Linh hồn và những bí ẩn

Lêi më ®Çu B¹n cã tin ë linh hån? B¹n kh«ng tin ë linh hån? ThËt khã tr¶ lêi, v× ®ã lµ mét kh¸i niÖm mµ cha bao giê con ngêi thùc sù lµm chñ. Nhng gi¶i thÝch sù tån t¹i vµ vËn ®éng cña thÕ giíi xung quanh vµ thËm chÝ lµ cña chÝnh b¶n th©n m×nh lµ nhu cÇu kh«ng bao giê v¬i c¹n cña con ngêi.V× thÕ, c¸c nhµ khoa häc vÉn lu«n nç lùc t×m kiÕm c©u tr¶ lêi vÒ linh hån.Linh hån kh«ng chØ ®îc coi lµ mét quan ®iÓm duy t©m ®¬n thuÇn n÷a mµ nã ®îc nghiªn cøu vµ kh¸m ph¸ bëi nh÷ng c«ng nghÖ khoa häc hiÖn ®¹i nhÊt. Nh÷ng bÝ Èn nµy vÉn lu«n ®îc kh¸m ph¸ ngµy cµng réng më víi nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau ®Ó c¶ nh©n lo¹i thÊy r»ng linh hån thËt lµ k× diÖu.Linh hån ®· ®i vµo cuéc sèng vµ nhËn thøc cña chóng ta hoµn toµn tù nhiªn nh mét niÒm tin vµo nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp cña con ngêi. Tõ xa ®Õn nay, nh÷ng ph¹m trï vÒ t©m linh lu«n lµ nh÷ng bÝ Èn mµ con ngêi cÇn ph¶i kh¸m ph¸, cã rÊt nhiÒu hiÖn tîng kh¸c nhau liªn quan ®Õn t©m linh mµ trong ®ã cã linh hån.XuÊt ph¸t tõ lßng tin vµo t«n gi¸o mµ con ngêi cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ nguån gèc còng nh sù tån t¹i cña linh hån.Linh hån trong tiÒm thøc cña con ngêi nãi chung vµ ngêi d©n ViÖt Nam nãi riªng lu«n g¾n liÒn víi phong tôc tËp qu¸n cña mçi d©n téc. §Ò tµi: Linh hån vµ nh÷ng bÝ Èn I, Linh hån lµ g×? §ã lµ c©u hái mµ ®Õn giê chóng ta vÉn kh«ng thÓ gi¶i thÝch mét c¸ch chÝnh x¸c vµ thèng nhÊt .Linh hån, theo nhiÒu truyÒn thèng tÝn ngìng vµ triÕt häc, lµ b¶n chÊt tù nhËn thøc b¶n th©n ®Æc trng cho mét sinh vËt nµo ®ã. Theo nh÷ng truyÒn thèng nµy, linh hån s¸t nhËp b¶n chÊt bªn trong cña mçi sinh vËt, vµ lµ c¬ së thËt sù cho trÝ tuÖ. NhiÒu nÒn v¨n ho¸ vµ tÝn ngìng tin r»ng, linh hån lµ sù thèng nhÊt cña y thøc vÒ ®Æc tÝnh cña mét c¸ thÓ. Linh hån thêng ®îc cho lµ bÊt tö vµ tån t¹i tríc sù ®Çu thai cña nã díi d¹ng x¸c thÞt. Kh¸i niÖm vÒ linh hån cã nh÷ng liªn hÖ chÆt chÏ víi nh÷ng ý niÖm vÒ cuéc sèng sau khi chÕt, nhng cã nhתu ý kiÕn rÊt kh¸c nhau, thËm chÝ cña cïng mét t«n gi¸o nµo ®ã, vÒ nh÷ng g× x¶y ®Õn víi linh hån sau khi c¬ thÓ chÕt ®i. NhiÒu ngêi theo nh÷ng t«n gi¸o, triÕt lý nhÊt ®Þnh cho linh hån lµ phi vËt chÊt, trong khi cã nhiÒu ngêi kh¸c l¹i cho r»ng linh hån cã thÓ cã mét phÇn vËt chÊt nµo ®ã, vµ mét vµi ngêi thËm chÝ ®· t×m khèi lîng cña linh hån.Thêng th× linh hån ®îc hiÓu lµ phÇn tinh anh, c¸i tinh thÓ, tinh thÇn cña con ngêi. Linh hån, theo tiÕng Hi L¹p lµ Psyche, nghÜa lµ sù sèng, tinh thÇn, ý thøc. C¸c t«n gi¸o, tÝn ngìng thêng cho r»ng linh hån lµ thiªng liªng, lµ bÊt diÖt. Do Th¸i gi¸o, Thiªn Chóa gi¸o, Håi gi¸o ®Òu cho r»ng linh hån lµ bËt diÖt, do Thîng ®Õ ban cho mçi ngêi nh lµ sù sèng, nÕu mét ngêi sèng thiÖn lµnh, thê kÝnh Thîng ®Õ th× khi chÕt ®i, linh hån ngêi Êy sÏ ®îc sèng h¹nh phóc ®êi ®êi bªn c¹nh Ngµi; ngîc l¹i, nÕu mµ sèng lµm ¸c, kh«ng tin vµo Thîng ®Õ th× linh hån sÏ bÞ ph¹t sèng khæ ®au trong ®Þa ngôc.Theo PhËt gi¸o, linh hån lµ tÝnh biÕt, c¸i biÕt, sù nhËn thøc, t duy... gäi chung lµ Thøc. Thøc bao gåm mét néi dung ®îc xem lµ nh÷ng dÊu Ên, nh÷ng h¹t mÇm (chñng tö – bia) ®îc t¹o nªn bëi nh÷ng hµnh t¸c cña mét ngêi trong ®êi sèng hiÖn t¹i vµ ®êi sèng tríc kia, cßn ®îc gäi lµ nghiÖp hay nghiÖp thøc. Dï theo mçi tÝn ngìng kh¸c nhau chóng ta hiÓu linh hån theo nh÷ng ý niÖm kh¸c nhau th× linh hån vÉn lu«n tån tai trong tiÒm thøc con ngêi thiªng liªng vµ ®Çy bÝ Èn.PhÇn lín theo c¸c quan ®iÓm t«n gi¸o linh hån ®Òu tån t¹i nh mét vßng lu©n håi: Ngêi ta chÕt ®i, vµ trë l¹i d¹ng tån t¹i nµy d¹ng tån t¹i kh¸c mét c¸ch liªn tôc, d¹ng cña hä khi trë l¹i cã thÓ ë lo¹i “cao h¬n” hay “thÊp h¬n” phô thuéc vµo ®¹o ®øc cña hä trong kiÕp sèng hiÖn t¹i. NiÒm tin nµy cã gØa thiÕt sù chuyÓn ®æi gi÷a linh hån ngêi vµ ®éng vËt, ë tÇng líp thÊp nhÊt cã thÓ bao gåm c©y cá vµ ®Êt ®¸. 