Luận án Chức năng quản lý môi trường của nhà nước đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay
Bộ Giáo dục và Đào tạo bộ t− pháp tr−ờng đại học luật hà nội bùi xuân phái Chức năng quản lý môi tr−ờng của nhà n−ớc đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay luận án tiến sĩ luật học Hà nội - 2016 Bộ Giáo dục và Đào tạo bộ t− pháp tr−ờng đại học luật hà nội bùi xuân phái Chức năng quản lý môi tr−ờng của nhà n−ớc đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà n−ớc và pháp luật Mã số : 62 38 01
Tóm tắt tài liệu Luận án Chức năng quản lý môi trường của nhà nước đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1 01
luËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc : PGS.TS NguyÔn ThÞ Håi
PGS.TS Lª V¨n Long
Hµ néi - 2016
L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên
c u c a riêng tôi. Các s li u nêu trong lu n
án là trung th c. Nh ng k t lu n khoa h c c a
lu n án ch ưa t ng ư c ai công b trong b t
k công trình nào khác.
TÁC GI LU N ÁN
Bùi Xuân Phái
Môc lôc
Trang
M U 1
Ch ươ ng 1 : T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U CÁC V N 7
CÓ LIÊN QUAN N TÀI
1.1. Các công trình nghiên c u v môi tr ư ng, qu n lý môi tr ư ng, phát 7
tri n b n v ng, ch c n ng nhà n ư c và ho t ng qu n lý môi
tr ư ng c a nhà n ư c
1.2. Các công trình nghiên c u v ho t ng qu n lý môi tr ư ng áp 16
ng yêu c u c a phát tri n b n v ng Vi t Nam
1.3. Nh n xét v các công trình nghiên c u và nh ng v n t ra cho 23
lu n án
Ch ươ ng 2 : QU N LÝ MÔI TR Ư NG - M T CH C N NG C A NHÀ 26
NƯ C ÁP NG YÊU C U PHÁT TRI N B N V NG
VI T NAM HI N NAY
2.1. Khái ni m môi tr ư ng và qu n lý môi tr ư ng 26
2.2. Khái ni m phát tri n b n v ng và các yêu c u c a phát tri n b n 29
v ng Vi t Nam
2.3. Khái ni m ch c n ng nhà n ư c 34
2.4 Khái ni m và c i m c a ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà 37
nư c áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam
2.5. S c n thi t ph i th c hi n ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà 43
nư c áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam hi n nay
2.6. Các y u t nh h ư ng n vi c th c hi n ch c n ng qu n lý môi 52
tr ư ng c a Nhà n ư c áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam
Ch ươ ng 3 : N I DUNG, PH ƯƠ NG TH C, B MÁY TH C HI N CH C 68
N NG QU N LÝ MÔI TR Ư NG C A NHÀ N Ư C ÁP
NG YÊU C U PHÁT TRI N B N V NG VI T NAM
3.1. N i dung ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c áp ng yêu 68
c u phát tri n b n v ng
3.2. Ph ươ ng th c th c hi n ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c 79
áp ng yêu c u phát tri n b n v ng
3.3. B máy th c hi n ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c áp 83
ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam
Ch ươ ng 4: TH C TR NG VÀ NGUYÊN NHÂN C A TH C TR NG 87
TH C HI N CH C N NG QU N LÝ MÔI TR Ư NG C A
NHÀ N Ư C ÁP NG YÊU C U PHÁT TRI N B N
V NG VI T NAM HI N NAY
4.1. Th c tr ng th c hi n ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c 87
áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam
4.2. Nguyên nhân c a th c tr ng th c hi n ch c n ng qu n lý môi 121
tr ư ng c a Nhà n ư c Vi t Nam
Ch ươ ng 5: NH H Ư NG VÀ GI I PHÁP TH C HI N CH C N NG 127
QU N LÝ MÔI TR Ư NG C A NHÀ N Ư C ÁP NG
YÊU C U PHÁT TRI N B N V NG VI T NAM TRONG
TH I GIAN T I
5.1. nh h ư ng th c hi n ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c 127
áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam trong th i gian t i
5.2. Gi i pháp th c hi n ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c 133
áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam trong th i gian t i
K T LU N 156
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U LIÊN QUAN N 158
TÀI Ã Ư C CÔNG B
DANH M C TÀI LI U THAM KH O 159
DANH M C CÁC T VI T T T
BVMT : B o v môi tr ư ng
MC : ánh giá tác ng môi tr ư ng chi n l ư c
TM : ánh giá tác ng môi tr ư ng
QLMT : Qu n lý môi tr ư ng
PTBV : Phát tri n b n v ng
XHCN : Xã h i ch ngh a
M U
1. Tính c p thi t c a vi c th c hi n tài
Nhi u n n v n minh r c r mà loài ng ư i t o ra hi n ch còn là i t ư ng
nghiên c u c a l ch s , c a kh o c h c và có l ch còn ư c khai thác v i t ư cách
là nh ng i m tham quan, du l ch hoài ni m v quá kh . Ph i ch ng nhân lo i
ang có nguy c ơ i vào v t xe c a l ch s ? Nh ng th m h a do thiên nhiên hay
do con ng ư i tr c ti p ho c gián ti p gây ra ang có xu h ư ng ngày càng ph c t p
mà n u không có gi i pháp x lý th a áng, có th loài ng ư i s ph i gánh ch u nh ng
th m h a môi tr ư ng còn kh ng khi p h ơn so v i nh ng gì ã và ang x y ra.
Phát tri n kinh t - xã h i ã nâng cao m c s ng c a con ng ư i hi n t i nh ưng
c ng kéo theo r t nhi u v n n y sinh, trong ó ô nhi m và suy thoái môi tr ư ng n i
lên nh ư m t v n v a ph c t p v tính ch t, v a r ng l n v quy mô, nh h ư ng
tr c ti p n i s ng hi n t i và lâu dài t i các th h t ươ ng lai, n m c tiêu phát
tri n b n v ng (PTBV). T c t ng tr ư ng kinh t li u có th ti p t c ư c duy trì,
cu c s ng c a con ng ư i li u có ư c b o m n u nh ư môi tr ư ng không ư c qu n
lý, b o v ? S m t cân b ng gi a t ng tr ư ng kinh t tr ư c m t v i l i ích lâu dài,
v i xã h i, v i môi tr ư ng, gi a l i ích c a các th h hi n t i v i các th h t ươ ng
lai không ư c gi i quy t m t cách th a áng là m t m m h a, e d a m t s b t
n và r i lo n s x y ra. Nhà n ư c pháp quy n xã h i ch ngh a (XHCN) Vi t Nam
không ch ghi nh n, b o m th c hi n trên th c t quy n con ng ư i c a hi n t i mà
còn có trách nhi m v i các th h t ươ ng lai. Do ó, qu n lý môi tr ư ng (QLMT) ã tr
thành m t ch c n ng c l p, t t y u mà các nhà n ư c ươ ng i nói chung, Nhà n ư c
Vi t Nam nói riêng ph i th c hi n và là ch c n ng có t m quan tr ng, có ý ngh a nh ư
nh ng ch c n ng v kinh t , xã h i nh m áp ng yêu c u c a PTBV. H i ngh toàn
c u v bi n i khí h u l n th 21 (COP21) ti p t c là m t s kh ng nh v i u ó.
Tuy nhiên, cho n nay v n ch ưa có m t công trình chuyên bi t nào nghiên c u nh m
xây d ng và hoàn thi n c ơ s lý lu n, ánh giá th c tr ng th c hi n ch c n ng QLMT
c a Nhà n ư c ta th i gian qua và tìm ra gi i pháp nh m nâng cao hi u qu th c hi n
ch c n ng này trong th i gian t i áp ng yêu c u PTBV c a t n ư c.
1
Ý th c ư c i u ó và nh m góp ph n vào vi c kh c ph c h n ch ã ư c
c p trong Báo cáo chính tr c a Ban Ch p hành Trung ươ ng ng khóa IX r ng:
"Lý lu n ch ưa gi i áp ư c m t s v n c a th c ti n i m i và xây d ng ch
ngh a xã h i n ư c ta, c bi t là trong vi c gi i quy t các m i quan h gi a t c
t ng tr ư ng và ch t l ư ng phát tri n; gi a t ng tr ư ng kinh t và th c hi n công b ng
xã h i;" [37, tr. 69], tôi ã ch n nghiên c u tài: "Ch ức n ăng qu ản lý môi
tr ường c ủa Nhà n ước đáp ứng yêu c ầu phát tri ển b ền v ững ở Vi ệt Nam hi ện nay "
làm tài lu n án ti n s c a mình.
2. M c ích nghiên c u
M c ích nghiên c u tr c ti p c a tài là làm sáng t thêm lý lu n v
ch c n ng QLMT c a nhà n ư c áp ng yêu c u c a PTBV, ánh giá ư c th c
tr ng th c hi n ch c n ng này c a Nhà n ư c ta th i gian qua, trên c ơ s ó tìm ra
ư c gi i pháp nâng cao hi u qu th c hi n ch c n ng này c a Nhà n ư c ta trong
th i gian t i nh m m b o yêu c u PTBV t n ư c.
3. Nhi m v nghiên c u
th c hi n ư c m c ích trên, nhi m v t ra cho vi c nghiên c u
tài bao g m:
- Xây d ng và làm sáng t lý lu n v ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp
ng yêu c u PTBV Vi t Nam hi n nay. C th : làm sáng t s c n thi t ph i th c
hi n ch c n ng, n i dung, ph ươ ng th c, b máy th c hi n và các y u t nh h ư ng
n vi c th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV n ư c ta.
- Xem xét th c tr ng th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu
c u PTBV n ư c ta th i gian qua, xác nh ư c nh ng thành t u và h n ch trong
vi c th c hi n ch c n ng này và ch ra nh ng nguyên nhân d n n th c tr ng ó;
- Tìm hi u vi c th c hi n ch c n ng QLMT áp ng yêu c u PTBV c a
m t s nhà n ư c khác tìm ra nh ng kinh nghi m có th tham kh o cho Nhà n ư c
Vi t Nam trong quá trình th c hi n và nâng cao hi u qu th c hi n ch c n ng
QLMT áp ng yêu c u PTBV;
- xu t ư c nh ng ph ươ ng h ư ng và gi i pháp có tính kh thi góp
ph n nâng cao hi u qu th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c Vi t Nam trong
th i gian t i nh m áp ng yêu c u PTBV t n ư c.
2
4. i t ư ng và ph m vi nghiên c u c a tài
i t ư ng nghiên c u c a tài là các v n sau:
- C ơ s lý lu n v ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV
Vi t Nam;
- Th c tr ng th c hi n ch c n ng qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c áp
ng yêu c u PTBV Vi t Nam và m t s n ư c khác th i gian qua;
- Các gi i pháp c n th c hi n nâng cao hi u qu th c hi n ch c n ng
QLMT c a Nhà n ư c ta nh m áp ng yêu c u PTBV t n ư c.
Ph m vi nghiên c u v không gian là Vi t Nam. Ph m vi th i gian ư c
nghiên c u ch y u là t khi công cu c i m i ư c ti n hành n ư c ta cho n
nay. Ph m vi v n i dung nghiên c u là nh ng v n lý lu n và th c ti n c ơ b n v
ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV. ó là các v n : khái
ni m, t m quan tr ng, n i dung, ph ươ ng th c, b máy th c hi n ch c n ng, th c
ti n th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c ta th i gian qua, kinh nghi m th c
hi n ch c n ng này m t s n ư c trên th gi i mà Vi t Nam có th tham kh o, c
bi t là nh ng n ư c có nhi u nét t ươ ng ng v i u ki n nh ư Vi t Nam, các gi i
pháp có th áp d ng nâng cao hi u qu th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà
nư c ta trong th i gian t i nh m m b o yêu c u PTBV t n ư c.
5. Ph ươ ng pháp nghiên c u
Cơ s ph ươ ng pháp lu n nghiên c u tài là nh ng nguyên lý c ơ b n
c a tri t h c Mác - Lênin k t h p v i nh ng h t nhân h p lý trong các quan i m
tri t h c c n i, trung i và c i ã ư c k th a và phát tri n; trong ó v n d ng
nguyên lý v m i liên h ph bi n giúp cho vi c xác nh m i quan h qua l i gi a lý
lu n v i th c ti n; gi a trong và ngoài n ư c; gi a các v n chính tr v i kinh t , xã
h i; gi a tri th c c a nhi u ngành khoa h c v i nhau c ng nh ư nghiên c u v m i liên
h ch y u và có tính ch t c tr ưng gi a các v n ư c xác nh trong lu n án;
nguyên lý v s phát tri n ư c v n d ng nh n th c các v n l ch s và có tính
quy lu t. Nh ng nguyên lý này c ng là c ơ s giúp xác nh toàn di n các y u t tác
ng và tìm ra nguyên nhân c a th c tr ng ho t ng BVMT c a nhà n ư c áp ng
yêu c u PTBV nói chung và c a Vi t Nam nói riêng.
3
Lu n án d a trên c ơ s các quan i m ch o c a ng C ng s n Vi t
Nam mà tr c ti p là các quan i m v qu n lý, BVMT c ng nh ư PTBV qua các k
i h i ng toàn qu c t l n th V cho n nay.
