VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
---------------------
NGUYỄN LÊ THY GIANG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG
TỰ BẢO VỆ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
Ở CÁC XÃ MIỀN NÚI THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Hà Nội - 2019
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
---------------------
NGUYỄN LÊ THY GIANG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG
TỰ BẢO VỆ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
Ở CÁC XÃ MIỀN NÚI THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Ngà
189 trang |
Chia sẻ: huong20 | Ngày: 15/01/2022 | Lượt xem: 673 | Lượt tải: 2
Tóm tắt tài liệu Luận án Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
nh : Quản lý giáo dục
Mã số : 9.14.01.14
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Kim Long
Hà Nội - 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi,
các số liệu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được công bố
trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận án
Nguyễn Lê Thy Giang
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG TỰ BẢO VỆ CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC .................................................................................................................9
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý hoạt động giáo dục kĩ
năng sống trong đó có kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh......................................9
1.1.1. Các hướng nghiên cứu về hoạt động giáo dục kĩ năng sống trong đó
có kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh ......................................................................9
1.1.2. Các hướng nghiên cứu về quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng sống
trong đó có kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh .....................................................19
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
KỸ NĂNG TỰ BẢO VỆ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Ở CÁC XÃ MIỀN
NÚI............................................................................................................................26
2.1. Kỹ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền núi ........................26
2.2. Hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã
miền núi ............................................................................................................36
2.3. Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học
các xã miền núi .................................................................................................45
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã miền núi ...........................................................................56
Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ
NĂNG TỰ BẢO VỆ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Ở CÁC XÃ MIỀN NÚI
THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...........................................................................................61
3.1. Tổ chức và phương pháp nghiên cứu thực trạng .......................................61
3.2. Thực trạng hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh các xã
miền núi Hà nội ................................................................................................67
3.3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội ..................................................79
3.4. So sánh mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả các nội dung quản lý
giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học ở các xã miền núi thành
phố Hà Nội giữa các nhóm khách thể nghiên cứu ...........................................92
3.5. Mối quan hệ giữa các nội dung quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã miền núi Hà Nội .....................................94
3.6.Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã miền núi Hà Nội ...............................................................96
3.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội .......................... 102
Chương 4: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG
TỰ BẢO VỆ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC CÁC XÃ MIỀN NÚI THÀNH
PHỐ HÀ NỘI ........................................................................................................ 111
4.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ................................................................... 111
4.2. Nguyên tắt đề xuất biện pháp ................................................................. 113
4.3. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội .......................... 116
4.4. Khảo nghiệm mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ... 133
4.5. Thử nghiệm biện pháp quản lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học
sinh các xã miền núi Hà Nội ......................................................................... 135
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................... 143
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ ................... 147
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 148
DANH MỤC VIẾT TẮT
CNH,HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
GD&ĐT: Giáo dục và đào tạo
GDMN: Giáo dục mầm non
HSTH: Học sinh tiểu học
TH: Trung học
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Một số đặc điểm của khách thể nghiên cứu là cán bộ và giáo viên ............ 61
Bảng 3.2. Độ tin cậy của thang đo mức độ thực hiện và hiệu quả hoạt động giáo
dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học .................................................. 63
Bảng 3.3. Độ tin cậy của thang đo mức độ thực hiện và hiệu quả nội dung quản
lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ...................................... 64
Bảng 3.4: Đánh giá về mức độ cần thiết phải giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học .................................................................................................... 67
Bảng 3.5: Mức độ quan trọng của hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học .................................................................................................... 68
Bảng 3.6: Mức độ hiện có của các kĩ năng tự bảo vệ ở học sinh tiểu học................... 69
Bảng 3.7: Mức độ đáp ứng của các kĩ năng tự bảo vệ ................................................. 70
Bảng 3.8: Mức độ thực hiện giáo dục các kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ... 71
Bảng 3.9: Mức độ hiệu quả thực hiện hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học ............................................................................................. 72
Bảng 3.10: Mức độ thực hiện các hình thức hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học ...................................................................................... 73
Bảng 3.11: Mức độ hiệu quả khi thực hiện các hình thức hoạt động giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học .............................................................. 74
Bảng 3.12: Mức độ thực hiện các phương pháp giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học ............................................................................................. 75
Bảng 3.13: Mức độ hiệu quả khi thực hiện các phương pháp giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học ........................................................................... 76
Bảng 3.14: Mức độ đáp ứng của cơ sở vật chất ........................................................... 77
Bảng 3.15: mức độ tham gia giáo dục kĩ năng tự bảo vệ ............................................ 78
Bảng 3.16: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý thực hiện mục tiêu
giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học .......................................... 79
Bảng 3.17: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả nội dung lập kế hoạch giáo dục
kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ......... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.18: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả nội dung, chương trình giáo
dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học .................................................. 81
Bảng 3.19: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý phương pháp giáo dục
kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ......................................................... 83
Bảng 3.20: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý hình thức giáo dục kỹ
năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nội ...... 84
Bảng 3.21: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý giáo viên thực hiện
nhiệm vụ giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học .......................... 85
Bảng 3.22: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý phân công giáo viên
thực hiện nhiệm vụ giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học .......... 86
Bảng 3.23: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý hoạt động học và rèn
luyện kỹ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học .............................................. 88
Bảng 3.24: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý cơ sở vật chất, trang
thiết bị giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học .............................. 89
Bảng 3.25: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả quản lý phối hợp các lực lượng
tham gia giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ........................... 90
Bảng 3.26: Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả kiểm tra, đánh giá giáo dục kỹ
năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học ............................................................. 91
Bảng 3.27: So sánh theo biến số các nhóm khách thể khảo sát ................................... 92
Bảng 3.28: So sánh biến số các nhóm khách thể khảo sát ........................................... 93
Bảng 3.29: Tương quan giữa mức độ thực hiện các nội dung quản lý giáo dục kỹ
năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã miền núi Hà Nội ....................... 94
Bảng 3.30: Tương quan giữa mức độ hiệu quả các nội dung quản lý giáo dục kỹ
năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã miền núi Hà Nội ....................... 95
Bảng 3.31: Mức độ ảnh hưởng của yếu tố nhận thức của cán bộ quản lý, giáo
viên về tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu
học ................................................................................................................... 96
Bảng 3.32: Mức độ ảnh hưởng của yếu tố trình độ của cán bộ quản lý ...................... 97
Bảng 3.33: Mức độ ảnh hưởng của yếu tố trình độ của giáo viên ............................... 98
Bảng 3.34: Mức độ ảnh hưởng của yếu tố năng lực của cán bộ quản lý ..................... 99
Bảng 3.35: Mức độ ảnh hưởng của yếu tố năng lực phối hợp các lực lượng tham
gia giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh của cán bộ quản lý ................. 100
Bảng 3.36: Mức độ ảnh hưởng của yếu tố tính tích cực, tự giác, chủ động .............. 101
của học sinh ............................................................................................................... 101
Bảng 3.37: Mô hình hồi quy đa biến các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ thực hiện .. 101
nội dung quản lý ........................................................................................................ 101
Bảng 4.1: Mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
cho học sinh các xã miền núi Hà Nội ........................................................... 133
Bảng 4.2: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
cho học sinh các xã miền núi Hà Nội ........................................................... 134
Bảng 4.3: Mức độ thực hiện tổ chức rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu
học các huyên miền núi Hà Nội qua hoạt động trải nghiệm trong thực
tiễn ................................................................................................................ 138
Bảng 4.4: Mức độ thực hiện tổ chức rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu
học các huyên miền núi Hà Nội qua hoạt động trải nghiệm trong thực
tiễn ................................................................................................................ 139
Bảng 4.5: Mức độ khác biệt trước thử nghiệm và sau thử nghiệm ........................... 140
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong hoạt động sống của cá nhân, con người cần phải có những kỹ năng nhất
định. Các kỹ năng này giúp đảm bảo cho cá nhân tồn tại và phát triển trong môi trường
sống. Khi cá nhân có kỹ năng sống thì có khả năng thích ứng cao với những biến đổi
của môi trường sống, với những tình huống nảy sinh. Đặc biệt là những tình huống
không có lợi, ảnh hưởng xấu tới thể chất và tinh thần của cá nhân. Trái lại, nếu cá nhân
thiếu kỹ năng sống thì sẽ gặp nhiều bất lợi trong cuộc sống của mình, cá nhân không
có khả năng thích nghi với sự biến đổi của môi trường sống, gặp nhiều khó khăn trong
việc giải quyết và vượt qua những tình huống có vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Có
thể nói, kỹ năng sống là một vấn đề không thể thiếu được đối với mỗi cá nhân. Kỹ
năng sống được hình thành và phát triển trong hoạt động sống thực tiễn của con người.
Nói cách khác, kỹ năng sống là kết quả của hoạt động giáo dục con người. Trong kỹ
năng sống, kỹ năng tự bảo vệ chiếm vị trí vô cùng quan trọng đối với cuộc sống thực tiễn,
hoạt động lao động của con người. Kỹ năng tự bảo vệ không phải do bẩm sinh, di truyền
mà nó được hình thành, phát triển trong quá trình sống, qua hoạt động, trải nghiệm, tập
luyện, rèn luyện, ... Vì vậy, muốn nâng cao chất lượng giáo dục thì cần thiết phải phát triển
kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.
Giáo dục Tiểu học có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành nhân cách gốc
cho học sinh, đặt cơ sở nền tảng để học sinh phát triển bền vững. Mục tiêu giáo dục
tiểu học hướng vào việc trang bị kiến thức kỹ năng cơ bản ban đầu làm cơ sở để học
sinh tiếp tục học ở các lớp cao hơn. Nội dung giáo dục tiểu học tập trung vào các
môn học văn hóa, giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh vv.., trong những nội
dung đó thì giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh chiếm vị trí, vai trò quan trọng,
nó ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng và hiệu quả của giáo dục tiểu học. Quỹ Nhi đồng
Liên Hiệp Quốc (UNICEP) – là tổ chức có nhiều công trình nghiên cứu sâu về kỹ năng
sống dưới góc độ tồn tại và phát triển của cá nhân đã phân loại kỹ năng sống thành ba
nhóm cơ bản, và kỹ năng tự bảo vệ là một trong những kỹ năng thuộc nhóm một –
gồm các kỹ năng tự nhận thức và sống với chính mình. Vì vậy, nếu xét dưới góc độ
tồn tại và phát triển của cá nhân thì kỹ năng tự bảo vệ là kỹ năng rất cần thiết và quan
trọng.
Học sinh tiểu học là lứa tuổi còn khá nhỏ (khoảng 6 đến 10 tuổi). Ở lứa tuổi này
các em hầu như chưa có kinh nghiệm về cuộc sống, đặc biệt là những học sinh đầu cấp
(lớp 1, lớp 2). Khi các em học sinh chưa có kỹ năng sống, các em sẽ gặp rất nhiều khó
khăn trong học tập và sinh hoạt, trong ứng xử với bạn bè, thầy cô, người thân trong gia
đình và mọi người trong xã hội. Một trong những kỹ năng sống quan trọng của học
sinh tiểu học là kỹ năng tự bảo vệ bản thân. Sở dĩ kỹ năng này trở nên quan trọng, cần
thiết và không thể thiếu được đối với học sinh tiểu học là vì các em chưa phát triển về
mặt thể chất. Hay nói cách khác, các em còn rất nhỏ, yếu ớt, không có khả năng phản
2
ứng, đáp lại những tác động tiêu cực từ phía bên ngoài. Đặc biệt là những hành vi có
tính xâm hại làm tổn thương thể chất các em. Chính vì vậy, giáo dục để hình thành kỹ
năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học đã trở thành một nhiệm vụ không thể thiếu được
trong nhà trường tiểu học.