1, §Çu thai: NiÒm tin vµo sù ®Çu thai lµ mét hiÖn tîng cã tõ thêi cæ ®¹i; trong nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, tõ thêi Ai CËp cæ ®¹i, hay cã lÏ lµ tríc ®ã, hay cã lÏ lµ tríc ®ã, con ngêi ®· tin vµo mét cuéc sèng t¬ng lai sau khi chÕt. C¸c ng«i mé cæ chøa ®ùng c¶ ngêi vµ cña c¶i cã thÓ lµ b»ng chøng cho niÒm ®ã cã thÓ l¹i cÇn ®Õn nh÷ng thø cña c¶i ®ã mÆc dï ®· chÕt mét c¸ch vËt lý. Con ngêi lu«n tin tëng r»ng nhiÒu tiÒn kiÕp sèng kÕ tiÕp nhau trªn mÆt ®Êt, th«ng thêng bao gåm c¶ mét niÒm tin vÒ viÖc ®i vµo thÕ giíi t©m linh hoÆc lµ c¸c tÇng tån t¹i gi÷a sù chÕt vµ t¸i sinh. §©y lµ d¹ng th«ng thêng cña ®Çu thai ( còng ®îc gäi lµ “t¸i sinh”). Trong nhiÒu phiªn b¶n, cuèi cïng cã mét tiÒm n¨ng tho¸t khái vßng lu©n håi, ch¼ng h¹n nh b»ng c¸ch hîp nhÊt vµo víi Chóa trêi, hoÆc lµ ®¹t ®îc sù khai s¸ng, mét d¹ng cña viÖc tù nhËn thøc, mét sù t¸i sinh t©m linh, ®i vµo câi t©m linh...... 2, KiÕp lu©n håi: Lu©n håi lµ mét chuçi nèi tiÕp sù ®Çu thai cña c¸c kiÕp kh¸c nhau mµ kiÕp nµy cã ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng kiÕp sau. Lu©n lµ b¸nh xe, Håi lµ trë l¹i. V× b¸nh xe quay, nªn c¸c ®iÓm trªn b¸nh xe sÏ ph¶i dêi ®i chç kh¸c, nhng råi sÏ cã lóc ph¶i trë vÒ vÞ trÝ cò, cø ®i råi l¹i trë vÒ nh vËy hoµi.HiÖn h÷u cña con ngêi lµ mét chuçi v« tËn nh÷ng kiÕp sèng, mçi kiÕp ®Òu khëi ®Çu b»ng viÖc sinh ra vµ kÕt thóc b»ng viÖc chÕt ®i.Sinh tö, tö sinh liªn tôc nèi tiÕp nhau nh c¸i b¸nh xe cø quay hoµi quay m·i kh«ng ngõng .Mçi t«n gi¸o l¹i cã nh÷ng niÒm tin vµo vßng lu©n håi kh¸c nhau ®Ó phï hîp víi ®øc tin cña hä Theo ¢n §é gi¸o, ý tëng ®Çu thai ®îc giíi thiÖu lÇn ®Çu trong ¸o nghÜa th (800 TCN ) , lµ nh÷ng b¶n kinh vÒ triÕt lý vµ t«n gi¸o ®îc viÕt b»ng tiÕng Ph¹n. Ên §é quan niÖm r»ng linh hån ( cña bÊt k× thÓ sèng nao – bao gåm mu«n thó, con ngêi vµ c©y cá) ®Çu thai cã liªn hÖ mét c¸ch phøc t¹p víi nghiÖp ( kama), mét kh¸i niÖm kh¸c trong bé ¸o nghÜa th. NghiÖp (nghÜa ®en lµ hµnh ®éng) lµ tæng cña c¸c hµnh ®éng cña mét ngêi, vµ lµ lùc sÏ quyÕt ®Þnh sù ®Çu thai kÕ tiÕp cña ngêi ®ã.Vßng xoay cña viÖc t¸i sinh, ®îc ®iÒu khiÓn bëi nghiÖp, ®îc gäi lµ lu©n håi. Nh÷ng ý tëng vÒ ®Çu thai, nghiÖp vµ lu©n håi ®Òu ®îc t×m thÊy trong Ên §é gi¸o,PhËt gi¸o. Trong tÊt c¶ c¸c truyÒn thèng t«n gi¸o nµy, sù cøu rçi cuèi cïng lµ sù gi¶i tho¸t khái vßng lu©n håi cña viÖc chÕt ®i vµ t¸i sinh.Theo quan ®iÓm cña Ên §é gi¸o, ®Çu thai kh«ng thÓ gièng nh sù xuÊt hiÖn trë l¹i cña linh hån hay mét ngêi ë trong mét c¬ thÓ vËt chÊt, mµ ®óng h¬n lµ c¶m nhËn vÒ thÕ giíi chØ tån t¹i nh mét biÓu thÞ xung quanh nhËn thøc, vµ ®iÒu nµy chØ ®îc duy tr× nh lµ mét hµnh ®éng cña t©m thøc. PhËt gi¸o chÊp nhËn thuyÕt lu©n håi, qu¸ tr×nh cña viÖc t¸i sinh; tuy nhiªn, vÉn cßn cã nh÷ng tranh luËn vÒ thø g× ®îc t¸i sinh.ThuyÕt lu©n håi cña nhµ phËt lÊy luËt nh©n qu¶ lµm nÒn t¶ng: bÊt kú mét sù cè nµo còng ®Òu lµm hËu qu¶ cña mét d·y nguyªn nh©n x¶y ra tríc nã vµ còng la nguyªn nh©n cho mét d·y hËu qu¶ x¶y ra sau nã. Nh©n vµ qu¶ liªn kÕt víi nhau chÆt chÏ nh mét chuçi d©y xÝch v« tËn: bÊt kú m¾t xÝch nµo còng lµ nguyªn nh©n cho nh÷ng m¾t kÕ tiÕp sau nã vµ lµ hËu qu¶ cho nh÷ng m¾t liÒn tríc nã. ViÖc lu©n håi còng cã thÓ ®îc minh ho¹ nh vËy: mçi kiÕp t¬ng tù nh mét m¾t xÝch dµi v« tËn.KiÕp nµy síng hay khæ, cã nh÷ng tµi n¨ng hay khuynh híng bÈm sinh nµo ®Òu cã nguyªn nh©n tõ trong kiÕp tríc, vµ chÝnh kiÕp nµy l¹i lµ nguyªn nh©n quyÕt ®Þnh nh÷ng yÕu tè cÊu t¹o nªn kiÕp sau.Theo PhËt gi¸o, sù hiÖn h÷u cña mçi ngêi lµ mét cuéc sèng dµi v« tËn gåm nhiÒu kiÕp liªn tiÕp nhau. KiÕp nµy kÕt thóc b»ng c¸i chÕt ®Ó khëi ®Çu kiÕp sau b»ng viÖc sinh ra. II, Khoa