Lạm phát & những biện pháp khắc phục lạm phát

Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, l¹m ph¸t lµ mét hiÖn t­îng tÊt yÕu vµ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ vÜ m« mµ tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu ph¶i quan t©m gi¶i quyÕt. Bëi vËy, viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t nh­ thÕ nµo lµ vÊn ®Ò hµng ®Çu trong cuéc tranh luËn vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ.V©y l¹m ph¸t lµ g×? do ®©u cã l¹m ph¸t? T¹i sao ng­êi ta l¹i quan t©m nhiÒu ®Õn l¹m ph¸t, cã nh÷ng gi¶i ph¸p nµo ®Ó kiÓm so¸t nã. §©y chÝnh lµ nh÷ng néi dung sÏ ®­îc tr×nh bµy trong tiÓu luËn “ L¹m ph¸t vµ nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc l¹m ph¸t”. Ch­¬ng mét Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ l¹m ph¸t 1.1.Mét sè kh¸i niÖm chung 1.1.1.Kh¸i niÖm vÒ l¹m ph¸t Trong lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ trªn thÕ giíi, l¹m ph¸t kh«ng chØ xuÊt hiÖn ë nh÷ng n­íc kÐm ph¸t triÓn mµ ngay c¶ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn còng cã l¹m ph¸t Thùc tÕ cho thÊy, t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ l¹m ph¸t lµ hai vÊn ®Ò nh¹y c¶m nhÊt cña mçi nÒn kinh tÕ vµ ®­îc ®¸nh gi¸, c«ng bè hµng quÝ, thËm chÝ cã n­íc hµng th¸ng. V× vËy khi ®¸nh gi¸ tr×nh ®é t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ cña quèc gia, mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Çu tiªn ng­êi ta xÐt ®Õn lµ tØ lÖ l¹m ph¸t nh­ thÕ nµo? ®iÒu ®ã nãi lªn mét phÇn mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng tr­ëng. NÕu tØ lÖ l¹m ph¸t ®ang ë møc thÊp hoÆc võa ph¶i ®iÒu ®ã chøng tá nÒn kinh tÕ n­íc ®ã cã søc m¹nh,nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cã hiÖu qu¶ ®· vµ ®ang t¹o c¬ héi thuËn lîi cho t¨ng tr­ëng. VËy chóng ta ph¶i hiÓu “L¹m ph¸t” lµ nh­ thÕ nµo?.C©u hái nµy cã rÊt nhiÒu c¸ch tr¶ lêi. Tuy nhiªn ng­êi ta vÉn th­êng c«ng nhËn l¹m ph¸t lµ sù t¨ng lªn cña gi¸ trung b×nh trong mét thêi kú. Sù “t¨ng lªn cña gi¸” l¹i do nhiÒu nguyªn nh©n hoÆc do yÕu tè chñ quan cña c¸c cÊp qu¶n lý kinh tÕ hoÆc do nh÷ng ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ, x· héi, thiªn tai...g©y ra. Cã thÓ gi¶i thÝch vÒ l¹m ph¸t theo nh÷ng c¸ch sau: Theo thuyÕt tiÒn tÖ: L¹m ph¸t lµ kÕt qu¶ cña viÖc t¨ng qu¸ thõa møc cung tiÒn Theo tr­êng ph¸i Keynes: L¹m ph¸t x¶y ra do d­ cÇu vÒ hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ. Theo häc thuyÕt chi phÝ ®Èy l¹m ph¸t x¶y ra do t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, ®©y còng chØ lµ nh÷ng luËn ®iÓm lý thuyÕt mang tÝnh t­¬ng ®èi cßn trong thùc tÕ l¹m ph¸t x¶y ra lµ kÕt qu¶ t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu yÕu tè ë nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ. 