Đối với học sinh tiểu học các xã miền núi Hà Nội, thì nhiệm vụ giáo dục kĩ năng
sống nói chung và kĩ năng tự bảo vệ nói riêng thật sự cấp bách. Bởi vì, trong những
năm gần đây, tại các xã miền núi Hà Nội đã xẩy ra một số vấn đề khiến gia đình, nhà
trường và xã hội quan tâm, lo lắng. Đó là, tình trạng bạo lực học đường, tình trạng
xâm hại tình dục đối với học sinh, tình trạng bắt cóc, tình trạng các tai nạn rủi ro dẫn
đến thương tích, thậm chí tử vong đối với học sinh. Tình trạng ngộ độc thực phẩm
trong trường học cũng đáng báo động, tai nạn giao thông và đuối nước cũng là những
vấn đề rất đáng báo động đối với học sinh hiện nay,Thực trạng trên đòi hỏi nhà
trường, gia đình và toàn xã hội cần quan tâm tới việc giáo dục kỹ năng tự bảo vệ bản
thân cho học sinh tiểu học. Các xã miền núi Hà Nội do điều kiện môi trường sống khó
khăn và phức tạp nên các em gặp nhiều rủi do hơn học sinh tiểu học ở các quận nội
thành thành phố Hà Nội. Mặt khác, điều kiện kinh tế của gia đình và các xã miền núi
Hà Nội còn hạn chế làm cho việc chăm sóc và giáo dục các em cũng gặp nhiều khó
khăn. Do vậy, việc giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh các xã miền núi lại càng
trở lên bức thiết. Thực hiện Quyết định số 558/QĐ-TTg ngày 17/5/2019 của Thủ
tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án vận động nguồn lực xã hội hỗ trợ trẻ em các
xã đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc thiểu số miền núi giai đoạn 2019 – 2025;
UBND thành phố Hà Nội đã ban hành kế hoạch thực hiện Đề án trên địa bàn thành
phố. Đề án sẽ được thực hiện tại 14 xã thuộc vùng DTTS và miền núi thuộc thành phố
Hà Nội, cụ thể: 07 xã của huyện Ba Vì (Ba Trại, Ba Vì, Khánh Thượng, Minh Quang,
Tản Lĩnh,Vân Hòa, Yên Bài); 01 xã của huyện Chương Mỹ (Trần Phú); 01 xã thuộc
huyện Mỹ Đức (An Phú); 02 xã thuộc huyện Quốc Oai (Đông Xuân, Phú Mãn) và 03
xã thuộc huyện Thạch Thất (Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung). Đặc biệt quan tâ 4 xã
thuộc khu vục II (xã có điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn nhưng đã tạm thời ổn
định) là Ba Vì, Khánh Thượng, Yên Bài (huyện Ba Vì), An Phú (huyện Mỹ Đức).
Trong đó, chú trọng vào việc tổ chức các lớp tập huấn, kỹ năng sống cho trẻ em về
phòng, chống xâm hại/lạm dụng; phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em. Việc thực
hiện đề án này thêm một lần nữa khẳng định tính cấp bách trong việc cần giáo dục cho
học sinh tiểu học các xã miền núi Hà Nội kĩ năng sống nói chung và kĩ năng tự bảo vệ
nói riêng.
Để việc giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học nói chung và học sinh
tiểu học các xã miền núi nói riêng đạt hiệu quả tốt thì một trong những yếu tố quyết
định là quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã
miền núi. Vì hoạt động này giúp quản lý hiệu quả mục tiêu, kế hoạch, nội dung
3
chương trình, phương pháp, hình thức, điều kiện cơ sở vật chất, lực lượng tham gia
giáo dục, kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học.
Xuất phát từ các lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: "Quản lý hoạt động giáo dục
kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội” để làm đề
tài luận án tiến sĩ của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động
giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội,
luận án đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ở
các xã miền núi thành phố Hà Nội, góp phần phát triển kĩ năng tự bảo vệ cho các em
nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện nhân cách cho học sinh tiểu học trong giai
đoạn hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tổng quan tình hình nghiên cứu về giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục
kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học.
Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học ở các xã miền núi.
Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội.
Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học ở các xã miền núi thành phố Hà Nội.
Khảo nghiệm tính cấp thiết, khả thi của các biện pháp đề xuất và thử nghiệm 1 biện
pháp trong thực tiễn.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ở
các xã miền núi thành phố Hà Nội.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Giới hạn về phạm vi nội dung nghiên cứu
Có rất nhiều kĩ năng thành phần thuộc kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học
các xã miền núi. Tuy nhiên, luận án sẽ tập trung vào việc nghiên cứu sâu 7 kĩ năng thành
phần của kĩ năng này đó là: Kỹ năng an toàn khi tự chơi; Kỹ năng phòng tránh một số
trường hợp khẩn cấp và gọi người giúp đỡ; Kỹ năng tránh bị xâm hại thân thể, quấy rối
tình dục; Kĩ năng tìm lối thoát hiểm; Kỹ năng ứng xử khi bị lạc; Kỹ năng tham gia giao
thông; Kỹ năng thích ứng trong môi trường xã hội.
Nghiên cứu tập trung tìm hiểu các nội dung quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi theo tiếp cận các thành tố của quá trình
giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền núi.
4
Biện pháp đề xuất dành cho các chủ thể quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học ở các xã miền núi Hà Nội theo yêu cầu phân cấp quản lý.
3.2.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Nghiên cứu này được thực hiện tại 15 trường tiểu học thuộc các xã Phú Xuyên, Mê
Linh, Ứng Hòa, Mỹ Đức, Thạch Thất, Ba Vì, Chương Mỹ Hà Nội (chi tiết xem tại
chương 3 của luận án).
3.2.3. Giới hạn về khách thể và địa bàn điều tra, khảo sát của luận án
a. Khách thể điều tra, khảo sát
Nghiên cứu này được tiến hành trên 409 người thuộc 3 nhóm khách thể là nhóm
cán bộ quản lý giáo dục; nhóm giáo viên tiểu học và nhóm học sinh tiểu học. Cụ thể
như sau: Cán bộ quản lý giáo dục là 153 người; giáo viên là 226 người; học sinh là 30
người. Nhóm khách thể là cán bộ quản lý và giáo viên được sử dụng để khảo sát bằng
phiếu hỏi và phỏng vấn sâu. Riêng khách thể khảo sát là học sinh chỉ sử dụng để khảo
sát bằng phương pháp phỏng vấn sâu (chi tiết xem tại chương 3 của luận án).
b. Địa bàn khảo sát
Nghiên cứu này chỉ tập trung nghiên cứu giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh tại
10 trường tiểu học thuộc các xã miền núi như sau:
1)Huyện Ba Vì nghiên cứu 1 trường tiểu học đó là: Trường tiểu học Khánh
Thượng, xã Khánh Thượng, Ba Vì Hà Nội;
2) Huyện Thạc Thất nghiên cứu tại 5 trường tiểu học đó là: Trường tiểu học
Yên Bình A, Xóm Đình, Xã Yên Bình, Thạch Thất; Trường tiểu học Yên Bình B,
Xóm Lụa, Yên Bình, Thạch Thất; Trường tiểu học Yên Trung, Thôn Đầm Bối, Yên
Trung, Thạch Thất; Trường tiểu học tiến Xuân A, Gò Chói, Tiến Xuân, Thạch Thất;
Trường Tiểu học tiến Xuân B, Thôn Miễu, Tiến Xuân, Thạch Thất;
3) Huyện Quốc Oai nghiên cứu 1 trường tiểu học là: Trường tiểu học Đông
Xuân, Thôn Đồng Bèn, Xã Đông Xuân, Huyện Quốc Oai;
4) Huyện Mỹ Đức nghiên cứu tại 1 trường tiểu học là: Trường tiểu học An Phú,
huyện Mỹ Đức;
5) Huyện Chương Mỹ nghiên cứu tại 2 trường tiểu học là: Trường tiểu học Trần
Phú A và Trường tiểu học Trần Phú B.
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cách tiếp cận nghiên cứu
- Tiếp cận hệ thống: Tiếp cận hệ thống nhằm nghiên cứu quản lý hoạt động giáo
dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền núi có nghĩa là phải
nghiên cứu vấn đề này trong mối quan hệ biện chứng với các nội dung giáo dục toàn
diện cho học sinh tại trường tiểu học nhằm góp phần giúp học sinh hình thành và phát
triển nhân cách, thích ứng tốt nhất với môi trường gia đình, nhà trường và ngoài xã
hội. Bên cạnh đó, tiếp cận hệ thống cũng xem xét các nội dung quản lý hoạt động giáo
5
dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh các trường tiểu học xã miền núi trong mối quan hệ
mật thiết, tác động tương hỗ với các yếu tố môi trường sống, môi trường nhà trường,
môi trường gia đình và cả các yếu tố thuộc về nhà trường như nhận thức và năng lực
của chủ thể quản lý, giáo viên, học sinh, phương pháp giáo dục kĩ năng tự bảo vệ trong
nhà trường, sự tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh tiểu học các xã miền núi.
- Tiếp cận quá trình: Tiếp cận quá trình trong nghiên cứu hoạt động giáo dục kỹ
năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền núi là việc nghiên cứu sâu các
thành tố của quá trình giáo dục từ mục đích, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức
giáo dục, giáo viên, học sinh tiểu học, các điều kiện cơ sở vật chất, sự phối hợp giữa
các lực lượng trong và ngoài nhà trường trong hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học các huyên miền núi. Tiếp cận này sẽ giúp cho việc định hướng
của chủ thể quản lý hoạt động này xác định được các nội dung chỉ đạo của chủ thể
quản lý nhà trường tiểu học đối với việc thực hiện mục tiêu, nguyên tắc, nội dung,
phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục, giáo viên, học sinh tiểu học, các điều kiện
cơ sở vật chất, sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường trong hoạt
động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền núi với tư cách
là các thành tố của quá trình giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các
huyên miền núi Hà Nội. Tiếp cận này cũng sẽ là định hướng cơ bản trong việc xác
định các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học
các huyên miền núi Hà Nội.
-Tiếp cận chức năng quản lý: tiếp cận chức năng quản lý với 4 chức năng cơ bản
như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra đánh giá là tiền đề, phương thức hành
động của các chủ thể quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu
học các huyên miền núi Hà Nội nhằm chỉ đạo để vận hành các thành tố của quá trình
giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền núi.
