Luận án Đòn bẩy kinh tế của nhà nước đối với khu công nghiệp ở Việt Nam

Ị – 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa hoc̣ đôc̣ lâp̣ của riêng tôi. Các số liêụ, kết quả nêu trong luâṇ án là trung thưc̣, có nguồn gốc rõ ràng và đươc̣ trích dâñ đầy đủ theo đúng quy điṇh. Tác giả luâṇ án Vũ Ngoc̣ Thanh MUC̣ LUC̣ Trang MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ........................................................................................ 10 1.1. Các công trình ở ngoài nước.....................................................................10 1.2. Các công trình ở trong nước............................21 1.3. Khoảng trống và những vấn đề cần đươc̣ tiếp tuc̣ nghiên cứu.......................................................................................................30 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC NHÀ NƯỚC THỰC HIỆN ĐÒN BẨY KINH TẾ ĐỐI VỚI KHU CÔNG NGHIÊP̣ ................ 33 2.1. Khái quát về đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với khu công nghiêp̣...............................................................................................33 2.2. Kinh nghiêṃ thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với khu công nghiêp̣ ở môṭ số quốc gia.................................................................................60 CHƯƠNG 3. THƯC̣ TRAṆG THỰC HIỆN ĐÒN BẨY KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KHU CÔNG NGHIÊP̣ Ở VIÊṬ NAM GIAI ĐOAṆ 2011 - 2016 ...................................................................................................... 67 3.1. Tổng quan về khu công nghiêp̣ ở Viêṭ Nam...............................................67 3.2. Hiêṇ traṇg thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với khu công nghiêp̣...............................................................................................77 3.3. Nhâṇ xét về quá trình thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với khu công nghiêp̣ ở Viêṭ Nam giai đoaṇ 2011-2016..............................................104 CHƯƠNG 4. THỰC HIÊṆ ĐÒN BẨY KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KHU CÔNG NGHIÊP̣ Ở VIÊṬ NAM ĐẾN NĂM 2025 ........ 114 4.1. Bối cảnh thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với khu công nghiêp̣ ở Viêṭ Nam đến năm 2025..............................................................................114 4.2. Phương hướng thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với khu công nghiêp̣ ở Viêṭ Nam đến năm 2025.................................................................133 4.3. Giải pháp thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với khu công nghiêp̣ ở Viêṭ Nam đến năm 2025..............................................................................128 KẾT LUÂṆ .................................................................................................. 140 DANH MUC̣ CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ ............... 143 DANH MUC̣ TÀI LIÊỤ THAM KHẢO ................................................... 144 DANH MUC̣ CÁC BẢNG Trang Bảng 1: Sư ̣ra đời và phát triển của các quy điṇh pháp luâṭ về KCN ............. 50 Bảng 2: Môṭ số chỉ tiêu về hiêṇ traṇg phát triển KCN đến hết năm 2016 ...... 68 Bảng 3: Các đòn bẩy về thuế thu nhâp̣ doanh nghiêp̣ và thuế thu nhâp̣ cá nhân ............................................................................................. 79 Bảng 4: Các đòn bẩy về thuế và tiền thuê đất đai, măṭ nước .......................... 83 Bảng 5: Các đòn bẩy về thuế tài nguyên ......................................................... 86 Bảng 6: Các đòn bẩy về thuế giá tri ̣gia tăng .................................................. 88 Bảng 7: Các đòn bẩy về thuế tiêu thu ̣đăc̣ biêṭ ................................................ 89 Bảng 8: Các đòn bẩy về thuế nhâp̣ khẩu, xuất khẩu ....................................... 89 Bảng 9: Các đòn bẩy về chi Ngân sách Nhà nước .......................................... 93 Bảng 10: Các đòn bẩy về thương maị ............................................................. 98 Bảng 11: Các đòn bẩy về nhà ở, đào taọ nghề và công trình ha ̣tầng xa ̃hôị cho người lao đôṇg ............................................................................... 100 DANH MUC̣ CÁC TỪ VIẾT TẮT BQL: Ban quản lý BVMT: Bảo vê ̣môi trường CNH, HĐH: Công nghiêp̣ hoá, Hiêṇ đaị hoá CSKT: Chính sách kinh tế DN: Doanh nghiêp̣ DNCN: Doanh nghiêp̣ Công nghiêp̣ ĐBKT: Đòn bẩy kinh tế FDI: Vốn đầu tư trưc̣ tiếp nước ngoài GDP: Tổng sản phẩm quốc nôị GPMB: Giải phóng măṭ bằng GTSXCN: Giá tri ̣sản xuất công nghiêp̣ HTCS: Ha ̣tầng cơ sở KCN: Khu công nghiêp̣ KTXH: Kinh tế xa ̃hôị NK: Nhâp̣ khẩu NSNN: Ngân sách Nhà nước QLNN: Quản lý nhà nước SXCN: Sản xuất công nghiêp̣ SXKD: Sản xuất kinh doanh TGTGT: Thuế giá tri ̣gia tăng TTNCN: Thuế thu nhâp̣ cá nhân TTNDN: Thuế thu nhâp̣ doanh nghiêp̣ TTTĐB: Thuế tiêu thu ̣đăc̣ biêṭ XK: Xuất khẩu 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Trong tiến trình thưc̣ hiêṇ công cuôc̣ công nghiêp̣ hoá (CNH), hiêṇ đaị hoá (HĐH) vừa qua ở Viêṭ Nam, hoaṭ đôṇg sản xuất công nghiêp̣ (SXCN) không ngừng phát triển, lớn maṇh về quy mô, trình đô,̣ năng lưc̣, nhân lưc̣, sản lươṇg, giá tri,̣ song cũng phát sinh nhiều vấn đề, thâṃ chí đến mức đô ̣nghiêm troṇg, về môi trường, xa ̃hôị, an ninh, chính tri,̣ do đó thưc̣ tế và yêu cầu phát triển kinh tế, xa ̃hôị (KTXH) bền vững đòi hòi phải lưạ choṇ xây dưṇg và phát triển khu công nghiêp̣ (KCN) để tổ chức hoaṭ đôṇg SXCN tâp̣ trung. Khu công nghiêp̣ đầu tiên đươc̣ xây dưṇg ở Viêṭ Nam vào năm 1991, kể từ đó đến nay, đa ̃quy hoac̣h, xây dưṇg, phát triển đươc̣ 325 KCN [71] bên cạnh các loại hình tâp̣ trung sản xuất kinh doanh (SXKD) khác như khu kinh tế, khu thương maị tư do phi thuế quan và cuṃ công nghiêp̣. Qua hơn 25 năm phát triển KCN ở nước ta, thưc̣ tế đa ̃cho thấy các KCN có sư ̣đóng góp to lớn vào sư ̣phát triển kinh tế, xa ̃hôị của nước ta, sư ̣lớn maṇh của Nền kinh tế quốc dân và Ngành công nghiêp̣ Viêṭ Nam trên các phương diêṇ như tăng quy mô, năng lưc̣ và trình đô ̣sản xuất của toàn xa ̃hôị; tăng năng lưc̣ caṇh tranh quốc gia; tăng tổng sản phẩm quốc nôị (GDP); tăng giá tri ̣xuất khẩu; tăng thu ngân sách nhà nước (NSNN); taọ thêm viêc̣ làm; và nâng cao trình đô ̣của lưc̣ lươṇg lao động; phát triển thêm nhiều ngành nghề SXKD; tăng thu hút đầu tư nước ngoài và trong nước; góp phần giảm tỷ lê ̣đói, nghèo; nâng cao trình đô ̣công nghê ̣chung của ngành công nghiêp̣ nói chung và ngành chế biến, chế taọ, ngành công nghiêp̣ áp duṇg công nghê ̣cao nói riêng; đẩy nhanh tiến trình chuyển dic̣h cơ cấu kinh tế của Viêṭ Nam theo hướng tiên tiến, hiêṇ đaị; bảo vê ̣môi trường sinh thái đươc̣ tâp̣ trung và tăng cường; góp phần đẩy nhanh tiến trình CNH, HĐH đang diêñ ra. 2 Tuy vâỵ, bức tranh hiêṇ traṇg về phát triển KCN cho thấy có môṭ số vấn đề nổi lên ví như làm sao có thể lấp đầy đươc̣ 220 KCN đang hoaṭ đôṇg trong tổng số 325 KCN hiêṇ có? vì hiêṇ tỷ lê ̣lấp đầy của 220 KCN này mới đaṭ đươc̣ 73%, nếu tính trên 325 KCN thì tỷ lê ̣lấp đầy mới chỉ đaṭ đươc̣ là 51%; làm sao thu hút đầu tư vào 105 KCN đang trong tiến trình giải phóng mặt bằng? làm sao để 100% các KCN có hê ̣thống xử lý nước thải và bảo vê ̣môi trường hoàn chỉnh? vì đến nay chỉ có 189 KCN đã xây dưṇg thống xử lý nước thải tập trung hoàn chỉnh, đang vận hành, chiếm 86% tổng số KCN đang hoạt động [71]. Đây là những vấn đề nổi côṃ trong thưc̣ tế hiêṇ nay, đòi hỏi phải sớm đươc̣ giải quyết môṭ cách kip̣ thời, hiêụ quả, đáp ứng yêu cầu thưc̣ tiêñ về phát triển bền vững KCN ở Viêṭ Nam cả trong những năm trước mắt và về lâu dài. Các vấn đề này đăṭ ra những câu hỏi lớn là công tác (QLNN) đối với KCN trong những năm tới đây phải như thế nào? viêc̣ thưc̣ hiêṇ các đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN nói riêng cần phải như thế nào? để góp phần giải quyết thành công những vấn đề đang tồn taị kể trên. Đây là những câu hỏi cần phải đươc̣ giải đáp càng nhanh càng tốt để đáp ứng yêu cầu cấp thiết của thưc̣ tiêñ phát triển KCN ở Viêṭ Nam. Về chức năng QLNN đối với KCN, kể từ khi khung pháp lý đầu tiên cho phát triển KCN đươc̣ hình thành (Nghi ̣điṇh số 192 năm 1994 của Chính phủ về quy chế quản lý KCN), đến nay đã trải qua môṭ số lần sửa đổi, bổ sung, cho đến hiêṇ nay là Nghi ̣điṇh số 29 năm 2008 về KCN và Nghi ̣điṇh số 164 năm 2013 sửa đổi, bổ sung Nghi ̣điṇh số 29 năm 2008, nhưng vẫn chưa đáp ứng được hết yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn phát triển KCN ở nước ta, không giải quyết triêṭ để đươc̣ các vâñ đề tồn taị, do đó vẫn cần phải tiếp tục nghiên cứu bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với bối cảnh và yêu cầu của thưc̣ tiêñ phát triển KCN. Măc̣ dù đaṭ đươc̣ những thành công và có sư ̣phát triển rõ ràng, song thực tế cho thấy sư ̣QLNN đối với KCN, nhìn chung vẫn còn tồn taị những bất cập 3 trên các măṭ là khung pháp lý còn chậm được sửa đổi, điều chỉnh cho kịp với yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn; mô hình tổ chức quản lý KCN còn tồn taị sư ̣bất hơp̣ lý; hê ̣thống chính sách kinh tế nói chung và ĐBKT của Nhà nước đối với KCN nói riêng còn có sư ̣bất cập, đã dẫn đến việc không đạt được kết quả như mong muốn về phát triển KCN sau quy hoạch. Những vấn đề này đươc̣ phản ánh rất rõ trong bức tranh toàn cảnh về hiêṇ traṇg phát triển KCN ở nước ta. Viêc̣ nghiên cứu toàn diêṇ, tổng thể những vấn đề nêu trên là hết sức cần thiết, quan troṇg và là môṭ công viêc̣ lớn, đòi hỏi và tiêu tốn không ít các nguồn lưc̣ như nhân lưc̣, tài chính và cần thời gian thưc̣ hiêṇ dài. Cho đến nay, viêc̣ cứu giải quyết những vấn đề đang tồn taị nêu trên vâñ chưa đươc̣ tiến hành đầy đủ để giúp tìm ra các giải pháp phù hơp̣ cho viêc̣ giải quyết hiêụ quả, kip̣ thời những vấn đề kể trên. Trong số những vấn đề cần đươc̣ nghiên cứu đa ̃nêu ra ở trên, viêc̣ tiến hành nghiên cứu vấn đề đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN trên các phương diêṇ loaị hình, nhân tố ảnh hưởng và phương thức thưc̣ hiêṇ để đáp ứng yêu cầu của thưc̣ tiêñ phát triển