Bên c nh ó, lu n án còn ư c nghiên c u trên c ơ s lý lu n c a khoa h c
pháp lý hi n i v ch c n ng nhà n ư c, trách nhi m c a nhà n ư c trong toàn c u hóa;
ti p c n các v n nghiên c u trên c ơ s c a phươ ng pháp ti p c n h th ng, liên
ngành khoa h c xã h i và nhân v n, khoa h c pháp lý mà ch y u là ph ươ ng pháp ti p
c n c a Lý lu n chung v nhà n ư c và pháp lu t, Lu t hành chính, Lu t môi tr ư ng
Các ph ươ ng pháp nghiên c u c th g m có:
Th nh t, ph ương pháp phân tích ư c v n d ng nh n th c các bình
di n, các góc chi ti t c a t ng v n t các khái ni m v ph ươ ng di n lý lu n
n các hi n t ư ng ã di n ra trên th c t , c bi t là nh n th c các v n ư c thu
th p t i s ng th y ư c các góc c nh c a v n môi tr ư ng trong l ch s
c ng nh ư hi n t i;
Th hai , ph ươ ng pháp t ng h p ư c v n d ng xâu chu i các v n ,
tìm ra m i liên h c a chúng, xác nh tính h th ng c a v n ư c nghiên c u;
Th ba , ph ươ ng pháp l ch s ư c s d ng nghiên c u các giai o n v n
ng nh t nh c a t nhiên, c a xã h i, c a nh n th c, t ó tìm ra nh ng bài h c
kinh nghi m c a loài ng ư i cho quá trình t n t i, thích nghi và phát tri n, rút ra các
lu n c khoa h c t v n ư c nghiên c u;
Th t ư, ph ươ ng pháp so sánh ư c v n d ng tìm ra nh ng s t ươ ng ng
c ng nh ư d bi t, lý gi i ư c nguyên nhân và tìm ra ý ngh a c a vi c nh n th c
chung các v n nghiên c u, qua ó tìm ra quy lu t lý gi i ư c nguyên nhân và
có th d báo ư c khuynh h ư ng c a s phát tri n;
Th n m, các ph ươ ng pháp c a xã h i h c, c bi t là hai ph ươ ng pháp
th ng kê và i u tra xã h i h c ư c s d ng nh n th c, ánh giá các v n t
các s li u, thông tin ư c thu th p giúp cho vi c xác nh khuynh h ư ng v n ng
c a các hi n t ư ng ư c nghiên c u và có th tìm ra quy lu t phát tri n làm c ơ s
cho vi c d báo; s d ng k t qu i u tra xã h i h c c a các công trình nghiên c u
có liên quan ánh giá ư c th c ti n ã di n ra.
4
Th sáu , ph ươ ng pháp tr u t ư ng hóa khoa h c ư c s d ng cho vi c
nh n th c v n nghiên c u khi tìm ra nh ng thu c tính chung, ph bi n và t t y u
hay nh ng k t lu n khoa h c nh m xây d ng m t s khái ni m, rút ra nh ng nh n
xét t ng quan v v n nghiên c u ho c tìm ra nh ng v n mang tính quy lu t
trong quá trình nghiên c u.
6. Ý ngh a khoa h c, th c ti n và nh ng i m m i c a lu n án
V m t lý lu n, lu n án ã làm sáng t nh n th c v t m quan tr ng c ng
nh ư n i dung c a các v n : môi tr ư ng, ch c n ng nhà n ư c, PTBV; ch ng minh
ư c QLMT là m t ch c n ng t t y u, không th thi u c a nhà n ư c áp ng yêu
c u c a PTBV; làm sáng t m t s v n lý lu n v ch c n ng QLMT c a nhà n ư c
áp ng yêu c u PTBV nh ư khái ni m, n i dung, ph ươ ng th c, b máy th c hi n ch c
n ng QLMT c a nhà n ư c nh m áp ng yêu c u c a PTBV, qua ó góp ph n b
sung, hoàn thi n khoa h c Lý lu n v nhà n ư c và pháp lu t nói riêng và khoa h c
pháp lý nói chung.
V m t th c ti n, lu n án làm sáng t ư c nh ng y u t tác ng n ch c
n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV Vi t Nam, ánh giá ư c th c
tr ng th c hi n ch c n ng này c a Nhà n ư c ta th i gian qua, ch ra ư c nguyên
nhân c a th c tr ng ó và xu t ư c m t s gi i pháp nâng cao hi u qu ho t
ng QLMT c a Nhà n ư c Vi t Nam trong th i gian t i.
V nh ng i m m i, lu n án ã ư a ra và gi i quy t m t s v n m i
ho c có tính ch t m i sau:
Th nh t, lu n án ã h th ng hóa và làm sáng t ư c m t s quan ni m
v môi tr ư ng, PTBV và ch c n ng nhà n ư c;
Th hai , lu n án xây d ng ư c khái ni m ch c n ng QLMT c a nhà n ư c
áp ng yêu c u PTBV, ch ng minh ư c tính t t y u c a vi c th c hi n ch c n ng
QLMT c a nhà n ư c ươ ng i nói chung và Nhà n ư c Vi t Nam nói riêng;
Th ba , lu n án xác nh ư c m t s y u t nh h ư ng n vi c th c hi n
ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV n ư c ta và phân tích
ư c các tác ng tích c c c ng nh ư tiêu c c c a các y u t ó;
5
Th t ư, lu n án trình bày ư c m t s n i dung c n th c hi n, ph ươ ng th c
và b máy th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV n ư c
ta hi n nay;
Th n m, lu n án ánh giá ư c th c tr ng th c hi n ch c n ng QLMT c a
Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV Vi t Nam th i gian qua; ch ra ư c nh ng
thành t u, h n ch trong vi c th c hi n ch c n ng này và nguyên nhân c a nh ng
thành t u, h n ch ó;
Th sáu, lu n án ã xu t ư c m t s gi i pháp c th nâng cao hi u
qu th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV Vi t Nam
trong th i gian t i.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n M u, K t lu n và Danh m c tài li u tham kh o, n i dung
c a lu n án g m 5 ch ươ ng:
Ch ư ng 1 . T ng quan tình hình nghiên c u các v n có liên quan n tài.
Ch ư ng 2 . Qu n lý môi tr ư ng - m t ch c n ng c a Nhà n ư c áp ng yêu
c u phát tri n b n v ng Vi t Nam hi n nay.
Chư ng 3 . N i dung, ph ươ ng th c, b máy th c hi n ch c n ng qu n lý
môi tr ư ng c a Nhà n ư c áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam.
Ch ư ng 4 . Th c tr ng và nguyên nhân c a th c tr ng th c hi n ch c n ng
qu n lý môi tr ư ng c a Nhà n ư c áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam
hi n nay.
Ch ư ng 5 . nh h ư ng và gi i pháp th c hi n ch c n ng qu n lý môi
tr ư ng c a Nhà n ư c áp ng yêu c u phát tri n b n v ng Vi t Nam trong th i
gian t i.
6
Ch ươ ng 1
T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U
CÁC V N CÓ LIÊN QUAN N TÀI
1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U V MÔI TR Ư NG, QU N LÝ
MÔI TR Ư NG, PHÁT TRI N B N V NG, CH C N NG NHÀ N Ư C VÀ HO T
NG QU N LÝ MÔI TR Ư NG C A NHÀ N Ư C
1.1.1. Các công trình nghiên c u n ư c ngoài
V môi tr ư ng, QLMT và PTBV, có r t nhi u công trình nghiên c u áng ư c
quan tâm có liên quan riêng ho c ng th i n c ba v n trên. Có th k n m t s
công trình sau:
Cu n S liên quan c a áp b c: Các i u ki n sinh s ng và s c t c t i
Rwanda 1860-1960 c a tác gi Catharine Newbury, Nxb i h c Columbia, n m
1988, mô t v s thay i, v vai trò c a ng ư i Hutu và ng ư i Tutsi b phân c c
nh ư th nào t th i k ti n thu c a cho t i khi c l p, c nh báo và có th coi là
s lý gi i t tr ư c v n n di t ch ng kh ng khi p x y ra n m 1994 Rwanda, trong
ó có nói t i s gia t ng dân s quá m c không ư c ki m soát, kéo theo m t h
qu ghê g m v s suy thoái t ai, môi tr ư ng - hai y u t quan tr ng c a PTBV.
Các cu n S s p c a các xã h i tiên ti n c a Joseph Tainter, Nxb i h c
Cambridge, 1988; S s p c a nhà n ư c và n n v n minh c x ưa c a Norman Yoffee
và George Cowgill, Nxb i h c Arizona, 1988; Ngành khai thác m M : Khai thác
và Môi tr ư ng c a Duane Smith (Boulder: Nxb i h c Colorado, 1993); Cu n Thiên
nhiên bi n m t, kinh t suy tàn: i tìm giá tr thích h p c a Thomas Power (Washington,
D.C Nxb Island 1996); Cu n S tay khai thác m : Nh ng nh h ư ng c a khai thác
m i v i môi tr ư ng và ki m soát c a môi tr ư ng M i v i ngành m c a
Jerrold Marcus (London, Nxb i h c Hoàng gia, 1997); Cu n Nh ng k n i lo n vì
tài nguyên: Nh ng thách th c m i t c ư dân b n a v i các t p oàn khai thác m và
d u l a c a Al Gedicks (Cambridge. Mass, Nxb South End, 2001). ây là nh ng công
trình nói t i quan h gi a môi tr ư ng v i PTBV, u ch ra s m t cân i nghiêm
tr ng gi a phát tri n kinh t v i vi c BVMT - nh ng nguy c ơ e d a i v i PTBV.
7
Con ng ư i, v n hóa, môi tr ư ng trong xã h i Greenland c i c a hai tác
gi Jeutte Arneborg và Hans Christian Gullóv. ây là m t chuyên kh o c a Trung
tâm a c c an M ch ư c xu t b n n m 1998 Copenhagen vi t v m t s lý do
d n n k t c c th m h i c a ng ư i Norse vùng Greenland trong ó có m t
nguyên nhân quan tr ng là không QLMT do s khai thác các y u t c a môi tr ư ng
m t cách quá m c và không úng cách.
Các cu n: Hành trình c a r ng: Vai trò c a g trong s phát tri n c a n n v n
minh c a John Perlin (New York: Norton, 1989); ng sau nh ng khúc g : M t ánh
giá v môi tr ư ng và xã h i v các lo i ch ng ch r ng c a Saskia Ozinga (Moreton-
in-Marsh, Anh: Fern, 2001); Phá r ng trên trái t: T th i ti n s t i nh ng cu c
kh ng ho ng toàn c u c a Micheal William (Chicago: Nxb i h c Chicago, 2003)
nói v l ch s phá r ng v i h u qu kh ng khi p i v i nhân lo i và có liên quan
n ch ng ch r ng - m t lo i hình qu n lý r ng ang ư c áp d ng khá ph bi n.
Cu n sách c a Conrad Totman: Qu n o xanh: Tr ng r ng Nh t B n
th i k ti n công nghi p ( Berkeley: Nxb i h c California 1989); bài vi t c a tác
gi Madhav Gadgil và Prema Iyer: "V s a d ng trong vi c s d ng các ngu n tài
s n chung c a xã h i" trong cu n Các ngu n tài nguyên chung: Sinh h c và s phát
tri n b n v ng d a trên c ng ng (London: Belhaven, 1989) c p n vai trò to
l n c a các ngu n tài nguyên i v i s s ng c a con ng ư i c ng nh ư cách ng x
v i chúng sao cho hi u qu , vai trò i u ti t c a con ng ư i và c a nhà n ư c. Các cu n
Nh t B n hi n i th i k u (Berkeley: Nxb i h c California, 1993) và cu n:
Ngành công nghi p g t i Nh t B n hi n i th i k u (Honolulu: Nxb Hawaii,
1995) ã c bi t ca ng i chính sách khai thác có ki m soát và k t h p v i tr ng r ng
v i nh ng thành công trong PTBV c a Nh t B n v n ư c ti p t c cho n ngày nay.
Cu n Nh ng ng ư i n t ư ng lai: L ch s sinh thái h c c a con ng ư i và
t ai c a Tim Flanney (Chatsworth, New South Wales: Reed, 1994), nói v tác
ng có h i c a con ng ư i trong l ch s và ng ư i châu Âu sau này i v i môi
tr ư ng Australia. Trong khi cu n Thiên nhiên trong lành: Nh ng ng ư i hoàn h o,
nh ng huy n tho i tàn phá và môi tr ư ng c a David Horton (St. Leonards, New
South Wales: Alle & Unwin, 2000) có ý ki n ng ư c chi u v i Tim Flanney.
8
Cu n Ch m sóc t ai: Các c ng ng quy t nh t ai và t ư ng lai c a
Andrew Campbell (St.Leonards, New South Wales: Alle & Unwin, 1994) nói v
ho t ng qu n lý t ai t i nông thôn Australia, cho bi t kinh nghi m v vi c xã
h i hóa trong QLMT. Cu n Hãy l ng nghe t ai c a chúng ta ang khóc c a
Mary E.White ( ông Roseeville, New South Wales: Nxb Kangaroo, 1997) và cu n
Th t thoát n ư c m t vùng t ang thay i ( ông Roseeville, New South Wales:
Nxb Kangaroo, 2000) cung c p thông tin m t cách t ng quát v các v n môi
tr ư ng c a Australia.