- Tiếp cận năng lực: Tiếp cận năng lực trong nghiên cứu hoạt động giáo dục và
quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền
núi tạo cơ sở phương pháp luận để luận giải một số vấn đề lí luận cơ bản về hoạt động
giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các
huyên miền núi. Trong đó gồm có các khái niệm công cụ, các biểu hiện của kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền núi dựa trên các năng lực cốt lõi của học
sinh tiểu học. Đồng thời, tiếp cận năng lực sẽ là cơ sở đề xuất nội dung, chương trình,
phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục kĩ năng này cho học sinh và là cơ
sở để đề xuất nội dung, cách tác động của các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ
năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền núi theo định hướng hình thành
và phát triển năng lực.
4.2. Các phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu này, luận án sẽ sử dụng phối hợp đồng bộ giữa các
phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính sau đây:
6
- Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu;
- Phương pháp chuyên gia;
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi;
- Phương pháp phỏng vấn sâu;
-Phương pháp thử nghiệm;
- Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học.
Ở nội dung mục này, sẽ trình bầy cụ thể phương pháp nghiên cứu văn bản, tài
liệu, các phương pháp nghiên cứu còn lại xin được trình bầy cụ thể tại chương 3 và
chương 4 của luận án.
-Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu:
+Mục đích: Phương pháp này được sử dụng trong nghiên cứu nhằm mục đích
tổng quan các nghiên cứu ttrong và ngoài nước về giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học, quản lý kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học. Hệ thống hóa một số
vấn đề lí luận cơ bản liên quan tới các khái niệm của nghiên cứu, xây dựng khung lý
thuyết cho vấn đề nghiên cứu.
+Nội dung: Phân tích, tổng hợp những công trình nghiên cứu của các tác giả ngoài và
trong nước về giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học, quản lý kĩ năng tự bảo
vệ cho học sinh tiểu học, chỉ ra những vấn đề còn tồn tại ở các nghiên cứu này để tiếp tục
nghiên cứu. Xác định các khái niệm công cụ và các vấn đề liên quan đến nghiên cứu; Xác
định nội dung nghiên cứu thực tiễn: dựa vào kết quả tổng hợp của phần lý thuyết, xác định
các yếu tố cần khảo sát, nghiên cứu trong thực tiễn, là: Xác định các nội dung nghiên cứu
thực trạng giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học, quản lý kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học và các yếu tố ảnh hưởng tới thực trạng quản lý kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học.
+Cách thực hiện: Phương pháp này được thực hiện theo các bước: phân tích, tổng
hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá lý thuyết và công trình nghiên cứu của các tác giả ngoài và
trong nước về các vấn đề có liên quan đến giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu
học, quản lý kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học và các yếu tố ảnh hưởng tới thực
trạng quản lý kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học.
4.3. Giải thuyết khoa học
Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã miền
núi Hà Nội còn bộc lộ những hạn chế trong quản lý mục tiêu; nội dung, chương trình;
hình thức; hoạt động dạy, hoạt động học và rèn luyện; kiểm tra đánh giá; cơ sở vật
chất, sự phối hợp giữa các lực lượng phục vụ hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
dẫn tới sự hạn chế và thiếu hụt kĩ năng này ở học sinh. Nghiên cứu đề xuất và áp dụng
các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các
huyên miền núi theo tiếp cận quá trình giáo dục tác động vào các khâu yếu đã phát hiện từ
7
thực trạng, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi học sinh, điều kiện nhà trường, môi trường
sống, kinh tế, văn hóa xã hội các xã miền núi Hà Nội sẽ thúc đẩy các hoạt động giáo dục
kĩ năng này triển khai hiệu quả, từ đó góp phần phát triển kĩ năng tự bảo vệ ở học sinh tiểu
học các xã miền núi Hà Nội.
4.4. Câu hỏi nghiên cứu
Việc thực hiện luận án này nhằm trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau:
1) Việc nghiên cứu quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học các huyên miền núi được tiếp cận từ quan điểm khoa học nào? Cơ sở lý luận
của quản lý hoạt động giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học các huyên miền núi là gì?
2) Thực trạng hoạt động giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học các huyên miền núi hiện nay là như thế nào? Nó có những điểm
mạnh, điểm yếu gì? Những yếu tố nào có ảnh hưởng đến quản lý hoạt động này?
3) Những biện pháp quản lý nào sẽ thúc đẩy hoạt động giáo dục kĩ năng này triển
khai hiệu quả, từ đó góp phần phát triển kĩ năng tự bảo v...n học như môn Tiếng Việt,
môn Đạo đức, môn Tự nhiên xã hội[11] .
Bộ sách "Tủ sách an toàn" của nhóm tác giả Nam Hồng, Dương Phong, Ngọc
Lan được xuất bản gồm 4 cuốn: (1) Ngôi nhà an toàn cho trẻ; (2) An toàn cho trẻ trên
đường phố và nơi thiên nhiên; (3) An toàn cho trẻ trong cộng đồng xã hội; (4) Sơ cấp
cứu các loại tổn thương do tai nạn ở trẻ em. Nội dung chính yếu và quan trọng của bộ
sách này là việc hướng dẫn cách thức và phương pháp giúp trẻ em đối mặt hiệu quả
với những nguy hiểm có thể xảy ra khi trẻ tự mình tiếp xúc với môi trường thiên nhiên
và bên ngoài xã hội mỗi lúc một phức tạp hơn [44].
Tác giả Lục Thị Nga đã phân tích tầm quan trọng của kĩ năng sống trong việc
hình thành và phát triển nhân cách học sinh tiểu học và cho rằng: Nhân cách được hình
thành qua hai con đường cơ bản trong nhà trường: con đường dạy học và con đường
giáo dục ngoài giờ lên lớp. Bên cạnh việc làm rõ những vấn đề cơ bản về giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh tiểu học, phương pháp dạy học tích hợp kĩ năng sống vào môn
18
khoa học tác giả đưa ra phương pháp dạy học tích hợp kĩ năng sống vào hoạt động
ngoài giờ lên lớp và phân tích ý nghĩa thực tiễn của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp trong việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh tiểu học và chỉ ra những yếu tố cần
thiết, hiệu quả của hoạt động ngoài giờ lên lớp trong việc nâng cao chất lượng giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học [57].
-Hướng nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh
Kadzamira (2006) chỉ ra tình trạng giáo viên tại các trường học thiếu năng lực
giảng dạy KNS, các chương trình giáo dục phải đối mặt với các thách thức phát sinh từ
việc nhà trường không tuân thủ các nguyên tắc về chất lượng giáo dục. Chẳng hạn, các
trường học không giới thiệu các biện pháp đo lường, đánh giá và cấp chứng chỉ về
giáo dục KNS, điều này làm giảm giá trị và sự ghi nhận về vị trí của giáo dục KNS
trong nhà trường. Tương tự, người học cũng không có các khóa học được đánh giá
một cách nghiêm túc, vì thế họ cũng không dành sự quan tâm xứng đáng cho giáo dục
KNS. Ngoài ra, tập quán văn hóa của người dân không khuyến khích người lớn và trẻ
nhỏ tham gia các cuộc thảo luận liên quan đến tình dục và chủ đề sức khỏe sinh sản. Vì
vậy, điều này tạo ra một số xung đột ở cả người học và giáo viên; kết quả là không
khuyến khích được người học tham gia, họ có thể cảm thấy khó chịu, miễn cưỡng và nhút
nhát khi tham gia thảo luận về tình dục và chủ đề sức khỏe sinh sản [94].
Ngoài ra, nghiên cứu trường hợp của Chirwa (2007) về các yếu tố ảnh hưởng
đến việc thực hiện các chương trình giáo dục KNS tại 4 trường thuộc Quận Zomba,
Malawi cho thấy việc thực hiện giáo dục KNS bị hạn chế bởi nhiều yếu tố liên quan
tới bối cảnh xã hội và cấu trúc [dẫn theo 94].
Các trường học nằm trong điều kiện kinh tế - xã hội vững chắc, có các nguồn
lực vật chất và con người đầy đủ có thể thực hiện các chương trình giảng dạy ở một
mức độ mà các trường học nằm trong điều kiện kinh tế khó khăn khó có thể hoặc
không thể thực hiện được [109].
Kadzamira (2006) cho rằng môi trường làm việc ở phần lớn các trường học tại
các nước đang phát triển chưa đáp ứng yêu cầu, cơ sở vật chất nghèo nàn, quy mô lớp
lớn. Các điều kiện khó khăn đó góp phần khiến giáo viên cảm thấy không hài lòng với
công việc, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và do đó ảnh hưởng đến việc thực hiện
bất kỳ chương trình giảng dạy nào, bao gồm cả giảng dạy KNS [99].
Prinsloo (2007), cũng lưu ý rằng lớp học quá tải là một rào cản trong quá trình
giảng dạy các môn học. Tác giả viện dẫn trường hợp một giáo viên tham gia trong
nghiên cứu của ông về việc thực hiện giáo dục định hướng cuộc sống, kết quả cho thấy
để đạt hiệu quả giảng dạy với 40 học sinh hoặc nhiều hơn cùng một lúc trong một
khoảng thời gian ngắn là nhiệm vụ khó khăn. Giáo viên cảm thấy rằng không phải lúc
nào họ cũng có thể tạo ra được một bầu không khí tin tưởng giữa họ và tất cả các học
sinh trong lớp học [105].
19
1.1.2. Các hướng nghiên cứu về quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng sống trong đó
có kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh
Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ em nói chung và cho học sinh tiểu học nói riêng đã được quan tâm nghiên cứu ở
nhiều nước trên thế giới cũng như Việt Nam. Các nghiên cứu về vấn đề này có thể được
lồng ghép trong những nghiên cứu về quản lý hoạt động giáo dục trường nhà trường hoặc
là những nghiên cứu cụ thể đúng về hướng này. Cụ thể như sau:
Các nghiên cứu về quản lý giáo dục kỹ năng sống trên thế giới được nghiên cứu
lồng ghép trong các nghiên cứu về quản lí hoạt động giáo dục trong nhà trường với tư
cách là hoạt động giáo dục cơ bản trong trường học. Đại diện cho hướng nghiên cứu này
là tác giả V V.P.Xtrêzicodin, Jaxapob, Xvecxlerơ. Các tác giả này đã xác định một số
công việc quản lí hoạt động giáo dục nói chung của nhà trường trong đó có hoạt động
giáo dục kỹ năng sống của hiệu trưởng như: Phải phân công nhiệm vụ cho cán bộ, nhân
viên trong nhà trường một cách hợp lý và có những biện pháp quản lí cụ thể thì sẽ đạt hiệu
quả cao; Phải xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có đủ năng lực và trình độ tổ chức
các hoạt động dạy học, giáo dục trong nhà trường; Phải tổ chức hội thảo khoa học trong
đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Thông qua hội thảo, giáo viên có
thể trao đổi kinh nghiệm góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ tự bồi dưỡng của giáo viên;
Phải tổ chức dự giờ và phân tích sư phạm bài dạy. Đây là biện pháp hữu hiệu nhất trong
công tác quản lí của lãnh đạo nhà trường thông qua dự giờ [48].
