Luận văn Đoàn thanh niên cộng sản hồ chí minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình dương hiện nay

HỌC: PGS.TS. CAO THU HẰNG HÀ NỘI, năm 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay” là công trình nghiên cứu của riêng tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS. TS. Cao Thu Hằng. Các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn là trung thực, các thông tin trích dẫn có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Tác giả Trần Thị Yến MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN ................................................................ 13 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài ......................................... 13 1.1.1. Đạo đức ................................................................................................. 13 1.1.2. Giáo dục đạo đức .................................................................................. 14 1.2. Tầm quan trọng và nội dung giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ................................................................ 17 1.2.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho thanh niên ................. 17 1.2.2. Những chuẩn mực đạo đức cần giáo dục cho thanh niên..................... 21 1.3. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và vai trò của nó trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên hiện nay ...................................................... 27 1.3.1. Một số đặc điểm cơ bản về Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh27 1.3.2. Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay .................................................... 30 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................ 35 Chƣơng 2: GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH BÌNH DƢƠNG CHO THANH NIÊN HIỆN NAY THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ....................................................... 37 2.1. Đặc điểm, tình hình tỉnh Bình Dương và thanh niên tỉnh Bình Dương ... 37 2.1.1. Tình hình, đặc điểm tỉnh Bình Dương ................................................... 37 2.1.2. Đặc điểm Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương và thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay ........................................................ 39 2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ................................. 43 2.2.1. Thực trạng công tác giáo dục tình yêu quê hương, đất nước; kiên định tinh thần độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội .............................................. 43 2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục các giá trị đạo đức truyền thống .............. 47 2.2.3. Thực trạng công tác giáo dục tinh thần lao động, học tập, chăm chỉ, sáng tạo ........................................................................................................... 50 2.2.4. Thực trạng công tác giáo dục đức tính khiêm tốn, giản dị, trung thực, ý thức tổ chức kỷ luật ......................................................................................... 55 2.3. Nguyên nhân của thực trạng trên ............................................................. 58 2.3.1. Nguyên nhân của những thành tựu ....................................................... 58 2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 59 2.4. Một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay ...................................................................................... 61 2.4.1. Xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn đủ tiêu chuẩn, thực hiện tốt công giáo dục đạo đức cho thanh niên Bình Dương hiện nay ......................................... 61 2.4.2. Đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức giáo dục đạo đức cho thanh niên ........................................................................................................ 64 2.4.3. Tổ chức các phong trào, hoạt động phù hợp gắn với từng đối tượng thanh niên ........................................................................................................ 73 2.4.4. Nâng cao tính tích cực rèn luyện của thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay ................................................................................................................... 75 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................ 78 KẾT LUẬN .................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CLB :Câu lạc bộ CHDCND :Cộng hòa dân chủ nhân dân ĐVTN :Đoàn viên thanh niên LHTN :Liên hiệp thanh niên TNCN :Thanh niên công nhân TNCS :Thanh niên Cộng sản TNTP :Thiếu niên tiền phong MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thanh niên là lực lượng đông đảo, chiếm trên 1/3 dân số và trên 1/2 lực lượng lao động xã hội, có vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi đánh giá về vai trò của thanh niên, đã nhấn mạnh: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên” [55, tr.185]. Chính vì lý do đó, việc bồi dưỡng, chăm lo giáo dục cho tầng lớp này có tầm quan trọng đặc biệt. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: “Đảng phải có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng họ thành những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa hồng vừa chuyên. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và rất cần thiết” [57, tr.510]. Kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ VII, khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng ta khẳng định: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội" [15, tr.7]. Trong những năm qua, nhận thức được tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước ta cùng với các tổ chức chính trị - xã hội khác đã luôn chú trọng đến công tác thanh niên, quan tâm, bồi dưỡng giáo dục thanh niên về đạo đức, lối sống, bản lĩnh chính trị, hướng tới xây dựng lớp người kế tục mục tiêu, lý tưởng của Đảng “Xây dựng nước Việt Nam độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội”. 1 Trên cơ sở các quan điểm chỉ đạo, định hướng của Đảng và vai trò, trách nhiệm của tổ chức đối với công tác giáo dục cho thanh niên, trong thời gian qua, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương đã phát huy vai trò, tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, rèn luyện cho thanh niên. Trong đó, công tác giáo dục đạo đức là một trong những nội dung trọng tâm được thực hiện. Trong thời gian qua, các hoạt động giáo dục đạo đức của Đoàn thanh niên các cấp trong tỉnh đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng một lớp thanh niên mới. Thanh niên Bình Dương đã kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng. Trên các lĩnh vực của đời sống xã hội đã và đang xuất hiện những gương thanh niên điển hình, có đức, có tài, cống hiến tích cực cho quê hương, đất nước. Nét nổi bật của thanh niên ở Bình Dương hiện nay là tinh thần năng động, sáng tạo trong lao động sản xuất, tích cực nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ để vươn lên làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội. Đa số thanh niên Bình Dương ngày nay vẫn ý thức rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân dân, mong muốn được đóng góp vào công việc xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong ước. Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn Thanh niên tỉnh Bình Dương còn có những hạn chế nhất định. Đó là công tác giáo dục từng lúc, từng nơi còn yếu, chưa phát huy được sức mạnh đồng bộ của các lực lượng xã hội trong giáo dục đạo đức cho thanh niên. Việc nắm bắt diễn biến, tình hình tư tưởng của thanh niên và thực hiện các nội dung giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn – Hội chưa được đổi mới về nội dung và phương thức để có sức hấp dẫn, lôi cuốn thanh niên. Một số nội dung, phương thức giáo dục chưa phù hợp với địa phương, đơn vị, lứa tuổi, Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho một bộ phận thanh niên Bình Dương chạy theo lối sống thực dụng, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp 2 của dân tộc, có thái độ thờ ơ, bàng quan trước các sự kiện kinh tế, chính trị của đất nước. Điều nguy hiểm hiện nay là đã xuất hiện một bộ phận thanh niên tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ, chạy theo lợi ích vật chất, coi đồng tiền là trên hết. Đặc biệt, vẫn có một số thanh niên phạm vào các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Nhiều vụ án được khám phá trong thời gian gần đây cho thấy tỷ lệ phạm tội trong thanh niên có chiều hướng gia tăng. Thực trạng này đòi hỏi tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Bình Dương cần đặc biệt chú trọng việc giáo dục đạo đức cho thanh niên; qua đó, phát huy vai trò to lớn của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam hiện nay. Chính vì lý do đó, học viên lựa chọn chủ đề Đoàn TNCS Hồ Chí Minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay làm đề tài luận văn thạc sĩ triết học của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục đạo đức cho thanh niên nói riêng trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng ở nước ta là một yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng đặt ra thường xuyên, liên tục đối với tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Do đó, vấn đề này thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học với nhiều công trình được công bố với những mức độ, cách tiếp cận khác nhau. