Lực lượng sản xuất, Quan hệ sản xuất & quy luật phù hợp giữa Quan hệ sản xuất với tính chất & trình độ phát triún của Lực lượng sản xuất

A. Lêi Më §Çu. Kinh tÕ n­íc ta ®ang trªn ®µ héi nhËp víi kinh tÕ c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi,®ã lµ c¬ héi lín ®Ó kinh tÕ n­íc ta hßa nhËp víi c¸c nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt hiÖn nay vµ kªu gäi sù gióp ®ì cña c¸c n­íc ®i tr­íc vÒ c¸c lÜnh vùc mµ ta cßn thua xa hä nh­:khoa häc kÜ thuËt,tr×nh ®é qu¶n lý,vèn…vµ ®Æc biÖt lµ thiÕu lao ®éng cã tr×nh ®é chuyÖn m«n cao.§Ó nhanh chãng ®uæi kÞp hä th× §¶ng vµ nhµ n­íc ta ph¶i x©y dùng mét Lùc l­îng s¶n xuÊt(LLSX) ph¸t triÓn m¹nh vµ dùa trªn mét Quan hÖ s¶n xuÊt(QHSX) phï hîp víi nã.Nh­ng kh«ng ph¶i lóc nµo hai ph¹m trï lÞch sö ®ã còng t¸c ®éng tÝch cùc víi nhau,bæ trî cho nhau mét c¸ch hoµn h¶o.§«i khi c¸i nµy l¹i trë nªn lçi thêi,l¹c hËu kh«ng cßn phô thuéc víi c¸i kia,th× nã lµ xiÒng xÝch k×m h·m kh«ng cho c¸i kia ph¸t triÓn vµ ®iÒu tÊt yÕu sÏ x¶y ra m©u thuÉn.Khi ®ã c¸i cò,c¸i l¹c hËu ®­îc thay thÕ b»ng c¸i míi tiÕn bé h¬n. Quy luËt QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX lµ quy luËt phæ biÕn t¸c ®éng trong toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nh©n lo¹i,nã lµ mét ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ. Lµ mét nhµ kinh tÕ trong t­¬ng lai,Em cÇn ph¶i chau råi cho m×nh thËt nhiÒu kiÕn thøc vÒ kinh tÕ ®Ó mai nµy gãp mét phÇn c«ng søc nhá bÐ cña m×nh gióp x©y dùng ®Êt n­íc ViÖt Nam ngµy cµng phån vinh h¬n,giµu ®Ñp h¬n,kh«ng thua g× c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña ta trªn tr­êng Quèc tÕ.§©y lµ ®Ò tµi rÊt lý thó víi c¸c sinh viªn kinh tÕ nªn em chän ®Ò tµi ®ã ®Ó nghiªn cøu. §Ó hoµn thµnh mét ®Ò tµi rÊt dµi vµ phøc t¹p nh­ thÕ nµy cÇn ph¶i cã nhiÒu thêi gian vµ nhiÒu t­ liÖu liªn quan.Do chóng em cã rÊt Ýt thêi gian ®Ó lµm bµi nªn sÏ kh«ng tr¸ch khái nh÷ng khiÕm khuyÕt trong qu¸ tr×nh lµm.RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn ch©n thµnh cña mäi ng­êi ®Ó bµi viÕt cña em hoµn thiÖn h¬n. B.Néi Dung. I. §Æt VÊn §Ò. S¶n xuÊt vËt chÊt ®­îc tiÕn hµnh b»ng ph­¬ng thøc nhÊt ®Þnh.Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸ch thøc con ng­êi thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ë nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh trong lÞch sö tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi.Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ãng vai trß nhÊt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ mäi mÆt trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi.Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt chÝnh lµ sù thèng nhÊt gi÷a LLSX ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ QHSX t­¬ng øng.Mçi x· héi ®Æc tr­ng mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh.Sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt trong lÞch sö quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña loµi ng­êi tõ thÊp tíi cao. §ã còng chÝnh lµ quy luËt sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. Mét trong hai ph¹m trï lÞch sö lµ QHSX vµ LLSX mµ biÕn ®æi th× kÐo theo ph­¬ng thøc s¶n xuÊt thay ®æi dÉn ®Õn h×nh th¸i kinh tÕ thay ®æi vµ sau ®ã lµ sù thay ®æi cña toµn bé ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Víi nh÷ng lý do trªn sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX cã ý nghÜa hÕt søc to lín trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña lÞch sö loµi ng­êi.Nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ sù vËn dông s¸ng t¹o,linh ho¹t cña tõng quèc gia.NÕu §¶ng mµ nhµ n­íc ta kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho hai ph¹m trï LLSX vµ QHSX g¾n kÕt h÷a c¬ víi nhau th× dï mét c¸i cã ph¸t triÓn ®Õn ®Ønh cao mµ c¸i kia tá ra l¹c hËu cò kÜ th× nÒn kinh tÕ m·i tôt hËu vµ bÞ c¸c n­íc b¹n bá xa .V× vËy,viÖc ¸p dông c¸i ®ã vµo thùc tiÔn lµ v« cïng khã kh¨n vµ phøc t¹p,nã ®ßi hái ph¶i cã sù ®oµn kÕt thèng nhÊt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi,t¹o sù gióp ®ì lÉn nhau vµ cïng ph¸t triÓn trªn c¬ së ®a d¹ng hãa c¸c thµnh phÇn kinh tÕ,nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ ph©n phèi,trong ®ã thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o. II. Gi¶i QuyÕt VÊn §Ò. Kh¸i niÖm LLSX,QHSX vµ quy luËt phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. A.Kh¸i niÖm LLSX vµ QHSX: 1.Kh¸i niÖm