Trong công bố có tựa đề “Quản lí nhà trường trong thế kỉ XXI” của Brent
Davies và Linda Ellison, bản dịch của Nguyễn Trọng Tấn [dẫn theo 70] đã đưa ra quan
niệm về vai trò của người lãnh đạo trường học và giáo viên trong quản lí hoạt động
dạy học. “Các hiệu trưởng không quản lí việc học tập. Họ lãnh đạo và quản lí những
giáo viên quản lí việc học tập, nguồn nhân lực và tài chính hỗ trợ cho quá trình dạy
học, trong những tổ chức tương đối linh hoạt. Đó là lí do tại sao một trường được lãnh
đạo tốt với những giáo viên rất hứng thú với quá trình dạy học, bởi các giáo viên giỏi
được tự do theo đuổi ý tưởng của mình” và “Tương tự như vậy, các giáo viên không
quản lí việc học tập một cách trực tiếp. Quá trình học tập rất phức tạp và chỉ có thể
hiểu được một phần. Cái mà một giáo viên có ý định dạy và cái được học không nhất
thiết phải theo một trình tự nhất định, việc các giáo viên giảng đi giảng lại một bài
giảng thành công cho các lớp khác nhau nhận được những kết quả khác nhau là rất phổ
biến. Những quan hệ tâm lí cá nhân ảnh hưởng đến thái độ của người học là rất đa
dạng (xem Handy 1993), và được định hình bởi nhiều yếu tố, trong đó chỉ có một vài
yếu tố nằm trong tầm kiểm soát của giáo viên đến mức những kết quả dự đoán trước
hoặc thậm chí là nhận thức được mang tính may rủi”.
Theo Sullivan và Glanz (2000), để áp dụng thành công các chính sách và
chương trình mới trong trường học, ban quản lý nhà trường nên coi áp dụng cải tiến
trường học như một động lực. Điều này có nghĩa rằng trong quá trình đưa ra các quyết
20
định liên quan tới nhà trường, hiệu trưởng phải luôn đặt vấn đề cải tiến trường trong
tâm trí. Việc nâng cao giáo dục KNS là một phần của sự cải tiến này. Theo tác giả, đặt
cải tiến trường học vào nhiệm vụ trung tâm đòi hỏi công việc của nhà lãnh đạo phải
dựa trên nền tảng sư phạm và giáo dục, đồng thời gắn trực tiếp với hoạt động cốt lõi
của nhà trường, cụ thể là hoạt động giảng dạy và học tập. Nó yêu cầu nhà lãnh đạo
phải có sự am hiểu sâu sắc về quá trình học tập và các điều kiện đáp ứng nhu cầu học
tập của học sinh [106].
Lãnh đạo nhà trường còn đóng một vai trò quan trọng nữa, đó là phải đảm bảo
rằng mỗi yếu tố góp phần vào cải thiện kết quả học tập của học sinh phải luôn hiện hữu,
phát huy hiệu quả và nằm trong mối liên kết với tất cả các yếu tố khác (Hill, 2006 [80]).
Điều này có nghĩa rằng nhà lãnh đạo chính là kiến trúc sư trưởng của nhà trường, người
nắm toàn cảnh về các hệ thống, quy trình, nguồn lực cũng như cách thức chúng kết hợp
với nhau để tạo ra kết quả học tập của học sinh như kỳ vọng. Giáo dục KNS giúp nhà
lãnh đạo tăng cường các nguồn lực thông qua thúc đẩy các cá nhân phối hợp với nhau,
nâng cao năng lực xã hội và sự tự tin [97]).
Một trong những nghiên cứu sâu về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống tại
trường học là nghiên cứu của tác giả Visser (2005) [108]. Nghiên cứu của đi sâu tìm
hiểu về những khó khăn trong quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống tại 14 trường
trung học ở miền Nam châu Phi với nhóm đối tượng là các hiệu trưởng, giáo viên và
học sinh của các trường này. Kết quả nghiên cứu cho thấy, chương trình giáo dục kỹ
năng sống nếu muốn triển khai có hiệu quả trong các nhà trường thì cần phải chú trọng
tới các khâu quản lý cơ bản như: tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống; có sự cam
kết về trách nhiệm tham gia hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có hiệu quả
từ phía giáo viên và cán bộ chuyên trách. Đặc biệt là sự cam kết của chính hiệu trưởng
nhà trường. Bên cạnh đó, mối quan hệ phối hợp giữa hiệu trưởng, giáo viên, học sinh và
các tổ chức cá nhân trong và ngoài nhà trường có vai trò quyết định hiệu quả của hoạt
động giáo dục này. Theo chương trình giáo dục kỹ năng sống ở Malawi, ngay từ đầu hiệu
trưởng và các cấp phó đã định hướng việc giảng dạy kỹ năng sống và truyền đạt triết lý cơ
bản của nhà trường tới những giáo viên chưa được đào tạo về kỹ năng sống [101].
Một nghiên cứu khác về vấn đề này của tác giả Prinsloo (2007) [105] tại Nam Phi
cũng đã chỉ ra những khó khăn nhất định và giáo dục kỹ năng sống phải đối mặt. Nghiên
cứu đã chỉ ra rằng, việc hiệu trưởng nhà trường không cam kết về việc sẽ thực hiện thành
công các chương trình giáo dục kỹ năng sống ở cấp trường sẽ kéo theo chất lượng và mục
tiêu của hoạt động này không cao. Nhiều hiệu trưởng được nghiên cứu đã không thật sự
dành nhiều thời gian, công sức cũng như không quản lý tốt hoạt động này do họ không có
thời gian, quá tải trong công việc, chưa thật sự có thái độ tích cực với nhiệm vụ này.
Một nghiên cứu cụ thể về biện pháp giúp quản lý hiệu quả hoạt động giáo dục
kỹ năng sống tại trường học từ cấp mẫu giáo tới cấp trung học của tổ chức Alberta
Learning (2002) [92]. Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng, để thực hiện hiệu quả giáo dục
21
kỹ năng sống tại nhà trường, hiệu trưởng nhà trường cần thực hiện tốt các nội dung
quản lý sau: Thứ nhất, hiệu trưởng cần: (1)Thiết lập điều kiện môi trường tích cực, bao
gồm sự kết nối thông tin với phụ huynh; (2) Xây dựng văn hóa nhà trường lành mạnh;
(3) Nâng cao điều kiện lớp học; (4)Thúc đẩy các giá trị bản thân; (5) Giải quyết các
vấn đề tranh cãi; (7) Thu hút sự tham gia của các đối tác cộng đồng vào lớp học; (8)
Kết nối lớp học với cộng đồng. Thứ hai, hiệu trưởng cần Xây dựng kế hoạch truyền tải
kiến thức về kỹ năng sống, bao gồm các bước (1) Xác định người học cần biết gì; (2)
Tổ chức và lựa chọn khung kiến thức truyền tải; (3) Lập kế hoạch cho từng năm, từng đơn
vị, từng bài học; (4) Lập kế hoạch phối hợp các cấp học; điều chỉnh sự khác biệt giữa
người học Thứ ba, hiệu trưởng nhà trường cần có chiến lược truyền tải giáo dục kỹ
năng sống với các phương pháp như: (1) Học tập hợp tác; (2) Thảo luận nhóm; (3)
Nghiên cứu độc lập; (4)Trò chơi đóng vai; (5) Tổ chức sáng tạo Thứ tư, hiệu trưởng
cần thu nhận kết quả, đánh giá quá trình học tập của học sinh.
Ở Việt Nam, song song với các nghiên cứu về hoạt động giáo dục kỹ năng sống nói
chung và kỹ năng tự bảo vệ nói riêng cho học sinh trong nhà trường thì các nghiên cứu về
quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống nói chung và kỹ năng tự bảo vệ nói riêng cho học
sinh trong nhà trường cũng rất được chú trọng. Bởi lẽ, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hiệu
quả hoạt động giáo dục kỹ năng sống nói chung và kỹ năng tự bảo vệ nói riêng cho học sinh
trong nhà trường phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố. Tuy nhiên, yếu tố có tính chất quyết
định hiệu quả của hoạt động giáo dục này đó chính là hiệu trưởng nhà trường.
Quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh nói chung và kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh nói riêng được Đảng và Nhà nước ta dành nhiều sự quan tâm. Do
vậy, đã có một số thông tư quy định cụ thể về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh. Cụ thể: Bộ Giáo dục và Đào tạo có Thông tư 04/2014/TT-BGD ĐT
quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng sống và hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa.
Thông tư quy định rõ, hoạt động giáo dục kĩ năng sống là hoạt động giáo dục giúp cho
người học hình thành và phát triển những thói quen, hành vi, thái độ tích cực, lành
mạnh trong việc ứng xử các tình huống của cuộc sống cá nhân và tham gia đời sống xã
hội, qua đó hoàn thiện nhân cách và định hướng phát triển bản thân tốt hơn dựa trên
nền tảng giá trị sống. Thông tư cũng quy định rất rõ các nguyên tắc, điều kiện hoạt động,
thẩm quyền cấp phép và đặc biệt quy định rõ trách nhiệm quản lý hoạt động giáo dục kĩ
năng sống của các cấp quản lý, nhất là các cơ sở giáo dục. Đây là cơ sở pháp lý vô cùng
quan trọng để tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng
sống trong các trường học [14].
Các nghiên cứu từ góc độ khoa học quản lý giáo dục về quản lý hoạt động giáo
dục kỹ năng sống nói chung và kỹ năng tự bảo vệ nói riêng cho học sinh trong nhà
trường đã được tiến hành nghiên cứu. Trong đó phải kể tới nghiên cứu của Trương Thị
Ngọc Loan; Hoàng Thúy Nga; Phạm Thị Nga; Trần Lưu Hoa; Đào Thị Chi Hà, Các
nghiên cứu của các tác giả này sẽ được nêu dẫn dưới đây:
22
Tác giả Trương Thị Ngọc Loan, với bài viết “Quản lý hoạt động phòng chống
tai nạn thương tích cho trẻ em trong các trường mầm non quận Cầu Giấy, thành phố
Hà Nội” đã công bố kết quả nghiên cứu về hoạt động phòng chống tai nạn thương tích
cho trẻ em và quản lý hoạt động phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em trong các
trường mầm non quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội. Kết quả nghiên cứu khẳng định:
Hoạt động phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em về nội dung, hình thức, các
nguồn lực cho hoạt động được đánh giá ở mức độ khá tốt. Nhà trường mầm non đã
tiến hành các biện pháp quản lý: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra và quản lý cơ
sở vật chất đối với hoạt động phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em trong các
trường mầm non Mức độ thực hiện các biện pháp quản lý phòng chống tai nạn thương
tích cho trẻ em được đánh giá ở mức độ khá tốt. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý
hoạt động phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em bao gồm nhiều yếu tố và mức
độ ảnh hưởng rất nhiều được xếp theo thứ bậc: 1) Yếu tố thuộc về giáo viên mầm non;
Yếu tố thuộc về gia đình và xã hội; 2) Yếu tố thuộc về môi trường quản lý; 3) Yếu tố
thuộc về Hiệu trưởng trường mầm non [54].
Tác giả Hoàng Thúy Nga với luận án tiến sĩ quản lý giáo dục “Quản lý hoạt động
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học thành phố Hà Nội”, đã xây dựng được hệ
thống khái niệm công cụ như: quản lý, kĩ năng sống, học sinh tiểu học, quản lý hoạt
động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học. Luận án đã làm sáng tỏ những đặc
điểm của hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học qua việc phân tích
mục tiêu, nội dung và con đường thực hiện hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh ở trường tiểu học. Luận án cũng đã xác định được các quá trình quản lý, mục tiêu
của quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học từ đó định dạng các
nội dung cơ bản của quản lí hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học.