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau: Thứ nhất, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức: - Công trình “Giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đổi mới, chủ trương, thực hiện, đánh giá” (Ban Khoa giáo Trung ương, NXB Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2002) bao gồm các văn kiện của Đảng, một số bài phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước tập trung đánh giá những thành tựu cũng như những hạn chế của ngành giáo dục nói chung, giáo dục đạo đức nói riêng; đồng thời, công trình chỉ ra phương hướng và nhiệm vụ trong thời gian tới giúp chúng ta nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách 3 của Đảng và Nhà nước về công tác giáo dục và đào tạo ở nước ta trong thời kỳ đổi mới. - Trong bài viết Vai trò của giáo dục đạo đức đối với sự phát triển nhân cách trong cơ chế thị trường (Trong cuốn: Mấy vấn đề đạo đức trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, Nguyễn Trọng Chuẩn, Nguyễn Văn Phúc đồng chủ biên, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003), tác giả Nguyễn Văn Phúc cho rằng, nền kinh tế thị trường, bên cạnh những mặt tích cực, còn có những ảnh hưởng, tác động tiêu cực tới nhân cách mỗi người. Đó là sự vị kỷ, chỉ biết tới lợi ích cá nhân mà bỏ qua lợi ích cộng đồng, xã hội; là sự vô cảm, thờ ơ trong mối quan hệ giữa người với người; là sự “lệch chuẩn” Vì vậy, theo tác giả, giáo dục đạo đức góp phần không nhỏ vào việc đánh thức lương tâm, đề kháng được các chuẩn mực đạo đức xa lạ không phù hợp với dân tộc, hình thành và củng cố trong con một niềm tin sâu sắc vào những giá trị đích thực và lâu bền của con người[8, tr.215-222]. Ngoài các công trình kể trên, còn có thể kể đến các công trình: “Tình cảm đạo đức và giáo dục tình cảm đạo đức trong điều kiện hiện nay ” (Tạp chí Triết học, số 6, 2000) của tác giả Nguyễn Văn Phúc; “Vai trò của đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam hiện nay” (Luận án Tiến sĩ Triết học, 2001) của Lê Thị Thủy; “Một số vấn đề về lối sống đạo đức, chuẩn mực giá trị xã hội” (2001) của Huỳnh Khái Vinh; “Xây dựng đạo đức mới trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” (Luận án tiến sĩ, 2007) của tác giả Trịnh Duy Huy; Học thuyết tính thiện của Mạnh Tử với việc giáo dục đạo đức ở nước ta hiện nay (NXB Chính trị Quốc gia, 2010) của Phạm Đình Đạt; Ý nghĩa giáo dục đạo đức (NXB Văn hóa nghệ thuật, TP. Hồ Chí Minh, 2011) của tác giả Thích Minh Hòa Trong những công trình này, các tác giả đã đề cập đến những vấn đề cơ bản của đạo đức, đạo đức truyền thống, giáo dục đạo đức với phát triển văn hóa và con 4 người Việt Nam; từ đó, đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác giáo dục đạo đức ở nước ta trong tình hình hiện nay Bên cạnh những công trình trên, những công trình đi sâu phân tích về đạo đức truyền thống Việt Nam cũng có ý nghĩa quan trọng tạo ra một cái nhìn toàn diện và sâu sắc trong quá trình giáo dục đạo đức ở Việt Nam hiện nay, trong đó phải kể đến công trình Luận án “Giá trị đạo đức truyền thống với việc xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ ViệtNam hiện nay” của tác giả Ngô Thị Thu Ngà năm 2011 tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; “Xây dựng nhân cách con người Việt Nam hiện nay dưới góc độ truyền thống” của tác giả Cao Thu Hằng (NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016) Các công trình này đã khái quát về vai trò của các giá trị đạo đức truyền thống trong đời sống con người, trong quá trình xây dựng đạo đức mới, trên cơ sở đó khẳng định sự cần thiết phải giáo dục đạo đức truyền thống nói riêng, giáo dục đạo đức nói chung cho các tầng lớp nhân dân trong xã hội. Thứ hai, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên: - Luận án “Giáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Trần Sỹ Phán, luận án Tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh năm 1999. Nội dung của luận án góp phần làm sáng tỏ những nhân tố tác động đến sự hình thành, phát triển nhân cách, từ đó làm nổi bật vai trò của giáo dục đạo đức, tìm hiểu, đưa ra những nét đặc thù của mối quan hệ giữa giáo dục đạo đức với sự hình thành phát triển nhân cách sinh viên; qua đó đề ra một số phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên. - Luận án “Quan hệ biện chứng giữa truyền thống và hiện đại trong giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay” của tác giả Lê Thị Hoài Thanh, Luận án Tiến sỹ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh 5 năm 2003. Luận án nêu rõ mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại trong sự phát triển đạo đức và vận dụng mối quan hệ này vào hoạt động giáo dục đạo đức cho thanh niên, đồng thời đề ra một số giải pháp chủ yếu kết hợp truyền thống và hiện đại để xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay. - Luận án “Ý thức đạo đức sinh viên Việt Nam hiện nay” của tác giả Võ Minh Tuấn tại Đại học Khoa học xã hội và nhân văn năm 2004 và Luận án “Vấn đề xây dựng đạo đức mới trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay” của tác giả Trịnh Duy Huy tại Viện Triết học - Viện khoa học xã hội Việt Nam năm 2007 lại phân tích rõ sự biến đổi nhân cách đạo đức sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường, từ đó nêu lên tính cấp thiết phải xây dựng, giáo dục nhân cách đạo đức cho sinh viên cho phù hợp tình hình mới. - Công trình “Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế” (do PGS.TS Phạm Hồng Tung chủ biên) tập trung làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản về thanh niên và lối sống của thanh niên; khảo sát và phân tích tình hình thanh niên Việt Nam và lối sống của thanh niên trong hơn hai thập kỷ đổi mới đất nước, thông qua đó chỉ ra những đặc trưng cơ bản của thanh niên và đặc trưng lối sống của thanh niên; xu hướng biến đổi của thanh niên trong hội nhập quốc tế, chỉ ra những yếu tố tác động cơ bản và đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng lối sống của thanh niên Việt Nam phù hợp với tiến trình đổi mới của đất nước. Dù đề cập đến lối sống của thanh niên, nhưng công trình cũng là một tài liệu tham khảo hữu ích cho tác giả luận văn triển khai nghiên cứu đề tài của mình. - Công trình“Giáo dục đạo đức mới cho sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay” của Lương Gia Ban, Nguyễn Thế Kiệt, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013. Cuốn sách phân tích tầm quan trọng và nội dung giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; khái quát thực trạng và những vấn đề đặt ra trong việc giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; từ đó, đề 6 xuất một số phương pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức mới cho sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ngoài các cuốn sách, các luận án, luận văn trên, liên quan đến chủ đề này cũng có có thể kể đến một số bài viết, như “Giáo dục truyền thống cách mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Lại Quốc Khánh, Phan Duy An, Tạp chí Tuyên giáo, số 9 (2013). Trong bài viết này, theo các tác giả, để nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng và đạo đức cách mạng cho thanh niên cần phải thực hiện một số giải pháp cơ bản và các giải pháp cần phải được thực hiện đồng bộ. Bài viết“Về lối sống mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay” của tác giả Mai Thị Dung đăng tại Tạp chí Triết học, số 5 (2013) cho rằng, để việc định hướng lối sống mới cho thế hệ trẻ hiện nay đạt hiệu quả thì cần chú trọng một số giải pháp: xây dựng tình yêu quê hương, đất nước; xây dựng lối sống vì cộng đồng có tinh thần trách nhiệm cao với bản thân, gia đình và xã hội; xây dựng lối ứng xử có văn hoá trong cuộc sống. Trong bài viết“Tăng cường công tác giáo dục giá trị truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh” của tác giả Đàm Thế Vinh, Nguyễn Ngọc Ánh đăng tại Tạp chí Giáo dục lý luận, số 216 (2014), các tác giả đã phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về giá trị truyền thống của dân tộc và đưa ra những giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục các giá trị truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ trong điều kiện hiện nay. Trong bài viết“Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh, thiếu niên giai đoạn hiện nay” của tác giả Nguyễn Đắc Vinh đăng tại Tạp chí Tuyên giáo, số 3 (2015), tác giả đề xuất một số giải pháp cơ bản của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh, thiếu niên hiện nay. 7 Ngoài các công trình trên, liên quan đến chủ đề này, có thể kể đến các bài viết“Những nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng suy thoái đạo đức ở nước ta hiện nay” của tác giả Nguyễn Ngọc Hà đăng tại Tạp chí Triết học, số 3 (2002); “Tác động của toàn cầu hóa đến đạo đức sinh viên Việt Nam hiện nay” của tác giả Võ Minh Tuấn đăng tại Tạp chí Triết học, số 4 (2004); “Hội nhập quốc tế: cơ hội và thách thức đối với giá trị truyền thống trong điều kiện toàn cầu hóa” của tác giả Nguyễn Trọng Chuẩn đăng tại Tạp chí Triết học, số 8 (2004); “Toàn cầu hóa và nguy cơ suy thoái đạo đức, lối sống cho con người Việt Nam hiện nay” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Huyền đăng tại Tạp chí Triết học, số 2 (2007). Trong các bài viết này, các tác giả tập trung phân tích những chuyển dịch về những chuẩn mực giá trị đạo đức xã hội Việt Nam những năm gần đây dưới tác động của điều kiện kinh tế - xã hội, nhất là xu thế hội nhập và toàn cầu hóa; đồng thời phân tích ảnh hưởng, tác động đó tới nhiều phương diện như: lối sống, văn hóa, đạo đức, của mỗi người, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy những mặt tích cực và đẩy lùi mặt tiêu cực của kinh tế thị trường, toàn cầu hóa trong giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay. Thứ ba, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: - Công trình “Tổng quan tình hình thanh niên, công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên giai đoạn 2007-2012” do tác giả Nguyễn Đắc Vinh làm chủ biên được xuất bản năm 2012. Cuốn sách tiếp cận các vấn đề liên quan đến thanh niên và đặt nó trong tương quan chung của xã hội, so sánh với các giai đoạn trước để chỉ ra những biến đổi, chiều hướng biến đổi của các vấn đề; những yếu tố tác động đến sự biến đổi đó; tổng kết, xác định những vấn đề nổi bật về tình hình thanh niên trong giai đoạn 5 năm (2007 – 2012); đánh giá hiệu quả công tác, tác động của hoạt động Đoàn đến thanh niên nói chung 8 và sinh viên nói riêng. Đồng thời, công trình cũng nghiên cứu những cơ sở lý luận, thực tiễn, từ đó đề xuất mục tiêu, phương hướng, giải pháp công tác Đoàn trong nhiệm kỳ tới. - Công trình“Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Những chặng đường phát triển” do tác giả Vũ Quang Hiển (Chủ biên) (NXB Chính trị quốc gia – sự thật, Hà Nội, 2014), đã tổng hợp nhiều bài viết của các tác giả khác nhau với các nội dung: tái hiện những trang sử vàng của các thế hệ thanh niên Việt Nam, khẳng định vai trò của lực lượng thanh niên Việt Nam trong quá trình hội nhập và phát triển đất nước hiện nay; nêu ra nhiều quan điểm, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với thanh niên và công tác thanh niên trong thời kỳ đổi mới; vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công tác vận động thanh niên giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong giao lưu văn hóa quốc tế, Thứ tư, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương: Về cơ bản, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương cũng đã được chú ý, quan tâm. Tuy nhiên, sự quan tâm này mới chỉ dừng lại ở mức độ trong các báo cáo hàng năm, thường kỳ. Cho đến nay, chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương nói chung và công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên trong tỉnh của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nói riêng. Tuy nhiên, các báo cáo này cũng là tài liệu tham khảo quý để học viên tham khảo trong quá trình triển khai nghiên cứu đề tài. Trong các báo cáo đó, có thể kể đến Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương khóa IX trình tại Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương lần thứ X, nhiệm kỳ 2017 – 2022 và Báo cáo tổng kết công tác giáo dục của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương giai đoạn 2012 – 2017. Các báo 9 cáo đã tổng kết, đánh giá thực tiễn 05 năm (2012 – 2017) thực hiện chức năng giáo dục cho đoàn viên, thanh niên Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Báo cáo cũng đã tổng kết thực tiễn, đưa ra các số liệu phản ánh thực tế, rút ra những đánh giá khách quan về công tác giáo dục cho thanh niên và những bài học kinh nghiệm sâu sắc cho nhiệm kỳ sau. Theo đó, công tác giáo dục cho đoàn viên, thanh niên Bình Dương do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương thực hiện đã đạt những kết quả rất quan trọng, được các cấp ủy Đảng, chính quyền và toàn xã hội đánh giá cao, đồng tình, ủng hộ. Tuy nhiên, với phạm vi của các báo cáo nên chưa đưa ra các nhóm giải pháp bài bản góp phần nâng cao công tác giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên Bình Dương trong giai đoạn hiện nay. Nhìn chung, các cuốn sách, các công trình nghiên cứu trên đã có đóng góp nhất định trong việc nêu rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về yêu cầu của việc giáo dục đạo đức nói chung, giáo dục đạo đức cho thanh niên ở nước ta hiện nay; đã làm sáng tỏ ở mức độ nhất định tác động của các điều kiện kinh tế, xã hội, chính trị trong và ngoài nước tới sự biến đổi của đạo đức xã hội, đạo đức thanh niên, đề ra một số phương hướng để nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức. Tuy nhiên, một mặt, sự tổng quan của các công trình nghiên cứu, bài viết nói trên phản ánh tầm quan trọng và yêu cầu bức thiết của vấn đề giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ. Mặt khác, cũng cho thấy, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay cũng chưa được tập trung nghiên cứu một cách có hệ thống, bài bản và chuyên sâu. Vì vậy, việc triển khai nghiên cứu đề tài “Đoàn TNCS Hồ Chí Minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay” đảm bảo tính mới. