Tài liệu Marketing dịch vụ – thực tiến áp dụng trong các Ngân hàng Việt Nam: ... Ebook Marketing dịch vụ – thực tiến áp dụng trong các Ngân hàng Việt Nam
94 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1427 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Marketing dịch vụ – thực tiến áp dụng trong các Ngân hàng Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
Cïng víi sù ®æi míi chung cña ®Êt níc, ngµnh ng©n hµng níc ta ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ trong tæ chøc vµ ho¹t ®éng, ®ãng gãp ngµy cµng lín cho nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia.
Tõ khi nÕn kinh tÕ níc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ tõ sau khi ph¸p lÖnh vÒ ng©n hµng ra ®êi (1990), ngµnh ng©n hµng cã sù chuyÓn ®æi c¨n b¶n tõ hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp sang hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp, ph©n ®Þnh râ vai trß qu¶n lý cña ng©n hµng trung ¬ng vµ tÝnh chÊt cña ng©n hµng th¬ng m¹i. Ng©n hµng Nhµ níc lµ NHT¦ cña c¸c níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, lµ c¬ quan cña ChÝnh phñ, qu¶n lý Nhµ níc vÒ mÆt tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng, lµ ng©n hµng ph¸t hµnh tiÒn, ng©n hµng cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ ng©n hµng lµm dÞch vô tiÒn tÖ cho ChÝnh Phñ. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ng©n hµng ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô theo c¬ chÕ thÞ trêng trong khu«n khæ ph¸p luËt. Bªn c¹nh ®ã sù xuÊt hiÖn cña hµng lo¹t ng©n hµng trong níc nh ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, c¸c ng©n hµng liªn doanh,...vµ sù x©m nhËp thÞ trêng cña c¸c chi nh¸nh vµ v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi ®· lµm cho m«i trêng kinh doanh ng©n hµng ë níc ta “nãng” dÇn lªn vµ thÞ phÇn cña c¸c ng©n hµng trong níc ngµy cµng bÞ thu hÑp l¹i. Thªm vµo ®ã, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña hÇu hÕt c¸c ng©n hµng ViÖt Nam thÊp do thiÕu vèn, thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý, c¬ chÕ chÝnh s¸ch thiÕu ®ång bé, cßn nhiÒu bÊt hîp lý.
§Ó ®¹t môc tiªu cña §¶ng vµ Nhµ Níc lµ: “§a níc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i” V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX
còng nh ®Ó thÝch nghi víi t×nh h×nh trªn, c¸c ng©n hµng ViÖt Nam cÇn ph¶i tiÕp tôc c¶i tæ h¬n n÷a nh»m kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh kh«ng chØ ë thÞ trêng trong níc mµ cßn trªn thÞ trêng thÕ giíi. Mét yÕu tè v« cïng quan träng gióp c¸c ng©n hµng thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu nµy lµ viÖc t¨ng cêng ¸p dông nh÷ng t tëng, quan ®iÓm Marketing vµo ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng bëi chÝnh Marketing gióp c¸c ng©n hµng t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng.
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ®ã, t«i chän “ Marketing dÞch vô – thùc tiÕn ¸p dông trong c¸c ng©n hµng ViÖt Nam” lµm ®Ò tµi bµi kho¸ luËn cña m×nh. Môc ®Ých cña bµi viÕt nh»m kh¸t qu¸t chung vÒ Marketing dich vô, ph©n tÝch thùc tiÔn ¸p dông Marketing dÞch vô trong c¸c ng©n hµng ViÖt Nam. Trªn c¬ së ®ã ®a ra gi¶i ph¸p vµ mét sè kiÕn nghÞ gióp n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc øng dông Marketing trong lÜnh vùc kinh doanh ng©n hµng.
Thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, t«i sö dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thÝch hîp víi kh¶ n¨ng ph©n tÝch cña m×nh nh : Ph©n tÝch tæng hîp, ph©n tÝch chi tiÕt, thèng kª, so s¸nh, t duy l« gic, s¬ ®å ho¸… cïng víi c¸c th«ng tin thu thËp ®îc tõ b¶ng c©u hái ®iÒu tra thÞ trêng.
Víi môc ®Ých, giíi h¹n vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nãi trªn vµ ®îc sù híng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o, th¹c sü NguyÔn Thanh B×nh, t«i ®· hoµn thµnh bµi khãa luËn nµy víi kÕt cÊu gåm ba phÇn chÝnh ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn nh sau:
PhÇn I : Lý luËn chung vÒ Marketing dÞch vô.
PhÇn II : Thùc tiÔn ¸p dông Marketing dÞch vô trong c¸c ng©n hµng ViÖt Nam
PhÇn III: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ øng dông marketing vµo ho¹t ®éng
kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ViÖt nam
PhÇn I. Lý luËn chung vÒ Marketing dÞch vô
i. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña Marketing dÞch vô
Kh¸i niÖm
1.1. Kh¸i niÖm
Marketing dÞch vô lµ sù ph¸t triÓn lý thuyÕt chung cña Marketing vµ lÜnh vùc dÞch vô. DÞch vô l¹i rÊt biÕn ®éng vµ ®a d¹ng víi nhiÒu ngµnh kh¸c biÖt nhau. V× thÕ cho tíi nay vÒ häc thuËt cha cã ®Þnh nghÜa nµo kh¸i qu¸t ®îc ®Çy ®ñ vÒ Marketing dÞch vô. Philip Kotler ®· nªu r»ng: “ Marketing dÞch vô ®ßi hái c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng, n¨ng suÊt s¶n phÈm, dÞch vô, t¸c ®éng nh»m thay ®æi cÇu vµo viÖc ®Þnh gi¸ còng nh ph©n phèi cæ ®éng”. Marketing essential – Philip Kotler, xuÊt b¶n n¨m 1995
Theo Kpippendori th× : “ §©y lµ mét sù thÝch øng cã hÖ thèng vµ phèi hîp chÝnh s¸ch kinh doanh dÞch vô t nh©n vµ chÝnh phñ víi sù tho¶ m·n tèi u nh÷ng nhu cÇu cña nh÷ng nhãm kh¸ch hµng ®· ®îc x¸c ®Þnh vµ ®¹t ®îc lîi nhuËn xøng ®¸ng”. S¸ch Marketing dÞch vô, trêng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, xuÊt b¶n n¨m 1994
Nãi tãm l¹i chóng ta cã thÓ hiÓu vÒ Marketing dÞch vô mét c¸ch tæng thÓ nh sau: “ Marketing dÞch vô lµ sù thÝch nghi lý thuyÕt hÖ thèng vµo thÞ trêng dÞch vô bao gåm qu¸ tr×nh thu nhËn, t×m hiÓu, ®¸nh gi¸ vµ tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ trêng môc tiªu b»ng hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo toµn bé qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt, cung øng vµ tiªu dïng dÞch vô th«ng qua ph©n phèi c¸c nguån lùc cña tæ chøc. Marketing ®îc xem xÐt trong sù n¨ng ®éng cña mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c s¶n phÈm dÞch vô cña c«ng ty vµ nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng cïng víi ho¹t ®éng cña ®èi thñ c¹nh tranh trªn nÒn t¶ng c©n b»ng lîi Ých gi÷a doanh nghiÖp, ngêi tiªu dïng vµ x· héi”.
Nh vËy, theo t«i Marketing dÞch vô thùc chÊt lµ nghiªn cøu nhu cÇu vµ tho¶ m·n tèi ®a c¸c nhu cÇu ®ã trªn c¬ së tËn dông tèi ®a c¸c nguån lùc bªn trong cïng víi sù kÕt hîp cã hiÖu qu¶ víi c¸c nguån lùc bªn ngoµi doanh nghiÖp.
1.2. B¶n chÊt cña Marketing dÞch vô
Marketing ®îc x©y dùng dùa trªn c¸c lý thuyÕt chung cña Marketing vµ b¶n chÊt cña Marketing dÞch vô kh«ng n»m ngoµi b¶n chÊt cña Markting.
Ho¹t ®éng Marketing dÞch vô diÔn ra trong toµn bé qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt, ph©n phèi ®Õn tiªu dïng dÞch vô. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn sù thÝch nghi cña c¸c c«ng cô bªn trong víi nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi doanh nghiÖp chÝnh lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¬ng tr×nh Marketing. Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c yÕu tè bªn trong doanh nghiÖp nh: s¶n phÈm dÞch vô, phÝ dÞch vô, con ngêi, qu¸ tr×nh dÞch vô, ho¹t ®éng giao tiÕp dÞch vô, vµ c¸c yÕu tè bªn ngoµi doanh nghiÖp nh: kh¸ch hµng, ®èi thñ c¹nh tranh, Nhµ níc vµ c¸c thÓ chÕ luËt ph¸p, c«ng chóng. Khi thùc hiÖn mét ch¬ng tr×nh Marketing cÇn chó ý ®Õn viÖc nhËn biÕt c¸c yÕu tè vÒ chÝnh s¸ch Marketing, thùc hiÖn kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp, nhËn biÕt m«i trêng bªn ngoµi doanh nghiÖp ®ång thêi tiÕp cËn, thÝch nghi gi÷a nguån lùc bªn trong doanh nghiÖp víi c¸c lùc lîng bªn ngoµi doanh nghiÖp.
C¸c ch¬ng tr×nh Marketing cÇn ph¶i chi tiÕt, phï hîp víi nh÷ng biÕn ®æi cña c¸c yÕu tè thÞ trêng phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó tiÕp cËn h¬n n÷a c¸c c¬ héi trªn thÞ trêng.
Thùc chÊt ho¹t ®éng cung øng dÞch vô diÔn ra theo qu¸ tr×nh bao gåm nhiÒu dÞch vô cô thÓ trong ph¹m vi kh«ng gian vµ thêi gian réng lín, t¹o thµnh mét hÖ thèng dÞch vô tæng thÓ ®îc kh¸ch hµng tiÕp nhËn vµ sö dông trùc tiÕp. ChÝnh Marketing dÞch vô qu¶n lý, tæ chøc toµn bé qu¸ tr×nh cung øng ®ã.
Ho¹t ®éng cung øng dÞch vô diÔn ra ë mäi lóc mäi n¬i vµ theo qu¸ tr×nh nªn Marketing dÞch vô kh«ng thÓ tËp trung vµo mét c¬ quan chøc n¨ng nµo ®ã mµ toµn c«ng ty cïng ph¶i thùc hiÖn Marketing ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn tèt mèi quan hÖ trong néi bé, mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty víi c¸c chuyªn gia, víi c¬ quan chøc n¨ng vµ víi c¸c lùc lîng bªn ngoµi c«ng ty.
Chøc n¨ng cña Marketing dÞch vô
2.1. Chøc n¨ng nghiªn cøu thÞ trêng
Ho¹t ®éng Marketing lµ lµm thÕ nµo ®Ó s¶n phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp ®Õn ®îc víi kh¸ch hµng, ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng. Do ®ã ph¶i nghiªn cøu tæng hîp vÒ thÞ trêng ®Ó ph¸t hiÖn ra nhu cÇu hiÖn t¹i vµ tiÒm n¨ng cña thÞ trêng, triÓn väng ph¸t triÓn cña thÞ trêng.
C¸c tiÕn bé vÒ khoa häc c«ng nghÖ ®· lµm cho hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t víi chÊt lîng cao, ngêi tiªu dïng ®øng tríc sù lùa chän phong phó vµ tÊt nhiªn chØ cã c¸c s¶n phÈm dÞch vô nµo ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng míi ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn. ChÝnh thùc tÕ nµy ®· ®Æt nÒn mãng cho Marketing hiÖn ®¹i ra ®êi vµ chÝnh Marketing ®¶m b¶o ®iÒu nµy.
2.2. Chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc
ChiÕn lîc Marketing x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nh÷ng phÇn thÞ trêng mµ doanh nghiÖp cÇn tËp trung nh÷ng nç lùc c¬ b¶n cña m×nh vµo ®ã. Nh÷ng phÇn thÞ trêng kh¸c nhau th× c¸c chØ tiªu, møc ®é a thÝch, ph¶n øng ®¸p l¹i cña kh¸ch hµng, møc thu nhËp cña kh¸ch hµng lµ kh¸c nhau nªn mçi phÇn thÞ trêng môc tiªu ph¶i ®îc x©y dùng mét chiÕn lîc Marketing riªng. Trªn c¬ së tÝnh ®Õn nh÷ng nguy c¬, kh¶ n¨ng, c¸c chi phÝ dµnh cho ch¬ng tr×nh Marketing, doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c chiÕn lîc kinh doanh nh: chÝnh s¸ch s¶n phÈm dÞch vô, chÝnh s¸ch phÝ dÞch vô, chÝnh s¸ch ph©n phèi, chÝnh s¸ch xóc tiÕn hçn hîp, con ngêi, qu¸ tr×nh dÞch vô, vµ chÝnh s¸ch ®èi t¸c.
2.3. Chøc n¨ng tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc
Nhµ qu¶n trÞ Marketing tæ chøc ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc nh»m t¹o ra nh÷ng mÉu m· s¶n phÈm, dÞch vô míi. §a ra c¸c s¶n phÈm dÞch vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. Sau ®ã ph¶i tæ chøc vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph©n phèi c¸c s¶n phÈm. §iÒu tiÕt c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp mét c¸ch hîp lý, ®iÒu tiÕt vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tõ s¶n xuÊt, bao gãi, vËn chuyÓn, b¸n hµng, qu¶ng c¸o, dÞch vô,…theo mét ch¬ng tr×nh thèng nhÊt: “Ch¬ng tr×nh Marketing” ®èi víi s¶n phÈm dÞch vô mµ ngêi tiªu dïng trªn thÞ trêng cã nhu cÇu. Ch¼ng h¹n nh: Marketing thùc hiÖn bè trÝ m¹ng líi giao dÞch ®èi víi kh¸ch hµng, nghÖ thuËt giao tiÕp ®èi víi kh¸ch hµng cña c¸c nh©n viªn còng nh c¸ch s¾p xÕp c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó giao dÞch víi kh¸ch hµng, ®ång thêi Marketing cßn ph¶i x©y dùng c¸c tÝnh chÊt, ®iÒu kiÖn cô thÓ ®èi víi tõng s¶n phÈm dÞch vô.
2.4. Chøc n¨ng kiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn lîc
KiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn lîc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch. Th«ng thêng c¸c môc tiªu Marketing vµ chi phÝ dµnh cho Marketing ®îc ph©n bæ theo th¸ng hay theo quý. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ nhµ qu¶n trÞ Marketing cã thÓ ®¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®îc còng nh nh÷ng tån t¹i trong tõng kho¶ng thêi gian tõ ®ã t×m ra gi¶i ph¸p dù kiÕn sÏ thi hµnh nh»m chÊn chØnh t×nh h×nh. Nh vËy Markting thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn lîc.
3. Marketing-mix trong Marketing dÞch vô
Marketing hçn hîp bao gåm nhiÒu yÕu tè c«ng cô cïng ph¸t huy t¸c dông theo nh÷ng møc ®é kh¸c nhau do sù chñ ®éng khai th¸c cña doanh nghiÖp híng tíi nh÷ng môc tiªu chiÕn lîc ®· ®îc x¸c ®Þnh. Marketing-mix dÞch vô ®îc ph¸t triÓn hoµn thiÖn qua qu¸ tr×nh thùc tiÔn, bao gåm 7P lµ: s¶n phÈm dÞch vô, phÝ dÞch vô, ph©n phèi, giao tiÕp dÞch vô, con ngêi, qu¸ tr×nh dÞch vô vµ ®èi t¸c.
3.1. ChiÕn lîc s¶n phÈm dÞch vô (Product)
S¶n phÈm dÞch vô lµ mét tËp hîp bao gåm c¸c gi¸ trÞ lµm tho¶ m·n kh¸ch hµng. Mäi ngêi chÞu mua nh÷ng dÞch vô ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña hä kÌm theo c¸c gi¸ trÞ t¬ng øng víi kh¶ n¨ng thùc hiÖn cã thÓ nhËn ®îc cña dÞch vô. S¶n phÈm dÞch vô mang tÝnh kh«ng ®ång nhÊt, tÝnh v« ®Þnh h×nh, tÝnh bÊt kh¶ ph©n, tÝnh dÔ háng vµ kh«ng cã quyÒn së h÷u.
ChiÕn lîc s¶n phÈm dÞch vô x¸c ®Þnh danh môc s¶n phÈm, thuéc tÝnh s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm ®Ó doanh nghiÖp cã nh÷ng biÖn ph¸p hoµn thiÖn, n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ cña nh÷ng s¶n phÈm hiÖn cã ®ång thêi ®a thªm vµo c¸c dÞch vô víi thuéc tÝnh míi nh»m t¹o ra sù kh¸c biÖt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ®éc quyÒn s¶n phÈm dÞch vô cña m×nh mang nh·n hiÖu ®ã vµ ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng tèt h¬n.
C¶i t¹o vµ hoµn thiÖn s¶n phÈm rÊt quan träng bëi s¶n phÈm dÞch vô mang tÝnh v« h×nh, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô diÔn ra ®ång thêi khi cã nhu cÇu. Chu kú sèng cña s¶n phÈm dÞch vô gåm bèn giai ®o¹n: tung s¶n phÈm vµo thÞ trêng, ph¸t triÓn, chÝn muåi vµ suy tho¸i. Khi s¶n phÈm dÞch vô ®îc ®a ra nhiÒu ngêi cha biÕt ®Õn hÕt ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm v× vËy cÇn c¶i t¹o vµ hoµn thiÖn s¶n phÈm. Ngêi ta thêng c¶i t¹o s¶n phÈm ë giai ®o¹n mét vµ hai. §Ó c¶i t¹o vµ hoµn thiÖn s¶n phÈm dÞch vô cÇn: n©ng cao chÊt lîng phôc vô, ®æi míi quy tr×nh nghiÖp vô ®¬n gi¶n h¬n, tiÕt kiÖm h¬n vÒ thêi gian còng nh c¸c kho¶n phÝ; ®æi míi c¸ch thøc ph©n phèi vµ bæ xung ®Æc ®iÓm míi.
Ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, t¨ng danh môc s¶n phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp chiÕm lÜnh thÞ trêng, t¨ng ®é tin cËy, t¨ng doanh sè vµ t¨ng lîi nhuËn. S¶n phÈm míi ë ®©y ®îc hiÓu lµ s¶n phÈm lÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn trong danh môc s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. S¶n phÈm míi cã thÓ lµ míi ®èi víi doanh nghiÖp vµ víi toµn bé thÞ trêng (s¶n phÈm míi hoµn toµn) hoÆc lµ míi ®èi víi doanh nghiÖp (s¶n phÈm míi vÒ chñng lo¹i).
Ngoµi viÖc ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, c¸c doanh nghiÖp ngµy nay cã xu híng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ lÜnh vùc kinh doanh v× nã ®¸p øng tèt h¬n mäi nhu cÇu vµ kÝch thÝch sù më réng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. §©y lµ yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Khi ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i lu ý ®Õn c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chiÕn lîc s¶n phÈm nh: Kh¸ch hµng, ®èi thñ c¹nh tranh, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vµ m«i trêng luËt ph¸p. Ba yÕu tè nµy lu«n lu«n thay ®æi vµ rÊt nh¹y c¶m ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i n¨ng ®éng vµ lu«n theo kÞp nh÷ng thay ®æi ®ã ®Ó cã nh÷ng bíc ®i ®óng híng cho doanh nghiÖp m×nh.
Cã thÓ nãi chiÕn lîc s¶n phÈm dÞch vô lµ nÒn t¶ng, lµ x¬ng sèng cña chiÕn lîc chung Marketing. ChØ khi nµo h×nh thµnh ®îc chiÕn lîc s¶n phÈm dÞch vô th× c«ng ty míi cã ph¬ng híng ®Çu t, nghiªn cøu thiÕt kÕ, s¶n xuÊt hµng lo¹t. NÕu chiÕn lîc s¶n phÈm dÞch vô kh«ng ®¶m b¶o mét sù tiªu thô ch¾c ch¾n nghÜa lµ doanh nghiÖp kh«ng cã thÞ trêng ch¾c ch¾n vÒ s¶n phÈm dÞch vô th× nh÷ng ho¹t ®éng ®ã rÊt m¹o hiÓm cã thÓ dÉn doanh nghiÖp tíi bê vùc cña sù ph¸ s¶n.
3.2. ChiÕn lîc phÝ dÞch vô (Price)
Gi¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vô lµ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn mµ kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp khi sö dông mét dÞch vô nµo ®ã. Gi¸ dÞch vô lµ ®ßn bÈy kinh tÕ v« cïng quan träng ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh viÖc thu hót kh¸ch hµng ®Õn quan hÖ víi doanh nghiÖp.
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ trong dÞch vô ®îc xem xÐt tõ ba gãc ®é: chi phÝ dÞch vô cña ngêi cung cÊp, t×nh tr¹ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ gi¸ trÞ dÞch vô mµ ngêi tiªu dïng nhËn ®îc. Trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¹nh tranh dÞch vô, gi¸ c¶ ph¶i tu©n theo gi¸ c¶ thÞ trêng ®îc biÓu hiÖn thùc tÕ lµ gi¸ c¹nh tranh.
Nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ thêng ph¶i liªn quan ®Õn vÞ trÝ dÞch vô cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, môc tiªu Marketing cña doanh nghiÖp, chu kú sèng cña dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh dµi hay ng¾n, ®é co d·n cña cÇu trªn thÞ trêng nh thÕ nµo, c¸c yÕu tè cÊu thµnh chi phÝ, yÕu tè ®Çu vµo, thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng cung øng dÞch vô cña doanh nghiÖp.
Khi x©y dùng chiÕn lîc gi¸, c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh môc tiªu ®Þnh gi¸, c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn gi¸ dÞch vô nh: cung cÇu thÞ trêng, chi phÝ, gi¸ cña ®èi thñ c¹nh tranh. ChiÕn lîc gi¸ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t, phï hîp víi tõng thêi kú cña nÒn kinh tÕ, vµ cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn møc phÝ cña c¸c dÞch vô trung gian kh¸c. C¸c dÞch vô nµy tuy kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng trùc tiÕp sinh lêi nhng nã g©y sù chó ý cña kh¸ch hµng víi doanh nghiÖp. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ®Ó rót ng¾n thêi gian phôc vô kh¸ch hµng, ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu an toµn, nhanh chãng, chÝnh x¸c,...vµ gi¶m chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt.
3.3. ChiÕn lîc ph©n phèi (Place)
X©y dùng mét chÝnh s¸ch ph©n phèi kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc quyÕt ®Þnh khèi lîng hµng ho¸ sÏ ®îc tiªu thô th«ng qua ho¹t ®éng mua b¸n cña c¸c trung gian mµ nã cßn bao gåm c¶ viÖc tæ chøc vËn hµnh c¸c m¹ng líi trung gian ®ã ®Ó kÕt hîp nhÞp nhµng ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸phï hîp víi tõng biÕn ®éng trªn thÞ trêng.
ChÝnh s¸ch ph©n phèi cã vai trß v« cïng quan träng trong chÝnh s¸ch Marketing. Mét chÝnh s¸ch ph©n phèi hîp lý sÏ gióp cho ho¹t ®éng kinh doanh an toµn h¬n, t¨ng cêng kh¶ n¨ng liªn kÕt trong kinh doanh, gi¶m sù c¹nh tranh vµ lµm cho qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸ nhanh vµ hiÖu qu¶.
Th«ng thêng víi hµng ho¸ dÞch vô, nhµ cung øng dÞch vô thêng sö dông hai ph¬ng thøc ph©n phèi phæ biÕn lµ ph©n phèi trùc tiÕp – lµ ho¹t ®éng ph©n phèi trùc tiÕp tõ ngêi s¶n xuÊt ®Õn ngêi tiªu dïng kh«ng th«ng qua trung gian, vµ ph©n phèi gi¸n tiÕp qua trung gian nh s¬ ®å sau:
Ngêi tiªu dïng
Nhµ cung cÊp dÞch vô
Trung gian
Ngêi tiªu dïng
Nhµ cung cÊp dÞch vô
H×nh 1: Ph¬ng thøc ph©n phèi trùc tiÕp
H×nh 2: Ph¬ng thøc ph©n phèi gi¸n tiÕp
Ngµy nay ph¬ng thøc ph©n phèi trùc tiÕp thêng ®îc c¸c doanh nghiÖp lùa chän nhiÒu nhÊt cïng víi c¸c trung gian cã thÓ lµ ®¹i lý, c«ng ty m«i giíi trung gian… v× nã võa ®¶m b¶o ®îc dÞch vô cßn nguyªn vÑn khi tíi tay kh¸ch hµng, võa thuËn lîi trong c«ng t¸c qu¶n lý…
Khi ph©n phèi s¶n phÈm dÞch vô, nhµ s¶n xuÊt kÕt hîp víi trung gian ®Ó ph©n phèi dÞch vô ®Õn ngêi tiªu dïng t¹o nªn c¸c kªnh ph©n phèi. Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c kªnh ph©n phèi nh sau:
· Kªnh ph©n phèi truyÒn thèng: lµ nh÷ng kªnh ph©n phèi dùa chñ yÕu vµo c¸c giao dÞch trùc tiÕp gi÷a doanh nghiÖp víi kh¸ch hµng ®Ó cung øng c¸c dÞch vô. §©y lµ kªnh ph©n phèi cã tÝnh æn ®Þnh cao, an toµn, t¹o ®îc h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp trong t©m trÝ kh¸ch hµng v× ®Ó thùc hiÖn ®îc kªnh nµy cÇn ph¶i cã c¬ së vËt chÊt lín, g¾n víi mét ®Þa ®iÓm cô thÓ vµ ®éi ngò nh©n viªn ®«ng ®¶o trùc tiÕp tiÕp xóc giao dÞch víi kh¸ch hµng.
· Kªnh ph©n phèi hiÖn ®¹i: lµ kªnh dïng c¸c thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn tö ®Ó ph©n phèi c¸c dÞch vô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Kªnh ph©n phèi nµy cã u ®iÓm lµ n©ng cao kh¶ n¨ng phôc vô, t¨ng thêi gian phôc vô. Tuy nhiªn, nã còng cã nh÷ng h¹n chÕ ®ã lµ dÔ bÞ trôc trÆc vÒ kü thuËt, hacker,…
C¸c kªnh ph©n phèi hiÖn ®¹i ®ang ph¸t triÓn vµ thay thÕ dÇn c¸c kªnh ph©n phèi truyÒn thèng. T¹i c¸c níc ph¸t triÓn mét xu thÕ phæ biÕn lµ kÕt hîp gi÷a c¸c kªnh ph©n phèi hiÖn ®¹i víi kªnh ph©n phèi truyÒn thèng ®Ó tËn dông, khai th¸c mÆt m¹nh cña tõng lo¹i kªnh còng nh h¹n chÕ ®îc mét sè nhîc ®iÓm cña chóng. Khi tæ chøc c¸c kªnh ph©n phèi, doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu kü thÞ trêng, d©n c còng nh ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ ë khu vùc ®ã ®Ó bè trÝ c¸c ®Þa ®iÓm giao dÞch víi kh¸ch hµng, bè trÝ nh©n viªn sao cho tiÕt kiÖm chi phÝ mµ vÉn mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt.
§Ó cho ho¹t ®éng ph©n phèi ®em l¹i hiÖu qu¶ tèt nhÊt, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch ph©n phèi thÝch hîp víi doanh nghiÖp m×nh ®ång thêi phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ trêng. Cã thÓ sö dông chiÕn lîc ph©n phèi ®éc quyÒn (chØ sö dông mét trung gian ph©n phèi trªn mét khu vùc thÞ trêng), chiÕn lîc ph©n phèi tËp trung (c«ng ty ®a ®îc cµng nhiÒu hµng ho¸ dÞch vô vµo thÞ trêng cµng tèt, chiÕn lîc ph©n phèi cã chän läc), lùa chän c¸c trung gian phï hîp nhÊt, phôc vô cho ho¹t ®éng ph©n phèi cña doanh nghiÖp trªn mét khu vùc thÞ trêng.
3.4. ChiÕn lîc giao tiÕp - khuÕch tr¬ng dÞch vô (Promotion)
Giao tiÕp khuyÕch tr¬ng lµ nh÷ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó th«ng b¸o, th«ng tin víi kh¸ch hµng vµ c¸c giíi liªn quan nh÷ng th«ng tin vÒ s¶n phÈm vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nh»m lµm t¨ng sù hiÓu biÕt cña kh¸ch hµng vÒ doanh nghiÖp, kÝch thÝch kh¸ch hµng mua vµ sö dông s¶n phÈm, t¹o dùng vµ khuÕch tr¬ng h×nh ¶nh doanh nghiÖp, thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng míi cho doanh nghiÖp, ®ång thêi t¹o dùng sù kh¸c biÖt gi÷a s¶n phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh.
C¸c doanh nghiÖp thêng sö dông hai chiÕn lîc cña chÝnh s¸ch giao tiÕp khuyÕch tr¬ng lµ chiÕn lîc kÐo vµ ®Èy ®Ó t¸c ®éng ®Õn tõng nhãm kh¸ch hµng môc tiªu. ChiÕn lîc kÐo lµ chiÕn lîc thu hót l«i kÐo kh¸ch hµng mua s¶n phÈm dÞch vô cña m×nh b»ng c¸ch lµm cho ngêi tiªu dïng cã lßng tin vµo dÞch vô cña doanh nghiÖp. Kh¸ch hµng môc tiªu cña chiÕn lîc nµy lµ ngêi tiªu dïng cuèi cïng. ChiÕn lîc ®Èy lµ chiÕn lîc mµ ngêi s¶n xuÊt t×m c¸ch ®a mét sè lîng hµng ho¸ tèi ®a ra thÞ trêng sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. Môc ®Ých cña chiÕn lîc nµy nh»m xóc tiÕn kinh doanh ®èi víi c¸c thµnh phÇn trung gian cña kªnh ph©n phèi h¬n lµ ®èi víi ngêi tiªu dïng cuèi cïng.
H¬n n÷a ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ¸p dông ®îc chiÕn lîc xóc tiÕn hçn hîp liªn kÕt chÆt chÏ n¨m c«ng cô lµ qu¶ng c¸o, mèi quan hÖ víi c«ng chóng, tham gia héi chî triÓn l·m, b¸n hµng c¸ nh©n vµ xóc tiÕn b¸n hµng.
§Ó tiÕn kÞp víi c«ng nghÖ ngµy cµng cao trªn thÕ giíi, c¸c doanh nghiÖp cã nghÖ thuËt giao tiÕp víi kh¸ch hµng. NÕu nh©n viªn cña doanh nghiÖp cã th¸i ®é phôc vô ©n cÇn niÒm në, cã kh¶ n¨ng gi¶i thÝch mäi th¾c m¾c cña kh¸ch hµng, xö lý tèt nh÷ng t×nh huèng ph¸t sinh sÏ gióp kh¸ch hµng cã Ên tîng tèt vÒ nh©n viªn ®ã còng nh vÒ doanh nghiÖp vµ chÊt lîng dÞch vô cña doanh nghiÖp sÏ ®îc ®¸nh gi¸ cao.
3.5. ChiÕn lîc con ngêi (Person)
YÕu tè con ngêi rÊt quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ trong Marketing dÞch vô. ViÖc tuyÓn chän, ®µo t¹o, t¹o ®éng lùc, vµ qu¶n lý con ngêi…chi phèi rÊt lín tíi sù thµnh c«ng cña Marketing dÞch vô.
Con ngêi trong cung cÊp dÞch vô bao gåm toµn bé c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp tõ gi¸m ®èc tíi nh÷ng nh©n viªn b×nh thêng.
Khi xem xÐt yÕu tè con ngêi trong dÞch vô cÇn quan t©m ®Õn hai vÊn ®Ò lµ: Liªn kÕt biªn – m©u thuÉn trong liªn kÕt biªn vµ con ngêi trong viÖc h×nh thµnh dÞch vô míi cña doanh nghiÖp.
Thø nhÊt : Liªn kÕt biªn lµ viÖc nh©n viªn cung øng cã chøc vô thÊp nhÊt trong doanh nghiÖp ho¹t ®éng bªn ngoµi gäi lµ nhãm ho¹t ®éng biªn (bªn ngoµi) quan hÖ víi kh¸ch hµng vµ thÞ trêng. Nhãm ho¹t ®éng biªn cña doanh nghiÖp, trùc tiÕp cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng, thêng xuyªn quan hÖ víi kh¸ch hµng vµ h×nh thµnh mèi quan hÖ gi÷a hä víi kh¸ch hµng. Liªn kÕt biªn ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn hai chøc n¨ng lµ m« t¶, t¹o dÞch vô theo kÞch b¶n vµ chuyÓn ®æi th«ng tin.
Thø hai : Con ngêi trong viÖc h×nh thµnh dÞch vô ®Æc biÖt lµ nh©n viªn cung øng dÞch vô cã vai trß quan träng nªn doanh nghiÖp cÇn ph¶i coi nh©n viªn cña m×nh nh kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cña m×nh; chó träng thu hót c¸c nh©n viªn vµo viÖc h×nh thµnh qu¸ tr×nh dÞch vô míi ®ång thêi chó ý tíi ph¬ng thøc tæ chøc vµ m«i trêng vËt chÊt cña dÞch vô; híng c¸c nh©n viªn tham gia nhiÒu h¬n vµo thùc hiÖn kiÓm tra dÞch vô míi ®èi víi kh¸ch hµng; h×nh thµnh dÞch vô míi ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý cña doanh nghiÖp…
3.6. ChiÕn lîc qu¸ tr×nh dÞch vô (Process)
Qu¸ tr×nh dÞch vô bao gåm tËp hîp c¸c hÖ thèng ho¹t ®éng víi nh÷ng t¸c ®éng t¬ng hç gi÷a c¸c yÕu tè, t¸c ®éng tuyÕn tÝnh gi÷a c¸c kh©u c¸c bíc cña hÖ thèng trong mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nh÷ng quy chÕ quy t¾c, lÞch tr×nh vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng. ë ®ã mét s¶n phÈm cô thÓ hoÆc tæng thÒ ®îc t¹o ra vµ chuyÓn tíi kh¸ch hµng.