häc vµ nh÷ng kiÓm chøng vÒ linh hån VÊn ®Ò ®Çu thai hay tiÒn kiÕp, hËu kiÕp cho ®Õn nay thËt sù cha hoµn toµn lµ vÊn ®Ò mµ c¸c nhµ nghiªn cøu, nhÊt lµ c¸c nhµ khoa häc chÊp nhËn lµ cã thËt, tuy nhiªn, trªn thÕ giíi tõ xa ®Õn nay vÉn kh«ng ngõng x¶y ra nh÷ng hiÖn tîng cã liªn hÖ ®Õn vÊn ®Ò nµy. Nh÷ng hiÖn tîng mµ ngay c¸c nhµ khoa häc “khã tÝnh” nhÊt còng khã lßng bá qua hay gi¶i thÝch mét chiÒu theo luËn cø cña khoa häc thùc nghiÖm ®îc. ThËt ra trªn thÕ giíi ®· cã v« sè trêng hîp liªn hÖ ®Õn vÊn ®Ò ®Çu thai, nh÷ng trêng hîp bµn b¹c trong d©n gian, hay ®îc lu gi÷ l¹i qua nh÷ng tµi liÖu trong c¸c tu viÖn, c¸c ®Òn thê, c¸c th viÖn vµ gÇn ®©y nhÊt lµ trong c¸c viÖn nghiªn cøu vÒ ®Çu thai ë Hoa Kú, Ên §é, Anh Quèc, Ph¸p, ý, ....NhiÒu ngêi ®· cè g¾ng chøng minh sù tån t¹i cña linh hån b»ng c¸c thÝ nghiÖm khoa häc. Mét trong sè ®ã lµ b¸c sÜ Duncan MacDoungall. Sau khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm trªn 7 ngêi chÕt, «ng ph¸t hiÖn r»ng ngay sau khi qua ®êi,c©n nÆng cña ngêi chÕt gi¶m ®i tõ 11 ®Õn 43g. ¤ng cho r»ng ®ã lµ phÇn vËt chÊt mµ ngêi ta thêng gäi ®ã lµ linh hån tho¸t ra khái thi thÓ. Sau nµy, nhiÒu ngêi kh¸c còng thö lÆp l¹i thÝ nghiÖm cña Duncan, nhng c©u tr¶ lêi cho sù tån t¹i cña linh hån vÉn cha ®îc lµm s¸ng tá. PhÇn träng lîng bÞ mÊt ®i ®ã cña con ngêi sau khi chÕt ®îc gi¶i thÝch chØ ®¬n gi¶n lµ sù bèc h¬i cña lîng níc cã s½n bªn trong c¬ thÓ.[1] T¹i §¹i häc Virginia, mét chuyªn gia t©m thÇn häc lµ Gruce Greyson còng cã c¸c nghiªn cøu liªn quan ®Õn sù tån t¹i cña linh hån.Greyson lµ ngêi ®Çu tiªn tËp trung vµo t©m lý cña nh÷ng cña nh÷ng ngêi ®ang ë ranh giíi cña sù sèng vµ c¸i chÕt. ¤ng ph¸t hiÖn ra r»ng mét vµi ngêi hÊp hèi ®Òu nh×n thÊy mét luång ¸nh s¸ng xanh rÊt m¹nh, vµ c¶m thÊy mét ®êng hÇm ®ang dÉn hä vÒ phÝa tríc. Nhng thùc ra Greyson l¹i kh«ng hoµn toµn tin tëng vµo sù tån t¹i cña linh hån. ¤ng cho r»ng, ph¶i cã nhiÒu nghiªn cøu n÷a th× míi chøng tá ®îc sù tån t¹i hay kh«ng tån t¹i cña linh hån. Nh÷ng c©u tr¶ lêi cã c¨n cø tõ khoa häc hoÆc t«n gi¸o hiÖn nay vÉn cha thÓ coi lµ tho¶ ®¸ng. Qua 30 n¨m t×m hiÓu vÒ tr¹ng th¸i t©m thÇn cña ngêi hÊp hèi, «ng ®· ph¸t hiÖn thÊy kho¶ng 10% sè ngêi trong sè c¸c bÖnh nh©n suy tim ®Òu cã dÊu hiÖu ho¹t ®éng cña n·o trong khi hä ®ang bÊt tØnh. Sau khi ®îc cøu ch÷a vµ tØnh l¹i, nh÷ng bÖnh nh©n nµy cho biÕt hä thÊy nh÷ng ho¹t ®éng cña b¸c sÜ vµ y t¸ o mét ®iÓm cao h¬n.TiÕp tôc nghתn cøu, Greyson cho ®Æt mét mµn h×nh víi nh÷ng giao diÖn kh¸c nhau bªn ngoµi phßng cÊp cøu bÖnh nh©n bÞ suy tim. ¤ng cho r»ng, nÕu thËt sù cã sù tån t¹i cña linh hån, th× nh÷ng ngêi bÞ suy tim sau khi tØnh l¹i sÏ biÕt ®îc mµu s¾c cña mµn h×nh ®Æt t¹i phßng bªn c¹nh. 50 ngêi ®· ®îc thö nghiÖm, nhng kh«ng mét ai biÕt ®îc mµn h×nh cã mµu g×. Nhµ khoa häc gi¶i thÝch r»ng ®ã lµ do t¸c dông cña thuèc g©y mª ®· c¶n trë sù tho¸t ra cña linh hån. [1] Bªn c¹nh c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc vÒ linh hån con ngêi th× trªn thÕ giíi còng rÊt nhiÒu trêng hîp ®Çu thai x¶y ra mµ c¸c nhµ khoa häc vÉn cha gi¶i thÝch ®îc.§ã lµ nh÷ng trêng hîp con ngêi ®ang sèng vµ håi tëng vÒ nh÷ng chuyÖn x¶y ra ë kiÕp tríc hä ®· tõng tr¶i qua. §· cã rÊt nhiÒu kiÓm chøng vµ gi¶ thiÕt ®a ra nhng vÉn cha cã mét lêi gi¶i thÝch nµo ®Ých ®¸ng h¬n lµ linh hån vÉn lu«n tån t¹i. Mét trong c¸c trêng hîp tiªu biÓu lµ sù ®Çu thai ë Anh: Nh mäi ®øa trÎ lªn 6 kh¸c, bÐ Cameron Macaulay rÊt thÝch vÏ tranh. Tuy nhiªn, nh÷ng bøc tranh vÒ tæ Êm th©n yªu cña em lµm mÑ Norma kh«ng khái dùng tãc g¸y: mét ng«i nhµ mµu tr¾ng bªn bê biÓn Barra – kh¸c xa c¨n hé chung c trong thµnh phè Glasgow n¬i hä ®ang sinh sèng....Cameron còng lu«n miÖng kÓ vÒ ngêi th©n “cò” cña em: cã cha, mÑ, c¸c anh trai vµ chÞ g¸i – c¶ mét gia ®×nh