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích của luận văn 10 Luận văn được thực hiện nhằm mục đích phát huy hơn nữa vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương trong tình hình hiện nay. Qua đó, xây dựng lớp thanh niên Bình Dương vừa có đức, vừa có tài phục vụ cho sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước. 3.2. Nhiệm vụ của luận văn Để đạt được mục đích trên, luận văn thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau: - Làm rõ một số vấn đề lý luận về công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay. - Làm rõ thực trạng giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh niên Bình Dương hiện nay. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò trong giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh niên Bình Dương hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: Giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh niên tỉnh Bình Dương - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: luận văn nghiên cứu công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương. Phạm vi thời gian: từ năm 2012 đến nay 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận và phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức, thanh niên và công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên. 5.2. Phương pháp nghiên cứu 11 Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng các phương pháp liên ngành, trong đó coi trọng phương pháp nghiên cứu tài liệu kết hợp phương pháp thu thập thông tin, phương pháp phân tích - tổng hợp; lôgic - lịch sử; quy nạp và diễn dịch; tổng kết thực tiễn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận về công tác giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh niên hiện nay. - Kết quả nghiên cứu luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho công tác nghiên cứu, giảng dạy, tổng kết thực tiễn và có ý nghĩa khuyến nghị trong việc nâng cao vai trò trong giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nói chung, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương nói riêng trong tình hình hiện nay. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 2 chương, 7 tiết. 12 Chƣơng 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài 1.1.1. Khái niệm đạo đức Ở phương Tây, danh từ đạo đức bắt nguồn từ tiếng Latinh là mos, moris, nghĩa là lề thói. Ngoài ra, còn một danh từ nữa cũng hay được sử dụng là ethicos, có gốc từ chữ Hy Lạp cũng có nghĩa là lề thói, tập tục. Theo nghĩa đó, khi nói đến đạo đức là nói đến những lề thói, tập tục biểu hiện mối quan hệ nhất định giữa người với người trong giao tiếp với nhau hàng ngày. Ở phương Đông, người Trung Quốc cổ đại sớm đưa ra các học thuyết về đạo và đức của họ. Theo đó, Đạo có nghĩa là con đường, đường đi, về sau khái niệm này được vận dụng trong triết học nhằm chỉ con đường của tự nhiên. Sau đó, đạo không chỉ là con đường của tự nhiên, mà còn có nghĩa là đường sống của con người trong xã hội. Đức dùng để nói đến nhân đức, đức tính, là biểu hiện của đạo nghĩa, là nguyên tắc của luân lý. Như vậy, đạo đức được hiểu như những nguyên tắc, các quy định, các chuẩn mực xã hội nhằm điều tiết hành vi của con người mà mỗi người sống trong đó cần phải tuân theo. Từ cách tiếp cận mácxít, có thể hiểu: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội [40, tr.8]. Đạo đức còn là tổng hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực điều tiết hành vi trong mối quan hệ giữa con người với con người, con người với tự 13 nhiên, giữa cá nhân với xã hội. Nó được phát triển, bị ảnh hưởng nhiều bởi các chế độ kinh tế - xã hội khác nhau. Trong quá trình phát triển đó, cùng với sự vận động biến đổi của tồn tại xã hội, đạo đức cũng có những biến đổi, như các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác đã từng nói rằng, “Từ dân tộc này sang dân tộc khác, từ thời đại này sang thời đại khác, những quan niệm về thiện và ác đã biến đổi nhiều đến mức chúng thường trái ngược hẳn nhau”[46, tr.135]. Có thể thấy rằng, thứ nhất, với tư cách hình thái ý thức xã hội, phản ánh tồn tại xã hội, đạo đức chịu ảnh hưởng của tồn tại xã hội. Tuy nhiên, ở đây, có thể thấy rằng, quan hệ giữa kinh tế với đạo đức không phải là quan hệ đơn trị, một chiều. Vì vậy, không phải mọi biến đổi nào đó trong cơ sở kinh tế cũng đều nhất thiết và ngay lập tức dẫn đến sự biến đổi tương ứng trong đạo đức. Không phải mọi sự phát triển kinh tế nào cũng dẫn đến sự tiến bộ đạo đức. Hơn nữa, đạo đức còn bị ảnh hưởng triết học, chính trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo, nghĩa là của toàn bộ đời sống tinh thần. Thứ hai, với tư cách là những nguyên tắc, chuẩn mực xã hội điều tiết hành vi con người, người nào thực hiện đúng những nguyên tắc, chuẩn mực đó được coi là có đạo đức, được xã hội ủng hộ, biểu dương và ngược lại. 1.1.2. Giáo dục đạ...truyền thụ những tri thức đạo đức cho thanh niên. Thông qua việc tuyên truyền, giáo dục những chuẩn mực đạo đức cho thanh niên như: giáo dục tình yêu quê hương đất nước, kiên định với con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Đoàn góp phần quan trọng vào quá trình khẳng định những giá trị đạo đức tốt đẹp mà mỗi thanh niên cần hướng tới và góp phần thức tỉnh một bộ phận không nhỏ thanh niên đang sống một cuộc sống thiếu lý tưởng, thiếu niềm tin, thiếu lòng tự hào và kiêu hãnh dân tộc. Đoàn cũng góp phần quan trọng trong việc định hướng cho thanh niên giữ gìn, phát huy những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc như lòng yêu thương, độ lượng, tinh thần đoàn kết, sống nhân nghĩa, thủy chung; khắc phục những tác động tiêu cực của quá trình hội nhập và nền kinh tế thị trường đang là mảnh đất màu mỡ nảy sinh những lối sống ích kỷ, vụ lợi, những thói hư, tật xấu, những tệ nạn xã hội; tạo bước chuyển về chất trong nhận thức, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của thanh niên, phát huy, khơi dậy trong thanh niên tư duy năng động, sáng tạo, lạc quan, tự tin, dám nghĩ, dám làm, có ý chí khắc phục khó khăn vươn lên lập thân, lập nghiệp với khát vọng cống hiến vì tương lai tươi sáng của dân tộc; sống nhân ái, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội; góp phần xây dựng cho thanh niên những đức tính cần thiết để có những hành vi phù hợp với những quy tắc ứng xử và chuẩn mực của xã hội 30 Có thể nói, Đoàn có vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, giáo dục những chuẩn mực đạo đức cho thanh niên. Thông qua việc giáo dục các chuẩn mực đạo đức cho thanh niên, Đoàn đã góp phần quan trọng trong việc tăng “sức đề kháng” cho thanh niên trước những biểu hiện tiêu cực, mặt trái của xã hội và sự chống phá, xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội. Điển hình là thông qua các hình thức sinh hoạt của Đoàn, qua việc khai thác hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng và truyền thông mạng, qua các hoạt động, phong trào của mình, Đoàn khéo léo lồng ghép tuyên truyền, cụ thể hóa những chuẩn mực đạo đức đến thanh niên một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất. Qua đó, định hướng cho thanh niên những giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, xây dựng niềm tin, lý tưởng cách mạng trong thanh niên; phê phán những biểu hiện của sự suy thoái về đạo đức; cho thấy tính đúng đắn của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay. Có thể dễ dàng nhìn nhận vai trò của Đoàn ở nội dung này thông qua sự việc vừa qua liên quan đến nội dung kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV (diễn ra từ 21/5 – 15/6/2018 vừa qua) dự kiến thông qua dự Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, lợi dụng lòng yêu nước của nhân dân ta các thế lực thù địch, các phần tử xấu đã kích động đoàn viên, thanh niên và nhân dân ta, có các hành động quá khích như: tụ tập đông người gây rối, biểu tìnhđể phản đối dự thảo Luật. Trước tình hình trên, ở nhiều địa phương, Đoàn thanh niên đã đóng vai trò nòng cốt để phối hợp với các đoàn thể, các lực lượng chức năng trong công tác nắm bắt tình hình trong đoàn viên, thanh niên, đặc biệt là thanh niên công nhân để làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, định hướng công tác tư tưởng, thông tin kịp thời đến đoàn viên, thanh niên và nhân dân chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước liên quan đến dự thảo Luật, đồng thời tuyên truyền cảnh giác đối với các chiêu trò và sự xuyên tạc của các thế lực thù địch và phần tử xấu. Do vậy, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở 31 nhiều địa phương, đặc biệt là ở những địa phương có số lượng lớn thanh niên công nhân cơ bản ổn định và giữ vững, không để xảy ra những vụ việc phức tạp, những điểm nóng cần phải giải quyết. Thứ hai, Đoàn góp phần quan trọng trong việc bồi dưỡng tình cảm đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay. Giáo dục đạo đức cho thanh niên không chỉ thuần túy là giáo dục ý thức, lý trí đạo đức mà quan trọng và sâu xa hơn, Đoàn đã góp phần quan trọng trong việc bồi dưỡng tình cảm đạo đức, để hình thành, phát triển và thường xuyên bồi đắp nhân tính, mà Hồ Chí Minh gọi là tính người, tình người, tình thương yêu con người, lòng nhân ái, vị tha, bao dung, yêu điều thiện, ghét điều ác, bảo vệ cái thiện, trừng trị cái ác. Chính tình cảm đạo đức “sẽ làm sâu sắc thêm mối tương giao giữa con người với con người, giữa con người với tự nhiên” [71, tr.15]. Sự sâu