Luật chống bán phá giá của Mỹ và những Bài học rút ra từ vụ kiện bán phá giá cá Tra và cá Basa Việt Nam vào thị trường Mỹ

Lêi më ®Çu Mü lµ mét thÞ tr­êng réng lín vµ dÔ tÝnh, cã tiÒm n¨ng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ vµo lo¹i bËc nhÊt trªn thÕ giíi, h¬n n÷a, hiÖn nay nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng cña ViÖt Nam nh­ ch©u ¸, ch©u ¢u, Nga... ®· cã xu h­íng b·o hoµ víi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam, nªn ®©y lµ mét thÞ tr­êng míi mÎ, tiÒm n¨ng vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh ë ch©u Mü mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam muèn ®­îc h­íng tíi ®Ó lµm ¨n, ®ång thêi còng lµ ®èi t¸c quan träng cã kh¶ n¨ng gióp ViÖt Nam ®¹t ®­îc môc tiªu héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi cña m×nh. §Æc biÖt lµ sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ®­îc ký kÕt ®· më ra mét viÔn c¶nh t­¬i s¸ng cho nÒn th­¬ng m¹i cña hai n­íc. Trong vµi n¨m gÇn ®©y, c¸ basa vµ c¸ tra ViÖt Nam ®­îc nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü d­íi d¹ng philª ®«ng l¹nh ®· gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô c¸ cña ng­êi d©n Mü ®ång thêi thóc ®Èy ®­îc nghÒ nu«i lo¹i c¸ nµy ë ViÖt Nam, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng ng­ tr¹i vµ nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n. Ph¸t triÓn bu«n b¸n c¸ basa, c¸ tra gi÷a ViÖt Nam vµ Mü lµ nh»m mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai quèc gia. Nh­ng thËt ®¸ng tiÕc, HiÖp héi c¸c chñ tr¹i nu«i c¸ nheo Mü ®· sím lo l¾ng cho sù x©m nhËp cña c¸ basa vµ c¸ tra vµo thÞ tr­êng cña hä ®Õn møc ®©m ®¬n kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ c¸c s¶n phÈm nµy vµo thÞ tr­êng Mü. Nh­ chóng ta ®· biÕt, xu h­íng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang dÇn xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n thuÕ quan gi÷a c¸c thÞ tr­êng nh­ng l¹i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ ë c¸c n­íc giÇu m¹nh. Th­¬ng tr­êng Mü më ra nh÷ng c¬ héi ®Çy triÓn väng nh­ng nã l¹i ®­îc ®iÒu chØnh b»ng mét hÖ thèng luËt ph¸p vµ c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i cùc kú chÆt chÏ. LuËt thuÕ Chèng b¸n ph¸ gi¸ hiÖn nay ®ang lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu ®­îc sö dông phæ biÕn trªn thÞ tr­êng nµy nh»m b¶o hé nÒn c«ng nghiÖp trong n­íc tr­íc c¬n lò hµng nhËp khÈu tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam. Vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, c¸ basa ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü ®· cho thÊy nh÷ng rµo c¶n ®Çu tiªn mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ gÆp ph¶i khi tiÕp cËn thÞ tr­êng Mü. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tá ra bi quan vµ e ng¹i. Chóng ta ®· tÝch cùc hÇu kiÖn vµ ®· rót ra ®­îc nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u. ChÝnh v× tÇm quan träng vµ tÝnh thêi sù cña vÊn ®Ò, em xin m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü vµ nh÷ng Bµi häc rót ra tõ vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ Tra vµ c¸ Basa ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü” víi mong muèn t×m hiÓu mét c¸ch s©u s¾c h¬n diÔn biÕn vô kiÖn còng nh­ ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña LuËt thuÕ Chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng nµy trong thêi gian tíi. §Ò tµi nµy ®­îc viÕt dùa trªn c¸c ph­¬ng ph¸p thu thËp, tæng hîp, ph©n tÝch tµi liÖu cã liªn quan vµ ®­îc chia lµm 3 ch­¬ng : Ch­¬ng I : Kh¸i qu¸t chung vÒ LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü; Ch­¬ng II : Vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ Tra vµ c¸ Basa gi÷a ViÖt Nam vµ Mü; Ch­¬ng III : Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra vµ c¸ basa vµo thÞ tr­êng Mü. Cuèi cïng em xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh ®èi víi Ban Gi¸m hiÖu Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng, ®Õn c¸c thÇy c« gi¸o ®· d¹y dç em trong suèt 5 n¨m n¨m häc võa qua. §ång thêi, con xin c¸m ¬n Bè mÑ, gia ®×nh vµ b¹n bÌ ®· lu«n ë bªn c¹nh ®éng viªn, gióp ®ì ®Ó con cã ®­îc kÕt qu¶ nh­ ngµy h«m nay. §Æc biÖt em xin bµy tá sù biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn TS Bïi Ngäc S¬n, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn em viÕt ®Ò tµi nµy. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Ch­¬ng IKh¸i qu¸t chung vÒ luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü I. Giíi thiÖu chung B¸n ph¸ gi¸ lµ viÖc b¸n hµng ho¸ cña c¸c nhµ s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu n­íc ngoµi t¹i mét thÞ tr­êng xuÊt khÈu, vÝ dô nh­ t¹i Mü, víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ b¸n cña nh÷ng s¶n phÈm gièng hoÆc t­¬ng tù mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu b¸n t¹i thÞ tr­êng trong n­íc cña hä hoÆc xuÊt tíi thÞ tr­êng cña n­íc thø ba, hoÆc víi gi¸ b¸n hµng ho¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Theo hiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO (Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi) vµ LuËt ph¸p Hoa Kú, th× thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ bÞ ¸p dông nÕu cã hai ®iÒu kiÖn ®­îc tho¶ m·n: (1) “ThÊp h¬n gi¸ trÞ chuÈn” (Less than fair value - LTFV) hoÆc viÖc b¸n ph¸ gi¸ ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®ang tån t¹i; vµ (2) viÖc b¸n hµng ho¸ víi gi¸ “thÊp h¬n gi¸ b¸n th«ng th­êng” ph¶i ®ang g©y ra hoÆc ®ang ®e do¹ g©y ra thiÖt h¹i vËt chÊt cho ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm t­¬ng tù víi hµng ho¸ nhËp khÈu cña Mü. NÕu hai ®iÒu kiÖn trªn ®­îc tho¶ m·n, lÖnh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc ban hµnh ¸p ®Æt c¸c møc thuÕ t­¬ng ®­¬ng víi kho¶n ®­îc x¸c ®Þnh bëi gi¸ trÞ chuÈn (®­îc x¸c ®Þnh khi b¸n hµng ho¸ t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa hoÆc t¹i thÞ tr­êng cña n­íc thø ba, hoÆc trªn c¬ së gi¸ trÞ x©y dùng) lín h¬n gi¸ xuÊt khÈu, khi b¸n hµng vµo thÞ tr­êng Mü. 1. LÞch sö ph¸t triÓn LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ n¨m 1916 lµ LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Çu tiªn cña Mü ®­îc ban hµnh víi môc ®Ých cô thÓ lµ chèng b¸n ph¸ gi¸. V¨n b¶n luËt nµy quy ®Þnh c¸c chÕ tµi d©n sù vµ h×nh sù ¸p dông ®èi víi c¸c hµnh vi b¸n hµng nhËp khÈu víi mét gi¸ vÒ c¬ b¶n thÊp h¬n so víi gi¸ trÞ thùc tÕ trªn thÞ tr­êng hoÆc thÊp h¬n gi¸ b¸n bu«n, víi ý ®Þnh ph¸ ho¹i hay g©y tæn h¹i tíi mét ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña Mü. LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ n¨m 1916 vÉn cßn gi¸ trÞ cho ®Õn ngµy nay cho dï nã Ýt khi ®­îc sö dông mét c¸ch th­êng xuyªn. Tr­íc n¨m 1980, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ph¸ gi¸ cña Hoa Kú ®Òu ®­îc LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ n¨m 1916 ®iÒu chØnh. LuËt nµy ®­îc thay thÕ bëi LuËt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i n¨m 1979, bæ sung thªm môc VII míi vµo LuËt thuÕ quan n¨m 1930 nh»m gi¶i quyÕt c¶ hai vÊn ®Ò thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ thuÕ trî cÊp, vµ chuyÓn giao tr¸ch nhiÖm qu¶n lý luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ tõ Bé Tµi chÝnh sang Bé Th­¬ng m¹i. Môc VII sau ®ã ®· ®­îc söa b»ng LuËt thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i ban hµnh n¨m 1984, LuËt c¹nh tranh vµ th­¬ng m¹i n¨m 1988 vµ gÇn ®©y nhÊt lµ c¸c HiÖp ®Þnh cña vßng ®µm ph¸n Uruguay th¸ng 12/1994 (URAA). Trong ®ã Môc II cña C¸c hiÖp ®Þnh cña vßng ®µm ph¸n Uruguay bæ sung thªm c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh vÒ thùc thi ®iÒu VI cña HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan (GATT) – HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO t¹i vßng ®µm ph¸n Uruguay. Ngoµi c¸c ®iÒu kho¶n söa ®æi do HiÖp ®Þnh vßng ®µm ph¸n Uruguay yªu cÇu, URAA cßn bao gåm mét vµi thay ®æi h¬n n÷a trong luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ nh­ sù söa ®æi cña c¸c quy ®Þnh vÒ chèng l¹i ©m m­u b¸n ph¸ gi¸. C¸c quy ®Þnh chi tiÕt vÒ c¸c tr×nh tù vµ thñ tôc ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra ph¸ gi¸ ®· ®­îc ban hµnh sau ®ã. 2. C¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn thi hµnh Vô qu¶n lý th­¬ng m¹i quèc tÕ (ITA) thuéc Bé Th­¬ng m¹i Hoa Kú lµ “c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn” víi chøc n¨ng c¬ b¶n lµ thi hµnh LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chøc n¨ng cô thÓ lµ x¸c ®Þnh xem hµng ho¸ ®­îc ®iÒu tra cã ®ang ®­îc b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng sau khi ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra. Uû ban th­¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), mét c¬ quan liªn bang ®éc lËp, sÏ x¸c ®Þnh xem liÖu ngµnh c«ng nghiÖp Hoa Kú s¶n xuÊt s¶n phÈm cïng lo¹i ®ã bÞ thiÖt h¹i hoÆc bÞ ®e däa g©y thiÖt h¹i do hµng ho¸ nhËp khÈu g©y nªn hay kh«ng. Hai c¬ quan nµy thùc thi nhiÖm vô cña m×nh mét c¸ch ®ång bé vµ th«ng b¸o cho nhau vÒ bÊt cø quyÕt ®Þnh nµo. Mét quyÕt ®Þnh cuèi cïng phñ ®Þnh viÖc b¸n ph¸ gi¸ cña mét trong hai c¬ quan nµy hoÆc quyÕt ®Þnh s¬ bé cña ñy ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ (ITC) lµ kh«ng g©y thiÖt h¹i th× vô viÖc sÏ ®­îc chÊm døt ®iÒu tra. TÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh cÇn ph¶i ®­îc ®¨ng c«ng b¸o, trong ®ã ph¶i ®­a ra c¸c ®¸nh gi¸ vÒ d÷ kiÖn vµ kÕt luËn cña ph¸p luËt. II. Néi dung LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü 1. Ph¹m vi ®iÒu chØnh LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü cho phÐp chÝnh quyÒn Mü thu thuÕ nhËp khÈu ®Æc biÖt (®­îc gäi lµ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸) ®Ó bï l¹i phÇn thiÖt h¹i do viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ víi gi¸ thÊp ë møc “kh«ng c«ng b»ng”. §Ó ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, Bé Th­¬ng m¹i Mü (Department of Commerce) vµ ñy ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ Mü (US International Trade Commission) ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc hµng ho¸ nhËp khÈu nµo ®ang ®­îc b¸n ë møc thÊp h¬n gi¸ trÞ b×nh th­êng vµ g©y ra hoÆc ®e däa g©y thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho mét ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. NÕu hai hoÆc nhiÒu h¬n n÷a c¸c n­íc bÞ khiÕu n¹i vÒ tr¸ch nhiÖm chèng ph¸ gi¸, theo quy ®Þnh cña luËt, c¸c bªn cã quyÒn yªu cÇu ñy ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ ®¸nh gi¸ sè l­îng vµ ¶nh h­ëng cña c¸c hµng nhËp khÈu t­¬ng tù tõ c¸c n­íc ®· nªu trªn nÕu chóng c¹nh tranh víi nhau vµ víi s¶n phÈm t­¬ng tù trªn thÞ tr­êng Mü. NÕu hµng nhËp khÈu tõ mét n­íc ®ang bÞ ®iÒu tra ®­îc coi lµ kh«ng ®¸ng kÓ (th­êng ®­îc x¸c ®Þnh lµ nhá h¬n 3% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña s¶n phÈm bÞ ®iÒu tra) th× viÖc ®iÒu tra n­íc ®ã sÏ dõng l¹i. LuËt nµy còng quy ®Þnh c¸c tr­êng hîp ®­îc h­ëng miÔn trõ vÝ dô nh­ ®èi víi Ixraen. LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cßn cho phÐp c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cña Mü ®­îc nép ®¬n khiÕu n¹i vÒ ho¹t ®éng b¸n ph¸ gi¸ ë n­íc thø ba. Ngµnh c«ng nghiÖp Mü cã thÓ ®Ö tr×nh mét ®¬n khiÕu n¹i, trong ®ã ph¶i gi¶i thÝch t¹i sao viÖc b¸n ph¸ gi¸ l¹i g©y thiÖt h¹i cho c¸c c«ng ty cña Mü lªn v¨n phßng §¹i diÖn Th­¬ng m¹i Mü, yªu cÇu c¬ quan nµy b¶o vÖ nh÷ng quyÒn lîi cña Mü theo quy ®Þnh cña WTO. NÕu §¹i diÖn Th­¬ng m¹i Mü x¸c ®Þnh lµ cã ®ñ c¬ së ®Ó ®iÒu tra, hä sÏ ®­a yªu cÇu lªn c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ë n­íc thø ba yªu cÇu hä ph¶i thay Mü tiÕn hµnh viÖc chèng b¸n ph¸ gi¸. T­¬ng tù, theo HiÖp ®Þnh Chèng b¸n ph¸ gi¸, trong khu«n khæ Vßng ®µm ph¸n Uruguay, ChÝnh phñ mét n­íc thµnh viªn WTO cã thÓ nép ®¬n khiÕu n¹i tíi §¹i diÖn Th­¬ng m¹i Mü yªu cÇu hä më mét cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ cña mét s¶n phÈm nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü tõ mét n­íc thøc ba. ViÖc huû bá lÖnh chèng b¸n ph¸ gi¸ hoÆc ®×nh chØ viÖc ®iÒu tra cã thÓ x¶y ra nÕu Uû ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ Mü x¸c ®Þnh lµ viÖc huû bá hoÆc ®×nh chØ sÏ kh«ng dÉn ®Õn viÖc tiÕp tôc hoÆc t¸i diÔn hµnh ®éng ph¸ gi¸. C¸c bªn kh«ng ®ång ý víi ®¸nh gi¸ cuèi cïng cña Bé Th­¬ng m¹i vµ Uû ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ vÒ c¸c vô chèng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ nép ®¬n yªu cÇu xö l¹i lªn Toµ ¸n Th­¬ng m¹i quèc tÕ cña Mü ë New York. NÕu hµng ho¸ tõ Canada hoÆc Mªhico, c¸c bªn cã thÓ yªu cÇu ban héi thÈm l­ìng quèc thuéc NAFTA (North America Free Trade Area - Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü) kiÓm tra hoÆc cã thÓ kh¸ng c¸o lªn Toµ ¸n Th­¬ng m¹i Quèc tÕ. 2. §iÒu kiÖn ®Ó khëi xuÊt mét vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ Muèn ®­îc khëi kiÖn, nguyªn ®¬n ph¶i lµ mét c¸ nh©n, tæ chøc cã liªn quan, vÝ dô nh­ lµ nhµ s¶n xuÊt hay mét tæ chøc, hiÖp héi n»m trong mét khu vùc, ngµnh s¶n xuÊt mµ cã hµng ho¸ ®ang ph¶i c¹nh tranh víi hµng ho¸ nhËp khÈu. §Ó cã sù ñng hé cña sè ®«ng c¸c thµnh viªn trong khu vùc, ngµnh s¶n xuÊt, LuËt ®ßi hái nguyªn ®¬n ph¶i cã thÈm quyÒn ®¹i diÖn, Ýt nhÊt lµ ph¶i cã trªn 25% tæng sè s¶n phÈm cña lo¹i hµng ®ang c¹nh tranh. 