Lợi ích kinh tế & các hình thức phân phối thu nhập ở Việt Nam hiện nay

A.PhÇn më ®Çu:………………………………………….2 B.néi dung: Ch­¬ng 1: Lý luËn c¬ b¶n vÒ lîi Ých Kinh tÕ 1.1.B¶n chÊt ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña lîi Ých kinh tÕ………………..3 Lîi Ých kinh tÕ……………………………………………3 Vai trß cña lîi Ých kinh tÕ………………………………..4 1.2.C¸c c¬ cÊu kinh tÕ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë n­íc ta….5 1.3. Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn céng ®ång trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay…………………………………………… ..11 1.3.1. Quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých v¨n ho¸ x· héi…12 1.3.2. Lîi Ých kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x· héi……….13 1.3.3. Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò m«i tr­êng sèng…………….15 ch­¬ng 2: C¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ë ViÖt Nam… 2.1.B¶n chÊt vµ vai trß cña ph©n phèi…………………………….20 2.1.1. Ph©n phèi lµ mét kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt………..20 2.1.2. Ph©n phèi lµ mét mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt……………...21 2. 2. C¸c h×nh th¸i ph©n phèi thu nhËp ………………………….23 2.2.1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi………………………………………………………………23 2.2.2. C¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ……………………….24 Ph©n phèi theo lao ®éng…………………………………..24 C¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau………………………27 Ph©n phèi th«ng qua phóc lîi tËp thÓ ,phóc lîi x· héi……28 Ph©n phèi theo vèn vµ tµi s¶n…………………………….29 2.3. Tõng b­íc thùc hiÖn c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp…30 2.3.1. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt…………………..30 2.3.2. TiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng, chèng chñ nghÜa b×nh qu©n ,thu nhËp bÊt hîp lý bÊt chÝnh……………..31 2.3.3. §iÒu tiÕt thu nhËp d©n c­, h¹n chÕ sù chªnh lÖch qu¸ ®¸ng vÒ thu nhËp………………………………………………………31 2.3.4. KhuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p ®i ®«i víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo…………………………………………………………….32 C.KÕt luËn…………………………………………………..34 D.Tµi liÖu tham kh¶o…………………………………..35 Më ®Çu NghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh sù kiªn tr× chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, vµ ®Ò ra chÝnh s¸ch: C«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó ®­a n­íc ta nhanh chãng trë thµnh mét n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ngay trong thËp kû ®Çu cña thÕ kû XXI. NÒn kinh tÕ n­íc ta ®· chuyÓn ®æi dÇn dÇn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, më cöa, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× vÊn ®Ò næi lªn kh«ng chØ ë n­íc ta mµ ë c¶ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ t×nh tr¹ng c¬ së h¹ tÇng kÐm, thiÕu kinh nghiÖm, tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ch­a cao. V× thÕ, cïng mét lóc chóng ta ph¶i b¾t tay vµo gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò cÊp b¸ch th× míi ®¸p øng kÞp thêi víi yªu cÇu ®Æt ra. §Æc biÖt vÊn ®Ò vÒ lîi Ých kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ lín cña Nhµ n­íc mµ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII ®· ®Ò ra cho giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, trong ®iÒu kiÖn ®ã nhiÒu lo¹i h×nh Doanh nghiÖp , nhiÒu lo¹i h×nh kinh tÕ cïng tån t¹i, cïng tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó tån t¹i trong c¬ chÕ míi víi sù c¹nh tranh khèc liÖt, ®ßi hái ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung, th× lîi Ých kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ lîi Ých cña toµn x· héi nãi chung lu«n ®­îc quan t©m hµng ®Çu. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng, tiÕn bé cña mét sè Doanh nghiÖp th× cßn kh«ng Ýt nh÷ng Doanh nghiÖp hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp dÉn ®Õn nguy c¬ sa sót, kh«ng ®øng næi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ph¶i s¸t nhËp, ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ. MÆt kh¸c t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n lóng tóng vµ bÞ ®éng khi chuyÓn sang c¬ chÕ míi, ch­a t×m ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. Ngoµi ra, khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸, ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c Doanh nghiÖp ch­a ®­îc chó ý ®óng møc, nhiÒu Doanh nghiÖp cßn ch­a ®ñ tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸, c¸c gi¶i ph¸p cho viÖc ®Èy m¹nh kinh doanh . NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò hiÖu qu¶ trong viÖc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, th× ta cã thÓ th«ng qua nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp cña doanh nghiÖp ®ã. Do ®ã t«i ®· chän ®Ò tµi: “Lîi Ých kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ë ViÖt Nam hiÖn nay” lµm ®Ò tµi cho bµi nghiªn cøu khoa häc cña m×nh vµ hy väng ®ãng gãp mét phÇn c«ng søc nhá vµo lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay cña ViÖt Nam. -Môc tiªu nghiªn cøu: nh»m chØ ra cho ng­êi ®äc hiÓu râ ®­îc thÕ nµo lµ lîi Ých kinh tÕ nãi chung. Tõ ®ã th«ng qua lý luËn chØ ra r»ng tÝnh tÊt yÕu cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i quan t©m ®Õn lîi Ých kinh tÕ. Mµ tr­íc hÕt vµ s¸t thùc nhÊt lµ h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp hîp lý. Ch­¬ng 1 Lý LuËn c¬ b¶n vÒ lîi Ých kinh tÕ 1.1.B¶n chÊt ,®¨c tr­ng c¬ b¶n cña lîi Ých kinh tÕ 1.1.1.Lîi Ých kinh tÕ: Ngay tõ khi míi xuÊt hiÖn,con ng­êi ®· tiÕn hµnh c¸c ho¹t déng kinh tÕ ho¹t ®éng kinh tÕ lu«n gi÷ vai trß trung t©m trong mäi ho¹t ®éng x· héi vµ nã lµ c¬ së cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c.Trong ho¹t ®éng kinh tÕ,con ng­êi lu«n cã ®éng c¬ nhÊt ®Þnh.§éng c¬ thóc ®Èycon ng­êi hµnh ®éng.Møc ®é hµnh ®éng m¹nh hay yÕu tuú thuéc vµo møc ®é chÝn muåi cña ®éng c¬- tuú thuéc vµo nhËn thøc vµ thùc hiÖn lîi Ých cña hä.Lîi Ých kinh tÕ vµ ph©n phèi thu nhËp lµ nh÷ng vÊn ®Ò réng lín liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ,v¨n ho¸,x· héi cña nhµ n­íc vµ nh©n d©n lao ®éng,trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta.ChÝnh v× thÕ mµ em chän ®Ò tµi:Lîi Ých kinh tÕ vµ ph©n phèi thu nhËp trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. Lîi Ých lµ g×?Theo C.M¸c th× ph¹m trï lîi Ých, Ých lîi , cã lîi ®­îc sö dông nh­ lµ cïng nghÜa vµ cã thÓ thay thÕ nhau.Lîi Ých kh«ng ph¶i lµ c¸i g× trõu t­îng vµ cã tÝnh chÊt chñ quan,mµ c¬ së cña lîi Ých lµ nhu cÇu kh¸ch quan cña con ng­êi .Con ng­êi cã nhiÒu lo¹i nhu cÇu(vËt chÊt,chÝnh trÞ,v¨n ho¸), do ®ã cã nhiÒu lo¹i lîi Ých(lîi Ých kinh tÕ ,lîi Ých chÝnh trÞ,lîi Ých v¨n ho¸,tinh thÇn) Lîi Ých kinh tÕ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan,nã xuÊt hiÖn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i lµ mèi quan hÖ x· héi nh»m thùc hiÖn nhu cÇu kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ.Nh÷ng nhu cÇu kinh tÕ cña con ng­êi khi nã ®­îc x¸c ®Þnh vÒ mÆt x· héi th× nã trë thµnh c¬ së,néi dung cña lîi Ých kinh tÕ. Lîi Ých kinh tÕ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña quan hÖ s¶n xuÊt,nã ®­îc quy ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan bëi oh­¬ng thøc s¶n xuÊt,bë hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt,tr­íc hÕt lµ quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt.Ph.¡nghen viÕt:"nh÷ng quan hÖ kinh tÕ cña mét x· héi nhÊt ®Þnh nµo ®ã biÓu hiÖn tr­íc hÕt d­íi h×nh thøc lîi Ých".V.I.Lªnin còng cho r»ng:Lîi Ých cña giai cÊp nµy hay giai cÊp kh¸c ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan theo vai trß mµ hä cã trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt,theo nh÷ng hoµn c¶nh vµ ®IÒu kiÖn sèng cña hä. Lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña quan hÖ s¶n xuÊt,lîi Ých kinh tÕ thÓ hiÖn trong tÊt c¶ bèn kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi.CÇn kh¼ng ®Þnh r»ng,ë ®©u cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh th× ë ®ã cã lîi kinh tÕ vµ chñ thÓ s¶n xuÊt-kinh doanh còng lµ chñ thÓ cña lîi Ých kinh tÕ. 1.1.2.Vai trß cña lîi Ých kinh tÕ: Lîi Ých kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò sèng cßn cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.ChÝnh nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ®· g¾n bã con ng­êi víi céng ®ång cña m×nh vµ t¹o ra nh÷ng kÝch thÝch,th«i thóc,kh¸t väng vµ sù say mª trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh cho ng­êi lao ®éng.Lîi Ých kinh tÕ ®­îc nhËn thøc vµ thùc hiªn ®óng th× nã sÏ lµ ®éng lùc kinh tÕ thóc ®Èy con ng­êi hµnh ®éng.Do ®ã,lîi Ých kinh tÕ thÓ hiÖn nh­ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc c¬ b¶n cña sù tiÕn bé x· héi nãi chung,ph¸t triÓn s¶n xuÊt-kinh doanh nãi riªng.Ph.