Luận án cũng đã phân tích, đánh giá được thực trạng hoạt động giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh tiểu học và thực trạng quản lý hoạt động này. Trên cơ sở đó đề xuất được
các biện pháp quản lí hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học theo tiếp
cận quá trình và tiếp cận mục tiêu nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Hà Nội [58].
Tiếp theo hướng nghiên cứu này, tác giả Phạm Thị Nga với luận án “Quản lý
hoạt động giáo dục giá trị sống và kĩ năng sống cho học sinh các trường trung học cơ
sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục” cũng đã nghiên cứu sâu và có hệ thống từ góc độ
khoa học quản lý giáo dục về vấn đề này. Tuy nhiên, khác với nghiên cứu của Hoàng
Thúy Nga đã nêu dẫn ở trên, luận án này nghiên cứu quản lý cả giá trị sống và kĩ năng
sống trên một khách thể khảo sát khác đó là học sinh trung học cơ sở. Các tiếp cận
nghiên cứu quản lý hoạt động giáo dục giá trị sống và kĩ năng sống cho học sinh các
trường trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục của luận án này dựa chính vào
tiếp cận chức năng quản lý để xác định các nội dung quản lý hoạt động này. Trên cơ
sở kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn luận án đã đề xuất được các biện pháp quản
23
lý hoạt động giáo dục giá trị sống và kĩ năng sống cho học sinh các trường trung học
cơ sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Các biện pháp này có tính cần thiết và tính khả
thi cao, có thể áp dụng được cho các trường THCS trong quản lý hoạt động này [59].
Tác giả Trần Lưu Hoa với luận án “Quản lý giáo dục kĩ năng sống thông qua
hoạt động trải nghiệm cho học sinh thành phố Hà nội trong bối cảnh hiện nay”, là một
công trình nghiên cứu sâu và hệ thống từ góc độ khoa học quản lý giáo dục về vấn đề này.
Luận án đã xây dựng được các khái niệm cơ bản về giáo dục kĩ năng sống và quản lý giáo
dục kĩ năng sống thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học, xác định vai trò
của giáo dục kĩ năng sống và quản lý giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động trải
nghiệm cho học sinh trường tiểu học trong bối cảnh hiện nay. Làm sáng tỏ các đặc điểm
của giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học (qua việc
phân tích mục tiêu, nội dung và con đường thực hiện giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt
động trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu học). Luận án nghiên cứu xác định hoạt
động trải nghiệm là một trong những phương thức giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt
hiệu quả nhất. Xác định nội dung quản lý và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục kĩ
năng sống thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường tiểu học, từ đó định dạng
các nội dung cơ bản của quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động trải
nghiệm cho học sinh ở trường tiểu học. Luận án đã chỉ ra được thực trạng giáo dục kĩ năng
sống và quản lý giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động trải nghiệm, chỉ ra được những
vấn đề cần giải quyết trong quản lý giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động trải nghiệm
cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Hà Nội. Từ kết quả nghiên cứu lý luận và thực
tiễn luận án đã đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động
trải nghiệm cho học sinh tiểu học theo tiếp cận quá trình và tiếp cận mục tiêu nhằm nâng
cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ở các trường tiểu
học thành phố Hà Nội [40].
Tác giả Nguyễn Thị Thu Hà với luận án tiến sĩ “Quản lý giáo dục kỹ năng sống
cho sinh viên Đại học Huế trong bối cảnh hiện nay”. Luận án đã xây dựng được cơ sở lý
luận về giáo dục kỹ năng sống cho sinh viên đại học, quản lý giáo dục kĩ năng sống cho
sinh viên đại học áp dụng đối với các chủ thể trong hệ thống phân cấp quản lý của trường
đại học. Xác định được khung 12 kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với đặc điểm tâm lý của
sinh viên và môi trường học tập đại học. Với tiếp cận chức năng quản lý, luận án đã xác
định được các nội quang quản lý hoạt động này (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra
đánh giá giáo dục kĩ năng sống cho sinh viên đại học. Luận án đã đánh giá được thực
trạng giáo dục kĩ năng sống và quản lý giáo dục kĩ năng sống cho sinh viên trường đại học
Huế. Trên cơ sở đó đã chỉ ra được điểm mạnh, điểm yếu về thực trạng này. Từ kết quả
nghiên cứu lý luận và thực trạng luận án đã đề xuất được 7 biện pháp quản lý dành cho
các chủ thể trong phân cấp quản lý giáo dục kĩ năng sống tại trường đại học, các biện
pháp này được phân tích cụ thể về mục đích, nội dung, cách thực hiện, điều kiện thực hiện
để có thể áp dụng vào thực tiễn hoạt động này tại các trường đại học hiện nay [32].
24
Tác giả Đào Thị Chi Hà với luận án tiến sĩ “Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở các trường mầm non tư thục”. Luận án xây dựng được cơ sở
lý luận về hoạt động giáo dục kỹ năng sống và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ em ở các trường mầm non nói chung và các trường mầm non tư thục nói
riêng. Dựa trên cách tiếp cận chức năng quản lý luận án đã xác định được 4 nội dung
quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em ở các trường mầm non gồm: Lập
kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ; Tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ; Chỉ đạo hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ; Kiểm tra việc
thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non. Luận án đã
khảo sát, phân tích và chỉ ra được thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ 5- 6 tuổi ở các trường mầm non tư thục. Kết quả khảo sát trên 898 giáo viên và
cán bộ quản lý ở 15 trường mầm non thuộc ba miền Bắc, Trung, Nam cho ta thấy bức
tranh thực tiễn về quản lý hoạt động này và các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản
lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi ở các trường mầm non tư thục.
Quản lý giáo dục kỹ năng sống của hiệu trưởng thông qua các nội dung: lập kế hoạch
hoạt động giáo dục kỹ năng sống, tổ chức nhân sự hoạt động giáo dục kỹ năng sống;
chỉ đạo hoạt động giáo dục kỹ năng sống và kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi được đánh giá thực hiện ở mức độ khá tốt. Từ
kết quả nghiên cứu lý luận và thực trạng luận án đề xuất các biện pháp quản lý giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở các trường mầm non tư thục gồm 6 biện pháp. Kết
quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp được đánh giá cao ở tính cần thiết và khả thi.
Kết quả thử nghiệm khẳng định hiệu quả của biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ trong việc nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục kỹ năng sống và
chất lượng kỹ năng sống của trẻ ở các trường mầm non tư thục[31].
Tiểu kết chương 1
Tổng quan tình hình nghiên cứu về hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của
học sinh và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tại nhà trường
cho thấy:
Tính đến thời điểm hiện tại đã có nhiều nghiên cứu về vấn đề này. Các nghiên
cứu về giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của học sinh được lồng ghép trong các nghiên cứu
vè giáo dục kỹ năng sống. Các nghiên cứu tập chung vào các hướng như: nghiên cứu
về vai trò, tầm quan trọng của hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của học sinh;
Nghiên cứu về nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của
học sinh; Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của học sinh.
Các nghiên cứu được triển khai bài bản, công phu và được tiến hành trên nhiều quốc
gia khác nhau, các nghiên cứu triển khai trên tất cả các cấp học từ mẫu giáo, tiểu học,
trung học cơ sở, trung học phổ thông, Kết quả nghiên cứu từ các công trình này là
cơ sở lý luận và thực tiễn vững chắc để tiếp tục tiến hành các nghiên cứu tiếp theo trên
bình diện rộng và chuyên sâu hơn và góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục
25
này tại các trường theo mục tiêu đề ra, góp phần giúp học sinh hoàn thiện và phát triển
nhân cách. Tuy nhiên, có thể nhận thấy rằng, các nghiên cứu cụ thể, chuyên sâu về kỹ
năng tự bảo vệ bản thân trên học sinh tiểu học còn chưa được nghiên cứu nhiều. Mặc
dù, đối với học sinh nói chung và học sinh tiểu học thì các kỹ năng tự bảo vệ bản thân
là một trong nhóm kỹ năng quan trọng bậc nhất, góp phần giúp học sinh phòng tránh
được những rủi do, những tình huống nguy hiểm có thể gặp phải bất cứ lúc nào khi các
em tham gia vào hoạt động sống trong gia đình, nhà trường và xã hội.
Các nghiên cứu về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của học sinh
trên thế giới đã được nghiên cứu. Các nghiên cứu về vấn đề này có thể được lồng ghép
trong nghiên cứu về hoạt động giáo dục nói chung ở nhà trường, cũng có một số
nghiên cứu cụ thể, chính diện về vấn đề này. Ở Việt Nam, các nghiên cứu về quản lý
hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ của học sinh đã bước đầu được nghiên cứu. Tuy
nhiên, các nghiên cứu về vấn đề này được lồng ghép trong các nghiên cứu về kỹ năng
sống của học sinh. Xem việc quản lý kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh nằm trong việc quản
lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống nói chung. Các nghiên cứu về lý hoạt động giáo dục
kỹ năng sống được tiếp cận theo chức năng quản lý, tiếp cận theo quá trình, tiếp cận phối
hợp giữa chức năng quản lý và quá trình. Đây là những cách tiếp cận phù hợp để xác định
các nội dung quản lý hoạt động này.
Đến thời điểm này, một nghiên cứu chuyên sâu từ góc độ khoa học quản lý giáo dục
về kỹ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền núi thì chưa có nghiên cứu nào.
Điều này khẳng định rất cần phải có một nghiên cứu chuyên sâu theo hướng nghiên cứu
này. Do vậy, luận án “Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh các xã
miền núi Hà Nội” sẽ kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình nghiên cứu cùng hướng
đã thực hiện và phát triển các nội dung lý thuyết về hoạt động hoạt động giáo dục kỹ năng
tự bảo vệ cho học sinh các xã miền núi và quản lý hoạt động hoạt động giáo dục kỹ năng tự
bảo vệ cho học sinh các xã miền núi. Đây là kỹ năng chuyên sâu trong nhóm các kỹ năng
sống cần giáo dục cho học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học các tỉnh miền núi, nơi mà học
sinh gặp phải nhiều khó khăn trong cuộc sống, gặp phải nhiều tai họa do thiên tai, hạn hán,
bão lụt, sét đánh gây ra, gặp phải nhiều tình huống có thể xảy ra khi các em không được
quan tâm chăm sóc chu đáo như học sinh các thành phố lớn, Luận án cũng sẽ tiến hành
nghiên cứu sâu và hệ thống cả từ góc độ lý luận và thực tiễn về hoạt động giáo dục kỹ năng
tự bảo vệ cho học sinh các xã miền núi, chỉ ra các biểu hiện của kỹ năng này. Luận án cũng
sẽ nghiên cứu sâu và có hệ thống từ góc độ khoa học quản lý giáo dục về lý luận và thực
tiễn về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh các xã miền núi theo tiếp
cận quá trình từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động hoạt động giáo dục kỹ năng tự
bảo vệ cho học sinh các xã miền núi góp phần giúp học sinh tiểu học các xã miền núi hoàn
thiện và phát triển kỹ năng tự bảo vệ bản thân, góp phần hình thành và phát triển nhân cách.