3. C¸c giai ®o¹n chÝnh cña mét cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹i Mü Tr×nh tù mét cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹i Mü gåm 6 giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1: Khëi sù ®iÒu tra ®Ó ¸p ®Æt thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ (th«ng th­êng lµ 20 ngµy sau khi cã ®¬n khiÕu n¹i yªu cÇu ¸p ®Æt thuÕ chèng ph¸ gi¸ cña c¸c doanh nghiÖp hoÆc hiÖp héi trong n­íc). Giai ®o¹n 2: §iÒu tra s¬ bé cña ñy ban th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú vÒ thiÖt h¹i (th«ng th­êng lµ 45 ngµy sau khi cã ®¬n khiÕu n¹i) Giai ®o¹n 3: X¸c ®Þnh s¬ bé cña Bé Th­¬ng m¹i Hoa Kú (140 ngµy sau khi b¾t ®Çu ®iÒu tra, tèi ®a lµ 190 ngµy ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp phøc t¹p). Giai ®o¹n 4: QuyÕt ®Þnh cuèi cïng cña Bé Th­¬ng m¹i Hoa Kú (215 ngµy sau khi b¾t ®Çu ®iÒu tra, tèi ®a lµ 275 ngµy). Giai ®o¹n 5: QuyÕt ®Þnh cuèi cïng cña ñy ban th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú vÒ thiÖt h¹i (260 ngµy sau khi b¾t ®Çu ®iÒu tra) Giai ®o¹n 6: LÖnh ¸p ®Æt thuÕ chèng ph¸ gi¸ (kho¶ng mét tuÇn sau khi cã quyÕt ®Þnh cuèi cïng cña ñy ban th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú). Tæng thèng cã thÓ huû bá lÖnh cña Uû ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ trßng vßng 60 ngµy v× “nh÷ng lý do chÝnh trÞ”. Hµng n¨m vµo chÝnh ngµy lÖnh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc ban hµnh, c¸c bªn cã c¬ héi ®­a ra yªu cÇu xem xÐt l¹i theo thñ tôc hµnh chÝnh vÒ biªn ®é ph¸ gi¸ cho mét kho¶ng thêi gian mét n¨m kÕ tiÕp ®ã. 4. B¾t ®Çu ®iÒu tra C¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc b¾t ®Çu trªn c¬ së mét ®¬n khiÕu kiÖn yªu cÇu ®iÒu tra do mét hoÆc c¸c bªn cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan ®Ö tr×nh. Nh÷ng ®¬n kiÖn ph¶i ®­îc göi ®ång thêi ®Õn c¶ Bé Th­¬ng m¹i vµ Uû ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú. C¸c bªn cã quyÒn vµ lîi Ých cã liªn quan cã thÓ gåm: 1/ Doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ biÕn hoÆc ng­êi b¸n bu«n hµng ho¸ t­¬ng tù cña Hoa Kú. 2/ Mét tæ chøc c«ng ®oµn hoÆc mét nhãm ng­êi lao ®éng cã chøng nhËn hoÆc ®­îc c«ng nhËn ®¹i diÖn cho mét ngµnh c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn hoÆc b¸n bu«n hµng ho¸ t­¬ng tù t¹i Hoa Kú. 3/ HiÖp héi kinh doanh hoÆc hiÖp héi th­¬ng m¹i, ®¹i ®a sè nh÷ng thµnh viªn cña nhµ s¶n xuÊt, chÕ biÕn hoÆc nhµ b¸n bu«n s¶n phÈm t­¬ng tù cña Hoa Kú. Bé Th­¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm tiÕn hµnh ®iÒu tra khi mét ®¬n kiÖn ®­îc ®Ö tr×nh “bëi ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc hoÆc bëi ®¹i diÖn cña nã” vµ trong ®¬n ®­a ra nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó yªu cÇu ¸p ®Æt mét møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, còng nh­ bao gåm tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin hîp lý s½n cã cña ng­êi ®Ö ®¬n. Tr­íc khi URAA ra ®êi, tËp qu¸n Hoa Kú thõa nhËn ®¬n kiÖn ®­îc ®Ö tr×nh ®¹i diÖn cho mét ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa trõ khi ®¹i ®a sè c¸c c«ng ty trong n­íc qu¶ quyÕt ph¶n ®èi néi dung cña ®¬n kiÖn. Bé Th­¬ng m¹i sÏ x¸c ®Þnh møc ®é ph¶n ®èi nµy chØ sau khi ph¶n ®èi ®­îc nªu ra. Theo ®óng c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO vµ URAA, ®¬n kiÖn ®­îc xem lµ ®­îc ®Ö tr×nh “bëi ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa hoÆc ®¹i diÖn cña ngµnh c«ng nghiÖp” chØ khi nã ®­îc sù ñng hé bëi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc nhãm nh÷ng ng­êi lao ®éng ®­îc tÝnh to¸n lµ t¹o ra: 1/ tèi thiÓu 25% tæng s¶n l­îng s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc; vµ 2/ h¬n 50% tæng s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc ®­îc s¶n xuÊt bëi c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· bµy tá ý kiÕn t¸n thµnh hoÆc ph¶n ®èi ®¬n kiÖn ®ã. Trong tr­êng hîp ®¬n khiÕu kiÖn kh«ng chøng minh ®­îc sù ñng hé cña nh÷ng nhµ s¶n xuÊt trong n­íc hay nhãm nh÷ng ng­êi lao ®éng trong n­íc ®­îc tÝnh to¸n lµ t¹o ra h¬n 50% tæng s¶n l­îng cña s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc, Bé Th­¬ng m¹i th«ng th­êng sÏ tiÕn hµnh mét cuéc bá phiÕu trong ngµnh ®Ó x¸c ®Þnh liÖu bªn khiÕu kiÖn cã ®ñ t­ c¸ch hay kh«ng. Theo luËt ph¸p Hoa Kú, ng­êi lao ®éng cã tiÕng nãi b×nh ®¼ng víi giíi qu¶n lý, nÕu ban qu¶n lý cña mét c«ng ty trùc tiÕp bµy tá ph¶n ®èi quan ®iÓm cña nh÷ng ng­êi lao ®éng, th× viÖc s¶n xuÊt ®­îc tÝnh to¸n lµ t¹o ra tèi thiÓu 25% tæng s¶n l­îng s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc cña c«ng ty ®ã sÏ ®­îc coi lµ kh«ng ñng hé còng nh­ kh«ng ph¶n ®èi l¹i ®¬n khiÕu kiÖn. LËp tr­êng quan ®iÓm cña c¸c c«ng ty Hoa Kú lµ nh÷ng nhµ nhËp khÈu hµng ho¸ ®ang bÞ xem xÐt sÏ kh«ng ®­îc tÝnh ®Õn trong viÖc x¸c ®Þnh sù ñng hé. T­¬ng tù nh­ vËy, quan ®iÓm cña c¸c c«ng ty Hoa Kú cã liªn quan ®Õn c¸c c«ng ty n­íc ngoµi còng kh«ng ®­îc xem xÐt ®Õn trõ phi c¸c c«ng ty nµy cã thÓ chøng minh ®­îc r»ng lîi Ých cña hä víi t­ c¸ch lµ c¸c c«ng ty trong n­íc sÏ bÞ t¸c ®éng bÊt lîi trong viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c quy ®Þnh cña luËt b¾t buéc c¶ Bé Th­¬ng m¹i vµ Uû ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú ®Òu ph¶i cung cÊp nh÷ng hç trî kü thuËt chuyªn m«n cho c¸c doanh nghiÖp nhá trong viÖc chuÈn bÞ ®¬n kiÖn nÕu ®­îc yªu cÇu nh­ vËy. V¨n phßng Hç trî gi¶i quyÕt tranh chÊp th­¬ng m¹i (TRAO) cña ITC ®­îc thµnh lËp ®Ó cung cÊp cho c«ng chóng nh÷ng th«ng tin chung vÒ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt th­¬ng m¹i cô thÓ cña Hoa Kú vµ hç trî kü thuËt chuyªn m«n cho c¸c doanh nghiÖp nhá cÇn sù gióp ®ì ph¸p lý trong c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt th­¬ng m¹i. 5. Chøng cø ®Ó kÕt luËn hµng ho¸ cã b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng 5.1. B¶ng c©u hái ViÖc thu thËp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh liÖu cã tån t¹i viÖc b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng vµ ph¸ gi¸ víi møc ®é nµo sÏ ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch Bé Th­¬ng m¹i Mü göi cho c¸c nhµ nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng ®ang ®­îc ®iÒu tra nh÷ng b¶n yªu cÇu cung cÊp th«ng tin (Requests for information - RFI) hoÆc b¶ng c©u hái. Do c¬ cÊu kinh doanh ®· trë nªn phøc t¹p h¬n vµ nh÷ng yªu cÇu tõ c¸c hiÖp ®Þnh liªn quan cña WTO còng ngµy cµng phøc t¹p r¾c rèi, b¶ng c©u hái nµy theo thêi gian còng trë nªn chi tiÕt vµ phøc t¹p h¬n. B¶ng c©u hái th«ng th­êng ph¶i ®­îc tr¶ lêi trong thêi h¹n 30 ngµy, tuy nhiªn trong nh÷ng tr­êng hîp nhÊt ®Þnh, thêi h¹n tr¶ lêi cã thÓ ®­îc gia h¹n thªm mét thêi gian ng¾n. Bé Th­¬ng m¹i Mü th­êng chØ kiÓm tra doanh sè b¸n hµng chiÕm kho¶ng tõ 60% ®Õn 85% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo Hoa Kú tõ mét n­íc ®èi t­îng cô thÓ. Do vËy, nh÷ng nhµ s¶n xuÊt hoÆc ng­êi xuÊt khÈu nhá cã thÓ sÏ kh«ng nhËn ®­îc b¶ng c©u hái. NÕu viÖc tr¶ lêi b¶ng c©u hái kh«ng ®Çy ®ñ, tho¶ ®¸ng, th× bªn tr¶ lêi sÏ ®­îc nhanh chãng th«ng b¸o vÒ sù kh«ng ®Çy ®ñ, tho¶ ®¸ng nµy, ®ång thêi ®­îc t¹o c¬ héi ®Ó söa ch÷a hoÆc gi¶i thÝch sù kh«ng ®Çy ®ñ nµy. Bé Th­¬ng m¹i cã thÓ sÏ ph¶i xem xÐt ®Õn c¸c th«ng tin ph¶n håi ®­îc ®Ö tr×nh trong thêi gian gia h¹n nÕu bªn tr¶ lêi ®· “cè g¾ng hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh” ®Ó cung cÊp c¸c th«ng tin ®­îc yªu cÇu. Còng nh­ Bé Th­¬ng m¹i, ITC sö dông b¶ng c©u hái nh­ nh÷ng ph­¬ng thøc c¬ b¶n trong viÖc thu thËp th«ng tin. B¶ng c©u hái ®­îc göi ®Õn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt, nhËp khÈu, tiªu dïng vµ xuÊt khÈu trong n­íc. B¶ng c©u hái nãi chung sÏ xem xÐt tíi mét kho¶ng thêi gian 3 n¨m vµ yªu cÇu nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn ®ñ c¸c lo¹i chØ sè kinh tÕ kh¸c nhau nh­ chØ sè s¶n xuÊt, n¨ng lùc tiªu dïng, vËn t¶i, xuÊt khÈu, b¸n hµng, lao ®éng, chi phÝ vèn vµ chØ sè gi¸ c¶. Th«ng th­êng b¶ng c©u hái chia lµm hai lo¹i, lo¹i ®iÒu tra vµ lo¹i thñ tôc hµnh chÝnh, ®èi t­îng cña b¶ng c©u hái còng chia lµm hai lo¹i, lo¹i kinh tÕ thÞ tr­êng vµ lo¹i theo kinh tÕ nhµ n­íc. B¶ng c©u hái nh»m t×m hiÓu nh÷ng th«ng tin cô thÓ sau: PhÇn A hái c¸c th«ng tin tæng qu¸t vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c«ng ty tham dù ®iÒu tra, sè l­îng vµ trÞ gi¸ cña s¶n phÈm trªn tÊt c¶ thÞ tr­êng s¶n phÈm mµ c«ng ty cã mÆt. PhÇn B hái c¸c th«ng tin vÒ dÞch vô b¸n hµng, dïng ®Ó thÈm ®Þnh gi¸ trÞ “th«ng th­êng” cña s¶n phÈm nhËp khÈu. PhÇn nµy sÏ hái tÊt c¶ c¸c th«ng tin cña tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh mÆt hµng ®ang tham dù ®iÒu tra trong thêi gian ®iÒu tra t¹i thÞ tr­êng cña n­íc xuÊt khÈu, hoÆc nÕu hµng kh«ng cã thÞ tr­êng b¶n xø, c¸c th«ng tin cña mét thÞ tr­êng thø ba, n¬i cã b¸n s¶n phÈm ®ã. PhÇn C hái vÒ con sè thèng kª c¸c dÞch vô b¸n hµng ë Mü trong thêi gian ®iÒu tra ®Ó thÈm ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu vµ gi¸ xuÊt h×nh thµnh cña s¶n phÈm. PhÇn D yªu cÇu c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt. PhÇn nµy tËp trung vÒ khÝa c¹nh s¶n xuÊt thay v× khÝa c¹nh tiÕp thÞ. Trong tr­êng hîp cã sù liªn hÖ ®Õn nÒn kinh tÕ nhµ n­íc, phÇn nµy lµ rÊt quan träng, ®ßi hái c«ng ty ®­îc hái ph¶i tr¶ lêi chi tiÕt mäi ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt ®Ó c¬ quan ®iÒu tra cã thÓ ®Þnh l­îng ®­îc c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®­a ®Õn gi¸ ®ang ¸p dông. Th«ng th­êng c¬ quan ®iÒu tra cÇn nghiªn cøu th«ng tin nhËn ®­îc tõ phÇn A tr­íc khi thÈm ®Þnh ®­îc lµ c«ng ty ®­îc hái lµ thuéc d¹ng kinh tÕ thÞ tr­êng hay lµ kinh tÕ nhµ n­íc. PhÇn E hái vÒ c¸c gi¸ trÞ gia t¨ng cho mÆt hµng sau khi ®· nhËp vµo l·nh thæ Hoa Kú nh­ l¾p r¸p, ®ãng gãi,…nÕu cã tr­íc khi chuyÓn qua cho c¸c b¹n hµng kh«ng liªn kÕt. PhÇn nµy th­êng ®­îc thÈm ®Þnh sau khi nghiªn cøu phÇn A ®Ó biÕt vÒ m« h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty xuÊt khÈu. Theo mét ®iÒu kho¶n do URAA bæ sung n¨m 1994, Bé Th­¬ng m¹i vµ ITC ph¶i t¹o cho c¸c hiÖp héi ng­êi tiªu dïng vµ c¸c hiÖp héi ngµnh c¬ héi ®Ö tr×nh c¸c th«ng tin liªn quan phôc vô cho c«ng viÖc xem xÐt. C¶ Bé Th­¬ng m¹i lÉn ITC còng ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng khã kh¨n mµ c¸c bªn, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá vµ c¸c doanh nghiÖp cña c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh cung cÊp c¸c th«ng tin theo yªu cÇu. Hai c¬ quan cã thÈm quyÒn sÏ cung cÊp sù hç trî nh­ vËy, nÕu xÐt thÊy cã thÓ, ®Ó tr¸nh t¹o ra c¸c g¸nh nÆng v« lý cho bªn tr¶ lêi. 5.2. C¸c d÷ kiÖn thùc tÕ s½n cã (Nh÷ng th«ng tin tèt nhÊt s½n cã) NÕu mét bªn ®­îc hái kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc kh«ng s½n sµng cung cÊp nh÷ng th«ng tin do Bé Th­¬ng m¹i vµ ITC yªu cÇu trong thêi h¹n quy ®Þnh vµ theo h×nh thøc ®­îc yªu cÇu, th× c¸c c¬ quan nµy cã thÓ dùa trªn c¸c “d÷ kiÖn thùc tÕ s½n cã”, kÓ c¶ nh÷ng lý lÏ viÖn dÉn trong ®¬n khiÕu kiÖn vµ nh÷ng nhËn ®Þnh tr­íc ®ã ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh. NÕu bªn ®­îc hái tõ chèi hîp t¸c, nh×n chung Bé Th­¬ng m¹i sÏ ®­a ra kÕt luËn bÊt lîi vµ ¸p ®Æt møc thuÕ suÊt cao nhÊt cã thÓ. Bé Th­¬ng m¹i vµ ITC cã thÓ sÏ xem xÐt ®Õn nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ cña doanh nghiÖp khi cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®­îc yªu cÇu, bao gåm (nh­ng kh«ng giíi h¹n): quy m«, hÖ thèng kÕ to¸n, n¨ng lùc m¸y tÝnh cña doanh nghiÖp còng nh­ sù thµnh c«ng tr­íc ®ã cña cïng mét c«ng ty hay cña c¸c c«ng ty t­¬ng tù kh¸c. Theo ®óng HiÖp ®Þnh Chèng b¸n ph¸ gi¸, “nÕu c¸c d÷ kiÖn thùc tÕ s½n cã” ®­îc sö dông lµm c¨n cø, c¸c th«ng tin nµy cÇn ph¶i ®­îc chøng thùc khi cã thÓ b»ng c¸ch sö dông c¸c nguån th«ng tin ®éc lËp. 5.3. ThÈm tra Bé Th­¬ng m¹i ph¶i thÈm tra tÊt c¶ c¸c th«ng tin mµ Bé Th­¬ng m¹i c¨n cø vµo ®ã ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng vÒ viÖc tiÕn hµnh hay hñy bá qu¸ tr×nh ®iÒu tra ®Çu tiªn. Trong mçi lÇn xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh hµng n¨m, viÖc thÈm tra sÏ ®­îc tiÕn hµnh nÕu bªn cã quyÒn vµ lîi Ých trong n­íc yªu cÇu vµ nÕu kh«ng cã cuéc thÈm tra nµo trong suèt hai ®ît xem xÐt l¹i liªn tiÕp liÒn ngay tr­íc ®ã. Ngoµi hai tr­êng hîp trªn viÖc thÈm tra lµ tuú ý. Bé Th­¬ng m¹i buéc ph¶i nhËn ®­îc sù ®ång ý cña bªn n­íc ngoµi cã liªn quan biÕt vÒ qu¸ tr×nh thÈm tra nµy. NÕu bªn bÞ thÈm tra hay chÝnh phñ n­íc ngoµi ph¶n ®èi viÖc thÈm tra, Bé Th­¬ng m¹i sÏ kh«ng tiÕn hµnh thÈm tra mµ thay vµo ®ã Bé Th­¬ng m¹i sÏ sö dông c¸c “d÷ kiÖn thùc tÕ s½n cã” ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh cña m×nh. Bé Th­¬ng m¹i viÕt b¸o c¸o theo tiÕn tr×nh thÈm tra vµ ®ång thêi t¹o c¬ héi cho bªn khiÕu kiÖn vµ bªn bÞ kiÖn ®Ö tr×nh biÖn hé vµ gi¶i thÝch. 