1.1.2. §o l­êng l¹m ph¸t Dùa vµo c¸c c¸ch gi¶i thÝch nh­ trªn, ta cã thÓ ®Þnh nghÜa l¹m ph¸t lµ sù gia t¨ng liªn tôc cña møc gi¸ chung trong nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy sù t¨ng gi¸ cña mét vµi mÆt hµng c¸ biÖt nµo ®ã trong ng¾n h¹n ngoµi thÞ tr­êng th× còng kh«ng cã nghÜa lµ ®· cã l¹m ph¸t.C¸c nhµ kinh tÕ th­êng ®o l¹m ph¸t b»ng hai chØ tiªu c¬ b¶n lµ CPI(consumer price index) vµ chØ sè ®iÒu chØnh GDP(GDP deflator).C¸ch thø nhÊt sÏ dùa trªn mét ræ hµng ho¸ tiªu dïng vµ gi¸ c¶ cña nh÷ng hµng ho¸ trong ræ ë hai thêi ®iÓm kh¸c nhau.Cßn c¸ch tÝnh thø hai c¨n cø vµo toµn bé khèi l­îng hµng ho¸ vµ dich vô cuèi cïng ®­îc s¶n xuÊt trong mét n¨m vµ gi¸ c¶ ë hai thêi ®iÓm kh¸c nhau,th«ng th­êng theo ng«n ng÷ thèng kª lµ gi¸ cè ®Þnh vµ gi¸ hiÖn hµnh.VÒ c¬ b¶n th× hai c¸ch tÝnh nµy kh«ng cã sù kh¸c biÖt lín.Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo GDP sÏ tÝnh l¹m ph¸t chÝnh x¸c h¬n theo ®Þnh nghÜa cña l¹m ph¸t.Tuy nhiªn CPI sÏ cã ­u ®iÓm lµ tÝnh ®­îc l¹m ph¸t t¹i bÊt k× thêi ®iÓm nµo c¨n cø vµo ræ hµng ho¸,cßn tÝnh theo GDP th× chØ tÝnh ®­îc l¹m ph¸t cña mét n¨m sau khi cã b¸o c¸o vÒ GDP cña n¨m ®ã. C¸ch tÝnh cô thÓ nh­ sau: - ChØ sè gi¸ tiªu dïng x· héi: CPI ChØ sè gi¸ tiªu dïng x· héi CPI ®­îc sö dông rÊt phæ biÕn trong viÖc ®¸nh gi¸ møc l¹m ph¸t. CPI ®o l­êng møc gi¸ b×nh qu©n cña mét nhãm hµng ho¸ vµ dÞch vô cÇn cho tiªu dïng cña c¸c hé gia ®×nh ( ®­îc lùa chän ) cña mét giai ®o¹n nh­ tû lÖ % cña møc gi¸ giai ®o¹n tr­íc gäi lµ n¨m gèc. Trªn c¬ së x¸c ®Þnh chØ sè gi¸ tiªu dïng b×nh qu©n , tû lÖ l¹m ph¸t ph¶n ¸nh sù thay ®æi møc gi¸ b×nh qu©n cña kú nµy so víi kú kh¸c ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Møc gi¸ hiÖn t¹i - Møc gi¸ n¨m tr­íc Tû lÖ l¹m ph¸t = -------------------------------------------------- x 100% Møc gi¸ n¨m tr­íc C¸ch ®o l­êng nµy cho phÐp so s¸nh sù biÕn ®éng møc gi¸ tiªu dïng theo thêi gian nh­ng kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc sù thay ®æi c¬ cÊu tiªu dïng cña c¸c hé gia ®×nh. V× thÕ trong nhiÒu tr­êng hîp ng­êi ta sö dông c¬ cÊu tiªu dïng cña n¨m hiÖn t¹i ®Ó x¸c ®Þnh CPI. Bªn c¹nh ®ã CPI t¨ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng xuÊt ph¸t tõ nguyªn nh©n duy nhÊt lµ tiÒn tÖ mµ cßn do nh÷ng nguyªn nh©n nh­: + Sù khan hiÕm hµng ho¸, sù Õ Èm... + Gi¸ cña mÆt hµng thiÕt yÕu t¨ng cao do c¸c tæ chøc ®éc quyÒn kiÓm so¸t. + Sù thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a ®ång néi tÖ - ngo¹i tÖ. Tuy vËy, CPI ®­îc coi lµ chØ tiªu kinh tÕ nh¹y c¶m, ph¶n ¸nh kÞp thêi quan hÖ cung cÇu tiÒn tÖ cña nÒn kinh tÕ. - ChØ sè l¹m ph¸t tÝnh theo tæng s¶n phÈm quèc néi - GDP - ChØ sè nµy ®o l­êng møc gi¸ b×nh qu©n cña tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô t¹o nªn tæng s¶n phÈm quèc néi. Nã ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: GDP danh nghÜa ChØ sè gi¶m ph¸t GDP = ---------------------- x 100% GDP thùc tÕ + GDP danh nghÜa ®o l­êng s¶n l­îng theo gi¸ trÞ tiÒn tÖ n¨m hiÖn t¹i. + GDP thùc tÕ ®o l­êng s¶n l­îng n¨m hiÖn t¹i theo gi¸ n¨m ®­îc chän lµm gèc. Ta cã thÓ nhËn thÊy do ®­îc x¸c ®Þnh bëi GDP danh nghÜa - thùc tÕ nªn nã ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn h¬n CPI v× nã bao gåm tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô. 1.1.3.C¸c lo¹i l¹m ph¸t