26
Chương 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG
TỰ BẢO VỆ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Ở CÁC XÃ MIỀN NÚI
2.1. Kỹ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền núi
2.1.1. Khái niệm học sinh tiểu học
Theo Điều lệ trường Tiểu học. Học sinh tiểu học là những trẻ em từ 6 đến 14
tuổi (tính theo năm) được học tập trong các trường tiểu học. Học sinh tiểu học là
những em đang ở lứa tuổi trưởng thành mạnh mẽ về thể chất và nhân cách. Trong Hệ
thống giáo dục quốc dân - đây là lứa tuổi lần đầu tiên được đến trường và tham gia học
tập theo phương pháp nhà trường. Với những quy định, những phương pháp dạy học
riêng thì học sinh tiểu học cần có những kí năng thích ứng với môi trường học tập mới,
có như vậy học sinh mới có thể tồn tại và phát triển nhân cách bản thân đáp ứng với
mục tiêu giáo dục nhà trường. Học sinh nằm trong lứa tuổi tiểu học được giáo dục
trong trường tiểu học. Những học sinh này có thể được giáo dục trong trường tiểu học
công lập và trường tiểu học ngoài công lập [13].
Trong nghiên cứu này nghiên cứu giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho HSTH các
trường TH công lập, là các trường nằm trong hệ thống được Nhà nước đầu tư về mọi
mặt từ kinh phí hoạt đông đến hương trình giáo dục
2.1.2. Các kỹ năng tự bảo vệ cần giáo dục cho học sinh tiểu học các xã miền núi
2.1.2.1. Một số khái niệm cơ bản
-Khái niệm kỹ năng:
Kỹ năng là một vấn đề nghiên cứu dành được sự quan tâm đặc biệt của các nhà
khoa học. Do vậy, tính đến thời điểm hiện tại đã có rất nhiều khái niệm kỹ năng được
đưa ra. Xem xét các khái niệm kỹ năng của các tác giả khác nhau trên thế giới cũng
như ở Việt Nam cho thấy có 3 hướng chính được đưa ra khi nói tới khái niệm kỹ năng.
Đó là, xem kỹ năng là kỹ thuật của hành động; xem kỹ năng của cá nhân là khả năng
của chính cá nhân đó; xem kỹ năng là hành vi ứng xử của cá nhân. Dưới đây chúng tôi
sẽ trình bầy cụ thể các khái niệm kỹ năng đi theo 3 hướng nêu trên.
Đại diện cho các tác giả khẳng định kỹ năng là kỹ thuật của hành động có các tác
giả như P.A.Rudich; A.G. Covaliov; Trần Trọng Thuỷ,
Tác giả P.A.Rudich cho rằng: “Kỹ năng là động tác mà cơ sở của nó là sự vận
dụng thực tế các kiến thức đã tiếp thu được để đạt kết quả trong một hình thức hoạt
động cụ thể” [67, tr. 119].
- Trong tác phẩm Tâm lý học cá nhân A.G. Covaliov xem: “Kỹ năng là phương thức
thực hiện hành động phù hợp với mục đích và điều kiện của hành động [23, tr.11].
Tác giả Trần Trọng Thuỷ, khi đề cập đến kỹ năng cũng quan niệm: “Kỹ năng là
mặt kỹ thuật của hành động. Con người nắm được cách thức hành động- tức là kỹ
thuật hành động là có kỹ năng” [83, tr.2].
27
Đại diện cho các tác giả khẳng định kỹ năng là khả năng của chính cá nhân đó
gồm có các tác giả như: K.K.Platonov, N.Đ. Lêvitov, Vũ Dũng,
Tác giả N.Đ. Lêvitov, khi bàn về kỹ năng đã cho rằng: “Kỹ năng là sự thực hiện có
kết quả một động tác nào, hay một hoạt động nào, phức tạp hơn, bằng cách lựa chọn và
áp dụng cách thức đúng đắn và chú ý đến những điều kiện nhất định” [52, tr.219].
Tác giả Vũ Dũng (2000) cho rằng: “Kỹ năng là năng lực vận dụng có k... 2 3
2
Trang thiết bị kĩ thuật phục vụ cho việc dạy vè rèn luyện
kĩ năng sống
1 2 3
3
Không gian, môi trường tiến hành các hoạt động trải
nghiệm kĩ năng sống của học sinh tiểu học
1 2 3
4 Ý kiến khác: xin thầy cô ghi cụ thể vào đây:........ 1 2 3
Câu 9:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ tham gia giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nội dưới đây như thế nào? Xin
khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT Nội dung
Mức độ thực hiện
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
1 Giáo viên, nhan viên nhà trường 1 2 3
2 Cán bộ quản lý, lãnh đạo các phòng ban 1 2 3
3 Hội cha mẹ học sinh 1 2 3
4 Các tổ chức đoàn thể trong trường 1 2 3
5 Các tổ chức chính quyền, đoàn thể địa phương 1 2 3
Phần II: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nội
Câu 10: Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của nội
dung quản lý mục tiêu hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các
xã miền núi thành phố Hà Nội?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy
cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
160
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1. Xây dựng kế hoạch
triển khai mục tiêu hoạt
động giáo dục kĩ năng
tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội
tới toàn thể cán bộ
quản lý, giáo viên, cán
bộ chuyên trách, học
sinh nhà trường
1 2 3 1 2 3 4 5
2. Tổ chức, triển khai
quán triệt mục tiêu hoạt
động giáo dục kĩ năng
tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội
tới toàn thể cán bộ
quản lý, giáo viên, cán
bộ chuyên trách, học
sinh nhà trường
3. Bồi dưỡng động cơ,
thái hộ học tập và rèn
luyện kĩ năng tự bảo vệ
đúng đắn cho học sinh
tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội
4. Kiểm tra, đánh giá
việc thực hiện mục tiêu
hoạt động giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà
Nội
5. Chỉ đạo điều chỉnh
hoạt động giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà
Nộitheo mục tiêu đề ra
Câu 11:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của nội
dung quản lý chương trình, nội dung kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã
161
miền núi thành phố Hà Nội?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy
cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
Xây dựng các nội dung,
chương trình giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Thường xuyên rà soát,
bổ sung, điều chỉnh nội
dung chương trình giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học các
xã miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Định kỳ so sánh, đối
chiếu nội dung, chương
trình giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu
học so với mục tiêu bồi
dưỡng các xã miền núi
Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Xây dựng kế hoạch phát
triển nội dung, chương
trình giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu
học các xã miền núi Hà
Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Tổ chức chiển khai nội
dung chương trình giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học so
với mục tiêu bồi dưỡng
các xã miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Định kỳ kiểm tra, đánh
giá về việc thực hiện nội
dung, chương trình giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học các
xã miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Câu 12:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của việc
quản lý phương pháp giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã miền núi
162
thành phố Hà Nội như thế nào?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy
cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1.Xây dựng kế hoạch sử
dụng phương pháp giáo dục
kĩ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
2. Triển khai, chỉ đạo việc
sử dụng phương pháp giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học các xã
miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
3. Chỉ đạo bồi dưỡng cho
giáo viên phương pháp giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học phù hợp
với nội dung, hình thức,
năng lực học tập của học
sinh tiểu học các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
4.Kiểm tra, đánh giá việc sử
dụng phương pháp giáo dục
kĩ năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
5.Chỉ đạo điều chỉnh
phương pháp giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học các xã miền núi Hà
Nội theo mục tiêu đề ra
1 2 3 1 2 3 4 5
6. Hỗ trợ, tư vấn cho giáo
viênvề phương pháp giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học các xã
miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
163
Câu 13:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của việc
quản lý hình thức giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các xã miền núi
thành phố Hà Nội như thế nào?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy
cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1.Xây dựng kế hoạch sử
dụng hình thức giáo dục
kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học phù
hợp với đặc điểm của
nhà trường, đặc điểm của
học sinh các trường tiểu
học xã miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
2. Triển khai, chỉ đạo
việc sử dụng hình thức
giáo dục kĩ năng tự bảo
vệ cho học sinh tiểu học
các xã miền núi Hà Nội
phù hợp với nhu cầu của
học sinh và điều kiện của
nhà trường
1 2 3 1 2 3 4 5
3.Kiểm tra, đánh giá việc
sử dụng hình thức giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học các
xã miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
5.Chỉ đạo điều chỉnh
hình thức giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các xã miền
núi Hà Nộiphù hợp với
nhu cầu, điều kiện của
nhà trường và học sinh
1 2 3 1 2 3 4 5
164
Câu 14:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của việc
quản lý giáo viên thực hiện hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học
các xã miền núi thành phố Hà Nội của giáo viên và cán bộ chuyên trách như thế
nào?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1. Chỉ đạo giáo viên, cán bộ
chuyên trách nắm vững phân
phối chương trình, các kĩ
năng thành phần thuộc kĩ
năng tự bảo vệ cho học sinh
các xã miền núi Hà Nội theo
đúng quy định
1 2 3 1 2 3 4 5
2. Chỉ đạo giáo viên, cán bộ
chuyên trách xây dựng kế
hoạch giáo dục kĩ năng bảo
vệ cho học sinh các xã miền
núi Hà Nội theo đúng phân
phối chương trình
1 2 3 1 2 3 4 5
3. Quy định số lượng và chất
lượng về hồ sơ chuyên môn
của giáo viên, cán bộ chuyên
trách giáo dục kĩ năng bảo
vệ cho học sinh các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
4. Xây dựng và công bố kế
hoạch chung về giáo dục kĩ
năng bảo vệ cho học sinh
các xã miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
5. Duyệt và kiểm tra các kế
hoạchgiáo dục kĩ năng bảo
vệ cho học sinh các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Câu 16:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của quản
lý việc phân cộng thực hiện nhiệm vụ giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học
các xã miền núi thành phố Hà Nội cho giáo viên và cán bộ chuyên trách như thế
nào?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1. Chỉ đạo việc phân công giáo
viên và các bộ chuyên trách
thực hiện nhiệm vụ giáo dục kĩ
1 2 3 1 2 3 4 5
165
năng bảo vệ cho học sinh các
xã miền núi Hà Nội theo năng
lực của giáo viên, cán bộ
chuyên trách
2. Chỉ đạo phân công giáo
viên, cán bộ chuyên trách
thực hiện nhiệm vụ giáo dục
kĩ năng bảo vệ cho học sinh
các xã miền núi Hà Nội theo
nguyện vọng của giáo viên và
chuyên gia
1 2 3 1 2 3 4 5
3. Chỉ đạo phân công giáo viên
và cán bộ chuyên trách thực
hiện nhiệm vụ giáo dục kĩ
năng bảo vệ cho học sinh các
xã miền núi Hà Nộitheo
nguyện vọng và nhu cầu của
học sinh
1 2 3 1 2 3 4 5
4. Chỉ đạo phân công giáo viên
và cán bộ chuyên trách thực
hiện nhiệm vụ giáo dục kĩ
năng bảo vệ cho học sinh các
xã miền núi Hà Nộitheo đặc
thù riêng của từng trường tiểu
học
1 2 3 1 2 3 4 5
5. Định kỳ kiểm tra, đánh giá
việc phân công cho giáo viên và
cán bộ chuyên trách nhiệm vụ
giáo dục kĩ năng bảo vệ cho
học sinh các xã miền núi Hà
Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Câu 17:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của việc
quản lý hoạt động học và rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà Nội như thế nào?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến
của thầy cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1. Tạo động lực và thái độ
học tập, rèn luyện kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học
huyên miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
2. Bồi dưỡng các PP học tập,
rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học huyên
miền núi Hà Nội phát huy
tính tích cực, chủ động của
học sinh
1 2 3 1 2 3 4 5
3. Xây dựng những quy định 1 2 3 1 2 3 4 5
166
cụ thể về nề nếp học tập , rèn
luyện kĩ năng tự bảo vệ cho
học sinh tiểu học huyên miền
núi Hà Nội
4.Quản lý nề nếp học tập và
rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ
của học sinh tiểu học trong
các giờ học trên lớp cũng như
các giờ học trải nghiệm với
tinh thần phương pháp học và
rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ.