5.4. Xö lý th«ng tin Nh÷ng th«ng tin ®­îc c¸c bªn göi ®Õn Bé Th­¬ng m¹i hoÆc ITC ®­îc xem lµ c«ng khai trõ phi nã ®­îc ®Þnh râ lµ “th«ng tin thuéc së h÷u ®éc quyÒn”. C¸c bªn kh¼ng ®Þnh së h÷u ®éc quyÒn ®èi víi nh÷ng th«ng tin trong b¶n ®Ö tr×nh cña m×nh sÏ ph¶i chøng minh cho Bé Th­¬ng m¹i hoÆc ITC t¹i sao mçi mét phÇn th«ng tin l¹i kh«ng ®­îc phÐp tiÕt lé c«ng khai. S¬ l­îc c¸c th«ng tin thuéc së h÷u ®éc quyÒn cÇn b¶o mËt ph¶i ®­îc göi ®Õn ®ång thêi cïng víi b¶n ®Ö tr×nh. NÕu ®­îc chÊp nhËn lµ th«ng tin thuéc së h÷u ®éc quyÒn, tµi liÖu ®­îc ®Þnh râ nh­ vËy cã thÓ ®­îc trao cho nh÷ng c¸ nh©n cô thÓ nhÊt ®Þnh theo mét tr×nh tù b¶o mËt hµnh chÝnh (APO). C¸c luËt s­ hoÆc nh÷ng ®¹i diÖn kh¸c nhau cña bªn cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan cã thÓ tiÕp cËn ®­îc c¸c b¶n ®Ö tr×nh thuéc së h÷u ®éc quyÒn cña c¸c bÞ ®¬n nÕu hä chøng minh ®­îc nhu cÇu tiÕp cËn th«ng tin thÝch ®¸ng cña m×nh vµ cã thÓ b¶o mËt tho¶ ®¸ng hiÖn tr¹ng cña së h÷u ®éc quyÒn trong tµi liÖu. Hµnh vi vi ph¹m c¸c tr×nh tù b¶o mËt hµnh chÝnh cã thÓ dÉn ®Õn c¸c h×nh ph¹t hoÆc thËm chÝ dÉn ®Õn viÖc khai trõ hµnh nghÒ luËt s­ tr­íc nh÷ng c¬ quan ®­îc nãi ë trªn. Nh÷ng th«ng b¸o vÒ c¸c quyÕt ®Þnh b¾t ®Çu vµ ®×nh chØ, c¸c quyÕt ®Þnh s¬ bé vµ cuèi cïng, vµ vÒ nh÷ng lÇn xem xÐt l¹i (kÓ c¶ nh÷ng d÷ kiÖn thùc tÕ s½n cã vµ nh÷ng kÕt luËn chøng minh cho c¸c quyÕt ®Þnh trªn) ph¶i ®­îc c«ng bè c«ng khai trªn C«ng b¸o liªn bang. 5.5. S¶n phÈm t­¬ng tù vµ c¸c QuyÕt ®Þnh vÒ ph¹m vi C¸c vÊn ®Ò ®«i khi ph¸t sinh ch¼ng h¹n nh­ liÖu mét s¶n phÈm c¸ biÖt nµo ®ã cã thuéc ph¹m vi ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng. Trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy Bé Th­¬ng m¹i cã thÓ ban hµnh “nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ ph¹m vi” mµ nh÷ng quyÕt ®Þnh nµy sÏ lµm râ ph¹m vi cña mét lÖnh vÒ mét hµng ho¸ cô thÓ. Nh÷ng quy ®Þnh trªn nh»m ®¶m b¶o ch¾c ch¾n hµng ho¸ nhËp khÈu cã thÓ so s¸nh ®­îc víi hµng ho¸ cïng lo¹i ®­îc s¶n xuÊt t¹i Hoa Kú hoÆc “hµng hãa t­¬ng tù”. Mét “s¶n phÈm t­¬ng tù” ®­îc x¸c ®Þnh bëi LuËt thuÕ n¨m 1930 lµ “mét s¶n phÈm gièng hoÆc kh«ng gièng nh­ng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ c¸ch sö dông gÇn gièng nhÊt víi s¶n phÈm thuéc ®èi t­îng ®iÒu tra”. Th«ng th­êng Bé Th­¬ng m¹i sÏ xem xÐt c¸c tiªu chÝ sau ®Ó x¸c ®Þnh s¶n phÈm t­¬ng tù: ®Æc tÝnh vËt lý chung; môc ®Ých sö dông cña nh÷ng ng­êi mua hµng cuèi cïng; c¸c kªnh th­¬ng m¹i mµ ë ®ã hµng ho¸ ®­îc b¸n; c¸ch thøc mµ theo ®ã hµng ho¸ ®­îc b¸n vµ tr­ng bµy; môc ®Ých sö dông c¬ b¶n cña hµng ho¸. Kh«ng cã yÕu tè ®¬n lÎ nµo cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh vµ c¸c nh©n tè kh¸c cã thÓ ®­îc xÐt ®Õn. Khi kh«ng cã viÖc b¸n hµng ho¸ gièng hÖt ë thÞ tr­êng néi ®Þa ®Ó so s¸nh víi viÖc b¸n hµng cña Mü, viÖc b¸n hµng cña Mü ®­îc ®em so s¸nh víi s¶n phÈm t­¬ng tù gÇn gièng nhÊt cña n­íc ngoµi trªn c¬ së c¸c ®Æc ®iÓm ®­îc liÖt kª trong b¶ng c©u hái ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ nh÷ng b¶n chØ dÉn. Trong khi mµ ITC vµ Bé Th­¬ng m¹i th­êng sö dông quyÕt ®Þnh gièng nhau vÒ s¶n phÈm t­¬ng tù, th× ITC l¹i kh«ng bÞ rµng buéc bëi quyÕt ®Þnh cña Bé Th­¬ng m¹i. ITC cã thÓ x¸c ®Þnh s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc ë mét møc ®é réng h¬n chñng lo¹i hay lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu do Bé Th­¬ng m¹i x¸c ®Þnh, hoÆc ITC cã thÓ t×m ra hai hoÆc nhiÒu h¬n c¸c s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc t­¬ng øng víi chñng lo¹i hay hµng ho¸ nhËp khÈu. Trong viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm t­¬ng tù trong n­íc cho môc ®Ých c¸c ®Þnh thiÖt h¹i thÞ tr­êng trong n­íc, ITC ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè sau: h×nh d¸ng vËt lý bªn ngoµi; ng­êi sö dông cuèi cïng; nhËn thøc cña ng­êi tiªu dïng; nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt th«ng th­êng, quy tr×nh s¶n xuÊt vµ nh©n c«ng; c¸c kªnh th­¬ng m¹i; tÝnh cã thÓ ho¸n ®æi cho nhau cña s¶n phÈm vµ gi¸ c¶ nÕu thÝch hîp. Kh«ng cã yÕu tè ®¬n lÎ nµo cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh vµ c¸c yÕu tè kh¸c còng cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt. 6. X¸c ®Þnh viÖc b¸n ph¸ gi¸ Bé Th­¬ng m¹i x¸c ®Þnh biªn ®é b¸n ph¸ gi¸ b»ng viÖc so s¸nh gi¸ c¶ cña c¸c s¶n phÈm ®èi t­îng ®­îc b¸n t¹i Hoa Kú (gi¸ xuÊt khÈu) víi “gi¸ trÞ chuÈn” cña hµng ho¸ ®ã. “Gi¸ trÞ chuÈn” ®­îc x¸c ®Þnh lµ gi¸, mµ t¹i mét thêi ®iÓm t­¬ng øng hîp lý víi thêi ®iÓm b¸n hµng ho¸ víi gi¸ ®ã, ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu hoÆc gi¸ xuÊt khÈu x©y dùng, hoÆc lµ gi¸ “t¹i mét thêi ®iÓm mµ s¶n phÈm n­íc ngoµi ®­îc b¸n ®Çu tiªn cho mét ng­êi mua kh«ng cã quan hÖ chi phèi ®Ó tiªu thô t¹i n­íc xuÊt khÈu, víi sè l­îng th­¬ng m¹i th­êng xuyªn vµ trong qu¸ tr×nh bu«n b¸n trao ®æi th«ng th­êng vµ trong ph¹m vi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc, cïng mét møc ®é th­¬ng m¹i víi gi¸ xuÊt khÈu hoÆc gi¸ xuÊt khÈu cÊu thµnh”. §Ó x¸c ®Þnh ngµy b¸n cña hµng ho¸ ®ang ®­îc xem xÐt hoÆc s¶n phÈm t­¬ng tù cña n­íc ngoµi, th«ng th­êng Bé Th­¬ng m¹i sÏ sö dông ngµy cña ho¸ ®¬n, do ®­îc ghi chÐp trong sæ s¸ch cña ng­êi xuÊt khÈu hoÆc nhµ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, mét ngµy kh¸c cã thÓ sÏ ®­îc sö dông nÕu Bé Th­¬ng m¹i c¶m thÊy nã ph¶n ¸nh ®óng h¬n ngµy ®­îc Ên ®Þnh trong c¸c ®iÒu kho¶n quan träng cña hîp ®ång, bao gåm c¶ gi¸ vµ sè l­îng. ViÖc x¸c ®Þnh ngµy b¸n hµng chÝnh x¸c cña hµng ho¸ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ vµ sù so s¸nh gi¸ c¶ ®Æc biÖt lµ trong tr­êng hîp l¹m ph¸t lín hay c¸c thÞ tr­êng cã gi¸ c¶ thÊt th­êng. Víi nh÷ng cuéc ®iÒu tra ¸p dông cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, Bé Th­¬ng m¹i th­êng xem xÐt th«ng tin gi¸ c¶ trong 4 quý tµi chÝnh gÇn nhÊt tÝnh tõ th¸ng tr­íc th¸ng mµ ®¬n kiÖn ®­îc ®Ö tr×nh (cã nghÜa lµ thêi gian ®iÒu tra). Tuy nhiªn, Bé Th­¬ng m¹i còng cã thÓ xem xÐt bÊt cø giai ®o¹n bæ sung hay thay thÕ nµo nÕu thÊy hîp lý. 6.1. Gi¸ trÞ chuÈn 6.1.1. §iÒu chØnh gi¸ trÞ chuÈn §Ó ®¶m b¶o viÖc so s¸nh ®­îc tho¶ ®¸ng, gi¸ trÞ chuÈn (NV) vµ gi¸ xuÊt khÈu (EP) ®­îc so s¸nh trªn c¬ së gi¸ xuÊt x­ëng th«ng th­êng t¹i nhµ m¸y, cïng víi nh÷ng ®iÒu chØnh ®èi víi mäi kh¸c biÖt trong c¸c ®iÒu kho¶n hoÆc hoµn c¶nh b¸n hµng t¹i hai thÞ tr­êng. Bªn bÞ ®¬n cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp c¸c chøng cø chøng minh vµ lý luËn cÇn thiÕt ®Ó chøng minh sù ®iÒu chØnh nµy. Gi¸ trÞ chuÈn ®­îc x©y dùng dùa trªn c¬ së gi¸ xuÊt x­ëng b¸n cho c¸c kh¸ch hµng kh«ng cã quan hÖ chi phèi vµ gi¸ b¸n cho c¸c kh¸ch hµng cã quan hÖ chi phèi khi viÖc b¸n hµng ®· ®­îc thùc hiÖn phï hîp nhÊt cã thÓ víi th«ng lÖ bu«n b¸n th«ng th­êng (gi¸ b¸n ra ®ñ bï ®¾p chi phÝ vµ lîi nhuËn hîp lý). Tuú theo tr­êng hîp thÝch hîp, gi¸ ban ®Çu (®¬n gi¸ tæng) bÞ trõ ®i: Chi phÝ bao b× ®ãng gãi t¹i thÞ tr­êng trong n­íc (hay thÞ tr­êng n­íc thø ba) vµ c¸c chi phÝ kho tµng. ViÖc khÊu trõ ®­îc thùc hiÖn khi nh÷ng chi phÝ nµy ®· ®­îc bao gåm trong gi¸; Chi phÝ giao hµng hoÆc c­íc phÝ vËn chuyÓn néi ®Þa (c¸c chi phÝ di chuyÓn hµng ho¸). NÕu gi¸ c¶ t¹i n­íc xuÊt khÈu ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ giao hµng tËn n¬i, gi¸ trÞ chuÈn bÞ trõ ®i kho¶n phÝ b¶o hiÓm vµ c­íc phÝ vËn chuyÓn néi ®Þa ë n­íc ngoµi; ThuÕ gi¸n thu (vÝ dô thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng). Gi¸ trÞ chuÈn bÞ gi¶m trõ ®i kho¶n thuÕ gi¸n thu ®¸nh vµo hµng ho¸ ®­îc tiªu dïng trong n­íc khi mµ nh÷ng thuÕ nµy ®· bao gåm trong gi¸ cña hµng ho¸ t­¬ng tù vµ kh«ng ®¸nh vµo hµng ho¸ b¸n cho ng­êi nhËp khÈu ®iÒu nµy cã nghÜa lµ khi xuÊt khÈu ®­îc hç trî vÒ thuÕ do ®­îc miÔn, miÔn gi¶m hoÆc ®­îc hoµn thuÕ; C¸c kho¶n chiÕt khÊu vµ gi¶m gi¸ ®­îc h­ëng do tr¶ b»ng tiÒn mÆt hoÆc mua sè l­îng lín hoÆc thanh to¸n sím hoÆc quan hÖ l©u dµi. Bé Th­¬ng m¹i sÏ trõ ®i nh÷ng kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ nh­ vËy nÕu chóng ®­îc cÊp vµ ®­îc thùc hiÖn ë n­íc xuÊt khÈu. Nh÷ng ®iÒu chØnh gi¸ trÞ chuÈn ®­îc thùc hiÖn trong tr­êng hîp cã sù chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶ mµ nguyªn nh©n cña sù chªnh lÖch vÒ gi¸ lµ do: - Sù chªnh lÖch vÒ sè l­îng hµng ho¸ b¸n ra: sè l­îng hµng ho¸ b¸n ra t¹i thÞ tr­êng trong n­íc vµ t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú kh¸c nhau cã thÓ sÏ dÉn ®Õn sù chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶. Bé Th­¬ng m¹i sÏ ®­a ra sù ®iÒu chØnh vÒ sè l­îng nÕu bÞ ®¬n cã thÓ chøng minh ®­îc r»ng nh÷ng chªnh lÖch vÒ sè l­îng hµng ho¸ b¸n ra cã thÓ Ýt nhÊt mét phÇn t¹o ra sù
chªnh lÖch vW gi¸. - Sù kh¸c biÖt vËt chÊt cña s¶n phÈm b¸n ra t¹iÝthÞ tr­êng trong n­íc vµ dµnh cho môc ®Ých xuÊt khÈu. Bé Th­¬ng m¹i sÏ xem xÐt gi¶m trõ v× sù kh¸c nhau vÒ chÊt l­îng vËt chÊt cña hµng ho¸ dùa trªn sù kh¸c nhau trong nh÷ng chi phÝ biÕn ®éng cña s¶n xuÊt. Bé Th­¬ng m¹i sÏ kh«ng xem xÐt ®Õn sù kh¸c nhau trong chi phÝ s¶n xuÊt khi hµng ho¸ ®­îc so s¸nh gièng hÖt mhau vÒ c™c ®Æc tÝnh vËt lý. - Sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu ki³n b¸n hµng. Nh÷ngݦiÒu chØnh sÏ ®­îc tÝnh ®Õn cho nh÷ng kh¸c biÖt vÒ c¸cïchi phÝ b¸n hµng gi÷a viÖc b¸n hµng ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ b¸n hµng xuÊt khÈu. §èi víi c¸c chi phÝ b¸n hµng liªn quan trùc tiÕp, Bé Th­¬ng m¹i sÏ thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu chØnh trong ph¹m vi c¸c chi phÝ mµ nhµ s¶n xuÊt ph¶i tr¶ (hoÆc ph¶i chÞu) thay mÆt cho ng­êi nhËp khÈu, vÝ dô nh­ tiÒn hoa hång; c¸c kho¶n tÝn dông; b¶o hµnh; hç trî kü thuËt; dÞch vô vµ chi phÝ qu¶ng c¸o s¶n phÈm cô thÓ. V× vËy, c¸c chi phÝ b¸n hµng trùc tiÕp t¹i Hoa Kú ®­îc céng thªm vµo gi¸ trÞ chuÈn. Khi gi¸ trÞ chuÈn ®­îc ®em so s¸nh víi gi¸ xuÊt khÈu x©y dùng chø kh«ng ph¶i víi gi¸ xuÊt khÈu, c¸c chi phÝ gi¸n tiÕp cho b¸n hµn._.g trong n­íc sÏ bÞ khÊu trõ khái gi¸ trÞ chuÈn vµ kho¶n chi phÝ bÞ trõ nµy tèi ®a b»ng (kh«ng v­ît qu¸) tæng c¸c chi phÝ b¸n hµng gi¸n tiÕp ph¶i tr¶ khi b¸n nh÷ng hµng hãa t­¬ng tù t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú. - C¸c kho¶n tÝn dông. Nh÷ng ®iÒu chØnh th­êng tÝnh ®Õn sù kh¸c biÖt trong c¸c chi phÝ tÝn dông gi÷a thÞ tr­êng trong n­íc xuÊt khÈu vµ thÞ tr­êng Hoa Kú. ViÖc ®iÒu chØnh nµy lµ cÇn thiÕt v× th­êng xuyªn tån t¹i mét kho¶ng thêi gian gi÷a ngµy göi hµng cho kh¸ch hµng vµ ngµy ®­îc thanh to¸n tiÒn hµng. ViÖc ®iÒu chØnh do chi phÝ tÝn dông quy kÕt ®­îc thùc hiÖn cho dï trªn thùc tÕ nhµ xuÊt khÈu kh«ng ph¶i vay tiÒn ®Ó tr¶ c¸c kho¶n b¸o thu. NÕu kh«ng cã th«ng tin vÒ chi phÝ tÝn dông thùc tÕ, Bé Th­¬ng m¹i sÏ quy kÕt mét chi phÝ tÝn dông b»ng c¸ch x¸c ®Þnh sè ngµy ch­a ®­îc thanh to¸n tiÒn hµng vµ l·i suÊt mµ c«ng ty ®· tr¶ hoÆc sÏ ph¶i tr¶ nÕu nh­ hä ®· ph¶i vay mét kho¶n tiÒn t­¬ng øng (cã nghÜa lµ mét kho¶n tiÒn t­¬ng ®­¬ng vµ cïng mét lo¹i tiÒn tÖ) ®Ó tr¶ cho c¸c kho¶n b¸o thu cña c«ng ty. C¸c chi phÝ tÝn dông quy kÕt ®­îc tÝnh to¸n b»ng viÖc chia sè ngµy gi÷a ngµy göi hµng vµ ngµy thanh to¸n cho 365 ngµy, sau ®ã nh©n víi l·i suÊt vµ ®¬n gi¸. - Sù kh¸c biÖt vÒ c¸c cÊp b¸n hµng. Bé Th­¬ng m¹i so s¸nh gi¸ trÞ chuÈn víi nh÷ng gi¸ xuÊt khÈu ë cïng mét cÊp b¸n hµng, khi cã thÓ. VÝ dô, nÕu mét s¶n phÈm ®­îc b¸n theo hai cÊp b¸n hµng t¹i thÞ tr­êng trong n­íc (b¸n cho nhµ ph©n phèi vµ råi tíi ng­êi tiªu dïng cuèi cïng) vµ tÊt c¶ hµng b¸n t¹i Hoa Kú lµ b¸n cho ng­êi tiªu dïng cuèi cïng, th× chØ cã viÖc b¸n hµng trªn thÞ tr­êng trong n­íc tíi ng­êi tiªu dïng cuèi cïng míi ®­îc xem xÐt cho môc ®Ých so s¸nh nµy. NÕu kh«ng cã cÊp b¸n hµng t­¬ng ®­¬ng t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa, sù söa ®æi gi¸ trÞ chuÈn th­êng ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn tû lÖ phÇn tr¨m (%) chªnh lÖch gi÷a c¸c gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn t¹i mçi cÊp trong hai cÊp b¸n hµng ®­îc sö dông. §Ó yªu cÇu mét sù ®iÒu chØnh, c¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi ph¶i chøng minh hai hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng b¸n hµng kh¸c nhau vµ mét tr­êng hîp mÉu cña nh÷ng chªnh lÖch gi¸ phï hîp khi b¸n cïng mét hµng ho¸ cho c¸c cÊp ®é b¸n hµng kh¸c nhau ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §Ó x¸c ®Þnh hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ tõ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng, th«ng th­êng Bé Th­¬ng m¹i sÏ tÝnh gi¸ trÞ chuÈn b»ng c¸ch ®Þnh gi¸ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cña c¸c nhµ s¶n xuÊt ë c¸c n­íc kinh tÕ phi thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn mét n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gÇn gièng nhÊt víi n­íc kinh tÕ phi thÞ tr­êng ®ã. 6.1.2. Tr­êng hîp b¸n hµng thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt trong tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng Bé Th­¬ng m¹i sÏ lo¹i trõ viÖc b¸n hµng víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt trªn mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm khái sù tÝnh to¸n gi¸ trÞ chuÈn, khi viÖc b¸n hµng ®­îc thùc hiÖn víi sè l­îng ®¸ng kÓ vµ kh«ng cho phÐp bï ®¾p mäi chi phÝ trong mét kho¶ng thêi gian hîp lý. ViÖc b¸n hµng nh­ vËy bÞ lo¹i trõ v× chóng bÞ coi nh­ tr¸i víi “tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng”. Côm tõ “nh÷ng sè l­îng ®¸ng kÓ” ®­îc hiÓu theo nguyªn t¾c 80%. NÕu doanh sè hµng b¸n víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt chiÕm Ýt h¬n 20% tæng doanh sè b¸n ra (cã nghÜa lµ doanh sè hµng b¸n víi gi¸ cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt chiÕm h¬n 80% tæng doanh sè b¸n ra), th× tæng doanh sè b¸n hµng trong n­íc, kÓ c¶ doanh sè