sắc và tinh tế trong mối tương giao này là một trong những động lực làm tăng thêm sự phong phú, sâu sắc và mạnh mẽ của thế giới nội tâm, thúc đẩy con người vươn lên trong cuộc sống. Do vậy, không chỉ dừng lại ở những hoạt động giáo dục đơn thuần, giáo dục đạo đức được Đoàn thanh niên cụ thể, gắn liền với thực hành đạo đức, để từ lẽ sống trở thành lối sống và nếp sống hằng ngày, củng cố và phát triển nhu cầu đạo đức, thực hành các chuẩn mực, các quy tắc ứng xử đạo đức, làm cho giá trị đạo đức và văn hóa đạo đức trở nên bền vững. Thông qua các hoạt động giáo dục đạo đức để chuyển hóa thành tự giáo dục ở mỗi một chủ thể và định hình, hoàn thiện nhân cách. Trên cơ sở các hoạt động giáo dục ý thức đạo đức, là cơ sở để hình thành niềm tin và tình cảm đạo đức. Từ đó, tạo động lực thúc đẩy hoạt động, dẫn đến những hành vi, hành động đạo đức theo những chuẩn mực và giá trị đạo đức được lựa chọn. Có thể thấy, bằng các hình thức và phương pháp giáo dục phong phú, phù hợp với lứa tuổi thanh niên, Đoàn có vai trò quan trọng trong việc tạo 32 môi trường đưa thanh niên vào các hoạt động thực tiễn, giúp thanh niên học tập rèn luyện, nuôi dưỡng tình cảm và phát triển nhân cách. Thông qua các hoạt động của các phong trào "Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc" và "Ðồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp", Đoàn không chỉ góp phần vào thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước, mà còn tạo môi trường thực tiễn rộng lớn, phong phú, thiết thực để giáo dục, rèn luyện thanh niên. Cũng chính từ các phong trào, hoạt động đó, Đoàn đã phát hiện được nhiều tấm gương tốt, điển hình hay trong thanh niên, làm tấm gương tốt để giáo dục đạo đức cho thanh niên. Và qua đó, những tình cảm đạo đức, tình bạn trong sáng không vụ lợi giữa các đoàn viên thanh niên được nảy sinh. Điều này được thể hiện rõ qua từng thời kỳ cách mạng như: trong thời kỳ thành lập Đảng, đấu tranh giành chính quyền, kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và tay sai, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các bậc tiền bối cách mạng đã tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin, giác ngộ lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước trong thanh niên và nhân dân. Với tinh thần “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, Đoàn đã động viên các tầng lớp thanh niên cả nước hưởng ứng phong trào “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, “Xếp bút nghiên lên đường chiến đấu”, “3 sẵn sàng”, “5 xung phong”. Khi đất nước thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, tuổi trẻ Việt Nam tiếp tục gánh vác sứ mệnh to lớn là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, theo đường lối đổi mới của Đảng, Đoàn phát động thanh niên tham gia phong trào “tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, “3 xung kích làm chủ tập thể”, “hành quân theo bước chân những người anh hùng”, “hành quân theo chân Bác”, tiếp bước cha anh đi đầu trong công cuộc đổi mới Điển hình như 2 phong trào “thanh niên lập nghiệp”, “tuổi trẻ giữ nước” đã động viên hàng triệu đoàn viên thanh niên tham gia, đã xuất hiện nhiều tấm gương điển hình trong lao động, chiến đấu, học tập, xây 33 dựng cuộc sống mới. Các phong trào “Xứng danh anh bộ đội cụ Hồ” thực hiện “6 điều Bác Hồ dạy”, “Đoàn kết 3 lực lượng”, “Đền ơn đáp nghĩa”, “Sản xuất, kinh doanh giỏi”, “thanh niên tình nguyện”, “3 mục tiêu dân số, sức khỏe, môi trường”, “Dạy tốt, học tốt”, “Học vì ngày mai lập nghiệp” là biểu hiện cụ thể những cố gắng, nỗ lực vượt bậc của tuổi trẻ Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Chính từ thực tiễn hoạt động phong phú và sôi nổi của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, trên khắp các lĩnh vực, thanh niên Việt Nam đã được trang bị cho mình những chuẩn mực, được bồi dưỡng những tình cảm đạo đức tốt đẹp, góp phần xây dựng những hình ảnh đẹp về lớp thanh niên Việt Nam thời kỳ mới. Thứ ba, Đoàn quan tâm chăm lo đến quyền và lợi ích chính đáng, tạo điều kiện thuận lợi và đồng hành, cổ vũ thanh niên học tập, rèn luyện, phấn đấu trưởng thành, góp phần khắc phục những hạn chế trong nhân cách của một bộ phận thanh niên Việt Nam hiện nay. Ngón tay có ngón dài ngón ngắn, trong một gia đình con cái cũng mỗi người một tính cách, xã hội cũng vậy, thanh niên cũng có nhiều nhóm, nhóm tiên tiến ý thức cao là cơ bản, họ là hạt nhân, tạo ra những tác động tích cực cho cộng đồng; nhóm thứ hai, thường được gọi là chậm tiến, trong đó có những thanh niên vi phạm pháp luật, có cả thanh niên nhận thức chính trị chưa đúng đắn. Do vậy, không chỉ định hướng cho thanh niên và phát huy vai trò của thanh niên qua các hoạt động của Đoàn, Đoàn còn tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để đồng hành cùng thanh niên trong thực hiện những ước mơ, hoài bão, lý tưởng sống cao đẹp của mình qua các chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam” với việc tổ chức các chương trình giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa những người thành đạt, những gương điển hình tiên tiến với đoàn viên thanh niên nói chung và đoàn viên thanh niên đã từng một thời lầm lỡ nói riêng; Đoàn đã định 34 hướng giá trị trong việc kế thừa, duy trì các giá trị truyền thống và hình thành những giá trị chuẩn mực mới, phù hợp với thời kỳ mới. Những giá trị truyền thống gia đình, tình nghĩa, đề cao cái tâm, chữ tín và đạo hiếu, lễ nghĩa vẫn được duy trì nhằm hạn chế, khắc phục tính ích kỷ, thờ ơ, thậm chí là lạnh lùng của một số thanh niên dưới tác động của cơ chế thị trường, của hội nhập quốc tế và nhằm “xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hóa trong thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng lực trí tuệ, đạo đức, bản lĩnh văn hóa con người Việt Nam” [14, tr.106]. Việc giáo dục đạo đức, giúp cho thanh niên hoàn thiện nhân cách của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có ý nghĩa quan trọng đối với tình hình xây dựng và phát triển đất nước hiện nay. Như vậy, việc giáo dục rèn luyện đạo đức cho thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế thế giới là góp phần đào tạo, giáo dục thế hệ thanh niên vừa "hồng", vừa "chuyên", góp phần xây dựng nước nhà ngày càng phát triển. Do vậy, hơn lúc nào hết, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh với chức năng là “Trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên”, là đội dự bị tin cậy của Đảng cần phát huy tốt hơn những vai trò của mình trong công tác giáo đạo đức cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay. Tiểu kết chƣơng 1 Đạo đức là một hiện tượng xã hội, là tổng hợp các quy tắc, nguyên tắc, chuẩn mực xã hội điều tiết hành vi con người, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với lợi ích và hạnh phúc của con người, với tiến bộ xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, trước những tác động tiêu cực của kinh tế thị trường, của toàn cầu hóa và sự suy thoái đạo đức của một bộ phận thanh niên Việt Nam, việc giáo dục đạo đức cho đối tượng này có tầm 35 quan trọng đặc biệt. Trong đó, có thể thấy rằng, vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là hết sức quan trọng. Thông qua các hoạt động giáo dục, qua các phong trào chính trị - xã hội thực tiễn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã giúp thanh niên có được những tri thức, những tình cảm, niềm tin, lý tưởng đạo đức đúng đắn, hoàn thiện nhân cách thanh niên Việt Nam hiện nay, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bản thân và đất nước. 36 Chƣơng 2 GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH BÌNH DƢƠNG CHO THANH NIÊN HIỆN NAY: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP 2.1. Đặc điểm, tình hình tỉnh Bình Dƣơng và thanh niên tỉnh Bình Dƣơng 2.1.1. Tình hình, đặc điểm tỉnh Bình Dương Bình Dương là tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; phía Đông giáp tỉnh Đồng Nai, phía Bắc giáp tỉnh Bình Phước, phía Tây giáp tỉnh Tây Ninh và một phần thành phố Hồ Chí Minh, phía Nam giáp thành phố Hồ Chí Minh và một phần tỉnh Đồng Nai. Theo Nghị quyết số 136/NQ-CP ngày 29/12/2013 của Chính phủ, tỉnh Bình Dương có diện tích tự nhiên là 2.694,43 km2 (chiếm khoảng 0,83% diện tích cả nước, khoảng 12% diện tích miền Đông Nam Bộ); dân số 1.802.500 người; 09 đơn vị hành chính cấp huyện (gồm: thành phố Thủ Dầu Một, thị xã Dĩ An, thị xã Thuận An, thị xã Bến Cát, thị xã Tân Uyên và các huyện Bàu Bàng, Bắc Tân Uyên, Dầu Tiếng, Phú Giáo) và 91 đơn vị hành chính cấp xã (48 xã, 41 phường, 02 thị trấn) [88]. Khoảng đầu thập niên 90 thế kỷ trước, từ ngày tái lập tỉnh (01/01/1997), Bình Dương đã trỗi dậy với chủ trương đổi mới, được cụ thể hóa bằng những chính sách thông thoáng, mở đường cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của địa phương. Đến nay, toàn tỉnh có 28 khu công nghiệp và 8 cụm công nghiệp, với tổng diện tích khoảng 10.000 ha. Trong đó, có những khu công nghiệp tiêu biểu cho cả nước về xây dựng kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh, đồng bộ và hiện đại, về tốc độ thu hút đầu tư, quản lý sản xuất và bảo vệ môi trường như VSIP 1, 2, Mỹ Phước, Đồng An, Bằng những chính 37 sách phù hợp, đến tháng 10 năm 2014, Bình Dương đã thu hút được 2.356 dự án đầu tư nước ngoài với số vốn là 20 tỷ 200 triệu đô la Mỹ, trên 17.000 doanh nghiệp trong nước. Nhiều khu đô thị và dân cư mới văn minh, hiện đại được hình thành, trong đó tiêu biểu nhất là thành phố mới Bình Dương với điểm nhấn là Trung tâm hành chính tập trung của tỉnh đã chính thức đi vào hoạt động từ ngày 20/02/2014. Thu nhập bình quân đầu người của Bình Dương vào năm 1997 là 5,703 triệu đồng thì cuối năm 2015 là 73,1 triệu đồng tăng 12,6 lần. Không chỉ ấn tượng bởi kinh tế phát triển, vùng đất Bình Dương xưa và nay còn được biết đến với bề dày lịch sử, văn hóa phát triển rất phong phú, đa dạng. Tỉnh Bình Dương hiện có 11 di tích lịch sử, văn hóa được công nhận cấp quốc gia, 39 di tích lịch sử, văn hóa được công nhận cấp tỉnh. Trong tiến trình phát triển vùng đất mang đậm nét văn hóa làng nghề thủ công truyền thống, Bình Dương tạo dấu ấn sâu sắc với các sản phẩm thủ công được chế tác từ những làng nghề nổi tiếng đã định vị trên địa bàn hơn 300 năm, như: Làng gốm sứ ở Lái Thiêu, Tân Phước Khánh; làng mộc, chạm khắc gỗ ở Chánh Nghĩa, Phú Thọ; làng sơn mài ở Tương Bình Hiệp[88]. Sau 20 năm phát triển, Bình Dương tiếp tục là một trong những trung tâm kinh tế hàng đầu của đất nước, là một tỉnh có nhiều tiềm năng và thuận lợi với tốc độ phát triển kinh tế nhanh, cơ cấu kinh tế chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng dịch vụ - công nghiệp gắn với quá trình đô thị hóa và nông nghiệp đô thị, nông nghiệp công nghệ cao. Với chính sách đầu tư thông thoáng, minh bạch, nâng cao năng lực cạnh tranh của Tỉnh, Bình Dương tiếp tục thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, người lao động đến đầu tư, làm việc, góp phần tạo nhiều nghề mới và việc làm cho thanh niên. Do vậy, hiện nay Bình Dương là một trong những tỉnh, thành tiếp nhận một lực lượng đông đảo lao động từ các địa phương khác trong cả nước đến Bình Dương sinh sống và 38 làm việc. Tạo nên một cộng đồng người Bình Dương với nhiều màu sắc văn hóa khác nhau của nhiều vùng miền trong cả nước. Qua đó, cũng góp phần hình thành nên những tâm sinh lý riêng có của người Bình Dương nói chung và thanh niên Bình Dương nói riêng. 