LLSX: Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ n¨ng lùc thùc tiÔn c¶i biÕn giíi tù nhiªn cña cin ng­êi nh»m ®¸o øng nhu cÇu ®êi sèng cña m×nh. Lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt.LLSX thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÕn cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶I vËt chÊt. LLSX bao gåm t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ng­êi lao ®éng víi tri thøc vµ ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt, kü n¨ng, kü s¶o vµ thãi quen lao ®éng cña hä, trong ®ã “ LLSX hµng ®Çu cña nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, lµ ng­êi lao ®éng.” ChÝnh ng­êi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, víi søc m¹nh vµ kü n¨ng cña m×nh, sö dông t­ liÖu lao ®éng, tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Cïng víi ng­êi lao ®éng, c«ng cô lao ®éng còng lµ mét yÕu tè c¨n b¶n cña LLSX, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong t­ liÖu s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng do con ng­êi s¸ng t¹o ra, lµ “søc m¹nh cña tri thøc ®· ®­îc vËt thÓ hãa”,nã “nh©n” søc m¹nh cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè ®éng nhÊt cña LLSX. Cïng víi qu¸ tr×nh tÝch lòy kinh nghiÖm, víi nh÷ng ph¸t minh vµ nh÷ng s¸ng chÕ kÜ thuËt, c«ng cô kh«ng ngõng ®­îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn. ChÝnh sù c¶I biÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng c«ng cô lao ®éng ®· lµm biÕn ®æi toµn bé t­ liÖu s¶n xuÊt. XÐt ®Õn cïng, ®ã lµ nguyªn nh©n s©u xa cña mäi biÕn ®æi x· héi. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng lµ th­íc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi, lµ tiªu chuÈn ph©n biÖt c¸c thêi ®¹i kinh tÕ trong lÞch sö. Trong sù ph¸t triÓn cña LLSX, khoa häc ®ãng vai trß ngµy cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngµy nay, khoa häc ®ang cã nhiÒu b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc vµ nã lµm thay ®æi côc diÖn nÒn kinh tÕ thÕ giíi. C¸c n­íc ph¸t triÓn m¹nh nh­: Mü, NhËt B¶n, c¸c n­íc T©y ¢u…nhê lîi dông ®­îc ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®· cã s½n ®Ó vËn dông linh ho¹t vµo n­íc m×nh nªn ®· tho¸t khái nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa vµ ®· trë thµnh c¸c siªu c­êng quèc kinh tÕ trªn thÕ giíi. Khoa häc lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt, trong ®êi sèng vµ trë thµnh LLSX trùc tiÕp, nã ®¹i diÖn cho nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. 2, Kh¸i niÖm QHSX: Quan hÖ s¶n xuÊt lµ ph¹m trï triÕt häc chØ quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt( s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi). Quan hÖ s¶n xuÊt gåm ba mÆt: quan hÖ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt, quan hÖ trong tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt, quan hÖ trong ph©n phèi s¶n phÈm s¶n xuÊt. C¸c mÆt nãi trªn cña QHSX cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, trong ®ã quan hÖ së h÷u gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh.Tuy vËy, quan hÖ tæ chøc qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi l­u th«ng cã t¸c ®éng trë l¹i quan hÖ së h÷u. LÞch sö ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i ®· chøng kiÕn cã hai lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt: Së h÷u t­ nh©n vµ së h÷u c«ng céng. Së h÷u t­ nh©n lµ lo¹i h×nh së h÷u mµ trong ®ã t­ liÖu s¶n xuÊt tËp trung vµo trong tay mét sè Ýt ng­êi, cßn l¹i ®a sè kh«ng cã hoÆc cã rÊt Ýt t­ liÖu s¶n xuÊt. Do ®ã, quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong ®êi sèng vËt chÊt vµ trong ®êi sèng x· héi lµ quan hÖ thèng trÞ vµ bÞ trÞ, bãc lét vµ bÞ bãc lét. Cßn së h÷u c«ng céng lµ lo¹i h×nh sì h÷u mµ trong ®ã t­ liÖu s¶n xuÊt thuéc vÒ mäi thµnh viªn cña mçi céng ®ång. Nhê ®ã, quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong mçi céng ®ång lµ quan hÖ b×nh ®¼ng, hîp t¸c, gióp ®ì lÉn nhau. Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Õn viÖc tæ chøc, ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt do quan hÖ së h÷u quyÕt ®Þnh vµ nã ph¶i thÝch øng víi quan hÖ së h÷u. Tuy nhiªn cã tr­êng hîp, quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý kh«ng thÝch øng víi quan hÖ së h÷u, lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u. Quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm tøc lµ quan hÖ chÆt chÏ víi nhau cïng môc tiªu chung lµ sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó lµm cho chóng kh«ng ngõng ®­îc t¨ng tr­ëng, thóc ®Èy t¸I s¶n xuÊt më réng vµ n©ng cao phóc lîi x· héi cho ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc qu¶n lý, trong hÖ thèng s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ vÒ m¨t ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng còng lµ nh÷ng nh©n tè cã ý nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi sù vËn ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Quan hÖ ph©n phèi cã thÓ thóc ®Èy tèc ®é nhÞp ®iÖu cña s¶n xuÊt nh­ng ng­îc l¹i nã cã kh¶ n¨ng k×m h·m s¶n xuÊt, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi. QHSX trong tÝnh hiÖn thùc cña nã kh«ng ph¶I lµ nh÷ng quan hÖ ý chÝ, ph¸p lý mµ lµ quan hÖ kinh tÕ ®­îc biÓu hiÖn thµnh c¸c ph¹m trï, quy luËt kinh tÕ. QHSX mang tÝnh kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña con ng­êi. B.Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. 1,TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. a.TÝnh chÊt cña LLSX. TÝnh chÊt cña LLSX ®­îc biÓu hiÖn khi s¶n xuÊt cßn ë tr×nh ®é thÊp kÐm th× LLSX cã tÝnh c¸ nh©n-khi s¶n xuÊt ®¹t ®Õn tr×nh ®é c¬ khÝ hiÖn ®¹i, ph©n c«ng lao ®éng ph¸t triÓn th× LLSX mang tÝnh chÊt x· héi hãa. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäcvaf ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n, con ng­êi lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn, hoµn thiÖn c«ng cô lao ®éng vµ chÕ t¹o ra nh÷ng c«ng cô lao ®éng míi,tinh x¶o h¬n, ®«ng thêi kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng, kü n¨ng s¶n xuÊt, kiÕn thøc khoa häc cña con ng­êi sÏ tiÕn bé theo. b.Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. LLSX lµ yÕu tè cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: Tr×nh ®é cña LLSX trong tõng giai ®o¹n lÞch sö cña loµi ng­êi thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ng­êi trong giai ®o¹n ®ã. Kh¸i niÖm tr×nh ®é cña LLSX nãi lªn kh¶ n¨ng cña con ng­êi th«ng qua viÖc sö dông c«ng cô lao ®éng thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Tr×nh ®é cña LLSX thÓ hiÖn ë: Tr×nh ®é c«ng cô lao ®éng, tr×nh dé qu¶n lý x· héi, tr×nh ®é øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, kinh nghiÖm vµ kü n¨ng cña con ng­êi vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng. 2.Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. LLSX vµ QHSX lµ hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau, t¸c ®éng qua l¹i víi nhau mét c¸ch biÖn chøng, t¹o thµnh quy luËt cña sù phï hîp cña QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX - quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña sù vËn ®«ng, ph¸t triÓn cña x· héi. Khuynh h­íng chung cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn ®ã xÐt ®Õn cïng lµ b¾t nguån tõ sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña LLSX, tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. Trong phÇn nµy ta xÐt ®Õn hai quy luËt c¬ b¶n: Thø nhÊt, Sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi nã. Khi mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi, khi ®ã QHSX phï hîp víi víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. Sù phï hîp nµy lµ mét tr¹ng th¸i mµ trong ®ã QHSX lµ “h×nh thøc ph¸t triÓn” cña LLSX. Trong tr¹ng th¸i ®ã, tÊt c¶ c¸c mÆt cña QHSX ®Òu “t¹o ®Þa bµn ®Çy ®ñ” cho LLSX ph¸t triÓn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, nã t¹o ®iÒu kiÖn sö dông vµ kÕt hîp mét c¸ch tèi ­u gi÷a ng­êi lao ®éng víi t­ liÖu s¶n xuÊt vµ do ®ã LLSX cã c¬ së ®Ó ph¸t triÓn hÕt kh¶ n¨ng cña nã. Sù ph¸t triÓn cña LLSX ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt tõ chç phï hîp trë thµnh kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña LLSX. Khi ®ã, QHSX trë thµnh xiÒng xÝch cña LLSX, k×m h·m LLSX ph¸t triÓn. Yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn LLSX tÊt yÕu dÉn ®Õn thay thÕ QHSX míi phï hîp, t­¬ng xøng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn m¹nh mÏ, lµm ph¸ vì QHSX l¹c hËu, cò kÜ. Ở x· héi t­ b¶n LLSX ph¸t triÓn ®Õn ®Ønh cao, trong khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt mang b¶n chÊt bãc lét kh«ng cßn phï hîp vµ nh÷ng ng­êi c«ng nh©n ®¹i diÖn cho LLSX tiÕn bé ®øng lªn ®Êu tranh nh»m më ®­êng cho LLSX ph¸t triÓn. Hä ®oµn kÕt víi nhau, thèng nhÊt víi nhau t¹o thµnh mét khèi, hä chñ tr­¬ng c¶i t¹o héi cò x· héi t­ b¶n