ThiÕt kÕ qu¸ tr×nh dÞch vô bao gåm viÖc thiÕt kÕ m«i trêng vËt chÊt, thiÕt kÕ tËp hîp qu¸ tr×nh t¸c ®éng t¬ng hç. ThiÕt kÕ m«i trêng vËt chÊt ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu cña ho¹t ®éng ®iÒu hµnh vµ ho¹t ®éng Marketing. ThiÕt kÕ tËp hîp qu¸ tr×nh t¸c ®éng t¬ng hç lµ viÖc thiÕt lËp, hoµn thiÖn vµ triÓn khai mét tËp hîp hÖ thèng s¶n xuÊt, cung øng dÞch vô, hÖ thèng cÊu tróc cña qu¸ tr×nh dÞch vô theo hai ph¬ng ph¸p :
- Ph¬ng ph¸p m« h×nh ho¸:
ý tëng dÞch vô
KÞch b¶n dÞch vô
M« h×nh ho¸
Hoµn thiÖn m« h×nh
H×nh3: S¬ ®å m« h×nh qu¸ tr×nh dÞch vô
Ngay tõ bíc ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh dÞch vô thµnh ý tëng dÞch vô vµ lùa chän ý tëng dÞch vô, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh mét c¸ch cã hÖ thèng vµ chän ý tëng phï hîp víi ®Æc thï cña m×nh. Dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch vÒ m« t¶ dÞch vô, thÞ trêng môc tiªu vµ ®èi thñ c¹nh tranh íc tÝnh s¬ bé quy m« thÞ trêng, gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô, thêi gian vµ kinh phÝ cÇn cho viÖc t¹o ra dÞch vô ®ã, kinh phÝ tæ chøc s¶n xuÊt dÞch vô vµ ®Þnh møc lîi nhuËn. TiÕp theo lµ x©y dùng kÞch b¶n dÞch vô, biÕn nh÷ng ý tîng dÞch vô thµnh c¸c ch¬ng tr×nh cô thÓ ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng kh¸i niÖm cã ý nghÜa ®èi víi ngêi tiªu dïng. KÞch b¶n dÞch vô ph¶i bao gåm ®Çy ®ñ nh÷ng m« t¶ vÒ quy m«, cÊu tróc vµ hµnh vi cña thÞ trêng môc tiªu, dù kiÕn x¸c lËp vÞ trÝ dÞch vô, còng nh c¸c chØ tiªu vÒ khèi lîng b¸n, thÞ phÇn vµ lîi nhuËn trong nh÷ng n¨m tríc m¾t c¬ së nghiªn cøu nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Sau khi ®· h×nh thµnh kÞch b¶n dÞch vô, doanh nghiÖp tiÕn hµnh m« h×nh ho¸ kÞch b¶n ®ã, tr×nh bµy nh÷ng sè liÖu chung vÒ gi¸ c¶ dÞch vô, quan ®iÓm chung vÒ ph©n phèi hµng ho¸ vµ dù to¸n chi phÝ cho marketing trong n¨m kÕ ho¹ch, lîi nhuËn ®¹t ®îc.
- Ph¬ng ph¸p m« t¶ nhËn d¹ng tuÇn tù dÞch vô gåm ba møc ®é. Møc ®é thø nhÊt, dÞch vô míi chØ dõng l¹i ë quan niÖm, lêi nãi v¾n t¾t chø cha ®îc biªn so¹n thµnh v¨n b¶n. Trªn c¬ së ®ã tiÕp tôc liªn hÖ víi thùc tÕ, thu thËp th«ng tin, d÷ liÖu, xem xÐt d÷ liÖu vµ ®i ®Õn m« t¶ qu¸ tr×nh dÞch vô. Møc ®é thø hai lµ m« t¶ chi tiÕt dÞch vô cuèi cïng bao gåm ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt næi bËt cña dÞch vô chung nhÊt. C¸c dÞch vô chung nhÊt kÕt hîp víi nhau thµnh hÖ thèng. Sau ®ã doanh nghiÖp tiÕn hµnh tæng hîp, lËp kÕ ho¹ch xóc tiÕn thÞ trêng. Møc ®é thø ba lµ khi doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch cho giai ®o¹n cuèi cïng bao gåm nh÷ng danh môc dÞch vô ®îc ®a ra thÞ trêng, møc dÞch vô ®îc cung cÊp, thêi gian cô thÓ thùc hiÖn. §ång thêi doanh nghiÖp ®a ra quyÕt ®Þnh vÒ x¾p xÕp c¸c vÞ trÝ cho ®éi ngò nh©n viªn cung øng dÞch vô vµ ®a dÞch vô vµo vËn hµnh. Thùc hiÖn huÊn luyÖn ®µo t¹o nh©n viªn cung øng dÞch vô, kiÓm tra vµ so¹n th¶o quy chÕ, quy t¾c, x¸c ®Þnh nh÷ng tiªu chuÈn cña dÞch vô…Sau ®ã cung øng mét dÞch vô tæng thÓ ®· s½n sµng ra thÞ trêng.
3.7. ChiÕn lîc ®èi t¸c (Partner)
§èi t¸c cña doanh nghiÖp lµ nguêi sö dông dÞch vô cña doanh nghiÖp. §èi t¸c ë ®©y cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi tîng. C¸c ®èi tîng ®ã cã thÓ lµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng Nhµ níc, c¬ quan ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ thuéc mäi thµnh phÇn trong x· héi, c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n,…
Trong Marketing dÞch vô, quan hÖ víi ®èi t¸c gi÷ mét vai trß cùc kú quan träng v× c¸c lý do c¬ b¶n sau: ®èi t¸c lµ mét yÕu tè tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph©n phèi dÞch vô cña doanh nghiÖp; ®èi t¸c cña doanh nghiÖp thêng cã nhu cÇu sö dông mét nhãm dÞch vô cña doanh nghiÖp cã quan hÖ víi nhau vµ sö dông mét dÞch vô nh mét tæng thÓ. ChÝnh v× vËy mµ viÖc t¹o lËp vµ duy tr× quan hÖ cã ý nghÜa lµ ®em l¹i sù thµnh c«ng l©u dµi cho doanh nghiÖp.
Quan hÖ gi÷a ®èi t¸c ®îc thÓ hiÖn trªn mét sè ph¬ng diÖn nh ph¬ng diÖn kü thuËt (møc ®é ®èi t¸c tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n phèi dÞch vô); ph¬ng diÖn ph¸p lý (thÓ hiÖn c¸c cam kÕt b»ng hîp ®ång ph¸p lý); C¸c mèi quan hÖ nµy cµng ®Çy ®ñ, s©u s¾c th× quan hÖ kh¸ch hµng cµng v÷ng bÒn.
®èi t¸c cña doanh nghiÖp lµ c¸ nh©n th× doanh nghiÖp tiÕn hµnh truyÒn th«ng h÷u hiÖu vÒ h×nh ¶nh vµ c¸c lîi Ých cã ®îc nÕu thiÕt lËp giao dÞch. Quan t©m ®Õn së thÝch, chÝnh kiÕn, quan ®iÓm vµ øng xö cña c¸c c¸ nh©n nµy nh»m phôc vô hä tèt h¬n. NÕu ®èi t¸c lµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c, th× doanh nghiÖp tiÕn hµnh xóc tiÕn quan hÖ b»ng c¸ch göi tµi liÖu giíi thiÖu vÒ doanh nghiÖp tiÕn hµnh th¨m ®èi t¸c vµ chiªu thÞ hä b»ng ho¹t ®éng ®èi ngo¹i (lîi Ých kinh tÕ nhËn ®îc nÕu thiÕt lËp giao dÞch). Doanh nghiÖp khëi xíng vµ ph¸t triÓn quan hÖ víi ®èi t¸c chÊp nhËn sö dông dÞch vô cña m×nh b»ng c¸ch t¨ng cêng chÊt lîng dÞch vô vµ chñ ®éng b¸n thªm c¸c s¶n phÈm cã liªn quan. T¨ng cêng chÊt lîng dÞch vô cã thÓ lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ®¶m b¶o tÝnh thuËn tiÖn, nhanh chãng, hiÖu qu¶.
Thùc chÊt cña chiÕn lîc ®èi t¸c lµ híng c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp dÞch vô vµo ®èi t¸c, ®ã lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch, t×m hiÓu vµ gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a tæ chøc dÞch vô vµ kh¸ch hµng môc tiªu. Kh¸ch hµng ngµy cµng trë nªn phøc t¹p, nhu cÇu mong muèn cña hä ngµy cµng chi tiÕt vµ tinh tÕ h¬n, chÊt lîng nhu cÇu cao h¬n, do ®ã nhiÒu doanh nghiÖp cÇn nghiªn cøu, c¶i tiÕn dÞch vô nh»m dµnh l¹i lîi thÕ c¹nh tranh trong kinh doanh.
4. Vai trß cña Marketing dÞch vô
4.1. Marketing dÞch vô khíp nèi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp víi thÞ trêng
§Þnh híng thÞ trêng ®· trë thµnh ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngµy nay. ChÝnh v× vËy, c¸c ho¹t ®éng g¾n kÕt gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ trêng nh: ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó ph¸t triÓn c¸c c¬ héi kinh doanh míi còng nh ®Ó biÕt tríc c¸c hiÓm ho¹ ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp; ho¹t ®éng nghiªn cøu néi lùc ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu, ho¹t ®éng ®iÒu chØnh thiÕt kÕ míi c¸c dÞch vô víi c¸c tÝnh n¨ng tho¶ m·n tèt h¬n nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng ; ho¹t ®éng qu¶ng c¸o ®Ó kh¸ch hµng biÕt ®Õn doanh nghiÖp,… ®· trë thµnh nh÷ng ho¹t ®éng cèt lâi, quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh, b¹i cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
4.2. Marketing dÞch vô lµ c«ng cô thu hót kh¸ch hµng
Môc tiªu cuèi cïng cña Marketing lµ tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy mµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng híng tíi kh¸ch hµng ®Òu thuéc lo¹i ho¹t ®éng Marketing. Marketing nghiªn cøu nhu cÇu vµ th¸i ®é cña kh¸ch hµng, t×m c¸ch ®a ®Õn kh¸ch hµng nh÷ng dÞch vô phï hîp nhÊt, nhanh nhÊt víi gi¸ c¶ hîp lý nhÊt ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn. Marketing t¹o cho kh¸ch hµng c¶m gi¸c yªn t©m vµ tho¶i m¸i, thuËn tiÖn trong qu¸ tr×nh giao dÞch. §éng c¬ dÉn kh¸ch hµng ®Õn sö dông dÞch vô cña doanh nghiÖp lµ chÊt lîng dÞch vô cña doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu nµy ngêi qu¶n trÞ Marketing quan t©m ®Õn c¸c lo¹i ho¹t ®éng nh qu¶ng c¸o, tuyªn truyÒn, cung cÊp th«ng tin,… Trong qu¸ tr×nh giao dÞch víi doanh nghiÖp doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao chÊt lîng dÞch vô cho kh¸ch hµng b»ng c¸ch rót ng¾n thêi gian giao dÞch, ®éi ngò nh©n viªn phôc vô tËn t×nh chu ®¸o, c¬ së thuËn tiÖn, khang trang…ThËm chÝ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng ®¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng ®· giao dÞch víi m×nh bëi nã cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn c¸c nhãm kh¸ch hµng kh¸c ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. Sau khi giao dÞch, c¸c nhµ qu¶n trÞ Marketing vÉn cÇn ph¶i ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p hîp lý vµ kÞp thêi ®Ó ®¸p øng tèt nhÊt kh¸ch hµng cña m×nh trong c¶ trêng hîp kh¸ch hµng ®ã rÊt hµi lßng víi dÞch vô mµ hä cã ®îc tõ phÝa doanh nghiÖp.
4.3. Marketing dÞch vô lµ c«ng cô ®Ó chiÕn th¾ng c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
C¬ chÕ thÞ trêng chÝnh lµ c¬ chÕ c¹nh tranh nªn lµm thÕ nµo ®Ó chiÕn th¾ng ®èi thñ c¹nh tranh lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ Marketing quan t©m hµng ®Çu. Thùc tÕ cho thÊy nh÷ng nç lùc nh»m tho¶ m·n nhu cÇu kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp chØ cã gi¸ trÞ khi mµ ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cha cã ®îc nh÷ng nç lùc ®ã hoÆc ®· cã nh÷ng nç lùc ®ã song ®¹t møc ®é tho¶ m·n thÊp h¬n. ChÝnh v× vËy, c¸c lo¹i ho¹t ®éng nh»m chiÕn th¾ng ®èi thñ c¹nh tranh mang ý nghÜa quan träng t¬ng ®¬ng nh c¸c ho¹t ®éng theo ®Þnh híng kh¸ch hµng kh¸c. Trªn c¬ së nghiªn cøu ph©n tÝch ®èi thñ c¹nh tranh, c¸c nhµ qu¶n trÞ Marketing khi ra c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh lu«n ph¶i c©n nh¾c ®Õn nh÷ng ph¶n øng còng nh nh÷ng ®ßn tÊn c«ng míi cña ®èi thñ c¹nh t._.ranh. Doanh nghiÖp ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn lîc riªng biÖt nh»m chñ ®éng tÊn c«ng hoÆc nÐ tr¸nh ®ßn tÊn c«ng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. ChÝnh nhê tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng Marketing theo t duy chiÕn lîc trªn c¬ së cã tÝnh to¸n tríc søc m¹nh cña ®èi thñ c¹nh tranh nªn c¸c doanh nghiÖp lu«n ë thÕ chñ ®éng vµ kh¶ n¨ng thµnh c«ng cao h¬n.
4.4. Marketing lµ c«ng cô c¶i thiÖn nguån lùc doanh nghiÖp
Søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp phô thuéc vµo tæng thÓ c¸c nguån lùc cña c¸c chÝnh doanh nghiÖp ®ã. C¸c nguån lùc chñ yÕu lµ: n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña ban l·nh ®¹o; t×nh h×nh tµi chÝnh vµ quy m« vèn; c«ng nghÖ ¸p dông trong cung øng dÞch vô; chÊt lîng nguån nh©n lùc; c¬ cÊu tæ chøc; c«ng t¸c qu¶n trÞ chÊt lîng vµ kiÓm so¸t ; hÖ thèng th«ng tin; danh tiÕng vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp.
Víi chøc n¨ng thÝch øng víi thÞ trêng vµ chøc n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, Marketing ®· hç trî vµ biÕn c¸c nguån lùc trªn cña doanh nghiÖp trë nªn thùc sù cã gi¸ trÞ v× chóng ®îc thÞ trêng vµ kh¸ch hµng chÊp nhËn.
Nh vËy tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng vµ nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Òu híng chung mét môc tiªu lµ tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÊt lîng nh©n sù ®îc n©ng cao v× mçi nh©n viªn ®Òu nhËn thøc vµ lµm viÖc theo quan ®iÓm Marketing. C«ng nghÖ cung øng dÞch vô ®îc c¶i thiÖn v× cã sù kÕt hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c bé phËn, phßng ban vµ tÊt c¶ sÏ hç trî cho danh tiÕng vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp.
II. quy tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ marketing dÞch vô
KÕ ho¹ch ho¸ Marketing dÞch vô lµ toµn bé qu¸ tr×nh x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch dùa trªn sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a t×nh h×nh thÞ trêng vµ m«i trêng kinh doanh, cã c©n nh¾c ®Õn c¸c ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu cña b¶n th©n doanh nghiÖp nh»m ®¹t hiÖu qu¶ tèi u.
Nh vËy kÕ ho¹ch ho¸ Marketing gåm viÖc: x¸c ®Þnh môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp; ®a ra c¸c ch¬ng tr×nh hµnh ®éng; lùa chän c¸c ph¬ng ¸n hµnh ®éng; triÓn khai ph©n bæ c¸c nguån lùc ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã.
KÕ ho¹ch kh«ng ph¶i lµ c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp mong muèn mµ lµ nh÷ng môc tiªu s¸t thùc, cã tÝnh kh¶ thi. C¨n cø ®Ó kÕ ho¹ch ho¸ Marketing lµ toµn bé qu¸ tr×nh, ®¸nh gi¸ vÒ thÞ trêng, m«i trêng, ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña toµn doanh nghiÖp còng nh trong tõng lÜnh vùc kinh doanh cô thÓ. Doanh nghiÖp cã thÓ ph©n bæ cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc (trung gian, tµi chÝnh, nh©n lùc) cho c¸c môc tiªu ®· x¸c ®Þnh vµ phèi hîp hµnh ®éng gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng trong doanh nghiÖp ë møc tèt nhÊt. H¬n n÷a kÕ ho¹ch ho¸ Marketing khuyÕn khÝch t duy ®æi míi vµ ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong kinh doanh, n©ng cao kh¶ n¨ng thÝch øng cña doanh nghiÖp víi t×nh h×nh m«i trêng vµ thÞ trêng bëi doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i suy nghÜ vÒ nh÷ng viÔn c¶nh t¬ng lai vµ ®Ò ra chiÕn lîc ph¸t triÓn l©u dµi.
KÕ ho¹ch ho¸ Marketing cÇn nªu ®îc c¸c ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cho c¸c vÊn ®Ò s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã ph¶i ®Ò cËp ®Õn: m«i trêng kinh doanh vµ thÞ trêng cña doanh nghiÖp; sù lùa chän s¶n phÈm ë mÆt sè lîng, chÊt lîng vµ chñng lo¹i; hÖ thèng Marketing-mix; ch¬ng tr×nh kiÓm tra toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña hÖ thèng nh»m chØnh lý bæ sung, söa ®æi kÞp thêi sao cho phï hîp víi t×nh h×nh thÞ trêng vµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh tèi u.
Nghiªn cøu, thu thËp th«ng tin vµ x¸c ®Þnh thÞ trêng môc tiªu
Nghiªn cøu thÞ trêng
Víi bÊt kú mét tæ doanh nghiÖp nµo muèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ ®Òu ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng v× thÞ trêng lµ tËp hîp cña tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng cã nhu cÇu vÒ hµng ho¸ hay dÞch vô cña doanh nghiÖp. Nghiªn cøu thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin, sè liÖu vÒ thÞ trêng, so s¸nh ph©n tÝch sè liÖu ®ã vµ rót ra nh÷ng kÕt luËn cña doanh nghiÖp vÒ thÞ trêng. Nh÷ng kÕt luËn nµy gióp cho nh÷ng nhµ qu¶n trÞ c¸c doanh nghiÖp ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ lËp kÕ ho¹ch Marketing.
