặt hàng xuất khẩu như : hạt tiêu đen, tinh bột sắn, sắn lát, mủ cao su, hạt cari. Tuy sản lượng còn thấp nhưng đã phản ánh sự linh động của công ty khi có sự thay đổi nhu cầu của bạn hàng. Do chất lượng của hàng nông sản trong nước không cao nên thường xuyên bị cạnh tranh về giá. Mặc dù lạc nhân có giá trị xuất khẩu cao nhưng năm 2005 Công ty đã không duy trì được mức sản lượng như kế hoạch. Hạt tiêu năm 2004 có tổng trị giá 300,807 ngàn USD nhưng lại không ổn định vào năm sau. Tinh bột sắn trong 2 năm chiếm số lượng lớn (5856 tấn) nhưng đến năm 2005 mặt hàng sắn lát có sản lượng xuất khẩu lớn nhất (1000 tấn) trong tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản nhưng giá trị không cao. Nói chung trong năm 2005 Công ty đã giảm số lượng lẫn mặt hàng nông sản dẫn tới giảm đáng kể nguồn doanh thu so với những năm trước. Tỷ trọng doanh thu bán hàng nông sản xuất khẩu của Công ty: Năm 2003, doanh thu của Công ty là 112.661.032.869 đồng, doanh thu bán hàng nông sản là 42.824.556.894 đồng, chiếm 38,01% trong đó thị trường nội địa chiếm 20,61% và thị trường xuất khẩu chiếm 17,40%. Năm 2004, doanh thu của toàn Công ty giảm xuống còn 81.889.744.161 đồng, doanh thu bán hàng nông sản là 37.168.692.401 đồng, chiếm 45,39%, trong đó thị trường nội địa chiếm 24,58% và thị trường xuất khẩu chiếm 20,81%. Năm 2005, có nhiều lý do làm cho doanh thu giảm mạnh xuống chỉ còn 56.022.296.973 đồng, bằng 1/2 năm 2003 và bằng 2/3 năm 2004. Đó là do thiếu vốn, thiếu nguồn hàng (mất mùa), mất các đơn hàng của những đối tác quen thuộc là những nguyên nhân làm cho hoạt động xuất khẩu bị trì trệ. Doanh thu bán hàng nông sản giảm mạnh, chỉ đạt 13.029.942.685 đồng, chiếm 23,26% trong đó thị trường nội địa chiếm 9,55% và thị trường xuất khẩu chiếm 13,71%. Nếu như trong 2 năm trước đó doanh thu bán hàng nông sản suất khẩu luôn nhỏ hơn doanh thu bán hàng nông sản nội địa thì trong năm này lại lớn hơn và chiếm tỷ trọng khá cao. 2.1. Danh mục mặt hàng và khối lượng xuất khẩu nông sản của Công ty Danh mục xuât khẩu mặt hàng của công ty trong 3 năm 2003-2005 được trình bày ở bảng số liệu sau đây: Bảng 3: Danh mục mặt hàng và khối lượng nông sản xuất khẩu của Công ty Mặt hàng Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Lượng (tấn) trị giá (1000$) Lượng (tấn) trị giá (1000$) Lượng (tấn) trị giá (1000$) Lạc nhân 347 205,35 945 621,022 Gạo tẻ 360 66,969 20 4,54 Cafe 54,75 35,896 Tinh bột sắn 5065 806,138 800 149,92 Hạt tiêu đen 238,2 300,807 81 113,13 Sắn lát 1000 144,25 Mủ cao su latex 201 226,84 Hạt cari 19,5 8,97 (Nguồn: Phòng Kế hoạch) Từ bảng số liệu trên ta thấy: Thứ nhất, các mặt hàng nông sản xuất khẩu của Công ty còn đơn điệu, chủ yếu là các sản phẩm thô, chưa được tinh chế, không đem lại giá trị xuất khẩu cao. Hơn nữa, thị trường xuất khẩu chính hàng nông sản của công ty là các nước ASEAN, việc cắt giảm thuế nhập khẩu theo hiệp định ưu đại thuế hải quan có hiệu lực chung (CEPT) của các nước này không có tác động lớn đến khối lượng xuất khẩu hàng nông sản khi các mặt hàng nông sản xuất khẩu của Công ty là các sản phẩm thô. Thứ hai, Công ty vẫn chưa khai thác được các loại nông sản có tiềm năng xuất khẩu của địa phương như : chè, hoa quả (cam, bưởi, dứa …). Thứ ba, một số loại nông sản có giá trị xuất khẩu cao như lạc nhân, hạt tiêu đen … có khối lượng xuất khẩu chưa cao và chưa ổn định do đó doanh thu đạt được còn nhiều hạn chế. Thứ tư, các mặt hàng có hiện tượng giảm sút về khối