vµ x©y dùng x· héi míi x· héi chñ nghÜa. Thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi cã nghÜa lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò mÊt ®i, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi thay thÕ. Thø hai, LLSX quyÕt ®Þnh QHSX, nh­ng QHSX còng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña LLSX. QHSX quy ®Þnh môc ®Ých s¶n xuÊt, t¸c ®éng ®Õn th¸i ®é cña con ng­êi trong lao ®éng s¶n xuÊt, ®Õn tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ®Õn ph¸t triÓn vµ øng dông khoa häc-c«ng nghÖ…vµ do ®ã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña LLSX. QHSX phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX lµ ®éng lùc thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i, QHSX lçi thêi, l¹c hËu hoÆc “tiªn tiÕn” h¬n mét c¸ch gi¶ t¹o so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX. Tuy nhiªn, viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a LLSX víi QHSX kh«ng ph¶i ®¬n gi¶n. Nã ph¶i th«ng qua nhËn thøc vµ ho¹t ®éng c¶i t¹o x· héi cña con ng­êi. Trong x· héi cã giai cÊp ph¶i th«ng qua ®Êu tranh giai cÊp, th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi. Thùc tiÔn cho thÊy r»ng LLSX chØ ph¸t triÓn khi cã mét QHSX hîp lý ®ång bé phï hîp víi nã. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã, chóng ta kh«ng nªn tuyÖt ®èi hoa vai trß cña LLSX mµ bá qua sù t¸c ®éng trë l¹i cña QHSX ®èi víi nã khi gi÷a chóng cã sù phï hîp. §«i khi sù ph¸t triÓn chÖch h­íng cña quy luËt QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX lµ do yÕu tè chñ quan nãng v«i,duy ý chÝ cña con ng­êi, chø kh«ng ph¶i do tÝnh chÊt ®Æc thï cña quy luËt Êy. Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®· chøng minh vai trß quyÕt ®Þnh cña LLSX ®èi víi QHSX, song nã còng chØ râ r»ng QHSX bao giê còng thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi LLSX. Quy luËt QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX lµ quy luËt phæ biÕn t¸c ®éng trong toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nh©n lo¹i. Sù thay thÕ, ph¸t triÓn cña lÞch sö nh©n lo¹i tõ chÕ ®é c«ng x· nguyªn thñy, qua chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, chÕ ®é phong kiÕn, chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa vµ ®Õn x· héi céng s¶n t­¬ng lai lµ do sù t¸c ®éng cña hÖ thèng c¸c quy luËt x· héi, trong ®ã quy luËt QHSX phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX lµ quan träng nhÊt. C. Sù vËn dông quy luËt QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX vµo sù nghiÖp x©y dùng Chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. Tõ sau khi gi¶i phãng MiÒn nam thèng nhÊt ®Êt n­íc n¨m 1975 ®Õn n¨m 1986, chóng ta kÐo qu¸ dµi c¬ chÕ chÝnh s¸ch hãa tËp trung, bao cÊp víi t­ t­ëng n«n nãng muèn ®­a n­íc ta tiÕn nhanh lªn chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m vi toµn quèc, trong khi chóng ta võa tho¸t khái chiÕn tranh, tµn d­ chÕ ®é phong kiÕn cßn ®ang tån t¹i vµ hËu qu¶ chiÕn tranh cßn nÆng nÒ, c¬ së vËt chÊt cßn nghÌo nµn, l¹c hËu, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, kh¶ n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cßn yÕu, LLSX thÊp kÐm trong khi ®ã chóng ta å ¹t x©y dùng mét quan hÖ s¶n xuÊt ë tr×nh ®é kh«ng t­¬ng xøng, cô thÓ trong n«ng nghiÖp x©y dùng hîp t¸c x· cÊp cao, thùc hiÖn hai h×nh thøc së h÷u lµ : së h÷u tËp thÓ vµ së h÷u nhµ n­íc, thùc hiÖn së h÷u toµn d©n…Do ®ã ®· lµm c¶n trë sù ph¸t triÓn cña LLSX, kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi lao ®éng ph¸t huy hÕt nh÷ng s¸ng t¹o cña m×nh. VÝ dô: khi lµm cho HTX ng­êi n«ng d©n kh«ng lµm hÕt m×nh vµ lu«n cã hµnh vi chèng ®èi do hä kh«ng hµi lßng víi s¶n phÈm mµ HTX tr¶ c«ng cho m×nh, nã qua Ýt kh«ng ®ñ cho nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy cña ng­êi n«ng d©n. Mét nghiªn cøu cho thÊy ng­êi n«ng d©n lµm trªn ruéng cña m×nh lu«n cho n¨ng suÊt cao h¬n ë nh÷ng ruéng cña HTX, vµ khi ®Õn ngµy thu ho¹ch mét sè ng­êi n«ng d©n t×m mäi c¸ch ®Ó cho nh÷ng h¹t lóa cña HTX cµng v­¬ng v·i nhiÒu th× hä cµng mãt ®­îc nhiÒu lóa mang vÒ nhµ. §iÒu ®ã cho thÊy sù yÕu kÐm trong c«ng t¸c qu¶n lý cña HTX vµ nã tá ra kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc mäi nguån lùc cña x· héi, dÉn ®Õn lµm c¶n trë sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña toµn x· héi. Trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o x· héi ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ §¶ng ta ®· vËn dông quy luËt sao cho quan hÖ s¶n xuÊt lu«n phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, trªn thùc tÕ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®ang tõng b­íc ®iÒu chØnh quan hÖ s¶n xuÊt c¶ tÇm vÜ m«( ë tÇm quèc gia) vµ tÇm vi m«( c¸c doanh nghiÖp), ®ång thêi ®Èy m¹nh ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. HiÖn nay, §¶ng ta ®ang l·nh ®¹o ®Êt n­íc thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Muèn lµm tèt träng tr¸ch nµy, th× ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho b¶n th©n nÒn kinh tÕ, trong ®ã thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n lµ rÊt n¨ng ®éng, hiªu qu¶, Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¸t triÓn nh­: gi¶m thuÕ, cung cÊp vèn vµ kiÕn thøc bæ Ých ®Õn tõng doanh nghiÖp ®Ó hä lµm ¨n cã l·i…NÕu thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n mµ ph¸t triÓn m¹nh th× nã gióp gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gi¶m t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ®ang trë thµnh vÊn ®Ò nan gi¶i nh­ hiÖn nay, ngoµi ra c¸c thµnh phÇn nµy cßn ®ãng gãp mét kho¶n tiÒn lín vµo ng©n s¸ch, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng mua s¾m ®a d¹ng cña ng­êi d©n vµ lµ c¬ së ®Ó ®µo t¹o ra nhiÒu ng­êi cã tµi n¨ng l·nh ®¹o…Cã ®iÒu kiÖn nµy §¶ng míi cã thªm kiÕn thøc vµ kü n¨ng nghiÖp vô cô thÓ ®Ó l·nh ®¹o thµnh c«ng môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®ã chÝnh lµ lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §¶ng ta ®Æt ra môc tiªu ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra §¶ng ta t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho LLSX ph¸t triÓn trªn c¬ së n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, ®µo t¹o ra nhiÒu lao ®éng cã kiÕn thøc nghiÖp vô v÷ng vµng.§Èy m¹nh nghiªn cøu vµ øng dông thµnh tùu cña khoa häc- c«ng nghÖ vµo trong s¶n xuÊt, lu«n häc hái tiÕp thu lèi t­ duy l·nh ®¹o hiÖu qu¶ cña c¸c n­íc ®i tr­íc. VÒ QHSX, §¶ng chñ tr­¬ng xãa bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, khuyÕn khÝch mäi tÇng líp d©n c­ h¨ng h¸i s¶n xuÊt, chia ruéng ®Êt cho d©n cµy, thùc hiÖn sù c«ng b»ng trong lao ®éng s¶n xuÊt lµm theo n¨ng lùc h­ëng theo n¨ng xuÊt. Nh×n chung sau h¬n 20 n¨m ®æi míi(tõ 1986 ®Õn nay) ®Êt n­íc ta ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín, bªn c¹nh ®ã cßn mét sè yÕu kÐm ch­a ®­îc kh¾c phôc. 1.Thµnh tùu. a, NÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng liªn tôc, nhiÒu n¨m cã tèc ®é cao. Trong suèt thêi kú ®æi míi tõ 1986 ®Õn nay nÒn kinh tÕ ViÖt Nam t¨ng tr­ëng liªn tôc, trong ®ã nhiÒu n¨m ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao. Trong 5 n¨m ®Çu ®æi míi (1986-1990), tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP chËm, b×nh qu©n 3,9%/n¨m. §ã lµ do chÕ ®é bao cÊp bÞ xãa bá dÇn, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ c¸c HTX gÆp nhiÒu khã kh¨n, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ch­a ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ r¬I vµo t×nh tr¹ng bÊt æn ®Þnh, l¹m ph¸t nghiªm träng. Giai ®o¹n 1991- 1995, kinh tÕ ViÖt Nam liªn tôc t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, GDP t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 8,2%, vµ ®¹t ®Ønh cao lµ 9,5% vµo n¨m 1995. §¹i héi VIII cña §¶ng (n¨m 1996) ®· nhËn ®Þnh: “N­íc ta ®· tho¸t khái khñng kho¶ng kinh tÕ - x· héi, nh­ng mét sè mÆt cßn ch­a v÷ng ch¾c. NhiÖm vô ®Ò ra cho chÆng ®­êng ®Çu cña thêi kú qu¸ ®é lµ chuÈn bÞ tiÒn ®Ò cho c«ng nghiÖp hãa ®· c¬ b¶n hoµn thµnh, cho phÐp chuyÓn sang thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc”. Giai ®o¹n 1996-2000, GDP t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 6,9%, ®ã lµ do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc §«ng Nam Á vµ thiªn tai lò lôt liªn tiÕp x¶y ra trªn nhiÒu vïng cña ®Êt n­íc. Lµm cho tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ trong giai ®o¹n nµy ch÷ng l¹i so víi giai ®o¹n tr­íc ®ã. Tõ n¨m 2000, kinh tÕ l¹i cã xu h­íng t¨ng liªn tôc víi nhÞp ®é n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Giai ®o¹n 2001-2005 tèc ®é t¨ng GDP theo thø tù lµ: 6,89%; 7,08%; 7,7% vµ 8,4%. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay, s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®­îc tiªu dïng mµ cßn dµnh mét phÇn tÝch lòy (n¨m 1991: 10,1%, n¨m 1995: 20%, n¨m 2000: 27% GDP). b, ®Èy lïi vµ kiÒm chÕ ®­¬c l¹m ph¸t. Trong nh÷ng n¨m 1986-1988, l¹m ph¸t ®· t¨ng ®Õn 3 con sè lµm cho nÒn kinh tÕ chao ®¶o. Tõ n¨m 1989, l¹m ph¸t ®­îc chÆn l¹i ë møc 2 con sè vµ sau ®ã gi¶m xuèng 1 con sè. N¨m 1986: 774,7%, n¨m 1990: 67,4%, n¨m 1995: 12,7%, n¨m 1997; 3,7%, n¨m 1999: 0,1%; trong khi ®ã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ cao. c, C¬ cÊu kinh tÕ ®­îc chuyÓn dÞch theo h­íng n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶. - C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. - C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng khu vùc I (gåm n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ thñy s¶n) tuy vÉn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao liªn tôc, nh­ng tû träng ®· gi¶m xuèng, trong khi ®ã tû träng cña khu vùc II ( gåm c«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n) vµ khu vùc III (gåm c¸c ngµnh dÞch vô) ®· t¨ng lªn. - C¬ cÊu së h÷u vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ tr­íc n¨m 1986 chñ yÕu dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, víi hai thµnh phÇn kinh tÕ: quèc doanh vµ tËp thÓ, trong thêi kú ®æi míi ®· chuyÓn sang nÒn kinh tÕ c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn, ®a së h÷u. + Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc s¾p xÕp l¹i ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n; Sè doanh nghiÖp ®· gi¶m tõ h¬n 12.000 vµo ®Çu n¨m 1990, xuèng cßn gÇn 6.000 vµo cuèi n¨m 1990. Tuy vËy, tû träng kinh tÕ nhµ n­íc trong GDP vÉn t¨ng lªn tõ 29,4% (n¨m 1990) lªn 39,0% (n¨m 2000). Doanh nghiÖp nhµ n­íc tõng b­íc ®æi míi vµ ph¸t triÓn. Nhµ n­íc thµnh lËp 92 tæng c«ng ty lín trªn nhiÒu lÜnh vùc then chèt . NhiÒu doanh nghiÖp nhµ n­íc cã quy m« nhá ®­îc chuyÓn ®æi sang c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2002 sè l­îng chuyÓn ®æi lµ 1.035 doanh nghiÖp, trong ®ã cæ phÇn hãa 907 doanh nghiÖp, giao 76 doanh nghiÖp, b¸n 46 doanh nghiÖp, kho¸n vµ cho thuª 6 doanh nghiÖp. , Kinh tÕ hîp t¸c: Tõ n¨m 1988 ®Õn n¨m 1994, c¶ n­íc ®· gi¶i thÓ 2.998 HTX yÕu kÐm (chiÕm 17,4% tæng sè HTX) vµ 33.804 tËp ®oµn s¶n xuÊt. TÝnh ®Õn n¨m 1997 c¶ n­íc cã 13.000 HTX n«ng nghiÖp, 38.000 tæ hîp t¸c. NhiÒu HTX n«ng nghiÖp ®ang chuyÓn ®æi sang m« h×nh HTX kiÓu míi, ho¹t ®éng theo LuËt HTX. , Kinh tÕ t­ nh©n ho¹t ®éng d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau ( doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn) ®· t¨ng lªn nhanh chãng: tõ 132 doanh nghiÖp vµo n¨m 1991, t¨ng lªn 42.393 doanh nghiÖp vµo cuèi n¨m 1999. §Æc biÖt tõ ngµy 1-1-2000, khi Nhµ n­íc ban hµnh LuËt Doanh NghiÖp, th× khu vùc kinh tÕ t­ nh©n t¨ng lªn rÊt nhanh. Riªng n¨m 2000 ®· cã tíi h¬n 14.000 doanh nghiÖp ®¨ng kÝ thµnh lËp míi. +, Kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu chñ còng kh¸ phæ biÕn, tÝnh ®Õn n¨m 1995 cã gÇn 2 triÖu hé kinh doanh trong lÜnh vùc tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô vµ h¬n 3 triÖu hé gia ®×nh n«ng d©n c¸ thÓ. + Khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¸t triÓn nhanh sau khi nhµ n­íc ban hµnh LuËt §Çu T­ n­íc ngoµi kÓ tõ ®Çu n¨m 1988. Sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ quèc doanh cã ý nghÜa quan träng trong viÖc tËn dông nguån vèn vµ lao ®éng, tù t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cña d©n c­ vµ ®ãng gãp vµo sù t¨ng tr­ëng nhanh vµ n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn khu vùc nµy vÉn ®ang cßn ë tr¹ng th¸i ph¸t triÓn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña nã. - C¬ cÊu vïng kinh tÕ. §· cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng h×nh thµnh 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm ë 3 miÒn: B¾c, Trung, Nam vµ c¸c kinh tÕ cã vai trß ®Çu tÇu cho sù ph¸t triÓn chung cña c¶ n­íc. d, C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi ®· b­íc ®Çu ®­îc h×nh thµnh. Nhµ n­íc xãa bá vÒ c¬ b¶n c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu bao cÊp, x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. e, Kinh tÕ ®èi ngo¹i ®­îc ph¸t triÓn nhanh, më réng vÒ quy m«, ®a d¹ng hãa h×nh thøc vµ ®a ph­¬ng hãa thÞ tr­êng. - VÒ ngo¹i th­¬ng: Kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng t¨ng rÊt nhanh. N¨m 1986, kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng ®¹t 2,97 tû USD, trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 822,9 triÖu USD vµ nhËp