1 2 3 1 2 3 4 5
5. Khen thưởng, kỷ luật kịp
thời về việc thực hiện nề nếp
học tập và rèn luyện kĩ năng
tự bảo vệ của học sinh tiểu
học huyên miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
6. Phối kết hợp các lực lượng
trong và ngoài nhà trường
theo dõi nề nếp học tập và rèn
luyện kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học huyên miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Câu 18:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của việc
quản lý cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụhoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học
sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nội như thế nào?Xin khoanh tròn vào số
tương ứng theo ý kiến của thầy cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1.Xây dựng kế hoạch đầu tư
và sử dụng cơ sở vật chất,
kỹ thuật phục vụ hoạt động
giáo dục kĩ năng bảo vệ cho
học sinh các xã miền núi Hà
Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
2. Triển khai, chỉ đạo việc
đầu tư và sử dụng cơ sở vật
chất, kỹ thuật phục vụ hoạt
động giáo dục kĩ năng bảo
vệ cho học sinh các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
3. Chỉ đạo bồi dưỡng cho
giáo viên, cán bộ chuyên
trách sử dụng cơ sở vật chất,
kỹ thuật phục vụ hoạt động
giáo dục kĩ năng bảo vệ cho
học sinh các xã miền núi Hà
1 2 3 1 2 3 4 5
167
Nội
4. Huy động nguồn lực xã
hội tăng cường cơ sở vật
chất, kỹ thuật phục vụ hoạt
động giáo dục kĩ năng bảo
vệ cho học sinh các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
5. Kiểm tra, đánh giá việc sử
dụng cơ sở vật chất, kỹ thuật
phục vụ hoạt động giáo dục
kĩ năng bảo vệ cho học sinh
các xã miền núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
6. Chỉ đạo điều chỉnh việc
đầu tư và sử dụng cơ sở vật
chất, kỹ thuật phục vụ hoạt
động giáo dục kĩ năng bảo
vệ cho học sinh các xã miền
núi Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
Câu 19:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của nội
dung quản lý phối kết hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham gia
hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền núi thành phố
Hà Nội như thế nào?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1.Lập kế hoạch phối kết
hợp các lực lượng giáo
dục trong và ngoài nhà
trường tham gia hoạt
động giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ của học sinh tiểu
học các xã miền núi
thành phố Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
2. Triển khai, chỉ đạo
việc phối kết hợp các
lực lượng giáo dục trong
và ngoài nhà trường
tham gia hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ
của học sinh tiểu học các
xã miền núi thành phố
Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
3. Kiểm tra, đánh giá
việc phối kết hợp các
lực lượng giáo dục trong
và ngoài nhà trường
1 2 3 1 2 3 4 5
168
tham gia hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ
của học sinh tiểu học các
xã miền núi thành phố
Hà Nội
4. Chỉ đạo điều chỉnh
nhiệm vụ phối kết hợp
các lực lượng giáo dục
trong và ngoài nhà
trường tham gia hoạt
động giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ của học sinh tiểu
học các xã miền núi
thành phố Hà Nội
Câu 20:Xin thầy cô vui lòng cho biết mức độ thực hiện và kết quả đạt được của kiểm
tra, đánh giá hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội như thế nào?Xin khoanh tròn vào số tương ứng theo ý kiến của
thầy cô?
Nội dung Mức độ thực hiện Kết quả đạt được
Không
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Thường
xuyên
Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1.Xây dựng kế hoạch kiểm
tra đánh giá hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
2.Xác định rõ mục đích yêu
cầu
Kiểm tra, đánh giá hoạt
động giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ của học sinh tiểu học
các xã miền núi thành phố
Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
3.Xây dựng tiêu chuẩn, tiêu
chí đánh giá hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà Nội
cụ thể, rõ ràng
1 2 3 1 2 3 4 5
4.Chuẩn bị lực lượng kiểm
tra, đánh giá hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 1 2 3 4 5
5.Chuẩn bị kế hoạch kiểm
tra, đánh giá hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học các xã
1 2 3 1 2 3 4 5
169
miền núi thành phố Hà Nội
hàng năm
6.Đánh giá rút kinh nghiệm,
thực hiện các điều chỉnh kịp
thời sau đánh giá
1 2 3 1 2 3 4 5
4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học
sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nội
Câu 21:Xin thầy cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau?Xin khoanh
tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT
Nội dung
Ý kiến của thầy/cô
Hoàn
toàn
không
đồng
ý
Không
đồng ý
một
phần
Bình
thường
Đồng
ý một
phần
Hoàn
toàn
đồng
ý
1. Hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu
học các xã miền núi thành phố Hà Nộilà nhiệm vụ trọng
tâm của các trường tiểu học
1 2 3 4 5
2. Việc thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục kĩ năng tự bảo vệ
của học sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà
Nộichính là việc thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của
nhà trường tiểu học
1 2 3 4 5
3. Thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nộilà
góp phần nhiều vào việc giúp học sinh tiểu học rèn
luyện, phát triển kĩ năng tự bảo vệ bản thân góp phần
giúp các em hình thành và phát triển nhân cách
1 2 3 4 5
4. Thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nộilà
góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất
nước.
1 2 3 4 5
Câu 22:Xin thầy cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau?Xin khoanh
tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT
Nội dung
Ý kiến của thầy/cô
Hoàn
toàn
không
đồng
ý
Không
đồng ý
một
phần
Bình
thường
Đồng
ý một
phần
Hoàn
toàn
đồng ý
1 Tôi đã tốt nghiệp đại học và các lớp bồi dưỡng về năng
lực quản lý trường tiểu học
1 2 3 4 5
2 Tôi nắm rất chắc về mục tiêu, nội dung, chương trình,
phương pháp, hình thức giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của
học sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
3 Tôi luôn được đồng nghiệp đánh giá thực hiện rất tốt
các nhiệm vụ như: xây dựng kế hoạch, quản lý nội
dung, chương trình, hình thức, phương pháp, điều kiện
cơ sở vật chất, sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục,
1 2 3 4 5
170
kiểm tra đánh giá giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học
sinh tiểu học các xã miền núi thành phố Hà Nội là
nhiệm vụ thường xuyên của tôi
4 Tôi nắm rất vững các quy trình sử dụng, phân công
giáo viên, cán bộ chuyên trách thực hiện nhiệm vụ giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
5 Tôi nắm rất chắc các văn ,bản quy định về việc sử dụng
cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
6 Tôi có nhiều kiến thức, kĩ năng về các nội dung giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
Câu 23:Xin thầy cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau?Xin khoanh
tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT
Nội dung
Ý kiến của thầy/cô
Hoàn
toàn
không
đồng ý
Không
đồng ý
một
phần
Bình
thường
Đồng
ý
một
phần
Hoàn
toàn
đồng
ý
1 Kiến thức chuyên môn sâu của giáo viên và cán
bộ chuyên trách sẽ quyết định chất lượng giáo dục
kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
2 Kĩ năng sư phạm tốt sẽ giúp cho giáo viên và cán
bộ chuyên trách truyền thụ kiến thức và kĩ năng
tốt nhất cho học sinh khi thực hiện nhiệm vụgiáo
dục, tương tác tốt với học sinh trên lớp học cũng
như giờ học trải nghiệm để rèn luyện kĩ năng tự
bảo vệ
1 2 3 4 5
3 Sự am hiểu và các kinh nghiệm thực tiễn về nội
dung giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu
học các xã miền núi thành phố Hà Nộisẽ giúp cho
giáo viên và cán bộ chuyên trách thực hiện hiệu
quả giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu
học các xã miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
4 Việc sử dụng phương pháp, hình thức giáo dục
phù hợp với mục tiêu, nội dung, chương trình, đặc
điểm học sinh sẽ giúp cho giáo viên và cán bộ
chuyên trách thực hiện hiệu quả hoạt động giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
5 Có kĩ năng đánh giá hoạt động hoạc vè rèn luyện
kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học các xã
miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
171
Câu 24:Xin thầy cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau?Xin khoanh
tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT
Nội dung
Ý kiến của thầy/cô
Hoàn
toàn
không
đồng ý
Không
đồng ý
một
phần
Bình
thường
Đồng
ý một
phần
Hoàn
toàn
đồng ý
1 Có năng lực huy động tài chính từ ngân
sách nhà nước để đầu tư cơ sở vật chất,
trang thiết bị kĩ thuật phục vụ giáo dục
kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học
các xã miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
2 Có năng lực huy động tài chính từ các
nguồn khác nhau để đầu tư cơ sở vật
chất, trang thiết bị kĩ thuật phục vụ giáo
dục kĩ năng tự bảo vệ của học sinh tiểu
học các xã miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
3 Có năng lực chỉ đạo xây dựng kế
hoạch, tổ chức thực hiện kiểm tra, đánh
giá việc huy động, đầu tư và sử dụng cơ
sở vật chất, trang thiết bị kĩ thuật phục
vụ giáo dục kĩ năng tự bảo vệ của học
sinh tiểu học các xã miền núi thành phố
Hà Nội
1 2 3 4 5
4 Có năng lực chỉ đạo xây dựng kế
hoạch, tổ chức thực hiện kiểm tra, đánh
giá việc sử dụng cơ sở vật chất, trang
thiết bị kĩ thuật phục vụ giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học
các xã miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
Câu 25:Xin thầy cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau?Xin khoanh
tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT
Nội dung
Ý kiến của thầy/cô
Hoàn
toàn
không
đồng ý
Không
đồng ý
một
phần
Bình
thường
Đồng
ý một
phần
Hoàn
toàn
đồng ý
1 Chủ thể quản lý có năng lực phối hợp
với các đơn vị, phòng ban, cá nhân, hội
cha mẹ học sinh và các tổ chức đoàn
thể ngoài trường trong việc giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ của học sinh tiểu học
các xã miền núi thành phố Hà Nội
1 2 3 4 5
2 Chủ thể quản lý có năng lực phối hợp
với các đơn vị, phòng ban, cá nhân, hội
cha mẹ học sinh và các tổ chức đoàn
thể ngoài trường, các chuyên gia trong
việc xác định các kiến thức, kĩ năng tự
1 2 3 4 5
172
bảo vệ bản thân mà học sinh tiểu học
cần phải có để giáo dục
3 Chủ thể quản lý có năng lực phối hợp
với các đơn vị, phòng ban, cá nhân, hội
cha mẹ học sinh và các tổ chức đoàn
thể ngoài trường, các chuyên gia trong
việc tổ chức cho học sinh tiểu học thực
hành và trải nghiệm các kĩ năng thành
phần của kĩ năng tự bảo vệ trong thực
tiễn
1 2 3 4 5
4 Chủ thể quản lý có năng lực phối hợp
với các đơn vị, phòng ban, cá nhân, hội
cha mẹ học sinh và các tổ chức đoàn
thể ngoài trường, các chuyên gia trong
việc đánh giá kiến thức, kĩ năng tự bảo
vệ bản thân mà học sinh tiểu học đã đạt
được
1 2 3 4 5
Câu 26:Xin thầy cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau?Xin khoanh
tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT
Nội dung
Ý kiến của thầy/cô
Hoàn
toàn
không
đồng ý
Không
đồng ý
một
phần
Bình
thường
Đồng
ý một
phần
Hoàn
toàn
đồng ý
1 Học sinh luôn tự giác, chủ động, tích
cực trong học và rèn kĩ năng tự bảo
vệ của học sinh tiểu học các xã miền
núi thành phố Hà Nội sẽ có được kỹ
năng tự bảo vệ bản thân nhanh nhất
1 2 3 4 5
2 Học sinh có ý thức cao trong vận
dụng kiến thức, kĩ năng tự bảo vệ
bản thân trong thực tiễn cuộc sống
hàng ngày sẽ có được kỹ năng tự
bảo vệ bản thân nhanh nhất
1 2 3 4 5
3 Học sinh luôn chủ động trong việc
tự học, tự rèn luyện kĩ năng tự bảo
vệ bản thân sẽ có được kỹ năng tự
bảo vệ bản thân nhanh nhất
1 2 3 4 5
173
Câu 27:Xin thầy cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau?Xin khoanh
tròn vào số tương ứng theo ý kiến của thầy cô ?