¡ngghen cho r»ng,lîi Ých kinh tÕ lµ nh÷ng ®éng c¬ ®· lay chuyÓn nh÷ng quÇn chóng ®«ng ®¶o.Vµ khi chóng biÕn thµnh sù kÝch thÝch ho¹t ®éng cña con ng­êi :"th× chóng lÊy ®éng ®êi sèng nh©n d©n" Lîi Ých kinh tÕ cßn cã vai trß quan träng trong viÖc cñng cè,duy tr× c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt -kinh doanh.Mét khi con ng­êi(chñ thÓ)tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®Òu nh»m ®¹t tíi nh÷ng lîi Ých kinh tÕ t­¬ng xøng víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th× míi ®¶m b¶o n©ng cao tÝnh æn ®Þnh vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c chñ thÓ lîi Ých.Ng­îc l¹i,khi kh«ng mang l¹i lîi Ých hoÆc lîi Ých kh«ng ®­îc ®Çy ®ñ th× sÏ lµm cho c¸c mèi quan hÖ ®ã(quan hÖ gi÷a c¸c chñ thÓ)xuèng cÊp. NÕu t×nh trang ®ã kÐo dµi th× sím muén sÏ dÉn ®Õn tiªu cùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh. Lîi Ých kinh tÕ thiÕt th©n cña c¸ nh©n ng­êi lao ®éng lµ ®éng lùc trùc tiÕp ®èi víi sù ho¹t ®éng cña tõng con ng­êi nãi riªng vµ cña c¶ x· héi nãi chung. Trong giai ®o¹n lÞch sö hiÖn nay cña ®Êt n­íc, c¸c lîi Ých kinh tÕ, lîi Ých trø¬c m¾t cña c¸c c¸ nh©n ®ang lµ cÊp b¸ch nhÊt, v× thÕ , nã còng ®ang ®ãng vai trß quan träng h¬n c¶ trong viÖc thóc ®Èy c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng vµ qua ®ã g©y nªn sù vËn ®éng , ph¸t triÓn cña x· héi. V× vËy vµo thêi ®iÓm lÞch sö hiÖn nay, chóng ta ph¶i chñ tr­¬ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n , c¸c gia ®×nh còng nh­ c¸c nhãm x· héi thùc hiÖn c¸c lîi Ých trªn ®©y lµ hÕt søc ®óng ®¾n, lµ ph¶n ¸nh ®óng nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña thùc tiÔn cuéc sèng. Thùc ra, th«ng qua c¸c chñ tr­¬ng Êy, chóng ta nh»m vµo c¸c môc ®Ých lín lao h¬n- ®ã lµ ®­a x· héi tho¸t khái khñng ho¶ng vµ tõng b­íc ph¸t triÓn ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. 1.2.C¸c c¬ cÊu lîi Ých kinh tÕ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë n­íc ta: Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta ®ang tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi sù ®a d¹ng c¸c h×nh thøc së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ®a d¹ng c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt-kinh doanh.§¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh: ë nø¬c ta hiÖn nay cã 6 thµnh phÇn kinh tÕ.§ã lµ: +Kinh tÕ tËp thÓ: Cã thÓ nãi c¸c hîp t¸c x·(HTX) ®­îc thµnh lËp vµ tån t¹i mÊy chôc n¨m qua ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së tËp thÓ ho¸ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh phong trµo vµ ®­îc nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa bao cÊp, nu«i d­ìng ®Õn nay hÇu nh­ bÞ tan r· hoÆc ®ang ®øng tr­íc nguy c¬ tan r·. C¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp, dÞch vô hÇu nh­ ®· biÕn d¹ng vµ biÕn mÊt hoµn toµn. Riªng trong n«ng nghiÖp c¸c HTX hay c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt(T§SX) diÔn ra theo hai xu h­íng sau: PhÇn lín c¸c HTX va T§SX ®­îc thµnh lËp tr­íc ®©y ®· bÞ tan r· vµ gi¶i thÓ . Sè cßn l¹i tån t¹i chñ yÕu mang tÝnh chÊt h×nh thøc lµm dÞch vô phôc vô, thóc ®Èy kinh tÕ hé gia ®×nh ph¸t triÓn. DÜ nhiªn, cïng víi sù tan r· vµ gi¶i thÓ hµng lo¹t cña c¸c HTX vµ c¸c T§SX trong c¶ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp th­¬ng nghiÖp vµ dÞch vô theo m« h×nh cò lµ sù h×nh thµnh nh÷ng lo¹i h×nh hîp t¸c kiÓu míi ®a d¹ng ra ®êi mét c¸ch kh¸ch quan do yªu cÇu cña ®êi sèng vµ s¶n xuÊt x· héi. LoÞa h×nh hîp t¸c nµy ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c thµnh viªn x· viªn tù nguyÖn tham gia vµ ®ãng gãp cæ phÇn trªn nguyªn t¾c cïng cã lîi , lêi ¨n, lç chÞu. Trong c«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp vµ dÞch vô nã mang tªn Tæ hîp s¶n xuÊt, c«ng ty… tuú theo tÝnh chÊt vµ quy m«, cßn trong n«ng nghiÖp nã ®­îc h×nh thµnh vµ hiÖn cßn ë d¹ng quy m« hîp t¸c nhá. C¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c HTX vµ T§SX tr­íc ®©y g¾n liÒn víi nhµ n­íc, cßn c¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c c«ng ty , c¸c hîp t¸c x· míi ®­îc ho¹t ®éng mÊy n¨m qua g¾n liÒn víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. HTX vµ T§SX tr­íc ®©y lµ mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, quy ®Þnh bëi nhµ n­íc vµ vËn ®éng theo xu h­íng chung ®ã. Cßn kinh tÕ hîp t¸c hiÖn nay lµ h×nh thøc liªn kÕt tù nguyÖn cña nh÷ng ng­êi lao ®éng, ng­êi s¶n xuÊt nhá, d­íi c¸c h×nh thøc hÕt søc ®a d¹ng , ®­îc §¶ng vµ nhµ n­íc ta coi lµ mét bé