khÈu lµ 2,155 tû USD. §Õn n¨m 2005, ­íc tÝnh kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng ®· v­ît mèc 65 tû USD, trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t h¬n 32 tû USD. Kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m trªn 20%. ViÖt Nam cã c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc nh­ dÇu th«, than ®¸, g¹o, giµy dÐp, thñy s¶n, cao su, cµ phª víi sè l­îng lín vµ chÊt l­îng ngµy cµng t¨ng. - VÒ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi: Ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi b¾t ®Çu tõ n¨m 1988, víi 37 dù ¸n vµ 321,8 triÖu USD, ®Õn n¨m 2000 c¶ n­íc cÊp phÐp cho 3.209 dù ¸n, víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ 39,4 tû USD, vèn thùc hiÖn kho¶ng 18,9 tû USD. §Õn n¨m 2005, tæng sè vèn FDI theo ®¨ng kÝ ®· lªn tíi 53,6 tû USD. Nh×n chung vèn FDI vµo ViÖt Nam t¨ng nhanh qua nhiÒu n¨m. g, §êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n ®­îc c¶I thiÖn râ rÖt. Sè lao ®éng cã viÖc lµm trong nÒn kinh tÕ ®· t¨ng nhanh, trong nh÷ng n¨m 1995-2000 trung b×nh mçi n¨m ®· t¹o ®­îc 1,3 triÖu viÖc lµm míi. Thu nhËp cña d©n c­ t¨ng b×nh qu©n 10% trong 16 n¨m ®æi míi. GDP tÝnh theo ®Çu ng­êi ®¹t gÇn 400 USD/n¨m. Sè hé giµu t¨ng lªn vµ ®Õn nay ®· ®¹t trªn 10%, sè hé nghÌo gi¶m xuèng tõ 55% (vµo n¨m 1989) xuèng cßn 11,4% vµo n¨m 2000. Cïng víi ®êi sèng vËt chÊt, ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n còng ®­îc t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Sè ng­êi b×nh qu©n tÝnh trªn 1 v¹n d©n ®· t¨ng tõ 1.834 ng­êi n¨m 1990 lªn 2.171 ng­êi n¨m 1995. Tû lÖ ng­êi biÕt ®äc, biÕt viÕt t¨ng tõ 88% n¨m 1989 lªn 93% vµo n¨m 2000. ChØ sè ph¸t triÓn con ng­êi (HDI) cña ViÖt Nam ®· t¨ng tõ 0,464 n¨m 1992 lªn 0,671 n¨m 2000, xÕp thø 108 trong 174 n­íc xÕp h¹ng, t¨ng 2 bËc so n¨m 1999. Tãm l¹i, nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ - x· héi ®· ®¹t ®­îc trªn ®©y lµ kÕt qu¶ cña ®­êng lèi ®æi míi do §¶ng ta khëi x­íng vµ l·nh ®¹o. §ång thêi, ®ã còng lµ kÕt qu¶ phï hîp gi÷a ý §¶ng vµ lßng d©n. Nh÷ng thµnh tùu ®ã cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc n©ng cao lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng, Nhµ n­íc vµ chÕ ®é ta. Uy tÝn cña n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ ngµy cang ®­îc n©ng cao; t¹o ra thÕ vµ lùc míi ®Ó n­íc ta ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a trong thÕ kØ XXI. 2. Nh÷ng khã kh¨n vµ yÕu kÐm. - §èi víi nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá (n«ng d©n, thî thñ c«ng, bu«ng b¸n nhá…) th× t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lµ ph­¬ng thøc kÕt hîp tèt nhÊt gi÷a søc lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt. ViÖc tiÕn hµnh tËp thÓ nhanh chãng t­ liÖu s¶n xuÊt d­íi h×nh thøc c¸ nh©n bÞ tËp trung d­íi h×nh thøc së h÷u c«ng céng, ng­êi lao ®éng bÞ t¸ch khái t­ liÖu s¶n xuÊt, kh«ng lµm chñ ®­îc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, phô thuéc vµo l·nh ®¹o HTX, hä còng kh«ng phØa chñ thÓ së h÷u thùc sù dÉn ®Õn t­ liÖu s¶n xuÊt trë thµnh v« chñ, g©y thiÖt h¹i cho tËp thÓ. - Kinh tÕ quèc doanh kÕt hîp trµn lan trong c¸c ngµnh. VÒ ph¸p lý t­ liÖu s¶n xuÊt còng thuéc së h÷u toµn d©n, ng­êi lao ®éng lµ chñ së h÷u cã quyÒn chi phèi ®Þnh ®o¹t t­ liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµm ra nh­ng thùc tÕ ng­êi lao ®éng chØ lµ ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng, chÕ ®é l­¬ng l¹i kh«ng hîp lý kh«ng ph¶n ¸nh ®óng sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng cña tõng c¸ nh©n ®· ®ãng gãp. Do ®ã chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt cïng víi «ng chñ cña nã trë thµnh h×nh thøc, v« chñ, chÝnh quyÒn (bé, ngµnh chñ qu¶n) lµ ®¹i diÖn cña chñ së h÷u cã quyÒn chi phèi, ®¬n vÞ kinh tÕ mÊt dÇn tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o, mÊt ®éng lùc lîi Ých, s¶n xuÊt kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ nh­ng l¹i kh«ng ai chÞu tr¸ch nhiÖm, kh«ng cã c¬ chÕ giµng buéc tr¸ch nhiÖm, nªn ng­êi lao ®éng thê ¬ víi kÕt qu¶ lao ®éng cña m×nh. - NÒn kinh tÕ n­íc ta vÉn chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp; c«ng nghiÖp cßn nhá bÐ, kÕt cÊu h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn; c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt ch­a x©y dùng ®­îc bao nhiªu. MÆc dï c¬ cÊu ngµnh trong GDP cã sù chuyÓn dÞch râ rÖt, nh­ng c¬ chÕ lao ®éng