2.1.2. Đặc điểm Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương và thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay Thứ nhất, đặc điểm Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương. Tiếp nối truyền thống vẻ vang của Đoàn, của thanh niên Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương từ khi thành lập cho đến nay đã trải qua 10 kỳ Đại hội, dưới sự quan tâm lãnh đạo của Đảng bộ Tỉnh, sự phối hợp của chính quyền và đoàn thể nhân dân, Đoàn đã không ngừng phát triển lớn mạnh. Đến nay, Đoàn Thanh niên Tỉnh có 22 đơn vị huyện, thị, thành Đoàn và Đoàn trực thuộc; có hơn 89.000 đoàn viên đang sinh hoạt trong 512 cơ sở Đoàn. Hội LHTN tỉnh có hơn 146.000 hội viên 3.663 chi hội, CLB, tổ, đội, nhóm. Hội Sinh viên tỉnh có hơn 38.000 sinh viên và 19.000 hội viên [24, tr.7]. Phát huy truyền thống vẻ vang của thế hệ đi trước, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng cộng sản Việt Nam, trong suốt những năm qua, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương đã tham mưu và triển khai nhiều hoạt động, chương trình, đề án, nguồn Quỹ thiết thực góp phần quan trọng trong công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên; tham gia giải quyết những việc khó, việc mới trong quá trình phát triển kinh tế - văn hóa - chính trị - xã hội của tỉnh, mang những nét riêng của Bình Dương như: Đề án “Đoàn kết tập hợp thanh niên công nhân tỉnh Bình Dương”, Đề án “Nâng cao nhận thức pháp luật cho thanh niên”, Đề án “Phổ cập và nâng cao kiến thức tin học cho thanh niên và cán bộ Đoàn – Hội – Đội tỉnh Bình Dương”, Quỹ hỗ trợ thanh niên xa quê có hoàn cảnh khó khăn, Quỹ Tài năng trẻ tỉnh Bình Dương, thành lập Trung tâm hỗ trợ thanh niên công nhân và lao động trẻ... được lãnh đạo tỉnh 39 và Trung ương Đoàn đánh giá cao. Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, hoạt động của Đoàn thanh niên và công tác thanh niên Bình Dương trong thời gian qua cũng tồn tại những hạn chế nhất định. Tổ chức Đoàn vẫn chưa tạo được sự phát triển đồng đều ở các cấp, chưa phát huy, khơi dậy tốt được tiềm năng, sức sáng tạo của thanh niên. Công tác giáo dục của Đoàn tuy rộng nhưng chưa thực sự đi vào chiều sâu, chất lượng của nhiều đoàn viên chưa cao; việc đoàn kết, tập hợp thanh niên ở một số mặt công tác chưa hiệu quả. Đây là vấn đề cần quan tâm, trong bối cảnh có sự xuống cấp về mặt đạo đức của một bộ phận thanh niên trong Tỉnh và trong bối cảnh mà vai trò giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong Tỉnh ngày càng quan trọng. Thứ hai, đặc điểm thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay. Ngoài những đặc điểm của thanh niên nói chung như đã đề cập ở trên, do ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, truyền thống lịch sử, văn hóa, dân cư của địa phương, thanh niên Bình Dương có những đặc điểm riêng. Hiện nay, tổng số thanh niên trên địa bàn tỉnh tính đến tháng 12/2014 có khoảng 838.290 người chiếm 46,57%% dân số (trong đó thanh niên địa phương khoảng 311.206 người chiếm 17,3%, thanh niên nhập cư khoảng 527.084 người chiếm 29,3%). Trong thời gian tới, nhận định số lượng thanh niên trong tỉnh vẫn tiếp tục có sự gia tăng về số lượng [32, tr.37]. Cùng với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ưu tiên phát triển dịch vụ, công nghiệp, gắn với quá trình đô thị hóa, tốc độ tăng dân số cơ học của Bình Dương hàng năm tăng cao, trong đó một bộ phận lớn là người lao động từ các tỉnh thành khác đến sinh sống và lập nghiệp. Tỷ lệ thanh niên trong tỉnh có xu hướng tăng nhanh trong tổng dân số. Thành phần, các nhóm đối tượng thanh niên đa dạng và có sự biến động lớn. Trong đó lực lượng thanh niên công nhân, thanh niên đô thị, thanh niên học sinh, sinh viên tăng 40 mạnh do dịch chuyển cơ cấu lao động, do quá trình đô thị hóa. Thanh niên nông thôn chiếm gần 40% tổng số thanh niên. Lực lượng thanh niên công nhân trong tỉnh tăng mạnh, phần lớn là người ngoài tỉnh đến sinh sống và làm việc, chiếm gần 63 % tổng số thanh niên. Thanh niên đô thị chiếm hơn 60% tổng số thanh niên, tăng mạnh do dịch chuyển cơ học về lao động nông thôn ra thành thị và quá trình đô thị hóa nông thôn [32, tr.37]. Thanh niên học sinh, sinh viên tăng vượt bậc (hiện chiếm 13% tổng số thanh niên; số lượng tăng trung bình 20% mỗi năm) do nhu cầu học tập cao và đa dạng hóa các loại hình đào tạo. Trong đó, khá đông học sinh các trường nghề, sinh viên tại Bình Dương đến từ các địa phương khác. Ngoài ra, lực lượng thanh niên công chức, viên chức (chiếm 0,68%), thanh niên lực lượng vũ trang (chiếm 0,28%), thanh niên dân tộc thiểu số, tín đồ tôn giáo (chiếm 1,23%), có nhiều đóng góp trong công tác xã hội, phát huy truyền thống văn hóa dân tộc [24, tr.55]. Nhìn chung, thanh niên Bình Dương, thế hệ được sinh ra và lớn lên trên quê hương giàu truyền thống cách mạng của “Miền Đông gian lao mà anh dũng” với các di tích, căn cứ địa cách mạng như: nhà tù Phú Lợi, địa đạo tam giáp sắt Tây Nam Bến Cát, Chiến khu Thuận An Hòa, chiến khu D anh hùng... Được sự giáo dục của gia đình, nhà trường và xã hội, thanh niên Bình Dương luôn tự hào về truyền thống quê hương. Họ đã và đang phát huy truyền thống của các thế hệ cha, anh đi trước và luôn xung kích đi đầu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sống trong một tỉnh có tốc độ phát triển công nghiệp năng động, sáng tạo, thanh niên Bình Dương hiện nay có trình độ học vấn cao hơn trước. Đại đa số thanh niên có bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước; đồng tình và ủng 41 hộ sự nghiệp đổi mới của Đảng, ham học, ham làm, sẵn sàng tình nguyện thực hiện những nhiệm vụ khó khăn vì lợi ích của xã hội. Bên cạnh đó, một đặc điểm riêng có của thanh niên Bình Dương so với thanh niên ở các nơi khác là tính năng động, sáng tạo, dễ hòa hợp, thân thiện, trượng nghĩa... Đây là một trong những đặc điểm có sự tác động lớn từ một tỉnh phát triển công nghiệp mạnh mẽ, cũng như những điều kiện về vùng đất và dân cư nơi đây. Bởi lịch sử Bình Dương từ cách đây 300 năm vốn là một vùng đất hoang sơ, cằn cỗi, sau đó với chính sách di dân, khai hoang của nhà Nguyễn, vùng đất này đã thu hút nhiều dân cư ở các tỉnh miền Bắc, miền Trung vào khai hoang, lập nghiệp. Ngày nay cũng vậy, sự phát triển của Bình Dương, cùng với con người Bình Dương thân thiện, mến khách đã thu hút lực lượng lao động lớn của các tỉnh, thành khác đến sinh sống và lập nghiệp. Tuy nhiên, mặt trái của kinh tế thị trường và quá trình hội nhập quốc tế; cùng sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ và những điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và dân cư đã và đang tác động khiến thanh niên Bình Dương đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Đó là: Một bộ phận thanh niên còn sống thiếu lý tưởng, thiếu bản lĩnh chính trị, còn mang nặng chủ nghĩa cá nhân, thực dụng, xa rời truyền thống văn hóa dân tộc thiếu ý thức rèn luyện; ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận thanh niên nhìn chung chưa tốt; một bộ phận thanh niên còn ham chơi, lười lao động; số lượng thanh thiếu niên vi phạm pháp luật, mắc vào các tệ nạn xã hội còn chiếm tỷ lệ cao, dễ bị lợi dụng, kích động, lôi kéo vào các hành vi gây rối, đặc biệt là trong thanh niên công nhân, thanh niên chậm tiếnMột bộ phận không nhỏ trong thanh niên thiếu hụt cả về kiến thức lịch sử, văn hóa dân tộc, kỹ năng xã hội. Tình hình đó đòi hỏi Đoàn, Hội của Tỉnh cần phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức, mô hình giáo dục đạo đức để chăm lo cho các đối tượng thanh niên. 42 2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dƣơng hiện nay của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh 2.2.1. Thực trạng công tác giáo dục tình yêu quê hương, đất nước; kiên định tinh thần độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội Công tác giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, kiên định tinh thần độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội cho thanh niên Bình Dương trong thời gian qua được đẩy mạnh, có nhiều đổi mới về nội dung và phương thức triển khai, tập trung bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc, hướng về biên giới, biển đảo Tổ quốc. Qua đó đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Các cấp bộ đoàn đã thực hiện nghiêm túc việc phổ biến, quán triệt các Nghị quyết của Đảng, của Đoàn liên quan đến công tác thanh niên, tập trung tuyên truyền, quán triệt một số Nghị quyết có tác động trực tiếp đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống của thanh niên để họ có nhận thức đúng đắn về tình yêu quê hương, đất nước; kiên định tinh thần độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội như: Kết luận số 80-KL/TW ngày 25/12/2013 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ”Các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã chú trọng, thường xuyên tổ chức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo hướng lựa chọn nội dung, hình thức phù hợp với từng khối đối tượng thanh niên, gắn với nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Đặc biệt, việc tổ chức thực hiện Chỉ thị số 43 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015 - 2030” được các cấp bộ Đoàn trong tỉnh xác định là trọng tâm trong công tác tuyên truyền, giáo dục nói chung và giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thế hệ trẻ nói riêng. Về phương thức, công tác giáo dục tình yêu quê hương, đất nước; kiên định tinh thần độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội được thực hiện với nhiều hình thức phong phú, sinh động, sáng tạo, thu hút được đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia như: tổ chức triển khai, thực hiện thường xuyên thông qua việc tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền, học tập các chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, của Đoàn. Đặc biệt, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh đã chú trọng phương thức giáo dục thông qua các hoạt động thực tiễn, các hoạt động ngoại khóa, các phong trào thi đua yêu nước; tổ chức đợt sinh hoạt chính trị “Nghị quyết Đại hội Đảng và hành động của tuổi trẻ”, thi tìm hiểu Chủ nghĩa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh; thi trực tuyến Olympic Mác – Lênin, thi “Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh” trên Website Tỉnh Đoàn; tổ chức Chương trình gặp gỡ, tuyên dương đảng viên trẻ tiêu biểu; Chương trình gặp gỡ, giao lưu đối thoại giữa Cấp ủy Đảng, Chính quyền, Lãnh đạo các đơn vị với ĐVTN; các chương trình “Tuổi trẻ Bình Dương hướng về biển, đảo quê hương”, Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè; các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, Hội