phËn quan träng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, cïng víi kinh tÕ nhµ n­íc dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ .ChØ thÞ ngµy 24-5-1996 cña Ban bÝ th­ T¦ §¶ng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c chØ râ: " Nhµ n­íc t«n träng quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh cña HTX, kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña HTX". Tuy nhiªn, nhµ n­íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn mäi h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c , cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i , hç trî HTX vÒ ®Êt ®ai, thuÕ tÝn dông , ®Çu t­, xuÊt nhËp khÈu, ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé …Trong ®iÒu kiÖn võa ®­îc nhËn sù ­u ®·i , hç trî tõ nhµ n­íc , võa ®­îc hoµn toµn ®éc lËp tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, kinh tÕ tËp thÓ hiÖn nay vËn ®éng theo xu h­íng kh¸c nhau , võa bÞ quy ®Þnh bëi c¬ chÕ thÞ tr­êng , võa phô thuéc vµo xu h­íng chung cña c¸c thµnh viªn tham gia hîp t¸c. §èi víi kinh tÕ tËp thÓ, nhµ n­íc víi c¸c chøc n¨ng cña m×nh, nhÊt lµ chøc n¨ng hµnh ph¸p vµ kinh tÕ , th«ng qua c¸c luËt doanh nghiÖp, ®Çu t­…,c¸c chÝnh s¸ch thuÕ , chÝnh s¸ch b¶o trî s¶n xuÊt, c¸c dÞch vô kü thuËt ,cung øng vËt t­, tiªu dïng s¶n phÈm vµ ng©n hµng, tÝn dông…, trong nh÷ng chõng mùc nhÊt ®Þnh, nh÷ng ph¹m vi vµ quy m« nhÊt ®Þnh cã thÓ ®Þnh h­íng ®iÒu chØnh sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ tËp thÓ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa . DÜ nhiªn, ®ã lµ sù ®iÒu tiÕt ë tÇm vÜ m«. Ch¾c ch¾n r»ng trong t­¬ng lai thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ sÏ cïng víi thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng ta chñ tr­¬ng. .+Kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc : §ã lµ thµnh phÇn kinh tÕ míi xuÊt hiÖn tõ khi ta thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc. Cã thÓ kÓ 2 lo¹i h×nh chñ yÕu cña kinh tÕ hçn hîp gi÷a nhµ n­íc vµ t­ nh©n nµy lµ: liªn doanh vµ hîp doanh, gi÷a nhµ n­íc vµ t­ b¶n n­íc ngoµi; vµ liªn doanh, hîp doanh, hçn hîp , gi÷a nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp trong n­íc vµ t­ b¶n n­íc ngoµi. HiÖn nay , 70-75% c¸c dù ¸n liªn doanh víi c¸c nhµ t­ b¶n n­íc ngoµi ®Òu cã quy m« trªn d­íi 7 triÖu USD . §iÒu ®ã chøng tá c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam giai ®o¹n ®Çu nµy phÇn lín míi chØ lµ c«ng ty nhá, vèn Ýt, t×m kiÕm c¬ héi cã thÓ mang l¹i lîi nhuËn ngay vµ thu håi vèn nhanh. Do vËy, ch­a cã c¸c dù ¸n tÇm cì ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng vµ kinh tÕ mòi nhän. Thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ giai ®o¹n hiÖn nay phÇn nhiÒu lµ ®iÖn tö, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, dÞch vô, du lÞch, kh¸ch s¹n vµ ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m võa qua, c¸c nhµ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n nhÊt lµ thñ tôc hµnh chÝnh m«i tr­êng ®Çu t­…V× vËy, muèn thu hót c¸c dù ¸n lín cÇn tr­íc hÕt lµm trong s¹ch m«i tr­êng ®Çu t­ còng nh­ ban hµnh vµ thùc thi ph¸p luËt nghiªm minh, ®ång bé vµ b×nh ®¼ng . Dï nhµ n­íc lµ ®ång t¸c gi¶ nh­ng thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc vÉn tu©n theo nh÷ng quy luËt thÐp cña kinh tÕ thÞ tr­êng. ë ®©y xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh nµy sÏ phô thuéc vµo chñ thÓ bá vèn ®©ï t­ nhiÒu h¬n trªn 50% . NÕu phÝa nhµ n­íc ®Çu t­ phÝa ®èi t¸c bªn ngoµi gãp vèn lín h¬n th× dï nhµ n­íc cã tham gia ®iÒu tiÕt ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m« nh­ thÕ nµo ch¨ng n÷a th× xu h­íng vËn ®éng tù nhiªn cña nã còng vÉn nghiªng vÒ con ®­êng ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa. Ngoµi ra cßn cã: +Kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. +Kinh tÕ nhµ n­íc. +Kinh tÕ c¸ thÓ,tiÓu chñ. +Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n Nh­ vËy,trªn mét gãc ®é nµo ®Êy(dùa vµo c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trùc tiÕp ch¼ng h¹n) ta cã thÓ thÊy ®­îc 6 c¬ cÊu c¸c lîi Ých kinh tÕ,®ã lµ: _Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc cã lîi Ých cña Nhµ n­íc(x· héi);lîi Ých tËp thÓ;lîi Ých c¸ nh©n ng­êi lao ®éng. _Thµnh phÇn kinh t Õ tËp thÓ cã lîi Ých tËp thÓ; lîi Ých x· héi;lîi Ých c¸ nh©n. _Thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc cã lîi Ých cña doanh nghiªp;lîi Ých cña x· héi;lîi