Nghiªn cøu m«i trêng vÜ m«
M«i trêng nh©n khÈu häc
Nh©n khÈu häc nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò vÒ d©n sè vµ con ngêi nh : quy m«, mËt ®é d©n sè, ph©n bè d©n c, quy m« hé gia ®×nh, tû lÖ sinh, tû lÖ chÕt, tuæi t¸c giíi tÝnh s¾c téc, nghÒ nghiÖp, qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸…M«i trêng nh©n khÈu häc lµ m«i trêng rÊt lín bëi nã bao gåm con ngêi mµ con ngêi t¹o ra thÞ trêng cho c¸c doanh nghiÖp. C¸c yÕu tè nµy sÏ t¸c ®éng tíi c¬ cÊu tiªu dïng vµ nhu cÇu vÒ hµng ho¸ dÞch vô; nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®èi víi hµng hãa dÞch vô cña doanh nghiÖp…
M«i trêng kinh tÕ
M«i trêng kinh tÕ bao gåm c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn søc mua vµ c¬ cÊu chi tiªu cña nguêi tiªu dïng. Søc mua chung cña kh¸ch hµng phï hîp víi møc thu nhËp hiÖn t¹i, gi¸ c¶, c¸c kho¶n tiÕt kiÖm, tÝn dông…Suy tho¸i kinh tÕ, tû lÖ l¹m ph¸t, tû lÖ thÊt nghiÖp, l·i suÊt tÝn dông,.. ®Òu cã kh¶ n¨ng ¶nh hëng ®Õn søc mua cña ngêi tiªu dïng. Víi c¸c tµi liÖu ®Çy ®ñ vÒ m«i trêng kinh tÕ, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã thÓ ®a ra chÝnh s¸ch phï hîp víi gi¸ c¶ chñng lo¹i dÞch vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng.
M«i trêng c«ng nghÖ - kü thuËt
§ã lµ sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, sù s¸ng t¹o cña con ngêi trong lÜnh vùc kü thuËt vµ møc ®é ¸p dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh trªn thÞ trêng. Doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®îc nh÷ng thay ®æi cña kü thuËt, t¹o ®iÒu kiÖn ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc - kü thuËt vµo ho¹t ®éng kinh doanh ®èi víi kh¸ch hµng vµ cho kh¸ch hµng.
M«i trêng chÝnh trÞ
C¸c quyÕt ®Þnh Marketing bÞ t¸c ®éng m¹nh mÏ bëi m«i trêng chÝnh trÞ. M«i trêng chÝnh trÞ cã quan hÖ víi c«ng t¸c Marketing th«ng qua møc ®é cô thÓ ho¸ c¸c luËt nh luËt th¬ng m¹i, luËt ®Çu t, luËt c¹nh tranh, luËt b¶o vÖ ngêi tiªu dïng.
M«i trêng tù nhiªn
Bao gåm c¸c yÕu tè ®Þa lý, khÝ hËu, thêi tiÕt, n¨ng lîng trong thiªn nhiªn… C¸c nh©n tè nµy ¶nh hëng ®Õn c¸c nguån lùc ®Çu vµo cña c¸c doanh nghiÖp. ViÖc nghiªn cøu m«i trêng tù nhiªn gióp c¸c doanh nghiÖp tr¸nh ®îc nh÷ng rñi ro ®¸ng tiÕc x¶y ra do ®iÒu kiÖn tù nhiªn g©y ra nh h¹n h¸n, thiªn tai, b·o lò, ®éng ®Êt nói löa…
M«i trêng v¨n ho¸ x· héi
Hµnh vi tiªu dïng cña kh¸ch hµng còng phô thuéc vµo yÕu tè v¨n ho¸ x· héi nh: thãi quen, phong tôc tËp qu¸n, c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng, c¸c tËp tôc, tôc lÖ, yÕu tè t«n gi¸o…Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt c¸c yÕu tè nµy ®Ó thÊy ®îc c¸c ¶nh hëng cña chóng tíi nhu cÇu vÒ dÞch vô cña kh¸ch hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp m×nh.
M«i trêng vi m«
C¸c yÕu tè vµ lùc luîng bªn trong doanh nghiÖp
C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc Marketing ph¶i lu«n kiÓm tra c¸c yÕu tè vµ lùc lîng bªn trong doanh nghiÖp bao gåm con ngêi, kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh, kh¶ n¨ng s¶n phÈm, kh¶ n¨ng ®Çu t, c¸c chuyªn gia qu¶n trÞ, c¸c danh môc s¶n phÈm, m¹ng líi chi nh¸nh vµ hÖ thèng ph©n phèi. Doanh nghiÖp ph¶i chØ ra nh÷ng ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu ®ång thêi kÕt hîp nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®ang cã trªn thÞ trêng. Nghiªn cøu kh¸ch hµng
YÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp thµnh c«ng vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng lµ biÕt ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ®¸p øng ®îc tèt nhÊt c¸c nhu cÇu ®ã. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu kü kh¸ch hµng cña m×nh.
Môc ®Ých cña c«ng t¸c nghiªn cøu kh¸ch hµng lµ nh»m x¸c ®Þnh râ nhu cÇu cña kh¸ch hµng hiÖn t¹i lµ g×, t¬ng lai nh thÕ nµo, vµ hä cã mong ®îi g× vÒ dÞch vô cña doanh nghiÖp. Nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, v× thÕ mµ viÖc ph©n lo¹i kh¸ch hµng lµ v« cïng quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp; vµ dÞch vô còng ph¶i ®îc ®a d¹ng ho¸ cho phï hîp víi nh÷ng mong muèn cña kh¸ch hµng.
Nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh
C¹nh tranh lµ yÕu tè tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp kh«ng chØ lµ doanh nghiÖp míi, nh÷ng doanh nghiÖp níc ngoµi mµ cßn cã c¸c tËp ®oµn ®a vµ xuyªn quèc gia, c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi chÝnh phñ. Nh×n chung ®èi thñ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®îc chia lµm hai nhãm nh sau :
- §èi thñ c¹nh tranh trùc tiÕp : Lµ nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô t¬ng tù nh s¶n phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp. Khi nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh trùc tiÕp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh: vÞ trÝ, ph¹m vi, thÞ trêng cña ®èi thñ c¹nh tranh; ph©n tÝch s¶n phÈm cña ®èi thñ trªn thÞ trêng; môc tiªu chiÕn lîc cña ®èi thñ; ph¶n øng cña ®èi thñ tríc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng.
- §èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn lµ nh÷ng doanh nghiÖp, tæ chøc cha cã trªn thÞ trêng, sÏ xuÊt hiÖn trong t¬ng lai. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n so s¸nh gi÷a s¶n phÈm, gi¸ c¶, kªnh ph©n phèi, vµ qu¶ng c¸o cña m×nh víi ®èi thñ ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng mÆt m¹nh còng nh ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã doanh nghiÖp ®a ra c¸c chiÕn lîc Marketing phï hîp.
Quan hÖ víi ngêi cung øng
§èi víi c¸c doanh nghiÖp th× quan hÖ nµy còng kh«ng kÐm phÇn quan träng. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m v× nã liªn quan ®Õn c¸c ph¬ng tiÖn, trang thiÕt bÞ kh¸c ®Ó thùc hiÖn cho c¸c giao dÞch víi kh¸ch hµng. NÕu doanh nghiÖp cã quan hÖ tèt th× hä cã thÓ sÏ cung øng ®îc nh÷ng vËt dông hiÖn ®¹i tíi nh÷ng kh¸ch hµng cña m×nh víi chi phÝ, gi¸ c¶ hîp lý, ngoµi ra cßn lµ c¸c dÞch vô sau khi mua hµng ®îc tèt h¬n.
C¸c quan hÖ víi c«ng chóng trùc tiÕp
C«ng chóng trùc tiÕp cã thÓ lµ mét nhãm, mét tæ chøc nµo ®ã cã quan t©m ®Õn doanh nghiÖp hoÆc sÏ quan t©m hay cã ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng ®¹t ®îc môc tiªu cña doanh nghiÖp. Giíi c«ng chóng sÏ ñng hé hoÆc chèng l¹i c¸c quyÕt ®Þnh Marketing cña c«ng ty do ®ã cã thÓ hä sÏ mang ®Õn nhiÒu thuËn lîi cho c«ng ty nhng còng cã thÓ hä g©y cho c«ng ty nhiÒu khã kh¨n.
C¸c tæ chøc trung gian
NhiÒu khi c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn trùc tiÕp, triÖt ®Ó c¸c ho¹t ®éng Marketing, do ®ã hä cÇn ph¶i sö dông dÞch vô cña c¸c tæ chøc chuyªn nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng Marketing cã hiÖu qu¶. C¸c doanh nghiÖp cÇn cã quan hÖ tèt víi c¸c tæ chøc nµy bëi nã kh«ng chØ cung øng vèn cho doanh nghiÖp mµ cßn lµ n¬i ph©n bæ rñi ro cña c¸c doanh nghiÖp…
Nh vËy nghiªn cøu thÞ trêng cã mét vai trß quan träng v× nã ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh cung øng mét hay nhiÒu nhãm s¶m phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp vµo thÞ trêng. Sau khi tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty b¾t ®Çu tiÕn hµnh ph©n ®o¹n thÞ trêng vµ x¸c ®Þnh thÞ trêng môc tiªu.
X¸c ®Þnh thÞ trêng môc tiªu
Ph©n ®o¹n thÞ trêng
Ph©n ®o¹n thÞ trêng lµ qu¸ tr×nh ph©n chia ngêi tiªu dïng thµnh nhãm trªn c¬ së nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt vÒ nhu cÇu, tÝnh c¸ch hay hµnh vi. Thùc chÊt ph©n ph©n ®o¹n thÞ trêng lµ viÖc doanh nghiÖp biÕt tËp trung nç lùc ®óng thÞ trêng, x©y dùng cho m×nh mét phong c¸ch riªng, mét h×nh ¶nh riªng, m¹nh mÏ, râ nÐt, uy tÝn.
ThÞ trêng môc tiªu lµ thÞ trêng bao gåm nh÷ng kh¸ch hµng cã cïng nhu cÇu hoÆc mong muèn mµ c«ng ty cã kh¶ n¨ng ®¸p øng, ®ång thêi cã thÓ t¹o ra u thÕ h¬n h¼n ®èi thñ c¹nh tranh vµ ®¹t ®îc c¸c môc tiªu Marketing ®· ®Þnh. §Ó x¸c ®Þnh ®îc mét ®o¹n thÞ trêng cã hiÖu qu¶ th× viÖc ph©n ®o¹n thÞ trêng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®o lêng ®îc; tÝnh tiÕp cËn ®îc; tÝnh quan träng; tÝnh kh¶ thi.
1.2.2. X¸c ®Þnh thÞ trêng môc tiªu
Tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, møc ®é ®ång nhÊt cña s¶n phÈm, cña thÞ trêng, chiÕn lîc cña ®èi thñ c¹nh tranh,…mµ doanh nghiÖp lùa chän thÝch hîp c¸c ph¬ng ¸n sau:
TËp trung cè g¾ng phôc vô mét nhãm kh¸ch hµng lµ viÖc tËp trung cè g¾ng vµo mét ph©n ®o¹n thÞ trêng thÝch hîp n¬i doanh nghiÖp tham gia nh»m môc ®Ých “lµm ®µ” cho sù më réng kinh doanh tiÕp theo. Song nÕu duy tr× l©u chiÕn lîng nµy sÏ tu¬ng ®èi phøc t¹p khi ®èi thñ c¹nh tranh b¾t ®Çu t¨ng sù c¹nh tranh vµ khi ®ã doanh nghiÖp sÏ gÆp rñi ro cao.
Tho¶ m·n mét nhu cÇu nµo ®ã cña tÊt c¶ c¸c nhãm kh¸ch hµng: Ph¬ng ¸n nµy ®îc lùa chän trong thêi kú doanh nghiÖp míi ®îc thµnh lËp. §iÒu ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp ph¶i lùa chän ®óng s¶n phÈm mµ m×nh cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n sè lîng tèi ®a kh¸ch hµng vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
Chuyªn m«n ho¸ cã lùa chän ë c¸c ph©n ®o¹n thÞ trêng kh¸c nhau ®îc ¸p dông khi doanh nghiÖp ®· cã vÞ thÕ trªn th¬ng trêng. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i tèn kÐm nhiÒu chi phÝ h¬n cho Marketing vµ ph©n t¸n nguån lùc nªn Ýt cã u thÕ c¹nh tranh ë mét ph©n ®o¹n thÞ trêng riªng nµo ®ã
Phôc vô toµn bé thÞ trêng: cung øng cho tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng cã nhu cÇu vµ kh«ng h¹n chÕ trong khu«n khæ c¸c nhãm kh¸ch hµng nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, ph¬ng ¸n nµy chØ thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp lín.
2. Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc Marketing
Khi nghiªn cøu néi dung cña kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng Marketing cña doanh nghiÖp, ta xem xÐt néi dung kÕ ho¹ch chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp híng theo thÞ trêng. Trong thùc tÕ, b¶n th©n viÖc lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp híng theo thÞ trêng ®· thÓ hiÖn râ nÐt triÕt lý kinh doanh theo quan ®iÓm Marketing hiÖn ®¹i. Thùc chÊt thiÕt lËp chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp víi kÕ ho¹ch ho¸ chiÕn lîc Marketing cña doanh nghiÖp lµ mét thÓ thèng nhÊt tõ mét triÕt lý kinh doanh chung.
2.1. ChiÕn lîc cña c«ng ty
“KÕ ho¹ch chiÕn lîc cña c«ng ty lµ chñ thuyÕt qu¶n trÞ kinh doanh lµm c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc kinh doanh sao cho ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn vµ duy tr× sù thÝch nghi chiÕn lîc gi÷a mét bªn lµ c¸c môc tiªu vµ kh¶ n¨ng cña c«ng ty vµ bªn kia lµ c¸c c¬ héi thÞ trêng ®Çy biÕn ®éng”
Thùc chÊt qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc cña c«ng ty lµ sù thÓ hiÖn cña viÖc t×m hiÓu vµ nhËn biÕt nh÷ng yÕu tè, m«i trêng Marketing bªn ngoµi, ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng bªn trong cña c«ng ty ®Ó so¹n th¶o c¸c kÕ ho¹ch chiÕn lîc nh»m ®¹t môc tiªu nhÊt ®Þnh.
Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc cña c«ng ty bao gåm viÖc ph©n tÝch m«i trêng vµ nguån lùc (nh÷ng biÕn ®éng cña m«i trêng t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn m«i trêng Marketing cña doanh nghiÖp; sö dông nguån nh©n lùc nµo ®Ó thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®éng ®ã, thiÕt lËp quan hÖ víi c«ng chóng nµo,…) ®Ó thÊy nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, nh÷ng c¬ héi vµ sù ®e do¹ ®èi víi c«ng ty. Sau ®ã, doanh nghiÖp ®Þnh híng chiÕn lîc vµ thiÕt lËp chiÕn lîc kinh doanh. ChiÕn lîc kinh doanh ph¶i thÓ hiÖn râ nhiÖm vô kinh doanh tæng qu¸t, x¸c ®Þnh môc tiªu kinh doanh, ph©n tÝch hå s¬ kinh doanh vµ thiÕt lËp chiÕn lîc kinh doanh. Quan ®iÓm Marketing ë ®©y thÓ hiÖn r»ng c«ng ty tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng môc tiªu b»ng viÖc b¸n nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô cña m×nh u thÕ h¬n h¼n ®èi thñ c¹nh tranh trªn c¬ së ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi, tÝnh qu¶n lý ®îc, tÝnh râ rµng vµ tÝnh cô thÓ.
Trªn c¬ së x¸c ®Þnh nhiÖm vô kinh doanh tæng qu¸t, c«ng ty x¸c ®Þnh môc tiªu kinh doanh tøc lµ cô thÓ ho¸ c¸c chiÕn lîc kinh doanh cña c«ng ty trong nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh ch¼ng h¹n nh: vÞ thÕ, uy tÝn cña c«ng ty trªn thÞ trêng, kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn, møc chi phÝ, gi¸ c¶, tû phÇn thÞ trêng,…
Nhê ph©n tÝch ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, môc tiªu kinh doanh, c«ng ty ®èi chiÕu víi nhiÖm vô tæng qu¸t vµ môc tiªu kinh doanh trong tõng thêi kú, hoµn c¶nh m«i trêng vµ thÞ trêng quyÕt ®Þnh nh÷ng híng kinh doanh chÝnh cho c«ng ty. C«ng ty cã thÓ s¸p nhËp víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, doanh nghiÖp tõng lµ ®èi thñ c¹nh tranh, doanh nghiÖp b¸n bu«n, b¸n lÎ hoÆc b»ng s¶n phÈm hiÖn cã, x©m nhËp s©u h¬n vµo thÞ trêng, më ra thÞ trêng míi, t¹o thªm s¶n phÈm míi trªn c¬ së c«ng nghÖ hiÖn cã. Nh÷ng ®Þnh híng nµy lu«n ®îc ®Æt trªn nÒn t¶ng triÕt lý Marketing hiÖn ®¹i. §Ó thµnh c«ng c¸c ®Þnh híng chiÕn lîc cÇn ph¶i ®îc cô thÓ ho¸ trong qu¸ tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng Marketing cu¶ doanh nghiÖp.