hµng b¸n víi nh÷ng gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt, sÏ ®­îc xÐt ®Õn khi tÝnh to¸n gi¸ trÞ chuÈn. Khi cã nhiÒu h¬n 20% tæng doanh sè b¸n ra (ng­ìng ®Æt ra cña Vßng ®µm ph¸n Uruguay tr­íc lµ 10%) ®­îc b¸n víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt (cã nghÜa lµ doanh sè hµng b¸n víi gi¸ cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt chiÕm Ýt h¬n 80% tæng doanh sè), th× doanh sè hµng b¸n víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt sÏ bÞ lo¹i trõ vµ doanh sè hµng b¸n víi gi¸ cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt vÉn ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ chuÈn. Gi¸ trÞ t­¬ng ®èi cña doanh sè hµng b¸n víi gi¸ cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ rÊt thÊp, nghÜa lµ lóc nµy gi¸ trÞ chuÈn cã thÓ chØ ®­îc c¨n cø vµo mét sè Ýt doanh sè hµng b¸n ra víi gi¸ cao kh¸c th­êng. Khi kh«ng cã doanh sè hµng nµo b¸n víi gi¸ cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt, th× gi¸ trÞ chuÈn sÏ ®­îc c¨n cø vµo gi¸ trÞ cÊu thµnh cña hµng ho¸ ®ang xem xÐt. Trong khi mµ LuËt Hoa Kú tr­íc ®©y ®ßi hái viÖc b¸n hµng víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i kÐo dµi qu¸ mét kho¶ng thêi gian (theo gi¶i thÝch cña Bé Th­¬ng m¹i lµ tèi thiÓu 02 th¸ng) míi bÞ lo¹i trõ, th× HiÖp ®Þnh cña vßng ®µm ph¸n Uruguay l¹i quy ®Þnh viÖc b¸n hµng ho¸ nh­ vËy ph¶i diÔn ra “trong vßng” mét kho¶ng thêi gian 12 th¸ng. Do vËy, viÖc b¸n hµng víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt b©y giê cã thÓ kh«ng ®­îc tÝnh ®Õn cho dï nã x¶y ra trong thêi gian mét th¸ng. Dùa trªn nh÷ng lý lÏ do bªn khiÕu kiÖn ®­a ra, Bé Th­¬ng m¹i sÏ tiÕn hµnh ®iÒu tra ®Ó x¸c ®Þnh xem gi¸ b¸n hµng ho¸ ®ã t¹i thÞ tr­êng trong n­íc cã thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt hay kh«ng nÕu nh­ hä cã c¬ së hîp lý ®Ó tin t­ëng hoÆc nghi ngê hµng ho¸ ®ã ®· ®­îc b¸n víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc dùa trªn sæ s¸ch cña chÝnh c¸c nhµ s¶n xuÊt hoÆc nhµ xuÊt khÈu nÕu nh­ c¸c sæ s¸ch Êy ®­îc thùc hiÖn phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®­îc chÊp nhËn réng r¨i t¹i n­íc cña nhµ xuÊt khÈu hoÆc nhµ s¶n xuÊt (GAAP). Nh÷ng ®iÒu chØnh ®Æc biÖt tíi chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®­îc thùc hiÖn vµ cã tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ liªn quan tíi c¸c ho¹t ®éng khëi ®Çu trong nh÷ng tr­êng hîp liªn quan ®Õn c¸c ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt míi hoÆc c¸c s¶n phÈm míi ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t­ bæ sung lín. Ngoµi viÖc b¸n hµng ho¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt, th× c¸c h×nh thøc b¸n hµng kh¸c còng cã thÓ bÞ lo¹i trõ khái viÖc tÝnh to¸n gi¸ trÞ chuÈn v× Bé Th­¬ng m¹i cho r»ng chóng tr¸i víi tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng. VÝ dô nh­: viÖc b¸n hµng mÉu, hµng kÐm chÊt l­îng, hµng ®· ngõng s¶n xuÊt, b¸n thö nghiÖm vµ b¸n víi sè l­îng rÊt nhá. 6.1.3. TÝnh kh¶ thi ë thÞ tr­êng trong n­íc hoÆc doanh sè b¸n hµng trong n­íc cña n­íc thø ba Gi¸ trÞ chuÈn ®­îc c¨n cø vµo viÖc b¸n hµng t­¬ng tù ë thÞ tr­êng néi ®Þa cña nhµ s¶n xuÊt hoÆc nhµ xuÊt khÈu nÕu doanh sè b¸n hµng ®­îc coi nh­ lµ ®ñ ®Ó cã thÓ ®­a ra mét sù so s¸nh “kh¶ thi” víi gi¸ xuÊt khÈu vµ viÖc b¸n hµng lµ phï hîp víi “tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng”. §Ó ®­îc coi lµ kh¶ thi, doanh sè b¸n hµng trong n­íc ph¶i t­¬ng ®­¬ng Ýt nhÊt 5% doanh sè b¸n hµng cña hµng ho¸ ®ang ®­îc xem xÐt b¸n cho nh÷ng ng­êi mua kh«ng cã quan hÖ chi phèi ë Hoa Kú. Khi doanh sè hµng b¸n ë thÞ tr­êng trong n­íc ®­îc xem lµ kh«ng ®ñ theo tiªu chuÈn nµy, hoÆc viÖc b¸n hµng kh«ng phï hîp víi tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng, gi¸ trÞ chuÈn cã thÓ sÏ ®­îc c¨n cø vµo viÖc b¸n hµng trong n­íc ë mét thÞ tr­êng (“n­íc ngoµi”) n­íc thø ba. Bé Th­¬ng m¹i ®­îc chØ thÞ chän ra n­íc thø ba mµ thÞ tr­êng cña quèc gia nµy t­¬ng ®ång nhÊt vÒ ph­¬ng diÖn tæ chøc vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn víi quèc gia cã doanh sè b¸n hµng trong n­íc bÞ coi lµ kh«ng ®ñ, vµ n­íc thø ba ®ã cã thÓ xuÊt khÈu hµng ho¸ gièng nhÊt víi nh÷ng hµng ho¸ ®­îc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú. Bé Th­¬ng m¹i sÏ t×m chän mét viÖc b¸n hµng nµo ®ã ë Hoa Kú phï hîp víi viÖc b¸n s¶n phÈm n­íc ngoµi t­¬ng tù gièng nhÊt ë n­íc thø ba, ®­îc tiÕn hµnh phï hîp víi tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng. Doanh sè b¸n hµng trong n­íc ë thÞ tr­êng n­íc thø ba còng ph¶i ®¹t ®­îc tiªu chuÈn lµ 5% doanh sè b¸n hµng cho Hoa Kú. Bé Th­¬ng m¹i ®­îc phÐp tuú ý kh«ng ¸p dông ng­ìng 5% trong nh÷ng “hoµn c¶nh ®Æc biÖt” hay tõ chèi sö dông doanh sè b¸n hµng trong n­íc cña n­íc thø ba hoÆc doanh sè b¸n hµng ë thÞ tr­êng néi ®Þa (cña nhµ s¶n xuÊt hoÆc nhµ xuÊt khÈu) nÕu nh­ nh÷ng doanh sè nh­ vËy bÞ coi lµ kh«ng ®¹i diÖn tiªu biÓu hoÆc nÕu tån t¹i mét “t×nh h×nh thÞ tr­êng ®Æc biÖt” kh«ng cho phÐp cã ®­îc mét sù so s¸nh chÝnh x¸c. B¶n b¸o c¸o c«ng viÖc hµnh chÝnh (SAA) cña URAA chØ ra r»ng “®Æc biÖt” cã thÓ bao gåm c¸c tr­êng hîp mµ khi: (1) mét viÖc b¸n hµng ®¬n lÎ t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi t­¬ng ®­¬ng 5% doanh sè b¸n hµng cho Hoa Kú; (2) cã nh÷ng kiÓm so¸t hÕt søc nhËy c¶m cña ChÝnh phñ ®èi víi viÖc ®Þnh gi¸ t¹i mét thÞ tr­êng n­íc ngoµi mµ gi¸ c¶ t¹i thÞ tr­êng ®ã kh«ng thÓ ®­îc xem lµ t¹o c¹nh tranh; vµ (3) cã nh÷ng lo¹i nhu cÇu kh¸c nhau gi÷a thÞ tr­êng Hoa Kú vµ mét thÞ tr­êng n­íc ngoµi. H¬n n÷a, theo nh÷ng tr×nh bµy d­íi ®©y, viÖc b¸n hµng cho ng­êi cã quan hÖ chi phèi cã thÓ kh«ng ®­îc sö dông cho viÖc tÝnh to¸n gi¸ trÞ chuÈn trong nh÷ng hoµn c¶nh nhÊt ®Þnh. NÕu c¶ hai viÖc b¸n hµng trong n­íc vµ b¸n hµng trong n­íc cña thÞ tr­êng n­íc thø ba ®Òu bÞ coi lµ kh«ng thÝch ®¸ng, th× gi¸ trÞ x©y dùng sÏ ®­îc sö dông. 6.1.4. Gi¸ trÞ cÊu thµnh Khi viÖc b¸n hµng trong n­íc cña n­íc thø ba kh«ng thÓ ®­îc sö dông trong viÖc h×nh thµnh gi¸ trÞ chuÈn bëi v× viÖc b¸n hµng ®ã kh«ng phï hîp víi tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng hoÆc kh«ng tho¶ m·n vÒ mÆt sè l­îng ®Ó cho phÐp cã ®­îc sù so s¸nh ®iÓn h×nh, th× gi¸ c¶ hµng ho¸ b¸n cho Hoa Kú ®­îc so s¸nh víi gi¸ trÞ cÊu thµnh. Gi¸ trÞ cÊu thµnh nµy ®­îc tÝnh to¸n b»ng tæng c¸c chi phÝ qu¶n lý, b¸n hµng, chi phÝ chung, vµ c¸c kho¶n lîi nhuËn hîp lý. §èi víi viÖc tÝnh to¸n lîi nhuËn, LuËt tr­íc khi cã vßng ®µm ph¸n Uruguay ®· yªu cÇu Bé Th­¬ng m¹i ph¶i céng vµo mét møc cao h¬n lîi nhuËn thùc tÕ hoÆc 8% cña tæng chi phÝ cho s¶n xuÊt vµ c¸c chi phÝ chung. C¸c chi phÝ b¸n hµng, qu¶n lý vµ chi phÝ chung (SGA) ®· ®­îc tÝnh to¸n tèi thiÓu b»ng 10% chi phÝ s¶n xuÊt, hoÆc 10% c¸c chi phÝ thùc tÕ, tuú vµo chi phÝ nµo cao h¬n. §Ó tÝnh to¸n gi¸ trÞ cÊu thµnh, hiÖn nay Bé Th­¬ng m¹i sö dông chi phÝ chung thùc tÕ cña c¸c c«ng ty vµ c¸c lîi nhuËn dùa trªn viÖc b¸n s¶n phÈm t­¬ng tù víi gi¸ b¸n cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt. Khi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt kh«ng cã s½n ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn thùc tÕ thu ®­îc tõ viÖc b¸n s¶n phÈm t­¬ng tù n­íc ngoµi phï hîp víi tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng, Bé Th­¬ng m¹i cã thÓ lùa chän sö dông 1 trong 3 c¸ch tÝnh SGA thùc tÕ vµ lîi nhuËn nh­ sau: 1/ tæng sè chi phÝ SGA thùc tÕ vµ lîi nhuËn ph¶i tr¶ vµ thu ®­îc cña nhµ s¶n xuÊt/nhµ xuÊt khÈu trong viÖc b¸n c¸c s¶n phÈm cïng chung chñng lo¹i bëi cïng nhµ s¶n xuÊt; hoÆc 2/ sè b×nh qu©n gia quyÒn, tæng sè chi phÝ thùc tÕ ph¶i tr¶ vµ thu ®­îc cña c¸c nhµ s¶n xuÊt hoÆc nhµ xuÊt khÈu kh¸c ®­îc ®­a ra ®iÒu tra hoÆc xem xÐt l¹i ®Ó tÝnh chi phÝ SGA vµ lîi nhuËn trong viÖc b¸n s¶n phÈm t­¬ng tù phï hîp víi tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i th«ng th­êng; hoÆc 3/ tæng sè chi phÝ SGA vµ lîi nhuËn ®­îc tÝnh to¸n b»ng bÊt cø ph­¬ng ph¸p hîp lý kh¸c nh­ng kh«ng v­ît qu¸ tæng sè chi phÝ th­êng ph¶i tr¶ vµ thu ®­îc cña c¸c nhµ s¶n xuÊt hoÆc nhµ xuÊt khÈu kh¸c trong viÖc b¸n s¶n phÈm cïng chñng lo¹i v¬i hµng ho¸ thuéc ®èi t­îng ®iÒu tra. 6.2. Gi¸ xuÊt khÈu Gi¸ xuÊt khÈu lµ gi¸ mµ víi gi¸ nµy hµng ho¸ thuéc ®èi t­îng ®iÒu tra ®­îc b¸n lÇn thø nhÊt (hoÆc ®­îc tho¶ thuËn b¸n) tr­íc ngµy nhËp khÈu bëi nhµ s¶n xuÊt hoÆc nhµ xuÊt khÈu ngoµi Hoa Kú cho mét ng­êi mua kh«ng cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt (unaffiliated purchaser) t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú hoÆc cho mét ng­êi mua kh«ng cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt ®Ó xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. 6.2.1. Nh÷ng ®iÒu chØnh §Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ xuÊt khÈu x­ëng, gi¸ ban ®Çu (®¬n gi¸ tæng) b¸n cho kh¸ch hµng kh«ng cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt ®Çu tiªn t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú sÏ bÞ khÊu trõ ®i bÊt kú kho¶n nµo nÕu cã d­íi ®©y: - Chi phÝ vËn chuyÓn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ nhµ m¸y tíi n¬i b¸n hµng (c¸c chi phÝ nµy bao gåm c­íc vËn chuyÓn néi ®Þa ë n­íc ngoµi, thuª kho ë n­íc ngoµi, c­íc vËn chuyÓn néi ®Þa ë Hoa Kú, c­íc vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm ®­êng biÓn, ®­êng hµng kh«ng quèc tÕ, phÝ m«i giíi ë Mü, khi mµ nh÷ng chi phÝ nµy ®· bao gåm trong gi¸); - Bao b× ®ãng gãi ®Æc biÖt ®Ó xuÊt khÈu; - ThuÕ nhËp khÈu vµ c¸c lo¹i thuÕ kh¸c do n­íc xuÊt khÈu ¸p dông mµ nh÷ng kho¶n thuÕ nµy ®· ®­îc gi¶m trõ hoÆc kh«ng thu do ho¹t ®éng xuÊt khÈu; ThuÕ trî cÊp (chèng trî cÊp) do chÝnh quyÒn Hoa Kú ¸p ®Æt ®Ó bï ®¾p l¹i thiÖt h¹i do chÝnh s¸ch trî cÊp cña mét ChÝnh phñ n­íc ngoµi g©y ra; hoÆc C¸c kho¶n chiÕt khÊu vµ gi¶m gi¸ (Bé Th­¬ng m¹i sÏ trõ nh÷ng kho¶n nµy nÕu chóng ®­îc cÊp vµ thùc hiÖn t¹i thÞ tr­êng trong n­íc). 6.2.2. Ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu hµng ho¸ vµ TÝnh b×nh qu©n HiÖp ®Þnh ®µm ph¸n Uruguay cho phÐp Bé Th­¬ng m¹i ®­îc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu thèng kª hîp lÖ vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh b×nh qu©n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu, gi¸ xuÊt khÈu x©y dùng hoÆc gi¸ trÞ chuÈn nÕu cã ®­îc mét doanh sè b¸n hµng ®¸ng kÓ hoÆc mét sè l­îng hoÆc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm ®¸ng kÓ. Bé Th­¬ng m¹i ®­îc tïy ý trong viÖc lùa chän ®Ó sö dông nh÷ng mÉu vµ c¸c sè trung b×nh nh­ng ph¶i tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. H¬n n÷a, nÕu viÖc x¸c ®Þnh c¸c biªn ®é b¸n ph¸ gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn riªng cho tõng c«ng ty lµ kh«ng thùc hiÖn ®­îc th× Bé Th­¬ng m¹i cã thÓ x¸c ®Þnh biªn ®é b¸n ph¸ gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn cho mét mÉu ®iÓn h×nh trong sè c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hoÆc trong nhiÒu lo¹i s¶n phÈm ®­îc thèng kª hîp lÖ, hoÆc x¸c ®Þnh biªn ®é cho mét mÉu ®iÓn h×nh trong sè c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cã sè l­îng hµng ho¸ ®ang ®­îc xem xÐt lín nhÊt ®èi víi n­íc xuÊt khÈu. 6.2.3. Nh÷ng ng­êi cã mèi quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt (affiliated Persons) Bé Th­¬ng m¹i söa ®æi ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n cña m×nh ®èi víi c¸c giao dÞch ®­îc kiÓm tra cã liªn quan ®Õn c¸c bªn cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt víi nhau. Bé Th­¬ng m¹i cho r»ng bÊt kú giao dÞch bu«n b¸n nµo gi÷a c¸c bªn cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt ®Òu lµ c¬ së kh«ng tin cËy cho viÖc x©y dùng gi¸ xuÊt khÈu hay gi¸ trÞ chuÈn v× c¸c bªn cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt nµy cã thÓ ®Þnh gi¸ ­u ®·i cho nhau trong bu«n b¸n, hoÆc chuyÓn nh­îng s¶n phÈm dùa trªn c¬ së gi¸ trÞ s¶n phÈm (gi¸ vèn) hoÆc gi¸ vèn céng víi mét kho¶n lîi nhuËn cè ®Þnh. Khi Bé Th­¬ng m¹i thÊy r»ng viÖc b¸n hµng gi÷a c¸c bªn cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt ®· kh«ng ®­îc giao dÞch víi mét gi¸ mµ nhµ xuÊt khÈu b¸n “hµng ho¸ ®ã hoÆc hµng ho¸ t­¬ng tù” cho ng­êi mua kh«ng cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt th× viÖc b¸n hµng nµy kh«ng ®­îc xem xÐt ®Õn. Bªn bÞ kiÖn cã nghÜa vô chøng m×nh r»ng viÖc b¸n hµng cho mét bªn cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt ®­îc thùc hiÖn phï hîp nhÊt cã thÓ víi th«ng lÖ bu«n b¸n th«ng th­êng. T­¬ng tù nh­ vËy, Bé Th­¬ng m¹i quy ®Þnh r»ng gi¸ chuyÓn nh­îng cña mét ®Çu vµo chñ yÕu gi÷a c¸c bªn cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt ph¶i lín h¬n chi phÝ s¶n xuÊt ra ®Çu vµo vµ Bé Th­¬ng m¹i còng yªu cÇu bªn bÞ kiÖn ph¶i b¸o c¸o c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ cña nhµ cung cÊp. Nh÷ng ®iÒu chØnh yªu cÇu cã thÓ còng kh«ng ®­îc phÐp khi mµ gi¸ chuyÓn nh­îng thÊp h¬n gi¸ trÞ tr­êng. C¸c bªn bÞ coi lµ cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn kÕt nÕu: mét bªn kiÓm so¸t trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®èi víi bªn kia; mét bªn thø ba kiÓm so¸t trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp c¶ hai; hoÆc c¶ hai kiÓm so¸t trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp mét bªn thø ba, vµ cã lý do ®Ó tin r»ng mèi quan hÖ khiÕn cho nhµ s¶n