Cu n Lư ng giá Trái t, c a Frances Cairncross (Nxb Havard, 2000) l i
xem xét nh ng gì có th t ư c v i s d ng c m v chính tr h ư ng t i vi c
QLMT g n v i vi c cân nh c nh ng l i ích lâu dài c a môi tr ư ng v i các chính
sách c a các nhà n ư c và các quy t nh c a các doanh nghi p.
Nghiên c u t ng th v các v n môi tr ư ng hi n i có cu n Th gi i d ư i
cái nhìn c a Pimm: M t nhà khoa h c ki m tra trái t c a Stuart Pimm (New York:
McGraw, 2001); cu n Kinh t sinh thái: Xây d ng m t n n kinh t vì trái t (New
York: Norton, 2001), Tình tr ng c a th gi i (New York: Norton, xu t b n hàng n m)
c a Lester Brown, cu n Nh ng thách th c môi tr ư ng toàn c u c a th k XXI: Tài
nguyên, tiêu th và nh ng gi i pháp b n v ng (Wilmington, Del, Nghiên c u tài nguyên,
2003) c a Davit Lorey; cu n B u tr i lúc bình minh: N ư c M và cu c kh ng
ho ng môi tr ư ng toàn c u (New Haven: Nxb i h c Yale, 2004) c a James Speth.
Nh ng công trình nghiên c u mang tích c thù v m t l nh v c liên quan
n môi tr ư ng và BVMT nh ư: Cu n T t nh c a Hubbert: Nguy c thi u d u l a
c a th gi i c a tác gi Kenneth Deffeyes (Princeton, N.J: Nxb i h c Princeton,
2001) và Cu n S ch m d t c a d u l a c a Paul Robert (Boston, Houghton
Mifflin, 2004) nói t i s phát tri n kinh t nhanh chóng c a nhân lo i ã quá ph
thu c vào d u l a v i lòng tham không gi i h n c a con ng ư i, c nh báo nguy c ơ
trong t ươ ng lai c a ngành này và i v i c nh ng hi m h a mà chính nó ang e
d a gây ra cho nhân lo i.
Cu n S s p c a Maya c c a tác gi David Webster xu t b n n m 2002
New York. Tác gi ã ư a ra m t cách nhìn t ng quát v l ch s , xã h i và gi i
9
thích s s p c a n n v n minh Maya g n v i môi tr ư ng, lý gi i v nguyên
nhân s p ó có liên quan n QLMT mà c th là do s m t cân i gi a dân s
và vi c khai thác các ngu n tài nguyên.
Các cu n: S chuy n d ch t phá r ng sang tr ng r ng châu Âu c a
Alexander Mather và Các công ngh nông nghi p và phá r ng nhi t i c a
A.Angelsen và DKaimowitz (New York: Nxb Cabi, 2001) nói t i vi c nh n th c l i
v thái ng x v i môi tr ư ng và c bi t là i v i r ng c a con ng ư i trong xã
h i hi n i b o m cho PTBV. Cu n Ranh gi i vô t n: L ch s môi tr ư ng th
gi i hi n i th i k u (Berkeley: Nxb i h c California, 2003) c a John Richards,
c p t i các cu n sách c a Conrad Totman nói trên cùng m t s tài li u khác th o
lu n v ngành lâm nghi p c a Nh t B n so sánh v i nh ng tr ư ng h p nghiên c u
môi tr ư ng hi n i khác rút ra bài h c cho s PTBV c a các xã h i hi n i.
Trong s các tài li u c p n s tàn phá d n n suy thoái môi tr ư ng có
th k n cu n N ng l ư ng t i ngã ba ư ng: Nh ng quan i m và nh ng i u
không ch c ch n trên toàn c u c a Vaclav Smil (Cambridge, Mass, Nxb MIT,
2003), cu n Ch t l ư ng t, s n l ư ng nông nghi p và an ninh l ư ng th c: Nh ng
quy trình lý sinh và nh ng ch n l a kinh t các c p a ph ư ng, vùng và toàn c u
c a Keith Wiebe (Chelteham, UK: Edward Elgar, 2003); cu n Kh o c h c v s
thay i toàn c u: Tác ng c a con ng ư i t i môi tr ư ng c a các tác gi Charles
Redman, Steven James, Paul Fish và J. Daniel Rogers, Washington, D.C: Smithsonia
Books, 2004; cu n Mùa hè dài: Khí h u làm n n v n minh thay i nh ư th nào?
c a tác gi Brian Fagan, New York: Basic Book, 2004.
M t s không ít các nghiên c u g n ây c a nhi u tác gi v Trung Qu c-
m t qu c gia phát tri n r t nhanh v kinh t nh ưng l i n y sinh vô cùng nhi u các
v n v môi tr ư ng c n ư c gi i quy t PTBV. Có th d n ra m t s k t qu
nghiên c u i n hình sau: cu n Dân s và môi tr ư ng Trung Qu c c a Qu Geping và
Li Jinchang (Boulder,Colo: Lynne Rienner, 1994); cu n Ai s nuôi s ng Trung Qu c?
c a L.R. Brown (New York: Norton, 1995). Trung Qu c, không khí, t và n ư c
(Washington D.C: Ngân hàng th gi i, 2001); cu n Trung Qu c m nh m : S hòa
h p gi a b o v môi tr ư ng và t ng tr ư ng dân s c a M.B.McElroy, C.P. Nielson
10
và P.Lydon (New York: Norton, 1998); Cu n Cu c chi n ch ng thiên nhiên c a Mao
c a J.Shapiro (Cambridge, Nxb i h c Cambridge, 2001); cu n Qu c t hóa
Trung Qu c: Nh ng l i ích trong n ư c và nh ng liên h toàn c u c a D.Zweig
(Inthaca, N.Y., Nxb Cornell, 2002; cu n S suy thoái c a àn voi: L ch s môi tr ư ng
Trung Qu c c a Mark Elvin (New Haven, Nxb i h c Yale, 2004); Cu n Môi
tr ư ng Trung Qu c trong m t th gi i toàn c u c a Jared Diamond và Jianguo m i
ư c xu t b n n m 2008. Nói chung, các nghiên c u v Trung Qu c g n ây cho
th y s t ng tr ư ng kinh t th n k c a Trung Qu c ch ưa g n v i vi c QLMT m t
cách thích áng, làm cho s phát tri n c a t n ư c này không b n v ng, t ra quá
nhi u thách th c trong t ươ ng lai v gi i quy t các h u qu t s suy thoái môi tr ư ng
m t cách nghiêm tr ng.
Ngoài ra, còn r t nhi u công trình nghiên c u v môi tr ư ng trên kh p th
gi i v các l nh v c nh ư n ư c, s d ng n ng l ư ng, v s n xu t và s d ng hóa ch t
c h i, s thay i c a khí h u, dân s ; vi c qu n lý các l nh v c này v i m t thái
nghiêm túc và trách nhi m r t cao i v i nhân lo i và ý th c v v n QLMT.
T t c các công trình trên ã góp ph n cung c p các lu n c khoa h c cho vi c xác
nh QLMT là m t ch c n ng áp ng yêu c u PTBV.
V ch c n ng nhà n ư c có m t s công trình nghiên c u i n hình nh ư: T
i n chính tr Alexandrot , Nxb Chính tr , Maxc ơva, 1940; T i n tóm t t ngôn ng
nư c ngoài - Ch biên I.V A L chkhin, Ph. N Pêt ơr p, Maxc ơva, 1947; S phân
hóa và t ng h p, N.S. Peiskun, Nxb Sách báo lý thuy t k thu t qu c gia, Maxc ơva
1958; T i n tri t h c, Ch biên M.Rozental, P.Phiuzin, Nxb Chính tr Maxc ơva,
1963; M i t ư ng quan gi a c c u và ch c n ng trong gi i t nhiên , M.V. Vedenlov
và V.I Krêmianxki, Nxb Tri th c Maxc ơva, 1966; S ph n ánh h th ng, i u khi n
h c, V.S. Chiu khin, Nxb Khoa h c, Maxc ơva, 1972; V nh ng hình th c pháp lý
c a vi c th c hi n các ch c n ng c a nhà n ư c Xô vi t- c a N.S.Samosenko, T p
chí Nhà n ư c và pháp lu t Xô vi t (3), 1956; Lý lu n chung Mác - Lênin v nhà
nư c và pháp lu t, Ph n nhà n ư c xã h i ch ngh a, Nxb Sách báo pháp lý,
Maxc ơva, 1972; bài vi t V h th ng các ch c n ng c a nhà n ư c trong sách
"Nh ng v n v nhà n ư c và pháp lu t", c a B.P.Curasvili, Nxb Maxcova, 1974;
11
B n ch t và Hình th c c a nhà n ư c c a Giáo s ư A.I Denisov, Nxb Maxc ơva,
1960; V Lý lu n các ch c n ng c a nhà n ư c xã h i ch ngh a, c a m t s nhà
khoa h c c a c nh ư E.Pope, P.Siusep và G.Siuseler, T p chí Nhà n ư c và pháp
lu t Xô vi t (... Vi t Nam nói riêng.
3. Trong các công trình nghiên c u n ư c ngoài thì ch y u có các nghiên
c u c a các nhà khoa h c Xô Vi t tr ư c ây và nay là c a Nga, c p n v n
23
lý lu n v ch c n ng nhà n ư c. Các h c gi các n ư c t ư b n, nh t là t ư b n phát
tri n ch y u quan tâm n v n th c ti n c a QLMT.
4. Nhìn chung, ch c n ng nhà n ư c là m t v n a di n, a ngh a, a
chi u và ư c xem xét nh ng góc khác nhau. Tuy nhiên, các công trình này
ch ưa ra m t s cách ti p c n v ch c n ng nhà n ư c, ưa ra ư c khái ni m ch c
n ng c a nhà n ư c ch ít ch ra m t cách c th các ch c n ng c a nhà n ư c trong
quá trình v n ng và phát tri n c a nhà n ư c, nh t là các ch c n ng c a nhà n ư c
trong các xã h i hi n i. ây là i m c n phát tri n có s xác nh c th và rõ
ràng h ơn trong lu n án làm c ơ s cho vi c kh ng nh QLMT là m t ch c n ng c a
Nhà n ư c áp ng yêu c u c a PTBV Vi t Nam hi n nay.
5. Trong m t th i gian khá dài tr ư c ây, Vi t Nam ch ưa có nh h ư ng rõ
r t nên v n c n nghiên c u v QLMT có tính ơn l . Các nghiên c u cho th y tuy
nh n th c c a các nhà khoa h c v v n môi tr ư ng ã có chuy n bi n tích c c
nh ưng ch y u là ti p c n v ph ươ ng di n k thu t theo các l nh v c liên quan t i môi
tr ư ng, ch ưa liên k t t ng th các v n nh ư m t ph ươ ng di n ho t ng c ơ b n, quan
tr ng c a Nhà n ư c là QLMT g n v i yêu c u c a PTBV. Các v n nghiên c u có
tính t ươ ng i h th ng và m c tiêu c th v QLMT ch y u xu t hi n sau n m 2000.
6. Trong t t c các công trình nghiên c u ã nêu, v n QLMT ch m i
ư c coi là m t nhi m v c n th c hi n trong ch c n ng kinh t - xã h i ho c ch c
n ng xã h i ch ch ưa ư c coi là m t ch c n ng riêng, c l p và có vai trò quan
tr ng, có v trí nh ư ch c n ng kinh t hay ch c n ng xã h i trong t ư th ki ng ba
chân c a PTBV.
7. Qua các công trình nghiên c u v c lý lu n c ng nh ư th c ti n các v n
có liên quan n tài, có th th y, tuy v m t nh n th c, v n môi tr ư ng, QLMT
và PTBV ư c quan tâm nhi u nên có nhi u công trình nghiên c u và các công
trình nghiên c u ó ã xác nh ư c vai trò c a môi tr ư ng i v i yêu c u c a
PTBV nh ưng v t ng th , ch ưa có m t công trình nghiên c u nào coi QLMT là m t
ch c n ng c a nhà n ư c ngang t m v i các ch c n ng kinh t và xã h i. Vì th QLMT
ch ưa th c s ư c quan tâm m t cách toàn di n, ch ưa th c s ư c coi là m t
ph ươ ng di n ho t ng c ơ b n c a nhà n ư c phát huy vai trò, giá tr tích c c c a
24
môi tr ư ng ng th i v i vi c BVMT tr ư c nguy c ơ b xâm h i, suy thoái ã và
ang tr thành hi n th c; ch ưa xác nh ư c vai trò, trách nhi m c ng nh ư t m
quan tr ng không th thay th c a nhà n ư c i v i v n QLMT.