2.2 ChiÕn lîc Marketing
NÕu nh chiÕn lîc cña C«ng ty bao qu¸t ho¹t ®éng cña c«ng ty th× chiÕn lîc Marketing l¹i ®îc thiÕt lËp cho tõng lo¹i hµng ho¸ dÞch vô riªng biÖt, tõng thÞ trêng cô thÓ. C«ng ty cÇn ph¶i ph©n tÝch c¹nh tranh nh x¸c ®Þnh ®èi thñ c¹nh tranh, thÞ phÇn vµ chiÕn lîc cña hä.
H¬n n÷a, môc tiªu Marketing còng cÇn ph¶i thèng nhÊt vµ ®îc ®Þnh híng tõ c¸c môc tiªu cña chiÕn lîc chung. Môc tiªu Marketing thêng lµ doanh sè b¸n, lîi nhuËn, thÞ phÇn cÇn ®¹t ®îc, chÊt lîng vµ ®Æc ®iÓm næi bËt cña s¶n phÈm, gi¸ c¶ vµ vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
Sau khi ®· ph©n tÝch thÞ trêng, môc tiªu Marketing hiÖn ®¹i, x¸c ®Þnh môc tiªu Marketing vµ lùa chän thÞ trêng môc tiªu, doanh nghiÖp b¾t tay vµo thiÕt lËp chiÕn lîc Marketing-mix. Marketing-mix lµ tËp hîp c¸c biÕn sè mµ c«ng ty cã thÓ kiÓm so¸t vµ qu¶n lý ®îc vµ nã ®îc sö dông ®Ó cè g¾ng ®¹t tíi nh÷ng t¸c ®éng vµ g©y ®îc ¶nh hëng cã lîi cho kh¸ch hµng môc tiªu.
C¸c bé phËn cÊu thµnh trong Marketing dÞch vô bao gåm c¸c bé phËn nh ®· tr×nh bµy ë trªn lµ: chiÕn lîc s¶n phÈm dÞch vô, chiÕn lîc chi phÝ dÞch vÞ, chiÕn lîc ph©n phèi, chiÕn lîc xóc tiÕn hçn hîp, chiÕn lîc con ngêi, chiÕn qu¸ tr×nh dÞch vô vµ chiÕn lîc ®èi t¸c cña doanh nghiÖp.
§i liÒn víi c¸c chiÕn lîc trªn lµ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p cô thÓ nh»m ®¹t tíi môc tiªu cña c«ng ty. C¸c chiÕn lîc vµ c¸c biÖn ph¸p ®îc phèi hîp trong c¸c ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cña doanh nghiÖp.
Mét ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cho toµn bé kÕ ho¹ch Marketing cña c«ng ty lµ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o r»ng kÕ ho¹ch nµy sÏ ®îc thùc hiÖn díi sù kiÓm so¸t vµ ®iÒu khiÓn cña c¸c nhµ qu¶n trÞ Marketing. Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng ph¶i tr¶ lêi ®îc c¸c c©u hái: c¸i g× sÏ ®îc thùc hiÖn; khi nµo thùc hiÖn; ai cã tr¸ch nhiÖm thùc hiªn; tæng chi phÝ cho nã lµ bao nhiªu, ®ång thêi ph¶i dù ®o¸n ng©n s¸ch hay nh÷ng kÕt qu¶ tµi chÝnh cã thÓ cña kÕ ho¹ch Marketing. Nh÷ng dù to¸n nµy ®îc dùa trªn chØ tiªu vÒ doanh sè b¸n dù kiÕn; lîi nhuËn dù kiÕn…
3. Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc
Sau khi lËp xong chiÕn lîc Marketing víi c¸c môc tiªu vµ néi dung triÓn khai ho¹t ®éng cô thÓ, doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra. Cã nghÜa lµ ph¶i ph©n bæ nguån lùc doanh nghiÖp mét c¸ch tèi u, t¹o sù phèi hîp ®ång bé ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Ò ra trong kÕ ho¹ch ®Ó t¹o ra nh÷ng ¶nh hëng tèt nhÊt vÒ c¸c mÆt s¶n phÈm (chñng lo¹i, chÊt lîng, mÉu m· thiÕt kÕ, ®Æc tÝnh kü thuËt, nh·n hiÖu, bao b×, kÝch cì, dÞch vô kÌm theo, b¶o hµnh,…); gi¸ c¶ (b¶ng gi¸, chiÕt khÊu vµ gi¶m gi¸, ®iÒu kiÖn vµ ph¬ng thøc thanh to¸n…); ph©n phèi (vËn t¶i, kªnh luång ph©n phèi, møc ®é bao phñ thÞ trêng, ®Þa ®iÓm b¸n hµng, bµy biÖn vµ s¾p sÕp hµng ho¸, hµng lu kho vµ dù tr÷…); xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh (qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i, quan hÖ víi c«ng chóng, Marketing trùc tiÕp, ®éi ngò nh©n viªn b¸n hµng,…) lªn khu vùc thÞ trêng môc tiªu vµ c¸c träng ®iÓm kinh doanh ®· lùa chän. Trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch Marketing nãi trªn cÇn ph¶i theo dâi liªn tôc tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ theo s¸t nh÷ng diÔn biÕn trªn thÞ trêng ®Ó cã c¨n cø ®iÒu chØnh kÞp thêi.
4. KiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn lîc
Bëi khi thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc Marketing ph¸t sinh rÊt nhiÒu nh÷ng biÕn ®éng nªn nhµ qu¶n trÞ Marketing ph¶i kiÓm tra tiÕn tr×nh thùc hiÖn. CÇn ph¶i cã hÖ thèng kiÓm tra Marketing ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n ho¹t ®éng cña c«ng ty cã hiÖu qu¶. KiÓm tra ®Ó tin ch¾c r»ng cuèi cïng doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu Marketing ®· ®Ò ra hay kh«ng. Cã thÓ chia lµm 3 lo¹i h×nh kiÓm tra: kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch n¨m (doanh nghiÖp ®ang triÓn khai tÊt c¶ c¸c chØ tiªu ®Ò ra trong n¨m hay kh«ng?) kiÓm tra møc ®é sinh lêi (lîi nhuËn thùc tÕ theo tõng lo¹i dÞch vô kh¸c nhau vµ theo nhãm ngêi tiªu dïng, kªnh tiªu thô vµ theo khèi lîng ®¬n ®Æt hµng) vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c ph¬ng ch©m chiÕn lîc. Ngoµi ra, doanh nghiÖp cã thÓ nghiªn cøu hiÖu qu¶ cña Marketing ®Ó t×m hiÓu xem cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p Marketing b»ng c¸ch nµo. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c ph¬ng ch©m chiÕn lîc lµ thØnh tho¶ng ph¶i “ lïi l¹i ” ®Ó ®¸nh gi¸, phª ph¸n c¸ch tiÕp cËn chung cña c«ng ty víi thÞ trêng.
PhÇn II. Thùc tiÔn ¸p dông marketing dÞch vô
trong c¸c Ng©n hµng ViÖt Nam
I . Sù ph¸t triÓn CñA NGµNH ng©n hµng N¦íc ta TRONG NH÷NG N¡M GÇN §¢Y
1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam
Tõ cuèi thÕ kû 19 trë vÒ tríc, ViÖt Nam cha cã mét ng©n hµng nµo v× nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu, tù cung tù cÊp, th¬ng m¹i kÐm ph¸t triÓn…
Sau khi Ph¸p x©m chiÕm ViÖt Nam, thiÕt lËp xong nÒn ®« hé ë ViÖt Nam, Ph¸p ®· x©y dùng ë ViÖt Nam hµng lo¹t c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp xuÊt nhËp khÈu lín khiÕn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n. Do ®ã yªu cÇu ph¶i cã ng©n hµng phôc vô cho ho¹t ®éng kinh tÕ nµy. Hai ng©n hµng ®îc ra ®êi trong hoµn c¶nh ®ã lµ Ng©n Hµng §«ng D¬ng (NH§D) vµ Ph¸p Hoa Ng©n hµng (PHNH). Trong ®ã NH§D ho¹t ®éng nh mét ng©n hµng Trung ¬ng ®ång thêi lµm chøc n¨ng kinh doanh ®a n¨ng trªn mäi lÜnh vùc.
§Õn 1927, An Nam ng©n hµng do mét nhãm t b¶n tµi chÝnh ViÖt Nam thµnh lËp, sau ®ã ®æi tªn thµnh ViÖt Nam ng©n hµng. Tõ 1945 ®Õn th¸ng 5 n¨m 1957, ViÖt Nam kh«ng cã mét lo¹i ng©n hµng nµo. Mäi ho¹t ®éng thuéc lÜnh vùc tiÒn tÖ tÝn dông ®Òu do bé tµi chÝnh ®¶m nhiÖm. §Õn 6/5/1951, ng©n hµng quèc gia ViÖt Nam ®îc thµnh lËp theo s¾c lÖnh sè 15/SL do Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ký. Ng©n hµng nµy ®¶m nhËn hai chøc n¨ng lµ: ng©n khè vµ ng©n hµng.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ng©n hµng, c¬ cÊu cña c¸c ng©n hµng còng cã nh÷ng biÕn ®æi cho phï hîp. Tõ 1951 ®Õn 1975, t¹i miÒn B¾c ViÖt Nam, ng©n hµng quèc gia ViÖt Nam ho¹t ®éng nh»m kh«i phôc vµ x©y dùng kinh tÕ theo híng CNXH vµ chèng chiÕn tranh. N¨m 1960 ng©n hµng quèc gia ViÖt Nam ®îc ®æi tªn lµ ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam (NHNNVN) víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô ®îc më réng, h×nh thøc tæ chøc ®îc ph¸t triÓn c¶ vÒ chÊt lîng vµ sè lîng. HÖ thèng nµy ®îc tæ chøc theo m« h×nh ng©n hµng mét cÊp vµ tån t¹i ®Õn ngµy 30/4/1975. Sau ®ã thay thÕ lu«n ng©n hµng Sµi Gßn cò ë miÒn Nam cho ®Õn 1988.
Tõ 1975-1978, NHNNVN tæ chøc thèng nhÊt tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng(quËn, huyÖn) thùc hiÖn ®ång thêi hai chøc n¨ng lµ qu¶n lý Nhµ níc vµ h¹ch to¸n kinh doanh vÒ lÜnh vùc tiÒn tÖ - tÝn dông - ng©n hµng. C¸c ng©n hµng chuyªn nghiÖp: ng©n hµng ngo¹i th¬ng(1959); ng©n hµng kiÕn thiÕt (1957),…lµm chi nh¸nh ®Æc biÖt cña NHNNVN. Quü tiÕt kiÖm XHCN ®îc tæ chøc thµnh mét hÖ thèng tõ TW ®Õn phêng, x·.
Giai ®o¹n tõ 1987 ®Õn nay: hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ho¹t ®éng theo chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ vµ kinh doanh XHCN ë d¹ng s¬ khai cña hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp, viÖc tæ chøc vµ h¹ch to¸n cha râ rµng, cßn c«ng kÒnh, chång chÐo, qu¶n lý Nhµ níc cha thùc sù cã hiÖu qu¶, kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kÐm,…
Tõ 1990 ®Õn nay, sau khi ph¸p lÖnh vÒ ng©n hµng ra ®êi th× hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam ®îc x©y dùng theo m« h×nh ng©n hµng hai cÊp. NHNNVN ®ãng vai trß lµ ng©n hµng Trung ¬ng cña níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng nh ng©n hµng ph¸t hµnh tiÒn, ng©n hµng cña c¸c tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng lµm dÞch vô tiÒn tÖ cho chÝnh phñ.
C¸c tæ chøc tÝn dông trùc tiÕp kinh doanh tiÒn tÖ bao gåm: ng©n hµng th¬ng m¹i, ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn (trë thµnh mét ng©n hµng th¬ng m¹i tõ 1995 ®Õn nay), tæ chøc tÝn dông hîp t¸c vµ c¸c tæ chøc tÝn dông phi ng©n hµng.
Nh vËy, hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp cã sù ph©n ®Þnh râ vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô gi÷a c¸c cÊp qu¶n lý vÜ m«. NHNN ®ãng vai trß lµ ng©n hµng ph¸t hµnh tiÒn vµ thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ níc trong lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông b»ng ph¸p lÖnh, chÝnh s¸ch vµ b»ng c¸c c«ng cô kh¸c nh»m vµo môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia víi träng t©m lµ æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn. NHTM vµ c¸c TCTD kh¸c lµ nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng, ho¹t ®éng trùc tiÕp víi môc tiªu chÝnh lµ lîi nhuËn.
Nãi tãm l¹i, Sù ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng cña hÖ thèng ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ sù xuÊt hiÖn cña c¸c ng©n hµng liªn doanh, chi nh¸nh vµ v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi lµm thÞ trêng ng©n hµng ë níc ta ngµy cµng s«i ®éng h¬n vµ ®Æc biÖt s«i ®éng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 05 n¨m 2002 sè lîng c¸c ng©n hµng ë níc ta ®îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau:
B¶ng 1: Lo¹i h×nh ng©n hµng ViÖt Nam hiÖn nay
Lo¹i h×nh ng©n hµng
Sè lîng
Ng©n hµng th¬ng m¹i Quèc doanh
6
Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn
43
Chi nh¸nh ng©n hµng Nhµ níc
23
Ng©n hµng liªn doanh
5
Chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi
26
C«ng ty cho thuª tµi chÝnh níc ngoµi
4
V¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi
48
C«ng ty tµi chÝnh
6
C«ng ty cho thuª tµi chÝnh
9
Quü tÝn dông nh©n d©n
Trªn 1000
(Nguån: Banking review No.ISSN-0866-7462, chuyªn ®Ò 200; Thêi b¸o ng©n hµng sè chuyªn ®Ò 2002)
2. M«i trêng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam hiÖn nay
Trong h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chñ tr¬ng ®æi míi kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng ng©n hµng ë ViÖt Nam ®îc më réng tõng bíc ®Ó tiÕn tíi héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ trong khu«n khæ AFTA, hîp t¸c toµn diÖn víi EU, thùc hiÖn hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü vµ chuÈn bÞ gia nhËp WTO. Bªn c¹nh ®ã, m«i trêng ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam ngµy cµng phï hîp h¬n víi th«ng lÖ quèc tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch tù do ho¸ l·i suÊt, tù do ho¸ c¬ chÕ tÝn dông, ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t theo c¬ chÕ thÞ trêng còng nh lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh cÊm ®o¸n, h¹n chÕ mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi hoÆc liªn doanh víi níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Thªm vµo ®ã, mét sè bé luËt quan träng ®· ®îc ban hµnh vµ söa ®æi cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ, cã thÓ kÓ ®Õn NghÞ ®Þnh 178/199/N§-CP ngµy 19/12/1999 vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®· t¹o m«i trêng ph¸p lý cho ho¹t ®éng tÝn dông cã hiÖu qu¶, th¸o gì c¸c víng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®¶m b¶o cÊp tÝn dông, n©ng cao quyÒn tù chñ vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong viÖc quyÕt ®Þnh cho vay, t¹o lËp sù b×nh ®¼ng gi÷a tÊt c¶ kh¸ch hµng vµ tÊt c¶ tæ chøc tÝn dông trong b¶o ®¶m tÝn dông.. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ, NHNN vµ c¸c bé, ngµnh kh¸c còng ®· ban hµnh mét sè v¨n b¶n liªn quan ®Õn b¶o ®¶m tiÒn vay nh NghÞ ®Þnh 17/1999/N§-CP ngµy 29/3/1999 “VÒ thñ tôc chuyÓn ®æi, chuyÓn nhîng, cho thuª, cho thuª l¹i, thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt, gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt”. NghÞ ®Þnh 165/1999/N§-CP ngµy 19/11/1999 “vÒ giao dÞch b¶o ®¶m” vµ NghÞ ®Þnh 08/2000/N§-CP ngµy 10/3/2000 “VÒ ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m” cïng c¸c th«ng t híng dÉn c¸c NghÞ ®Þnh nµy. Quy chÕ vay míi theo QuyÕt ®Þnh theo sè 284/2000 Q§/NHNN ngµy 25/8/2000 cña Thèng ®èc NHNN ®îc chØnh söa trªn nguyªn t¾c th«ng tho¸ng vÒ thñ tôc nhng vÉn ®¶m b¶o an toµn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông, n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh cña c¸c TCTDTæ chøc tÝn dông
. So víi c¸c thÓ lÖ tÝn dông tríc ®©y, Quy chÕ cho vay míi ®· ®a ra nh÷ng quy ®Þnh më réng h¬n, ®a d¹ng h¬n vÒ ®èi tîng cho vay, thêi h¹n cho vay, ph¬ng thøc cho vay, kÕ thõa th«ng lÖ quèc tÕ. Ngoµi ra, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ, ChÝnh phñ vµ NHNN ®· ban hµnh mét sè v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ mét sè h×nh thøc cÊp tÝn dông kh¸c nh cho thuª tµi chÝnh, b¶o l·nh, chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n…
M«i trêng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam râ rµng lµ ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn h¬n. Hµnh lang ph¸p lý ngµy cµng th«ng tho¸ng h¬n. Hîp t¸c khu vùc vµ quèc tÕ trªn c¶ b×nh diÖn song ph¬ng and ®a ph¬ng còng ®îc t¨ng cêng trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. ChÝnh nh÷ng nh©n tè nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam ph¸t triÓn.