trại tòng quân, cuộc thi viết cảm nhận “Nhật ký Thế hệ Hồ Chí Minh”, cuộc vận động vì nghĩa tình biên giới hải đảo, các chuyến về nguồn, tham quan các di tích lịch sử, tổ chức các diễn đàn, tọa đàm thảo luận về lòng yêu nước, về lý tưởng sống của thanh niên trong giai đoạn hiện nay..., Trong đó, tiêu biểu là Chương trình “Tuổi trẻ Bình Dương hướng về biển đảo quê hương” được tổ chức vào năm 2014 44 với các hoạt động: Xếp hình bản đồ Việt Nam với sự tham gia của 3.000 ĐVTN, chương trình “Ngàn đĩa gốm gửi lời yêu thương”, triển lãm “Đất và người Bình Dương hướng về biển, đảo”, chụp ảnh “Vạn trái tim Bình Dương hướng về biển, đảo quê hương” với sự tham gia của hơn 10.000 ĐVTN, Chương trình sân khấu hóa “Bình Dương hướng về biển, đảo”, - tất cả đã tạo được ấn tượng sâu sắc và có ý nghĩa lớn đối với việc giáo dục tình yêu quê hương, đất nước đối với thanh niên Bình Dương. Ngoài ra, Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn còn đẩy mạnh thực hiện hiệu quả cuộc vận động “Đoàn viên, thanh niên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”; nâng cao chất lượng đoàn viên ưu tú giới thiệu cho Đảng xem xét, kết nạp [78, tr.10]. Bên cạnh đó, để thực hiện tốt các hoạt động giáo dục này, công tác nắm bắt, phản ánh tình hình tư tưởng và định hướng dư luận xã hội trong thanh niên được các cấp bộ Đoàn trong tỉnh quan tâm hơn trước. Đoàn đã tăng cường tuyên truyền, giải thích phản bác lại những luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch. Hoạt động của các tổ, đội, nhóm nắm bắt dư luận xã hội có chuyển biến tích cực đã góp phần giải quyết những phát sinh mới trong tư tưởng của đoàn viên, thanh niên, nhất là trước những biến động của tình hình biển đảo và đặc biệt là trước những biến động trong khu vực và thế giới. Trong đó, các cấp bộ đoàn chú trọng đổi mới phương pháp thực hiện thông qua các hình thức như: Hội nghị thông tin chuyên đề, sinh hoạt chi đoàn, thực hiện chế độ báo cáo định kỳ, đột xuất, nắm tình hình tư tưởng, định hướng dư luận xã hội trong thanh niên qua mạng Internet và các phương tiện truyền thông hiện đại khác. Điển hình như sự kiện Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển nước ta (dịp 13, 14/5/2014), Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn đã chỉ đạo các huyện, thị, thành Đoàn và Đoàn trực thuộc tổ chức các hoạt động tuyên truyền sâu rộng trong đoàn viên thanh niên trong Tỉnh về hành động sai trái này của Trung Quốc; cung cấp các sản 45 phẩm tuyên truyền phục vụ đội ngũ báo cáo viên hoạt động như video clip, bộ ảnh, tờ rơi vận động đoàn viên, thanh niên bày tỏ “Yêu nước đúng cách”,... Có thể nói, nhờ các hoạt động trên, đến nay đa số thanh niên Bình Dương sống có lý tưởng đạo đức đúng đắn, có tình yêu đối với quê hương đất nước, có lập trường chính trị rõ ràng, kiên định với con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam. Một trong những biểu hiện đó là thanh niên Bình Dương hiện nay đa số có ý thức phấn đấu trở thành đảng viên ngày càng tăng. Tuyệt đại đa số những thanh niên Bình Dương có ý thức phấn đấu vào Đảng đều xuất phát từ nguyện vọng và động cơ đúng đắn. Họ mong muốn đóng góp một phần sức mình vào ...ành động Trung Quốc xâm phạm chủ quyền biển đảo của Việt Nam diễn ra ngày 13,14/5/2014 tại Bình Dương đã gây thiệt hại to lớn cho tỉnh nhà. Do vậy, việc xây dựng và định hướng hoạt động của lực lượng nòng cốt chính trị của Đoàn phải được thực hiện bài bản, có quy chế tổ chức và hoạt động, có tập huấn, bồi dưỡng và định hướng để có các đầu mối thường xuyên nắm chắc tình hình thanh niên trên địa bàn tỉnh. Năm là, nâng cao chất lượng hoạt động báo chí, truyền thông trong công tác tuyên truyền, giáo dục đạo đức cho thanh niên, tăng cường các tuyến bài, chuyên trang, chuyên mục có tính giáo dục đạo đức cao cho thanh niên Bình Dương trên Website Tỉnh Đoàn; chuyên trang thanh niên trên Báo Bình Dương thứ 7 hàng tuần được phát hành miễn phí 10.000 tờ/tuần đến các chi đoàn, chi hội thanh niên công nhân; chuyên mục phát thanh niên, truyền hình thanh niên trên sóng phát thanh, truyền hình của Đài phát thanh Truyền hình Bình Dương hàng tuần; các bản tin sinh hoạt chi đoàn, chi hội hàng tháng của Đoàn, Hội; chú trọng đến việc tạo ra những hiệu ứng xã hội tích cực để giáo dục đạo đức cho thanh niên. Đảm bảo nội dung thông tin, tuyên truyền phải có tính phong phú, hấp dẫn, linh hoạt, sáng tạo để thu hút và tác động mạnh mẽ đến ý thức của đoàn viên thanh niên. Đồng thời phát huy hiệu quả việc thường xuyên đăng tải tuyên truyền các tuyến bài viết giới thiệu về các gương 70 sáng thanh niên trên các chuyên mục, chuyên trang nhằm nhân rộng các gương điển hình một cách hiệu quả nhất. Sáu là, đẩy mạnh tổ chức các hoạt động theo nhu cầu, sở thích của thanh niên gắn liền với các ngày lễ lớn, sự kiện trọng đại của Đảng, của dân tộc, của Đoàn, của địa phương. Các hoạt động của Đoàn cần được đổi mới, theo kịp xu thế hiện đại, thu hút thanh niên, thể hiện được màu sắc của Đoàn. Bên cạnh đó, các cơ sở Đoàn phải chủ động tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí thiết thực, các loại hình mới như dân vũ, teambuilding tạo môi trường sinh hoạt lành mạnh để thanh niên được thể hiện mình thông qua các mô hình câu lạc bộ, tổ, đội, nhóm theo sở thích, nghề nghiệp, đối tượng như trên. Qua đó, tạo môi trường sinh hoạt tích cực, lành mạnh cho thanh niên; khơi dậy và phát huy những giá trị, tinh thần, sức trẻ cho thanh niên tham gia vào các hoạt động. Thực tế tại Bình Dương cho thấy, nếu là hoạt động của chi hội trên địa bàn dân cư thì việc thu hút thanh niên tham gia các hoạt động rất hạn chế. Tuy nhiên đối với các chi hội, câu lạc bộ, đội, nhóm như: Tình nguyện xanh, bảo vệ môi trường, xung kích, kết nối thanh niên công nhân...khi tổ chức các hoạt động thì lại thu hút đông đảo thanh niên tham gia, đơn giản vì họ cùng sở thích, ngành nghề, đam mê. Bên cạnh đó, Đoàn thanh niên tỉnh cần tiếp tục duy trì và phát huy các mô hình giáo dục hiệu quả hiện đang thu hút giới trẻ ở Bình Dương như: Học kỳ trong quân đội, Học làm người có ích, học kỳ trong công an, trại hè hạt giống từ tâm.v.v.. với các nội dung giáo dục kỹ năng rất hữu ích cho thanh thiếu niên. Từ đó, nâng cao ý thức tự giác, tác phong nhanh nhẹn, hoạt bát, tính tự lập trong môi trường công an, quân đội để vượt qua khó khăn, thử thách góp phần làm thay đổi tình cảm suy nghĩ và hành động của các em theo hướng tích cực, giúp các em sống có trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình và xã hội. Từ hiệu quả của những mô hình này phải làm sao để tiếp tục nâng 71 chất, tạo sự lan tỏa, dấu ấn mới và góp phần nâng "thương hiệu" Đoàn thanh niên tỉnh Bình Dương trong dư luận xã hội. Ngoài ra, công tác giáo dục đạo đức cần gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chủ động tham mưu với cấp uỷ Đảng, chính quyền, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể, các lực lượng xã hội tạo sự chỉ đạo đồng bộ trong việc việc triển khai, thực hiện. Các giải pháp thực hiện cần được triển khai quyết liệt, đồng bộ, thường xuyên được đánh giá, rút kinh nghiệm để xây dựng nhiệm vụ và giải pháp công tác đoàn và phong trào thanh niên giai đoạn hiện nay. Trong đó, chú trọng phát hiện gương người tốt, việc tốt, tôn vinh những tấm gương tiêu biểu và nhân rộng điển hình tiên tiến thông qua các bài viết, hình ảnh trực quan sinh động để tuyên truyền; tiếp tục thực hiện chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Bình Dương vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”; chú trọng phát huy vai trò, ảnh hưởng xã hội tích cực của những người nổi tiếng, người của công chúng đối với đoàn viên, thanh niên như: trong thanh niên công nhân mời các doanh nhân trẻ thành đạt đã từng trải qua quãng thời gian lập nghiệp ban đầu khó khăn từ công nhân bình thường, hoặc các ngành nghề tự do mà có ý chí phấn đấu vươn lên và thành công trong sự nghiệp; trong học sinh, sinh viên mời các em học sinh, sinh viên giàu nghị lực vượt khó học giỏi, các thầy cô giáo ưu tú đến chia sẻ và truyền động lực... Đồng thời, kết hợp tuyên truyền gương điển hình thanh niên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với việc tuyên truyền các sự kiện chính trị, xã hội, các ngày lễ lớn để tạo tính lan tỏa cao trong xã hội. Đặc biệt, duy trì các mô hình hiệu quả đã thực sự trở thành những mô hình nổi bật của Bình Dương trong thời gian qua như: cuộc thi viết “Gương sáng quanh tôi”, Đại hội công dân trẻ Bình Dương, Liên hoan Người con hiếu thảonhằm phát hiện kịp thời tuyên dương các gương điển hình làm theo lời 72 Bác để tuyên truyền và nhân rộng, bởi như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền [60, tr.263]. 2.4.3. Tổ chức các phong trào, hoạt động phù hợp gắn với từng đối tượng thanh niên Việc tổ chức các phong trào, hoạt động phù hợp với từng đối tượng thanh niên có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát huy cũng như đồng hành với thanh niên; đồng thời sẽ tạo môi trường tốt cho thanh niên phấn đấu và trưởng thành. Cụ thể, phong trào “Thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới” tập trung trước hết trong thanh niên nông thôn với các hoạt động đa dạng: phối hợp chuyển giao khoa học công nghệ, phát động phong trào “Thanh niên nông thôn thi đua sản xuất kinh doanh giỏi”; đảm nhận hiệu quả công trình “Nâng bước nông thôn - Thắp sáng đường quê”; tuyên truyền bảo vệ môi trường, phòng chống dịch bệnh, lụt bão, ứng phó với biến đổi khí hậu; phát triển mô hình tổ hợp tác, hợp tác xã, CLB thanh niên làm kinh tế giỏi; tổ chức phong trào “Tuổi trẻ chung tay xây dựng văn minh đô thị” trong thanh niên đô thị với các hoạt động góp phần xây dựng nếp sống văn minh đô thị, tuyên truyền dọn dẹp vỉa hè, tuyến phố “xanh – sạch – đẹp”; phong trào “4 nhất” trong thanh niên công nhân; “Ba trách nhiệm” trong thanh niên công chức, viên chức; “Sinh viên 5 tốt”, “Học sinh 3 rèn luyện”, “Khi tôi 18” trong học sinh, sinh viên; “Thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh bộ đội Cụ Hồ” trong thanh niên quân đội; “Tuổi trẻ công an nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy” trong thanh niên công an. Qua các phong trào, hoạt động này, Đoàn cần khéo léo để có các hình thức và nội dung phù hợp với đối tượng và gắn với việc truyền tải, khơi dậy các giá trị đạo đức trong thanh niên một cách mạnh mẽ và thiết thực. Chính từ đây, thanh niên hiểu rõ rằng, sự xung kích, sáng tạo của họ chỉ có 73 thể thực sự phát huy tác dụng và hiệu quả trên cơ sở có nhận thức đạo đức, nhận thức chính trị đúng đắn. Và chỉ có như thế, sự phấn đấu, cống hiến và phát triển của mỗi cá nhân thanh niên mới có thể góp phần làm nên sự phát triển lớn mạnh của quê hương, đất nước và cả dân tộc. Ngoài ra, Đoàn thanh niên tỉnh cần tiếp tục phát triển một số hoạt động, phong trào lớn nhằm phát huy tính xung kích, tình nguyện trong thanh niên như: phát triển phong trào thanh niên tình nguyện cả về chất lượng và quy mô, đa dạng hóa các loại hình tình nguyện, kết nối, hỗ trợ và định