1.3.2. Nh ng v n t ra cho lu n án
Lu n án là công trình u tiên Vi t Nam nghiên c u chuyên bi t v ch c
n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV Vi t Nam, vì th , lu n án s
t p trung tìm hi u các c ơ s khoa h c xác nh QLMT là m t ch c n ng c a nhà
nư c hi n i nói chung và Vi t Nam nói riêng, qua ó xác nh ư c nh ng yêu
c u c ng nh ư các gi i pháp c th cho vi c th c hi n có hi u qu ch c n ng QLMT
c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV Vi t Nam hi n nay. nh h ư ng nghiên
c u c th là:
- Phát tri n ti p hoàn thi n h ơn khái ni m môi tr ư ng nh m ph c v cho
m c ích nghiên c u trên c ơ s k th a các quan ni m ã có v v n này;
- K th a khái ni m ch c n ng nhà n ư c trong các công trình nghiên c u
tr ư c, lu n án s phân tích, ánh giá, làm rõ thêm khái ni m này và trên c ơ s ó
xây d ng khái ni m ch c n ng QLMT c a nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV;
- Làm sáng t các c ơ s khoa h c làm lu n c cho vi c kh ng nh QLMT
là m t ch c n ng t t y u c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV Vi t Nam c ng
nh ư các y u t tác ng n vi c th c hi n ch c n ng này; lu n gi i v n i dung,
ph ươ ng th c, b máy th c hi n ch c n ng này trong b i c nh áp ng yêu c u
PTBV Vi t Nam hi n nay.
- Nghiên c u nh ng yêu c u, n i dung c t lõi trong vi c ho ch nh chính
sách và t ch c th c hi n ch c n ng QLMT có th áp ng yêu c u PTBV t n ư c;
- Nghiên c u và ánh giá th c tr ng th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà
nư c ta th i gian qua và xác nh nh ng nguyên nhân d n n th c tr ng ó.
- T ng h p và phát tri n nh ng k t qu nghiên c u xây d ng lu n c cho
vi c xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu th c hi n ch c n ng QLMT c a Nhà
nư c áp ng yêu c u PTBV Vi t Nam hi n nay.
25
Ch ươ ng 2
QU N LÝ MÔI TR Ư NG - M T CH C N NG C A NHÀ N Ư C
ÁP NG YÊU C U PHÁT TRI N B N V NG VI T NAM HI N NAY
2.1. KHÁI NI M MÔI TR Ư NG VÀ QU N LÝ MÔI TR Ư NG
2.1.1. Khái ni m môi tr ư ng
Môi tr ư ng là m t khái ni m có n i hàm r t r ng, ư c ti p c n d ư i nhi u
góc , b i nhi u khoa h c, do v y c ng có nhi u nh ngh a v môi tr ư ng khác
nhau tùy thu c vào cách th c ti p c n, m c tiêu nghiên c u Trong các công trình
nghiên c u ã xu t hi n m t s quan i m v môi tr ư ng nh ư:
"Môi tr ư ng c a con ng ư i bao g m toàn b các h th ng t nhiên và các
h th ng do con ng ư i t o ra, nh ng cái h u hình và vô hình (t p quán, ni m
tin) trong ó con ng ư i s ng và lao ng, h khai thác tài nguyên thiên nhiên và
nhân t o nh m th a mãn các nhu c u c a mình" [52, tr. 31].
"Môi tr ư ng g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân t o quan h
m t thi t v i nhau, bao quanh con ng ư i, có nh h ư ng t i i s ng, s n xu t, s
t n t i, phát tri n c a con ng ư i và thiên nhiên" [68]. nh ngh a này th hi n m t
bư c ngo t v nh n th c c a các nhà qu n lý v v n môi tr ư ng nh ưng thi u tính
khái quát, ch ưa nói t i môi tr ư ng xã h i, n s tác ng qua l i gi a con ng ư i
v i môi tr ư ng - i t ư ng c a QLMT.
Môi tr ư ng bao g m các y u t t nhiên và v t ch t nhân t o bao
quanh con ng ư i, có nh h ư ng n i s ng, s n xu t, s t n t i và phát
tri n c a con ng ư i. Thành ph n môi tr ư ng theo nh ngh a này là các
y u t v t ch t t nhiên t o thành môi tr ư ng nh ư t, n ư c, không khí,
ánh sáng, sinh v t, h sinh thái và các hình thái v t ch t khác [69].
nh ngh a này có s khái quát h ơn nh ưng v n còn m t h n ch là ch ưa xác
nh ư c vai trò c bi t c a con ng ư i m c dù ã th a nh n có các y u t nhân
t o vì khi nói n con ng ư i là nói t i v n hóa, c bi t là v n hóa ng x - y u t
nhân v n v i ý ngh a là y u t n m trong các quá trình v n ng c a môi tr ư ng.
26
"Môi tr ư ng là h th ng các y u t v t ch t t nhiên và nhân t o có tác
ng i v i s t n t i và phát tri n c a con ng ư i và sinh v t" [66]. nh ngh a này
ã có m t s phát tri n áng k v i s khái quát v môi tr ư ng, g n ư c y u t
nhân t o hình thành trong ho t ng c a con ng ư i tác ng vào y u t t nhiên.
Ngoài ra, môi tr ư ng còn ư c ti p c n m t cách c th h ơn theo h ư ng
xác nh các ch c n ng t nhiên c a nó t trong quan h m t thi t v i sinh ho t
s ng c a con ng ư i và s phát tri n c a xã h i loài ng ư i, ó là:
i) Môi tr ư ng, tr ư c h t là m t h sinh quy n, khí quy n, nhi t quy n, sinh
thái làm thành môi tr ư ng s ng, không gian s ng c n thi t cho s s ng t nhiên c a
con ng ư i; ii) Môi tr ư ng là n ơi ch a ng các ngu n tài nguyên làm thành i
tư ng trong vi c s n xu t ra c a c i v t ch t. khía c nh kinh t , tài nguyên là
ngu n l c và là m t hình thái tài s n t nhiên; iii) Môi tr ư ng là không gian ch a
ng và phân h y ph th i c a quá trình s n xu t và quá trình sinh ho t riêng c a
con ng ư i [81, tr. 21].
Cách xác nh ch c n ng c a môi tr ư ng nh ư trên có s ng nh t v i nh
ngh a và c i m c a môi tr ư ng, ch ra ư c nh ng tính ch t ch y u c a môi
tr ư ng nh ưng không cho th y vai trò và tác ng c a con ng ư i.
Có quan i m cho r ng, "d ư i góc l ch s , b n ch t c a môi tr ư ng là
tính th ng nh t v t ch t các y u t t nhiên - con ng ư i - xã h i. Nó có quan h qua
l i bi n ch ng v i nhau" [7, tr. 96]. ây là m t cách nhìn t ươ ng i khái quát,
nhân v n, v a xác nh ư c ph m vi c a môi tr ư ng, v a ánh giá ư c vai trò
c a con ng ư i trong ti n trình l ch s g n v i xã h i, có trách nhi m v i môi
tr ư ng, v i chính mình. Nói t i QLMT thì ph i nói t i vi c qu n lý các ho t ng
c a con ng ư i trong quá trình tác ng vào môi tr ư ng ki m soát và b o m
r ng môi tr ư ng ph i có " i s ng" t t có th phát huy ư c các ch c n ng c a
nó khi t ươ ng tác v i s phát tri n c a xã h i loài ng ư i. Do ó, s ph i h p gi a
con ng ư i v i nhau khi tác ng n môi tr ư ng c n có s qu n lý th ng nh t trên
ph m vi toàn xã h i khi có nhà n ư c - l c l ư ng ư c xã h i trao quy n, v a i
di n, v a có ti m l c b o m cho các ho t ng c a mình và c a toàn xã h i.
27
Quan ni m môi tr ư ng "là các y u t t nhiên và kinh t - xã h i có quan h
m t thi t v i nhau, bao quanh con ng ư i, tác ng qua l i v i con ng ư i, có nh
hư ng t i s s ng, s n xu t, s t n t i và phát tri n c a con ng ư i và th gi i sinh
v t" [84, tr. 5] ã ch ra m t cách c ơ b n, bao quát nh ưng c ng khá c th v môi
tr ư ng và c ng th hi n ư c s nh n th c khá sâu s c c a các tác gi v môi tr ư ng.
Trên c ơ s các quan ni m v môi tr ư ng nêu trên, có th hi u môi tr ư ng là
t ng th các y u t t nhiên s n có và các y u t kinh t , xã h i - nhân v n do con
ng ư i t o ra, là các i u ki n c n thi t cho s t n t i, phát tri n c a m i sinh v t.
2.1.2. Khái ni m qu n lý môi tr ư ng
hi u m t cách y v QLMT c n có m t cách nhìn khái quát v qu n lý.
Nói chung, qu n lý ư c hi u m t cách t ươ ng i khái quát là ho t ng nh m ưa các
y u t hay nh ng i t ư ng nào ó vào m t quy trình h p lý ki m soát và b o m
cho s v n ng c a chúng di n ra theo m c ích c a ch th ti n hành, ng th i t o
ra nh ng k t qu tích c c b ng các bi n pháp, ph ư ng ti n tác ng c n thi t và khoa
h c lên i t ư ng ó. Qu n lý là ho t ng v a có s t ch c, v a có s ki m soát và
ư a các i t ư ng vào nh ng quy trình nh t nh, b o m cho chúng có th v n
hành theo m c ích c a ch th qu n lý. V QLMT, có quan i m cho r ng:
Qu n lý môi tr ư ng là s tác ng liên t c, có t ch c và h ư ng
ích c a ch th qu n lý môi tr ư ng lên cá nhân ho c c ng ng ng ư i
ti n hành các ho t ng phát tri n trong h th ng môi tr ư ng và khách
th qu n lý môi tr ư ng, s d ng m t cách t t nh t m i ti m n ng và c ơ
h i nh m t ư c m c tiêu qu n lý môi tr ư ng ã ra, phù h p v i
pháp lu t và thông l hi n hành [82, tr. 19].
Khái ni m này th hi n s nh n th c t ươ ng i sâu v QLMT nh ưng ch ưa
th c s bao quát ư c h t các v n , vì QLMT còn bao g m c ho t ng trong
vi c gi gìn, b o m an toàn cho môi tr ư ng, là ho t ng m t cách có ý th c
nh m ch ng l i s tác ng, xâm nh p có tính tiêu c c c a nh ng y u t n t bên
ngoài ho c di n ra song hành cùng môi tr ư ng ho c do con ng ư i ti n hành có th
gây ra s t n h i cho môi tr ư ng, qua ó phát huy nh ng tác d ng tích c c c a môi
tr ư ng và môi tr ư ng t th c hi n t t các ch c n ng c a nó.
28
Qu n lý môi tr ư ng là lo i ho t ng r t ph c t p trong ph m vi r ng và
ư c di n ra v i nhi u c p , b i nhi u ch th khác nhau, v i nh ng i u ki n, kh
n ng khác nhau. môi tr ư ng cùng các ch th tham gia vào các quá trình c a môi
tr ư ng ph i i vào khuôn kh và v n ng theo ý mu n c a nhà qu n lý thì c n ph i
QLMT. V i tính ch t ph c t p và ph m vi r ng, QLMT là vi c nhà n ư c ph i làm,
ư c làm và ch có nhà n ư c m i có n ng l c làm m t cách hi u qu . Hi n nay,
h u h t các nhà n ư c, QLMT ã ư c th c hi n m t cách ph bi n nh ư m t công
vi c b t bu c không th không làm n u th c s mu n h ư ng t i m c tiêu ch ươ ng
trình PTBV c a m i qu c gia, QLMT n u ư c th c hi n có hi u qu s b o m
cho s PTBV c a m i qu c gia. Tóm l i, QLMT có th ư c hi u là ho t ng i u
khi n, ch o h th ng các y u t c a môi tr ư ng, các i t ư ng tham gia vào các
ho t ng liên quan n môi tr ư ng c n c vào nh ng quy lu t, nh lu t hay
nguyên t c t ư ng ng cho h th ng hay quá trình ó v n ng theo tr t t nh t
nh nh m t o ra nh ng k t qu tích c c, phù h p v i mong mu n c a ch th qu n lý.
2.2. KHÁI NI M PHÁT TRI N B N V NG VÀ CÁC YÊU C U C A
PHÁT TRI N B N V NG VI T NAM
2.2.1. Khái ni m phát tri n b n v ng
Khái ni m PTBV ư c hình thành và hoàn thi n d n qua th i gian. Ban
u, thu t ng "phát tri n b n v ng" ư c nêu lên b i n v n s Rachel Carson vào
n m 1962 trong tác ph m "Mùa xuân câm l ng ". n n m 1980, chi n l ư c b o t n
th gi i ra i ã chính th c ưa ra thu t ng "phát tri n b n v ng" nh ưng m i ch
d ng l i góc b n v ng sinh thái mà ch ưa ch ra m t cách rõ ràng v m i liên h
gi a các y u t c a nó khi cho r ng: "s phát tri n c a nhân lo i không ch chú
tr ng t i phát tri n kinh t mà còn ph i tôn tr ng nh ng nhu c u t t y u c a xã h i
và s tác ng n môi tr ư ng sinh thái h c". N m 1987, y ban Qu c t v môi
tr ư ng và phát tri n ã thông qua nh ngh a: "Phát tri n b n v ng là phát tri n
áp ng nh ng nhu c u c a th h hi n t i mà không làm t n h i n kh n ng áp
ng nh ng nhu c u y c a các th h mai sau". n n m 1991, khái ni m PTBV ã
ư c b sung n i dung "c i thi n ch t l ư ng cu c s ng c a con ng ư i trong ph m
vi kh n ng ch u ng ư c c a các h sinh thái" ư c công b trong tài li u "C u
29
l y Trái t, chi n l ư c cho cu c s ng b n v ng" c a các c ơ quan cùng so n th o là
Hi p h i Qu c t b o v thiên nhiên, Ch ươ ng trình môi tr ư ng Liên h p qu c và
qu Qu c t b o v thiên nhiên [84 tr. 163-164]. Thu t ng PTBV chính th c ư c
s d ng t H i ngh th ư ng nh v "Môi tr ư ng và phát tri n" ngày 5/6/1992 t i
Rio de Jannero v i nh ngh a là: "S phát tri n nh m th a mãn nh ng nhu c u c a
các th h hi n t i mà không làm t n th ươ ng n kh n ng c a t ươ ng lai áp ng
các nhu c u c a b n thân h ".