II – §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng viÖt nam
1. LÜnh vùc huy ®éng vèn
Huy ®éng vèn lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô t¹o vèn quan träng hµng ®Çu cña c¸c NHTM Ng©n hµng th¬ng m¹i
th«ng qua c¸c nghiÖp vô chñ yÕu nh: huy ®éng tiÒn göi, nghiÖp vô ngo¹i b¶ng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c nghiÖp vô trung gian kh¸c. §Õn nay, chØ xÐt riªng m¶ng huy ®éng vèn cña hÇu hÕt c¸c NHTM, c¶ quy m« vµ chÊt lîng ®Òu ph¸t triÓn. Theo b¸o c¸o cña NHNN qua mÊy n¨m gÇn ®©y, c¸c tæ chøc tÝn dông trong níc còng nh chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi, ng©n hµng liªn doanh ®Òu cã tèc ®é liªn tôc t¨ng. N¨m 1995, c¸c NHTMQD huy ®éng ®îc 31,7 ngµn tû VND (kÓ c¶ ngo¹i tÖ quy ®æi) th× n¨m 1999 ®· huy ®éng ®îc 115,508 ngµn tû VND (t¨ng 3,64 lÇn). §èi víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi vµ ng©n hµng liªn doanh, n¨m 1995 huy ®éng 2,085 ngµn tû VND, n¨m 1999 lµ 14,413 ngµn tû VND quy ®æi (t¨ng gÇn 7 lÇn)… Cã thÓ kÓ ®Õn mét trong c¸c ng©n hµng ViÖt Nam nam nh: ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam n¨m 2001 ®¹t trªn 65 tû ®ång, t¨ng 45% so víi n¨m 2000, ACB còng t¨ng nguån vèn huy ®éng cña m×nh ®¹t h¬n 5.799,4 tû ®ång n¨m 2001 gÊp 2,5 lÇn so víi n¨m 2000, ng©n hµng §«ng ¸ cã møc huy ®éng vèn lµ h¬n 1.099 tû ®ång, ng©n hµng §Çu t vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam víi møc huy ®éng vèn b×nh qu©n t¨ng 111,04 lÇn so víi n¨m 1993…Huy ®éng vèn t¨ng nhanh rÊt cã ý nghÜa ®èi víi sù ph¸t triÓn trong bèi c¶nh vèn ®Çu t trùc tiÕp tõ níc ngoµi vµo níc ta bÞ gi¶m sót.
MÆc dï c¶ huy ®éng vèn vµ cho vay vèn cña c¸c NHTM nãi chung lµ t¨ng nhng møc t¨ng thÊp bëi t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c NTHM hiÖn nay gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n. NHTM cha chñ ®éng cïng doanh nghiÖp vµ c¸c hé s¶n xuÊt x©y dùng c¸c dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ ®Ó cho vay. T×nh tr¹ng qu¸ t¶i ®èi víi c¸n bé tÝn dông cña mét sè ng©n hµng chËm ®îc kh¾c phôc. M¹ng líi cho vay cha phï hîp víi tõng ®èi tîng kh¸ch hµng. H¬n n÷a, thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm ®ang ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n lín. Sè doanh nghiÖp cã dù ¸n kh¶ thi Ýt, sè doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay vèn vµ ®îc ChÝnh phñ phª duyÖt l¹i chËm ®îc gi¶i ng©n do nh÷ng bÊt cËp trong quy tr×nh ®Êu thÇu, gi¶i phãng mÆt b»ng, tr×nh ®é thñ tôc ®Çu t cßn qu¸ chËm…
Cã thÓ thÊy râ rµng thÞ phÇn huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam qua b¶ng sau.
B¶ng 2: ThÞ phÇn cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam 1994 – 2001 (%)
N¨m
1994
1995
1996
1996
1998
1999
2000
2001
Huy ®éng vèn
100
100
100
100
100
100
100
100
C¸c NHTM Quèc doanh
91
88
80
76
46,7
50,6
51
73
NHTM cæ phÇn
6
8
9
10
28
29,5
29,9
10,6
Ng©n hµng liªn doanh
1
2
3
3
6,8
5,1
4,5
15,0
Chi nh¸nh NH níc ngoµi
2
2
8
11
18,5
14,9
14,7
16,5
c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c
0
0
0
0
0
0
0
0
(Nguån: Hideto Saito, 1997, tr.4; thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 69,28/08/1999, §Çu t, 16/03/2002; T¹p chÝ ng©n hµng sè 08 n¨m 2002)
Tõ b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy thÞ phÇn cña c¸c NHTMQD ®· gi¶m m¹nh bëi tõ khi ViÖt Nam thùc hiÖn c¶i c¸ch kinh tÕ, viÖc cho phÐp thµnh lËp c¸c NHTM cæ phÇn, c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi vµ c¸c ng©n hµng liªn doanh ®· phÇn nµo lµm gi¶m bít tÝnh ®éc quyÒn c._.liªn quan ®Õn kh¸ch hµng vµ thÞ trêng, trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng, ghi l¹i nh÷ng nguyÖn väng, ph¶n øng cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm, dÞch vô, gi¸ c¶ vµ phong c¸ch phôc vô cña ng©n hµng. ChÝnh nh÷ng th«ng tin nµy tõ kh¸ch hµng sÏ gîi më cho ng©n hµng tiÕn hµng c¶i thiÖn ho¹t ®éng kinh doanh, thay ®æi c«ng nghÖ, n¾m ®îc c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng, tõ ®ã tiÐn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng dÔ dµng h¬n.
- C¸c ng©n hµng cÇn t¹o ra “ mét kho d÷ liÖu” trªn m¸y tÝnh trong ®ã lu l¹i tÊt c¶ c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng bao gåm c¶ kh¸ch hµng cò vµ kh¸ch hµng míi. C¸c th«ng tin ph¶i ®îc thêng xuyªn cËp nhËt, ®¶m b¶o chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ. §©y lµ nguån th«ng tin h÷u Ých cho viÖc nghiªn cøu kh¸ch hµng, lµ c¬ së t vÊn cho kh¸ch hµng vµ xö lý rñi ro kÞp thêi khi cã sù cè x¶y ra ®èi víi kh¸ch hµng.
HiÖn nay, víi sù tiÕn bé cña Khoa häc c«ng nghÖ (KHCN), ®Æc biÖt lµ tin häc ng©n hµng, c¸c ng©n hµng ViÖt Nam cÇn ph¶i hoµn thiÖn vµ n©ng cao m¹ng LAN, ph¸t triÓn m¹ng WAN ®Õn c¸c chi nh¸nh, gióp ng©n hµng thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, vÒ ®èi thñ c¹nh tranh vµ diÔn biÕn trªn thÞ trêng mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ nhanh nh¹y nhÊt.
Xö lý tèt c¸c th«ng tin thu thËp ®îc
Trªn c¬ së thu thËp th«ng tin ®îc, ng©n hµng tiÕn hµnh xö lý th«ng tin vµ cung cÊp c¸c th«ng tin nµy cho tõng bé phËn phßng ban ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. Xö lý th«ng tin ph¶i do c¸n bé chuyªn tr¸ch cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, cã kinh nghiÖm tiÕn hµnh ®ång thêi ph¶i tËp trung, øng dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ hoµn thiÖn c¸c m¹ng th«ng tin tõ trung t©m ®Õn c¸c chi nh¸nh. C¸c th«ng tin ph¶i thêng xuyªn ®îc b¸o c¸o lªn cÊp trªn ®Ó thèng nhÊt trong viÖc ra quyÕt ®Þnh dï lµ th«ng tin xÊu hay tèt.
2. N©ng cao chÊt lîng b¸o c¸o néi bé trong ng©n hµng
B¸o c¸o néi bé ph¶n ¸nh nh÷ng chØ tiªu tiªu thô hµng ngµy, tæng chi phÝ, khèi lîng vËt t dù tr÷, sù vËn ®éng cña tiÒn mÆt, nh÷ng sè liÖu vÒ c«ng nî, thu chi hµng ngµy, lîng tiÒn lu th«ng,…§©y lµ nh÷ng th«ng tin rÊt quan träng ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng m×nh vµ tõ ®ã ®Ò ra c¸c chiÕn lîc kh¸c hiÖu qu¶ h¬n vµ dÔ dµng h¬n trong viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh c¬ b¶n.
§Ó n©ng cao chÊt lîng b¸o c¸o néi bé, ng©n hµng cÇn t¨ng cêng sö dông hiÖu qu¶ m¸y tÝnh ®iÖn tö , ®¶m b¶o phôc vô th«ng tin cho toµn thÓ c¸c ®¬n vÞ trong ng©n hµng. H¬n n÷a, bé phËn nghiªn cøu thÞ trêng ph¶i cung cÊp th«ng tin thu thËp ®îc vÒ kh¸ch hµng, ®èi thñ c¹nh tranh, biÕn ®éng trªn thÞ trêng… cho nhµ qu¶n trÞ Marketing kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c trªn c¬ së ®· ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc.
Trªn c¬ së th«ng tin ®îc b¸o c¸o, nhµ qu¶n trÞ tiÕn hµnh ph©n tÝch thÞ trêng cã biÖn chøng, so s¸ch ®Ó ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c, khoa häc vµ thùc tiÔn.
3. N©ng cao vai trß cña hÖ thèng nghiªn cøu Marketing
Nghiªn cøu Marketing lµ x¸c ®Þnh mét c¸ch cã hÖ thèng nh÷ng t liÖu cÇn thiÕt do t×nh huèng Marketing ®Æt ra cho ng©n hµng, thu thËp, ph©n tÝch chóng vµ b¸o c¸o kinh doanh. Nghiªn cøu Marketing ph¶i ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng, quy chÕ, ý ®å, c¬ cÊu cña tõng tæ chøc, tõng khu vùc, tõng níc trªn c¬ së ®ã chñ ®éng dù b¸o sù biÕn ®éng cña t×nh h×nh tµi chÝnh- tiÒn tÖ, dù kiÕn c¸c ®èi s¸ch phï hîp cÇn thùc hiÖn. CÇn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm, kh¶ n¨ng cña tõng tuyÕn quan hÖ cña ng©n hµng víi bªn ngoµi, ®Ó cã ®èi s¸ch phï hîp trªn tõng vÊn ®Ò trong tõng thêi ®iÓm, nh»m tËn dông nh÷ng mÆt cã lîi, ng¨n ngõa nh÷ng bÊt lîi kh«ng chØ cho b¶n th©n hÖ thèng ng©n hµng mµ cho c¶ nÒn kinh tÕ.
4. VËn dông mét c¸ch khoa häc c¸c ph¬ng ph¸p vµ m« h×nh to¸n häc trong hÖ thèng ph©n tÝch th«ng tin
C¸c ng©n hµng ViÖt Nam cÇn ph¶i sö dông c¸c ph¬ng ph¸p hiÖn ®¹i ®Ó xö lý thèng kª c¸c th«ng tin, cho phÐp ph¸t hiÖn ®Çy ®ñ nhÊt mèi quan hÖ phô thuéc lÉn nhau trong khu«n khæ lùa chän sè liÖu vµ x¸c ®Þnh møc ®é tin cËy thèng kª cña chóng.
Ngoµi ra cÇn ¸p dông tèt c¸c m« h×nh to¸n häc nh m« h×nh hÖ thèng ®Þnh gi¸, m« h×nh tÝnh gi¸, m« h×nh ng©n s¸ch qu¶ng c¸o, m« h×nh lËp hÖ thèng ®ång bé, m« h×nh ph¬ng ph¸p chän ph©n bè ®Þa ®iÓm vµo ph©n tÝch th«ng tin…nh»m ®a ra quyÕt ®Þnh Marketing tèi u h¬n. Chóng gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ tiÕn hµnh tèt h¬n ho¹t ®éng nh»m x¸c ®Þnh ranh giíi ®Þa bµn tiªu thô vµ c¸c kÕ ho¹ch chµo b¸n dÞch vô, lùa chän tèt vÞ trÝ cho c¸c ®iÓm cung cÊp dÞch vô, lùa chän mét tËp hîp tèi u c¸c ph¬ng tiÖn qu¶ng c¸o vµ dù b¸o tiªu thô c¸c dÞch vô míi cña ng©n hµng.
H¬n n÷a, ®Ó hoµ nhËp vµo hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ th× mét yªu cÇu v« cïng quan träng lµ c¸c NHTMVN ph¶i tu©n thñ hÖ thèng kÕ to¸n quèc tÕ IAS. ChÝnh phñ, Bé tµi chÝnh, HNNN cÇn sím cã v¨n b¶n ph¸p qui ®Ó híng dÉn c¸c NHTM thùc hiÖn theo th«ng lÖ nµy. IAS ®¶m b¶o c¸c th«ng tin trung thùc vµ chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng. §©y lµ c¬ së ®Æc biÖt quan träng ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng.
II. Nhãm gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc Marketing
1. §a d¹ng ho¸ nghiÖp vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng
Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ tin häc trong thêi gian võa qua ®· lµm thay ®æi nhanh chãng m«i trêng kinh doanh trong ®ã cã c¶ trong khu vùc tµi chÝnh ng©n hµng. Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ¸p dông c¸c dÞch vô ng©n hµng míi nh: nghiÖp vô giao dÞch kú h¹n (FORWARD), nghiÖp vô quyÒn chän mua, b¸n (OPTION), qu¶n lý tµi s¶n (ASSET MANAGEMENT), ng©n hµng ®iÖn tö (ELECTRONIC BANKING), ATM vµ ®Æc biÖt lµ viÖc ¸p dông trong th¬ng m¹i®iÖn tö ( e- Commerce). §Ó tiÕn tíi ®¹t môc tiªu nµy (®Æc biÖt lµ trong c¸c ng©n hµng, th× ChÝnh phñ, NHNN ph¶i t¹o m«i trêng ph¸p lý phï hîp víi kinh doanh ®iÖn tö, vÝ dô nh viÖc chÊp nhËn sö dông ch÷ ký ®iÖn tö thay cho c¸c ph¬ng thøc ®Þnh danh truyÒn thèng hay c¸c quy ®Þnh vÒ lu gi÷ chøng tõ…Ngoµi ra, viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ sÏ ®¶m cho viÖc cung cÊp th«ng tin mét c¸ch ®Çy ®ñ chÝnh x¸c, lµm c¬ së cho ®¸nh gi¸ rñi ro mét c¸ch chÝnh x¸c, vµ cËp nhËt, t¨ng cêng kh¶ n¨ng qu¶n lý rñi ro, qu¶n lý kinh doanh ng©n hµng.
H¬n n÷a c¸c ng©n hµng ViÖt Nam cÇn :
§a d¹ng ho¸ h×nh thøc huy ®éng vèn trong c¸c h×nh thøc :
- TiÒn göi d©n c
- TiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, tÝn dông
- TiÒn göi cña c¸c tæ chøc kh¸c nhÊt lµ c¸c trêng häc, bÖnh viÖn, c¸c c¬ quan B¶o hiÓm
- TiÒn göi tõ c¸c nguån kh¸c
§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc sö dông vèn, më réng cho vay c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh
Thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ lµ tèt nh:
- Phôc vô kh¸ch hµng ngoµi giê giao dÞch.
- DÞch vô chi ph¸t l¬ng cho doanh ngiÖp t¹i doanh nghiÖp
- Thu tiÒn lu ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp.
- Cho thuª kÐt s¾t…
Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô Ng©n hµng hiÖn ®¹i nh: Thanh to¸n thÎ, chuyÓn tiÒn nhanh, chî ®Þa èc, khai th¸c tµi s¶n xiÕt nî, gi÷ hé tµi s¶n, t vÊn, ng©n hµng ®iÖn tö, ng©n hµng Internet, ng©n hµng ®iÖn tho¹i…
H¬n n÷a, trong ®iÒu kiÖn cã rÊt nhiÒu ng©n hµng víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, nhiÒu ng©n hµng liªn doanh víi níc ngoµi vµ c¸c tæ chøc tÝn dông cïng ho¹t ®éng ®· t¹o ra sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t gi÷a c¸c ng©n hµng, th× ®a d¹ng ho¸ dÞch vô nh»m thÝch øng kÞp thêi, thuËn tiÖn c¸c nhu cÇu ®ßi hái phong phó ®a d¹ng cña kh¸ch hµng ®Ó thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n lµ cÇn thiÕt.
Tuy nhiªn, ng©n hµng ho¹t ®éng ®a n¨ng còng cã nh÷ng bÊt lîi lµ ®ßi hái viÖc qu¶n lý phøc t¹p h¬n, nguån vèn bÞ ph©n t¸n, ng©n hµng ph¶i cã ®ñ bé m¸y ®iÒu hµnh , vËn hµnh giái ë mçi lo¹i nghiÖp vô v× kh«ng thÓ cã c¸n bé cã tr×nh ®é ®a n¨ng nghiÖp vô ®îc ; ®ång thêi, ngêi l·nh ®¹o còng ph¶i am hiÓu hÕt søc s©u s¾c vÒ kinh doanh vµ chØ ®¹o ®iÒu hµnh ®ång bé hîp lý. NÕu qu¶n lý ®iÒu hµnh kh«ng tèt th× chi phÝ cho ho¹t ®éng ®a d¹ng ho¸ nghiÖp vô cã khi cßn cao h¬n kÕt qu¶ thu ®îc.
2. X©y dùng chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ phÝ dÞch vô hîp lý, linh ho¹t, mÒm dÎo theo tÝn hiÖu thÞ trêng
L·i suÊt ng©n hµng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ phøc t¹p liªn quan trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng.ViÖc t¨ng l·i suÊt tiÒn göi vµ gi¶m l·i suÊt cho vay còng cã nghÜa lµ gi¶m lîi nhuËn ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã kh¸ch hµng thêng göi tiÒn ë ng©n hµng cã l·i suÊt cao.