lín lóc nµo còng nhén nhÞp tiÕng nãi cêi, chø kh«ng hiu qu¹nh nh cuéc sèng hiÖn thêi.Gia ®×nh Macaulay k d d¶ tµi chÝnh cho l¾m, bëi mét m×nh mÑ Norma ph¶i lµm viÖc ®Ó nu«i nÊng hai anh em Martin vµ Cameron. Do ®ã m·i ®Õn th¸ng Hai ®Çu n¨m 2006, íc nguyÖn vÒ §¶o Barra cña cËu bÐ “cã-kiÕp-tríc” míi thµnh hiÖn thùc nhê sù tµi trî cña mét kªnh truyÒn h×nh. Qu¶ thËt, ng«i nhµ cã 3 toilet, cöa sæ phßng ngñ nh×n ra ®êng cÊt c¸nh chim bay, vµ sau vên cã mét c¸nh cöa bÝ mËt gÇn nh kh«ng ai biÕt - ®ã lµ nh÷ng ®iÒu tríc ®©y Cameron lu«n hµo høng kÓ.Duy chØ cã mét ®iÒu, tung tÝch vÒ gia ®×nh ngêi chñ cò dêng nh bÞ xo¸ s¹ch.Khi cËu bÐ ®îc mÑ hái: “Con ®· ®Õn víi mÑ nh thÕ nµo?” Cameron ®· tr¶ lêi kh«ng chót ngÇn ng¹i: “Con thÊy m×nh r¬i tâm vµo trong bông mÑ th«i.” “VËy kiÕp tríc con tªn lµ g×?” “ Carrmeron mÑ ¹. Con vÉn lµ Cameron”. [2] Cã rÊt nhiÒu trêng hîp x¶y ra nh Cameron mµ c¸c nhµ khoa häc kh«ng thÓ nµo gi¶i thÝch theo suy nghÜ th«ng thêng. ë ®©y, kh«ng ph¶i mét d¹ng “ mª tÝn” hay truyÒn b¸ t«n gi¸o nµo ®ã, mµ lµ nh÷ng sù viÖc k× bÝ ®ang x¶y ra trong cuéc sèng ®êi thêng mµ bÊt k× ai ë bÊt cø ®©u còng cã thÓ b¾t gÆp. Nh÷ng c©u chuyÖn nµy kh«ng thÓ gi¶i thÝch b»ng bÊt k× c«ng cô kiÕn thøc nµo mµ chóng t¶ chØ cã thÓ kh¼ng ®Þnh “linh hån tån t¹i” ë mét tr¹ng th¸i bÝ Èn nµo ®ã. §Ó cã mét c©u tr¶ lêi tho¶ ®¸ng cho c©u hái : “ Sau khi chÕt, con ngêi cã trë l¹i mÆt ®Êt theo mét vµi d¹ng kh¸c kh«ng?” Giíi khoa häc ph¬ng T©y vµ c¸c chuyªn gia t©m lý ®· dµy c«ng nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng vÒ “kiÕp lu©n håi” tõ rÊt l©u nh»m ph©n tÝch díi ¸nh s¸ng khoa häc vÒ b¶n chÊt vÊn ®Ò. DÉn ®Çu mét nhãm gi¸o s thuéc Trêng §¹i häc Yale ë Mü tõng thu thËp kh¾p thÕ giíi c¸c b»ng chøng liªn quan ®Õn “kiÕp tríc” hoÆc sù “®Çu thai vµo kiÕp sau”. Råi hä nghiªn cøu chóng mét c¸ch tØ mØ, logic vµ nghiªm tóc. Nõu ph¸t hiÖn ra ®iÒu g× ®ã “kh«ng b×nh thêng”, hä liÒn ph©n tÝch mét c¸ch chuyªn s©u h¬n nh»m kh¸m ph¸ xem cã liªn quan g× tíi “kiÕp lu©n håi” – theo quan ®iÓm tÝn ngìng cè h÷u kh«ng? M¶nh ®Êt mµu mì cho c¸c cuéc nghiªn cøu nãi trªn ®a sè lµ c¸c trÎ em. Roberta Morgan sinh ngµy 28/8/1961 ë tiÓu bang Minnesota (Mü), b¾t ®Çu kÓ vÒ “kiÕp tríc” cña m×nh trong thêi cßn lµ mét bÐ g¸i.Ngêi mÑ th× cho r»ng con bÐ nãi rÆt nh÷ng chuyÖn ngèc nghÕch vµ lu«n t×m c¸ch ng¾t lêi cña bÐ. Nhng Roberta vÉn kh«ng ngõng kÓ vÒ “cha mÑ tríc ®©y” cña m×nh. Em cßn kÓ vÒ chiÕc « t« mµ “ngêi cha kiÕp tríc” tõng cã vµi kh¼ng ®Þnh r»ng em ®· cïng sèng víi “cha mÑ cò” t¹i mét khu trang tr¹i.Khi lªn 4 tuæi, em ®îc dÉn tíi mét tr¹i chuyªn thuÇn ngùa nßi. Roberta rÊt tù nhiªn vµ phÊn chÊn nãi : “Con tõng cìi ngùa thuÇn phôc nhiÒu lÇn råi”. ThËt ra, em ®· trÌo lªn m×nh ngùa bao giê ®©u. Roberta cßn ®ßi mÑ lµm nh÷ng mãn ¨n kho¸i khÈu mµ “mÑ tríc” ®· tõng nÊu. Em t¶ l¹i c¸ch thøc nÊu c¸c mãn ®ã hoµn toµn chÝnh x¸c.Tíi n¨m 9 tuæi, Roberta Morgan ®ét nhiªn quªn h¼n qu·ng ®êi “kiÕp tríc” cña m×nh vµ kh«ng bao giê nhí l¹i ®îc n÷a. [3] Cßn Samlini Permac sinh ®Çu n¨m 1962 ë Colombo (Sri Lanka). Tríc khi bÐ biÕt nãi, cha mÑ nhËn thÊy r»ng em rÊt sî....níc. Mçi khi ngêi mÑ ®Þnh t¾m cho bÐ, ®Òu gÆp ph¶i c¸c ph¶n øng d÷ déi cïng tiÕng kªu khãc.Em cßn rÊt « t«. Khi Samlini nãi ®îc, em ®· m« t¶ “qu·ng ®êi tríc ®©y” cña m×nh mét c¸ch tØ mØ. Em kÓ: “Mét h«m cha mÑ kiÕp tríc sai em ®i mua b¸nh m×. Phè x¸ ®ang bÞ lôt, chiÕc xe buýt ®i s¸t bªn c¹nh, hÊt em xuèng ®ång níc. Em cè gi¬ tay qu¸ ®Çu cÇu cøu vµ hÐt lªn: “MÑ ¬i!”