Sau ó, H i ngh Th ư ng nh Th gi i v PTBV ư c t ch c t i Johanesburg
(Nam Phi), kh ng nh PTBV là trung tâm c a Ch ươ ng trình ngh s 21, thúc y
hành ng toàn c u nh m gi m s ói nghèo và BVMT... c bi t, khái ni m
PTBV ã ư c m r ng, c ng c , thông qua B n Tuyên b Johanesburg và B n K
ho ch th c hi n PTBV, ti p t c cam k t th c hi n y Ch ươ ng trình ngh s 21
v PTBV, ng th i xác nh PTBV tr thành chi n l ư c chung toàn c u, là quá trình
phát tri n có s k t h p ch t ch , h p lý và hài hòa gi a ba m t c a s phát tri n,
g m: phát tri n kinh t (nh t là t ng tr ư ng kinh t ), phát tri n xã h i (nh t là th c
hi n ti n b , công b ng xã h i; xóa ói gi m nghèo và gi i quy t vi c làm) và b o
v môi tr ư ng (nh t là x lý, kh c ph c ô nhi m, ph c h i và c i thi n ch t l ư ng
môi tr ư ng; khai thác h p lý và s d ng ti t ki m tài nguyên). PTBV là nhu c u c p
bách và ph ươ ng th c t t y u trong ti n trình phát tri n c a xã h i loài ng ư i, ư c
các qu c gia ng thu n xây d ng thành Ch ươ ng trình ngh s cho t ng th i k
phát tri n c a l ch s .
Nh ư v y, PTBV không ph i ã ư c nh n th c t s m và c ng không ph i
ã ư c nh n th c y ngay t ban u mà ph i tr i qua m t quá trình khá lâu
dài và ư c hoàn thi n d n. n nay, do nh n th c v PTBV ngày càng y h ơn
nên ã có 113 n ư c trên th gi i xây d ng và th c hi n Ch ươ ng trình ngh s 21 v
PTBV c p qu c gia và 6.416 Ch ươ ng trình ngh s 21 c p a ph ươ ng. Chính ph Vi t
Nam ã c các oàn c p cao tham gia các H i ngh v PTBV và cam k t th c hi n
PTBV; ã ban hành và tích c c th c hi n "K ho ch qu c gia v Môi tr ư ng và
PTBV giai o n 1991-2000" (Quy t nh s 187-CT ngày 12 tháng 6 n m 1991),
t o ti n cho quá trình PTBV Vi t Nam. Quan i m PTBV ã ư c kh ng nh
30
trong Ch th s 36-CT/TW ngày 25 tháng 6 n m 1998 c a B Chính tr v t ng
cư ng công tác BVMT trong th i k công nghi p hóa, hi n i hóa t n ư c, trong
ó nh n m nh: "B o v môi tr ư ng là m t n i dung c ơ b n không th tách r i trong
ư ng l i, ch tr ươ ng và k ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a t t c các c p, các
ngành, là c ơ s quan tr ng b o m PTBV, th c hi n th ng l i s nghi p công
nghi p hóa, hi n i hóa t n ư c". Quan i m PTBV ã ư c tái kh ng nh và
phát tri n liên t c qua các i h i i bi u toàn qu c l n th IX, X, XI, và XII c a
ng C ng s n Vi t Nam, Chi n l ư c phát tri n kinh t - xã h i t 2001 - 2010 và
nh ng n m ti p theo.
S quan tâm c a c ng ng qu c t c ng nh ư c a m i qu c gia, trong ó có
Vi t Nam n PTBV cho th y PTBV ã tr thành m t òi h i, m t ph ươ ng th c
v n ng m b o cho th gi i ngày nay c ng nh ư trong t ươ ng lai. áp ng nhu c u
c a con ng ư i ph i có i u ki n và tùy i u ki n t ra m c tiêu c ng nh ư n i
dung c a PTBV t ng nhà n ư c c th . Tùy theo i u ki n c a m i qu c gia, khu
v c a lý, i u ki n t nhiên, trình phát tri n c a kinh t , c a khoa h c k
thu t mà n i dung ch ươ ng trình PTBV c a các qu c gia có th khác nhau nh ưng
có th hi u m t cách chung nh t PTBV là tr ng thái v n ng cân b ng các y u t
c a phát tri n áp ng nhu c u c a các th h hi n t i và t ư ng lai v i quy mô
t ng tr ư ng ngày càng l n h n, ch t l ư ng ngày càng cao h n, theo nh p i u n
nh nh các ho t ng và s ki m soát m t cách có ý th c.
2.2.2. Yêu c u c a phát tri n b n v ng Vi t Nam
Yêu c u PTBV c a Vi t Nam ư c xác nh theo m c tiêu c th trong
Quy t nh c a Th t ư ng Chính ph s 153/2004/Q -TTg ngày 17 tháng 8 n m
2004 v vi c ban hành nh h ư ng chi n l ư c PTBV Vi t Nam (Ch ươ ng trình
ngh s 21 c a Vi t Nam) th c hi n m c tiêu PTBV nh ư ngh quy t c a các i
h i ng toàn qu c ã ra và th c hi n cam k t qu c t v PTBV. ây là m t
chi n l ư c khung, bao g m nh ng nh h ư ng l n làm c ơ s pháp lý các B ,
ngành, a ph ươ ng, các t ch c và cá nhân có liên quan tri n khai th c hi n và ph i
h p hành ng nh m b o m PTBV t n ư c trong th k XXI. nh h ư ng chi n
lư c v PTBV Vi t Nam nêu lên nh ng thách th c mà Vi t Nam ang ph i i
31
m t, ra nh ng ch tr ươ ng, chính sách, công c pháp lu t và nh ng l nh v c ho t
ng ưu tiên c n ư c th c hi n. nh h ư ng chi n l ư c PTBV Vi t Nam là c n
c c th hóa Chi n l ư c phát tri n kinh t -xã h i 2001-2010, Chi n l ư c BVMT
qu c gia n n m 2010 và nh h ư ng n n m 2020, xây d ng k ho ch 5 n m
2006-2010, xây d ng chi n l ư c, quy ho ch t ng th và k ho ch phát tri n c a các
ngành, a ph ươ ng, k t h p ch t ch , hài hòa, h p lý gi a phát tri n kinh t , th c
hi n ti n b , công b ng xã h i, BVMT, b o m s PTBV c a t n ư c. c bi t là
Quy t nh s 432/2012/Q -TTg c a Th t ư ng Chính ph : Phê duy t Chi n l ư c
PTBV Vi t Nam giai o n 2011 - 2020, ư c ký ban hành ngày 12/4/2012 v i
nh ng n i dung ch y u là coi con ng ư i là trung tâm c a PTBV, phát huy t i a
nhân t con ng ư i v i vai trò là ch th , ngu n l c ch y u và là m c tiêu c a
PTBV; coi PTBV là yêu c u xuyên su t trong quá trình phát tri n t n ư c; k t
h p ch t ch , h p lý và hài hòa gi a phát tri n kinh t v i phát tri n xã h i và b o
v tài nguyên, môi tr ư ng, b o m qu c phòng, an ninh và tr t t an toàn xã h i.
ng th i xác nh PTBV là s nghi p c a toàn ng, toàn dân, các c p chính
quy n, các B , ngành và a ph ươ ng, các c ơ quan, doanh nghi p, oàn th xã h i,
các c ng ng dân c ư và m i ng ư i dân.
Quy t nh này c ng t o l p i u ki n m i ng ư i và m i c ng ng
trong xã h i có c ơ h i bình ng phát tri n, ư c ti p c n nh ng ngu n l c
chung và ư c tham gia, óng góp và h ư ng l i, t o ra nh ng n n t ng v t ch t, tri
th c và v n hóa t t p cho nh ng th h mai sau; s d ng ti t ki m, hi u qu tài
nguyên, c bi t là lo i tài nguyên không th tái t o, gìn gi và c i thi n môi tr ư ng
s ng; xây d ng xã h i h c t p; xây d ng l i s ng thân thi n v i môi tr ư ng, s n
xu t và tiêu dùng b n v ng, xác nh m c tiêu t ng quát là: "T ng tr ư ng b n v ng,
có hi u qu , i ôi v i ti n b , công b ng xã h i, b o v tài nguyên và môi tr ư ng,
gi v ng n nh chính tr - xã h i, b o v v ng ch c c l p, ch quy n, th ng
nh t và toàn v n lãnh th qu c gia" [23] v i yêu c u theo các m c tiêu c th :
Chuy n i mô hình t ng tr ư ng sang phát tri n hài hòa gi a
chi u r ng và chi u sâu; t ng b ư c th c hi n t ng tr ư ng xanh, phát tri n
kinh t các bon th p, s d ng ti t ki m, hi u qu m i ngu n l c; gi m
32
thi u các tác ng tiêu c c c a ho t ng kinh t n môi tr ư ng. Khai
thác h p lý và s d ng hi u qu các ngu n tài nguyên, c bi t là tài
nguyên không tái t o. Phòng ng a, ki m soát và kh c ph c ô nhi m, suy
thoái môi tr ư ng, c i thi n ch t l ư ng môi tr ư ng, b o v và phát tri n
r ng, b o t n a d ng sinh h c. H n ch tác h i c a thiên tai, ch ng
thích ng có hi u qu v i bi n i khí h u, nh t là n ư c bi n dâng [23].
Nhìn chung, PTBV ch ư c b o m khi có s k t h p ch t ch , hài hòa và
h p lý gi a ba y u t tr c t là t ng tr ư ng kinh t , b o m ti n b và công b ng
xã h i cùng BVMT. Song có th b o m PTBV t n ư c thì ph i b o m cho
t ng y u t : kinh t , xã h i và môi tr ư ng u PTBV. C th , t ng tr ư ng kinh t
ph i có tính n nh, trong ó m c t ng tr ư ng ư c ki m soát m c v a ph i,
không t ra và th c hi n các m c tiêu quá cao t o ra tình tr ng t ng tr ư ng nóng
có th gây s c v i nh ng h l y cho c xã h i và môi tr ư ng. Ng ư c l i c ng không
th t ng tr ư ng ch m n m c không áp ng nhu c u ngày càng cao c a con ng ư i
trong xã h i hi n i.
B o m ti n b , công b ng xã h i là m t òi h i c a xã h i hi n i. N u
các yêu c u này không ư c th c hi n thì có th d n t i r i lo n xã h i, các giá tr
cao c c a con ng ư i khó ư c áp ng, m c tiêu vì con ng ư i không t ư c.
i u này không th giúp cho các y u t còn l i có ư c s cân b ng.
Phát tri n nhân v n - n i dung trung tâm c a ti n b và công b ng xã h i
i v i Vi t Nam hi n nay là quan tâm n: 1- n nh dân s , n nh chính tr , chuy n
chi phí quân s sang phát tri n; 2- T o công b ng trong c ơ h i ti p c n tài nguyên
và phát tri n, thông qua vi c nâng cao t l ng ư i bi t ch , gi m chênh l ch thu
nh p và ti p c n y t , c i thi n phúc l i xã h i, lo i b nghèo nàn tuy t i, gi m
d n phân hóa giàu nghèo, b o v a d ng v n hóa và u t ư vào v n con ng ư i, t o
công b ng gi a các dân t c, c ng ng trong quan h kinh t và c ơ h i phát tri n, h tr
c ng ng nghèo, xóa d n ranh gi i phân hóa gi a các khu v c kinh t ; 3- Khuy n
khích tham gia vào các quá trình l a ch n, ra quy t nh; 4- T ch c th ch , c ơ ch
l p pháp và hành pháp, thi t ch xã h i khác mang tính m m m i và thích ng, ph c v
nhi m v và hi n th c hóa các m c tiêu trong m i l nh v c.
33
Phát tri n b n v ng Vi t Nam ph i c bi t quan tâm n v n công b ng
xã h i, không ng ư i nghèo b y ra kh i quá trình ó. Hi n nay, trên th gi i ang
có s quay tr l i m t nguy c ơ r t l n là chi phí quân s t ng nên t ra thách th c cho
n n hòa bình th gi i, gi m b t u t ư cho t ng tr ư ng, gi m thu nh p nh h ư ng
nghiêm tr ng n các m c tiêu c a PTBV. ã n lúc, PTBV ph i ư c coi là m t
chi n l ư c, m t l i s ng, m t quan ni m o c, ng th i là m t quá trình hòa
nh p s phát tri n m i m t c a con ng ư i, xã h i loài ng ư i v i thiên nhiên. ó
ph i là quá trình hòa nh p c a ba h th ng c ơ b n c a s s ng ngày nay trên trái t
là h t nhiên, h kinh t và h xã h i, trong ó các thi t ch xã h i ngày càng óng
m t vai trò quan tr ng. i u này v n không ph i là truy n th ng c a Vi t Nam.