lượng xuất khẩu, thậm chí là có năm không xuất khẩu được lô hàng nào đặc biệt là trong 2005. Điều này chứng tỏ rằng khả năng đáp ứng của Công ty đối với nhu cầu của thị trường nước ngoài còn rất thụ động và chậm chạp, không ổn định. Hoạt động xuất khẩu vẫn còn theo lối truyền thống tức là “có gì xuất nấy” chứ chưa thực sự nỗ lực trong việc “xuất cái gì thị trường cần”. Công ty vẫn còn kém linh động trong việc thu gom sản phẩm, nguyên liệu từ ngoại tỉnh để phục vụ các đơn hàng dẫn đến làm mất dần bạn hàng và làm mất đi vị thế nông sản của Công ty ở thị trường nước ngoài. Tuy nhiên, cũng nhận thấy rằng Công ty đã có nhiều cố gắng để mở rộng mặt hàng xuất khẩu. Các mặt hàng như sắn lát, mủ cao su Latex các năm trước chưa xuất khẩu thì sang năm 2005 đã ký kết được một số hợp đồng, mặc dù số lượng còn hạn chế. 2.2. Tình hình xuất một số mặt hàng nông sản chủ lực của Công ty Lạc nhân Nghệ An là một trong những tỉnh có truyền thống trồng lạc khá lâu đời,không những nhiều về diện tích, sản lượng mà chất lượng khá tốt được thị trường trong và ngoài nước chấp nhận. Đây là mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Nghệ An, có số lượng lớn, thị trường tiêu thụ rộng, nhất là thị trường tiêu thụ các nước ASEAN. Dựa trên lợi thế sẵn có của tỉnh nhà, Công ty xác định lạc nhân là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Công ty. Bảng 4: Tình hình xuất khẩu lạc nhân của công ty qua 3 năm . Năm Khối lượng (tấn) Kim ngạch (USD) 2003 2004 2005 347 945 - 205.350 621.022 - (Nguồn: Phòng Kế hoạch) Từ khi công ty đi vào lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu nông sản, khối lượng và kim ngạch xuất khẩu mặt hàng lạc nhân không ngừng tăng lên qua các năm (ngoại trừ năm 2005). Năm 2003, xuất khẩu sang Inđônesia tổng cộng 347 tấn lạc nhân, đạt kim ngạch 205.350 USD, chiếm 16,24% tổng kim ngạch xuất khẩu của Công ty. Sang năm 2004 tổng khối lượng lạc nhân xuất khẩu lên đến 945 tấn, tăng 172,33% so với năm 2003, đạt kim ngạch 621.022 USD, chiếm 57,31% tổng kim ngạch xuất khẩu của Công ty. Điều đó cho thấy lạc nhân đã khẳng định được vị trí chủ lực trong cơ cấu mặt hàng nông sản xuất khẩu của Công ty. Khi so sánh tốc độ tăng khối lượng xuất khẩu với tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng lạc nhân, ta thấy tốc độ tăng khối lượng (172,33%) thấp hơn tốc độ tăng kim ngạch (149,46%). Điều này chính là nhờ giá cả mặt hàng lạc nhân trên thị trường thế giới tăng lên và cũng là nhờ chất lượng mặt hàng đã được cải thiện làm cho giá trị cũng được tăng lên. Thêm vào đó, thị trường xuất khẩu của mặt hàng này cũng được mở rộng. Nếu như năm 2003, Công ty chỉ xuất được lạc nhân sang một nước là Inđônêsia thì trong năm 2004 Công ty đã xuất thêm được sang hai nước là Philippin và Malaysia. Tuy khối lượng xuất khẩu sang Inđônêsia giảm xuống nhưng bù lại Công ty lại xuất khẩu sang Philippin với khối lượng rất lớn (835 tấn), chiếm gần 90% khối lượng lạc nhân xuất khẩu của Công ty. Sau những năm xuất khẩu lạc nhân đạt kết quả cao thì sang năm 2005, Công ty lại gặp thất bại lớn đối với mặt hàng này. Trong 2005, Công ty không xuất được lô hàng lạc nhân nào. Điều này không chỉ xảy ra đối với thị trường nước ngoài mà còn cả thị trường nội địa. Nguyên nhân trước hết là khó khăn khách quan, điều kiện tự nhiên không thuận lợi, cây lạc bị mất mùa. Tổng sản lượng lạc của tỉnh Nghệ An giảm, chất lượng không cao. Năm 2004, sản lượng của cả tỉnh là 48.500 tấn nhưng 2005 