KCN ở Viêṭ Nam, đang trở nên rất cấp thiết cho liñh vưc̣ QLNN đối với KCN trong những năm tới, vì nó giúp đưa ra đươc̣ những đề xuất, kiến nghị về phương hướng và giải pháp phù hơp̣ nhất, góp phần vào viêc̣ giải quyết thành công những vấn đề đang tồn taị. Việc nghiên cứu vấn đề này không chỉ là môṭ yêu cầu cấp thiết của thưc̣ tiêñ cuôc̣ sống hiện nay, mà còn có ý nghiã và giá tri ̣khoa hoc̣ thể hiện ở viêc̣ bổ sung lý luâṇ và kinh nghiêṃ thưc̣ tiêñ vào cơ sở khoa hoc̣ hình thành hê ̣ thống đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN, qua đó tăng cường tính linh hoaṭ, hiêụ lưc̣ và hiêụ quả của hoaṭ đôṇg QLNN đối với KCN ở Viêṭ Nam. Thưc̣ tế cho thấy hiêṇ có ít các báo cáo công trình nghiên cứu đươc̣ công bố cả ở trong nước và ngoài nước về ĐBKT của Nhà nước đối với KCN, đăc̣ biêṭ là về Viêṭ Nam. 4 Do vâỵ với thưc̣ tiêñ, giá tri ̣và ý nghĩa đó, vấn đề “Đòn bẩy kinh tế của nhà nước đối với khu công nghiêp̣ ở Viêṭ Nam” được chọn làm đề tài luận án tiến sĩ kinh tế, chuyên ngành kinh tế chính trị. 2. Mục đích và nhiêṃ vu ̣nghiên cứu 2.1. Muc̣ đích Trên cơ sở hê ̣thống hoá và làm rõ những vấn đề lý luâṇ và kinh nghiêṃ thưc̣ hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước trong thưc̣ tế để phân tích, đánh giá tình hình thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN hiêṇ nay, đề xuất phương hướng và giải pháp thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với các KCN ở Viêṭ nam đến năm 2025, nhằm góp phần nâng cao hiêụ quả hoạt động của KCN cũng như tăng cường hiêụ lưc̣ QLNN đối với KCN trong thời gian từ nay đến năm 2025. 2.2. Nhiêṃ vu ̣ Để đáp ứng mục tiêu đã nêu, Luâṇ án có các nhiêṃ vu ̣là: + Hê ̣thống hoá và làm rõ môṭ số vấn đề lý luâṇ và thực tiễn thưc̣ hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước. + Làm rõ những vấn đề tồn taị ở các KCN có liên quan đến thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN ở Viêṭ Nam trong giai đoaṇ 2011 - 2016. + Tổng hơp̣, phân tích và đánh giá thưc̣ traṇg thực hiện đòn bẩy kinh tế hiêṇ nay của Nhà nước đối với KCN. + Đề xuất phương hướng và giải pháp thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với các Khu công nghiêp̣ ở VN đến năm 2025. Để thực hiện các nhiêṃ vu ̣kể trên, luận án tập trung làm rõ các vấn đề sau: 1/ Đòn bẩy kinh tế của Nhà nước là cái gì? Điểm tương đồng và khác biệt giữa đòn bẩy kinh tế của nhà nước với chính sách kinh tế? 5 2/ Tình hình thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN ở nước ta giai đoaṇ 5 năm vừa qua (2011 – 2016)? Những thành công, haṇ chế và những vấn đề đăṭ ra cho viêc̣ thưc̣ hiêṇ ĐBKT trong thời gian tới? 3/ Phương hướng và giải pháp thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với các KCN ở VN đến năm 2025? 3. Đối tượng và phaṃ vi nghiên cứu 3.1. Đối tươṇg nghiên cứu Với chủ đề của luận án là “ Đòn bẩy kinh tế của nhà nước đối với khu công nghiêp̣ ở Viêṭ Nam”, Luâṇ án tập trung nghiên cứu vấn đề ĐBKT đươc̣ Nhà nước thực hiện đối với KCN – nghiã là nghiên cứu vấn đề các chính sách kinh tế đươc̣ Nhà nước sử duṇg làm công cu ̣đòn bẩy kinh tế đối với KCN trong quá trình thưc̣ hiêṇ chức năng QLNN của mình, để tăng cường thu hút đầu tư và thúc đẩy sư ̣phát triển của các KCN. Theo đó, các đòn bẩy kinh tế được đề cập đến trong phaṃ vi nghiên cứu của luận án là những chính sách kinh tế phổ duṇg sau đây: + Trong liñh vưc̣ tài chính hay tài khóa: ĐBKT là những chính sách miêñ, giảm, hoàn thuế, phí, lê ̣ phí, tiền thuê và các chính sách hỗ trơ ̣ trưc̣ tiếp từ NSNN (chi tiêu của Nhà nước) để taọ ra sư ̣ưu đaĩ, hỗ trơ ̣cho đầu tư vào KCN nhằm tăng cường thu hút đầu tư vào phát triển KCN. + Trong liñh vưc̣ tiền tê:̣ ĐBKT là những chính sách ưu đaĩ về vốn tín duṇg cho nhà đầu tư vay trên các măṭ: điều kiêṇ đươc̣ vay, haṇ mức vay, lãi suất vay, thời gian vay, thời gian ân haṇ, phương thức trả gốc và laĩ. + Trong liñh vưc̣ thương mại: ĐBKT là những chính sách ưu đaĩ về mua, bán, xuất khẩu, nhâp̣ khẩu hàng hoá, dic̣h vu ̣của DN đầu tư vào KCN. + Trong liñh vưc̣ quản lý ngoaị tê:̣ ĐBKT là những chính sách ưu đaĩ về tỷ giá giao dic̣h ngoaị tê ̣đươc̣ áp duṇg trong giao dic̣h hơp̣ đồng kinh tế; quyền trong quản lý, sử duṇg ngoaị tê.̣ 6 + Trong môṭ số liñh vưc̣ khác cơ liên quan như lao đôṇg, đất đai, tài nguyên, HTCS, dic̣h vu ̣công: là các chính sách ưu đaĩ liên quan đến thu nhâp̣, nhà ở, đào taọ tay nghề cho người lao đôṇg; các chính sách ưu đaĩ, hỗ trơ ̣cho DN đầu tư vào KCN trong tiếp câṇ các nguồn lưc̣ đất đai, tài nguyên, cấp điêṇ, nước, giao thông, viêñ thông, môi trường,.... 3.2. Phaṃ vi nghiên cứu + Để phù hơp̣ với đối tươṇg nghiên cứu và yêu cầu của đề tài, nội dung luâṇ án tâp̣ trung nghiên cứu những đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN đang được thực hiện. + Về thời gian, nội dung luâṇ án tiếp câṇ đối tươṇg nghiên cứu trong giai đoaṇ từ thời điểm bắt đầu hiêụ lưc̣ của Nghi ̣điṇh số 29/2008/NĐ-CP ngày 14 tháng 3 năm 2008 của Chính phủ quy định về khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế cho đến hiêṇ nay. Khi nghiên cứu phương hướng và đề xuất giải pháp thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN thì giới hạn trong phaṃ vi đến năm 2025. + Về không gian, nội dung luâṇ án tập trung làm rõ các đòn bẩy kinh tế đươc̣ Nhà nước thưc̣ hiêṇ đối với KCN trên lañh thổ Viêṭ Nam. + Về thông tin, nội dung luâṇ án sử duṇg các thông tin thứ cấp - là những thông tin đươc̣ công bố chính thức dưới daṇg ấn phẩm sách, báo, báo cáo nghiên cứu, tài liêụ của các cơ quan nhà nước phát hành, văn bản pháp luâṭ hoặc dưới daṇg thông tin đươc̣ đăng tải chính thức trên các trang web chính thống đươc̣ Nhà nước cấp phép hoaṭ đôṇg. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu luận án 4.1. Cơ sở lý luâṇ Việc nghiên cứu đề tài được tiến hành dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, hệ thống lý luận về kinh tế thi ̣trường, kinh tế thể chế, kinh tế phát triển, hê ̣thống các quan điểm, lý luâṇ của Đảng về vai trò, chức năng 7 của Nhà nước trong viêc̣ quản lý phát triển kinh tế - xa ̃hôị nói chung và phát triển công nghiêp̣ nói riêng ở Việt Nam. Khi nghiên cứu về chức năng đòn bẩy của các chính sách kinh tế, nội dung luận án thiên về phương diện tiếp cận Nhà nước là chủ thể kinh tế đặc biệt và có chức năng kiến tạo – có thể nói, đây là một chủ thuyết đặc thù và sáng tạo về bản chất của Nhà nước Chuyên chính vô sản. 4.2. Phương pháp nghiên cứu của Luâṇ án Luâṇ án sử duṇg các phương pháp phù hơp̣ với nghiên cứu Kinh tế chính tri,̣ trong đó chú troṇg phương pháp khảo cứu thưc̣ tiêñ, bao gồm thưc̣ tiễn phát triển của các KCN; thưc̣ tiêñ thưc̣ hiêṇ các đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với các KCN, từ đó sử duṇg các phương pháp như thống kê, trừu tươṇg hoá khoa hoc̣, kết hơp̣ phương pháp phân tích với tổng hơp̣, phương pháp lô gic với lic̣h sử, để xác điṇh rõ các nôị dung thuôc̣ cơ sở lý luâṇ và thưc̣ tiêñ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN ở Viêṭ Nam; làm rõ những măṭ đươc̣ và chưa đươc̣ để rút ra những haṇ chế và nguyên nhân. Ngoài ra, để tăng cường tính khoa hoc̣ và khả năng ứng duṇg thưc̣ tiêñ thì Luâṇ án còn sử duṇg phương pháp kế thừa qua việc sử dụng kết quả nghiên cứu và số liệu từ các công trình nghiên cứu đa ̃đươc̣ công bố. Thu thâp̣ thông tin, tài liêụ từ các nguồn chính thống khách nhau như LATS, báo cáo nghiên cứu, văn bản pháp luâṭ, báo cáo tham luâṇ đươc̣ phát hành chính thức. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu - cu ̣thể đươc̣ sử duṇg để hoàn thành mỗi chương như sau: Chương 1: Sử duṇg phương pháp tổng thuâṭ để đánh giá quan điểm của các tác giả về vấn đề đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN, từ đó tổng hơp̣, khái quát hoá và làm rõ những vấn đề đa ̃đươc̣ nghiên cứu và những vấn đề Luâṇ án cần nghiên cứu làm rõ. 8 Chương 2: Sử duṇg phương pháp trừu tươṇg hoá khoa hoc̣, phân tích, tổng hơp̣ và khái quát hoá để làm rõ khái niêṃ cơ bản về KCN, đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN; luâṇ giải những vấn đề lý luâṇ cơ bản về đăc̣ điểm, vai trò và nhân tố ảnh hưởng đến đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN. Ngoài ra, Luâṇ án còn sử duṇg phương pháp nghiên cứu tổng hơp̣, phân tích, đánh giá kinh nghiêṃ của môṭ số nước để rút ra bài hoc̣ cho Viêṭ Nam. Chương 3: Sử duṇg phương pháp thống kê, phân tích, tổng hơp̣, khái quát hoá và nghiên cứu tài liêụ thứ cấp để làm rõ tình hình thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN ở nước ta trong giai đoaṇ nghiên cứu; sử duṇg phương duṇg phương pháp trừu tươṇg hoá khoa hoc̣ để rút ra những thành công (măṭ đươc̣), haṇ chế (măṭ chưa đươc̣, còn tồn taị) và nguyên nhân của những haṇ chế. Chương 4: Sử duṇg phương pháp khái quát hoá những nôị dung, vấn đề đa ̃nghiên cứu taị Chương 2 và Chương 3, cùng phương pháp đánh giá dư ̣báo về bối cảnh chung và xu hướng, kết hơp̣ với phương pháp quy nap̣ diêñ dic̣h để đề xuất phương hướng và môṭ số giải pháp thực hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với các Khu công nghiêp̣ ở VN đến năm 2025. 5. Đóng góp mới của Luâṇ án + Hê ̣thống hoá cơ sở khoa hoc̣ của việc thực hiện ĐBKT của Nhà nước đối với KCN. Đưa ra khái niêṃ về ĐBKT của Nhà nước đối với KCN, vai trò của ĐBKT của Nhà nước đối với KCN và các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện ĐBKT của Nhà nước đối với KCN. Tổng hơp̣ đươc̣ những kinh nghiêṃ hữu ích và đúc rút đươc̣ những bài hoc̣ quí giá cho Viêṭ Nam. + Bổ sung môṭ phương pháp tiếp câṇ khoa hoc̣ mới từ Kinh tế chính trị hoc̣ cho viêc̣ nghiên cứu ĐBKT của Nhà nước đối với KCN. + Hê ̣thống hoá toàn bô ̣các đòn bẩy kinh tế hiêṇ đang đươc̣ Nhà nước thưc̣ hiêṇ đối với KCN ở Việt Nam giai đoạn 2011-2016; làm nổi bâṭ kết quả 9 đaṭ đươc̣, haṇ chế và những vấn đề đăṭ ra trong thưc̣ traṇg thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN hiêṇ nay. + Làm rõ tác đôṇg của bối cảnh quốc tế và trong nước đến sư ̣phát triển của KCN; xây dưṇg đươc̣ các quan điểm và phương hướng thưc̣ hiêṇ ĐBKT của Nhà nước để thúc đẩy sư ̣phát triển của KCN ở Viêṭ Nam đến năm 2025. + Đưa ra đươc̣ các giải pháp đồng bô ̣cho viêc̣ thưc̣ hiêṇ ĐBKT của Nhà nước đối với KCN ở Viêṭ Nam đến năm 2025, trong đó có giải pháp sử duṇg kết hơp̣ các nhóm chính sách kinh tế khác nhau, gồm cả công cu ̣kinh tế mới, để hình thành hê ̣thống các ĐBKT đồng bô,̣ nhất quán. 6. Ý nghiã lý luâṇ và thưc̣ tiêñ của Luâṇ án  Về lý luâṇ + Phát triển ứng duṇg lý thuyết Kinh tế chính tri ̣hoc̣ trong viêc̣ nghiên cứu xây dưṇg môṭ phương pháp tiếp câṇ khoa hoc̣ mới cho nghiên cứu vấn đề ĐBKT của Nhà nước đối với KCN. + Làm gia tăng lý luâṇ, tri thức trong liñh vưc̣ QLNN đối với KCN ở phương diêṇ sử duṇg các chính sách kinh tế để thưc̣ hiêṇ các muc̣ tiêu quản lý.  