M c tiêu c a PTBV là quy n và t do c ơ b n c a con ng ư i ư c áp ng ngày càng
cao theo i u ki n kinh t - xã h i và quy n ư c s ng trong môi tr ư ng trong lành.
Phát tri n b n v ng Vi t Nam còn ph i quan tâm c bi t n v n an
ninh qu c phòng và ch quy n qu c gia. L ch s Vi t Nam là l ch s u tranh
d ng n ư c luôn song hành v i gi n ư c. M c tiêu chuy n chi phí quân s sang phát
tri n có d u hi u b ngáng tr . V n b o v ch quy n, toàn v n lãnh th ư c t
ra nh ư m t i u ki n tiên quy t, s ng còn. Y u t an ninh qu c phòng là m t v n
r t l n i v i Vi t Nam vì hi n nay tranh ch p ch quy n trên bi n ông ang phát
sinh nhi u v n quan ng i cho Vi t Nam c ng nh ư c khu v c, gây ra s b t n v
chính tr , kinh t , quân s , ngo i giao và ch c ch n s nh h ư ng x u t i s PTBV.
Do v y, b o m an ninh qu c phòng, t o môi tr ư ng chính tr n nh và i u ki n
thu n l i cho phát tri n kinh t , xã h i và BVMT c ng là m t yêu c u t ra cho
PTBV Vi t Nam hi n nay.
Nói tóm l i, các yêu c u c a PTBV Vi t Nam v a có các bi u hi n chung
c a th gi i, v a có nh ng òi h i có tính ch t c tr ưng. Các ch tr ươ ng, chính sách
c a ng và c a Nhà n ư c trong th i gian g n ây ã th hi n s nh n th c khá sâu
s c nh ng yêu c u c ơ b n c a PTBV n ư c ta.
2.3. KHÁI NI M CH C N NG NHÀ N Ư C
Ch c n ng nhà n ư c là m t khái ni m c ơ b n c a lý lu n v nhà n ư c và
pháp lu t. ã có nhi u quan ni m v ch c n ng nhà n ư c, ch ng h n: "Ch c n ng
34
nhà n ư c chính là các vai trò, giá tr , tác d ng c a nhà n ư c trong l nh v c i n i,
i ngo i" [134, tr. 81] ho c, vai trò, giá tr xã h i c a nhà n ư c và ch c n ng nhà
nư c là hai khái ni m khác nhau, m c dù chúng có m i liên h ch t ch v i nhau.
Vai trò xã h i c a nhà n ư c là s m nh l ch s c a nhà n ư c và chính nó quy nh
nh ng ph ươ ng h ư ng, m t ho t ng c a nhà n ư c và nh ng ph ươ ng h ư ng hay
m t ho t ng này ư c g i là ch c n ng nhà n ư c [136, tr. 125]. Ch c n ng c a
nhà n ư c là nh ng d ng hay hình th c ho t ng mang tính xã h i c a c ơ quan
quy n l c chính tr [130, tr. 27]. Có ý ki n cho r ng: "Ch c n ng c a nhà n ư c xã
h i ch ngh a là nh ng m i liên h c thù tích c c gi a s i u ch nh c a nhà n ư c
v i nh ng m t, ph ươ ng di n và i u ki n c ơ b n c a quá trình tái s n xu t xã h i
ch ngh a" [135, tr. 93]. Có ý ki n cho r ng ch c n ng c a nhà n ư c là nh ng c
tính chính tr trong ho t ng c a nhà n ư c [139, tr. 10]. Có ý ki n kh ng nh ch c
n ng nhà n ư c là m t khái ni m a di n, ph c t p, có nh ng c i m ch y u là:
mang tính t ng h p, khái quát vì m t ch c n ng c a nhà n ư c có nhi u c ơ quan
tham gia th c hi n, ch a ng nh ng d u n, nh ng m t ho t ng c a ch c n ng
khác; n i dung ch c n ng ph n ánh b n ch t c a nhà n ư c; có m i liên h tr c ti p
v i nh ng m c tiêu c ơ b n c a nhà n ư c; òi h i các hình th c, ph ươ ng pháp th c
hi n riêng, trong ó các hình th c pháp lý nh ư xây d ng, t ch c th c hi n và b o v
pháp lu t là quan tr ng nh t [138, tr.81- 82-83]. Có tác gi l i hi u ch c n ng c a
nhà n ư c nh ư m t kh n ng ho t ng c th c a nhà n ư c hay ó là m t kh n ng tích
c c nh m hi n th c hóa ho t ng c a nhà n ư c [135, tr. 8].
Tóm l i, ch c n ng nhà n ư c là m t v n a di n, a ngh a, a chi u và
ư c xem x...ày là s u t ư và ho t ng c bi t hi u qu c a Công ty s a Vina Milk. Theo
Báo Dân trí i n t thì:
Cu c cách m ng c a Thái H ươ ng khi n cu c tr v ng quê c a
bà thành m t hành trình ý ngh a. Vùng t gió Lào heo hút b c Ph Qu ,
Ngh a àn, Ngh An, ã bi n thành nh ng th o nguyên, cánh ng hoa h ư ng
dươ ng mênh mông không khác gì Châu Âu, n ơi nh ng ng ư i nông dân, ch
vi c tr ng c cho bò c ng có thu nh p 500.000.000 - 1.500.000.000 /ha.
"Ai n Ph Qu hôm nay s không còn nh n ra Ph Qu c a 7- 8 n m
v tr ư c. Quê nghèo ã th t s thay da i th t" - ông Lê H ng S ơn, Ch
t ch huy n Ngh a àn kh ng nh [66].
ây là minh ch ng cho kh n ng c i t o và phát tri n các i u ki n t nhiên
và nâng cao giá tr môi tr ư ng là hoàn toàn có th th c hi n ư c ngay c nh ng n ơi
khó kh n và kh c nghi t n u th c s có tâm huy t và bi t cách làm, khi trình c a
ng ư i qu n lý và c ng ư i lao ng ư c nâng cao. Vi c phát tri n kinh t theo h ư ng
xã h i và ng ư i dân u t ư nh ư v y t ư c c ba yêu c u c a PTBV nói chung là
t ng tr ư ng kinh t ; b o m n nh, ti n b và công b ng xã h i; b o v , phát tri n
môi tr ư ng v i hi u qu r t cao. Kinh nghi m này cho th y, Nhà n ư c c n huy ng
s c m nh c a xã h i u t ư m t cách h p lý cho các d án kinh t - xã h i, g n v i
l i ích thi t th c c a các nhà u t ư c ng nh ư c ư dân b n a, qua ó th c hi n t t vi c
QLMT. i u ó s giúp cho Nhà n ư c d dàng th c hi n ch c n ng này vì nó không
òi h i quá nhi u ngân sách qu c gia, ng ư i dân có th th c hi n vi c t qu n m t
cách có hi u qu trong nhi u ph m vi khác nhau. Tuy nhiên, mu n th c hi n ư c
gi i pháp này, c n ph i có m t s u t ư thích áng nâng cao trình qu n lý,
154
phát tri n và ng d ng các thành t u c a ti n b khoa h c. ây là vi c thu c trách
nhi m c a Nhà n ư c. Ch có nh ư v y m i có th t o ra ư c nhi u h ơn giá tr gia
t ng trong các s n ph m lao ng, c bi t là có th t o giá tr gia t ng phát tri n
các y u t c a môi tr ư ng ph c v cho các m c tiêu PTBV trong t ươ ng lai.
5.2.7. Tích c c n i lu t hóa các i u ư c qu c t v môi tr ư ng
ây v a là gi i pháp, v a là m t òi h i b t bu c mà Vi t Nam ph i th c
hi n, th hi n thái trách nhi m tr ư c c ng ng qu c t t n d ng các c ơ h i
h p tác nh m nâng cao hi u qu th c hi n ch c n ng này. i u này không ch liên
quan n vi c xây d ng chính sách pháp lu t mà còn liên quan n v n t ch c
th c hi n pháp lu t và tr c ti p nh t chính là v n con ng ư i. Ngày nay, không
m t qu c gia nào ng ngoài cu c n u mu n PTBV. i H i ng liên minh ngh
vi n IPU l n th 132 di n ra vào cu i tháng 3/2015 t i Hà N i ã ư a ra m t thông
i p và c ng là ph ươ ng châm ng x cho các n ư c. i h i ng ã th o lu n nhi u
v n quan tr ng c a ngh vi n, c bi t là ch chung "Các m c tiêu phát tri n
b n v ng: Bi n l i nói thành hành ng ". Vi t Nam là m t trong nh ng qu c gia
ch u nh h ư ng l n nh t c a bi n i khí h u, c bi t là tình tr ng m c n ư c bi n
dâng nên càng ph i quan tâm n h p tác qu c t h ơn n a.
Ngoài ra, s h p tác qu c t còn c n chú ý n c các ho t ng c a các t
ch c qu c t - các t ch c ngày càng óng vai trò quan tr ng b ng s t nguy n
tham gia c a các thành viên v i nhi u chuyên gia, trong ó có các chuyên gia v
môi tr ư ng v a có chuyên môn, v a có kh n ng huy ng ngu n l c l i r t tâm
huy t v i l nh v c mà mình quan tâm. Ch ng h n, t ch c Hòa bình xanh (Green
peace) - m t t ch c truy n bá t ư t ư ng c l p, th c hi n nh ng hành ng yêu
chu ng hòa bình tr c ti p và nh ng ph ươ ng ti n truy n thông m t cách sáng t o,
ch rõ nh ng v n liên quan n môi tr ư ng thiên nhiên toàn c u, và thúc y
nh ng gi i pháp cho m t "tươ ng lai xanh" và hòa bình. V i Vi t Nam, s giúp
c a các t ch c ki u này càng tr nên có ý ngh a. Do ó, c n ph i th ư ng xuyên
h p tác và t o i u ki n cho các t ch c này ho t ng m r ng kh n ng xã h i
hóa công tác QLMT, t n d ng nh ng kinh nghi m, công ngh trong QLMT, ng
th i nâng cao v th c a Vi t Nam trong các quan h qu c t .
155
K T LU N
Mu n PTBV thì ph i gi ư c cân b ng, hài hòa các y u t c a phát tri n.
S v t mu n cân b ng thì cao ph i h p lý, chân ph i ư c m r ng. N u chân
r ng, s v t s v ng chãi h ơn, cao h p lý, s v t s an toàn h ơn. S phát tri n
xã h i có b n v ng hay không ph i ư c g n li n v i môi tr ư ng sinh thái - n ơi
ch a ng t t c nh ng i u ki n s ng c a muôn loài - ư c g i là "chân ". B o
v a d ng sinh h c (nh ng y u t v n có) và phát tri n các y u t m i c a môi
tr ư ng là s phát tri n c a môi tr ư ng sinh thái, là m r ng chân cho s s ng.
M c tiêu c a phát tri n kinh t - xã h i ư c coi là chi u cao. Tham v ng c a con
ng ư i tr thành cu ng v ng khi t các m c tiêu t ng tr ư ng quá cao mà gây h i
cho loài khác thì c ơ h i an toàn c a mình c ng m t i ho c b h n ch . Vi c th c
hi n ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c là "chìa khóa" có th dung hòa ư c c hai
y u t nh m gi i quy t ư c mâu thu n l n nh t là n u phát tri n càng nhanh thì
càng có nguy c ơ m t cân b ng và s b n v ng, ng ư c l i, n u gi s cân b ng, b n
v ng thì khó phát tri n. Do v y, ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c theo yêu c u c a
PTBV trong i u ki n c a Vi t Nam hi n nay là có tính t t y u. Ch c n ng này có
tính ch t c l p t ươ ng i và có v trí ngang b ng v i các ch c n ng kinh t và xã
h i v i n i dung, ph ươ ng th c và b máy th c hi n ư c xác nh m t cách rõ ràng,
riêng bi t.
Trong nh ng n m qua, thành t u phát tri n kinh t - xã h i c a n ư c ta t
ư c ã kh ng nh s úng n trong ư ng l i lãnh o c a ng C ng s n Vi t
Nam và s quy t tâm c a Nhà n ư c, s h p tác c a h th ng chính tr , s ng h và
tham gia tích c c c a nhân dân trong quá trình i m i. Th c tr ng c a ch c n ng
QLMT c a Nhà n ư c Vi t Nam trong th i gian g n ây cho th y ti n trình ó còn
có th t ư c nhi u thành t u h ơn n a n u nh ư chúng ta có ư c nh n th c y
h ơn v các quy lu t v n ng và phát tri n, có thái úng n và quy t li t
trong vi c th c hi n các m c tiêu ã ư c t ra trên c ơ s nh n th c ó. M t trong
nh ng nguyên nhân d n n s thành công c ng nh ư nh ng h n ch còn t n t i
trong phát tri n kinh t - xã h i Vi t Nam hi n nay có ph n không nh c a vi c
156
nh n th c và th c hi n ch c n ng QLMT áp ng các yêu c u c a PTBV, vì th ,
tuy có nhi u m c tiêu chúng ta ã t ư c nh ưng c ng còn nhi u v n c n ph i
xem xét và gi i quy t.