.Sau ®ã, em bÞ ch×m h¼n vµo giÊc ngñ v« biªn.Cha mÑ cña Samlini suy nghÜ rÊt nhiÒu vÒ chuyÖn nµy. Sau ®ã mét thêi gian, hä biÕt ®îc c©u chuyÖn cña mét bÐ g¸i 11 tuæi tõng bÞ chÕt ®uèi trong hoµn c¶nh t¬ng tù, y hÖt c©u chuyÖn mµ c« con g¸i hä ®· kÓ l¹i. Cßn b¶n th©n Samlini Permac kh«ng thÓ biÕt ®îc sù kiÖn nµy vµo bÊt cø trêng hîp nµo, bëi ®¬n gi¶n lóc Êy bÐ cha ra ®êi! [3] Hai trêng hîp trªn ®îc b¸c sÜ t©m lý häc næi tiÕng ngêi Mü Jonh Stevenson – ngêi ®· nghiªn cøu c¸c hiÖn tîng vÒ “kiÕp tríc” suèt nöa thÕ kû nay – kÓ lai. ¤ng cïng c¸c ®ång nghiÖp thuéc Trêng ®¹i häc tæng hîp Virginia ®· thö t×m c¸c b»ng chøng, ®îc tån t¹i nh mét “thùc tr¹ng X”, mÆc dï kh«ng t×m ®îc nh÷ng yÕu tè v« lý trong “c¸c X” vµ hä còng kh«ng thÓ lý gi¶i chóng díi ¸nh s¸ng khoa häc ®îc. Tríc ®©y nhiÒu n¨m, ®a sè c¸c nhµ khoa häc phñ nhËn sù “®Çu thai” cho ®ã lµ mét trß “hoµn toµn lõa bÞp”. Nhng ngµy nay ®a phÇn trong sè hä ®· thõa nhËn hiÖn tîng nµy nh mét ph¬ng c¸ch ch÷a c¸c chøng bÖnh khñng ho¶ng t©m lý. ThÕ nhng, tíi giê giíi khoa häc vÉn cha cã sù ®ång nhÊt vÒ thùc chÊt cña tiÕn tr×nh nµy, ®ã lµ c¬ së g©y nªn sù hoµi nghi vÒ kh¶ n¨ng “®Çu thai” trong “vßng xoay lu©n håi” cña mçi ngêi. Dï cã tån t¹i hay kh«ng sù ®Çu thai – chuyÓn kiÕp th× trong mçi chóng ta ®Òu cã mét linh hån riªng biÖt, ®Òu sèng bÊt diÖt víi mçi sù kiÖn lÞch sö ®ang diÔn ra. “Linh hån” ®· ®i vµo t©m lý con ngêi ®Ó bï ®¾p nh÷ng nhí nhung, håi øc vÒ nh÷ng ngêi ®· kh«ng cßn trªn câi ®êi nµy n÷a. Chóng ta vÉn lu«n tin r»ng hä lu«n tån t¹i vµ “sèng” mét cuéc sèng tèt h¬n ë “n¬i nµo ®ã”. III, Linh hån trong ®êi sèng t©m linh ngêi ViÖt PhÇn lín ngêi ViÖt Nam ®Òu tin vµo ®¹o PhËt, víi nh÷ng phong tôc cóng lÔ, ®i ®Òn chïa, thê cóng tæ tiªn ®· ®i vµo nÒn v¨n ho¸ l©u ®êi. Nã biÓu hiÖn cho ®êi sèng tinh thÇn phong phó vµ giµu t×nh c¶m cña con ngêi ViÖt Nam. Chóng ta lu«n tin r»ng ®»ng sau cuéc sèng hiÖn t¹i cßn cã mét cuéc sèng kh¸c dµnh cho c¸c “linh hån” ®· l×a khái th©n x¸c trªn tr¸i ®Êt, nã ®· trë thµnh mét tÝn ngìng tèt ®Ñp. TÝn ngìng d©n gian cho r»ng linh hån ngêi ®· chÕt cã thÓ n¬ng g¸ vµo ®©u ®ã vµ cã thÓ hiÖn h×nh trªn ®êi mµ ngêi ta thêng gäi lµ “ma”. L¾m ngêi tin r»ng khi mét ngêi chÕt ®i linh hån ngêi Êy sÏ ®Õn câi ©m, sinh sèng ë ®Êy, chê sù ph¸n xÐt cña Diªm V¬ng, linh hån ¸c cã thÓ bÞ hµnh h¹ cho ®Õn khi ®îc ®Çu thai ë d¬ng thÕ.Ngêi ViÖt xa cho r»ng con ngêi gåm phÇn thÓ x¸c vµ phÇn linh hån. Mét sè d©n téc §«ng Nam ¸ coi linh hån gåm “hån” vµ “vÝa”. VÝa ®îc h×nh dung nh phÇn trung gian gi÷a thÓ x¸c vµ hån. Ngêi ViÖt cho r»ng ngêi cã ba hån, nam cã b¶y vÝa vµ n÷ cã chÝn vÝa. Ba hån gåm:Tinh (sù tinh anh trong nhËn thøc), KhÝ (n¨ng lîng lµm cho c¬ thÓ ho¹t ®éng) vµ ThÇn (thÇn th¸i cña sù sèng). B¶y vÝa cña ®µn «ng cai qu¶n hai tai, hai m¾t, hai lç mòi vµ miÖng. ChÝn vÝa ë n÷ giíi cai qu¶n b¶y thø nh ë nam giíi céng thªm nam giíi n÷a.Hai vÝa nµy cã nhiÒu c¸ch gi¶i thÝch. Chóng cã thÓ lµ nóm vó cã vai trß quan träng trong nu«i con. Tuy nhiªn cã nhiÒu c¸ch gi¶i thÝch kh¸c. Ngêi ViÖt thêng cã c©u nam cã “ ba hån b¶y vÝa” cßn n÷ cã “ba hån chÝn vÝa”, còng tõ c¸c quan niÖm trªn mµ ra. Hån vµ vÝa dïng thÓ x¸c lµm n¬i tró ngô, trêng hîp h«n mª ë c¸c møc ®é kh¸c nhau ®îc gi¶i thÝch lµ vÝa vµ hån rêi khái thÓ x¸c ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. Nõu phÇn thÇn cña hån mµ rêi khái thÓ x¸c th× ngêi ®ã chÕt. Khi ngêi chÕt, hån nhÑ h¬n sÏ bay sang kiÕp kh¸c cßn vÝa nÆng h¬n sÏ bay lµ lµ mÆt ®Êt råi tiªu tan. ThÕ nªn míi cã nh÷ng c©u ng¹n ng÷ nh: “hån siªu ph¸ch l¹c” (Ph¸ch tøc lµ vÝa; ë ®©y muèn nãi tr¹ng th¸i run sî, mÊt chñ ®éng), “sî ®Õn møc hån vÝa lªn m©y”......Khi chÕt lµ hån ®i tõ câi d¬ng gian ®Õn câi ©m ty, câi ®ã còng ®îc tëng tîng cã nhiÒu s«ng níc nh ë câi d¬ng gian nªn cÇn ph¶i ®i b»ng thuyÒn nªn cÇn ph¶i ®i b»ng thuyÒn nªn nhiÒu s«ng níc nh ë câi d¬ng gian nªn cÇn ph¶i ®i b»ng thuyÒn nªn nhiÒu n¬i ch«n ngêi chÕt trong nh÷ng chiÕc thuyÒn. 