giảm xuống chỉ còn 32.200 tấn. Do đó nguồn cung bị hạn chế. Tuy nhiên trong khi các doanh nghiệp khác vẫn nỗ lực cạnh tranh để tìm nguồn hàng phục vụ nhu cầu khách hàng thì công tác thu mua của Công ty lại rất trì trệ do thiếu vốn và thiếu người. Bộ phận xuất nhập khẩu của Công ty trong năm này cũng hoạt động không hiểu quả ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của Công ty nói chung và hàng nông sản nói riêng (trong đó có mặt hàng lạc nhân). Hiện nay được sự cho phép của Bộ Thương mại, Sở Thương mại Nghệ An đang xây dựng dự án “sàn giao dịch lạc” tại địa bàn tỉnh. Đây là một thuận lợi để công ty phát huy các thế mạnh và thực hiện các chương trình Maketing có hiệu quả đối với mặt hàng này. Sản phẩm sắn Sắn là loại cây củ rễ nhiệt đới được trồng nhiều ở các nước đang phát triển. Tỷ trọng kinh doanh sắn toàn cầu hiện nay chiếm khoảng 10% tổng sản lượng sắn toàn cầu, chủ yếu dưới dạng sắn lát, sắn viên cho thức ăn gia súc (85%) sang các nước phát triển và bột sắn, tinh bột sắn cho chế biến thực phẩm. Công ty Đầu tư Hợp tác Kinh tế Việt Lào cũng đang kinh doanh sắn lát và tinh bột sắn với khối lượng khá lớn . Bảng 5: Tình hình xuất khẩu sắn của Công ty qua 3 năm: Năm 2003 2004 2005 Khối lượng (tấn) Kim ngạch (USD) Khối lượng (tấn) Kim ngạch (USD) Khối lượng (tấn) Kim ngạch (USD) Tinh bột sắn Sắn lát 5.065 - 806.138 - 800 - 149.920 - - 1000 - 144.250 (Nguồn: Phòng Kế hoạch) Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm sắn luôn chiếm tỷ trọng đáng kể trong kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty. Đặc biệt năm 2003, Công ty đã ký được một số hợp đồng lớn với Trung Quốc, có hợp đồng đạt khối lượng lên đến 1000 tấn. Nhờ vậy mà Công ty đã xuất khẩu được khối lượng tinh bột rất lớn là 5.065 tấn, chiếm gần 10% tổng khối lượng sắn xuất khẩu của toàn tỉnh Nghệ An, đóng góp tới 63,74% kim ngạch xuất khẩu của toàn Công ty (806.138 USD). Tuy nhiên với sản phẩm sắn, Công ty chỉ mới có một bạn hàng là Trung Quốc trong khi các thị trường khác như Hàn Quốc, Thái Lan và một số nước Châu Âu khác là những nước có nhu cầu nhập khẩu sắn lớn thì công ty vẫn chưa khai thác được. Do phụ thuộc quá lớn vào bạn hàng Trung Quốc cho nên Công ty đã không duy trì được khối lượng sắn xuất khẩu của mình trong 2 năm tiếp theo. Năm 2004, khối lượng xuất khẩu tinh bột sắn của Công ty bị giảm xuống còn 800 tấn, đạt kim ngạch 149.920 USD, chỉ bằng 17,34% năm 2003. Năm 2005, khối lượng sắn lát xuất khẩu sang Trung Quốc là 1000 tấn, đạt kim ngạch 144.250 USD. Hiện nay ở Nghệ An đã xây dựng xong hai nhà máy chế biến tinh bột sắn tại Thanh Chương và Yên Thành. Công ty cần liên kết chặt chẽ với 2 nhà máy này cũng như các điểm thu mua khác nhằm đảm bảo nguồn cung cho xuất khẩu. Hạt tiêu đen Mặc dù sản lượng thu hoạch hạt tiêu hàng năm của Nghệ An không cao. Nhưng do nhận thấy đây là mặt hàng vừa có khả năng tiêu thụ lớn trên thị trường quốc tế, lại có nguồn hàng cung ứng khá ổn định từ các cơ sở thu mua trong tỉnh lẫn ngoại tỉnh. Nên trong hai năm vừa qua, Công ty đã xác định hạt tiêu đen là một trong ba mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực. Bảng 6: Tình hình xuất khẩu hạt tiêu đen của Công ty qua 3 năm. Năm Khối lượng (tấn) Kim ngạch (USD) 2003 2004 2005 - 238,2 81 - 300.807 113.130 (Nguồn: Phòng Kế hoạch) Năm 2004, Công ty mới bắt đầu xuất khẩu mặt hàng hạt tiêu đen nhưng đã thu được một số kết quả đáng ghi nhận. Đóng góp vào thành tích chung trong