Về thưc̣ tiêñ + Luâṇ án là môṭ tham khảo hữu ích cho công tác xây dưṇg chính sách kinh tế, tổ chức thưc̣ hiêṇ, phân cấp quản lý và điều hành của Nhà nước trong thưc̣ tiêñ thưc̣ hiêṇ chính sách kinh tế nói chung và ĐBKT nói riêng đối với KCN ở Viêṭ Nam, góp phần tăng cường tính linh hoaṭ, hiêụ lưc̣ của Nhà nước trong viêc̣ quản lý các KCN. + Cung cấp tiền đề cho viêc̣ dần hình thành môṭ môi trường thể chế mới trong tương quan giữa nhà nước và KCN ở Viêṭ Nam. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, muc̣ luc̣, bảng biểu, danh muc̣ tài liêụ tham khảo, nội dung luận án bao gồm 4 chương, 12 tiết. 10 Chương 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH Ở NGOÀI NƯỚC Quá trình thu thâp̣ thông tin tài liêụ để thưc̣ hiêṇ các nôị dung của đề tài luâṇ án cho thấy rằng haṇ chế lớn nhất liên quan đến nôị dung này là hiêṇ có rất ít các báo cáo công trình nghiên cứu khoa hoc̣ có liên quan đến đề tài luâṇ án đươc̣ công bố trên thế giới, do đó phần nào đa ̃ảnh hưởng đến chất lươṇg nôị dung phân tích đánh giá về sư ̣phát triển về măṭ lý luâṇ và kinh nghiêṃ quốc tế có liên quan đến chủ đề của luâṇ án, theo đó là bài hoc̣ kinh nghiêṃ rút ra từ đó. Trên cơ sở toàn bô ̣tài liêụ, thông tin thu thâp̣ đươc̣ có liên quan đế vấn đề thưc̣ hiêṇ ĐBKT của Nhà nước, các công trình nghiên cứu ở ngoài nước đươc̣ tổng hơp̣ và trình bày theo 05 nhóm như dưới đây. 1.1.1. Nghiên cứu về đòn bẩy tài chính Theo tác giả Douglash Zhihua Zeng, để thu hút và khuyến khích các doanh nghiêp̣, nhất là doanh nghiêp̣ nước ngoài, đầu tư trưc̣ tiếp (FDI) vào KCN thì cần phải có các đòn bẩy tài chính với các chính sách ưu đaĩ rõ ràng, hấp dâñ về mức thuế suất [28; 29]. Tác giả đa ̃nghiên cứu và chỉ ra vai trò quan troṇg của đòn bẩy tài chính, cu ̣thể là đòn bẩy về thuế, trong viêc̣ thu hút và khuyến khích DN đầu tư vào KCN. Theo các tác giả Etienne Kechichia và Mi Hoon Jeong, khi nghiên cứu về phát triển KCN sinh thái đa ̃chỉ ra rằng thưc̣ tế ở nhiều nước, chính phủ đa ̃ sử duṇg các đòn bẩy tài chính, như chính sách baĩ bỏ, cắt, giảm, miêñ thuế cho các doanh nghiêp̣ tăng cường sử duṇg máy móc thiết bi,̣ phương tiêṇ mới, tiên 11 tiến trong viêc̣ đẩy maṇh ứng duṇg công nghê ̣hiêṇ đaị theo hướng sử duṇg hiêụ quả tài nguyên và sản xuất sac̣h hơn. Trong vấn đề sử duṇg đòn bẩy, các nước thường kết hơp̣ nhiều loaị đòn bẩy khác nhau để thu hút đầu tư vào môṭ vùng và liñh vưc̣ cu ̣thể hoăc̣ để phuc̣ vu ̣cho môṭ số chiến lươc̣ ưu tiên phát triển của chính phủ, trong đó viêc̣ phát triển các KCN đươc̣ gắn với các phương thức ưu đaĩ trong chính sách tài chính của chính phủ nhằm giúp thu hút và duy trì đầu tư vào KCN [33]. Tác giả đa ̃nghiên cứu, làm rõ vai trò quan troṇg, không thể thiếu của đòn bẩy tài chính của Nhà nước đối với KCN, trong đó nhấn maṇh các đòn bẩy về thuế trong viêc̣ thúc đẩy, khuyến khích tăng cường ứng duṇg công nghê ̣hiêṇ đaị, sử duṇg hiêụ quả tài nguyên và sản xuất sac̣h hơn. Thêm vào đó các tác giả này còn đúc kết kinh nghiêṃ thưc̣ tiêñ là phải kết hơp̣ nhiều loaị đòn bẩy khác nhau để thu hút đầu tư. Ngoài ra, Etienne Kechichia và Mi Hoon Jeong còn chỉ ra rằng hiêṇ vâñ còn sư ̣tranh luâṇ nhiều về măṭ tích cưc̣ và tiêu cưc̣ của viêc̣ sủ duṇg các chính sách ưu đaĩ như vâỵ. Để hỗ trơ ̣phát triển các KCN sinh thái, có hai cấp đô,̣ môṭ là ở mức đô ̣đối với KCN: các đòn bẩy kinh tế đươc̣ sử duṇg bao gồm các chính sách giảm phí các loaị như tiền thuê đất, phí sử duṇg năng lươṇg (theo phương thức luỹ tiến); các khoản tài trơ ̣cho các dư ̣án triển khai ứng duṇg trong thưc̣ tiêñ; và hai là ở cấp đô ̣quốc gia: các đòn bẩy kinh tế đươc̣ sử duṇg là các chính sách ưu đaĩ về thuế cho DN thưc̣ hiêṇ đầu tư vào KCN [33]. Theo hai tác giả Francicso Veloso và Jorge Mario Soto, các chính sách ưu đaĩ về thuế, haṇ ngac̣h và trơ ̣cấp đươc̣ chính phủ của môṭ số nước sử duṇg làm công cu ̣đòn bẩy kinh tế khi thưc̣ hiêṇ chiến lươc̣ phát triển công nghiêp̣ với trường hơp̣ nghiên cứu cu ̣ thể về ngành công nghiêp̣ tư ̣đôṇg hoá taị hai quốc gia là Mê-hi-cô và Đài loan [34]. Nghiên cứu của hai tác giả này cho thấy rằng các chính sách ưu đaĩ về thuế là đòn bẩy kinh tế phổ duṇg nhất vì thường đươc̣ các chính phủ sử duṇg trong thưc̣ tiêñ. 12 Theo tác giả Loraine Kennedy, thành công trong viêc̣ thu hút đầu tư phát triển công nghiêp̣ trong đó có liñh vưc̣ công nghê ̣thông tin ở vùng Hyderabad của Ấn đô ̣cho thấy Chính phủ của nước này đa ̃thưc̣ hiêṇ nhiều đòn bẩy khác nhau để thu hút đầu của các DN trong nước và ngoài nước, trong đó nhiều khoản hỗ trơ ̣tư ̣đôṇg như chính sách miêñ giảm thuế, chính sách giảm chi phí dic̣h vu ̣cấp điêṇ đa ̃đươc̣ sử duṇg làm ĐBKT [37]. Như vâỵ, trong trường hợp nghiên cứu này, tác giả đa ̃cho thấy chính sách miêñ giảm về thuế là công cu ̣ rất hay đươc̣ sử duṇg làm ĐBKT trong thưc̣ tiêñ cho muc̣ đích thu hút đầu tư của DN. Theo tác giả Uwe Deichmann và các côṇg sư,̣ thưc̣ tế cho thấy các đòn bẩy kinh tế là chính sách tài chính đươc̣ sử duṇg rất rôṇg raĩ, phổ biến trong viêc̣ khuyến khích và thu hút các doanh nghiêp̣ công nghiêp̣ vào các đô thi ̣loaị hai hay các vùng châṃ phát triển ở mỗi quốc gia. Viêc̣ sử duṇg các đòn bẩy là các chính sách tài chính như chính sách trơ ̣cấp hay chính sách miêñ giảm thuế không đem laị hiêụ quả [70]. Tác giả đa ̃tiến hành nghiên cứu sâu về khía caṇh hiêụ quả của ĐBKT là các chính sách tài chính phổ biến như chính sách miêñ giảm thuế hay chính sách trơ ̣cấp. Điều này hết sức cần thiết, đem laị giá tri ̣và có ý nghiã thiết thưc̣. Theo báo cáo nghiên cứu của Hiêp̣ hôị Ngân hàng Thế giới, môṭ KCN gần như chỉ thành công, khi có các chính sách tài chính phù hơp̣ và ổn điṇh; các doanh nghiêp̣ trong KCN đươc̣ áp môṭ mức thuế vừa phải, hơp̣ lý. Không nhất thiết phải có các đòn bẩy khuyến khích quá mức cần thiết về thuế; các loaị thuế gián thu nên ở mức hơp̣ lý và tối thiểu [64]. Cũng theo Hiêp̣ hôị Ngân hàng Thế giới, khi nghiên cứu về sư ̣phát triển của các loaị khu SXKD tâp̣ trung trong đó gồm có KCN trên toàn thế giới cho giai đoaṇ khoảng 30 năm, tính từ năm 2011 trở...CN; thưc̣ hiêṇ chính sách ưu đaĩ hỗ trơ ̣cho doanh nghiêp̣ hay hô ̣gia đình xây dưṇg nhà cho người lao đôṇg làm viêc̣ trong KCN; sử duṇg NSNN thành lâp̣ quỹ đào taọ nghề và phát triển viêc̣ làm để tăng cường hỗ trơ ̣viêc̣ làm cho người mất đất trong đào taọ nghề, chuyển đổi nghề nghiêp̣, taọ viêc̣ làm, di chuyển và gia nhâp̣ thi ̣trường lao đôṇg trong nước và quốc tế; tăng chi NSNN đầu tư cho phát triển ha ̣tầng khu vưc̣ nông thôn xây dưṇg KCN, để nâng cao mức sống của người dân và người lao đôṇg làm viêc̣ taị KCN; trong hoaṭ đôṇg bảo vê ̣môi trường sinh thái, Nhà nước thưc̣ hiêṇ các chính sách hỗ trơ ̣về tài chính, cho vay với laĩ suất ưu đaĩ hoăc̣ hỗ trơ ̣laĩ suất vay [36]. Theo Bùi Văn Dũng, Nhà nước cần có các hính sách hỗ trơ ̣cho người lao đôṇg trong KCN về các dic̣h vu ̣cung cấp điêṇ, nước, nhà ở; tăng mức đô ̣ ưu đaĩ của các chính sách hiêṇ có cho các dư ̣án đầu tư xây dưṇg nhà ở và công trình phúc lơị cho người lao đôṇg taị KCN [30]. Theo Phaṃ Thi ̣Ánh Nguyêṭ, khi nghiên cứu về Chính sách đầu tư phát triển công nghiêp̣ của tỉnh Thái Bình, Nhà nước cần sử duṇg công cu ̣NSNN để hỗ trơ ̣cho các liñh vưc̣: giải phóng măṭ bằng xây dưṇg ha ̣tầng cơ sở của KCN; xây dưṇg nhà ở của công nhân và các công trình công côṇg, phúc lơị người lao đôṇg trong KCN; đào taọ nâng cao trình đô,̣ chất lươṇg của lưc̣ lươṇg lao đôṇg làm viêc̣ trong KCN [42]. Như vâỵ thấy rằng các báo cáo công trình nghiên cứu kể trên đều đưa ra đề xuất Nhà nước nên sử duṇg công cu ̣NSNN để hình thành ra các chính sách hỗ trơ ̣và thưc̣ hiêṇ hỗ trơ ̣cho người lao đôṇg làm viêc̣ trong KCN ở các măṭ: nhà ở, chi phí cho các dic̣h vu ̣hàng hoá thiết yếu như điêṇ và nước, đào taọ tay nghề, xây dưṇg các công trình công côṇg và phúc lơị như traṃ y tế, trường mâũ giáo cho con em của công nhân làm viêc̣ trong KCN; hỗ trơ ̣giải phóng măṭ bằng cho xây dưṇg KCN. Tuy nhiên, căn cứ cho viêc̣ đề xuất cũng như ảnh 27 hưởng tác đôṇg, hiêụ quả của các chính sách hỗ trơ ̣đươc̣ đề xuất không thấy đươc̣ đề câp̣, trình bày trong các báo cáo công trình nghiên cứu kể trên. Số công trình thưc̣ hiêṇ nghiên cứu, công bố báo cáo về vấn đề này hiêṇ nay rất haṇ chế, do đó lý luâṇ về ĐBKT thuôc̣ nhóm này rất thiếu và haṇ chế. 1.2.4. Nghiên cứu về đòn bẩy kinh tế về thương maị và đòn bẩy kinh tế khác Theo Mai Thế Cường, khi nghiên cứu về vấn đề hoàn thiêṇ chính sách thương maị quốc tế của Viêṭ Nam trong điều kiêṇ hôị nhâp̣ quốc tế, chính sách kinh tế đươc̣ thiết lâp̣ dưạ trên công cu ̣thuế, laĩ suất vay vốn tín duṇg hay trơ ̣ cấp từ NSNN là hết sức cần thiết và quan troṇg không thể bỏ qua [3]. Theo Nguyễn Ngọc Dũng đa ̃đề xuất để tăng sức hấp dâñ trong thu hút đầu tư, Nhà nước cần không haṇ chế trong viêc̣ chuyển vốn, lơị nhuâṇ của nhà đầu tư ra nước ngoài khi đầu tư vào KCN [31]. Cho đến nay, có rất ít các công trình nghiên cứu vấn đề ĐBKT về thương maị, ngoaị tê ̣của Nhà nước đươc̣ thưc̣ hiêṇ và công bố. Do vâỵ, lý luâṇ về vấn đề này trong thưc̣ tiêñ ở Viêṭ Nam là rất ít. Thiết nghi ̃vấn đề này rất cần đươc̣ tiến hành trong thời gian tới để đáp ứng yêu cầu của thưc̣ tiêñ cuôc̣ sống nói chung và của công tác QLNN nói riêng. 