1, Phong tôc thê cóng: Ngêi ViÖt lµ mét trong nh÷ng d©n téc cã tôc thê cóng tæ tiªn s©u ®Ëm vµ sím nhÊt, nã gÇn nh trë thµnh mét t«n gi¸o: §¹o «ng bµ. Thµ ®ui mµ gi÷ ®¹o nhµ Cßn h¬n s¸ng m¾t cha «ng kh«ng thê ( NguyÔn §×nh ChiÓu, Lôc V©n Tiªn) Ngêi ph¬ng T©y coi träng ngµy sinh th× ngêi ViÖt coi träng ngµy mÊt. Hä cho r»ng ngêi ®· mÊt ®i vÒ n¬i chÝn suèi. Bµn thê tæ bao giê còng ®îc ®Æt ë n¬i trang träng nhÊt. Ngµy xa khi cóng lÔ bao giê còng cã níc (hoÆc rîu) cïng víi nh÷ng ®å tÕ lÔ kh¸c nh vµng m·. Sau khi cóng xong th× ®em ®èt vµng m· råi ®æ rîu hoÆc níc lªn ®èng tro tµn – khãi bay lªn trêi, níc hoµ víi löa thÊm xuèng ®Êt – theo hä nh thÕ tæ tiªn míi nhËn ®îc. Hµnh ®éng ®ã ®îc cho lµ sù hoµ quyÖn Níc – Löa (©m d¬ng) vµ Trêi - §Êt – Níc (tam tµi) mang tÝnh triÕt lý s©u s¾c. §èi víi ngêi ViÖt thê cóng tæ tiªn lµ tÊm lßng thµnh kÝnh thÓ hiÖn ®¹o lý uèng níc nhí nguån, biÕt ¬n tæ tiªn «ng bµ, cha mÑ ®· sinh vµ g©y dùng nªn cuéc sèng cho con ch¸u. Thê cóng tæ tiªn chÝnh lµ toµn bé c¸c h×nh thøc lÔ nghi, cóng b¸i nh»m bµy tá lßng t«n kÝnh cña c¸c thÕ hÖ sau víi nh÷ng ngêi thuéc thÕ hÖ ®Çu tiªn cña mét dßng hä, víi «ng bµ, cha mÑ ®· qua ®êi.Tôc thê cóng tæ tiªn cña ngêi ViÖt ra ®êi tõ rÊt l©u, trªn c¬ së niÒm tin vÒ sù bÊt tö cña linh hån sau khi con ngêi ®· chÕt; tin r»ng con ngêi ta chÕt ®i vÒ th¨m nom, phï hé cho con ch¸u.Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i m©m cao cç ®Çy, chØ cÇn mét nÐn nhang lªn bµn thê tæ tiªn trong ngµy lÔ,ngµy TÕt hay ngµy giç tæ tiªn, con ch¸u trong gia ®×nh còng ®· thÓ hiÖn ®îc tÊm lßng thµnh kÝnh, híng vÒ céi nguån, tëng nhí nh÷ng ngêi th©n ®· khuÊt. Tõ l©u, thê cóng tæ tiªn vµ «ng bµ ®· trë thµnh mét phong tôc, lµ chuÈn mùc ®¹o ®øc vµ nguyªn t¾c lµm ngêi, ®ång thêi lµ mét phÇn quan träng trong ®êi sèng t©m linh cña ngêi ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ cuéc sèng ë c¸c lµng quª.D©n ViÖt träng lÔ nghÜa, hiÕu th¶o víi cha mÑ vµ cã hiÕu víi «ng bµ tæ tiªn, víi nguån gèc cña m×nh bëi: C©y cã gèc míi në ngµnh xanh ngän Níc cã nguån míi bÓ réng s©u §· bao thÕ kû tr«i qua, cung c¸ch vµ quan niÖm thê phông tæ tiªn cña ngêi ViÖt Nam xÐt theo gãc ®é nµo ®ã ®· cã nhiÒu thay ®æi nhng ý nghÜa lín nhÊt th× vÉn gi÷ nguyªn. Ngêi ViÖt Na, coi viÖc thê phông tæ tiªn lµ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c ®¹o ®øc lµm ngêi. §ã chÝnh lµ h×nh thøc thÓ hiÖn sù hiÕu thuËn vµ lßng biÕt ¬n cña con ch¸u ®èi víi c¸c bËc sinh thµnh. 2, C¸c ngµy lÔ tÕt truyÒn thèng trong ®êi sèng thêng ngµy: Th¸ng giªng ¨n tÕt ë nhµ Th¸ng hai trång ®Ëu, th¸ng ba trång cµ.... Th¸ng s¸u bu«n nh·n b¸n trµm Th¸ng b¶y ngµy r»m x¸ téi vong nh©n... TÕt Nguyªn §¸n lµ lÔ héi lín nhÊt trong c¸c lÔ héi truyÒn thèng ViÖt Nam tõ hµng ngµn ®êi nay, lµ ®iÓm giao thêi gi÷a n¨m cò vµ n¨m míi; gi÷a mét chu kú vËn hµnh cña ®Êt trêi, v¹n vËt cá c©y. TÕt Nguyªn ®¸n ViÖt Nam tõ buæi “khai thiªn lËp ®Þa” ®· tiÒm tµng nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn, vò trô qua bèn mïa xu©n – h¹ - thu - ®«ng vµ quan niÖm “¬n trêi ma n¾ng ph¶i th×” ch©n chÊt cña ngêi n«ng d©n cµy cÊy ë ViÖt Nam... TÕt cßn lµ dÞp ®Ó mäi ngêi ViÖt Nam tëng nhí, tri ©m tæ tiªn, nguån céi; giao c¶m nh©n sinh trong quan hÖ ®¹o lý ( ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y) vµ t×nh nghÜa xãm lµng....Trong dÞp tÕt nµy ngêi ViÖt cßn cã rÊt nhiÒu tôc lÖ ®Ó ®ãn mét n¨m tèt ®Ñp h¬n nh: tèng cù nghªnh t©n, h¸i léc, x«ng nhµ, chóc tÕt, mõng tuæi,...TÕt lµ dÞp ®Ó con ngêi trë vÒ céi nguån. Ai dï cã ®i ®©u xa vµo ngµy nµy, còng cè trë vÒ quª h¬ng ®Ó ®îc sum häp víi ngêi th©n díi m¸i Êm gia ®×nh, th¨m phÇn mé tæ tiªn, gÆp l¹i hä hµng,lµng xãm. Ngµy tÕt Nguyªn ®¸n mang ý nghÜa nh©n b¶n cña TÕt ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, trong phong tôc ngêi ViÖt Nam cßn rÊt nhiÒu ngµy lÔ tÕt kh¸c nh: tÕt Khai h¹, tÕt Thîng nguyªn, tÕt Hµn thùc, tÕt Thanh Minh, tÕt §oan ngä, tÕt Ttung nguyªn, tÕt Trung thu, tÕt Trïng cöu, tÕt Trïng thËp, tÕt T¸o qu©n....Mçi ngµy lÔ tÕt l¹i cã mét ý nghÜa thiªng liªng víi con ngêi, lµ ngµy ma mçi chóng ta dµnh ra thêi gian sau nh÷ng ngµy lµm viÖc bËn rén ®Ó lµm mét m©m c¬m, th¾p nÐn nhang c¶m ¬n trêi ®Êt, tëng nhí ®Õn nh÷ng ngêi ®· khuÊt. Mét trong nh÷ng ngµy lÔ nhí vÒ vong hån nh÷ng ngêi ®· khuÊt lµ ngµy lÔ Vu Lan mµ mçi gia ®×nh ViÖt kh«ng thÓ thiÕu la ngµy r»m th¸ng 7 (©m lÞch), ngêi miÒn B¾c vÉn quen gäi lµ ngµy “ X¸ téi Vong Nh©n” cóng c¸c chóng sinh kh«ng nhµ cöa. C¸c chïa lín vµo ngµy nµy thêng më kho¸ lÔ ph¸ ngôc cho chóng sinh vµ tæ chøc ®¹i lÔ Vu Lan.ë miÒn Nam, r»m th¸ng 7 thêng gäi la “ Vu Lan Th¾ng Héi”, ngµy ®Ó con c¸i b¸o hiÕu cha mÑ.Sù tÝch cña ngµy r»m th¸ng 7 còng b¾t nguån tõ PhËt gi¸o. Ngµy lÔ Vu Lan ®· thÓ hiÖn lßng tr¾c Èn còng nh lßng thµnh kÝnh cua con ngêi víi nh÷ng ngêi mÊt.Trong t©m trÝ ngêi ViÖt lu«n tin r»ng khi mÊt ®i, con ngêi chØ t¹m rêi xa thÓ x¸c, cßn phÇn hån vÉn lu«n tån tai quanh chóng ta. V× thÕ ngµy r»m th¸ng b¶y trë lªn thËt ý nghÜa víi ®êi sèng tinh thÇn mçi chóng ta. 3,Khoa häc t©m linh trong ®êi sèng hiÖn t¹i: Ngêi ViÖt cã phong tôc ch«n cÊt ngêi mÊt vµ thê cóng t¹i nhµ, bªn c¹nh c¸c tôc ®¸m ma, ngµy dç,....con ngêi cßn tin r»ng khi chÕt ë ®©u th× linh hån ngêi ®ã chØ quanh quÈn ë ®ã. V× thÕ cã con ngêi lu«n muèn phÇn mé cña «ng cha m×nh ®îc yªn nghØ ë quª h¬ng , gÇn gòi víi con ch¸u. Kh«ng biÕt tõ bao giê phong tôc gäi hån xuÊt hiÖn vµ trë thµnh mét tôc lÖ kh«ng thÓ thiÕu.Cã nh÷ng ngêi tin, cã ngêi kh«ng tin. Dï tin hay kh«ng tin th× lßng thµnh kÝnh víi ngêi ®· khuÊt kh«ng hÒ Ýt ®i. Linh hån cã tån t¹i hay kh«ng ®· trë thµnh vÊn ®Ò nan gi¶i víi c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi vµ víi mçi chóng ta. ViÖt Nam la mét trong nh÷ng níc ®i theo PhËt gi¸o vµ cã truyÒn thèng thê phông tæ tiªn l©u ®êi. ThÕ nhng mí chØ gÇn ®©y chóng ta míi biÕt ®Õn “nhµ ngo¹i c¶m” – hä lµ nh÷ng con ngêi cã kh¶ n¨ng ®Æc biÖt lµ “ nãi chuyÖn ®îc víi nh÷ng ngêi ®· khuÊt”. Nh÷ng con ngêi nµy ban ®Çu kh«ng ®îc x· héi chÊp nhËn, nhng theo thêi gian nh÷ng thµnh qu¶ mµ hä ®· cèng hiÕn cho ®Êt níc ngµy cµng nhiÒu : t×m mé liÖt sÜ.§Æc biÖt vµ næi tiÕng vÒ nh÷ng cèng hiÕn cña m×nh , kh«ng ngêi ViÖt Nam nµo lµ kh«ng biÕt ®Õn c¸i tªn Phan Thi BÝch H»ng. Những gì Hằng thu thập đều được các cơ quan quản lý văn hóa xác nhận đúng. Với những tài liệu, hiện vật thu thập được, Phòng văn hóa đã trình lên tỉnh, tỉnh trình lên bộ và sau đó chùa Dầu được công nhận là di tích lịch sử văn hóa. Những gì Phan Thị Bích Hằng làm được cho đời thực sự trân trọng, không lý lẽ gì có thể bác bỏ. Đã có hàng ngàn gia đình tìm lại được người thân, đã có cả ngàn hài cốt liệt sĩ được trở về đất mẹ sau bao nhiêu năm nằm nơi rừng sâu núi thẳm, mà nhiều đồng đội, người thân đi tìm không thấy.Thậm chí, qua Bích Hằng, lịch sử đã phải viết thêm những trang hào hùng về trận đánh khốc liệt ở cánh rừng K'Nác, huyện K'Bang, tỉnh Gia Lai. Nơi đây, dòng Đắk Lốp đã nhấn chìm 400 thi thể chiến sĩ và cả những chiến công của họ nếu không có nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng vượt rừng, lội suối tìm hài cốt của họ để đồng đội đưa về nghĩa trang liệt sĩ, mang lại niềm an ủi cho các gia đình. [4] Níc ViÖt Nam anh hïng, níc ViÖt Nam bÊt khuÊt ®· v¬n m×nh vµ ®øng dËy sau 2 cuéc chiÕn tranh lín lµ chèng Ph¸p vµ Mü. §· biÕt bao m¸u vµ níc m¾t cña nh©n d©n ViÖt Nam ®æ xuèng m¶nh ®Êt nhá bÐ nµy.