T th c tr ng QLMT ã ư c ánh giá, nguyên nhân c a th c tr ng này
ư c xác nh k t h p v i tham kh o kinh nghi m c a m t s qu c gia i tr ư c, có
th th y, th c hi n t t ch c n ng QLMT c a Nhà n ư c áp ng yêu c u PTBV
nư c ta hi n nay thì c n ti n hành theo các nh h ư ng:
- Ti p t c quán tri t các quan i m c a ng C ng s n Vi t Nam v PTBV
và BVMT;
- Xây d ng ư c quan i m s ng g n g i v i c i m c a thiên nhiên và
con ng ư i Vi t Nam;
- Ti p t c m r ng và t ng c ư ng h p tác qu c t v qu n lý môi tr ư ng.
ng th i th c hi n t t m t s gi i pháp sau:
- Hoàn thi n pháp lu t v QLMT;
- Nâng cao hi u qu ho t ng x lý vi ph m pháp lu t v môi tr ư ng và QLMT;
- B o m ngu n l c cho ho t ng th c hi n chính sách, pháp lu t v QLMT;
- u t ư nghiên c u xây d ng và th c hi n các mô hình t ng tr ư ng b n v ng;
- Xây d ng h th ng ch ươ ng trình truy n thông có tính i chúng v i s
u t ư m t cách thích áng;
- y m nh xã h i hóa ho t ng QLMT;
- Tích c c n i lu t hóa các i u ư c qu c t v môi tr ư ng.
157
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U
LIÊN QUAN N TÀI Ã Ư C CÔNG B
1. Bùi Xuân Phái (2014), "Qu n lý nhà n ư c i v i môi tr ư ng áp ng yêu c u
phát tri n b n v ng Vi t Nam", T ch c nhà n ư c, (11), tr. 47-50.
2. Bùi Xuân Phái (2015), "Bài h c t qu n lý môi tr ư ng c a Nh t B n", Môi
tr ư ng ô th Vi t Nam , 3(98), tr. 30-32.
3. Bùi Xuân Phái (2015), "Trách nhi m hình s i v i pháp nhân", B n tin Chính
sách - Môi tr ư ng - Phát tri n b n v ng, (Q2.2), Trung tâm Con ng ư i và
Thiên nhiên.
4. Bùi Xuân Phái (2016), "Hoàn thi n các quy nh v x lý hình s i v i pháp
nhân trong l nh v c môi tr ư ng", Nghiên c u l p pháp , 12(316), tr. 20-24.
5. Bùi Xuân Phái (2016), "Bài h c kinh nghi m v xây d ng chính sách phát tri n
b n v ng t th c ti n Trung Qu c", Lu t h c, 5(191), tr. 90-96.
158
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
1. Ngô Th Vân Anh (Ch nhi m tài) (2010), Nghiên c u c s khoa h c và
th c ti n ph c v qu n lý và khôi ph c môi tr ư ng sau thiên tai - Nghiên
c u i n hình t i m t s a ph ư ng , tài nghiên c u khoa h c, Vi n
Khoa h c Khí t ư ng Th y v n - B Tài nguyên và Môi tr ư ng, Hà N i.
2. Dươ ng Th Th c Anh (2015), V n th c hi n ch c n ng xã h i c a Nhà
nư c Vi t Nam trong i u ki n phát tri n kinh t th tr ư ng nh h ư ng
xã h i ch ngh a, Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i.
3. Nguy n Tu n Anh (2015), "V n huy ng ngu n l c cho qu n lý ch t th o
và kh c ph c ô nhi m, c i thi n môi tr ư ng", K y u h i th o: Qu n lý
nhà nư c v môi tr ư ng , B Tài nguyên và Môi tr ư ng, Hà N i.
4. Vân Anh (2015), "Hưng Yên: Phát hi n m t làng ngh có 65% tr b nhi m
c chì", Báo Giao thông , ngày 31/5/2015.
5. Ban T ư t ư ng - V n hóa Trung ươ ng (2002), Tài li u h c t p các ngh quy t
H i ngh l n th n m Ban Ch p hành Trung ư ng ng khóa IX , Nxb Chính
tr qu c gia, Hà N i.
6. Ban Tuyên giáo Trung ươ ng (2011), Tài li u h c t p các v n ki n i h i i
bi u toàn qu c l n th XI , Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
7. Tr n Lê Nguyên B o (ch biên) (2001), V n hóa sinh thái nhân v n, Nxb V n
hóa thông tin, Hà N i.
8. B Tài nguyên và Môi tr ư ng (2004), Chi n l ư c b o v môi tr ư ng qu c gia
n n m 2010 và nh h ư ng n n m 2020 , Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
9. B Tài nguyên và Môi tr ư ng (2010), Báo cáo t ng k t công tác b o v môi
tr ư ng giai o n 5 n m 2005-2010 và nh h ư ng giai o n 2011-2015 ,
Hà N i.
10. B Tài nguyên và môi tr ư ng (2013), Báo cáo t ng k t 8 n m thi hành lu t
B o v môi tr ư ng 2005 (2005- 2013) , Hà N i.
11. B Tài nguyên và Môi tr ư ng (2015), Qu n lý nhà n ư c v môi tr ư ng , K
y u h i th o khoa h c, T ch c t i Hà N i, Hà N i.
159
12. Nguy n H u Cát (ch nhi m tài) (2005), Kh o sát th c tr ng qu n lý nhà n ư c
v môi tr ư ng t i m t s t nh phía Nam n ư c ta hi n nay , tài khoa
h c c p nhà n ư c, H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh, Hà N i.
13. Lê Th Châu (Ch nhi m tài) (2014), C s lý lu n và th c ti n hoàn thi n
Lu t B o v môi tr ư ng 2005 c a Vi t Nam , tài nghiên c u c p b ,
Vi n Nghiên c u l p pháp, Hà N i.
14. Chính ph (2004), Quy t nh s 153/2004/Q -TTG ngày 17/8/2004 c a Th
tư ng Chính ph ban hành nh h ư ng chi n l ư c phát tri n b n v ng
Vi t Nam (Ch ư ng trình ngh s 21 c a Vi t Nam) , Hà N i.
15. Chính ph (2006), Ngh nh s 80/2006/N -CP ngày 9/8/2006 quy nh chi
ti t và h ư ng d n thi hành m t s i u c a Lu t B o v môi tr ư ng
2005 , Hà N i.
16. Chính ph (2007), Ngh nh s 81/2007/N -CP ngày 23/5/2007 quy nh t
ch c, b ph n chuyên môn v b o v môi tr ư ng t i c quan nhà n ư c
và doanh nghi p nhà n ư c, Hà N i.
17. Chính ph (2008), Ngh nh s 21/2008/N -CP ngày 28/2/2008 v s a i,
b sung m t s i u c a Ngh nh 80/2006/N -CP ngày 9/8/2006 , Hà N i.
18. Chính ph (2009), Ngh nh s 04/2009/N -CP ngày 14/01/2009 v ưu ãi,
h tr ho t ng b o v môi tr ư ng , Hà N i.
19. Chính ph (2009), Ngh nh s 25/2009/N -CP ngày 06/3/2009 v qu n lý
t ng h p tài nguyên và b o v môi tr ư ng bi n, h i o, Hà N i.
20. Chính ph (2010), Ngh nh s 69/2010/N -CP ngày 21/6/2010 v an toàn
sinh h c i v i sinh v t bi n i gen, m u v t di truy n và s n ph m
c a sinh v t bi n i gen , Hà N i.
21. Chính ph (2010), Ngh nh s 113/2010/N -CP ngày 3/12/2010 quy nh v
xác nh thi t h i i v i môi tr ư ng , Hà N i.
22. Chính ph (2011), Ngh nh s 29/2011/N -CP ngày 18/4/2011 quy nh v
MC, TM, cam k t b o v môi tr ư ng , Hà N i.
23. Chính ph (2012), Quy t nh s 432/2012/Q -TTg ngày 12/4/2012 c a Th
tư ng Chính ph phê duy t Chi n l ư c phát tri n b n v ng Vi t Nam
giai o n 2011 - 2020 , Hà N i.
160
24. Chính ph (2013), Ngh nh s 27/2013/N -CP ngày 29/3/2013 quy nh i u
ki n c a t ch c ho t ng d ch v quan tr c môi tr ư ng , Hà N i.
25. Chính ph (2015), Ngh nh s 18/2015/N -CP ngày 14/02/2015 quy nh chi
ti t m t s i u và bi n pháp thi hành các quy nh v quy ho ch b o v
môi tr ư ng, MC, TM và k ho ch b o v môi tr ư ng c a Lu t B o v
môi tr ư ng n m 2015 , Hà N i.
26. Hoàng Xuân C ơ (2010), Giáo trình Kinh t môi tr ư ng , Nxb Giáo d c, Hà N i.
27. Nguy n Xuân C - Nguy n Th Ph ươ ng Loan (2011), Giáo trình Môi tr ư ng
và phát tri n, Nxb Giáo d c, Hà N i.
28. Hoàng Th C ư ng (2008), "V n b n pháp lu t môi tr ư ng thi u nhi u v n b n
pháp lu t r n e", vietnamnet.vn , ngày 5/11/2008.
29. Nguy n T n D ng (2007), "Ti p t c rà soát, hoàn thi n th ch , b máy qu n
lý nhà n ư c v tài nguyên và môi tr ư ng", Tài nguyên và Môi tr ư ng , (3).
30. Tr n Thái D ươ ng (1999), "Ch c n ng nhà n ư c - quan i m và nh n th c",
Lu t h c, (2).
31. Tr n Thái D ươ ng (2002), Ch c n ng kinh t c a Nhà n ư c c ng hòa xã h i
ch ngh a Vi t Nam , Lu n án ti n s Lu t h c, Tr ư ng i h c Lu t Hà N i.
32. ng C ng s n Vi t Nam (1987), V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th VI ,
Nxb S th t, Hà N i.
33. ng C ng s n Vi t Nam (1991), V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th VII ,
Nxb S th t, Hà N i.
34. ng C ng s n Vi t Nam (1996), V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th VIII ,
Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
35. ng C ng s n Vi t Nam (1997), V n ki n H i ngh l n th hai Ban Ch p
hành Trung ư ng khóa VIII , Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
36. ng C ng s n Vi t Nam (2001), V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th IX ,
Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
37. ng C ng s n Vi t Nam (2006), V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th X ,
Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
38. ng C ng s n Vi t Nam (2011), V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th XI ,
Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
161
39. Nguy n V n ng (2002), Nh ng v n c b n c a môn h c lý lu n chung
v nhà n ư c và pháp lu t, Nxb Công an nhân dân, Hà N i.
40. Nguy n V n ng (Ch nhi m tài) (2010), Xây d ng và hoàn thi n pháp
lu t b o m phát tri n b n v ng Vi t Nam hi n nay , tài khoa h c
c p b , Vi n Khoa h c pháp lý, Hà N i.
41. Tr n H ng Hà (2008), "T ng c ư ng qu n lý môi tr ư ng i v i các khu công
nghi p", Qu n lý nhà n ư c, (2).
42. Lưu c H i (ch biên) (2010), C m nang qu n lý môi tr ư ng , Nxb Giáo d c,
Hà N i.
43. Lưu c H i - Nguy n Ng c Sinh (2008), Qu n lý môi tr ư ng cho s phát
tri n b n v ng , Nxb i h c Qu c gia Hà N i, Hà N i.
44. Lê Th H ng (2002), "Góp ph n i m i nh n th c v ch c n ng c a nhà
nư c", Lu t h c, (2).
45. Tr n Th Hi n (ch nhi m tài) (2011), Qu n lý hành chính nhà n ư c v môi
tr ư ng Vi t Nam hi n nay , tài khoa h c c p c ơ s , Tr ư ng i h c
Lu t Hà N i, Hà N i.
46. Tr ươ ng Quang H c (2011), o c môi tr ư ng , Nxb Thông tin và truy n
thông, Hà N i.
47. Tr ươ ng Quang H c (2012), Vi t Nam - Thiên nhiên, môi tr ư ng và phát tri n
b n v ng , Nxb Khoa h c K thu t, Hà N i.
48. Nguy n ình Hòe, Nguy n Ng c Sinh (2010), m b o an ninh môi tr ư ng
cho phát tri n b n v ng , Nxb Khoa h c và k thu t, Hà N i.
49. Nguy n Th H i (2004), "V vai trò và ch c n ng c a nhà n ư c", Nhà n ư c và
pháp lu t, 11(199).
50. Tô Duy H p (2001), "V n môi tr ư ng trong phát tri n xã h i và qu n lý
phát tri n xã h i Vi t Nam n n m 2020", Trong cu n: V n hóa sinh
thái nhân v n, Nxb V n hóa thông tin, Hà N i.
51. V Qu H ươ ng (ch nhi m tài) (2010), M t s v n c b n v v n hóa
môi tr ư ng nh m th c hi n chi n l ư c phát tri n b n v ng Vi t Nam
giai o n 2011-2020 , tài nghiên c u khoa h c, Vi n Nghiên c u Môi
tr ư ng và Phát tri n b n v ng, Hà N i.
162
52. Nguy n c Hy (Ch nhi m tài) (2003), Phát tri n b n v ng trong t m
nhìn th i i, tài nghiên c u khoa h c, Vi n Sinh thái và Môi tr ư ng,
Hà N i.