1.2.5. Nhâṇ xét rút ra từ các công triǹh nghiên cứu ở trong nước Có thể thấy rằng Vũ Thành Hưởng đa ̃nghiên cứu và đề xuất nhiều loaị ĐBKT là các chính sách tài chính khác nhau của Nhà nước như chính sách miêm̃, giảm các loaị thuế, phí, tiền thuê và hỗ trơ ̣trưc̣ tiếp từ NSNN, cũng như các chính sách hỗ trơ ̣gián tiếp qua giá của môṭ số dic̣h vu ̣công, phối hơp̣ với các đòn bẩy là các chính sách về vốn tín duṇg; chính sách về đào taọ lao đôṇg cho giải quyết vấn đề tăng thu hút đầu tư vào phát triển các KCN vùng kinh tế troṇg điểm Bắc bô ̣theo hướng bền vững. 28 Bùi Văn Dũng chủ yếu và mới chỉ dừng ở viêc̣ đề xuất Nhà nước thực hiêṇ các chính sách tài chính và tín duṇg ưu đaĩ làm ĐBKT để hỗ trơ ̣cho người lao đôṇg trong KCN về nhà ở, dic̣h vu ̣cung cấp điêṇ, nước cho sinh hoaṭ, chưa đề câp̣ đến những vấn đề khác liên quan đến các đòn bẩy kinh tế của Nhà nước. Mai Thế Cường đa ̃nhâṇ thấy rõ vai trò quan troṇg, sư ̣cần thiết của các chính sách kinh tế như các chính sách về thuế, tín duṇg và chính sách hỗ trơ ̣ trưc̣ tiếp của Nhà nước trong vai trò là các đòn bẩy kinh tế đối với hoaṭ đôṇg thương maị quốc tế của các doanh nghiêp̣ nước ta. Trương Chí Bình đa ̃ thấy đươc̣ vai trò cần thiết và quan troṇg của các đòn bẩy kinh tế của Nhà nước để thu hút đầu tư vào phát triển liñh vưc̣ công nghiệp hỗ trơ.̣ Phaṃ Thi ̣ Ánh Nguyêṭ đa ̃ thấy đươc̣ vai trò quan troṇg của công cu ̣ NSNN trong viêc̣ taọ ra các chính sách ưu đaĩ, hỗ trơ ̣làm đòn bẩy kinh tế của Nhà nước cho xây dưṇg ha ̣tầng cơ sở KCN, xây dưṇg nhà ở và hỗ trơ ̣đào taọ người lao đôṇg làm viêc̣ trong KCN, xúc tiến đầu tư vào KCN để thu hút đầu tư vào các KCN ở tỉnh Thái Bình. Đoàn Hải Yến cũng đa ̃nhâṇ thấy vai trò quan troṇg, cần thiết của các ĐBKT, là các chính sách tài chính và tín duṇg, của Chính phủ trong viêc̣ taọ ra sư ̣ưu đaĩ, hấp dâñ cho viêc̣ thu hút đầu tư vào KCN; các ĐBKT đươc̣ đề câp̣ tương đối đa daṇg theo liñh vưc̣ ưu đaĩ. Hà Sơn Tùng mới chỉ dừng ở viêc̣ nghiên cứu đề xuất Nhà nước thưc̣ hiêṇ đòn bẩy về vốn, mà chưa đề câp̣ đến các loaị đòn bẩy kinh tế khác. Nhâṇ thấy vai trò của các đòn bẩy về tín duṇg, tài chính trong viêc̣ tăng cường thu hút đầu tư vào liñh vưc̣ phát triển HTCS của cuṃ công nghiêp̣, nhưng Nguyêñ Đình Trung cũng mới chỉ dừng ở mức nghiên cứu đề xuất môṭ số chính sách ưu đaĩ về vay vốn tín duṇg và hỗ trơ ̣về tài chính mà thôi, chưa đi sâu hơn trong viêc̣ phân tích cơ sở của viêc̣ đề xuất, chưa luâṇ giải, đánh giá các loaị 29 đòn bẩy kinh tế về các phương diêṇ vai trò, phaṃ vi, tác đôṇg ảnh hưởng, hiêụ quả, haṇ chế và nguyên nhân của haṇ chế của các ĐBKT đươc̣ tác giả đưa ra. Nguyễn Ngọc Dũng đa ̃nghiên cứu khá rôṇg, nhiều chính sách kinh tế khác nhau như chính sách tài chính, tín duṇg, ngoaị hối, thương maị, đất đai, đào taọ lao đôṇg, bảo vê ̣môi trường của Nhà nước, thấy đươc̣ vai trò quan troṇg của các đòn bẩy kinh tế của Nhà nước trong viêc̣ thu hút đầu tư vào KCN trên điạ bàn thành phố Hà Nôị. Song, viêc̣ nghiên cứu của Tác giả, măc̣ dù khá rôṇg về loaị hình đòn bẩy, nhưng mới chỉ dừng laị ở viêc̣ nghiên cứu đề xuất, mà chưa đi xa hơn trong viêc̣ phân tích, đánh giá, luâṇ giải đẻ làm rõ những vấn đề liên quan đến ĐBKT của Nhà nước đối với KCN như vai trò, phaṃ vi, tác đôṇg ảnh hưởng, hiêụ quả, haṇ chế và nguyên nhân của những haṇ chế. Quy tổng hơp̣ các báo cáo công trình trình nghiên cứu ở trong nước có liên quan đến vấn đề nghiên cứu của Luâṇ án, đươc̣ thu thâp̣ phuc̣ vu ̣cho đề tài này, thấy rằng hầu hết các giải pháp đươc̣ nghiên cứu, đề xuất cho viêc̣ tăng cường QLNN đối với phát triển KCN, tăng cường thu hút đầu tư vào KCN, hỗ trơ ̣các DN phát triển SXKD trong KCN chủ yếu là sử duṇg các công cu ̣thuộc chính sách tài chính như tăng miêñ, giảm thuế, phí và hỗ trơ ̣trưc̣ tiếp từ NSNN, chính sách tiền tê ̣như chính sách ưu đaĩ trong cung cấp vốn tín duṇg và môṭ số công cu ̣thuôc̣ chính sách đất đai làm đòn bẩy kinh tế. Trong số các công trình nghiên cứu ở trong nước, cho đến nay, chưa thấy có đươc̣ môṭ công trình nào tiến hành nghiên cứu môṭ cách tổng thể, toàn diêṇ về các đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN, do đó không thể đánh giá đươc̣ về những thành công, phaṃ vi, mức đô ̣ tác đôṇg, ảnh hưởng, hiêụ lưc̣, hiêụ quả, haṇ chế và nguyên nhân của haṇ chế của các loaị đòn bẩy của Nhà nước đối với KCN; hầu hết mới dừng ở mức nghiên cứu đề xuất các chính sách hỗ trơ,̣ ưu đaĩ, ... theo quan điểm của Luâṇ án là những đòn bẩy tài chính về thuế, phí, tiền thuê các loaị, hỗ trơ ̣trưc̣ tiếp từ NSNN; đòn bẩy tín duṇg về vốn vay, laĩ suất vay, thời gian vay; đòn bẩy về thu nhâp̣, tiền lương, đào taọ lao 30 đôṇg và nhà ở cho công nhân; đòn bẩy về thương maị và về ngoaị tê.̣ Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trong nước đều cho thấy vai trò quan troṇg, không thể thiếu của các đòn bẩy kinh tế, nhất là đòn bẩy tài chính của Nhà nước trong viêc̣ tăng cường thu hút đầu tư vào KCN hay môṭ ngành, liñh vưc̣ công nghiêp̣ nhất điṇh nào đó như công nghiêp̣ hỗ trơ.̣ 1.3. KHOẢNG TRỐNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN ĐƯƠC̣ TIẾP TUC̣ NGHIÊN CỨU Qua tổng hơp̣ và những nhâṇ xét đươc̣ rút ra từ các báo cáo công trình nghiên cứu ở trong nước và ở nước ngoài về vấn đề đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN thấy rằng nghiên cứu vấn đề đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN, cho đến nay, còn những “khoảng trống”sau đây: Thứ nhất, phát triển KCN ngày nay trong bối cảnh sư ̣hôị nhâp̣ quốc tế đa ̃và đang diêñ ra rất rôṇg và sâu; nhiều cam kết và ràng buôc̣ quốc tế chăṭ che ̃ phải tuân thủ; mỗi nền kinh tế đều phu ̣thuôc̣ rất nhiều vào thế giới bên ngoài; cách maṇg công nghiêp̣ lần thứ 4 và công nghê ̣kết nối vaṇ vâṭ không dây cùng với internet đang phát triển maṇh, chưa từng có trong lic̣h sử phát triển của nhân loaị; các công cu ̣quản lý kinh tế vi ̃mô mới ra đời, làm cho viêc̣ quản lý điều hành nền kinh tế của Nhà nước trở nên phức tap̣ hơn rất nhiều so với trước đây, đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN sẽ phải như thế nào? trong bối cảnh phát triển phức tap̣ và biến đôṇg như trên là khoảng trống hiêṇ hữu và là vấn đề lớn, hết sức quan troṇg cần phải đươc̣ nghiên cứu lấp đầy. Thứ hai, vai trò, sư ̣tác đôṇg, phaṃ vi ảnh hưởng, hiêụ quả, hiêụ lực, các yếu tố ảnh hưởng, sư ̣thành công, haṇ chế và nguyên nhân của các loaị đòn bẩy kinh tế trên các phương diêṇ tài chính, tín duṇg, thương maị, đất đai, tài nguyên, môi trường, lao đôṇg, ha ̣tầng, dic̣h vu ̣công của Nhà nước đối với KCN trong thưc̣ tế, trong bối cảnh phát triển KTXH và hôị nhâp̣ ngày môṭ sâu, rôṇg của Viêṭ Nam trong giai đoaṇ đến năm 2025. 31 Thứ ba, Sư ̣phối kết hơp̣ các loaị đòn bẩy kinh tế khác nhau (thuế, phí, tiền thuê, hỗ trơ ̣trưc̣ tiếp của NSNN; mức vay vốn, laĩ suất ưu đaĩ, thời haṇ vay và thời gian ưu đaĩ; tỷ giá ngoaị tê ̣và ưu đaĩ về mua, bán, chuyển vốn và laĩ về nước; đào taọ lao đôṇg, quy điṇh về tiền lương tối thiểu, nhà ở và dic̣h vu ̣xa ̃ hôị cho người lao đôṇg; dic̣h vu ̣ha ̣tầng cơ sở và những ưu đaĩ, hỗ trơ ̣khác) trong điều hành chính sách để đaṭ đươc̣ muc̣ tiêu về hiêụ quả trong thu hút đầu tư vào KCN, đáp ứng đươc̣ yêu cầu của hôị nhâp̣ và bảo đảm điṇh hướng phát triển KTXH trong điều kiêṇ thưc̣ tiêñ của nước ta. Thứ tư, cho đến nay, viêc̣ nghiên cứu về đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN ở nước ta chủ yếu tâp̣ trung vào vấn đề tìm kiếm, đưa ra thành đề xuất giải pháp cho viêc̣ giải quyết môṭ vấn đề cu ̣thể trong thưc̣ tiêñ, mà chưa có công trình nào nghiên cứu đầy đủ, toàn diêṇ, đươc̣ tiến hành môṭ cách hê ̣ thống để làm rõ những vấn đề cơ bản, quan troṇg như vai trò, các yếu tố ảnh hưởng, mức đô ̣và phaṃ vi tác đôṇg, hiêụ quả, haṇ chế và nguyên nhân của haṇ chế và chưa có công trình nghiên cứu nào về viêc̣ sử duṇg phối hơp̣ các đòn bẩy kinh tế của Nhà nước, tổ chức thưc̣ hiêṇ để giải quyết đươc̣ vấn đề tỷ lê ̣lấp đầy các KCN thấp đang hiển hiêṇ trong thưc̣ tế phát triển các KCN ở nước ta. Đóng góp vào viêc̣ thu hep̣ nhưng “khoảng trống” trong nghiên cứu về đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN, để từ đó tìm đươc̣ phương hướng và giải pháp thưc̣ hiêṇ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN đến năm 2025, Luâṇ án tâp̣ trung nghiên cứu các vấn đề sau: Môṭ là, xây dưṇg khung lý luâṇ cơ bản về thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN trong bối cảnh và điều kiêṇ thưc̣ tiêñ phát triển KCN ở nước ta. Hai là, tìm hiểu về thực tiễn thực hiện đòn bẩy kinh tế đối với KCN của môṭ số quốc gia và rút ra bài hoc̣ cho Viêṭ Nam. 32 Ba là, đánh giá và làm rõ những thành công, haṇ chế và nguyên nhân của những haṇ chế trong quá trình thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN ở nước ta,. Bốn là, xác điṇh phương hướng và giải pháp thực hiện đòn bẩy kinh tế của Nhà nước đối với KCN ở Viêṭ Nam đến năm 2025. 33 Chương 2 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC NHÀ NƯỚC THỰC HIỆN ĐÒN BẨY KINH TẾ ĐỐI VỚI KHU CÔNG NGHIÊP̣ 2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐÒN BẨY KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KHU CÔNG NGHIÊP̣ 2.1.1. Tổng quan về khu công nghiêp̣ 2.1.1.1. Khái niêṃ khu công nghiêp̣ Theo tiến trình phát triển của KCN cùng hê ̣thống quy điṇh pháp luâṭ về KCN, khái niêṃ KCN cũng đươc̣ hình thành và phát triển ở Viêṭ Nam. Trong phaṃ vi của Luâṇ án, khái niêṃ chính thức đươc̣ hình thành và phát triển theo thời gian, mang tính pháp lý về KCN đươc̣ khái quát từ văn bản pháp luâṭ hiêṇ hành về KCN như dưới đây. Theo Nghi ̣điṇh số 29/2008/NĐ-CP đươc̣ ban hành vào ngày 14 tháng 3 năm 2008 quy định về KCN, khu chế xuất và khu kinh tế, khái niêṃ KCN đươc̣ điṇh nghiã là khu chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, có ranh giới địa lý xác định, được thành lập theo điều kiện, trình tự và thủ tục quy định tại Nghị định này. Ngoài ra, theo Luâṭ Đầu tư [57], khái niêṃ KCN cũng đươc̣ đưa ra là: KCN là khu vực có ranh giới địa lý xác định, chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện dịch vụ cho sản xuất công nghiệp. Trong phaṃ vi của Luâṇ án, khái niêṃ KCN đươc̣ xác điṇh là khu chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, có ranh giới địa lý xác định, được thành lập theo điều kiện, trình tự và thủ tục quy định. 34 2.1.1.2. Môṭ số đăc̣ điểm cơ bản của khu công nghiêp̣ Khái niêṃ chính thức, mang tính pháp lý về KCN ở