xuÊt Hoa Kú hµnh ®éng kh¸c víi mét nhµ kh«ng s¶n xuÊt. Mét quyÒn së h÷u 5% cæ phÇn ®­îc coi lµ ®ñ ®Ó t¹o ra mét mèi quan hÖ cña “bªn cã quan hÖ chi phèi/liªn kÕt” mÆc dï sù “kiÓm so¸t” vÉn cã thÓ tån t¹i ngay c¶ khi kh«ng cã bÊt kú mét së h÷u cæ phÇn nµo. 6.2.4. Gi¸ xuÊt khÈu cÊu thµnh (Constructed Export price) Gi¸ xuÊt khÈu cÊu thµnh lµ mét thuËt ng÷ ®­îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n gi¸ xuÊt khÈu khi viÖc b¸n hµng vµo Hoa Kú ®­îc thùc hiÖn th«ng qua mét bªn cã liªn quan. ViÖc b¸n hµng cho c¸c bªn cã quan hÖ liªn quan bÞ lo¹i bá vµ thay vµo ®ã Bé Th­¬ng m¹i sÏ tÝnh to¸n mét gi¸ xuÊt khÈu x©y dùng c¨n cø trªn gi¸ ®­îc ®Þnh bëi ng­êi s¶n xuÊt hoÆc nhµ xuÊt khÈu hµng ho¸, hoÆc bëi mét ng­êi b¸n cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn quan, tr­íc hoÆc sau khi nhËp khÈu, ®Ó b¸n cho ng­êi mua kh«ng cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn quan ®Çu tiªn ë Hoa Kú. §Ó tÝnh to¸n mét gi¸ t­¬ng ®­¬ng víi mét gi¸ xuÊt x­ëng ¸p dông cho viÖc b¸n hµng th«ng qua mét bªn cã quan hÖ chi phèi hoÆc liªn quan, ngoµi nh÷ng ®iÒu chØnh ®­îc sö dông cho viÖc tÝnh to¸n gi¸ xuÊt khÈu, mét vµi ®iÒu chØnh kh¸c còng sÏ ®­îc thùc hiÖn. Gi¸ xuÊt khÈu x©y dùng ®­îc khÊu trõ tiÕp c¸c kho¶n: C¸c chi phÝ b¸n hµng trùc tiÕp ®­îc tr¶ bëi hoÆc tÝnh cho ng­êi b¸n, ph¸t sinh tõ, vµ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc b¸n hµng (vÝ dô nh­ c¸c chi phÝ tÝn dông, b¶o hµnh vµ b¶o ®¶m) vµ mäi chi phÝ b¸n hµng mµ ng­êi b¸n tr¶ thay mÆt cho ng­êi mua; C¸c chi phÝ b¸n hµng (gi¸n tiÕp) kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ t¹i Hoa Kú (vÝ dô c¸c chi phÝ l­u hµng tån kho cña Canada vµ Hoa Kú vµ c¸c chi phÝ b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm ph¸p lý hµng ho¸); Chi phÝ cho bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt hoÆc l¾p r¸p thªm nµo t¹i Hoa Kú; vµ Lîi nhuËn ph©n bæ cho viÖc b¸n hµng, ph©n phèi vµ s¶n xuÊt thªm ë Hoa Kú do bªn cã quan hÖ chi phèi thùc hiÖn (viÖc khÊu trõ ®­îc tÝnh to¸n b»ng c¸ch nh©n tæng lîi nhuËn thùc tÕ ë c¶ thÞ tr­êng Hoa Kú vµ thÞ tr­êng néi ®Þa, víi tû lÖ gi÷a tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ b¸n hµng t¹i Hoa Kú vµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ b¸n hµng). 6.3. TÝnh to¸n c¸c biªn ®é ph¸ gi¸ §Ó x¸c ®Þnh cã tån t¹i mét biªn ®é ph¸ gi¸ hay kh«ng, Bé Th­¬ng m¹i lÊy gi¸ trÞ chuÈn b×nh qu©n gia quyÒn trõ ®i gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n gia quyÒn ®èi víi hµng ho¸ t­¬ng tù. BÊt kú mét chªnh lÖch d­¬ng (+) nµo ®Òu lµ c¬ së cho mét biªn ®é ph¸ gi¸, sù chªnh lÖch nµy sau ®ã ®­îc tÝnh trung b×nh trªn mét c¬ së quyÒn sè ®Ó t×m ra mét gi¸ trÞ biªn ®é ­íc tÝnh cho tÊt c¶ viÖc b¸n hµng sang thÞ tr­êng Hoa Kú trong suèt giai ®o¹n ®iÒu tra. Theo ph­¬ng ph¸p tÝnh cña Bé Th­¬ng m¹i tr­íc Vßng §µm ph¸n Uruguay, th× c¸c gi¸ trÞ trung b×nh t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa th­êng ®­îc so s¸nh víi c¸c gi¸ giao dÞch xuÊt khÈu riªng. Theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2.4.2 cña HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸, hiÖn nay Bé Th­¬ng m¹i th­êng x¸c ®Þnh vµ tÝnh to¸n c¸c biªn ®é ph¸ gi¸ trªn c¬ së so s¸nh c¸c gi¸ trÞ chuÈn b×nh qu©n gia quyÒn vµ c¸c gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n gia quyÒn (hoÆc c¸c gi¸ xuÊt khÈu cÊu thµnh). ViÖc tÝnh to¸n dùa trªn sù so s¸nh giao dÞch víi giao dÞch cã thÓ ®­îc sö dông khi cã rÊt Ýt viÖc b¸n hµng vµ hµng ho¸ ®­îc b¸n ra t¹i mçi thÞ tr­êng lµ gièng hÖt nhau hoÆc rÊt t­¬ng tù. Sù kh¸c nhau gi÷a ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n cò vµ hiÖn t¹i cña Hoa Kú cã thÓ ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn c¸c biªn ®é ph¸ gi¸. VÝ dô, nÕu trong cïng mét ngµy, mét nhµ s¶n xuÊt Canada b¸n ra cïng mét sè l­îng hµng ho¸ t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú vµ Canada víi gi¸ lµ 100$/1 ®¬n vÞ vµ 1 tuÇn sau b¸n sè l­îng nh­ vËy t¹i hai thÞ tr­êng trªn víi gi¸ 200$/1 ®¬n vÞ, gi¸ trÞ chuÈn cña hµng ho¸ ®ã sÏ lµ 150$/1 ®¬n vÞ. Theo ph­¬ng ph¸p tÝnh tr­íc ®©y cña Hoa Kú, khi 2 gi¸ b¸n cña hai giao dÞch xuÊt khÈu vµo Hoa Kú ®­îc so s¸nh víi gi¸ trÞ chuÈn 150$ nµy th× giao dÞch ®Çu tiªn víi gi¸ 100$/1 ®¬n vÞ sÏ bÞ coi lµ ph¸ gi¸. Ng­îc l¹i, theo ph­¬ng ph¸p so s¸nh trung b×nh víi trung b×nh hoÆc giao dÞch víi giao dÞch, viÖc b¸n ph¸ gi¸ lµ kh«ng cã. Tuy nhiªn, LuËt ph¸p Hoa Kú ®· vÉn tiÕp tôc sö dông c¸ch so s¸nh c¸c gi¸ xuÊt khÈu riªng víi gi¸ trÞ chuÈn trung b×nh ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lÇn xem xÐt l¹i hµnh chÝnh cho ®Õn ngµy 1/1/2000. Ph­¬ng ph¸p nµy còng cã thÓ ®­îc sö dông khi cã chøng cí vÒ mét mÉu h×nh c¸c gi¸ xuÊt khÈu “kh¸c nhau mét c¸ch ®¸ng kÓ gi÷a nh÷ng ng­êi mua, gi÷a c¸c khu vùc, hoÆc gi÷a c¸c kho¶ng thêi gian” – mét tËp qu¸n th­êng ®­îc biÕt ®Õn lµ “b¸n ph¸ gi¸ cã môc ®Ých”. 6.3.1. Tû lÖ ¸p dông ®ång lo¹i cho c¸c ®èi t­îng kh¸c Bé Th­¬ng m¹i th­êng tÝnh to¸n c¸c biªn ®é ph¸ gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn riªng cho nh÷ng nhµ xuÊt khÈu vµ nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi lín nhÊt, trong khi tÊt c¶ nh÷ng nhµ xuÊt khÈu vµ nhµ s¶n xuÊt kh¸c cña cïng mét n­íc ph¶i chÞu phô thuéc vµo tû lÖ “¸p dông cho mäi ®èi t­îng kh¸c” ®­îc ®Æt ra trong lÇn ®iÒu tra ®Çu tiªn hoÆc trong lÇn xem xÐt l¹i hµng n¨m gÇn nhÊt. Tû lÖ “¸p dông ®ång lo¹i cho c¸c ®èi t­îng kh¸c” ®­îc tÝnh to¸n b»ng sè b×nh qu©n gia quyÒn cña c¸c biªn ®é ph¸ gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh riªng, lo¹i trõ biªn ®é b»ng kh«ng hoÆc biªn ®é tèi thiÓu, vµ c¸c biªn ®é ®­îc c¨n cø hoµn toµn trªn c¸c d÷ liÖu thùc tÕ s½n cã. Bé Th­¬ng m¹i ph¶i thiÕt lËp c¸c møc thuÕ riªng khi mét nhµ s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu kh«ng ®­îc lùa chän ®Ó xem xÐt riªng nh­ng tù nguyÖn cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®­îc yªu cÇu cña c¸c bÞ ®¬n kh¸c trong thêi gian ®­îc quy ®Þnh cho nh÷ng nhµ s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu bÞ xem xÐt riªng. NÕu sè c¸c nhµ s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu ®· cung cÊp nh÷ng th«ng tin nh­ vËy nhiÒu tíi møc lµm cho c¸c ho¹t ®éng xem xÐt riªng trë nªn qu¸ møc phiÒn to¸i, th× Bé Th­¬ng m¹i sÏ ®­îc miÔn ph¶i thùc hiÖn yªu cÇu nµy. 6.3.2. C¸c biªn ®é tèi thiÓu Theo ®iÒu kho¶n 5.8 cña HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸, LuËt thuÕ n¨m 1930 ®· ®­îc söa ®æi, quy ®Þnh r»ng mét biªn ®é ph¸ gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ thÊp h¬n 2% theo gi¸ hµng sÏ ®­îc coi lµ tèi thiÓu vµ sÏ bÞ lo¹i trõ. Tuy nhiªn, Bé Th­¬ng m¹i ®· gi¶i thÝch §iÒu 5.8 lµ chØ ¸p dông cho nh÷ng lÇn ®iÒu tra ®Çu tiªn. §èi víi nh÷ng lÇn xem xÐt l¹i, cho ®Õn ngµy 1/1/2000, Bé Th­¬ng m¹i vÉn tiÕp tôc thùc hiÖn th«ng lÖ coi mét biªn ®é ph¸ gi¸ tèi thiÓu khi nã thÊp h¬n 0,5% theo gi¸ hµng. 6.4. Ph©n tÝch thiÖt h¹i cña ITC Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, vai trß cña ITC trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ x¸c ®Þnh xem ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa cña Hoa Kú s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm t­¬ng tù cã bÞ thiÖt h¹i vËt chÊt hay bÞ ®e däa g©y thiÖt h¹i vËt chÊt hay kh«ng, hoÆc x¸c ®Þnh xem liÖu viÖc h×nh thµnh mét ngµnh ë Hoa Kú cã thùc sù bÞ lµm chËm l¹i do hµng nhËp khÈu ®ang ®­îc xem xÐt g©y ra hay kh«ng. ITC gåm cã 6 thµnh viªn ®­îc Tæng thèng bæ nhiÖm, kh«ng qu¸ 3 ng­êi trong sè hä cã thÓ thuéc cïng mét ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ. C¸c quyÕt ®Þnh ®­îc ®­a ra dùa trªn c¬ së ®a sè phiÕu t¸n thµnh. NÕu sè c¸c thµnh viªn bá phiÕu t¸n thµnh hoÆc kh«ng t¸n thµnh b»ng nhau vÒ viÖc cã thiÖt h¹i hoÆc ®e däa g©y thiÖt h¹i th× ITC ®­îc xem nh­ lµ cã quyÕt ®Þnh kh¼ng ®Þnh (®ång thuËn lµ cã g©y thiÖt h¹i hoÆc ®e däa g©y thiÖt h¹i). QuyÕt ®Þnh vÒ thiÖt h¹i cña ITC bao gåm mét cuéc ®iÒu tra hai vÊn ®Ò: thø nhÊt lµ vÒ sù kiÖn thùc tÕ cña thiÖt h¹i vËt chÊt; thø hai, viÖc b¸n ph¸ gi¸ cã lµ nguyªn nh©n cña thiÖt h¹i vËt chÊt hoÆc ®e däa g©y thiÖt h¹i hay kh«ng. ThiÖt h¹i vËt chÊt ®­îc ®Þnh nghÜa lµ “thiÖt h¹i lín, c¬ b¶n quan träng”. §Ó x¸c ®Þnh ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa cã bÞ thiÖt h¹i vËt chÊt do hµng nhËp khÈu ®ang ®­îc xem xÐt g©y ra hay kh«ng, theo quy ®Þnh cña LuËt, ITC ph¶i xem xÐt tíi: 1/ Sè l­îng hµng nhËp khÈu, cô thÓ h¬n lµ liÖu sè l­îng hµng nhËp khÈu ®ang ®­îc xem xÐt (sè l­îng t­¬ng ®èi hoÆc sè l­îng tuyÖt ®èi) lµ ®¸ng kÓ hay kh«ng; vµ 2/ ¶nh h­ëng cña hµng nhËp khÈu ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ t­¬ng tù cña Hoa Kú, kÓ c¶ chøng cø vÒ viÖc b¸n hµng h¹ gi¸ hoÆc gi¶m gi¸ do hµng nhËp khÈu g©y ra; vµ 3/ Nh÷ng t¸c ®éng cña hµng nhËp khÈu ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh cña c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t­¬ng tù néi ®Þa cña Hoa Kú, bao gåm nh­ng kh«ng giíi h¹n: nh÷ng sôt gi¶m thùc tÕ hoÆc tiÒm n¨ng vÒ doanh sè b¸n ra, thÞ phÇn, lîi nhuËn, n¨ng suÊt, lîi nhuËn ®Çu t­ hoÆc sö dông vèn; c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ néi ®Þa; nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc thùc tÕ hoÆc tiÒm n¨ng ®Õn chu chuyÓn tiÒn mÆt, hµng ho¸ tån kho, viÖc lµm, tiÒn l­¬ng, t¨ng tr­ëng hoÆc kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng vèn; nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc thùc tÕ hoÆc tiÒm n¨ng ®Õn c¸c nç lùc ph¸t triÓn vµ s¶n xuÊt hiÖn t¹i cña ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa nh»m ph¸t triÓn, c¶i tiÕn míi s¶n phÈm t­¬ng tù néi ®Þa; vµ ®é lín cña biªn ®é b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, ITC kh«ng bÞ h¹n chÕ ë nh÷ng yÕu tè nµy, vµ trong c¸c tr­êng hîp qu¸ khø ITC cßn xem xÐt ®Õn c¸c chØ sè kinh tÕ kh¸c. §Ó x¸c ®Þnh mét ngµnh c«ng nghiÖp cã bÞ ®e däa g©y thiÖt h¹i vËt chÊt bëi hµng ho¸ nhËp khÈu hay kh«ng, ITC xem xÐt liÖu “trªn c¬ së nh÷ng chøng cø….mèi ®e däa g©y thiÖt h¹i vËt chÊt lµ cã thùc vµ…thiÖt h¹i thùc tÕ s¾p x¶y ra” hay kh«ng. ViÖc x¸c ®Þnh nµy “kh«ng thÓ ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së cña sù pháng ®o¸n hoÆc gi¶ thiÕt ®¬n thuÇn”. ITC xem xÐt, trong sè nh÷ng nh©n tè kinh tÕ cã liªn quan: 1/ mäi sù t¨ng n¨ng suÊt s¶n xuÊt hiÖn t¹i hoÆc s¾p x¶y ra mµ ®iÒu ®ã d­êng nh­ sÏ dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ hµng ho¸ nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú t¨ng lªn; 2/ mét tèc ®é t¨ng ®¸ng kÓ vÒ sè l­îng hoÆc sù th©m nhËp thÞ tr­êng cña hµng nhËp khÈu ®ang bÞ ®iÒu tra, 3/ liÖu hµng nhËp khÈu vµo Hoa Kú cã thÓ cã t¸c ®éng gi¶m hoÆc k×m h·m ®¸ng kÓ ®Õn gi¸ c¶ cña Hoa Kú kh«ng; 4/ tån kho cña hµng ho¸ ®ang bÞ ®iÒu tra; 5/ kh¶ n¨ng chuyÓn dÞch s¶n phÈm nÕu c¸c ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt cña n­íc ngo¹i hiÖn ®ang s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng thuéc ®èi t­îng ®iÒu tra cã thÓ ®­îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ thuéc ®èi t­îng bÞ ®iÒu tra; 6/ kh¶ n¨ng t¨ng lªn, bëi lý so chuyÓn dÞch s¶n phÈm, cña c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn hoÆc ch­a chÕ biÕn nhËp khÈu ®· ®­îc ®iÒu tra; 7/ c¸c ¶nh h­ëng tiªu cùc thùc tÕ hoÆc tiÒm n¨ng ®Õn nh÷ng nç lùc hiÖn t¹i cña ngµnh c«ng nghiÖp Hoa Kú nh»m ph¸t triÓn c¶i tiÕn c¸c s¶n phÈm ®ang ®­îc ®iÒu tra; vµ 8/ bÊt kú khuynh h­íng cã thÓ chøng minh ®­îc kh¸c cho thÊy kh¶ n¨ng mµ hµng ho¸ ®ang ®­îc ®iÒu tra sÏ g©y ra thiÖt h¹i vËt chÊt. Bªn khiÕu kiÖn còng cã thÓ lËp luËn r»ng sù h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp ë Hoa Kú bÞ lµm chÉm trÔ rÊt nhiÒu do hµng nhËp khÈu (hoÆc kh¶ n¨ng g©y ra cña hµng nhËp khÈu) cña hµng ho¸ lµ ®èi t­îng cña vô kiÖn. Nh­ng nh÷ng c¸o buéc nh­ vËy lµ kh«ng phæ biÕn. §èi víi c¸c vÊn ®Ò vÒ nguyªn nh©n g©y thiÖt h¹i, cÇn ®Æc biÖt chó ý r»ng theo sù gi¶i thÝch cña ITC vÒ quy chÕ cña m×nh, viÖc b¸n ph¸ gi¸ kh«ng cÇn ph¶i lµ nguyªn nh©n g©y thiÖt h¹i duy nhÊt, hoÆc còng kh«ng cÇn ph¶i quan träng ®¸ng kÓ h¬n bÊt kú nguyªn nh©n g©y thiÖt h¹i nµo kh¸c. 6.4.1. X¸c ®Þnh ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa cã liªn quan ITC cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh ngµnh c«ng nghiÖp néi bé liªn quan ®Õn s¶n xuÊt hµng ho¸ t­¬ng tù. Theo LuËt thuÕ n¨m 1930, ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa lµ “toµn bé c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc s¶n xuÊt mét s¶n phÈm t­¬ng tù, hoÆc nh÷ng nhµ s¶n xuÊt cã s¶n l­îng chung chiÕm mét phÇn chñ yÕu tæng s¶n l­îng s¶n xuÊt trong n­íc cña s¶n phÈm ®ã”. C¸c nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm t­¬ng tù cña Hoa Kú mµ cã quan hÖ víi nh÷ng nhµ xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu, hoÆc chÝnh hä lµ ng­êi nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm ®ang bÞ coi lµ b¸n ph¸ gi¸, cã thÓ bÞ lo¹i trõ kh«ng ®­îc coi lµ thuéc ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa “trong c¸c tr­êng hîp thÝch hîp”. C¸c bªn bÞ coi lµ cã quan hÖ nÕu mét bªn thùc hiÖn quyÒn kiÓm so¸t trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®èi víi bªn kia. Sù quan t©m cña ITC ®Õn tr­êng hîp bªn cã quan hÖ lµ liÖu quan hÖ cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt víi nh÷ng nhµ xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu hµng ho¸ b¸n ph¸ gi¸ cã t¹o cho hä mét vÞ trÝ ®Æc biÖt hoÆc vÞ trÝ ®­îc b¶o vÖ ch¾c ch¾n trªn thÞ tr­êng khi so s¸nh víi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kh¸c. 6.4.2. S¶n l­îng chÕ ®Þnh HiÖp ®Þnh Uruguay 1994 ®· ®­a kh¸i niÖm “s¶n l­îng chÕ ®Þnh” vµo ph­¬ng ph¸p cña Hoa Kú ®Ó x¸c ®Þnh thiÖt h¹i vËt chÊt trong ®iÒu tra thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Kh¸i niÖm nµy ®­îc ®­a ra dùa trªn thùc tÕ r»ng mét vµi s¶n phÈm thuéc ®èi t­îng cña c¸c vô ®iÒu tra gi¶i quyÕt tranh chÊp th­¬ng m¹i cã thÓ ®­îc b¸n ra võa nh­ lµ nh÷ng s¶n phÈm cuèi cïng hoÆc võa ®Ó tiÕp tôc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thªm. LÊy vÝ dô, trong lÜnh vùc thÐp c¸n cuén, c¸c cuén thÐp cuén nãng cã thÓ ®­îc b¸n hoÆc ®­îc sö dông nh­ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hoÆc cã thÓ ®­îc tiÕp tôc chÕ biÕn thªm thµnh s¶n phÈm thÐp cuén nguéi hoÆc thµnh thÐp kh«ng gØ. VÊn ®Ò n¶y sinh lµ liÖu thiÖt h¹i cã nªn ®­îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së tæng s¶n l­îng cña s¶n phÈm ®ã kh«ng hay chØ trªn c¬ së tæng s¶n l­îng ®­îc b¸n trªn “thÞ tr­êng mua b¸n”. Trong vô kiÖn tr­íc, hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ sÏ cho thÊy mét phÇn Ýt h¬n phÇn chóng sÏ thùc chiÕm trong tæng l­îng tiªu dïng nÕu nh­ s¶n l­îng h¹n chÕ ®­îc tÝnh ®Õn. Do ®ã, viÖc chøng minh thiÖt h¹i do hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ trë nªn khã kh¨n h¬n ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa nÕu nh­ s¶n l­îng chÕ ®Þnh ®­îc tÝnh ®Õn. HiÖp ®Þnh Uruguay ®­a ra c¸c tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh sù tån t¹i cña s¶n l­îng chÕ ®Þnh vµ c¸ch xö lý. Th«ng th­êng ITC sÏ xem xÐt ®Õn ®iÒu kiÖn cña toµn bé c¸c nhµ s¶n xuÊt Hoa Kú s¶n xuÊt s¶n phÈm néi ®Þa t­¬ng tù khi x¸c ®Þnh xem liÖu thiÖt h¹i vËt chÊt cã ph¶i b¾t nguån tõ hµng ho¸ ®­îc nhËp khÈu mét c¸ch kh«ng lµnh m¹nh hay kh«ng. ITC sÏ xem xÐt ¶nh h­ëng cña hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ ®Õn tæng s¶n l­îng cña s¶n phÈm t­¬ng tù néi ®Þa. Tuy nhiªn, nÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh ®­îc x¸c ®Þnh lµ cã tån t¹i, ITC sÏ tËp trung chñ yÕu vµo “thÞ tr­êng bu«n b¸n” ®Ó x¸c ®Þnh thiÖt h¹i. 6.4.3. C¸c thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng §Ó phôc vô cho môc ®Ých x¸c ®Þnh thiÖt h¹i, ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa cã thÓ ®­îc giíi h¹n trong nh÷ng nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm t­¬ng tù ë nh÷ng thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng hoÆc riªng biÖt trong l·nh thæ Hoa Kú, ngay c¶ khi toµn bé ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm t­¬ng tù kh«ng bÞ g©y thiÖt h¹i. §Ó x¸c minh cã mét thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng tån t¹i, cÇn ph¶i chøng minh ®­îc r»ng: - nh÷ng nhµ s¶n xuÊt ë thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng b¸n toµn bé hoÆc hÇu nh­ toµn bé s¶n l­îng cña hä trªn thÞ tr­êng ®ã; vµ - nhu cÇu ë thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng kh«ng ®­îc cung cÊp víi bÊt kú møc ®é ®¸ng kÓ nµo bëi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt ë n¬i kh¸c trong l·nh thæ quèc gia. Khi ®· cã mét thÞ tr­êng khu vùc tån t¹i, mét vµi tiªu chuÈn bæ sung sÏ ®­îc kiÓm tra ®Ó x¸c ®Þnh xem liÖu ngµnh c«ng nghiÖp Hoa Kú cã bÞ g©y thiÖt h¹i hay kh«ng. Tr­íc khi mét quyÕt ®Þnh kh¼ng ®Þnh cã g©y thiÖt h¹i hoÆc ®e däa g©y thiÖt h¹i ®­îc ®­a ra, cÇn ph¶i chøng minh ®­îc r»ng: - Cã sù tËp trung cña hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng ®ã; vµ - Hµng nhËp khÈu ®­îc b¸n ph¸ gi¸ lµ nguyªn nh©n g©y thiÖt h¹i cho c¸c nhµ s¶n xuÊt cã toµn bé hoÆc hÇu nh­ toµn bé s¶n l­îng b¸n ra trong thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng. 6.4.4. Tæng hîp ITC cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ tæng hîp sè l­îng vµ ¶nh h­ëng cña s¶n phÈm t­¬ng tù nhËp khÈu tõ hai n­íc hoÆc nhiÒu h¬n nÕu nh÷ng hµng nhËp khÈu nh­ vËy c¹nh tranh víi nhau vµ c¹nh tranh víi s¶n phÈm t­¬ng tù néi ®Þa. ChØ nh÷ng hµng nhËp khÈu mµ ®­îc nh÷ng ®¬n kiÖn ®Ö tr×nh cïng ngµy ®Ò cËp tíi vµ Bé Th­¬ng m¹i ®· ra quyÕt ®Þnh s¬ bé kh¼ng ®Þnh cã b¸n ph¸ gi¸ míi cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ tæng hîp. §èi víi nh÷ng x¸c ®Þnh vÒ thiÖt h¹i, ITC ph¶i tæng hîp hµng nhËp khÈu nÕu: (1) biªn ®é thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cho mçi quèc gia lín h¬n biªn ®é tèi thiÓu; (2) khèi l­îng hµng nhËp khÈu tõ mçi n­íc lµ ®¸ng kÓ; vµ (3) tÊt c¶ nh÷ng hµng nhËp khÈu nh­ vËy c¹nh tranh víi nhau vµ víi s¶n phÈm t­¬ng tù trªn thÞ tr­êng Hoa Kú. §èi víi nh÷ng x¸c ®Þnh vÒ mèi ®e däa g©y thiÖt h¹i vËt chÊt, ITC cã quyÒn tù ý tæng hîp hµng nhËp khÈu. LuËt ph¸p Hoa Kú kh«ng quy ®Þnh g× vÒ c«ng viÖc cña ITC vÒ “tæng hîp chÐo”, trong ®ã._.i viÖc t¸c ®éng ngo¹i giao cùc kú tÕ nhÞ cña ChÝnh phñ ViÖt Nam ®Ó hä hiÓu m×nh kh«ng lµm mÊt quyÒn lîi cña hä mµ chØ lµm lîi thªm cho hä th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam – nh÷ng doanh nghiÖp dï kh«ng ®­îc Nhµ n­íc trî gióp d­íi bÊt kú h×nh thøc nµo, dï ph¶i b­¬n tr¶i, c¹nh tranh thùc sù còng ®õng qu¸ tù tin vµo tÝnh minh b¹ch, v« t­ hoµn toµn cña luËt ph¸p n­íc mµ m×nh xuÊt hµng vµo mµ ph¶i truy t×m nguyªn nh©n ®Ých thùc - c¸i n»m ë bªn trong vô viÖc. Qua vô kiÖn, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÓu râ h¬n r»ng muèn ®i vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× cÇn ph¶i biÕt luËt ch¬i cña nã, muèn ch¬i víi Mü th× ph¶i biÕt luËt Mü vµ ch¬i theo kiÓu Mü. Còng nh­ vËy víi c¸c n­íc kh¸c vµ khi vµo WTO ta ph¶i biÕt luËt ch¬i chung cña thÕ giíi. §ång thêi còng ph¶i cã gi¶i ph¸p ®Ó ®èi phã khi bÞ ch¬i Ðp. §iÒu ®¸ng quan t©m trong vô kiÖn nµy lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hoµn toµn ch­a cã sù chuÈn bÞ vÒ mÆt ph¸p lý khi th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng nhÊt lµ Mü - mét thÞ tr­êng rÊt phøc t¹p. T×nh tr¹ng bÞ ®éng ë ®©y cßn ë chç ta kh«ng cã s½n trong tay mét ®éi ngò luËt gia cã kiÕn thøc, kinh nghiÖm vÒ luËt ph¸p quèc tÕ ®ñ kh¶ n¨ng thô lý nh÷ng vô kiÖn kiÓu nµy. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña ViÖt Nam cßn cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm trong c¸c vô kiÖn tông, tranh chÊp vÒ th­¬ng m¹i nh­ vô c¸ basa còng nh­ nh÷ng h¹n chÕ vÒ hiÓu biÕt luËt ph¸p quèc tÕ vµ ngo¹i ng÷ ®ñ øng ®èi trong nh÷ng vô kiÖn quèc tÕ ®ã. §ã lµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña ta cÇn ®­îc bæ sung. Vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra vµ c¸ basa ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü còng cho thÊy mét thùc tr¹ng: c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chØ míi chñ yÕu ch¨m lo s¶n xuÊt, t×m b¹n hµng, t×m thÞ tr­êng mµ ch­a chó ý ®óng møc ®Õn nghiªn cøu luËt lÖ th­¬ng m¹i c¸c n­íc, luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ c¸c thñ tôc kh¸c cã liªn quan ®Õn xuÊt khÈu ®Ó cã sù phßng ngõa ngay tõ ®Çu nh÷ng tranh chÊp ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra. C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu thuû s¶n, c¬ së nu«i c¸ còng thu ®­îc bµi häc vÒ tinh thÇn ®oµn kÕt, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Trong vô kiÖn nµy, HiÖp héi ChÕ biÕn vµ XuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam ®· tËp hîp ®­îc 14 doanh nghiÖp chÕ biÕn, xuÊt khÈu thuû s¶n c¸ tra vµ c¸ basa cïng nhau chia sÎ chi phÝ, kiªn quyÕt theo ®uæi vô kiÖn ®Õn cïng. NÕu kh«ng cã vai trß cña HiÖp héi th× mét doanh nghiÖp riªng rÏ sÏ khã cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó theo ®uæi vô kiÖn. H¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü còng nh­ c¸c doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n t¹i Mü cña ViÖt Nam còng cã c¬ héi ®Ó nh×n nhËn l¹i chÝnh m×nh, ®Ó suy ngÉm xem t¹i sao cã nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a tíi ®Êt Mü ®· chÕt yÓu ngay t¹i thÞ tr­êng trong n­íc. TÊt c¶ lµ v× kh«ng cã tÝnh céng ®ång, kh«ng nghÜ ®Õn quyÒn lîi chung, mµ chØ nghÜ tíi quyÒn lîi riªng, cø muèn ch¹y lªn hµng ®Çu. BiÕt lµ ngåi lªn tµu sÏ cïng ®Õn ®Ých mét lóc, nh­ng ai còng cè chen lªn ®Çu tÇu vµ cuèi cïng tÇu ch×m, tÊt c¶ ®Òu cïng chÕt ®uèi. Trong th­¬ng m¹i c¹nh tranh theo kiÓu tù ph¸ gi¸ lµ h¹i chÝnh m×nh. C¸c n«ng d©n nu«i c¸ muèn b¸n ®­îc nhiÒu c¸ ®· tù gi¶m gi¸ ®Ó råi ®Õn khi x¶y ra chuyÖn l¹i ®æ lçi cho c¸c doanh nghiÖp mua rÎ, cßn c¸c doanh nghiÖp muèn xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu hµng còng kh«ng tÝnh to¸n ®Õn møc gi¸ hîp lý vµ cuèi cïng ®Ó bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸. Kh«ng riªng g× trong vô kiÖn nµy mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· tù h¹i lÉn nhau trong c¸c lÜnh vùc kh¸c n÷a. VÝ dô nh­: nghÒ méc thñ c«ng mü nghÖ, s¶n xuÊt bµn ghÕ cña ViÖt kiÒu t¹i miÒn Nam California lµ nghÒ h¸i ra tiÒn. §¸ng lÏ c¸c «ng chñ ViÖt kiÒu nªn b¶o nhau ®Ó gi÷ gi¸, b¶o nhau cïng lµm ¨n, ®»ng nµy ai còng muèn b¸n ®­îc nhiÒu hµng, cø tù h¹ gi¸, ®Õn lóc lµm ¨n thua lç ph¶i ph¸ s¶n c¶ nghµnh, ®Ó l¹i thÞ tr­êng cho ng­êi T©y Ban Nha chiÕm lÜnh. Hay vô viÖc hÖ thèng chî b¸n lÎ (®Çu tiªn thÞ tr­êng nµy kh«ng cã Hoa kiÒu tham gia) do céng ®ång ng­êi ViÖt lËp ra ®Ó bu«n b¸n víi nhau, lµm ¨n rÊt ph¸t ®¹t. Nh­ng còng chÝnh nh÷ng ng­êi ViÖt nµy ®· c¹nh tranh h¹ gi¸ ®Õn ®é sËp tiÖm. Khi ®ã Hoa kiÒu vµo mua l¹i, b¶o nhau lµm ¨n vµ trë thµnh nh÷ng ng­êi giÇu cã nhÊt. §Æc biÖt cÇn chó ý khi cã tranh chÊp ph¸t sinh trong viÖc kinh doanh trªn th­¬ng tr­êng Mü ta nªn tiÕn hµnh ®èi tho¹i mµ kh«ng nghªnh chiÕn. Ph¶i ®èi tho¹i ngay th¼ng trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi. VËy ®èi tho¹i víi ai ? khi tranh chÊp trªn ®Êt Mü, tr­íc tiªn tiÕn hµnh ®èi tho¹i víi nh÷ng nhµ chÝnh trÞ cã tiÕng nãi m¹nh, sau ®ã ®èi tho¹i víi hiÖp héi nghÒ nghiÖp cña lÜnh vùc kinh doanh ®ang cã tranh chÊp. HiÓu râ nh÷ng bøc xóc cña hä, chóng ta cã gi¶i ph¸p tho¶ ®¸ng. Môc ®Ých cña hä lµ mua hµng, ta th× t×m lîi nhuËn, t×m thÞ tr­êng. NÕu hä th«ng c¶m th× m×nh ph¶i ngåi xuèng vµ th­¬ng l­îng. NÕu chóng ta ®em luËt lÖ, lý lÏ cña chóng ta ®Ó ®èi nhau th× hä l¹i ®em luËt cña hä ra ®Ó ®èi chäi l¹i, võa tèn kÐm thêi gian, tiÒn b¹c chi phÝ cho kiÖn tông, võa kh«ng cã kÕt qu¶ tèt ®Ñp mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn mèi quan hÖ hai bªn. Cô thÓ vô kiÖn c¸ Basa kh«ng nªn lµm to chuyÖn ®Õn cïng mµ cÇn ph¶i mÒm máng v× dï sao tiÒm lùc kinh tÕ cña m×nh còng khiªm tèn, hä l¹i lµ kh¸ch hµng cña m×nh, dung hoµ, nh­îng bé mét chót m×nh sÏ duy tr× ®­îc môc tiªu chÝnh lµ xuÊt ®­îc c¸, ®ã míi lµ ®iÒu quan träng, mÆt kh¸c ®Ó chÝnh phñ hai n­íc can thiÖp vµo viÖc kinh doanh lµ ®iÒu kh«ng hay. Tuy nhiªn còng kh«ng nªn ®Ó t©m lý e ng¹i, dÜ hoµ vi quý qu¸ lÊn l­ít ®Ó hä cã c¬ héi ®ßi hái m×nh qu¸ ®¸ng. CÇn ph¶i kÕt hîp nhu c­¬ng ®óng lóc, l¹t mÒm buéc chÆt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch tho¶ ®¸ng. MÆt kh¸c, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn c¸ basa cña ViÖt Nam kh«ng nªn “bá trøng mét ræ” mµ h·y t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng kh¸c – mét vïng n­íc míi kh«ng cã “c¸ mËp” ®Ó kh«ng phô thuéc nhiÒu vµo Mü. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ liªn hÖ chÆt chÏ víi b¹n hµng Mü, hä cã thÓ giíi thiÖu s¶n phÈm cña ViÖt Nam ë nhiÒu thÞ tr­êng kh¸c. C¸i g× còng cã hai mÆt cña nã vµ vô kiÖn c¸ basa còng vËy, vô kiÖn nµy ®· g©y tæn h¹i kh«ng nhá vÒ mÆt kinh tÕ cho c¸c hé nu«i c¸, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh­ng nã còng ®· lµm cho c¸ basa cña chóng ta næi tiÕng kh¾p thÕ giíi. Sau vô kiÖn, c¸c doanh nghiÖp ®· tÝch cùc t×m kiÕm, x©y dùng thÞ tr­êng ë Ch©u ¢u, NhËt B¶n, Hång K«ng, c¸c n­íc Trung §«ng…vµ chÝnh thøc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ tr­êng nµy. S¶n l­îng c¸ tra, c¸ basa xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Ch©u ¢u (vèn rÊt kh¾t khe vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm) ®· t¨ng gÊp hai lÇn trong n¨m th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t doanh thu kho¶ng 100 triÖu USD, c¸c thÞ tr­êng míi nh­ §øc, Ph¸p, BØ…®Òu réng më, ®Æc biÖt t¹i thÞ tr­êng Australia møc thuÕ suÊt ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu thuû s¶n lµ 0%, vµ ®©y ®ang lµ lîi thÕ cÇn ®­îc khai th¸c. ë thÞ tr­êng NhËt B¶n, hiÖn nay ViÖt Nam ®ang ®øng thø 2 vÒ t«m, thø 3 vÒ mùc vµ ®øng thø 10 trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu thuû s¶n cña NhËt B¶n víi møc kho¶ng 66.6 tû Yen (555 triÖu USD). Cuéc héi th¶o chuyªn ®Ò vÒ c¸c basa vµ thuû s¶n do th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i NhËt B¶n tæ chøc ngµy 17/7/2003 t¹i Tokyo ®¨ thu hót ®­îc sù quan t©m chó ý cña ®¹i diÖn gÇn 200 doanh nghiÖp cña ®Êt n­íc hoa anh ®µo. §iÒu nµy chøng tá sù quan t©m ®Æc biÖt cña ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n ®èi víi s¶n phÈm c¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt Nam vµ NhËt B¶n còng høa hÑn trë thµnh mét thÞ tr­êng nhËp khÈu tiÒm n¨ng ®èi víi lo¹i c¸ nµy cña ViÖt Nam. Thªm vµo ®ã, thÞ tr­êng c¸c n­íc Håi gi¸o còng cã thuËn lîi lín víi viÖc h¬n 50 s¶n phÈm chÕ biÕn tõ c¸ basa, c¸ tra cña ViÖt Nam võa ®­îc chøng nhËn phï hîp víi tiªu chuÈn sö dông thùc phÈm cña ng­êi theo ®¹o Håi…Vô viÖc nµy còng khiÕn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam bõng tØnh vµ quyÕt ®Þnh x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng néi ®Þa nh­ mét chiÕn l­îc l©u dµi. Tãm l¹i, ngay tõ b©y giê, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i x©y dùng mét c¬ chÕ thèng nhÊt. Tr­íc hÕt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®oµn kÕt, thùc hiÖn nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh vµ tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, quy tr×nh vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, an toµn, vÖ sinh... (Cô thÓ nh­ viÖc VASEP ®· ®Ò nghÞ Bé Th­¬ng m¹i xem xÐt ®­a c¸ basa vµo ch­¬ng tr×nh x©y dùng th­¬ng hiÖu quèc gia vµ bæ sung mÆt hµng nµy vµo danh s¸ch ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch hç trî tÝn dông xuÊt khÈu, x©y dùng l¹i quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt c¸ tra, c¸ basa nguyªn liÖu ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long). Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i nhanh chãng ®¨ng ký th­¬ng hiÖu t¹i c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi mµ m×nh dù kiÕn th©m nhËp, nhÊt lµ víi nh÷ng thÞ tr­êng mµ c¸c vô kiÖn x¶y ra nh­ “c¬m b÷a” nh­ Mü, EU. Doanh nghiÖp cÇn l­u tr÷ ®Çy ®ñ c¸c b»ng chøng sö dông th­¬ng hiÖu trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®Ó khi gÆp t×nh tr¹ng tranh chÊp th­¬ng hiÖu th× cã thÓ sö dông ®Ó giµnh quyÒn vÒ m×nh. Thùc tÕ ®· kh¼ng ®Þnh r»ng, cã kh«ng Ýt c¸c vô kiÖn gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc ®Òu xuÊt ph¸t tõ tranh chÊp vÒ th­¬ng hiÖu vµ vô kiÖn c¸ basa kh«ng ph¶i lµ mét ngo¹i lÖ. II. Mét sè gi¶i ph¸p h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü §øng tr­íc xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng c¸c vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, ChÝnh phñ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ t×m ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t¸c ®éng cña LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü trªn c¬ së quy tr×nh cña mét “cuéc tæng tÊn c«ng” b»ng ®ßn chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü mµ chóng ra ®· ph¸t hiÖn ra: Bµi xÝch VËn ®éng Quèc héi Cuéc chiÕn th­¬ng hiÖu KiÖn b¸n ph¸ gi¸ Cuèi 2000 9/2/2001 5/10/2002 28/6/2002 4/2003 Qu¸ tr×nh mét vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹i Mü Nh÷ng rµo c¶n th­¬ng m¹i kiÓu nh­ rµo c¶n chèng b¸n ph¸ gi¸ ë Mü lµ rÊt minh b¹ch vµ phæ biÕn. §iÒu quan träng lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i chñ ®éng nhËn biÕt vµ v­ît qua rµo c¶n ®ã. ThËt ®¸ng sî lµ trong tr­êng hîp nÕu chóng ra kh«ng n¾m râ quy tr×nh nh­ thÕ nµo th× kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc quy m« rµo c¶n th­¬ng m¹i nµy lín ®Õn ®©u vµ hËu qu¶ cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ cña chóng ta sÏ nÆng nÒ nh­ thÕ nµo. 1. C¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh ®Þnh h­íng chung ®Ó ®èi phã víi mét vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸. ChÝnh phñ cÇn tÝch cùc triÓn khai viÖc ®µm ph¸n song ph­¬ng, ®a ph­¬ng ®Ó tranh thñ nhiÒu n­íc thõa nhËn ViÖt Nam lµ n­íc thùc hiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng, tõ ®ã yªu cÇu Mü trao cho quy chÕ n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®­îc nh­ vËy th× khi bÞ Mü kiÖn b¸n ph¸ gi¸ chóng ta sÏ Ýt bÞ thiÖt thßi h¬n vÒ møc thuÕ suÊt. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO, sö dông c¸c quy t¾c cña WTO ®Ó h¹n chÕ t¸c ®éng tiªu cùc cña LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ Hoa Kú; Ph¶i biÕt kÕt hîp søc m¹nh quèc tÕ víi søc m¹nh d©n téc ®Ó ®èi phã víi c¸c vô kiÖn. Râ rµng trong vô kiÖn nµy ViÖt Nam ®· nhËn ®­îc nhiÒu sù ñng hé cña céng ®ång quèc tÕ, cña chÝnh nh÷ng ng­êi tiªu dïng Mü. §iÒu nµy kh«ng chØ buéc c¸c c¬ quan xÐt xö cña Mü kh«ng xö Ðp ViÖt Nam mét c¸ch qu¸ sai lÇm vµ h¹n chÕ ®­îc thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ cho ViÖt Nam khi bÞ ¸p thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ mµ cßn dµnh ®­îc sù yªu mÕn cña céng ®ång ng­êi tiªu dïng thÕ giíi ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¸ cña ViÖt Nam; Ph¸t huy vai trß cña c¸c HiÖp héi chuyªn ngµnh, t¨ng c­êng sù phèi hîp cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó lµm m¹nh thªm n¨ng lùc kh¸ng kiÖn cña c¸c doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh ®iÒu tra cµng s©u bao nhiªu th× c¸c doanh nghiÖp cµng ph¶i phèi hîp nhÞp nhµng vµ chÆt chÏ víi nhau; C¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam nªn cã tinh thÇn tÝch cùc theo ®uæi c¸c vô kiÖn khi bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸, bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p hç trî tõ phÝa ChÝnh phñ. Theo quy t¾c cña WTO trong gi¶i quyÕt b¸n ph¸ gi¸, doanh nghiÖp ®ãng vai trß chÝnh cßn ChÝnh phñ cña doanh nghiÖp bÞ khëi kiÖn chØ ®ãng vai trß phô. NÕu doanh nghiÖp tõ bá quyÒn lîi kh¸ng kiÖn, cho dï lµ bÞ oan, th× ChÝnh phñ còng kh«ng cã c¸ch nµo lµm thay ®Ó cøu v·n. §Æc biÖt khi c¸c vô kiÖn x¶y ra, kh«ng nªn lÈn tr¸nh hoÆc ng¹i ngïng mµ cÇn nhanh chãng hîp t¸c chÆt chÏ víi ®èi t¸c vµ c¬ quan chøc n¨ng cña ChÝnh phñ, xem ®ã nh­ lµ mét phÇn cña c«ng viÖc kinh doanh bëi cã nh÷ng vô tranh chÊp lín, kh«ng vµo cuéc dÔ dÉn ®Õn sù thiÖt h¹i lín vÒ kinh tÕ thËm chÝ cßn mÊt c¶ thÞ tr­êng; ChÝnh phñ nªn phæ biÕn réng r·i kiÕn thøc vÒ Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt – Mü cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, båi d­ìng ®éi ngò chuyªn gia giái, h×nh thµnh nh÷ng tæ chøc chuyªn phôc vô viÖc øng phã víi c¸c tranh chÊp vÒ ngo¹i th­¬ng cã kh¶ n¨ng t­ vÊn cho doanh nghiÖp vµ hç trî chÝnh phñ khi cã c¸c vô kiÖn x¶y ra. HiÖn nay, Bé Th­¬ng m¹i míi thµnh lËp Ban Qu¶n lý c¹nh tranh nh­ng sù ho¹t ®éng cña ban nµy ch­a lan to¶ m¹nh, cßn ë c¸c bé ngµnh kh¸c, vai trß cña bé phËn ph¸p chÕ cßn rÊt yÕu so víi yªu cÇu; Bªn c¹nh ®ã, ph¶i thõa nhËn r»ng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ chó träng vµo viÖc lµm thÕ nµo ®Ó cã lîi nhuËn lín nhÊt chø ch­a chó ý ®Õn viÖc lµm thÕ nµo ®Ó chiÕn th¾ng khi bÞ kiÖn tông. ë hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp, vai trß cña c¸c luËt s­ cè vÊn lµ mê nh¹t thËm chÝ lµ kh«ng cã, vµ khi x¶y ra c¸c vô kiÖn c¸o ®Æc biÖt lµ c¸c vô kiÖn mang tÝnh quèc tÕ th× ta lu«n ë thÕ bÞ ®éng, lóc ®ã c¸c doanh nghiÖp míi ®i mêi luËt s­ hoÆc ®Õn t­ vÊn ë c¸c v¨n phßng luËt. ViÖc nµy cã mét h¹n chÕ lín lµ c¸c luËt s­ hoÆc c¸c c¬ quan t­ vÊn luËt l¹i kh«ng ph¶i lµ ng­êi trong cuéc, kh«ng n¾m râ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, nghiÖp vô kinh tÕ h¹n chÕ, nªn kh«ng thÓ chñ ®éng t×m ra nh÷ng ®iÓm th¾ng thÕ cña doanh nghiÖp trong mét thêi gian ng¾n ®Ó cho vô kiÖn ph¶i kÐo dµi, g©y rÊt nhiÒu tèn kÐm. Do vËy mµ ChÝnh phñ nªn thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch hÇu kiÖn. Tæ chøc nµy lµ rÊt cÇn thiÕt, bao gåm c¸c luËt s­, kÕ to¸n, c¸c nhµ kinh tÕ chuyªn nghiªn cøu c¸c diÔn biÕn xu h­íng kinh tÕ quèc tÕ vµ c¸c chuyªn gia chuyªn nghiÖp cã liªn quan cã n¨ng lùc lµm viÖc cao; nh»m hç trî chÝnh phñ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i ph¸t sinh qua c¸c vô kiÖn mét c¸ch chuyªn nghiÖp vµ kinh nghiÖm h¬n, tõ ®ã h¹n chÕ ®­îc tæn thÊt cho nÒn kinh tÕ trong n­íc nãi chung vµ cho ngµnh c«ng nghiÖp cã liªn quan nãi riªng. §©y cã thÓ lµ mét c¬ quan nhµ n­íc hoÆc ho¹t ®éng nh­ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ kh¸c nh­ VASEP…; Khi bÞ kiÖn tông c¸c doanh nghiÖp nªn tÝch cùc hoµn thµnh c¸c hå s¬ thÈm vÊn. §©y lµ b¶ng cÇu hái hoÆc b¶ng yªu cÇu mµ C¬ quan tiÕn hµnh ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ ®¹i diÖn cho bªn nguyªn cung cÊp. C¸c doanh nghiÖp cÇn ®­a ra ®Çy ®ñ c¸c t­ liÖu, chøng cø, phÇn nµo thuéc tµi liÖu c¬ mËt cña doanh nghiÖp th× ph¶i yªu cÇu ®èi ph­¬ng b¶o qu¶n kh«ng ®­îc tiÕt lé. ViÖc nµy sÏ thÓ hiÖn tinh thÇn hîp t¸c cña bÞ ®¬n còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhanh chãng, tr¸nh tèn kÐm vÒ tiÒn b¹c vµ thêi gian cho c¶ hai phÝa C¸c doanh nghiÖp còng cÇn tÝch cùc chuÈn bÞ tµi liÖu vµ ý kiÕn b¶o vÖ, biÖn hé. §Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau: TÝnh ®¹i biÓu vµ t­ c¸ch cña bªn khiÕu kiÖn, theo quy ®Þnh cña WTO, ph¶i lµ doanh nghiÖp cïng ngµnh hµng n­íc nhËp khÈu, hä vµ nh÷ng ng­êi ñng hé hä cã tæng s¶n phÈm kh«ng ®­îc Ýt h¬n 50% s¶n phÈm toµn quèc, nÕu kh«ng hä sÏ kh«ng ®­îc khiÕu kiÖn. B¶n th©n m×nh cã hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng, biªn ®é b¸n ph¸ gi¸ lµ bao nhiªu, ®· b¸n ph¸ gi¸ bao nhiªu lÇn vµ ®· ®×nh chØ hay ch­a. Hµnh vi ph¸ gi¸ g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp cïng ngµnh hµng n­íc nhËp khÈu nh­ thÕ nµo, cã tån t¹i quan hÖ nh©n qu¶ hay kh«ng? Sù ph¸n xÐt b¸n ph¸ gi¸ cã dùa vµo c¸c tiªu chuÈn, c¨n cø hîp lý hay kh«ng? C¸c doanh nghiÖp bÞ kiÖn nªn ®­a ra lêi høa gi¸ c¶. NÕu xÐt thÊy ®óng lµ m×nh ®· cã hµnh vi ph¸ gi¸ g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp cïng ngµnh hµng n­íc nhËp khÈu th× nªn chñ ®éng th­¬ng l­îng víi ChÝnh phñ n­íc khëi kiÖn vÒ cam kÕt gi¸ c¶ vµ thêi gian thùc hiÖn. ViÖc nµy sÏ tr¸nh bÞ trõng ph¹t nÆng nÒ vµ dµnh ®­îc sù c¶m th«ng cña phÝa ®èi ph­¬ng; C¸c doanh nghiÖp còng cã thÓ yªu cÇu c¬ quan t­ ph¸p n­íc nhËp khÈu can thiÖp. NÕu kh«ng chÊp nhËn kÕt luËn cña ChÝnh phñ n­íc khëi kiÖn, cã thÓ kh¸ng ¸n lªn c¬ quan t­ ph¸p cña n­íc nhËp khÈu. ë Mü lµ Toµ ¸n Th­¬ng m¹i quèc tÕ ITC vµ cao h¬n n÷a lµ Toµ ¸n liªn bang; §Ò nghÞ ChÝnh phñ can thiÖp. NÕu cã ®ñ chøng cø chøng minh hµnh vi kiÖn b¸n ph¸ gi¸ chØ lµ chuyÖn n­íc nhËp khÈu muèn b¶o hé mËu dÞch, g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp th× bÞ ®¬n cã thÓ ®Ò nghÞ ChÝnh phñ can thiÖp ®Õn tËn WTO (khi ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc nµy); KÞp thêi ®Ò nghÞ phóc thÈm. Trong thêi gian 5 n¨m kÓ tõ ngµy nép thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, nÕu bªn bÞ ®¬n ®· chÊm døt hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ th× cÇn kÞp thêi ®Ò nghÞ ChÝnh phñ n­íc khëi kiÖn b¸n ph¸ gi¸ phóc thÈm, ®Ó huû bá c¸c h×nh thøc xö ph¹t tr­íc ®©y. §iÒu nµy lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh nh÷ng thiÖt h¹i kinh tÕ kh«ng ®¸ng cã ®èi víi hµng ho¸ bÞ ¸p thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸; H×nh thµnh c¬ chÕ thu thËp vµ xö lý th«ng tin mét c¸ch nhanh nhÊt trong c¸c doanh nghiÖp. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng gióp c¸c doanh nghiÖp lu«n n¾m ®­îc diÔn biÕn cña thÞ tr­êng quèc tÕ mµ cßn chñ ®éng h¬n trong c¸c vô kiÖn khi ®· hiÓu râ phÇn nµo ®èi ph­¬ng cña m×nh. 2. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ. §èi s¸ch ®Çu tiªn vµ còng lµ ®èi s¸ch hµng ®Çu trong viÖc h¹n chÕ ¶nh h­ëng LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü ®èi víi hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam chÝnh lµ ph¶i biÕt biÕn bÊt lîi thµnh lîi thÕ. Ph¶i tËp quen dÇn víi cuéc ch¬i. §øng tr­íc mét vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸, ®Ó thµnh c«ng ViÖt Nam cÇn ph¶i chñ ®éng chuÈn bÞ thËt tèt hai yÕu tè: kü thuËt vµ ph¸p lý. VÒ kü thuËt, cÇn ph¶i nhanh chãng hoµn chØnh ngay tõ kh©u nguyªn liÖu ®Õn nu«i trång, chÕ biÕn…Chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng hå s¬ tr×nh bµy kü thuËt thËt hoµn chØnh ®Ó ®èi ph­¬ng kh«ng thÓ b¾t bÎ m×nh. VÒ mÆt ph¸p lý, viÖc ®Çu tiªn lµ chóng ta kh«ng chØ biÕt lo liÖu cho m×nh mµ cßn ph¶i thu thËp th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ ®èi ph­¬ng vÝ dô nh­ viÖc hä sÏ nhê c«ng ty luËt nµo, lobby ra sao, quan hÖ cña hä còng nh­ mÉu thuÉn gi÷a hä víi c¸c nhµ nhËp khÈu… Hay ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc r»ng gi¸ c¶ c¸ nheo còng nh­ cña nhiÒu mÆt hµng thñy s¶n kh¸c cña Mü t¨ng cao lµ do hËu qu¶ cña mét lo¹t nh÷ng yÕu tè nh­: sù hîp nhÊt gi÷a c¸c c«ng ty c¸ nheo, mét nÒn kinh tÕ suy tho¸i ch­a cã dÊu hiÖu phôc håi vµ sù kiÖn ngµy 11/9… chø kh«ng ph¶i nguyªn nh©n gi¸ c¸ tra, c¸ basa rÎ h¬n lµ do ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸. §iÒu nµy cã lÏ sÏ rÊt cÇn thiÕt khi s¾p tíi ®©y Mü sÏ kiÖn ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ t«m vµo thÞ tr­êng Mü. LÇn nµy Mü sÏ ph¶i ®èi ®Çu víi 16 n­íc, trong ®ã ViÖt Nam ®· dµy d¹n kinh nghiÖm vµ chñ ®éng h¬n; VÒ phÝa c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn ph¶i t¨ng c­êng h¬n c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu vµ viÖc cÊp giÊy chøng nhËn xuÊt xø (C/O) ViÖt Nam nh»m kiÓm so¸t ®­îc chÝnh x¸c sè liÖu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ång thêi h¹n chÕ tèi ®a viÖc C/O bÞ lµm gi¶ hoÆc bÞ lîi dông. §©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng bëi qua thùc tÕ c¸c vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ võa qua gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc khëi kiÖn th­êng cã sù kh¸c biÖt lín vÒ sè liÖu thèng kª hµng xuÊt khÈu cã xuÊt xø tõ ViÖt Nam; Thªm n÷a, ChÝnh phñ còng nªn gióp doanh nghiÖp