chËm biÕn ®æi. HiÖn nay, h¬n 75% d©n sè sèng ë n«ng th«n, lao ®éng n«ng nghiÖp vÉn chiÕm h¬n 60% trong tæng lao ®éng x· héi. - N­íc ta cßn nghÌo nh­ng chua thùc hiÖn tèt cÇn kiÖm trong s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm trong tiªu dïng, tÝch lòy tõ néi bé nÒn kinh tÕ vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn cßn thÊp. - NÒn kinh tÕ cã møc t¨ng tr­ëng kh¸ nh­ng n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ thÊp. - Vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ – x· héi cßn yÕu: kh¶ n¨ng kiÒm chÕ l¹m ph¸t ch­a v÷ng ch¾c. Ng©n s¸ch thu kh«ng ®ñ chi, tû lÖ béi chi ng©n s¸ch cßn cao. - T×nh tr¹ng bÊt céng trong x· héi, tham nhòng, bu«n lËu, vi ph¹m kØ c­¬ng cßn nÆng vµ phæ biÕn. Nguyªn nh©n cña nh÷ng yÕu kÐm trªn mét mÆt lµ do hËu qu¶ cña nhiÒu n¨m tr­íc ®©y ®Ó l¹i vµ do t¸c ®éng bÊt lîi cña t×nh h×nh thÕ giíi; mÆt kh¸c, cßn do nh÷ng khuyÕt ®iÓm trong c«ng t¸c l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ n­íc. III. KÕt LuËn Vµ Gi¶i Ph¸p. KÕt LuËn. Quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan, x¸c ®Þnh mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a QHSX vµ LLSX, thÓ hiÖn trong tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi. LLSX lµ néi dung vËt chÊt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, lµ yÕu tè ®éng nhÊt, c¸ch m¹ng nhÊt, cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù biÕn ®æi cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt; cßn QHSX lµ h×nh thøc x· héi cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, lµ yÕu tè t­¬ng ®èi æn ®Þnh víi LLSX. Song, trªn mäi qu¸ tr×nh lÞch sö cña x· héi, mäi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt, nhÊt lµ quan hÖ s¶n xuÊt chñ ®¹o, cuèi cïng còng ph¶i thay ®æi cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX, v× sù phï hîp gi÷a hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt bao giê còng t¹o ®iÒu kiÖn vµ ®Þa bµn cho LLSX ph¸t triÓn, vµ cho QHSX ®­îc æn ®Þnh vµ ph¸t huy t¸c dông cña nã ®èi víi LLSX. Khuynh h­íng vËn ®éng cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lµ lLSX lu«n biÕn ®æi, vµ khi LLSX ®· ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh (hoÆc ®· cã sù thay ®æi vÒ chÊt), th× QHSX kh«ng cßn phï hîp víi LLSX n÷a , do ®ã sÏ ph¸t sinh m©u thuÉn ngµy cµng gay g¾t gi÷a LLSX míi vµ QHSX ®· lçi thêi, dÉn ®Õn xung ®ét kinh tÕ – x· héi, vµ cuèi cïng m©u thuÉn Êy ®­îc gi¶I quyÕt th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX, cã t¸c ®éng tÝch cùc trë l¹i ®èi víi LLSX. Tr¸i l¹i nÕu QHSX cò vÉn tån t¹i, nã trë nªn lçi thêi, trë thµnh yÕu tè k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX. Song, kh«ng ph¶i chØ trong tr­êng hîp khi toµn bé hÖ thèng QHSX cò lçi thêi míi k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX. Sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé cña QHSX, khi cã nh÷ng yÕu tè v­ît qu¸ xa hoÆc vÉn ë tr×nh ®é qua l¹c hËu so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX, còng lµ nguyªn nh©n g©y c¶n trë sù ph¸t triÓn cña LLSX. Gi¶i ph¸p. §èi víi ®Êt n­íc cña chóng ta, ®i lªn chñ nghÜa x· héi lµ con ®­êng hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n­íc ta. Tuy nhiªn, chóng ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, nªn ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u trung gian (thêi kú qu¸ ®é). §iÓm næi bËt cña kinh tÕ n­íc ta cßn nghÌo nµn, l¹c hËu…v× vËy kh©u träng yÕu mµ chóng ta ph¶i x©y dùng ®ã lµ ph¸t triÓn LLSX, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi. §ång thêi ph¶i x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ ph©n phèi, lµ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña LLSX cña n­íc ta hiÖn nay. Kh«ng ngõng ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ, cñng cè vµ t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, x©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa. X©y dùng ®êi sèng v¨n hãa, n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cho nh©n d©n, ®Èy m¹nh sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Thùc hiÖn môc tiªu “d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa víi sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi cña n­íc ta (x©y dùng LLSX): - §©y lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi k× qua ®é. - Ph¶i ®¹t ®­îc tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc. - Tõng b­íc ph¸t._.