hướng các đội hình tình nguyện tự phát trong thanh niên; thông qua hoạt động tình nguyện, trực tiếp tham gia giải quyết những vấn đề lớn của địa phương như bảo đảm an sinh xã hội, tham gia phát triển y tế, giáo dục ở tuyến cơ sở Đoàn cần tăng cường tổ chức đồng loạt các hoạt động tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, vì an sinh xã hội, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên, trí thức trẻ, thầy thuốc trẻ, nhà khoa học trẻtham gia với các chương trình tiêu biểu như: “Tình nguyện mùa Đông”, “Xuân tình nguyện”, “Tháng Thanh niên”, “Chiến dịch thanh niên tình nguyện Hè”, “Tiếp sức mùa thi”, “Tiếp sức đến trường”, “Tiếp sức lao động trẻ”, “Tiếp sức người bệnh”, “Thầy thuốc trẻ làm theo lời Bác, tình nguyện vì sức khỏe cộng đồng”, hiến máu tình nguyện,... Thông qua các hoạt động, nhằm đẩy mạnh các hoạt động tình nguyện ngày càng trở thành nét đẹp, một phẩm chất đặc trưng, nổi bật của tuổi trẻ, được xã hội thừa nhận. Thực tế chứng minh, một bộ phận học sinh, sinh viên chỉ biết kiến thức trên sách vở, từ những kiến thức lý thuyết không thể phát triển được thành kỹ năng. Chưa kể đến, không ít bạn trẻ vấp phải “căn bệnh” chỉ biết đến việc học, biết đến các hoạt động có lợi cho bản thân. Họ sống vô cảm với những người xung quanh, thiếu đi tình yêu thương, sự sẻ chia với cộng đồng, xã hội. Do vậy, khi các chương trình tình nguyện được phát động, đông đảo các bạn thanh niên đã tìm đến tổ chức 74 Đoàn, Hội và coi phong trào thanh niên tình nguyện như “trường học kỹ năng” và môi trường thực tiễn sinh động nhất để giúp họ trưởng thành. Tham gia các hoạt động phong trào giúp các đoàn viên, thanh niên có thêm trải nghiệm, bù đắp khiếm khuyết trong đào tạo, giúp họ được rèn giũa, góp sức trẻ cống hiến cho quê hương, đất nước. Bên cạnh việc phát huy, khơi dậy tinh thần xung kích, tình nguyện của thanh niên, Đoàn thanh niên tỉnh cũng cần thực hiện tốt việc đồng hành với thanh niên trong lập thân, lập nghiệp như: Tăng cường kết nối các nguồn lực, phát huy hiệu quả các giải thưởng, học bổng, nguồn quỹ hỗ trợ hiện có của Đoàn để kịp thời động viên, tuyên dương, bồi dưỡng, hỗ trợ cho đối tượng thanh niên là Tài năng trẻ, học sinh, sinh viên, thanh niên công nhân có hoàn cảnh khó khăn; triển khai hiệu quả Chương trình “Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp” giai đoạn 2018 – 2022, với các nội dung trọng tâm: đa dạng hóa các hình thức truyền thông về khởi nghiệp; tư vấn, đào tạo, hỗ trợ thông tin, kiến thức, kỹ năng cho thanh niên trong quá trình khởi nghiệp; hỗ trợ thanh niên thực hiện việc vay vốn và sử dụng tốt nguồn vốn vay; giới thiệu việc làm, tư vấn nghề nghiệp cho đoàn viên thanh niên; phối hợp triển khai các chương trình, đề án dạy nghề, khuyến nông, khuyến công, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho thanh niên nông thôn, thanh niên công nhân, thanh niên hoàn lương 2.4.4. Nâng cao tính tích cực rèn luyện của thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay Một trong những triết lý sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là học phải đi đôi với hành, lý luận phải gắn với thực tiễn. Vì vậy, bên cạnh quan điểm xác định giáo dục, học tập như một phương thức chủ yếu để bồi dưỡng thế hệ trẻ, Người còn đòi hỏi thế hệ trẻ phải luôn tự rèn luyện, tu dưỡng trong thực 75 tiễn nhằm xây dựng, phát triển các phẩm chất, năng lực cần thiết để sau này có thể cống hiến được nhiều nhất cho quê hương, cộng đồng và xã hội. Thanh niên là lớp người trẻ, khỏe, có tinh thần xung kích, nhiệt tình, năng động, nhạy cảm với cái mới, cái tiến bộ. Phát huy vai trò của thanh niên trong tự học tập, tự tu dưỡng đạo đức lối sống là biện pháp quan trọng giúp họ nhanh chóng tiến bộ, trưởng thành. Do vậy, trước hết phải định hướng cho thanh niên nhu cầu, động lực phấn đấu, rèn luyện đúng đắn, xây dựng ý thức làm chủ, tinh thần ham học hỏi, cầu tiến, vươn lên tự khẳng định mình. Đồng thời, cần định hướng cho thanh niên những giá trị, chuẩn mực, phương hướng, mục tiêu và cần tạo mọi điều kiện thuận lợi để thanh niên phấn đấu, rèn luyện; phải thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá, từ đó đưa ra hướng phấn đấu cho thanh niên. Quan tâm chăm lo những nhu cầu, lợi ích chính đáng của thanh niên về vật chất, tinh thần; giao nhiệm vụ phù hợp với năng lực, sở trường, năng khiếu và đặc điểm tâm, sinh lý của họ, qua đó tạo điều kiện tốt để thanh niên rèn luyện đạo đức, lối sống. Phải làm sao để mỗi thanh niên phải xác định được trách nhiệm của mình với bản thân, gia đình, xã hội, sống có lý tưởng, có hoài bão, khát khao vươn tới cái mới, cái tiến bộ. Phải tổ chức nhiều hoạt động để khơi dậy trong mỗi thanh niên tính tự giác rèn luyện, biết tự kiềm chế, biết vượt qua những cám dỗ và tiêu cực xã hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, thực dụng, lợi mình hại người. Làm sao để thanh niên phải tự tin vào chính mình, giữ vững niềm tin trong cuộc sống, vào các giá trị chân, thiện, mỹ; vượt qua mọi khó khăn, thách thức, như Bác Hồ đã dạy: “gian nan rèn luyện mới thành công” hay V.I. Lênin đã viết: "không tự mình bỏ ra một công phu nào đó thì không thể tìm ra chân lý trong bất cứ một vấn đề hệ trọng nào cả; và hễ ai sợ tốn công sức thì không sao tìm ra chân lý được" [38, tr.82]. 76 Vấn đề quan trọng trong việc giáo dục đạo đức là phải khơi dậy ý thức đạo đức lành mạnh ở mỗi đoàn viên thanh niên, giúp cho họ nhận thức được trách nhiệm đạo đức của mình. Tiếp nhận sự giáo dục đạo đức là vấn đề nhất thiết không thể thiếu được, nhưng sự tự giáo dục, tự rèn luyện, tự trau dồi đạo đức của mỗi đoàn viên thanh niên còn quan trọng hơn nhiều. Do vậy, trọng tâm công tác giáo dục đạo đức của Đoàn trong giai đoạn hiện nay là phải kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục và tự giáo dục; giữa nâng cao nhận thức với hành động cụ thể trong học tập, lao động, công tác và rèn luyện của đoàn viên thanh niên; gắn lý luận với thực tiễn nhiệm vụ chính trị tại địa phương, đơn vị. Cần mạnh dạn đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức giáo dục; tiếp tục đặc biệt quan tâm công tác giáo dục đạo đức chú trọng đến việc khơi dậy trong thanh niên ý thức và trách nhiệm trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; học và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; từng bước xây dựng và hoàn thiện nhân cách, lối sống của người thanh niên thời đại mới. Thực hiện mục tiêu tạo môi trường qua các loại hình hoạt động để định hướng cho đoàn viên thanh niên tham gia rèn luyện, tự rèn luyện trở thành những công dân tốt, có ích cho xã hội. Đặc biệt quan tâm, coi trọng việc bồi dưỡng nâng cao ý thức trách nhiệm xã hội, rèn luyện thói quen, kỹ năng sống cho thanh niên, nhất là kỹ năng điều tiết và kiểm soát bản thân. Làm tốt điều này sẽ giúp cho giới trẻ có đủ tự tin, bản lĩnh và phương pháp phòng tránh với những chiêu bài tiêu cực trên các trang mạng xã hội. Xây dựng cho họ có động cơ, thái độ và tinh thần trách nhiệm xã hội khi tham gia và sử dụng các trang mạng xã hội; xác định mục đích tham gia và sử dụng các trang mạng xã hội đúng đắn, hữu ích, không bị lệ thuộc, chìm đắm vào môi trường cuộc sống ảo trên các trang mạng xã hội, vì điều đó vừa làm mất thời gian vừa ảnh hưởng đến công việc học tập, công tác. 77 Tiểu kết chƣơng 2 Công tác giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh niên Bình Dương hiện nay đã thu được những kết quả đáng khích lệ. Việc đẩy mạnh thực hiện học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã tạo được chuyển biến trong nhận thức và hành động của cán bộ Đoàn, đoàn viên, thanh thiếu nhi. Phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; đồng hành, hỗ trợ, giúp đỡ thanh niên lập thân, lập nghiệp là một trong những nội dung quan trọng trong phong trào hành động cách mạng của Đoàn. Qua đó, khơi dậy tinh thần thi đua, tính tích cực tự rèn luyện trong thanh niên Nhưng bên cạnh đó, công tác này cũng còn bộc lộ những hạn chế nhất định cần phải giải quyết. Chính vì thế, dựa trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thực tiễn, tác giả đưa ra các giải pháp cần thiết trong việc giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương. Trong đó, tổ chức Đoàn cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn; đổi mới các nội dung, phương thức giáo dục của Đoàn; tổ chức các phong trào, hoạt động phù hợp với các đối tượng thanh niên và nâng cao tính tích cực rèn luyện của thanh niên. Thực hiện tốt các giải pháp trên sẽ góp phần quan trọng trong đào tạo, giáo dục thế hệ thanh niên Bình Dương hiện nay vừa "hồng", vừa "chuyên", đóng góp vào tiến trình xây dựng quê hương Bình Dương ngày càng giàu đẹp, văn minh. 78 KẾT LUẬN Có thể nói, thanh niên giữ vai trò và vị trí quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Với tinh thần “Đâu cần thanh niên có; Việc gì khó thanh niên làm”, thanh niên luôn là lực lượng xung kích, đi đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta. Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng ta cũng luôn đánh giá cao vai trò của thanh niên, như Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương khóa VII nêu rõ: “Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên” [13, tr.82]. Do đó, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên nói chung, thanh niên Bình Dương nói riêng là việc làm quan trọng đối với tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay. Với sự quan tâm lãnh, chỉ đạo sâu sát của cấp ủy Đảng, vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên trong thời gian qua ngày càng đổi mới và đi vào chiều sâu, các hoạt động giáo dục, các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước đã tạo môi trường lành mạnh để thanh niên rèn luyện, trưởng thành, góp phần hình thành đạo đức cao đẹp, lối sống nghĩa tình, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân cách, có nhiều đóng góp quan trọng trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng quê hương, đất nước. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số nội dung chưa theo kịp yêu cầu phát triển ngày càng cao của xã hội, nhu cầu của thanh niên ngày càng phong phú. Một bộ phận thế hệ trẻ còn có biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; ít quan tâm đến tình hình đất nước, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, xa hoa, lãng phí, xa rời truyền thống văn hóa dân tộc. Vì vậy, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên trở thành vấn đề vừa mang tính cấp 79 bách, vừa mang tính chiến lược của cách mạng nước ta nói chung và tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong tỉnh nói riêng. Do đó, cần phải nâng cao chất lượng cán bộ Đoàn; đổi mới nội dung, phương thức giáo dục của Đoàn; nâng cao tính tích cực rèn luyện đạo đức của đoàn viên thanh niên trong tỉnh... nhằm tạo bước chuyển mới về chất lượng tổ chức, đặc biệt là chất lượng cơ sở, chất lượng thanh niên; qua đó, xây dựng một thế hệ thanh niên Bình Dương vừa hồng, vừa chuyên, góp phần xây dựng quê hương Bình Dương ngày càng giàu đẹp, văn minh./. 