TT
Nội dung
Ý kiến của thầy/cô
Hoàn
toàn
không
đồng ý
Không
đồng ý
một
phần
Bình
thường
Đồng
ý một
phần
Hoàn
toàn
đồng ý
1 Cha mẹ học sinh chủ động, tích cực
trong việc giáo dục kĩ năng tự bảo vệ
bản thân cho con em mình sẽ giúp học
sinh có được kỹ năng tự bảo vệ bản
thân nhanh nhất
1 2 3 4 5
2 Cha mẹ học sinh có phương pháp, hình
thức giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản
thân cho học sinh tiểu học tốt sẽ giúp
các em nhanh chóng có được kĩ năng
này
1 2 3 4 5
3 Cha mẹ học sinh có ý thức trong việc
kiểm tra, nhắc nhở học sinh tự rèn
luyện kĩ năng bảo vệ bản thân sẽ giúp
các em nhanh chóng có được kĩ năng
này
1 2 3 4 5
Xin thầy cô vui lòng cho biết thêm một số thông tin về bản thân:
- Nam ( nữ ):.
- Số năm công tác tại trung tâm:..
- Trình độ học vấn: 1: Trung cấp; 2. Cao đẳng; 3. Đại học; 4. Sau đại học
- Chức vụ : ...
- Đơn vị công tác: .
-Số năm tham gia hoạt động giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường:.
-Đã được tham gia đào tạo, bồi dưỡng năng lực giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
tiểu học:
-Có chứng chỉ giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học:..
Chân thành cảm ơn thầy cô!
174
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
KHOA TÂM LÝ – GIÁO DỤC, HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
----------------------------------------------
(Dành cho cán bộ quản lý, giáo viên, cán bộ chuyên trách)
Kính thưa Quý Thầy/cô:
Để quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ở các
trường tiểu học xã miền núi thành phố Hà Nộihiệu quả, chúng tôi tiến hành xin ý kiến
đánh giá của các thầy cô về sự cần thiết và khả thi của các biện pháp dưới đây.
Xin chân thành cám ơn sự hợp tác và giúp đỡ của Quý Thầy/cô!
Câu 1:Xin thầy cô cho ý kiến đánh giá của mình về tính cần thiết của các biện pháp
quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học ở các trường tiểu
học xã miền núi thành phố Hà Nộiđề xuất dưới đây. Xin thầy cô đánh dấu x vào 1 ô
trống tương ứng với ý kiến đánh giá của mình ở từng biện pháp?
TT Các biện pháp Rất
không
cần thiết
Cần thiết
một phần
nhỏ
Cần thiết
một phần
lớn
Cần thiết Rất cần
thiết
1 Nâng cao nhận
thức cho các lực
lượng giáo dục và
học sinh tiểu học
về vai trò, tầm
quan trọng của
giáo dục và rèn
luyện kĩ năng tự
bảo vệ cho học
sinh tiểu học các
huyên miền núi
Hà Nội
2 Chỉ đạo phát triển
nội dung, đổi mới
phương pháp, đa
dạng hóa các hình
thức tổ chức giáo
dục kĩ năng tự
bảo vệ cho học
sinh tiểu học các
huyên miền núi
Hà Nội
3 Tổ chức rèn luyện
kĩ năng tự bảo vệ
175
cho học sinh tiểu
học các huyên
miền núi Hà Nội
qua hoạt động trải
nghiệm trong thực
tiễn
4 Xây dựng các tiêu
chí quản lý giáo
dục kĩ năng tự
bảo vệ cho học
sinh tiểu học các
huyên miền núi
Hà Nội
5 Phát triển cơ sở
vật chất và các
điều kiện hỗ trợ
giáo dục kĩ năng
tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các
huyên miền núi
Hà Nội
6 Phối hợp với các
lực lượng ngoài
nhà trường trong
việc giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu
học các huyên
miền núi Hà Nội
7
Đổi mới kiểm tra,
đánh giá hoạt
động giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu
học các huyên
miền núi Hà Nội
176
Câu 2:Xin thầy cô cho ý kiến đánh giá của mình về tính khả thi của các biện pháp
quản lý đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên các trường đại học ở nước ta hiện
nay đề xuất dưới đây. Xin thầy cô đánh dấu x vào 1 ô trống tương ứng với ý kiến đánh
giá của mình ở từng biện pháp?
TT Các biện pháp Rất
không
khả thi
Khả thi
một phần
nhỏ
Khả thi
một phần
lớn
Khả thi Rất khả
thi
1 Nâng cao nhận
thức cho các lực
lượng giáo dục và
học sinh tiểu học
về vai trò, tầm
quan trọng của
giáo dục và rèn
luyện kĩ năng tự
bảo vệ cho học
sinh tiểu học các
huyên miền núi
Hà Nội
2 Chỉ đạo phát triển
nội dung, đổi mới
phương pháp, đa
dạng hóa các hình
thức tổ chức giáo
dục kĩ năng tự
bảo vệ cho học
sinh tiểu học các
huyên miền núi
Hà Nội
3 Tổ chức rèn luyện
kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu
học các huyên
miền núi Hà Nội
qua hoạt động trải
nghiệm trong
thực tiễn
4 Xây dựng các tiêu
chí giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu
học các huyên
miền núi Hà Nội
5 Phát triển cơ sở
vật chất và các
điều kiện hỗ trợ
177
giáo dục kĩ năng
tự bảo vệ cho học
sinh tiểu học các
huyên miền núi
Hà Nội
6 Phối hợp với các
lực lượng ngoài
nhà trường trong
việc giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu
học các huyên
miền núi Hà Nội
7 Đổi mới kiểm tra,
đánh giá hoạt
động giáo dục kĩ
năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu
học các huyên
miền núi Hà Nội
Câu 3: Xin Thầy/cô cho biết một vài thông tin cá nhân
Giới tính : 1.Nam 2. Nữ
Tuổi:
Trình độ học vấn : 1. Cao đẳng; 2. Đại học; 3. Trên đại học
Số năm công tác:..
Vị trí công tác chính quyền:
Vị trí đoàn thể :..
Tên trường đại học:
Địa điểm của trường: .
..
Xin trân trọng cám ơn sự giúp đỡ của Quý Thầy/cô.
178
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
KHOA TÂM LÝ – GIÁO DỤC, HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
----------------------------------------------
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
(Dành cho cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, báo cáo viên)
Kính thưa Quý Thầy/cô:
Để quản lý đạt hiệu quả hoạt động giáo dục kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu
học các huyên miền núi Hà Nội, chúng tôi tiến hành xin ý kiến đánh giá của các thầy
cô về mức độ thực hiện nội dung
“Tổ chức rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền núi Hà
Nội qua hoạt động trải nghiệm trong thực tiễn” dưới đây. Xin thầy cô khoanh tròn vào
số tương ứng với ý kiến đánh giá của mình.
Xin chân thành cám ơn sự hợp tác và giúp đỡ của Quý Thầy/cô!
TT Cácnội dung Kém Yếu Trung
bình
Khá Tốt
1
Tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ quản lý,
giáo viên, cán bộ chuyên trách trong nhà
trường và các cá nhân ngoài nhà trường tham
gia vào nhiệm vụ tổ chức rèn luyện kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học thông qua trải
nghiệm thực tiễn
1 2 3 4 5
2
Xác đinh cụ thể các bộ phận, cá nhân trong và
ngoài nhà trường tham gia vào nhiệm vụ tổ
chức rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học thông qua trải nghiệm thực tiễn
1 2 3 4 5
Xây dựng chi tiết nội dung chương trình tổ
chức rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh
tiểu học thông qua trải nghiệm thực tiễn
1 2 3 4 5
3
Tổ chức phối hợp giữa các bộ phận tham gia
thực hiện tổ chức rèn luyện kĩ năng tự bảo vệ
cho học sinh tiểu học thông qua trải nghiệm
thực tiễn
1 2 3 4 5
179
4
Chuẩn bị cơ sở vật chất (phương tiện giáo dục,
tài liệu, lớp học,) phục vụ cho tổ chức rèn
luyện kĩ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học
thông qua trải nghiệm thực tiễn
1 2 3 4 5
5
Tổ chức thực hiện hoạt động rèn luyện kĩ năng
tự bảovệ cho học sinh tiểu học thông qua trải
nghiệm thực tiễn phong phú về chủ đề, đang
dạng về hình thức
1 2 3 4 5
6
Đánh giá kết quả tổ chức rèn luyện kĩ năng tự
bảo vệ cho học sinh tiểu học các huyên miền
núi Hà Nội qua hoạt động trải nghiệm trong
thực tiễn
1 2 3 4 5
Xin Thầy/cô cho biết một vài thông tin cá nhân
Giới tính : 1.Nam 2. Nữ
Tuổi:
Trình độ học vấn : 1. Cao đẳng; 2. Đại học; 3. Trên đại học
Số năm công tác:..
Vị trí công tác chính quyền: ..
Vị trí đoàn thể :..
Xin trân trọng cám ơn sự giúp đỡ của Quý Thầy /cô.
180
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan_an_quan_ly_hoat_dong_giao_duc_ky_nang_tu_bao_ve_cho_hoc.pdf
- Trichyeu_NguyenLeThyGiang.pdf