Bëi vËy, ®Ó gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých gi÷a ®«i bªn, ng©n hµng kh«ng nªn chØ dËp khu©n theo møc l·i suÊt do NHNN ban hµnh mµ tuú thuéc vµo t×nh h×nh kinh doanh cña ng©n hµng m×nh mµ ®a ra c¸c møc l·i suÊt hÊp dÉn so víi l·i suÊt cña ®èi thñ c¹nh tranh trªn cïng mét ®Þa bµn.
ViÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c vµ c¬ së sau:
VÒ nguyªn t¾c:
* L·i suÊt cho vay quyÕt ®Þnh l·i suÊt huy ®éng.
* Nhu cÇu sö dung vèn quyÕt ®Þnh møc ®é huy ®éng vèn.
C¬ së h×nh thµnh l·i suÊt:
* Chi phÝ
* Rñi ro
* Thu nhËp ph¶i tr¶ cho vèn chñ së h÷u.
Ngoµi ra cßn cã c¸c yÕu tè kh¸c nh: c¹nh tranh, ph¸p luËt, quan hÖ víi kh¸ch hµng.
Tuy nhiªn, dï trong ®iÒu kiÖn nµo c¸c ng©n hµng còng ph¶i ¸p dông møc l·i suÊt ®¶m b¶o bï ®¾p chi phÝ, mang l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng. Ng©n hµng nªn ¸p dông møc l·i suÊt u ®·i ®èi víi c¸c ®èi tîng kh¸ch hµng sau:
- Kh¸ch hµng lµ c¸c Tæng c«ng ty. V× hä cã vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã uy tÝn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt, h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i cã sù hËu thuÉn cña Nhµ níc nªn ho¹t ®éng cña nã rÊt æn ®Þnh, nhu cÇu sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng rÊt lín.
- Kh¸ch hµng truyÒn thèng
- Kh¸ch hµng lµ c¸c hé s¶n xuÊt, c¸n bé c«ng nh©n viªn ng©n hµng, lùc lîng vò trang.
- Kh¸ch hµng lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
- Kh¸ch hµng lµ d©n c
3. N©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c ph©n phèi
ChÝnh s¸ch gi¸ linh ho¹t, mÒm dÎo, s¶n phÈm ®a d¹ng phong phó cha ph¶i lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh c«ng cña c¸c ng©n hµng. Thµnh c«ng cña chiÕn lîc s¶n phÈm cña c¸c ng©n hµng lµ ph¶i lµm sao ®a s¶n phÈm dÞch vô cña hä ®Õn tËn kh¸ch hµng vµ tho¶ m·n nhu cÇu kh¸ch hµng mét c¸ch hiÖu qu¶ hîp lý. §iÒu nµy phô thuéc vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý kªnh ph©n phèi dÞch vô cña c¸c ng©n hµng.
Ph©n phèi dÞch vô tíi kh¸ch hµng cuèi cïng lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. ChÝnh giai ®o¹n nµy chøc n¨ng hµng ho¸ cña s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn tõ ®©y. Mét chÝnh s¸ch ph©n phèi tèt sÏ ph¸t huy søc m¹nh cña chÝnh s¸ch s¶n phÈm vµ chiÕn lîc gi¸.
§Ó n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c ph©n phèi nh»m ®a s¶n phÈm tíi kh¸ch hµng tèt h¬n th× c¸c ng©n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau:
Më réng m¹ng líi ph©n phèi: Víi m¹ng líi réng kh¾p vµ ë nh÷ng ®iÓm tËp chung ®«ng d©n c, ng©n hµng cã kh¶ n¨ng x©m nhËp vµo ®êi sèng kinh tÕ cña mäi thµnh phÇn d©n c sÏ t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho kh¸ch hµng göi tiÒn vµ nhËn tiÒn.
Më réng m¹ng líi b»ng c¸ch:
- Më thªm c¸c chi nh¸nh ra c¸c huyÖn ngo¹i thµnh
- Më thªm phßng giao dÞch ë c¸c khu chung c, khu ®« thÞ míi
- Më réng c¸c kªnh ph©n phèi hiÖn ®¹i
- DÞch vô ng©n hµng t¹i nhµ víi nh÷ng kh¸ch hµng ®Æc biÖt nh ngêi giµ, ngêi tµn tËt nhng hä l¹i cã nhu cÇu göi tiÒn, chuyÓn tiÒn…
- TriÓn khai dÞch vô ATM t¹i nh÷ng quËn hoÆc khu vùc ®«ng d©n c cã tr×nh ®é d©n trÝ cao, hiÓu biÕt vÒ nh÷ng tiÖn Ých cña ATM.
4. §Èy m¹nh ho¹t ®éng giao tiÕp - khuÕch tr¬ng
Trong c¬ chÕ kinh tÕ më, kh¸ch hµng lu«n ®îc mêi chµo bëi nh÷ng ng«n ng÷ hÕt søc hÊp dÉn. C¸c ng©n hµng kh«ng thÓ tr«ng chê r»ng kh¸ch hµng sÏ tù nguyÖn ®Õn víi m×nh nÕu hä kh«ng linh ho¹t vµ t¨ng cêng ho¹t ®éng xóc tiÕn c¸c mèi quan hÖ. Do vËy, ®Ó ®Þnh vÞ h×nh ¶nh cña m×nh trªn thÞ trêng, c¸c ng©n hµng cÇn cè g¾ng ®Èy m¹nh ho¹t ®éng giao tiÕp khuÕch tr¬ng. Ho¹t ®éng nµy chi phÝ lín nhng rÊt hiÖu qu¶, nã t¹o h×nh ¶nh tèt vÒ ng©n hµng trong m¾t c«ng chóng.
§Èy m¹nh ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng c¸ch:
- C¸n bé Ng©n hµng cã quan hÖ trùc tiÕp víi kh¸ch hµng ®îc u tiªn ®µo t¹o, båi dìng vÒ nghiÖp vô c¨n b¶n, chuyªn s©u trong lÜnh vùc Marketing ng©n hµng vµ kü thuËt b¸n c¸c dÞch vô ng©n hµng.
- Thùc hiÖn th¨m hái kh¸ch hµng mét c¸ch thêng xuyªn vµ ®Þnh kú. Ho¹t ®éng nµy kh«ng chØ môc ®Ých lµm cho kh¸ch hµng biÕt ®Õn ng©n hµng vµ c¸c nghiÖp vô ng©n hµng mµ cßn gióp cho c¸c ng©n hµng n¾m s¸t ®îc t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp h¬n, lµm t¨ng cêng mèi quan hÖ gi÷a c¸c ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng giao dÞch sau nµy.
§Èy m¹nh ho¹t ®éng khuÕch tr¬ng cô thÓ lµ:
- Ph¸t huy nghÖ thuËt qu¶ng c¸o
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o kh«ng chØ lµ viÖc nªu lªn mét c¸ch chÝnh x¸c, tÕ nhÞ vµ ng¾n gän nh÷ng ®Æc trng næi bËt cña s¶n phÈm dÞch vô, còng nh kh«ng ®¬n thuÇn lµ c«ng bè nh÷ng chÝnh s¸ch míi cña ng©n hµng mµ nã cßn thÓ hiÖn ë ph¬ng tiÖn qu¶ng c¸o, c¸ch thøc qu¶ng c¸o vµ thêi ®iÓm qu¶ng c¸o.
Ch¼ng h¹n, nÕu nh÷ng s¶n phÈm ng©n hµng híng chñ yÕu vµo viÖc phôc vô doanh nghiÖp th× qu¶ng c¸o trªn ®µi hay v« tuyÕn cha ch¾c ®· hiÖu qu¶ b»ng mét bµi b¸o nhá trªn tê Thêi B¸o Kinh TÕ. Nhng kÕt qu¶ sÏ ngîc l¹i nÕu ®èi tîng kh¸ch hµng lµ d©n c, hä Ýt ®äc c¸c t¹p chÝ kinh tÕ.
C¸ch thøc qu¶ng c¸o còng rÊt quan träng, nã ¶nh hëng m¹nh mÏ ®Õn kh¸ch hµng. NÕu nh trong thêi kú khñng ho¶ng tiÒn tÖ mµ l¹i nhÊn m¹nh tíi yÕu tè l·i suÊt ®Ó thu hót kh¸ch hµng th× thËt lµ sai lÇm, lóc nµy thay v× lîi nhuËn, h·y nãi tíi sù an toµn, tíi b¶o hiÓm tiÒn göi hoÆc bÊt kú c¸i g× cã thÓ nghÜ ra chØ ®Ó nªu lªn mét vÊn ®Ò lµ sö dông s¶n phÈm ng©n hµng, kh¸ch hµng sÏ ®îc b¶o vÖ
Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó x©y dùng h×nh ¶nh nh qu¶ng c¸o qua s¸ch b¸o, t¹p chÝ, tËp san chuyªn ngµnh, ®µi truyÒn thanh- truyÒn h×nh...nhng ®iÒu quan träng nhÊt vÉn lµ ph¶i biÕt khai th¸c lîi thÕ cña tõng ph¬ng tiÖn.
- Cung cÊp c¸c dÞch vô sau giao dÞch:
Nh÷ng dÞch vô sau giao dÞch kh«ng nªn coi nh mét ho¹t ®éng khuyÕn khÝch kh¸ch hµng sö dông s¶n phÈm cña ng©n hµng m×nh mµ chØ nªn lµ ph¬ng tiÖn thÓ hiÖn sù quan t©m cña ng©n hµng tíi kh¸ch hµng cña m×nh. Nã nªn ®îc lµm trong mét thêi gian dµi vµ trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng. NghÖ thuËt tÆng quµ nhiÒu khi kh«ng ®îc thÓ hiÖn b»ng gi¸ trÞ cña mãn quµ mµ lµ ý nghÜa cña mãn quµ ®èi víi ngêi ®îc tÆng. Mãn quµ kh«ng nh÷ng ph¶i thÓ hiÖn h×nh ¶nh cña ng©n hµng mµ cßn ph¶i thùc hiÖn ®îc dông ý vµ môc ®Ých cña ng©n hµng.
KhuyÕn m¹i sau giao dÞch cña c¸c ng©n hµng cßn ®îc lµm ë mäi kh©u cña qu¸ tr×nh giao dÞch lu«n ®Ó cho kh¸ch hµng thÊy lóc nµo hä còng ®îc quan t©m, ch¨m sãc, ng©n hµng hiÓu nçi khæ t©m vµ khã kh¨n cña hä vµ cho kh¸ch hµng thÊy ®îc môc ®Ých râ rµng trong viÖc lµm cña ng©n hµng ®Òu lµ v× kh¸ch hµng, phôc vô cho quyÒn lîi cña hä chø kh«ng ph¶i v× môc ®Ých khuyÕn khÝch hä tiªu dïng thªm s¶n phÈm cña ng©n hµng. VÝ dô mét møc l·i suÊt u ®·i, mét thêi gian thu nî hîp lý sÏ lu«n lµ nh÷ng c¸ch thøc khuyÕn m¹i tèt.
- Chiªu thÞ qua ®éi ngò nh©n viªn :
H·y biÕt c¸ch biÕn mçi nh©n viªn thµnh mét thÕ m¹nh thùc sù cña ng©n hµng, ®õng xem nhÑ hä. HÇu hÕt kh¸ch hµng ®Òu c¶m nhËn chÝnh s¸ch cña ng©n hµng, t¸c phong vµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng qua chÝnh nh÷ng nh©n viªn phôc vô. L·nh ®¹o ng©n hµng cÇn ph¶i biÕt kh¬i dËy lßng tù hµo ë nh©n viªn vÒ ng©n hµng m×nh, biÕn hä thµnh mét tuyªn truyÒn viªn tÝch cùc cho m×nh. Mét nh©n viªn cÈn thËn, nhanh nhÑn vµ biÕt mØm cêi lu«n n©ng cao gi¸ trÞ cña ng©n hµng trong m¾t kh¸ch hµng vµ lu«n thóc ®Èy hä ®Õn víi ng©n hµng nhiÒu h¬n. Sù tho¶i m¸i vµ tin tëng lµ rÊt cÇn thiÕt trong giao dÞch ng©n hµng, mµ ®iÒu nµy th× thêng xuyªn ®îc kh¸ch hµng g©y dùng qua t¸c phong vµ th¸i ®é cña nh©n viªn.
5. Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kh¸ch hµng, dÞch vô híng tíi kh¸ch hµng sao cho cã hiÖu qu¶ h¬n
§Ó cã thÓ ho¹ch ®Þnh mét chiÕn lîc kh¸ch hµng, c¸c ng©n hµng tríc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh chøc n¨ng chñ yÕu mµ nã cè g¾ng thùc hiÖn lµ g×? Thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã ®Ó phôc vô ai? Vµ quan träng nhÊt lµ ng©n hµng thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã nh thÕ nµo? C¸c ng©n hµng cÇn:
T¹o dùng mèi quan hÖ th©n thiÕt víi kh¸ch hµng :
C«ng t¸c nghiªn cøu kh¸ch hµng cha thÓ ®îc coi lµ thµnh c«ng nÕu míi chØ ph¸t hiÖn ®îc thÞ trêng môc tiªu. §ã míi chØ lµ bíc ®Çu cña viÖc x©y dùng thÞ trêng. Mét chÝnh s¸ch kh¸ch hµng hoµn h¶o ph¶i lµ mét chÝnh s¸ch biÕt gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng, biÕn kh¸ch hµng míi thµnh kh¸ch hµng quen vµ lµm cho nh÷ng ngêi qua ®êng dõng ch©n sö dông s¶n phÈm cña m×nh. C¸ch lµm hay nhÊt, ng¾n gän vµ Ýt tèn kÐm nhÊt lµ h·y cè g¾ng thiÕt lËp mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng tõ mäi híng
T¹o dùng mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng cßn chøa ®ùng nh÷ng ý nghÜa vµ nh÷ng môc ®Ých s©u xa h¬n lµ viÖc gi÷ kh¸ch hµng ®ã lµ vÊn ®Ò tuyÓn dông nh÷ng tuyªn truyÒn viªn miÔn phÝ cho ng©n hµng. V× kh¸ch hµng còng cã nh÷ng mèi quan hÖ x· héi cña hä nªn ch¾c ch¾n nh÷ng th«ng tin vÒ s¶n phÈm cña ng©n hµng mµ hä sÏ sö dông sÏ ®îc nh¾c ®Õn vµo mét lóc nµo ®ã. Do vËy, ng©n hµng ph¶i cè g¾ng phôc vô tèt ngay tõ ®Çu, trong tÊt c¶ c¸c kh©u. Vµ ng©n hµng ph¶i lu«n ®i t×m sù hoµn h¶o cho dÞch vô cña m×nh, kh«ng nªn cã mét khiÕm khuyÕt nhá nµo v× dêng nh tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ®Òu kh«ng tho¸t khái m¾t kh¸ch hµng vµ ®Òu lµm gi¸ trÞ cña ng©n hµng.
Khai th¸c t©m lý kh¸ch hµng trong khi giao dÞch.
- DÞch vô trong khi chê ®îi:
Trong lóc chê ®îi, ®Ó kh¸ch hµng ®ì sèt ruét, nªn cã dÞch vô gi¶i trÝ nhá, ch¼ng h¹n cã mét bµn chê ®Ó s½n s¸ch b¸o viÕt vÒ ng©n hµng, b¶n tin ng©n hµng hoÆc mét t¹p chÝ riªng vÒ ng©n hµng m×nh. Nh thÕ b¹n ®em th«ng tin ®Õn víi kh¸ch hµng mµ kh«ng mÊt chi phÝ qu¶ng c¸o, võa lµm cho kh¸ch sö dông thêi gian chê ®îi mét c¸ch cã Ých.
- Tuyªn truyÒn vµ c¶i tiÕn dÞch vô chuyÓn tiÒn:
DÞch vô chuyÓn tiÒn cña ng©n hµng nÕu thuËn tiÖn h¬n sÏ thu hót ®îc c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c nhng hiÖn nay c¸c ng©n hµng míi chØ dõng l¹i ë h×nh thøc chuyÓn tõ ng©n hµng nµy sang ng©n hµng kh¸c chø cha thùc hiÖn chuyÓn tiÒn ®Õn tËn tay ngêi nhËn. Nªn ch¨ng c¸c ng©n hµng cÇn cã mét bé phËn lµm c«ng viÖc ®em giÊy b¸o trùc tiÕp ®Õn tËn tay ngêi nhËn.
Nhu cÇu chuyÓn tiÒn trong d©n c lµ rÊt lín, vËy muèn thu hót ®îc ngêi d©n chän dÞch vô cña ng©n hµng th× ng©n hµng ph¶i th«ng tin cho hä biÕt qua s¸ch b¸o, truyÒn h×nh, ph¸t thanh. §ång thêi mçi c¸n bé ng©n hµng ph¶i lµ mét tuyªn truyÒn viªn mang ®Õn cho kh¸ch hµng nh÷ng th«ng tin ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu nhÊt vÒ dÞch vô ng©n hµng.
- Cung cÊp th«ng tin trùc tiÕp ®Õn kh¸ch hµng qua nh÷ng h×nh thøc sau:
+ Tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng: Héi nghÞ kh¸ch hµng cã thÓ tæ chøc hµng quý, hµng n¨m hoÆc hµng 6 th¸ng.
+ Héi th¶o: §Ò cËp ®Õn nh÷ng gi¶i ph¸p mµ ng©n hµng sÏ thùc hiÖn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trªn c¬ së tËp hîp nh÷ng ý kiÕn cña kh¸ch hµng.
+ Héi chî triÓn l·m: Giíi thiÖu cho kh¸ch hµng biÕt ®îc nhiÒu h¬n vÒ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña ng©n hµng còng nh tÝnh u viÖt cña chóng.