Viêṭ Nam cho thấy KCN có những đăc̣ điểm cơ bản như sau: + Chỉ Chính phủ hoăc̣ Thủ tướng Chính phủ mới có thẩm quyền ra quyết điṇh thành lâp̣ KCN và viêc̣ thành lâp̣ KCN phải tuân theo đúng quy điṇh pháp luâṭ về điều kiêṇ, trình tư ̣và thủ tuc̣. + KCN có ranh giới, vi ̣trí điạ lý xác điṇh, có nghiã KCN phải có đầy đủ thông tin hồ sơ thành lâp̣ như tên goị, diêṇ tích chiến đất, ngày tháng thành lâp̣, chức năng và những thông tin cơ bản khác. + Là nơi tâp̣ trung các doanh nghiêp̣ chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp hoăc̣ chuyên sản xuất hàng xuất khẩu, thực hiện dịch vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu (trường hơp̣ KCN là KCX). Có nghiã, trong KCN chỉ có 02 loaị hoaṭ đôṇg cơ bản của các doanh nghiêp̣, gồm hoaṭ đôṇg chuyên về sản xuất các sản phẩm công nghiêp̣ phuc̣ vu ̣cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu và hoaṭ đôṇg cung cấp các dic̣h vu ̣cho SXCN như dic̣h vu ̣ha ̣tầng về điêṇ, cấp thoát nước, viêñ thông, bưu chính, kho vâṇ, giao thông, bảo hiểm, ngân hàng, .... + Doanh nghiêp̣ hoaṭ đôṇg trong KCN, đươc̣ goị là doanh nghiêp̣ KCN, đươc̣ hưởng các chính sách ưu đaĩ riêng ở nhiều măṭ theo quy điṇh pháp luâṭ dành cho doanh nghiêp̣ KCN, khác với doanh nghiêp̣ không hoaṭ đôṇg trong KCN. Không có sư ̣phân biêṭ loaị hình doanh nghiêp̣ thuôc̣ thành phần kinh tế khác nhau. Các doanh nghiêp̣ đươc̣ khuyến khích hoaṭ đôṇg trong KCN. + Trong KCN, có thể có khu dân cư sinh sống. Đây là đăc̣ điểm chỉ từ năm 2008 trở laị đây mới có, là sư ̣thay đổi lớn về đăc̣ điểm của KCN, để đáp ứng với bối cảnh mới và sư ̣đòi hỏi phải phát triển theo hướng bền vững của các KCN. 35 2.1.1.3. Vai trò của khu công nghiêp̣ KCN có môṭ số vai trò quan troṇg đối với sư ̣phát triển của Đất nước, thể hiện ở những điểm sau: Môṭ là, các KCN đã có những đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển KTXH của Việt Nam, thu hút đầu tư trong và ngoài nước, trong đó có các tập đoàn lớn, hàng đầu trên thế giới; tăng sản phẩm và giá tri ̣xuất khẩu và tăng thu ngoaị tê ̣cho nền kinh tế, tăng thu vào NSNN; tăng cường liên kết, thúc đẩy CNHT và các doanh nghiêp̣ nhỏ và vừa trong nước phát triển; tâp̣ trung công nghê ̣tiên tiến, quy trình quản lý, quản tri ̣hiêṇ đaị; taọ ra đươc̣ các cơ hôị phát triển công nghiêp̣ và đẩy nhanh tiến trình công nghiêp̣ hoá, hiêṇ đaị hoá Đất nước [31]. Hai là, phát triển các KCN kéo theo sư ̣đồng bộ và hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng đô thị, nông thôn ở nước ta, làm cho điều kiêṇ phát triển đươc̣ nâng lên, taọ điều kiêṇ cho nhiều ngành nghề SXKD mới ra đời ở điạ phương có KCN, taọ thêm viêc̣ làm cho người dân điạ phương, góp phần giảm đói nghèo, nâng cao thu nhâp̣ và cải hiêṇ đời sống của người dân điạ phương, phân bố laị dân cư do thu hút người lao đôṇg vào làm viêc̣ trong các KCN [31]. Ba là, phát triển các KCN góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ đất của điạ phương nơi có KCN, thay vì chỉ phát triển sản xuất nông nghiêp̣ hoăc̣ bỏ hoang hoá [31]. Bốn là, phát triển KCN giúp kiểm soát và xử lý chất thải công nghiệp môṭ cách tâp̣ trung so với trước khi có KCN đươc̣ xây dưṇg, hoaṭ đôṇg SXKD bi ̣phân tán, manh mún, thâṃ chí nằm trong các khu dân sinh, khó kiểm soát về măṭ xả thải và xử lý chất thải công nghiêp̣, gây ô nhiêm̃ môi trường sinh thái, làm suy giảm chất lươṇg môi trường sống, gây ra và làm gia tăng nhiều bêṇh tâṭ, gây ra tổn thất cho xa ̃hôị về măṭ chăm sóc sức khoẻ côṇg đồng [31]. 36 Năm là, phát triển các KCN giúp nâng cao trình đô,̣ năng lưc̣ của lưc̣ lươṇg lao đôṇg, vì để đáp ứng đươc̣ yêu cầu làm viêc̣ của các nhà máy trong các KCN thì người lao đôṇg phải đươc̣ đào taọ về chuyên môn, nghiêp̣ vu,̣ kỹ năng nghề nghiêp̣, đươc̣ tranh bi ̣những tri thức cần thiết cho công viêc̣ để trở thành người có ky ̃năng lành nghề [31]. Sáu là, phát triển các KCN góp phần đối mới công nghệ sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hoá và nền kinh tế, qua đó làm tăng giá trị sản xuất, xuất khẩu của ngành công nghiệp, taọ điều kiêṇ cho tăng tích luỹ của nền kinh tế [31]. Bảy là, tạo ra những sản phẩm công nghệ, kỹ thuật cao trên lañh thổ Viêṭ Nam, giúp đem laị danh tiếng của nước ta trên bản đồ thế giới, làm cho thế giới biết thêm đến Viêṭ Nam bằng thương hiêụ các sản phẩm danh giá của ngành công nghiêp̣ chế biến, chế taọ công nghê ̣kỹ thuâṭ cao như SAMSUNG và môṭ số thương hiêụ khác hiêṇ nay [31]. Tám là, phát triển các KCN làm tăng hoạt động nghiên cứu phát triển, nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao, giúp nâng cao trình đôṇg công nghê ̣của ngành sản xuất công nghiêp̣, năng lưc̣ và trình đô ̣sản xuất của nền kinh tế và phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao [31]. Chín là, phát triển các KCN vùng ven biển, còn phát huy vai trò taọ động lực trong phát triển kinh tế địa phương và vùng lân câṇ, góp phần thực hiện chiến lược phát triển kinh tế hướng ra biển Đông và gắn với đảm bảo an ninh quốc phòng vùng ven biển của Viêṭ Nam [31]. Mười là, phát triển các KCN vùng cửa khẩu, thúc đẩy hoạt động thương mại dịch vụ qua biên giới; phát triển kinh tế, xa ̃hôị, cải thiện đời sống của nhân dân các địa phương khu vực biên giới; góp phần gìn giữ an ninh quốc phòng khu vực biên giới đất liền [31]. 37 2.1.2. Các chính sách và công cu ̣kinh tế phổ duṇg của Nhà nước Để quản lý nền kinh tế, bảo đảm nền kinh tế có thể vâṇ đôṇg theo điṇh hướng đa ̃choṇ, đaṭ đươc̣ các muc̣ tiêu đa ̃đăṭ ra, thì khi thưc̣ hiêṇ các chức năng QLNN về kinh tế, Nhà nước phải sử duṇg các chính sách kinh tế, các chính sách kinh tế đươc̣ lâp̣ ra và tổ chức thưc̣ hiêṇ chính là môṭ trong những cách thức mà Nhà nước tác đôṇg vào sư ̣vâṇ đôṇg của nền kinh tế ở những quá trình vâṇ đôṇg và vào những măṭ nhất điṇh. Lý thuyết về quản lý kinh tế và thưc̣ tế cho thấy rằng có môṭ số chính sách kinh tế rất phổ duṇg trong thưc̣ tiêñ cuôc̣ sống, vì sư ̣hiêṇ diêṇ của những chính sách này ở moị quốc gia, trở thành công cu ̣quản lý kinh tế vi ̃cơ bản, phổ biến hay phổ duṇg trong thế giới hiêṇ thưc̣, đươc̣ hầu hết các chính phủ sử duṇg đến trong quá trình tổ chức hoaṭ đôṇg quản lý, vâṇ hành nên kinh tế của quốc dân. Trong phaṃ vi nghiên cứu của đề tài luâṇ án này, các chính sách kinh tế phổ duṇg sau đây đươc̣ đề câp̣ đến như nôị dung trình bày trong các muc̣ dưới đây. 2.1.2.1. Chính sách tài chính và các công cu ̣ Chính sách tài chính là chính sách kinh tế mà nôị dung chính của chính sách này là về thu và chi của Nhà nước (ở Viêṭ Nam là thu và chi NSNN) và sau đây goị là thu, chi NSNN. Các công cu ̣giúp hình thành nên các chính sách tài chính về phương diêṇ thu NSNN là thuế, phí, lê ̣phí, tiền thuê, ... và chi NSNN là chi tiêu của Nhà nước. Về phương diêṇ thu NSNN: Các chính sách tài chính taọ nên nguồn thu cho NSNN đươc̣ hình thành trên cơ sở sử duṇg các công cu ̣là thuế, phí, lê ̣phí và tiền thuê, trong đó thuế và phí là hai công cu ̣đươc̣ sử duṇg chủ yếu và phổ 38 biến. Các chính sách tài chính đươc̣ hình thành từ các công cu ̣thuế và phí taọ ra nguồn thu chủ yếu, mang tính thường xuyên, liên tuc̣. Thuế bao gồm các loaị phổ biến như thuế thu nhâp̣ doanh nghiêp̣, TTNCN, thuế giá tri ̣gia tăng, TTTĐB, thuế xuất khẩu, thuế nhâp̣ khẩu và một số loaị thuế khác. Thuế là môṭ công cu ̣thuôc̣ chính sách tài chính, được Nhà nước sử duṇg để lâp̣ ra các chính sách như: chính sách TTNDN; chính sách TGTGT; chính sách TTĐB; chính sách thuế xuất khẩu; chính sách thuế nhâp̣ khẩu; chính sách thuế lơị tức; chính sách thuế sang nhươṇg, chuyển quyền sở hữu tài sản (thuế trước ba)̣; chính sách TTNCN và các chính sách loaị thuế khác. Các chính sách miêñ, giảm, hoàn, hoañ,... thuế là các ĐBKT, đươc̣ gọi là đòn bẩy tài chính (cu ̣thể là đòn bẩy về thuế) và đươc̣ Nhà nước thưc̣ hiêṇ để taọ ra sư ̣ưu đaĩ, hỗ trơ ̣cho nhà đầu tư nhằm muc̣ đích tăng thêm sức hấp dâñ trong thu hút đầu tư của DN khi thuc̣ hiêṇ đầu tư voà môṭ ngành, liñh vưc̣ hay môṭ vùng nào đó đươc̣ ưu tiên. Đòn bẩy kinh tế về thuế là loaị đòn bẩy xuất hiêṇ phổ biến nhất, đươc̣ sử duṇg thường xuyên hơn so với các ĐBKT còn laị trong thưc̣ tiêñ, vì thuế là công cu ̣cho phép taọ ra đươc̣ nhiều loaị chính sách tài chính và ĐBKT khác nhau, đem laị sư ̣đa daṇg, phong phú của chính sách kinh tế và ĐBKT. + Phí các loaị như phí sử duṇg đất, phí BVMT, khai thác tài nguyên, phí sử duṇg dic̣h vu ̣ha ̣tầng cơ sở; lê ̣phí các loaị; tiền thuê các loaị. Phí cũng là môṭ công cu ̣chính yếu của chính sách tài chính, đươc̣ Nhà nước sử duṇg để lâp̣ ra các chính sách tài chính như chính sách thu phí xả thải gây ô nhiêm̃ môi trường, chính sách thu phí bảo vê ̣môi trường sinh thái; chính sách thu phí sủ duṇg đất đai; chính sách thu phí sử duṇg HTCS như phí đường bô,̣ bến cảng, sân bay, viên thông, internet, truyền hình cáp kỹ thuâṭ số, chính sách thu phí hải quan,....; chính sách thu lê ̣phí trước ba;̣ chính sách thu tiền thuê măṭ nước hồ, ao, sông, biển, taọ ra nguồn thu cho NSNN. 39 Các chính sách miêñ, giảm, hoàn phí, lê ̣phí, tiền thuê, đươc̣ Nhà nước ban hành và thưc̣ hiêṇ chính là các ĐBKT, đươc̣ goị là đòn bẩy tài chính (cu ̣ thể là đòn bẩy về phí). Tương tư ̣như đòn bẩy về thuế, đòn bẩy về phí đươc̣ Nhà nước ban hành và thưc̣ hiêṇ để ưu đaĩ, hỗ trơ ̣cho nhà đầu tư nhằm muc̣ đích tăng thêm sức hấp dâñ trong thu hút đầu tư của DN khi thưc̣ hiêṇ đầu tư dư ̣án vào môṭ ngành, liñh vưc̣ hay môṭ vùng nào đó đươc̣ ưu tiên. Giống như đòn bẩy về thuế, đòn bẩy về phí cũng rất phổ duṇg trong thưc̣ tế, đươc̣ các nhà nước sử duṇg thường xuyên, liên tuc̣ trong thưc̣ tiêñ quản lý, điều hành nền kinh tế quốc dân, vì phí có nhiều loaị nên cho phép taọ ra đươc̣ nhiều chính sách tài chính và ĐBKT khác nhau, đa daṇg và phong phú. Liên quan đến vấn đề phát triển KCN, các đòn bẩy về thuế, phí, lê ̣phí và tiền thuê các loaị đươc̣ Nhà nước ban hành và thưc̣ hiêṇ để tăng sức hấp dâñ trong viêc̣ thu hút đầu tư của DN vào phát triển KCN, trong đó bao gồm đầu tư phát triển ha ̣tầng cơ sở KCN; đầu tư phát triển SXKD trong KCN; đầu tư vào liñh vưc̣ xây dưṇg phát triển nhà ở xa ̃hôị cho công nhân làm viêc̣ trong KCN; và liñh vưc̣ đào taọ, bồi