tæ chøc c¸c héi chî th­¬ng m¹i nh»m giíi thiÖu s¶n phÈm c¸ tra vµ c¸ basa trªn ®Êt Mü ®Ó qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu, giíi thiÖu s¶n phÈm vµ chiÕm ®­îc lßng tin cña ng­êi tiªu dïng Mü; VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng chiÕn l­îc marketing ë Mü. Tr­íc tiªn ®Ó th©m nhËp mét thÞ tr­êng lín ph¶i t×m nh÷ng kh¸ch hµng mua lín. §©y chÝnh lµ kinh nghiÖm thµnh c«ng cña Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc…C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn chó ý ®Õn nh÷ng nhµ b¸n lÎ trªn toµn n­íc Mü. Nªn mêi hä ®Õn ViÖt Nam, x©y dùng mèi quan hÖ víi hä, sau ®ã sÏ mêi hä ®Æt hµng. §©y lµ nh÷ng kh¸ch hµng lín, ®ång thêi sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¸t triÓn. Hä sÏ nhËn hµng cña ViÖt Nam t¹i mét ®iÓm vµ ph©n phèi kh¾p n­íc Mü. Tr­íc m¾t lµ nh­ vËy, vÒ l©u dµi th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng ph©n phèi cña m×nh. Tõ ®ã cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc møc gi¸ b¸n chung vµ tr¸nh ®­îc viÖc c¸c doanh nghiÖp tù m×nh ph¸ gi¸ ®Ó c¹nh tranh víi nhau; Liªn kÕt víi c¸c nhµ nhËp khÈu Mü ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt c¸ tra vµ c¸ basa ngay trªn ®Êt Mü. ViÖc ®ã kh«ng nh÷ng gi¶m ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn khi xuÊt khÈu mµ cßn gióp c¸c doanh nghiÖp hiÓu râ h¬n vÒ c¸ch kinh doanh trªn th­¬ng tr­êng Mü, t¹o ®­îc sù ñng hé cña chÝnh ng­êi d©n Mü. Nh»m thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy, hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang cã kÕ ho¹ch triÓn khai m« h×nh nu«i c¸ tra vµ c¸ basa trªn ®Êt Mü vµ ng­îc l¹i sÏ nu«i c¸ nheo Mü t¹i ViÖt Nam. §©y lµ ch­¬ng tr×nh hîp t¸c th­¬ng m¹i song ph­¬ng ®ång thêi kÕt qu¶ cña nã sÏ lµ minh chøng cô thÓ nhÊt kh¼ng ®Þnh gi¸ thµnh c¸ tra vµ c¸ basa thÊp vµ ViÖt Nam kh«ng b¸n ph¸ gi¸ lo¹i c¸ nµy vµo thÞ tr­êng Mü; §Èy m¹nh viÖc qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm th«ng qua c¸c héi chî th­¬ng m¹i, c¸c chiÕn dÞch qu¶ng c¸o. §Ó lµm ®­îc viÖc nµy tr­íc tiªn c¸c doanh nghiÖp cÇn tù “tæng kiÓm tra søc khoΔ cña chÝnh m×nh, ph©n tÝch SWOT (®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ nguy c¬), vµ x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp, ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, vµ c¶i thiÖn c¬ chÕ thu thËp vµ xö lý th«ng tin mét c¸ch nhanh nhÊt. Bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng nªn quªn r»ng cÇn ph¶i tËp trung kh¾c phôc ®iÓm yÕu lín nhÊt cña m×nh ®ã lµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cßn h¹n chÕ - ®©y chÝnh lµ yÕu tè c¶n trë nguån cung xuÊt khÈu vµo Mü; §æi míi c¸ch tiÕp cËn thÞ tr­êng Mü, nªn ch¨ng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ®iÒu chØnh c¸ch s¶n xuÊt cña m×nh ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ h¬n khi xuÊt khÈu thñy s¶n vµo Mü? Chóng ta cã thÓ thùc hiÖn chen mïa vô, nu«i trång thuû s¶n, ng­êi Mü nu«i trång theo mïa vô, mïa ®«ng t¹i Mü qu¸ l¹nh, c¸, t«m kh«ng ph¸t triÓn nªn hä nghØ, ta nªn tù ®iÒu chØnh chen mïa vô, mïa s¶n xuÊt chÝnh cña hä ta nªn xuÊt Ýt, ®Õn vô nghØ ®«ng cña hä ta nªn xuÊt nhiÒu. HoÆc thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, nÕu hä hay b¸n c¸ t­¬i t¹i chî, th× ta kh«ng nªn lµm gièng hä mµ chÕ biÕn thµnh c¸ n­íng hoÆc c¸c thµnh phÈm kh¸ vµ ®iÒu chØnh vÒ gi¸ cho phï hîp víi thÞ tr­êng Mü; Mét ®iÒu thuËn lîi n÷a lµ hiÖn nay Mü chØ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ c¸ philª cßn c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ c¸ basa th× kh«ng. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn cè g¾ng khai th¸c lîi thÕ nµy; Nghiªn cøu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ë Mü ®Ó tr¸nh xung ®ét quyÒn lîi ®Õn møc kiÖn tông lªn toµ ¸n. Chóng ta sÏ cßn gÆp nhiÒu bÊt lîi ë thÞ tr­êng Mü nÕu kh«ng cã chiÕn l­îc sèng chung víi c¸c ®èi thñ m¹nh cã thÕ lùc ë ngay xø së cña hä; C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt r»ng khi mét n­íc xuÊt khÈu ®Õn mét n­íc kh¸c nh÷ng s¶n phÈm cã nhiÒu ­u thÕ h¬n vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ th× ch¾c ch¾n dï Ýt hay nhiÒu còng sÏ ®ông ph¶i ph¶n øng cña nh÷ng nhµ s¶n xuÊt cïng s¶n phÈm trong n­íc ®ã. §©y cã thÓ lµ ph¶n øng kh«ng c«ng b»ng nh­ng thùc tÕ vÉn th­êng x¶y ra vµ ta ph¶i chÊp nhËn nã nh­ mét quy luËt cña th­¬ng tr­êng. VÊn ®Ò mÊu chèt lµ chóng ta ph¶i dù b¸o vµ ®Þnh l­îng ®­îc møc ®é ph¶n øng ®ã ngay c¶ lóc tr­íc khi ®em hµng qua b¸n ®Ó ®Ò ra ®­îc nh÷ng s¸ch l­îc ®èi phã thÝch hîp; N¾m ch¾c thÓ chÕ, chÝnh s¸ch hiÖn hµnh cña Mü ®èi víi hµng nhËp khÈu, LuËt Th­¬ng m¹iÖîµ LuËt Khèng b¸n ph¸ gi¸. §ång thêi, ViÖt Nam còng nªn chó ý nghiªn cøu thËt kü LuËt Th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ c¸c Quy ®Þnh ®iÒu ­íc quèc tÕ ®a biªn ®Ó kh«ng bÞ c¸c c­êng quèc kinh tÕ nh­ Mü lÊn ¸t. Còng nh­ nhanh chãng hoµn thiÖn Ph¸p lÖnh vÒ Chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam. C«ng cô nµy kh«ng chØ ®­îc sö dông mét c¸ch h÷u hiÖu ®Ó b¶o vÖ thÞ tr­êng trong n­íc mµ cßn cã thÓ dïng nh­ mét biÖn ph¸p ®Ó “tr¶ ®òa” trong c¸c cuéc tranh chÊp th­¬ng m¹i quèc tÕ mµ Mü hay lµm. Tuy nhiªn ViÖt Nam còng cÇn biÕt râ r»ng HiÖp ®Þnh Chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO thõa nhËn c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét c«ng cô hç trî c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc khi cã hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu vµ hµnh vi g©y ra hoÆc ®e däa g©y ra thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc nh­ng còng kh«ng nªn qu¸ l¹m dông LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó t¹o ra lîi thÕ th­¬ng m¹i kh«ng b×nh ®¼ng cho m×nh vµ t¹o nªn tiÒn lÖ xÊu cho chñ nghÜa b¶o hé ph¸t triÓn; §Èy m¹nh viÖc s¶n xuÊt c¸ theo m« h×nh khÐp kÝn. Tõ ®ã chñ ®éng ®­îc vÊn ®Ò cung cÊp nguyªn liÖu s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. TiÕt kiÖm ®­îc kho¶n chi phÝ kh¸ lín do c¾t gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, tËn dông ®­îc nguån chÊt th¶i c«ng nghiÖp, ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm theo tiªu chuÈn HACCP tõ kh©u nu«i trång ®Õn kh©u s¶n xuÊt chÕ biÕn, gi¶m thiÓu ®­îc l­îng chÊt th¶i g©y « nhiÔm m«i tr­êng xung quan. Môc ®Ých cña viÖc nµy lµ nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Mü. Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng n÷a nh»m ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm cho hµng xuÊt khÈu sang Mü lµ chóng ta cÇn x©y dùng mét hÖ thèng ph­¬ng tiÖn, m¸y mãc kü thuËt hiÖn ®¹i. Cô thÓ lµ EU võa qua gÆp vô viÖc thÞt gµ, s÷a nhËp khÈu cã hµm l­îng dioxin cao, hä cã ®ñ ph­¬ng tiÖn kiÓm tra nhanh, chÝnh x¸c hµm l­îng nµy, trong khi ViÖt Nam chØ cã mét n¬i duy nhÊt nh­ng l¹i cho kÕt qu¶ chØ mang tÝnh tham kh¶o chø kh«ng ph¶i lµ kÕt luËn cã ®é chÝnh x¸c cao. Hµng thuû s¶n còng vËy, muèn kiÓm tra d­ l­îng cloramphenicol cÇn x©y dùng ®­îc nh÷ng trung t©m hiÖn ®¹i víi vèn ®Çu t­ vµi ba triÖu USD. Trong khi chóng ta ®ang ngÇn ng¹i víi sè vèn trªn th× nguy c¬ mÊt hµng chôc triÖu USD kim ng¹ch xuÊt khÈu còng nh­ sù sôt gi¶m vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cã lÏ Ýt ai nghÜ ®Õn. Nh­ vËy tr­íc m¾t dï c¸c s¶n phÈm c¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt Nam cã bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cao ®i ch¨ng n÷a th× víi mét s¶n phÈm cã chÊt l­îng vµ ®¶m b¶o vÖ sinh nh­ vËy th× chóng ta vÉn cã thÓ trô v÷ng trªn thÞ tr­êng Mü, vÉn gi÷ ®­îc thÞ phÇn cña m×nh.; T×m ®èi t¸c trung gian gióp m×nh xuÊt khÈu c¸ ®Ó gi÷ thÞ phÇn c¸ tra vµ c¸ basa trªn thÞ tr­êng Mü. VÝ dô c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Panama. §©y lµ mét n­íc nhá chØ cã 2,8 triÖu d©n nªn nÕu xuÊt khÈu vµo n­íc nµy cho d©n hä tiªu thô th× s¶n l­îng Ýt nh­ng quan träng lµ ë Panama cã khu mËu dÞch tù do, diÖn tÝch kho¶ng 400 ha vµ cã ®Õn 2000 doanh nghiÖp cña h¬n 30 n­íc tËp trung t¹i ®©y ®Ó t¹m nhËp t¸i xuÊt riªng ViÖt Nam ch­a cã v¨n phßng ®¹i diÖn nµo. ë khu nµy thuÕ t¹m nhËp t¸i xuÊt lµ 0% h¬n n÷a mét sè doanh nghiÖp cña Panama ®ang hái vÒ c¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt Nam ®Ó b¸n sang thÞ tr­êng Mü vµ c¸c n­íc kh¸c; Mét ®iÒu tèi quan träng mµ ChÝnh phñ ViÖt Nam còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ bá qua ®ã lµ cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p b¶o vÖ th­¬ng hiÖu c¸ tra vµ c¸ basa trªn thÞ tr­êng Mü. Bëi lÏ ph¸n quyÕt cuèi cïng cña Mü cßn cã nguy c¬ lµm mÊt th­¬ng hiÖu c¸ tra vµ c¸ basa trªn thÞ tr­êng Mü khi mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu n­íc ngoµi lîi dông møc thuÕ suÊt 0% mµ Mü ®· “vung tay ban ph¸t”, ®Ó mua c¸ tõ thÞ tr­êng ViÖt Nam vÒ ®ãng nh·n m¸c míi råi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nhanh chãng ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cho c¸c s¶n phÈm c¸ cña m×nh kh«ng chØ trªn thÞ tr­êng Mü (chi phÝ ®¨ng ký kho¶ng 5000USD) mµ cßn ë c¸c thÞ tr­êng tiÒm n¨ng kh¸c (vÝ dô nh­ thÞ tr­êng NhËt B¶n víi chi phÝ lµ 8000USD)… HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt – Mü ®· më ra mét viÔn c¶nh t­¬i s¸ng cho nÒn th­¬ng m¹i hai n­íc vµ ®em l¹i nhiÒu c¬ héi kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng nh­ c¸c th­¬ng nh©n Mü. §øng tr­íc mét thÞ tr­êng Mü ®Çy tiÒm n¨ng vµ th¸ch thøc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn tù tin vµo chÝnh m×nh, chñ ®éng tiÕp cËn vµ v­ît qua c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng Mü mét c¸ch kh«n khÐo vµ nhÊt ®Þnh sÏ thu ®­îc nhiÒu thµnh c«ng bëi kh«ng cã chiÕn th¾ng vÎ vang nµo mµ l¹i dÔ dµng ®¹t ®­îc. §iÒu nµy còng gièng nh­ nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c ®· tõng cã tranh chÊp th­¬ng m¹i víi Mü, tuy nhiªn sau ®ã hä ®Òu ®· thµnh c«ng trong viÖc tiÕp cËn thÞ tr­êng nµy. kÕt luËn Vô kiÖn c¸ basa coi nh­ ®· kÕt thóc hoÆc cã thÓ ch­a kÕt thóc nÕu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tiÕp tôc kiÖn lªn Toµ ¸n Liªn bang cña Mü. Nh­ng ngay tõ b©y giê chóng ta cã thÓ hiÓu mét c¸ch râ rµng r»ng thÞ tr­êng thÕ giíi trong ®ã lín nhÊt lµ thÞ tr­êng Mü kh«ng hÒ minh b¹ch vµ sßng ph¼ng nh­ ta t­ëng. §ã lµ mét c¸i chî, n¬i kÎ giµu ¨n hiÕp ng­êi nghÌo, kÎ m¹nh ¸p ®Æt “luËt ch¬i” lªn ng­êi yÕu, mäi quan hÖ kinh tÕ nhiÒu khi chÞu thua nh÷ng “trß ch¬i chÝnh trÞ”. B­íc vµo c¸i chî ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn rÊt b×nh tÜnh, vµ c¸ch tèt nhÊt lµ kiªn tr×, kh«ng mÖt mái ph¸t huy tèi ®a néi lùc cña m×nh. MÆt kh¸c, thÞ tr­êng Mü kh«ng chØ ®¬n gi¶n mang tÝnh chÊt quèc gia, khu vùc mµ ®©y cßn lµ thÞ tr­êng quèc tÕ. NÕu chóng ta cã thÓ “d»n mÆt” Mü trong trËn chiÕn nµy còng cã nghÜa ta ®· lµm bao ®èi thñ kh¸c ph¶i khiÕp sî, buéc hä ph¶i xem xÐt l¹i nÕu cã ý ®å tÊn c«ng n­íc ta b»ng c¸c ®ßn c¹nh tranh bÊt b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ. Tõ vô kiÖn trªn cã thÓ thÊy, ®Ó héi nhËp vµ ph¸t triÓn, ViÖt Nam cßn ph¶i ®èi mÆt khèc liÖt h¬n víi søc Ðp c¹nh tranh thiÕu c«ng b»ng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh thuû s¶n c¸c n­íc nhËp khÈu trong ®ã cã Mü. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy sÏ gióp ViÖt Nam ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch héi nhËp kinh tÕ cña m×nh cho phï hîp. Sù thµnh c«ng cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn quèc gia; N¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm quèc gia trªn tr­êng quèc tÕ; Sù hoµn chØnh cña c¸c quy ­íc quèc tÕ; Sù gióp ®ì cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc. Lµ 4 ®iÒu kiÖn, trong ®ã 2 ®iÒu kiÖn ®Çu ®­îc coi lµ ®iÒu kiÖn cÇn, 2 ®iÒu kiÖn sau lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó mét quèc gia ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam cã thÕ th¾ng thÕ trong m«i tr­êng c¹nh tranh quèc tÕ kh«ng b×nh ®¼ng. Tµi liÖu tham kh¶o LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü (United States – Anti-Dumping Act of 1916); B¸o Th­¬ng M¹i c¸c sè 25,29,10 n¨m 2003; Kû yÕu héi nghÞ khoa häc sinh viªn 2002, Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng; B¸o Kinh tÕ Sµi Gßn sè 28/2003 (625) ngµy 3/7/2003; B¸o Th­¬ng M¹i Thuû s¶n, th¸ng 5-6/2003, th¸ng 8/2003 (Bé Thuû s¶n); B¸o Kinh tÕ ViÖt Nam sè 32 ngµy 12/8/2003; B¸o Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i sè 179 ngµy 1/5/2003; Tin Kinh tÕ sè 119 TTX ngµy 28/5/2003; B¸o §Çu t­ sè 90 ngµy 28/7/2003; T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn sè 65 th¸ng 11/2002; Dù th¶o 4 Ph¸p lÖnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam sè 4/2003/PL-UBTVQH11 ngµy 11/10/2003; B¸o Vnexpress trang www. www.atimes.com/atimes/Front-page/DK29Aa01.html; S¸ch tr¾ng do VASEP c«ng bè vÒ vô kiÖn c¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü; Nh÷ng th«ng tin thu thËp thùc tÕ tõ Ban Qu¶n lý c¹nh tranh, Bé Th­¬ng m¹i (31 Trµng TiÒn, Hµ Néi); HiÖp héi ChÕ biÕn vµ xuÊt khÈu Thuû s¶n ViÖt Nam (VASEP) vµ Phßng Th«ng tin, Bé Thuû s¶n (20 NguyÔn C«ng Hoan, Hµ Néi); Ban Ph¸p chÕ Phßng C«ng nghiÖp ViÖt Nam (sè 9 §µo Duy Anh, Hµ Néi); Vô Kinh tÕ ®èi ngo¹i, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ (20 Hoµng V¨n Thô, Hµ Néi). Môc lôc ._.