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lê Thị Tuyết Ba (2003) Chuẩn mực đạo đức trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, Tạp chí triết học, (Số 10), tr.9-12. 2. Lương Gia Ban, Nguyễn Thế Kiệt (2013) Giáo dục đạo đức mới cho sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 3. Ban Văn hoá tư tưởng Trung ương (2002) Văn hoá với thanh niên, Thanh niên với văn hoá, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 4. Ban Bí thư Trung ương Đảng (2010) Quy chế cán bộ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, ban hành kèm theo Quyết định số 289-QĐ/TW ngày 8-2-2010 của Ban Bí thư. 5. Ban Chỉ đạo 138, công an tỉnh Bình Dương (2016) Báo cáo thống kê tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội trên địa bàn tỉnh Bình Dương năm 2016. 6. Doãn Thị Chín (2004) Vấn đề giáo dục đạo đức truyền thống cho sinh viên Việt Nam hiện nay, Luận văn thạc sĩ Triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. 7. Nguyễn Trọng Chuẩn (2004) Hội nhập quốc tế: cơ hội và thách thức đối với giá trị truyền thống trong điều kiện toàn cầu hóa, Tạp chí Triết học, (Số 8), tr.5-11. 8. Nguyễn Trọng Chuẩn - Nguyễn Văn Phúc (2003), Mấy vấn đề đạo đức trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 9. Vũ Trọng Dung (chủ biên) (2005) Giáo trình đạo đức học Mác – Lê Nin (hệ cử nhân chính trị), Nxb Lý luận Chính trị, Hà Nội 10. Mai Thị Dung (2013) Về lối sống mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay, Tạp trí Triết học, (Số 5), tr.84-92. 11. Đoàn Nam Đàn (2008) Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 12. Phạm Đình Đạt (2010) Học thuyết tính thiện của Mạnh Tử với việc giáo dục đạo đức ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 13. Đảng Cộng sản Việt Nam (1993) Văn kiện Hội nghị lần thứ 4, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 14. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thức X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 15. Đảng Cộng sản Việt Nam (2008) Văn kiện Hội nghị lần thứ 7, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 16. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011) Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 17. Đảng Cộng sản Việt Nam (2013) Văn kiện hội nghị lần thứ VIII Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 18. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thức XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 19. Đảng bộ tỉnh Bình Dương (2010) Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Dương lần thứ IX. 20. Đảng bộ tỉnh Bình Dương (2015) Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Dương lần thứ X. 21. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (2012) Văn kiện Đại hội Đoàn đại biểu toàn quốc lần thứ X. 22. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (2013), Điều lệ, Nxb Thanh niên. 23. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (2017) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI. 24. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương (2017) Văn kiện Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương lần thứ X, nhiệm kỳ 2012 - 2017 25. Phạm Văn Đồng (1998) Chủ tịch Hồ Chí Minh tinh hoa dân tộc, trí tuệ thời đại, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 26. Trần Văn Giàu (1980) Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 27. Nguyễn Ngọc Hà (2002) Những nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng suy thoái đạo đức ở nước ta hiện nay, Tạp chí Triết học, (Số 3) tr.15 – 17. 28. Cao Thu Hằng (2016) Xây dựng nhân cách con người Việt Nam hiện nay dưới góc độ truyền thống, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 29. Vũ Quang Hiển (2014) Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Những chặng đường phát triển, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội. 30. Thích Minh Hòa (2011) Ý nghĩa giáo dục đạo đức, Nxb Văn hóa nghệ thuật, Tp. Hồ Chí Minh. 31. Nguyễn Phương Hồng (1997) Thanh niên học sinh và sinh viên với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 32. Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tỉnh Bình Dương (2014) Văn kiện Đại hội đại biểu Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam tỉnh Bình Dương lần thứ VI, nhiệm kỳ 2014 – 2019. 33. Nguyễn Thị Thanh Huyền (2007) Toàn cầu hóa và nguy cơ suy thoái đạo đức, lối sống cho con người Việt Nam hiện nay, Tạp chí Triết học, (Số 2). 34. Trịnh Duy Huy (2007) Vấn đề xây dựng đạo đức mới trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, Luận án Tiến sĩ, tại Viện Triết học - Viện Khoa học xã hội Việt Nam 35. Lại Quốc Khánh, Phạm Duy An (2013) Giáo dục truyền thống cách mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Tạp chí Tuyên giáo, (Số 9), tr.66-69. 36. La Quốc Kiệt (2003) Tu dưỡng đạo đức tư tưởng, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 37. Thanh Lê (2004) Giáo dục lối sống nếp sống mới, Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. 38. V.I. Lênin (1980) Toàn tập, Tập 23, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva. 39. V.I. Lênin (1961) Toàn tập, Tập 31, Nxb Sự thật, Mátxcơva. 40. Nguyễn Ngọc Long (2001) Giáo trình đạo đức học, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 41. Nguyễn Ngọc Long - Nguyễn Thế Kiệt (2004) Đạo đức học Mác -Lênin, Nxb Lý luận Chính trị, Hà Nội. 42. Bùi Sĩ Lợi (2002) Phát triển nguồn nhân lực của Thanh Hoá đến năm 2010 theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 43. C.Mác - Ph.Ăngghen (1995) Toàn tập, Tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 44. C.Mác - Ph.Ăngghen - V.I.Lênin (1982) Bàn về thanh niên, Nxb Thanh niên. 45. C.Mác - Ph.Ăngghen (1995) Toàn tập, Tập 3, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 46. C.Mác - Ph. Ăngghen (1995) Toàn tập, Tập 20, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 47. C.Mác - Sức sống mùa xuân (1993), Nxb Thanh niên. 48. Hồ Chí Minh (1980) Bàn về thanh niên, Nxb Thanh niên. 49. Hồ Chí Minh (1980) Về giáo dục thanh niên, Nxb Sự thật. 50. Hồ Chí Minh (1995) Toàn tập, Tập 4, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 51. Hồ Chí Minh (1995) Toàn tập, Tập 5, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 52. Hồ Chí Minh (1996) Toàn tập, Tập 2, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 53. Hồ Chí Minh (1996) Toàn tập, Tập 4, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 54. Hồ Chí Minh (1996) Toàn tập, Tập 6, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 55. Hồ Chí Minh (1996) Toàn tập, Tập 8, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 56. Hồ Chí Minh (1996) Toàn tập, Tập 9, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 57. Hồ Chí Minh (1996) Toàn tập, Tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 58. Hồ Chí Minh (2000) Toàn tập, Tập 7, Nxb.Chính trị Quốc gia, Hà Nội 59. Hồ Chí Minh (2000) Toàn tập, Tập 10, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 60. Hồ Chí Minh (2002) Toàn tập, Tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 61. Hồ Chí Minh (2002) Toàn tập, Tập 5, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 62. Hồ Chí Minh (2002) Toàn tập, Tập 10, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 63. Hồ Chí Minh (2012) Toàn tập, Tập 7, Nxb Chính trị Quốc gia – sự thật, Hà Nội. 64. Hồ Chí Minh (1996) Nhật ký trong tù, Nxb Văn Hóa Thông tin, Hà Nội. 65. Đỗ Mười (1996) Lý tưởng của thanh niên trong thời kỳ mới, NXB Thanh niên. 66. Nguyễn Chí Mỳ (1999) Sự thay đổi giá trị đạo đức trong nền kinh tế thị trường với việc xây dựng đạo đức mới cho đội ngũ cán bộ quản lý ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 67. Ngô Thị Thu Ngà (2011) Giá trị đạo đức truyền thống với việc xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. 68. Phạm Đình Nghiệp (1999) Tìm hiểu một số thuật ngữ về công tác thanh niên, Nxb Thanh niên. 69. Phạm Đình Nghiệp (2002) Giáo dục lý tưởng cho thanh niên hiện nay, Nxb Thanh niên. 70. Trần Sĩ Phán (1999) Giáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, Luận án tiến sĩ Triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. 71. Nguyễn Văn Phúc (1996) Về vai trò của giáo dục đạo đức đối với sự phát triển nhân cách trong cơ chế thị trường, Tạp chí Triết học, (Số 6), tr. 15. 72. Nguyễn Văn Phúc (2000) Tình cảm đạo đức và giáo dục tình cảm đạo đức trong điều kiện hiện nay, Tạp chí Triết học, (Số 6), tr.38 – 40. 73. Tỉnh Đoàn Bình Dương (2013) Báo cáo tổng kết công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2013. 74. Tỉnh Đoàn Bình Dương (2014) Báo cáo tổng kết công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2014. 75. Tỉnh Đoàn Bình Dương (2015) Báo cáo tổng kết công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2015. 76. Tỉnh Đoàn Bình Dương (2016) Báo cáo tổng kết công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2016. 77. Tỉnh Đoàn Bình Dương (2017) Báo cáo tổng kết công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi 2017. 78. Tỉnh Đoàn Bình Dương (2017) Báo cáo Kết quả công tác tuyên truyền, giáo dục của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương, nhiệm kỳ 2012 – 2017. 79. Võ Minh Tuấn (2004) Tác động của toàn cầu hóa đến đạo đức sinh viên Việt Nam hiện nay, Tạp chí Triết học, (Số 4), tr.35. 80. Võ Minh Tuấn (2004) Ý thức đạo đức sinh viên Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Triết học, Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn. 81. Phạm Hồng Tung (2011) Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 82. Trung tâm Từ điển học (2007) Từ điển Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng. 83. Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn Quốc gia - Viện thông tin khoa học xã hội (1996) Những vấn đề đạo đức trong điều kiện kinh tế thị trường, Hà Nội. 84. Từ điển Tiếng Việt (1977) Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 85. Lê Thị Hoài Thanh (2002) Quan hệ biện chứng giữa truyền thống và hiện đại trong giáo dục đạo đức cho thanh niên hiện nay, Luận án tiến sĩ Triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. 86. Lê Thông (2004) Địa lý các tỉnh và thành phố Việt Nam, Nxb Giáo dục. 87. Lê Thị Thủy (2001) Vai trò của đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ Triết học, Học viện Chính trị Quốc gia HCM 88. Thư viện tỉnh Bình Dương, tổng quan về Bình Dương, < b3bb-ed04f03c8c6e>, (3/11/2014). 89. Nguyễn Đắc Vinh (2012) Tổng quan tình hình thanh niên, công tác Đoàn và Phong trào Thanh thiếu niên giai đoạn 2007 – 2012, Nxb Thanh niên. 90. Nguyễn Đắc Vinh (2015) Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh, thiếu niên giai đoạn hiện nay, Tạp chí Tuyên giáo, (Số 3), tr.9-13. 91. Đàm Thế Vinh, Nguyễn Ngọc Ánh (2014) Tăng cường công tác giáo dục giá trị truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Tạp chí Giáo dục lý luận, (216), tr.71-73 92. Huỳnh Khái Vinh (2001) Một số vấn đề về lối sống đạo đức, chuẩn mực giá trị xã hội, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.