dưỡng, tâp̣ huấn kỹ năng cho người lao đôṇg vào làm viêc̣ trong KCN. Về phương diêṇ chi NSNN, đó là những khoản chi tiêu của Nhà nước cho đầu tư phát triển như phát triển HTCS KTXH (hê ̣thống đường giao thông, cầu, cảng; hê ̣ thống cung cấp điêṇ; hê ̣ thống cung cấp nước; hê ̣ thống tiêu thoát nước; hê ̣ thống trường hoc̣, traṃ y tế và cơ sở chăm sóc sức khoẻ cho côṇg đồng tru ̣sở cơ quan nhà nước các cấp,...); cho duy trì hoaṭ đôṇg thường xuyên của bô ̣máy của Nhà nước như các khoản trả tiền lương cho đôị ngũ cán bô,̣ công chức, viên chức, mua sắm tài sản hoaṭ đôṇg,...; và các chi khác, trong đó chi cho đầu tư phát triển và chi cho duy trì hoaṭ đôṇg thường xuyên của bộ máy là những khoản muc̣ chi chính yếu trong chi NSNN. Nhà nước sử duṇg công cu ̣chi tiêu NSNN để lâp̣ ra các chính sách tài chính đáp ứng các yêu cầu chi tiêu cho đầu tư phát triển, cho duy trình hoaṭ 40 đôṇg thường xuyên của bô ̣máy Nhà nước và môṭ số khoản chi tiêu khác. Đây là môṭ trong số các công cu ̣kinh tế cơ bản của chính sách tài chính. Các chính sách tài chính của Nhà nước đươc̣ lâp̣ ra trên cơ sở khai thác công cu ̣chi tiêu NSNN để hỗ trơ ̣ trưc̣ tiếp hoăc̣ gián tiếp cho nhà đầu tư là ĐBKT đươc̣ goị là đòn bẩy tài chính và cũng là ĐBKT . Môṭ số chính sách tài chính, trong đó gồm cả các đòn bẩy tài chính của Nhà nước đươc̣ đề câp̣ trong phaṃ vi nghiên cứu của luâṇ án này liên quan đối với KCN là: + Chính sách đầu tư phát triển HTCS trong đó có HTCS KCN và các công trình phu ̣trơ ̣bên ngoài hàng rào KCN, mà nôị dung chính là Nhà nước bỏ tiền xây dưṇg HTCS KCN rồi cho các DN thuê để tiến hành hoaṭ đôṇg SXKD trong KCN do Nhà nước xây dưṇg HTCS đồng bô.̣ Đối với KCN Nhà nước không trưc̣ tiếp đầu tư xây dưṇg HTCS thì Nhà nước có thể đầu tư xây dưṇg HTCS phu ̣trơ ̣ngoài hàng rào KCN để giúp KCN có HTCS đồng bô ̣bên trong và bên ngoài nhằm tăng thêm sức hấp dâñ trong viêc̣ thu hút đầu tư vào KCN và taọ điều kiêṇ thuâṇ lơị cho KCN hoaṭ đôṇg. + Chính sách hỗ trơ ̣trưc̣ tiếp bằng tiền từ NSNN cho đầu tư phát triển hê ̣ thống kế cấu HTCS của KCN ở các điạ phương. Nôị dung của chính sách tài chính này là Nhà nước sử duṇg tiền từ NSNN, ở mức nhất điṇh, để hỗ trơ ̣cho các dư ̣án: đầu tư xây dưṇg HTCS KCN; tổ chức SXKD trong KCN; xây dưṇg phát triển nhà ở xa ̃hôị cho công nhân làm viêc̣ trong KCN; và hỗ trơ ̣đào taọ, bồi dưỡng, tâp̣ huấn cho người lao đôṇg vào làm viêc̣ trong KCN để tăng sức hấp dâñ trong viêc̣ thu hút đầu tư của DN vào phát triển KCN. + Chính sách lâp̣ các quỹ chuyên biêṭ để hỗ trơ,̣ khuyến khích và thúc đẩy sư ̣hình thành, phát triển môṭ ngành, liñh vưc̣ hay sản phẩm nào đó, ví như quỹ hỗ trơ ̣DN đổi mới công nghê ̣sản xuất; quỹ hỗ trơ ̣DN sản xuất các sản phẩm cơ khí troṇg đi... quan đến ĐBKT của Nhà nước.  Đa ̃tổng hơp̣, làm rõ hiêṇ traṇg về toàn bô ̣ĐBKT của Nhà nước đối với KCN;  Phân tích, đánh giá rõ về những kết quả đaṭ đươc̣, haṇ chế và những vấn đề đăṭ ra cho ĐBKT của Nhà nước đối với KCN ở Viêṭ Nam từ nay đến năm 2025. Trên cơ sở phân tích bối cảnh phát triển có liên quan đến KCN trong thời gian tới, trong đó dư ̣báo những thuâṇ lơị và khó khăn ở trong nước, thách thức ở ngoài nước, những nhân tố ảnh hưởng, những haṇ chế và những vấn đề đăṭ ra cho viêc̣ thưc̣ hiêṇ ĐBKT của Nhà nước đối với KCN trong những năm tới, Luâṇ án đa ̃nghiên cứu xác điṇh môṭ số quan điểm, phương hướng và đề xuất các giải pháp thực hiêṇ ĐBKT của Nhà nước đối với KCN trong giai đoaṇ từ nay đến năm 2025 ở Viêṭ Nam. Ngoài ra, Luâṇ án đa ̃phát triển cơ sở lý luâṇ, bổ sung cách tiếp câṇ khoa hoc̣ mới từ phương diện Kinh tế chính tri ̣hoc̣ cho viêc̣ nghiên cứu ĐBKT của Nhà nước đối với KCN để tăng cường tính linh hoaṭ, hiêụ lưc̣ của Nhà nước trong liñh vưc̣ quản lý các KCN, đóng góp vào lý luận và hiện thực hóa chức năng kiến tạo của Nhà nước trong chiến lược phát triển Nền kinh tế thị trường định hướng Xa ̃hôị chủ nghiã. Đưa ra các giải pháp thực hiện kết hơp̣ các ĐBKT khác nhau, trong đó gồm cả các công cu ̣kinh tế mới - chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu), để taọ ra những ĐBKT mới của Nhà nước đối với KCN trong thời gian tới. Thêm vào đó, Luâṇ án đa ̃nghiên cứu và đề xuất nhiều giải pháp cho viêc̣ thưc̣ hiêṇ các ĐBKT của Nhà nước đối với KCN trong thời gian từ này đến năm 2025 trong đó có giải pháp về xây dưṇg Luâṭ KCN, hoàn thiêṇ hê ̣thống quy điṇh pháp luâṭ, taọ khung khổ pháp lý vững chắc cho hoaṭ đôṇg QLNN đối 142 với KCN, hoàn thiêṇ thể chế quản lý KCN trong thời gian trước mắt, xây dưṇg khung chính sách quốc gia gắn với viêc̣ thực hiêṇ ĐBKT của Nhà nước đối với KCN để taọ dâñ tiền đề cho viêc̣ se ̃dần hình thành môṭ môi trường thể chế mới trong tương quan giữa nhà nước và thị trường. 143 DANH MUC̣ CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ 1. Vũ Ngoc̣ Thanh (2014), “Phát triển công nghiêp̣ 10 năm qua và môṭ số kiến nghi ̣chính sách”, Tạp chí Kinh tế và Quản lý, (9), tr.22-29. 2. Vũ Ngoc̣ Thanh (2014), “Môṭ số bất câp̣ trong phát triển khu công nghiêp̣ ở nước ta hiêṇ nay và hướng khắc phuc̣”, Tạp chí Kinh tế và Quản lý, (10), tr.46-49. 3. Vũ Ngoc̣ Thanh (2015), “Quan điểm của Đảng về phát triển công nghiêp̣ ở nước ta”, Tạp chí Kinh tế và Quản lý, (15), tr.15-18. 4. Vũ Ngoc̣ Thanh (2017), “Những điểm mới về phát triển công nghiêp̣ theo tinh thần văn kiêṇ Đaị hôị Đảng toàn quốc lần thứ XII”, Tạp chí Kinh tế và Quản lý, (21), tr.17-21. 5. Vũ Ngoc̣ Thanh (2017), “Đòn bẩy tài chính của Nhà nước đối với khu công nghiệp ở Viêṭ nam và môṭ số vấn đề đăṭ ra”, Tạp chí Công Thương, (11), tr.110-115. 144 DANH MUC̣ TÀI LIÊỤ THAM KHẢO 1. Trương Chí Bình (2010), Phát triển công nghiêp̣ hô ̃trơ ̣trong ngành điêṇ tử gia duṇg ở Viêṭ Nam, Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 2. Hoàng Văn Cương, Phạm Phú Minh và Văn Thiên Hào (2016), “Một số giải pháp phát triển bền vững các KCN trong thời gian tới”, taị trang View/articleId/1651/Default.aspx, [truy câp̣ ngày 29/11/2016]. 3. Mai Thế Cường (2007), Hoàn thiêṇ chính sách thương maị quốc tế của Viêṭ Nam trong điều kiêṇ hôị nhâp̣ quốc tế, Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 4. Chan-Yuan Wong (2011), “Rent-seeking, industrial policies and national innovation systems in Southeast Asian economies”, Technology in Society, (33), p. 231–243, Elsevier Ltd., USA. 5. Chính phủ (2008), Nghi ̣điṇh số 29/2008/NĐ-CP ngày 14 tháng 3 năm 2008 quy định về khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế, Hà Nôị. 6. Chính phủ (2008), Nghi ̣điṇh số 124/2008/NĐ-CP ngày 11 tháng 12 năm 2008 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, Hà Nôị. 7. Chính phủ (2009), Quyết điṇh 66/2009/QĐ-TTg ngày 24 tháng 4 năm 2009 ban hành môṭ số cơ chế, chính sách phát triển nhà ở cho công nhân lao đôṇg taị các khu công nghiệp thuê, Hà Nôị. 8. Chính phủ (2010), Nghị định số 122/2011/NĐ-CP ngày 27 tháng 12 năm 2011 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 124/2008/NĐ-CP 145 ngày 11 tháng 12 năm 2008 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Hà Nôị. 9. Chính phủ (2013), Nghi ̣điṇh số 164/2013/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2013 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 29/2008/NĐ-CP ngày 14 tháng 3 năm 2008 của Chính phủ quy định về khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế, Hà Nôị. 10. Chính phủ (2014), Nghi ̣điṇh số 45/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 quy định về thu tiền sử duṇg đất, Hà Nôị. 11. Chính phủ (2014), Nghi ̣điṇh số 46/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước, Hà Nôị. 12. Chính phủ (2014), Nghi ̣điṇh số 91/2014/NĐ-CP ngày 01 tháng 10 năm 2014 sửa đổi, bổ sung một số điều tại các Nghị định quy định về thuế, Hà Nôị. 13. Chính phủ (2014), Nghi ̣điṇh số 80/2014/NĐ-CP ngày 06 tháng 8 năm 2014 về thoát nước và xử lý nước thải, Hà Nôị. 14. Chính phủ (2015), Nghi ̣điṇh số 96/2015/NĐ-CP ngày 19 tháng 10 năm 2015 quy định chi tiết một số điều của Luật Doanh nghiêp̣, Hà Nôị. 15. Chính phủ (2015), Nghi ̣điṇh số 12/2015/NĐ-CP ngày 12 tháng 02 năm 2015 quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều tại các Luật về thuế và sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về thuế, Hà Nôị. 16. Chính phủ (2015), Nghi ̣điṇh số 118/2015/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2015 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư, Hà Nôị. 146 17. Chính phủ (2015), Nghi ̣điṇh số 114/2015/NĐ-CP ngày 09 tháng 11 năm 2015 sửa đổi, bổ sung Điều 21 Nghị định số 29/2008/NĐ-CP ngày 14 tháng 3 năm 2008 của Chính phủ quy định về khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế, Hà Nôị. 18. Chính phủ (2015), Nghi ̣điṇh số 100/2015/NĐ-CP ngày 20 tháng 10 năm 2015 về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, Hà Nôị. 19. Chính phủ (2015), Nghi ̣điṇh số 19/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 02 năm 2015 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, Hà Nôị. 20. Chính phủ (2015), Nghi ̣điṇh số 38/2015/NĐ-CP ngày 24 tháng 4 năm 2015 về quản lý chất thải và phế liêụ, Hà Nôị. 21. Chính phủ (2016), Nghi ̣điṇh số 134/2016/NĐ-CP ngày 01 tháng 9 năm 2016 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Hà Nôị. 22. Chính phủ (2016), Nghi ̣điṇh số 153/2016/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2016 quy định mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, Hà Nôị. 23. Chính phủ (2016), Nghi ̣điṇh số 135/2016/NĐ-CP ngày 09 tháng 9 năm 2016 sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thuê mặt nước, Hà Nôị. 24. Chính phủ (2016), Nghi ̣điṇh số 154/2016/NĐ-CP ngày 16 tháng 11 năm 2016 về phí bảo vệ môi trường đối với nước thải, Hà Nôị. 25. Chính phủ (2017), Nghi ̣điṇh số 35/2017/NĐ-CP ngày 03 tháng 4 năm 2017 quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thuê mặt nước trong khu kinh tế, khu công nghệ cao, Hà Nôị. 147 26. Chính phủ (2017), Nghi ̣điṇh số 01/2017/NĐ-CP ngày 06 tháng 01 năm 2017 sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai, Hà Nôị. 27. Chính phủ (2017), Nghi ̣điṇh số 32/2017/NĐ-CP ngày 31 tháng 3 năm 2017 về vốn tín duṇg của Nhà nước, Hà Nôị. 28. Douglas Zhihua Zeng (2015), Global Experiences with Special Economic Zones - With a Focus on China and Africa, Trade and Competitiveness Global Practice, The World Bank, Washington, DC, USA. 29. Douglas Zhihua Zeng (2011), How Do Special Economic Zones And Industrial Clusters Drive China’s Rapid Development, Finance & Private Sectors Development, Africa Region, The World Bank, Washington, DC, USA. 30. Bùi Văn Dũng (2015), Giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao đôṇg các khu công nghiêp̣ - Nghiên cứu trên điạ baṇ môṭ số tỉnh Bắc Trung Bô,̣ Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 31. Nguyễn Ngọc Dũng (2011), Phát triển các khu công nghiệp đồng bộ trên địa bàn Hà Nội, Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 32. Trần Duy Đông (2016),“Phát triển khu công nghiêp̣, khu kinh tế thành các trọng điểm chế biến, chế tạo”,taị trang vn/dinhhuong/tabid/65/articleType/ArticleView/articleId/1801/Default. aspx,[truy câp̣ ngày 25/02/2017]. 