Ých cña c¸ nh©n ng­êi lao ®éng. _Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ,tiÓu chñ cã lîi Ých c¸ nh©n,lîi Ých x· héi. Thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n cã:lîi Ých chñ doanh nghiÖp;lîi Ých c¸ nh©n ng­êi lao ®éng;lîi Ých x· héi. _Thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã lîi Ých cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi;lîi Ých cña n­íc chñ nhµ; lîi Ých cña ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiªp liªn doanh. Trong c¸c c¬ cÊu lîi Ých kinht Õ Êy,th× lîi Ých kinh tÕ nhµ n­íc(x· héi)gi÷ vai trß"hµng ®Çu"vµ lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¸c lîi Ých kh¸c,cßn lîi Ých kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng lµ quan träng,nã thÓ hiÖn nh­ lµ ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy ng­êi lao ®éng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng,mçi c¸ nh©n,doanh nghiÖp. ChØ hµnh ®éng khi hä thÊy ®ù¬c lîi Ých kinh tÕ cña m×nh mµ kh«ng cÇn thuyÕt phôc hoÆc c­ìng bøc.Song,v× cã nhiÒu lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau vµ v× lîi Ých riªng cña mçi c¸ nh©n,v× lîi Ých côc bé,tr­íc m¾t cã thÓ lµm tæn hai ®Õn lîi Ých chung cña céng ®ång(tËp thÓ vµ x· héi).Do ®ã,nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi t­ c¸ch lµ ng­êi tæ chøc c¸n bé qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ vÜ m« ph¶i gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ vµ h­íng chóng vµo mét quü ®¹o chung,t¹o ®éng lùc l©u bÒn,m¹nh mÏ vµ v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn. Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò kh¸ phøc t¹p vµ gi÷ vÞ trÝ quan träng trong viÖc nghiªn cøu nguån gèc,®éng lùc ph¸t triÓn x· héi nãi chung,ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng nãi riªng.Theo Ph.Angghen,"ë ®©u kh«ng cã lîi Ých chung,ë ®ã kh«ng cã sù thèng nhÊt vÒ môc ®Ých".Qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ lµ t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn trong ®ã viÖc thùc hiÖn c¸c lîi Ých sao cho cïng mét h­íng vµ ®¶m b¶o tÝnh hµng ®Çu cña lîi Ých x· héi,c¸i cã lîi ®èi víi x· héi th× ph¶i cã lîi Ých ®èi víi tËp thÓ, c¸ nh©n vµ mçi doanh nghiÖp. §ã lµ nguyªn t¾c cña sù kÕt hîp kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ ph¶i tÝnh ®Õn sù ®an chÐo ,chÕ ­íc, t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ, ®ång thêi ph¶i tÝnh to¸n, mét c¸ch toµn diÖn ,®¶m b¶o lîi Ých tr­íc m¾t ,l©u dµi, lîi Ých toµn bé,bé phËn. ë nø¬c ta hiÖn nay,sù kÕt hîp c¸c lîi Ých kinh tÕ nh»m t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy môc tiªu:d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng,d©n chñ ,v¨n minh.H­íng c¸c lîi Ých vµo quü ®¹o chung vµ sù kÕt hîp chóng nh»m t¹o ra ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn b»ng c¸ch: _ Víi chøc n¨ng tæ chøc kinh tÕ,nhµ n­íc ta ®éng viªn mäi ng­êi,mäi lùc l­îng,mäi thµnh phÇn kinh tÕ,thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ 2001-2010. _ X¸c ®Þnh vÒ l­îng cña mçi lo¹i lîi Ých kinh tÕ vµ quan hÖ tû lÖ vÒ mÆt l­îng gi÷a c¸c lo¹i lîi Ých kinh tÕ (®©y lµ vÊn ®Ò phøc t¹p) cã thÓ vµ cÇn thùc hiÖn b»ng c¸c h×nh thøc kinh tÕ thÓ hiÖn ë mét sè chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ n­íc:tiÒn l­¬ng,chÝnh s¸ch gi¸ c¶,thÞ tr­êng,tÝn dông,thuÕ,ph©n phèi lîi nhuËn,…. 1.3.Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn céng ®ång trong giai ®o¹n hiÖn nay Sù say mª lµm giµu hiÖn nay cña x· héi ta thùc chÊt lµ sù say mª c¸c lîi Ých kinh tÕ- lîi Ých vËt chÊt. ThÕ nh­ng ®êi sèng con ng­êi kh«ng ph¶i chØ cã kinh tÕ, vËt chÊt. §êi sèng cña mét x· héi còng kh«ng ph¶i chØ cã vËt chÊt. §µnh rµnh , vµo nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi, cã thÓ ph­¬ng diÖn nµy hay ph­¬ng diÖn kia cña ®êi sèng x· héi ®­îc ­u tiªn ,®­îc tËp trung nhiÒu h¬n. ThÕ nh­ng, ®iÒu Êy kh«ng cã nghÜa lµ h¹ thÊp hay bá qua c¸c mÆt c¸c ph­¬ng diÖn kh¸c. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ®êi sèng, x· héi lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc .Do ®ã, sù gi¸n ®o¹n hay g·y khóc cña mÆt nµy hay mÆt kia cña ®êi sèng x· héi bao giê còng g©y ra nh÷ng tæn th­¬ng, nh÷ng biÕn ®éng, thËm chÝ t¹o ra nh÷ng lùc l­îng ph¸ vì hoÆc ®Èy lïi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña toµn thÓ céng ®ång. ChÝnh v× thÕ, trong thêi gian võa qua,do bÞ cu«n hót vµo thùc hiÖn c¸c nhu cÇu tån t¹i tèi thiÓu- nhu cÇu vËt chÊt- mµ ta Ýt cã ®iÒu kiÖn quan t©m nhiÒu ®Õn c¸c ph­¬ng diÖn, c¸c khÝa c¹nh kh¸c cña cuéc sèng x· h«i. §iÒu ®ã trong chõng mùc nhÊt ®Þnh ®· dÉn ®Õn viÖc lµm n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò vÒ v¨n ho¸ x· héi kh¸c kh¸ bøc xóc. V× vËy, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ hiÖn nay, ®Ó ph¸t triÓn céng ®ång mét c¸ch toµn diÖn vµ bÒn v÷ng cÇn sím t¹o lËp mét c¬ chÕ kÕt hîp hµi hoµ mét sè quan hÖ sau: 1.3.1. Quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých v¨n ho¸- x· héi §©y lµ mét quan hÖ c¬ b¶n , bao trïm vµ chi phèi hÇu nh­ toµn bé ®êi sèng x· héi. ThÕ nh­ng nã kh«ng hÒ trõu t­îng mµ hÕt søc cô thÓ trong céng ®ång. Sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ thêi gian qua còng g©y nªn sù thay ®æi hÕt søc c¨n b¶n c¸c vÊn ®Ò v¨n ho¸- x· héi .Cã thÓ nãi ,sù chuyÓn ®æi trong lÜnh vùc v¨n ho¸- x· héi chñ yÕu mang tÝnh tù ph¸t vµ cã rÊt nhiÒu biªñ hiÖn lóng tóng. Nh÷ng ho¹t ®éng v¨n ho¸-x· héi céng ®ång nµy tr­íc ®©y võa ®­îc nhµ n­íc bao cÊp võa ®­îc c¸c hîp t¸c x· hay c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng hç trî vÒ kinh phÝ. HIÖn nay, c¸c nguån kinh phÝ bao cÊp chÝnh kh«ng cßn n÷a. Do vËy, c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh céng ®ång nµy hÇu nh­ bÞ bá r¬i. ë nhiÒu n¬i, nhiÒu lóc c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ tinh thÇn cña céng ®ång cë së hoÆc bÞ l«i cuèn theo h­íng nµy , h­íng kh¸c, hoÆc bÞ xuèng cÊp, tan r·, mÊt ph­¬ng h­íng, rèi lo¹n. Nh­ vËy, trong ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ hiÖn nay, lîi Ých kinh tÕ cña c¸ nh©n vµ x· héi ngµy cµng ®­îc thùc hiÖn, nh­ng c¸c lîi Ých v¨n ho¸-x· héi h­íng vµo sù ph¸t triÓn céng ®ång vµ nh©n tÝnh hÇu nh­ kh«ng ®­îc quan t©m mét c¸ch ®óng møc .NghÜa lµ, hiÖn ®ang cã sù vËn ®éng ng­îc h­íng nhau gi÷a kinh tÕ vµ v¨n ho¸- tinh thÇn trong céng ®ång x· héi, v× thÕ mét sè vÊn ®Ò v¨n ho¸- x· héi hÇu nh­ ch­a ®­îc quan t©m mét c¸ch ®óng møc. NhiÒu céng ®ång c¬ së cµng hoµ nhËp vµo ®êi sèng kinh tÕ thÞ tr­êng th× cµng trë nªn phøc t¹p h¬n. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ, lµm thÕ nµo ®Ó t¹o lËp ®­îc mét c¬ chÕ linh ho¹t:cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ ®ång thêi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn phong phó vµ ®a d¹ng c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸- x· héi. NghÜa lµ, t¹o lËp ®­îc mét sù ph¸t triÓn ®ång hµnh tæng thÓ cña mét céng ®ång x· héi. §ã lµ mét c¬ chÕ ®­îc thiÕt lËp vµ chÕ ®Þnh thèng nhÊt tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, ®­îc qu¶n lý, ®iÒu tiÕt vµ tµi trî , tµi chÝnh theo c¸c cÊp chÝnh quyÒn cña nhµ n­íc. DÜ nhiªn, ®©y lµ mét c¬ chÕ më ®Ó cã thÓ thu hót vµ huy ®éng ®­îc c¸c nguån tµi chÝnh vµ tµi trî trong nh©n d©n. ChØ cã nh­ thÕ míi t¹o cho x· héi ph¸t triÓn mét c¸ch thùc sù bÒn v÷ng. 1.3. 2. Lîi Ých kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x· héi Trong giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa hiÖn nay, sù ®Ò cao lîi Ých kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng bÞ quy ®Þnh bëi tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan chø kh«ng ph¶i do ý muèn chñ quan cña bÊt cø c¸ nh©n nµo. §ã ch¼ng qua chØ lµ sù tu©n thñ c¸c quy luËt kh¸ch quan ®ang chi phèi ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc ThÕ nh­ng c¸c quy luËt kh¸ch quan khi xuÊt hiÖn vµ ho¹t ®éng th­êng bÞ chi phèi bëi c¸c ý muèn chñ quan cña c¸c chñ thÓ mµ th­êng mang tÝnh"tù nã" .Do vËy, nã kh«ng tÝnh ®Õn khÝa c¹nh t×nh c¶m vµ nh©n v¨n cña con ng­êi, còng kh«ng tÝnh ®Õn c¸c duyªn nî qu¸ khø cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng.V× lÏ ®ã, trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc hiÖn nay cïng víi sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ, nhiÒu vÊn ®Ò thuéc vÒ chÝnh s¸ch x· héi ®ang ®­îc ®Æt ra hÕt søc cÊp b¸ch. §ã lµ do , x· héi ta võa b­íc ra khái nh÷ng cuéc chiÕn tranh kÐo dµi vµ khèc liÖt.X­¬ng m¸u cña hµng triÖu ng­êi ®· ®æ, tµi s¶n cña hµng triÖu ng­êi ®· ®­îc huy ®éng ,gãp vµo cuéc ®Êu tranh vµo nÒn ®éc lËp tù do cña d©n téc. Râ rµng, khi b­íc vµo x©y dùng l¹i ®Êt n­íc trong ®iÒu kiÖn hoµ b×nh, trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh sù nghiÖp ®æi míi, ta kh«ng thÓ quay l­ng l¹i víi thÕ hÖ qóa khø cña cha anh, kh«ng thÓ ®Ó mÆc cho nh÷ng quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng l¹nh lïng