§Õn ngµy h«m nay, khi hoµ b×nh ®Õn víi mäi ngêi, mäi gia ®×nh , mäi con phè...thÕ nhng trong lßng mçi ngêi d©n ®Òu lu«n day døt vµ t×m kiÕm hµi cèt cña ngêi th©n m×nh ®· hi sinh v× tæ quèc.Nhng ph¶i t×m thÕ nµo?T×m ë ®©u? Khi mµ khoa häc ®· bã tay th× nh÷ng con ngêi b×nh thêng nhÊt, ®· tõng bÞ x· héi xua ®uæi l¹i ®øng lªn giai ®¸p cho c©u hái nµy.Hä ®îc gäi lµ nhµ ngo¹i c¶m.Theo «ng Vò ThÕ Khanh, Tæng Gi¸m ®èc Liªn hiÖp Khoa häc c«ng nghÖ tin häc øng dông, ë ViÖt Nam hiÖn cã gÇn 100 ngêi cã kh¶ n¨ng ®Æc biÖt, trong ®ã chØ h¬n chôc ngêi cã kh¶ n¨ng t×m mé thùc sù xuÊt s¾c. Cßn con sè lõa bÞp ®Ó trôc lîi, hoÆc hoang tëng m×nh còng cã kh¶ n¨ng ®Æc biÖt th× ph¶i ®Õn hµng ngµn [4] Theo tæng kÕt tõ c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu kh¶ n¨ng t×m mé thµnh c«ng cña c¸c nhµ ngo¹i camr chØ ®¹t 60%. Tuy nhiªn, 40% cßn l¹i kh«ng ph¶i hoµn toµn do lçi cña c¸c nhµ ngo¹i c¶m mµ cã nhiÒu nguyªn nh©n nh: §Þa ®iÓm cã hµi cèt ( n¬i cã nhiÒu lo¹i sãng, tia ®Êt lµm nhiÔu x¹ th«ng tin th× khã t×m – PV); sù kiªn nhÉn cña ngêi ®i t×m (nÕu ngêi ®i t×m mé kh«ng kiªn tr×,thµnh t©m híng ®Õn ngêi chÕt, tin tëng vµo nhµ ngo¹i c¶m th× nhµ ngo¹i c¶m rÊt khã thu nhËn th«ng tin, hoÆc thu nhËn kh«ng chÝnh x¸c); ®Æc biÖt, nh÷ng ngêi hay n¶n chÝ, ph¸t biÓu thiÕu x©y dùng....kh«ng kh¸c g× “khñng bè” (tõ cña BÝch H»ng) c¸c nhµ ngo¹i c¶m, khiÕn hä mÊt hÕt kh¶ n¨ng.[5] VÊn ®Ò “linh hån” ngµy cµng g©y nhiÒu khóc m¾c cho giíi khoa häc mµ vÉn cha cã lêi gi¶i ®¸p.Cho ®Õn nay,dï cã tËp hîp ®îc tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc vÒ vÊn ®Ò nµy th× chóng ta còng kh«ng thÓ nµo biÕt ®îc chÝnh x¸c liÖu cã tån t¹i cña linh hån hay kh«ng, vµ nÕu cã tån t¹i ë d¹ng nµo. Cã lÏ khoa häc kh«ng ph¶i lóc nµo còng lµ gi¶i ph¸p tèi u cho tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò. Nh lêi cña vÞ L¹t ma ë Kham ®· nãi: “§ã kh«ng ph¶i lµ thø dµnh cho ®«i m¾t, mµ lµ cña tr¸i tim. §èi víi chóng ta, cã lÏ sù nh×n nhËn b»ng ®«i m¾t vµ c¶ sù c¶m nhËn tõ trai tim sÏ cho c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c nhÊt”. Dï cã hay kh«ng cã linh hån th× trong t©m niÖm cña mçi chóng ta, linh hån cña nh÷ng ngêi ®· khuÊt lu«n vµ m·i tån t¹i trong tim mçi ngêi. “Linh hån”hiÖn h÷u lµm cho cuéc sèng vµ t©m hån con ngêi ®Ñp h¬n, thÊy cuéc sèng k× diªu h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o [1]:Theo “BÝ Èn linh hån” – www.khoahoc.com.vn- cËp nhËp lóc 08h59’ ngµy 25/07/2007 [2]: Theo “ L¹i mét trêng hîp ®Çu thai ë Anh” – www.xaluan.com – ngµy 28/12/2006 [3]: Theo “Cã hay kh«ng kiÕp lu©n håi” – wwww.vietbao.vn – ngµy 03/07/2006 [4]: Theo “§i t×m lêi gi¶i cña nh÷ng nhµ ngo¹i c¶m ViÖt Nam” – www.tintuc.timnhanh.com – ngµy 12/03/2007 [5]: Theo “Nh÷ng linh hån ë K’nak vµ nhµ ngo¹i c¶m BÝch H»ng” – www.tintuc.timnhanh.com – ngµy 18/02/1007 KÕt luËn Trªn ®©y lµ bµi tiÓu luËn cña em víi chñ ®Ò “Linh hån vµ nh÷ng bÝ Èn”.Em xin cam ®oan ®©y lµ bµi tiÓu luËn do b¶n th©n em viÕt vµ tù t×m kiÕm tµi liÖu. Bµi tiÓu luËn kh«ng sao chep tõ bÊt kú nguån nµo còng nh nhê ngêi kh¸c viÕt hé. Bµi tiÓu luËn cña em ®· ®i s©u vµo ®îc vÊn ®Ò mµ x· héi ®ang rÊt quan t©m c¶ vÒ khoa häc còng nh tinh thÇn.Bµi viÕt trªn ®· ®a ®îc c¸c dÉn chøng x¸c thùc.PhÇn em t©m ®¾c nhÊt lµ phÇn cuèi “khoa häc t©m linh trong ®êi sèng hiÖn ®¹i” ®· nãi vÒ vÊn ®Ò “nãng” t¹i ViÖt Nam gÇn ®©y.§©y lµ mét vÊn ®Ò nh¹y c¶m vµ cha thÓ kh¼ng ®Þnh râ rµng. Nhng theo b¶n th©n em, rÊt tin tëng vµo mét ngµnh khoa häc míi cña ViÖt Nam “khoa häc t©m linh” sÏ cho chóng ta hiÓu nhiÒu h¬n vÒ c¸c khÝa c¹nh bÝ Èn cña cuéc sèng. Hµ Néi ngµy 12 th¸ng 11 n¨m 2008 Sinh viªn Môc lôc Trêng ®¹i häc kinh doanh vµ c«ng nghÖ hµ néi Khoa triÕt häc & khxh *********** TiÓu luËn vÒ ph­¬ng ph¸p luËn Tªn tiÓu luËn: Linh hån vµ nh÷ng bÝ Èn Hä vµ tªn sinh viªn thùc hiÖn: Vò H¶i YÕn Líp : KT12-28 M· sinh viªn: 07A23439N Gi¸o viªn híng dÉn: TrÇn Ngäc Linh Hµ Néi ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 2008 ._.