33. Etienne Kechichia and Mi Hoon Jeong (2016), Mainstreaming Eco- Industrial Parks, The World Bank Group, Washington, DC, USA. 34. Francisco Veloso and Jorge Mario Soto (2001), “Incentives, infrastructure, and institutions: Perspectives on Industrialization and Technical 148 change in Late Industrializing Nations”, Technological Forecasting and Social Change Journal, (66), pp. 87-109, Elsevier Science Inc, USA. 35. Phaṃ Văn Hồng (2007), Phát triển doanh nghiêp̣ vừa và nhỏ ở Viêṭ Nam trong quá trình hôị nhâp̣ quốc tế, Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 36. Vũ Thành Hưởng (2010), Phát triển các khu công nghiêp̣ vùng kinh tế troṇg điểm Bắc Bô ̣ theo hướng bền vững, Luâṇ án tiến si ̃ Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 37. Loraine Kennedy (2007), Regional industrial policies driving peri-urban dynamics in Hyderabad, India, Cities, (24, no. 2), p.95-109, Elsevier Ltd., USA. 38. Cẩm Ly (2016), “Xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân: Trách nhiệm của toàn xã hội”, taị trang huong/tabid/65/articleType/ArticleView/articleId/1804/Default.aspx, [truy câp̣ ngày 25/02/2017]. 39. Mankiw N. Gregory (1992), Macroeconomics, Worth Publishers, Inc., New York, USA. 40. Michael Parkin, Melanie Powell and Kent Matthews (2000), Economics, The fourth edition, Pearson Education Limitted 2000, USA. 41. Minh Phương (2016), “Thực hiện nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động các khu kinh tế, khu công nghiệp”, taị trang View/articleId/1723/Default.aspx, [truy câp̣ ngày 28/11/2016]. 149 42. Nguyêñ Thi ̣Ánh Nguyêṭ (2014), Chính sách phát triển công nghiêp̣ của tỉnh Thái Bình, Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 43. Rudiger Dornbusch and Stanley Fisher (1994), Macroeconomics, Sixth Edition, McGraw-Hill, Inc., USA. 44. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2008), Luâṭ Thuế giá tri ̣gia tăng số 13/2008/QH12 ngày 03 tháng 6 năm 2008, Hà Nôị. 45. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2008), Luâṭ Thuế tiêu thu ̣đăc̣ biêṭ số 27/2008/QH12 ngày 14 tháng 11 năm 2009, Hà Nôị. 46. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2008), Luâṭ Thuế thu nhâp̣ doanh nghiêp̣ số 14/2008/QH12 ngày 03 tháng 6 năm 2008, Hà Nôị. 47. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃ hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2010), Luâṭ sử duṇg năng lươṇg tiết kiêṃ và hiêụ quả số 50/2010/QH12 ngày 17 tháng 6 năm 2010, Hà Nôị. 48. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2010), Luâṭ thuế bảo vệ môi trường số 57/2010/QH12 ngày 15 tháng 11 năm 2010, Hà Nôị. 49. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2010), Luâṭ thuế sử duṇg đất phi nông nghiêp̣ số 48/2010/QH12 ngày 17 tháng 6 năm 2010, Hà Nôị. 50. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2012), Bô ̣luâṭ lao đôṇg số 10/2012/QH13 ngày 18 tháng 6 năm 2014, Hà Nôị. 150 51. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2012), Luâṭ sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật quản lý thuế số 21/2012/QH13 ngày 20 tháng 11 năm 2012, Hà Nôị. 52. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2013), Luâṭ Đất đai số 45/2013/QH13 ngày 29 tháng 11 năm 2013, Hà Nôị. 53. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2013), Luâṭ Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng số 13/2008/QH12, số 31/2013/QH13 ngày 19 tháng 6 năm 2013, Hà Nôị. 54. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2013), Luâṭ Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhâp̣ doanh nghiêp̣ số 14/2008/QH12, số 32/2013/QH13 ngày 19 tháng 6 năm 2013, Hà Nôị. 55. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2014), Luâṭ Bảo vê ̣môi trường số 55/2014/QH13 ngày 23 tháng 6 năm 2014, Hà Nôị. 56. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2014), Luâṭ Doanh nghiêp̣ số 68/2014/QH13 ngày 26 tháng 11 năm 2014. Hà Nôị. 57. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2014), Luâṭ Đầu tư số 67/2014/QH13 ngày 26 tháng 11 năm 2014, Hà Nôị. 58. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2014), Luâṭ Nhà ở số 65/2014/QH13 ngày 25 tháng 11 năm 2014, Hà Nôị. 59. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2014), Luâṭ sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế số 71/2014/QH13 ngày 26 tháng 11 năm 2014, Hà Nôị. 60. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2015), Luâṭ phí và lê ̣phí số 97/2015/QH13 ngày 25 tháng 11 năm 2015, Hà Nôị. 61. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2016), Luâṭ Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luâṭ Thuế tiêu 151 thu ̣đăc̣ biêṭ và Luâṭ Quản lý thuế số 106/2016/QH13 ngày 06 tháng 4 năm 2016, Hà Nôị. 62. Quốc hôị Nước Côṇg hoà Xa ̃hôị Chủ nghiã Viêṭ Nam (2016), Luâṭ Thuế xuất khẩu, thuế nhâp̣ khẩu số 107/2016/QH11 ngày 06 tháng 4 năm 2016, Hà Nôị. 63. Triṇh Trường Sơn (2016), “Điṇh hướng, chính sách phát triển nhà ở cho công nhân khu công nghiệp”, taị trang View/articleId/1710/nh-hng-chnh-sch-pht-trin-nh--cho-cng-nhn- KCN.aspx, [truy câp̣ ngày 23/10/2016]. 64. The World Bank Group (2008), Special Economic Zones: Performance, Lessons Learned, and implication for zone development, The World Bank. Washington, DC, USA. 65. The World Bank Group (2011), Special Economic Zones: Progress, Emerging Challenges, and Future Directions, The World Bank. Washington, DC, USA. 66. Nguyêñ Đức Thiêṇ (2017),“Kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về khu công nghiệp, khu kinh tế từ Trung ương đến địa phương”, taị trang ew/articleId/1914/Default.aspx [truy câp̣ ngày 21/6/2017]. 67. Thủ tướng Chính phủ (2009), Cơ chế hô ̃trơ ̣vốn ngân sách trung ương để đầu tư xây dưṇg kết cấu ha ̣tầng kỹ thuâṭ khu công nghiêp̣ taị các điạ phương có điều kiêṇ kinh tế - xã hôị đăc̣ biêṭ khó khăn, Quyết điṇh số 43/2009/QĐ-TTg ngày 19 tháng 3 năm 2009, Hà Nôị. 152 68. Nguyêñ Đình Trung (2012), Xây dưṇg cơ sở ha ̣tầng các cuṃ công nghiêp̣ ở Hà Nôị, Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 69. Hà Sơn Tùng (2013), Phát triển dịch vụ hỗ trợ kinh doanh (BSS) trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh, Luâṇ án tiến si ̃Kinh doanh và Quản lý, Trường Đaị hoc̣ Kinh tế Quốc dân, Hà Nôị. 70. Uwe Deichmann và các côṇg sư ̣ (2008), “Industrial Location in Developing Countries”, The World Bank Research Observer, (23, no. 2), Oxford University Press, USA. 71. Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2017), “Báo cáo tình hình thành lập và phát triển khu công nghiệp, khu kinh tế năm 2016”,taị trang 7, [truy câp̣ ngày 19/10/2017]. 72. Lê Hồng Yến (2007), Hoàn thiện chính sách và mô hình tổ chức quản lý nhà nước đối với việc phát triển khu công nghiệp Việt Nam (Thông qua thực tiễn các khu công nghiệp miền Bắc), Luâṇ án tiến si ̃Kinh tế, Trường Đaị hoc̣ Thương maị, Hà Nôị. 153 PHU ̣LUC̣ 1 HÊ ̣THỐNG CÁC VĂN BẢN PHÁP LUÂṬ HIÊỤ LƯC̣ HIÊṆ HÀNH LIÊN QUAN ĐẾN KHU CÔNG NGHIÊP̣ Sư ̣hình thành, hoaṭ đôṇg và phát triển của KCN hiêṇ nay đươc̣ quy điṇh bởi hê ̣ thống các văn pháp luâṭ như bô ̣ luâṭ, luâṭ và nghi ̣điṇh hướng dâñ thi hành bô ̣luâṭ/luâṭ taọ thành khung khổ pháp lý cho công tác QLNN đối với KCN cũng như sư ̣phát triển của KCN. Hiêṇ nay, hê ̣thống các quy điṇh về viêc̣ thành lập KCN, hoaṭ đôṇg của KCN, các chính sách và quản lý của Nhà nước đối với KCN đươc̣ điều chỉnh trưc̣ tiếp bởi Nghi ̣điṇh số 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 (sau đây goị là Nghi ̣ điṇh 29) của Chính phủ [5] và 02 nghi ̣điṇh bổ sung, sửa đổi Nghi ̣điṇh 29 là Nghi ̣điṇh số 164/2013/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2013 (sau đây goị là Nghi ̣điṇh 164) [9] và Nghi ̣điṇh số 114/2015/NĐ-CP ngày 09 tháng 11 năm 2015 (sau đây goị là Nghi ̣điṇh 114) Chính phủ [17]. Trong khi đó, các chính sách kinh tế khác liên quan đến viêc̣ thu hút đầu tư vào KCN; cho thuê đất đai, măṭ nước; cung cấp tín duṇg, hỗ trơ ̣tài chính và tổ chức hoaṭ đôṇg SXKD trong KCN; BVMT, xây dưṇg HTCS KCN; tiền lương, đào taọ lao đôṇg, xây dưṇg nhà ở xa ̃hôị cho công nhân làm viêc̣ trong KCN; thi ̣trường tiêu thu ̣sản phẩm, xuất nhâp̣ và khẩu hàng hoá; hải quản và môṭ số vấn đề khác đươc̣ quy điṇh trong các luâṭ và nghi ̣điṇh hướng dâñ thi hành như trình bày dưới đây. + Về thu hút đầu tư và khuyến khích DN vào KCN, bao gồm xây dưṇg HTCS trong và ngoài KCN, tổ chức SXKD trong KCN: Luâṭ Đầu tư số 67/2014/QH13 đươc̣ Quốc hôị Khoá 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014 [57]; Nghi ̣điṇh số 118/2015/NĐ-CP ngày 12/11/2015 của Chính phủ quy điṇh chi tiết và hướng dâñ ban hành môṭ số điều của Luâṭ đầu tư [16]; Nghi ̣điṇh số 154 32/2017/NĐ-CP ngày 31 tháng 3 năm 2017 của Chính phủ về vốn tín duṇg của Nhà nước [27]. + Về hoaṭ đôṇg SXKD trong KCN: Luâṭ Doanh nghiêp̣ số 68/2014/QH13 đươc̣ ban hành vào ngày 26 tháng 11 năm 2014 [56]; Luâṭ Thuế thu nhâp̣ doanh nghiêp̣ số 14/2008/QH12 ban hành vào ngày ngày 03 tháng 6 năm 2008 [46]; Luâṭ Thuế tiêu thu ̣đăc̣ biêṭ số 27/2008/QH12 ban hành vào ngày 14 tháng 11 năm 2009 [45]; Luâṭ Thuế giá tri ̣gia tăng số 13/2008/QH12 ban hành vào ngày 03 tháng 6 năm 2008 [44]; Luâṭ Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT số 13/2008/QH12, số 31/2013/QH13 ban hành ngày 19 tháng 6 năm 2013 [53]; Luâṭ Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT, Luâṭ thuế tiêu thu ̣đăc̣ biêṭ và Luâṭ quản lý thuế số 106/2016/QH13 ban hành ngày 06 tháng 4 năm 2016 [61]; Luâṭ Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhâp̣ doanh nghiêp̣ số 14/2008/QH12, số 32/2013/QH13 ban hành ngày 19 tháng 6 năm 2013 [54]; Luâṭ sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật quản lý thuế số 21/2012/QH13 ban hành ngày 20 tháng 11 năm 2012 [51]; Luâṭ sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế số 71/2014/QH13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014 [59]; Luâṭ phí và lê ̣phí số 97/2015/QH13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015 [60]; Nghi ̣điṇh số 96/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Doanh nghiêp̣ ban hành ngày 19 tháng 10 năm 2015 [14]; Nghi ̣điṇh số 124/2008/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành môṭ số điều của Luật TTNDN ban hành ngày 11 tháng 12 năm 2008[6]; Nghị định số 122/2011/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11 tháng 12 năm 2008 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật TTNDN, ban hành ngày 27 tháng 12 năm 2011 [8]; Nghi ̣điṇh số 91/2014/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều tại các Nghị định quy định về thuế ban hành ngày 01 tháng 10 năm 2014 [12]; Nghi ̣điṇh số 12/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung 155 một số điều tại các Luật về thuế và sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về thuế, ban hành ngày 12 tháng 02 năm 2015 [15]. + Về cho thuê đất đai, măṭ nước: Luâṭ Đất đai số 45/2013/QH13 đươc̣ ban hành vào ngày 29 tháng 11 năm 2013 [52]; Luâṭ thuế sử duṇg đất phi nông nghiêp̣ số 48/2010/QH12 đươc̣ ban hành vào ngày 17 tháng 6 năm 2010 [49]; Nghi ̣điṇh số 45/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước [10]; Nghi ̣điṇh số 46/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước [11]; Nghi ̣điṇh số 135/2016/NĐ-CP ngày 09 tháng 9 năm 2016 của Chính phủ quy định về thu tiền sử duṇg đất, thu tiền thuê đất, thuê mặt nước [23]; Nghi ̣điṇh số 35/2017/NĐ-CP ngày 03 tháng 4 năm 2017 của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thuê mặt nước trong Khu kinh tế, Khu công nghệ cao [25]; Nghi ̣điṇh số 01/2017/NĐ-CP ngày 06 tháng 01 năm 2017 của Chính phủ Sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai [26]. + Về xuất khẩu, nhâp̣ khẩu hàng hoá dic̣h vu:̣ Luâṭ Thuế xuất khẩu, thuế nhâp̣ khẩu số 107/2016/QH13 đươc̣ Quốc hôị Khoá 13 ban hành ngày 06 tháng 4 năm 2016 [62]; Nghi ̣điṇh số 134/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đươc̣ Chính phủ ban hànhngày 01 tháng 9 năm 2016 [21]. + Về BVMT KCN: Luâṭ Bảo vê ̣ môi trường số 55/2014/QH13 đươc̣ Quốc hôị Khoá 13 ban hành ngày 23 tháng 6 năm 2014 [55]; Luâṭ thuế BVMT số 57/2010/QH12 đươc̣ Quốc hôị Khoá 13 ban hành ngày 15 tháng 11 năm 2010 [51]; Nghi ̣điṇh số 19/2015/NĐ-CP của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật BVMT ban hành ngày 14 tháng 02 năm 2015 [19]; Nghi ̣điṇh số 154/2016/NĐ-CP của Chính phủ về phí BVMT đối với nước thải ban hành ngày 16 tháng 11 năm 2016 [24]; Nghi ̣điṇh số 38/2015/NĐ-CP ngày 24 tháng 4 năm 2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liêụ [20]; Nghi ̣ 156 điṇh số 80/2014/NĐ-CP ngày 06 tháng 8 năm 2014 của Chính phủ về thoát nước và xử lý nước thải [13]. + Về xây dưṇg HTCS trong KCN và ha ̣tầng kỹ thuâṭ phu ̣trơ ̣ngoài KCN: Ngoài Luâṭ đầu tư [57]; các nghi ̣điṇh hướng dâñ thưc̣ hiêṇ Luâṭ đầu tư [27] thì còn có thêm Quyết điṇh số 43/2009/QĐ-TTg ngày 19 tháng 3 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ về Cơ chế hỗ trơ ̣vốn ngân sách trung ương để đầu tư xây dưṇg kết cấu ha ̣tầng kỹ thuâṭ khu công nghiêp̣ taị các điạ phương có điều kiêṇ kinh tế - xa ̃hôị đăc̣ biêṭ khó khăn [67]. + Về tiền lương, đào taọ và nhà ở cho công nhân làm viêc̣ trong KCN:Bô ̣ luâṭ lao đôṇg số 10/2012/QH13 đươc̣ ban hành ngày 18 tháng 6 năm 2014 [50]; Nghi ̣điṇh số 153/2016/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2016 của Chính phủ quy định mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động [22] và các luâṭ, nghi ̣điṇh có liên quan đến vấn đề tiền lương và đào taọ công nhân làm viêc̣ trong KCN đa ̃trình bày ở trên. Quốc hôị 13 (2014), Luâṭ Nhà ở số 65/2014/QH13 đươc̣ ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2014 [66]; Quyết điṇh số 66/2009/QĐ-TTg ngày 24 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ ban hành môṭ số cơ chế, chính sách phát triển nhà ở cho công nhân lao đôṇg taị các khu công nghiêp̣ thuê [7] và môṭ số luâṭ, nghi ̣điṇh có liên quan đến vấn đề phát triển nhà ở cho công nhân làm viêc̣ trong KCN đa ̃đươc̣ trình bày ở trên. + Về cung cấp tín duṇg, xúc tiến thương maị, hải quan, chuyển lơị nhuâṇ và vốn đầu tư cùng với môṭ số vấn đề khác đươc̣ quy điṇh trong các luâṭ và nghi ̣điṇh có liên quan như Luâṭ đầu tư [57]; nghi ̣điṇh [16]. 157 PHU ̣LUC̣ 2 DANH MUC̣ CÁC NGÀNH, NGHỀ VÀ LIÑH VƯC̣ ĐƯƠC̣ ƯU ĐÃI ĐẦU TƯ STT Tên ngành, nghề liñh vưc̣ A NGÀNH, NGHỀ ĐẶC BIỆT ƯU ĐÃI ĐẦU TƯ 3 Sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ. 7 Sản xuất vật liệu composit, vật liệu xây dựng nhẹ, vật liệu quý hiếm. 10 Xây dựng cơ sở đóng tàu cá và đóng tàu cá. 11 Thu gom, xử lý, tái chế, tái sử dụng chất thải tập trung. 12 Xây dựng, kinh doanh kết cấu HTCS KCN, KCX. 14 Dự án đầu tư có quy mô vốn từ 6.000 tỷ đồng trở lên, thực hiện giải ngân tối thiểu 6.000 tỷ đồng trong thời hạn 03 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc kể từ ngày được quyết định chủ trương đầu tư đối với dự án không phải thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. B NGÀNH, NGHỀ ƯU ĐÃI ĐẦU TƯ 16 Sản xuất sản phẩm thuộc Danh mục sản phẩm cơ khí trọng điểm theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. 18 Sản xuất phôi thép từ quặng sắt, thép cao cấp, hợp kim. 19 Sản xuất than cốc, than hoạt tính. 158 20 Sản xuất sản phẩm tiết kiệm năng lượng. 21 Sản xuất hóa dầu, hóa dược, hóa chất cơ bản, linh kiện nhựa - cao su kỹ thuật. 22 Sản xuất sản phẩm có GTGT từ 30% trở lên. 23 Sản xuất ô tô, phụ tùng ô tô, đóng tàu. 24 Sản xuất phụ kiện, linh kiện điện tử, cụm chi tiết điện tử không thuộc Danh mục A của bảng này. 25 Sản xuất máy công cụ, máy móc, thiết bị, phụ tùng, máy phục vụ cho sản xuất nông, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp, máy chế biến thực phẩm, thiết bị tưới tiêu không thuộc Danh mục A Phụ lục này. 26 Sản xuất vật liệu thay thế vật liệu Amiăng. 27 Nuôi, trồng, thu hoạch và chế biến dược liệu; bảo hộ, bảo tồn nguồn gen và những loài dược liệu quý hiếm, đặc hữu. 28 Sản xuất, tinh chế thức ăn gia súc, gia cầm, thủy sản. 29 Xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp cơ sở giết mổ; bảo quản, chế biến gia cầm, gia súc tập trung công nghiệp. 30 Xây dựng chung cư cho công nhân làm việc tại các KCN, KCX; đầu tư xây dựng các khu đô thị chức năng (bao gồm nhà trẻ, trường học, bệnh viện) phục vụ công nhân. Nguồn: Nghị định số 118/2015/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2015 của Chính phủ. 159 PHU ̣LUC̣ 3 DANH MUC̣ CÁC DƯ ̣ÁN ĐƯƠC̣ VAY VỐN TÍN DUṆG ĐẦU TƯ CỦA NHÀ NƯỚC STT Ngành nghề, liñh vưc̣ I HTCS KTXH (Không phân biệt địa bàn đầu tư) 1 Dự án đầu tư xây dựng công trình cấp nước sạch phục vụ sản xuất và sinh hoạt. 2 Dự án đầu tư xây dựng công trình xử lý nước thải, rác thải tại các KCN, khu kinh tế, khu chế xuất, khu công nghệ cao, bệnh viện và các cụm công nghiệp, làng nghề. 3 Dự án đầu tư xây dựng, phát triển nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật 4 Dự án đầu tư HTCS KCN, KCN hỗ trợ, khu chế xuất, khu công nghệ cao. II NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN (Không phân biệt địa bàn đầu tư) 1 Dự án đầu tư nhà máy chế biến thủy hải sản sử dụng công nghệ cao được ưu tiên đầu tư phát triển theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ 2 Dự án đầu tư nhà máy sản xuất muối công nghiệp. 3 Dự án giết mổ gia súc và gia cầm tập trung III CÔNG NGHIỆP (Không phân biệt địa bàn đầu tư) 160 1 Dự án đầu tư sản xuất thuốc kháng sinh, thuốc cai nghiện, vắc xin thương phẩm và thuốc chữa bệnh HIV/AIDS; sản xuất thuốc thú y đạt tiêu chuẩn GMP. 2 Dự án đầu tư xây dựng nhà máy phát điện sử dụng các nguồn năng lượng: Gió, mặt trời, địa nhiệt, sinh học, điện sinh khối và các tài nguyên năng lượng khác có khả năng tái tạo; Dự án sản xuất ứng dụng sáng chế BVMT được Nhà nước bảo hộ dưới hình thức cấp bằng độc quyền sáng chế hoặc bằng độc quyền giải pháp hữu ích theo quy định của pháp luật. 3 Dự án đầu tư sản xuất sản phẩm cơ khí trọng điểm theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. 4 Dự án đầu tư sản xuất phương tiện, thiết bị tiết kiệm năng lượng; đầu tư nâng cấp dây chuyền sản xuất, mở rộng quy mô sản xuất bằng công nghệ tiết kiệm năng lượng. 5 Dự án đầu tư thuộc danh mục các ngành công nghiệp hỗ trợ theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. 6 Dự án đầu tư, sản xuất các sản phẩm phục vụ cơ giới hóa nông nghiệp, nông thôn 7 Dự án đầu tư đổi mới công nghệ theo hướng sử dụng công nghệ sạch; Dự án đầu tư phương tiện xe buýt sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường. 8 Dự án ứng dụng công nghệ cao, dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghệ cao theo danh mục công nghệ cao do Thủ tướng Chính phủ ban 161 hành; Dự án đầu tư sản xuất sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ của DN khoa học và công nghệ theo quy định của pháp luật hiện hành. 9 Dự án đầu tư thuộc Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. IV Các dự án đầu tư tổ chức thực hiện tại địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn; Dự án tại vùng đồng bào dân tộc Khơ me sinh sống tập trung, các xã thuộc Chương trình 135 và các xã biên giới thuộc Chương trình 120, các xã vùng bãi ngang (không bao gồm dự án nhiệt điện, sản xuất xi măng, sắt thép; dự án đầu tư đường bộ, cầu đường bộ, đường sắt và cầu đường sắt). Nguồn: Nghị định số 32/2017/NĐ-CP ngày 31 tháng 3 năm 2017 của Chính phủ./.