III. Nhãm gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc Marketing trong c¸c ng©n hµng ViÖt Nam
1. X©y dùng bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ Marketing trong m« h×nh tæ chøc
Nh©n viªn trong phßng Marketing ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu cao vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô ng©n hµng, ®îc ®µo t¹o c¬ b¶n vÒ Marketing, lµ nh÷ng ngêi n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, biÕt ®¶m b¶o an toµn th«ng tin, nhanh nh¹y tríc sù thay ®æi cña c¸c yÕu tè m«i trêng. Nh©n viªn ph¶i ®îc bè trÝ hîp lý, khoa häc
Phßng Marketing còng ph¶i lu«n ¸p dông c¸c c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i trong mäi ho¹t ®éng cña m×nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng viÖc cho b¶n th©n phßng còng nh cho toµn bé ng©n hµng. Ch¼ng h¹n, ng©n hµng ANZ, víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i-hä cã thÓ phôc vô kh¸ch hµng 24/24 giê. Kh¸ch hµng muèn rót tiÒn, göi tiÒn vµo bÊt cø lóc nµo còng ®îc.
Ngoµi ra ®Ó ph¸t huy tèt vai trß vµ chøc n¨ng cña m×nh phßng Marketing cßn cÇn:
Thêng xuyªn nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó lùa chän ®o¹n thÞ trêng mµ ng©n hµng cã thÓ tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng víi c¸c s¶n phÈm hiÖn cã, ®ång thêi dù b¸o nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm míi, nghiªn cøu xu híng ph¸t triÓn cña c¸c s¶n phÈm míi.
§¸nh gi¸ kü lìng ®èi thñ c¹nh tranh vÒ mäi mÆt ®Ó tõ ®ã ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp nh»m môc tiªu phôc vô kh¸ch hµng cò tèt h¬n, thu hót thªm ®îc nhiÒu kh¸ch hµng míi.
Ph©n tÝch c¸c s¶n phÈm dÞch vô cña ng©n hµng hiÖn cã ®Ó t¨ng thªm c¸c tiÖn Ých vµo mçi s¶n phÈm.
Ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn lîc s¶n phÈm, l·i suÊt vµ phÝ dÞch vô; chiÕn lîc m¹ng líi chi nh¸nh, c¸c phßng giao dÞch, c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, giao tiÕp, khuÕch tr¬ng.
Cã kÕ ho¹ch thùc hiÖn theo tõng thêi gian cô thÓ nh tuÇn, th¸ng, quý... cuèi mçi tuÇn hoÆc th¸ng ph¶i cã nh÷ng b¸o c¸o cô thÓ vÒ c«ng viÖc ®· lµm ®îc, kÕt qu¶ ra sao? CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p g×?
2. T¨ng cêng kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng
Cã thÓ nãi viÖc n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña c¸c NHTM ViÖt Nam, trong ®ã môc tiªu quan träng lµ ph¶i ®¹t ®îc tiªu chuÈn cña BIS vÒ tû lÖ vèn tù cã so víi tæng tµi s¶n “cã’’ ®îc ®iÒu chØnh rñi ro ( chØ sè CAR lµ 8%). §Ó thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô nµy, mét vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña c¸c ng©n hµng hiÖn nay lµ viÖc xö lý c¸c kho¶n nî xÊu, nî qu¸ h¹n. Trong ho¹t ®éng, c¸c ng©n hµng kh«ng thÓ tr¸nh khái rñi ro v× rñi ro cña ng©n hµng g¾n liÒn víi rñi ro doanh nghiÖp vµ nªn kinh tÕ nãi chung. Thêng xuyªn tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ xö lý ®îc rñi ro sÏ gióp cho ng©n hµng lo¹i trõ ®îc nî khã ®ßi tån ®äng vµ ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh, tr¸nh t×nh tr¹ng “l·i gi¶ , lç thËt”.
MÆt kh¸c c¸c NHTM ph¶i t¨ng cêng tiÒm lùc tµi chÝnh cña m×nh, ®ñ kh¶ n¨ng hç chî cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ vµ ®¸p øng yªu cÇu cña x· héi. Tuy nhiªn, theo em, do quy m« cña c¸c NHTM hiÖn nay cßn qu¸ nhá bÐ cho nªn ®Ó ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu nµy th× ChÝnh phñ cÊp bæ xung vèn vµ cho phÐp c¸c NHTM gi÷ l¹i lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t. Song song víi viÖc t¨ng vèn ®iÒu lÖ th× ChÝnh phñ cÇn sím huû bá quy ®Þnh vÒ thu thuÕ sö dông vèn. HiÖn t¹i, møc thuÕ sö dông vèn lµ 6% /n¨m tÝnh trªn sè vèn ®iÒu lÖ. Møc thuÕ nay ®îc ®Þnh ra trong thêi kú l·i suÊt l·i suÊt cho vay vµ tû lÖ l¹m ph¸t cao tõ n¨m 1993. Trong vµi n¨m gÇn ®©y, møc l·i suÊt cho vay thÊp (b×nh qu©n chØ cßn 6,5% - 7%), th× viÖc ¸p dông møc thuÕ vèn trªn lµ cha phï hîp v× tû lÖ vèn thuÕ cao h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt huy ®éng, trong trêng hîp ®ã ng©n hµng kh«ng muèn t¨ng vèn ®iÒu lÖ.
ChÝnh phñ cÇn t¹o hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng, m«i trêng kinh tÕ thuËn lîi ®Ó tõng doanh nghiÖp, tõng c¸ nh©n ph¸t huy ®îc søc s¸ng t¹o vµ néi lùc cña m×nh.
3. C¶i t¹o bé m¸y tæ chøc qu¶n lý theo t duy kinh doanh míi
ViÖc ®æi míi bé m¸y qu¶n lý theo c¬ chÕ míi vµ ®æi míi t duy kinh doanh theo ®Þnh híng kh¸ch hµng cÇn ph¶i ®Æt ra mét c¸ch nghiªm tóc. ViÖc chÊp nhËn t duy kinh doanh míi ®ång nghÜa víi viÖc coi hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ nguyªn t¾c th¬ng m¹i lµ cung cÊp s¶n phÈm kh¸ch hµng cÇn chø kh«ng ph¶i c¸i m×nh cã lµ môc tiªu ho¹t ®éng cña NHTM, chÊp nhËn viÖc c¹nh tranh hîp t¸c víi c¸c ®èi thñ trªn thÞ trêng.
4. S¸t sao theo dâi viÖc triÓn khai tæ chøc thùc hiÖn Marketing
Tæ chøc thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc Marketing lµ giai ®o¹n quan träng trong toµn bé qu¸ tr×nh Markting cña doanh nghiÖp ®Õn víi kh¸ch hµng. ChiÕn lîc Marketing cã thµnh c«ng hay kh«ng , kÕt qu¶ thu ®îc cã cao hay kh«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc ®ã. V× vËy cÇn ph¶i s¸t sao theo dâi viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc vµ ph¶i ®¶m b¶o:
- Theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc, trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn lîc Marketing.
- Ph¶i cã quy tr×nh theo dâi cô thÓ
- ViÖc theo dâi ph¶i ®¶m b¶o ®îc thùc hiÖn trong toµn hÖ thèng phßng, ban Marketing
- X©y dùng mét bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ theo dâi tiÕn tr×nh thùc hiÖn Marketing ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ tr¸nh trïng lÆp, thu thËp c¸c th«ng tin nhanh còng nh kÞp thêi hç trî cho bé phËn thùc hiÖn chiÕn lîc xö lý c¸c trêng hîp khÈn cÊp khi cã rñi ro x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn lîc Marketing…
5. N©ng cao h×nh ¶nh vµ uy tÝn cña ng©n hµng, g©y ¶nh hëng lín ®Õn kh¸ch hµng
X©y dùng h×nh ¶nh c¸c ng©n hµng trong lßng c«ng chóng b»ng c¸ch qu¶ng c¸o vÒ sù an toµn, tiÖn lîi, tiÕt kiÖm khi ®Õn vµ sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng, tæ chøc khuyÕn m¹i, tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng, héi th¶o khoa häc,…®Ó thu nhËn ®îc c¸c ý kiÕn ph¶n hæi tõ b¹n hµng, kh¸ch hµng cña ng©n hµng. Tõ ®ã thiÕt lËp c¸c quan hÖ ngµy cµng th©n thiÕt h¬n víi kh¸ch hµng.
IV. Nhãm gi¶i ph¸p gióp thùc hiÖn kiÓm tra cã hiÖu qu¶ Marketing vµ ®Ò ra c¸c chiÕn lîc míi
Ng©n hµng lu«n ®øng tríc nh÷ng nhiÒu lo¹i rñi ro kh¸c nhau nh rñi ro l·i suÊt, rñi ro tÝn dông, rñi ro thanh kho¶n, rñi ro tû gi¸, rñi ro ph¸p lý,…Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn rñi ro con ngêi trong ng©n hµng nh: c¸c vi ph¹m hay hµnh vi vi ph¹m cña c¸n bé, c¸c nh©n viªn….§iÒu ®ã ®ßi hái c¸c ng©n hµng cÇn ph¶i cã hÖ thèng kiÓm tra ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt c«ng t¸c sau:
1. ChØ tiªu vµ môc ®Ých kiÓm tra ph¶i râ rµng
§Ó c«ng t¸c kiÓm tra cã hiÖu qu¶ th× c«ng t¸c kiÓm tra ph¶i cÇn cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin, bao gåm c¸c th«ng tin vÒ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ c¸c th«ng tin bªn ngoµi cã ¶nh hëng ®Õn chiÕn lîc kinh doanh vµ viÖc ng©n hµng ra nh÷ng quyÕt ®Þnh. C¸c th«ng tin ph¶i chÝnh x¸c, tin cËy, ®îc chuÈn bÞ kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ theo c¸c yªu cÇu ®· x¸c ®Þnh vµ thèng nhÊt. Tõ ®ã x¸c ®Þnh râ h¬n chØ tiªu kiÓm tra cña doanh nghiÖp lµ g×? c¸i g× quan träng h¬n cÇn ph¶i kiÓm tra tríc… vµ môc ®Ých kiÓm tra lµ ®Ó lµm g×? ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp hay ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña ®èi thñ c¹nh tranh, hoÆc c¸c yÕu tè m«i trêng kinh doanh t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp….
2. Ph¶i x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ ®îc ®Çy ®ñ c¸c rñi ro
Mçi s¶n phÈm dÞch vô, nghiÖp vô, chiÕn lîc Marketing cña ng©n hµng ®Òu cã rñi ro g¾n liÒn víi nã vµ ng©n hµng ph¶i cã gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý rñi ro. KiÓm tra cÇn ®¶m b¶o ®îc r»ng c¸c quy tr×nh liªn quan ®Õn qu¶n lý rñi ro cña s¶n phÈm lµ phï hîp vµ ®îc ng©n hµng thùc hiÖn. Nh vËy ®Ó kiÓm tra cã hiÖu qu¶ chiÕn lîc th× ng©n hµng cÇn cã bé phËn chuyªn biÖt chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng t¸c kiÓm tra vµ qu¶n lý rñi ro.
3. Ph¶i kiÓm tra toµn diÖn, hÖ thèng, ®éc lËp vµ thêng xuyªn theo ®Þnh kú
KiÓm tra chiÕn lîc lµ c«ng t¸c quan träng ®ßi hái ph¶i cã c¬ cÊu kiÓm tra phï hîp t¹i mäi cÊp, tõ ho¹t ®éng rµ so¸t l¹i c«ng viÖc ë cÊp l·nh ®¹o; kiÓm tra tu©n thñ c¸c h¹n møc, tr¸ch nhiÖm ®îc giao cña nh©n viªn cho ®Õn viÖc x©y dùng hÖ thèng ph©n cÊp uû quyÒn… CÇn cã sù ph©n nhiÖm râ rµng gi÷a Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban ®iÒu hµnh, ®ång thêi ph¶i lu«n coi träng c«ng t¸c kiÓm tra cña ng©n hµng. CÇn x¸c ®Þnh râ rµng vµ chi tiÕt viÖc b¸o c¸o, ph©n cÊp, uû quyÒn ®Ó ®¸nh gi¸ tèt kÕt qu¶ ho¹t ®éng còng nh n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña tõng bé phËn trong c«ng t¸c kiÓm tra ®Ó tr¸nh cã sù xung ®ét vÒ quyÒn lîi hay ®éng c¬ lµm viÖc kh«ng tÝch cùc. H¬n n÷a KiÓm tra ph¶i ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn theo ®Þnh kú.
KÕt luËn
Thùc tiÔn cho thÊy Marketing dÞch vô cã vai trß v« cïng quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô nãi riªng trong ®ã cã c¸c ng©n hµng. ViÖc ¸p dông Marketing vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i nhanh chãng thay ®æi quan ®iÓm cña m×nh vÒ kinh doanh, thÞ trêng, vµ kh¸ch hµng. NhÊt lµ trong m«i trêng víi sù biÕn ®æi nhanh chãng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, cña nh÷ng chÝnh s¸ch míi, cña møc ®é c¹nh tranh vµ yªu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng. §Ó tån t¹i trong m«i trêng c¹nh tranh, mçi ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng chiÕn lîc l©u dµi vµ nh÷ng chiÕn lîc dù phßng híng theo thÞ trêng, lu«n tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng môc tiªu b»ng nh÷ng biÖn ph¸p vît tréi ®èi thñ c¹nh tranh.
Qua nghiªn cøu Marketing dÞch vô vµ øng dông Marketing dÞch vô vµo trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam, t«i nhËn thÊy míi chØ cã mét sè c¸c ng©n hµng ViÖt Nam ®· t×m thÊy cho riªng m×nh nh÷ng bíc ®i phï hîp h¬n vµ gÆt h¸i ®îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cßn l¹i viÖc øng dông Marketing vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam nãi chung cßn yÕu kÐm, khã kh¨n. NhËn thøc vÒ Marketing ng©n hµng cha thÊu ®¸o, cßn hêi hît vµ phÇn nµo cßn sai lÖch. C¸c ho¹t ®éng Marketing cßn thiÕu bµi b¶n, rêi r¹c, kh«ng khoa häc, míi chØ chó träng vµo bÒ næi mµ cha ®i vµo bÒ s©u. Mét phÇn c¸c chiÕn lîc Marketing-mix cha ®îc quan t©m ®óng møc. Do vËy Marketing cha thÓ hiÖn hÕt vai trß vµ søc m¹nh cña nã. §iÒu nµy mét phÇn lµ do ®Æc thï cña ngµnh t¹o nªn, mÆt kh¸c ®©y lµ lÜnh vùc cßn míi. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ®ã, viÖc t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam hiÖn nay lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Philip Kotle, Marketing c¨n b¶n, Nxb Thèng kª 1994
Paul R.Timm, 50 thuËt gi÷ kh¸ch hµng, Nxb V¨n ho¸ th«ng tin
Jacques Horvitz, ThuËt ng÷ chinh phôc kh¸ch hµng, Nxb Thèng kª 1993
Edward W.Reed & Edwad K. Gill, NghiÖp vô Ng©n hµng th¬ng m¹i, Nxb Thµnh phè Hå ChÝ Minh n¨m 1993
David Cox, NghiÖp vô ng©n hµng th¬ng m¹i, Nxb chÝnh trÞ Quèc gia 1997
Marketing, qu¶n lý kªnh Marketing, Nxb thèng kª 1998
Marketing dÞch vô tµi chÝnh, häc viÖn ng©n hµng 2000
T¹p chÝ ng©n hµng c¸c sè chuyªn ®Ò n¨m 2000, 8, 9/2001, sè 3, 8, 2002
B¸o tµi chÝnh tiÒn tÖ, thêi b¸o kinh tÕ 2000, 2001, 2002.
V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng IX
C¸c b¸o c¸o thêng niªn hµng n¨m cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam
CÈm nang qu¶n lý tÝn dông cña viÖn nghiªn cøu khoa häc ng©n hµng
Annual Report 2000, 2001 cña ng©n hµng ACB, ng©n hµng Vietcombank, ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn Sµi Gßn Th¬ng TÝn, Ng©n hµng c«ng th¬ng ViÖt Nam .
Techcombank bµi “ ®Þnh híng chiÕn lîc kinh doanh míi” trªn trang Web www.ICB.com.Vn2002
IMF: Vietnam Statistical Appendix, May 11, 1999 – Table 26 vµ Vietnam statistical Appendix, November 9, 2001 – Table 20. Sè liÖu tÝnh to¸n hay suy ra tõ c¸c b¶ng t¬ng øng.
C¸c lo¹i s¸ch Marketing cña khoa Marketing trêng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n
Trang Web www.Vietcombank.com
Danh môc tõ viÕt t¾t
NHNN – Ng©n hµng Nhµ níc
NHTM – Ng©n hµng th¬ng m¹i
NHTM – Ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam
NHTMQD – Ng©n hµng th¬ng m¹i Quèc doanh
NHTMCP – Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn
NHLD – Ng©n hµng liªn doanh
TCTD – Tæ chøc tÝn dông
ANZ – TËp ®oµn ng©n hµng h÷u h¹n óc vµ Newziland
SACOMBANK – Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn Sµi Gßn
ADB – Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸
MIB – Ng©n hµng §Çu T quèc tÕ
MBES – Ng©n hµng hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ
WTO – Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi
IMF – Quü tiÒn tÖ quèc tÕ
WB – Ng©n hµng thÕ giíi
ASEAN – HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸
OPEC – Tæ chøc c¸c níc xuÊt khÈu dÇu löa
ATM – M¸y rót tiÒn tù ®éng
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 19374.doc
- xuan muc luc.doc