53. Nguy n c Hy (2011), Môi tr ư ng và con ư ng phát tri n, Nxb Công an
nhân dân, Hà N i.
54. Jared Diamond (2007), S p (Hà Tr n d ch), Nxb Tri th c, Hà N i.
55. Nguy n c Khi n - Nguy n Kim Hoàng (2011), o c môi tr ư ng , Nxb Thông
tin và truy n thông, Hà N i.
56. Hoàng Th Liên (Ch nhi m tài) (2015), Nghiên c u c s khoa h c xây
d ng và hoàn thi n pháp lu t b o m phát tri n b n v ng Vi t Nam
trong b i c nh h i nh p qu c t , tài nghiên c u khoa h c c p b , B
Tư pháp, Hà N i.
57. Hoài Linh (2015), "Trái t ang b ư c vào k nguyên tuy t ch ng m i", Báo
An ninh Th ô, ngày 20/6/2015.
58. Mai c L c (ch nhi m tài) (2001), i u tra ánh giá nh m nâng cao
nh n th c v b o v môi tr ư ng cho c ng ng thành ph à N ng ,
tài khoa h c c p thành ph , S Khoa h c Công ngh và Môi tr ư ng à
N ng, à N ng.
59. ng V n L i (ch nhi m tài) (2009), Nghiên c u xây d ng ph ư ng pháp
lu n phân vùng ch c n ng môi tr ư ng ph c v công tác xây d ng quy
ho ch, k ho ch theo nh h ư ng phát tri n b n v ng , tài nghiên c u
khoa h c, Vi n Nghiên c u và Phát tri n b n v ng, Hà N i.
60. Nguy n Xuân Lý (2015), "Công tác phòng, ch ng t i ph m, vi ph m pháp lu t
v môi tr ư ng c a l c l ư ng c nh sát môi tr ư ng", K y u h i th o:
Qu n lý nhà n ư c v môi tr ư ng , B Tài nguyên và Môi tr ư ng, Hà N i.
61. C. Mác và Ph. ngghen (1994), Toàn t p, t p 20, Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
62. Nguy n V n M nh (2005), "Nh n th c m i v vai trò, ch c n ng c a nhà
nư c trong i u ki n phát tri n kinh t th tr ư ng nh h ư ng xã h i ch
ngh a và m c a n ư c ta hi n nay", Nhà n ư c và pháp lu t, (5).
63. "N ng l c qu n tr tài nguyên khoáng s n - Bài toán ch ưa có l i gi i" (2013),
vtv.vn , ngày 6/7/2013.
163
64. T Quang Ng c và Nguy n Toàn Th ng (2014), "Thi t ch qu n lý nhà n ư c
v môi tr ư ng Vi t Nam", Qu n lý nhà n ư c, (12).
65. Hoàng Phê (Ch biên) (1997), T i n ti ng Vi t, Nxb à N ng, à N ng.
66. PV. (2015), "Chân dung ng ư i ph n quy n l c nh t châu Á", dantri.com.vn ,
ngày 05/3/2015.
67. Hoàng Th Kim Qu (ch biên) (2005), Giáo trình Lý lu n chung v Nhà n ư c
và pháp lu t, Nxb i h c Qu c gia Hà N i, Hà N i.
68. Qu c h i (1993), Lu t b o v môi tr ư ng , Hà N i.
69. Qu c h i (2005), Lu t b o v môi tr ư ng , Hà N i.
70. Qu c h i (2008), Lu t a d ng sinh h c, Hà N i.
71. Qu c h i (2010), Lu t Thu tài nguyên , Hà N i.
72. Qu c h i (2010), Lu t Thu b o v môi tr ư ng , Hà N i.
73. Qu c h i (2010), Lu t Khoáng s n (s a i, b sung) , Hà N i.
74. Qu c h i (2012), Lu t Tài nguyên n ư c, Hà N i.
75. Qu c h i (2013), Hi n pháp , Hà N i.
76. Qu c h i (2014), Lu t b o v môi tr ư ng , Hà N i.
77. V nh Sính (2014), Nh t B n c n i, Nxb Lao ng, Hà N i.
78. Ngô Ng c Th ng (2007), "S bi n i c a ch c n ng xã h i c a Nhà n ư c trong
b i c nh kinh t th tr ư ng xã h i ch ngh a", Lý lu n chính tr , (3).
79. Nguy n Xuân Th ng - Tr n Quang Minh (ch biên) (2013), Chi n l ư c, chính
sách c a các qu c gia và vùng lãnh th ông b c Á v m t s v n
n i b t c a khu v c giai o n 2011 - 2020 , Nxb Khoa h c xã h i, Hà N i.
80. Nguy n c Thành (ch biên) (2014), Báo cáo th ư ng niên kinh t Vi t Nam
2013 - Trên ư ng g p gh nh t i t ư ng lai , Nxb i h c Qu c gia Hà
N i, Hà N i.
81. Hà Huy Thành (ch nhi m) (2010), V n môi tr ư ng trong phát tri n xã h i
và qu n lý xã h i n ư c ta n n m 2020 , tài nghiên c u c p nhà
nư c, Vi n Nghiên c u Môi tr ư ng và Phát tri n b n v ng, Hà N i.
82. Nguy n Th Th ơm (ch nhi m) (2010), Nâng cao hi u l c qu n lý nhà n ư c
v môi tr ư ng Vi t Nam hi n nay , tài nghiên c u khoa h c, H c
vi n Chính tr - Hành chính qu c gia H Chí Minh, Hà N i.
164
83. Nguy n Th Th ơm, An Nh ư H i ( ng ch biên) (2011), Nâng cao hi u l c
qu n lý nhà n ư c v môi tr ư ng , Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
84. Nguy n Th Thôn - Hà V n Hành (2007), Môi tr ư ng và phát tri n, Nxb Xây
d ng, Hà N i.
85. Hoàng V n Th c (ch nhi m tài) (2009), Nghiên c u xu t quy trình l ng
ghép yêu c u b o v môi tr ư ng trong quá trình quy ho ch s d ng t
trên nguyên t c phát tri n b n v ng , tài nghiên c u khoa h c, T ng
c c Môi tr ư ng, Hà N i.
86. Tòa án nhân dân t i cao (2014), Báo cáo th ng kê ngành tòa án n m 2014 , Hà N i.
87. Ph m Th Ng c Tr m (2006), Qu n lý nhà n ư c i v i tài nguyên và môi tr ư ng
vì s phát tri n b n v ng d ư i góc nhìn xã h i - nhân v n, Nxb Khoa
h c xã h i, Hà N i.
88. Tr ư ng i h c Lu t Hà N i (2011), Giáo trình Lý lu n Nhà n ư c và pháp
lu t, Nxb Công an nhân dân, Hà N i.
89. Tr ư ng i h c Lu t Hà N i (2012), Giáo trình Lý lu n Nhà n ư c và pháp
lu t, Nxb Công an nhân dân, Hà N i.
90. Tr ư ng i h c Lu t Hà N i (2013), Giáo trình Lý lu n Nhà n ư c và pháp
lu t, Nxb Công an nhân dân, Hà N i.
91. Tr ư ng i h c Lu t Hà N i (2015), Giáo trình Lu t hình s Vi t Nam , Nxb Công
an nhân dân, Hà N i.
92. ào Hoàng Tu n (ch nhi m tài) (2010), Nh ng v n c b n v môi
tr ư ng nh m PTBV Vi t Nam: Th c tr ng và gi i pháp , tài khoa
h c c p b , Vi n Nghiên c u Môi tr ư ng và Phát tri n b n v ng, Hà N i.
93. Võ Khánh Vinh (ch biên) (2002), Giáo trình Lý lu n Nhà n ư c và pháp lu t,
Nxb Công an nhân dân, Hà N i.
94. Anh V (2013), "B o v môi tr ư ng b ng "k lu t thép" Singapore", vietnamnet.vn ,
ngày 23/8/2013.
TI NG ANH
95. Al Gedicks (2001), Resource Rebels: Native Challenges to Mining and Oil
Corporations , Published by South End Press.
165
96. Alexander Mather (2001), The transition from deforestation to reforestation in
Europe , New York: CABI Publishing.
97. Brian Fagan (2004), "The Long Summer: How Climate Changed Civilization",
Population and Development Review , Vol. 30, No. 4, pp. 765-767.
98. Charles Redman, Steven James, Paul Fish và J. Daniel Rogers (2004), The
archaeology of global change: The impact of humans on their
environment , Washington, D.C: Smithsonia Books.
99. Clive Ponting (2007), A New Green History of the World: The Environment
and the Collapse of Great Civilizations Paperback , New York: Penguin.
100. Conrad Totman (1989), The Green Archipelago: Forestry in Pre-Industrial
Japan , University of California Press.
101. Conrad Totman (1993), "Early Modern Japan", Journal of Japanese Studies ,
Vol. 21, No. 1 (Winter, 1995), pp. 172-177.
102. David Horton (2000), The Pure State of Nature: Sacred Cows, Destructive
Myths and the Environment , New South Wales: Alle & Unwin.
103. David Webster (2002), The Fall of the Ancient Maya , Thames and Hudson
Ltd, London.
104. D.M.Kemmen, K.R.Smith, K.T.Rambo và M.A.K.Khalil (1994), "Preindustrial
human environmental impacts: Are there lessons for global change
science and policy", Elsevier Science Ltd Printed in Great Britain , Vol.
29, No. 5. pp. 827-832.
105. D.Zweig (2002), Internationalizing China: Domestic Interest and Global
Linkages , Cornell University Press.
106. Frances Cairncros (2000), Evaluate Earth , Publisher Harvard Havard.
107. J. Shapiro (2001), Mao’s War Against Nature, Politics and the Environment in
Revolutionary China , Cambridge Press.
108. James Speth (2004), Red Sky at Morning: America and the Crisis of the Global
Environment , Yale University Press
109. Jerrold Marcus (1997), Mining environmental handbook: effects of mining on
the environment and American environmental controls on mining ,
London: Imperial College Press
166
110. John Perlin (1989), A Forest Journey: The Role of Wood in the Development of
Civilization , New York, W.W. Norton.
111. John Richards (2003), The Unending Frontier: An Environmental History of
the Early Modern World , University of California Press.
112. Joseph Tainter (1990), The Collapse of Complex Societies (New Studies in
Archaeology) , Cambridge University Press.
113. Kenneth Deffeyes (2001), Hubbert's Peak: The Impending World Oil
Shortage, Published by Princeton University Press.
114. Lester R. Brown (1995), Who Will Feed China? , New York: W.W. Norton & Co.
115. Lester R. Brown (2001), Eco-Economy: Building an Economy for the Earth ,
New York: Norton.
116. Madhav Gadgil, Prema Iyer (1989), On the Diversification of common-
property Resource Use , In F. Berkes, ed. Common Poverty Resources.
117. Mark Elvin (2004), The Retreat of Elephants: An Environmental History of
China , New Haven: Yale University Press.
118. Mary E.White (1997), Listen... our land is crying: Australia's environment:
problems and solutions , N.S.W.: Kangaroo Press.
119. Mary E.White (2000), Running down: water in a changing land , N.S.W.:
Kangaroo Press.
120. Micheal William (2006), Deforesting the Earth: From Prehistory to Global
Crisis, An Abridgment , University of Chicago Press.
121. M.B.McElroy, C.P. Nielson và P.Lydon (1998), Energizing China: Reconciling
Environmental Protection and Economic Growth , Cambridge, Mass.:
Harvard University Press.
122. Norman Yoffee và George Cowgill (1988), The Collapse of Ancient States and
Civilizations , University of Arizona Press.
123. Paul Robert (2004), The End of Oil, Boston: Houghton Mifflin.
124. Qu. Geping và Li Jinchang (1994), Population and Environment in China ,
Boulder, Colorado:Lynne Rienner Publisher.
125. Richardson B.Gill (2000), The Great Maya Droughts: Water, Life, and Death ,
University of New Mexico Press.
167
126. Saskia Ozinga (2001), Behind the Logo: An Environmental and social
Assessment of Forest Certification Scheme , Moreton-in Marsh.
127. Thomas Power (1996), Lost Landscapes and Failed Economies: The Search
For A Value Of Place , Island Press.
128. Tim Flanney (1994), The future eaters: an ecological history of the
Australasian lands and people , New York G. Braziller.
129. World Bank (2001), "China - Air, land, and water: environmental priorities for
a new millennium",
1631741/china-air-land-water-environmental-priorities-new-millennium .
TI NG NGA
130. . . . " " "
" . . 1974, .27.
131. . . . . . " " .
1972, .33.
132. . . . ; . . ,4-
, ., 1947, 421 .
133. . . ; . . .
. . " " .
134. . . .
. "
" 3; 1956, . 81.
135. "
" 4; 1968, . 93.
136. - . " .
". . " . . 1972. . 125.
137. - . " " , 1940, 615 .
138. . . 1999. . . . .
80, 81, 82, 83.
139. . . . 1960, . 10.
140. . . ; . , . " " . 1963, .490.
168
Các file đính kèm theo tài liệu này:
luan_an_chuc_nang_quan_ly_moi_truong_cua_nha_nuoc_dap_ung_ye.pdf