hoạt động xuất khẩu nông sản là Công ty đã xuất khẩu được 238,2 tấn có giá trị 300.807 USD, chiếm 27,76% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản trong năm. So với sản phẩm sắn thì hạt tiêu đen có sản lượng xuất khẩu ít nhưng lại có thị trường tiêu thụ rộng lớn hơn. Nếu như thị trường nhập khẩu sắn chỉ có Trung Quốc thì mặt hàng này Công ty đã xuất khẩu được sang các nước: Philippin, Ba Lan, Thỗ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, ấn Độ. Đặc biệt, Công ty đã xuất khẩu sang ấn Độ với khối lượng đạt 81 tấn, chiếm 36,6% kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu đen trong năm 2004. Đây là kết quả có được từ hoạt động chào hàng và tìm kiếm nguồn hàng khá linh động của bộ phận xuất khẩu. Năm 2005, sản lượng xuất khẩu chỉ còn 81 tấn, gần bằng 1/3 của năm 2004. Nguyên nhân của sự sụt giảm này một phần là do thiếu nguồn vốn, một phần là do Công ty chưa có chính sách duy trì mối quan hệ hợp tác lâu dài. Bởi vậy, không có đơn hàng nào từ các khách hàng của năm trước. Nhờ nỗ lực của lực lượng bán hàng, Công ty đã xuất sang thị trường Rumani 81 tấn có trị giá 113.130 USD. Tuy hạt tiêu đen được xuất khẩu sang thị trường mới nhưng sản lượng vẫn còn nhỏ so với sản lượng mà Công ty đã tiêu thụ trong (100 tấn). Nhìn chung, các mặt hàng lạc nhân, sản phẩm sắn, hạt tiêu đen tuy được xác định là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Công ty nhưng tình hình xuất khẩu vẫn chưa ổn định. Công ty cần phải tập trung khai thác để nâng cao hiệu quả kinh doanh của các mặt hàng này. 3. Thị trường xuất khẩu nông sản của Công ty Nhìn chung, trong 3 năm qua hàng nông sản của Công ty đã xuất sang nhiều nước: các nước ASEAN, Trung Quốc và một số nước châu Âu… Bảng 7: Phân tích tình hình thị trường xuất khẩu nông sản của VILACO Chỉ tiêu Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Giá trị (USD) Tỉ trọng (%) Giá trị (USD) Tỉ trọng (%) Giá trị (USD) Tỉ trọng (%) ASEAN 272.319 21,53 702.475 61,8 Trung Quốc 806.138 63,74 149.920 13,2 371.090 76,64 Thị trường khác 186.256 14,73 284.142 25 113.130 23,36 Tổng kim ngạch xuất khẩu 1.300.979 100 1.136.537 100 484.220 100 (Nguồn: Phòng Kế hoạch) Năm 2003, thị trường các nước ASEAN đạt kim ngạch 272.319 USD, chiếm 21,53% kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty. Trong năm này, thị trường Trung Quốc đạt kim ngạch cao nhất 806.138 USD, chiếm 63,74 kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty. Đó là do Công ty đã xuất được sang thị trường Trung Quốc những lô hàng tinh bột sắn có khối lượng lên đến 5.065 tấn. Các thị trường còn lại là Ai Cập và Mỹ với khối lượng là 300,75 tấn cà phê đạt kim ngạch 186.256 USD, chiếm 14,32% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty trong năm 2003. Mặc dù khối lượng cà phê xuất khẩu sang Mỹ khá lớn (246 tấn) nhưng lại dưới hình thức xuất khẩu uỷ thác. Điều này cho thấy Công ty vẫn chưa đủ kinh nghiệm và điều kiện để thâm nhập vào các thị trường lớn mà phải tiêu thụ sản phẩm nhờ một trung gian có “tên tuổi”. Năm 2004, Công ty đã mở rộng thị trường xuất khẩu. Đối với thị trường ASEAN, ngoài Lào và Inđonêsia như năm trước còn có thêm Malaysia và Philippin, đạt kim ngạch 702.475 USD, chiếm 61,8% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty. Đặc biệt, Công ty đã xuất sang Philippin nhiều loại nông sản có giá trị cao như lạc nhân, hạt cari, hạt tiêu đen với kim ngạch lên đến 627.235 USD. Trong năm này, kim ngạch giảm xuống._.