chi phèi vµ dÉn d¾t x· héi ta. VÊn ®Ò lµ, trªn c¬ së nh÷ng thµnh qu¶ hÕt søc ®¸ng khÝch lÖ do nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mang l¹i, ta cÇn sím tËp trung vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc vÒ chÝnh s¸ch x· héi,cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò lu«n ®Æt ra trong mäi x· héi, nh­ng riªng víi n­íc ta cã nh÷ng nÐt rÊt ®Æc biÖt Thø nhÊt,x· héi ta võa tr¶i qua hai cuéc kh¸ng chiÕn, sù mÊt m¸t víi mét bé phËn d©n c­ lµ v« cïng lín, kh«ng g× bï ®¾p næi, chóng ta ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch hËu chiÕn nh­ thÕ nµo ®Ó t­¬ng øng víi c«ng tr¹ng vµ nh÷ng hy sinh cña hä. §©y lµ nh÷ng khÝa c¹nh hÕt søc nh¹y c¶m vµ nã cµng nh¹y c¶m h¬n, do sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng diÔn ra m¹nh mÏ trong x· héi ngµy nay. Gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vÊn ®Ò nµy lµ nh÷ng hµnh ®éng thùc tiÔn kh¼ng ®Þnh lÝ t­ëng cao ®Ñp cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta. Thø hai, x· héi ta mÊy chôc n¨m qua ®· thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý mang tÝnh bao cÊp .Nh÷ng h¹n chÕ cña nã th× kh«ng ai cã thÓ bµo ch÷a ®­îc nh­ng nh÷ng ­u ®iÓm cña nã th× ch¾c ch¾n kh«ng ai cã thÓ phñ ®Þnh ®­îc. Trong nh÷ng ­u ®iÓm thÓ hiÖn tÝnh ­u viÖt cña x· héi chñ nghÜa cña chóng ta cã nh÷ng vÊn ®Ò thuéc chÝnh s¸ch x· héi, trong ®ã ®Æc biÖt lµ khÝa c¹nh phóc lîi x· héi vµ ®¶m b¶o x· héi. HiÖn nay chÕ ®é bao cÊp b×nh qu©n kh«ng cßn n÷a, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi ngµy cµng m¹nh mÏ th× kh¶ n¨ng vµ c¬ héi cña ng­êi d©n th× ngµy cµng c¸ch biÖt nhau. Sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ sÏ dÉn ®Õn bÊt b×nh ®¼ng vÒ x· héi. Thãi quen, nÕp nghÜ vµ nèi sèng cña thêi bao cÊp khi va ®Ëp vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· t¹o nªn nh÷ng "có sèc" kh¸ nÆng nÒ vÒ t©m lý ®èi víi kh«ng Ýt ng­êi. VËy lµm thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn ®­îc phóc lîi x· héi chung nh»m t¹o ra c¸c c¬ héi b×nh ®¼ng cho mäi ng­êi d©n , nghÜa lµ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi ng­êi ®Ó hä cã chung mét nÒn t¶ng, mét ®iÓm xuÊt ph¸t, cïng hoµ nhËp, cïng ph¸t triÓn? Lµm thÕ nµo ®Ó h¹n chÕ vµ ng¨n chÆn xu h­íng ph¸t triÓn chñ nghÜa c¸ nh©n cùc ®oan vµ ph¸t huy ®­îc tinh thÇn tËp thÓ , céng ®ång s½n cã trong truyÒn thèng v¨n ho¸ , d©n téc? Cè nhiªn, nÕu kinh tÕ kh«ng phat triÓn, nÕu d©n kh«ng giµu ,n­íc kh«ng m¹nh th× ch¾c ch¾n th× kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x· héi ë mét møc ®é nµo ®ã. ThÕ nh­ng, sù t¨ng tr­ëng kinh cña ®Êt n­íc trong giai ®o¹n võa qua ®· b­íc ®Çu t¹o ra mét c¬ së nhÊt ®Þnh ®Ó thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn c¸c vÊn ®Ò thuéc vÒ chÝnh s¸ch x· héi nh­ phóc lîi x· héi ,b¶o hiÓm x· héi vµ b¶o trî x· héi. MÆc dï x· héi nµo còng cã nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi, nh­ng do trong ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cña x· héi ta mµ trong t×nh h×nh hiÖn nay chóng ta cÇn hÕt søc quan t©m gi¶i quyÕt . §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò lín cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi vµ chÝnh nã cho thÊy tÝnh ­u viÖt cña mét chÕ ®é x· héi. V× vËy , viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy mét c¸ch ®óng ®¾n kÞp thêi sÏ ®ãng gãp , kh¼ng ®Þnh sù ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi ta giai ®o¹n hiÖn nay. 1.3.3. Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò m«i tr­êng sèng: Trong nhiÒu n¨m qua chóng ta rÊt Ýt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò m«i tr­êng sèng- c¶ m«i tr­êng tù nhiªn vµ m«i tr­êng x· héi. V× vÊn ®Ò nµy trong suèt gÇn nöa thÕ kû qua cã thÓ nãi ch­a khi nµo ®Æt ra mét c¸ch gay g¾t, ®ßi hái x· héi ph¶i ®Çu t­ gi¶i quyÕt nh­ hiÖn nay. Thùc vËy,cã thÓ nãi viÖc qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn céng ®ång theo m« h×nh hµnh chÝnh thèng nhÊt tr­íc ®©y ®· t¹o ra mét m«i tr­êng x· héi thùc sù æn ®Þnh vµ thuÇn nhÊt. Nh÷ng chuÈn mùc x· héi, nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc, nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña con ng­êi míi ®­îc ®Ò cao t¹o nªn nh÷ng khu«n ®óc s½n cã vÒ thÕ hÖ con ng­êi .Khi Êy, nÕu cã mét ng­êi nµo ®ã hay nh÷ng biÓu hiÖn nµo ®ã kh¸c víi khu«n mÉu th× sÏ bÞ céng ®ång, toµn x· héi nªn ¸n,ng¨n chÆn vµ c« lËp. B©y giê nh×n l¹i, ta cã thÓ phª ph¸n nh÷ng h¹n chÕ cña c¸ch qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn x· héi theo m« h×nh Êy.Nh­ng râ rµng, m«i tr­êng x· héi ngµy ®ã thùc sù trong s¹ch vµ lµnh m¹nh. Nh÷ng tÖ n¹n x· héi nh­ t×nh tr¹ng ph¹m ph¸p, m¹i d©m, nghiÖn hót, cê b¹c, bu«n lËu…gÇn nh­ bÞ lo¹i bá ë ®êi sèng x· héi trong nhiÒu chôc n¨m. §èi víi tù nhiªn còng thÕ. Cã lÏ lµ do tr­íc ®©y d©n c­ cßn th­a thít nhu cÇu con ng­êi cßn ®¬n gi¶n vµ ®­îc qu¶n lý tËp trung thèng nhÊt, h¬n thÕ, chóng ta l¹i ®­îc ®iÒu kiÖn tù nhiªn ­u ®·i , ®ång thêi c¶ x· héi ta cßn ®ang dån søc vµo sù nghiÖp thèng nhÊt ®Êt nø¬c ë mét chõng mùc nhÊt ®Þnh ,cã thÓ nãi trong hµng chôc n¨m chóng ta kh«ng ph¶i bËn t©m ®Õn n¹n ph¸ rõng , « nhiÔm m«i tr­êng hay chÊt th¶i c«ng nghiÖp…. Nh­ng trong kho¶ng h¬n m­êi n¨m trë l¹i ®©y nhÊt lµ mÊy n¨m qua, vÊn ®Ò m«i tr­êng sinh sèng cña x· héi ta næi lªn hÕt søc gay g¾t . a.M«i tr­êng x· héi: Thùc hiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng , më cöa vµ d©n chñ ho¸ ®êi sèng x· héi ®· lµm thay ®æi c¨n b¶n diÖn m¹o cña x· héi ta . NÐt ®Æc biÖt dÔ nhËn thÊy lµ cïng víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, n©ng cao møc sèng cña con ng­êi lµ sù thay ®æi c¸c chuÈn mùc x· héi vµ lèi sèng. §¸ng lo ng¹i lµ sù xuÊt hiÖn trµn lan nh÷ng tÖ n¹n x· héi cã nguy c¬ kh«ng kiÓm so¸t næi. §ã lµ nh÷ng b¨ng nhãm téi ph¹m cã tæ chøc vµ vò khÝ ®e do¹ tµi s¶n , tÝnh m¹ng cña ng­êi d©n; ®ã lµ n¹n m¹i d©m vµ ma tuý ph¸t triÓn trµn lan tµn ph¸ nh÷ng tÕ bµo cuèi cïng cña x· héi vµ th¸ch thøc gièng nßi tr­íc n¹n dÞch thÕ kû; ®ã lµ n¹n bu«n lËu ,lõa ®¶o vµ tham nhòng…nh÷ng tÖ n¹n x· héi nµy d­êng nh­ ®· gÆp ®­îc m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó sinh s«i n¶y në. Trong nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn tÖ n¹n x· héi nµy xÐt ®Õn cïng th× nguyªn nh©n kinh tÕ ®ãng vai trß c¬ b¶n . V× nh÷ng lîi Ých kinh tÕ cña c¸ nh©n m×nh mµ nh÷ng ®èi t­îng nµy bÊt chÊp tÊt c¶ mµ kh«ng trõ mét thñ ®o¹n nµo kÓ c¶ giÕt ng­êi. Sù ph¸t triÓn cùc ®oan cña lèi sèng c¸ nh©n, lèi sèng tiªu dïng , sù say mª ®êi sèng vËt chÊt mét c¸ch bÖnh ho¹n ®· lµm cho kh«ng Ýt ng­êi mÊt nh©n tÝnh. §ã thùc sù lµ mét nguy c¬ ®e do¹ sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ æn ®Þnh x· héi trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. b. M«i tr­êng tù nhiªn: Kh«ng ph¶i chØ cã vÊn ®Ò m«i tr­êng x· héi ®ang ®øng tr­íc nguy c¬ vµ th¸ch thøc lan gi¶i mµ m«i tr­êng tù nhiªn còng ®ang ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò v« cïng nghiªm träng. Cïng víi sù tµn ph¸ m«i tr­êng tù nhiªn, sù c©n b»ng sinh th¸i mang tÝnh tæng thÓ quèc gia, qu¸ tr×nh huû ho¹i qu¸ tr×nh sinh th¸i còng ®ang phæ biÕn ë tÇm vi m«. ChÝnh viÖc sö dông mét c¸ch v« téi v¹, kÐm hiÓu biÕt ph©n ho¸ häc vµ thuèc trõ s©u víi nång ®é cao mµ m«i tr­êng sèng n«ng th«n bÞ « nhiÔm nÆng nÒ, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña mäi ng­êi. VÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng ®Æc biÖt nghiªm träng ®èi víi c¸c ®« thÞ lín cña chóng ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. HÇu nh­ c¸c thµnh phè ®Òu qu¸ t¶i , mËt ®é d©n c­ qu¸ lín mµ c¸c h¹ tÇng c¬ së l¹i thÊp kÐm. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ diÔn ra nhanh chãng kh«ng tu©n thñ quy ho¹ch tæng thÓ ®· ph¸ vì m«i tr­êng sinh th¸i vµ m«i tr­êng thÈm mü. C¸c chÊt th¶i ®« thÞ vµ chÊt th¶i c«ng nghiÖp kh«ng ®­îc sö lý ®· ®Æc biÖt lµm « nhiÔm kh«ng khÝ vµ nguån n­íc sinh ho¹t…TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò gay g¾t nµy ®ang th¸ch thøc sù ph¸t triÓn c¸c ®« thÞ chóng ta . Nh­ thÕ , trong giai ®o¹n hiÖn nay nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng sinh sèng cña con ng­êi- c¶ tù nhiªn vµ x· héi- ®ang ®Æt ra hÕt søc gay g¾t ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi ta. Kinh tÕ sÏ kh«ng thÓ t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao, x· héi sÏ kh«ng ph¸t triÓn nÕu c¸c tÖ n¹n x· héi lµm cho c¸c ®êi sèng x· héi trë nªn rèi lo¹n , bÊt æn , kh«ng kiÓm so¸t næi, nÕu m«i tr­êng tù nhiªn bÞ « nhiÔm vµ sù c©n b»ng sinh th¸i ë tÇm vi m« vµ vÜ m« bÞ ph¸ vì. VÊn ®Ò m«i tr­êng sinh sèng cã t¸c ®éng tíi sinh mÖnh cña tõng con ng­êi cô thÓ, t­ng gia ®×nh cô thÓ .ThÕ nh­ng ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nµy ®ßi hái vÊn ®Ò ph¶ ®­îc chó ý ë tÇng vÜ m«. Bëi lÏ, mçi con ng­êi chØ quan t©m ®Õn lîi Ých thiÕt th©n cña m×nh. Trong giai ®o¹n ._.