ViÖc nghiªn cøu c¸c lo¹i l¹m ph¸t gióp ta h×nh dung râ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i l¹m ph¸t còng nh­ ¶nh h­ëng tiÒm n¨ng cña chóng tõ ®ã mµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p k×m chÕ l¹m ph¸t thÝch hîp. C¨n cø vµo tèc ®é l¹m ph¸t ng­êi ta chia thµnh 3 lo¹i: - L¹m ph¸t võa ph¶i: XÈy ra khi tèc ®é t¨ng gi¸ chËm ë møc mét con sè. Trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t võa ph¶i, gi¸ c¶ t¨ng chËm th­êng xÊp xØ b»ng møc t¨ng tiÒn l­¬ng hoÆc cao h¬n chót Ýt do vËy gi¸ trÞ tiÒn tÒ t­¬ng ®èi æn ®Þnh t¹o thuËn lîi cho m«i tr­êng kinh tÕ x· héi. T¸c h¹i cña l¹m ph¸t nµy lµ kh«ng ®¸ng kÓ. - L¹m ph¸t phi m·: lµ lo¹i l¹m ph¸t xÈy ra khi gi¸ c¶ b¾t ®Çu t¨ng ë møc 2, 3 con sè nh­ 20%, 10%... sù kiÓm nghiÖm thùc tÕ cho thÊy r»ng nguyªn nh©n cña lo¹i l¹m ph¸t cao vµ kÐo dµi nµy lµ do sù t¨ng lªn cña khèi tiÒn trong l­u th«ng. Khi gi¸ c¶ hµng ho¸ biÕn ®éng m¹nh, gi¸ trÞ tiÒn tÖ gi¶m qua c¸c thêi kú tiÒn giÊy b¾t ®Çu bÞ tõ chèi trong thanh to¸n. D©n chóng kh«ng gi¸m gi÷ tiÒn d­íi mäi h×nh thøc vµ b¾t ®Çu ho¹t ®éng ®Çu c¬ tÝch tr÷ hµng ho¸. Trong thêi kú l¹m ph¸t phi m·, s¶n xuÊt kh«ng ph¸t triÓn, hÖ thèng tµi chÝnh tÝn dông bÞ tµn lôi. - Siªu l¹m ph¸t: XÈy ra khi tèc ®é t¨ng gi¸ v­ît xa møc l¹m ph¸t phi m· cã thÓ lªn tíi hµng ngh×n tû lÇn. Cã thÓ rót ra c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¸c cuéc siªu l¹m ph¸t nh­ sau: + Siªu l¹m ph¸t cã søc ph¸ huû toµn bé ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ vµ th­êng ®i kÌm víi suy tho¸i nghiªm träng. + L¹m ph¸t th­êng x¶y ra do c¸c biÕn cè lín dÉn ®Õn ®¶o lén trËt tù x· héi nh­ chiÕn tranh, khñng ho¶ng chÝnh trÞ. + Nguyªn nh©n duy nhÊt cña møc t¨ng gi¸ khñng khiÕp lµ do ph¸t hµnh tiÒn giÊy kh«ng h¹n chÕ nh»m bï ®¾p thiÕu hôt ng©n s¸ch nhµ n­íc. 1.2.Nguyªn nh©n g©y ra l¹m ph¸t Nh­ vËy chóng ta hiÓu mét c¸ch s¬ l­îc vÒ l¹m ph¸t, nh­ng thËt thiÕu sãt nÕu chóng ta kh«ng ®i t×m nguån gèc nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t. §©y lµ mét phÇn quan träng khi nghiªn cøu ®Õn vÊn ®Ò l¹m ph¸t bëi biÕt nguyªn nh©n - chÝnh phñ míi cã nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. VÒ c¬ b¶n l¹m ph¸t x¶y ra do 3 nguyªn nh©n. 1.2.1. L¹m ph¸t tiÒn tÖ Lo¹i l¹m ph¸t nµy diÔn ra khi tèc ®é t¨ng cung tiÒn v­ît qu¸ tèc ®é t¨ng thùc sù cña nÒn kinh tÕ. §¬n gi¶n h¬n lµ tiÒn trong l­u th«ng t¨ng nhanh h¬n sè l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®­îc s¶n xuÊt ra trong nÒn kinh tÕ.VÝ dô nh­ tèc ®é t¨ng cung tiÒn lµ 10% nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng thùc cña nÒn kinh tÕ 7% th× l¹m ph¸t tiÒn tÖ lµ 3%. Lo¹i l¹m ph¸t nµy th­êng x¶y ra t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn khi c¸c n­íc nµy theo ®uæi c¬ chÕ ¸p chÕ tµi chÝnh hoÆc trong tr­êng hîp quèc gia ®ang theo ®uæi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng, ¸p chÕ tµi chÝnh lµ t×nh tr¹ng ng©n hµng trung ­¬ng tµi trî cho th©m hôt ng©n s¸ch chÝnh phñ b»ng c¸ch in tiÒn, qu¸ nhiÒu tiÒn trong lu­ th«ng v­ît qu¸ tèc ®é t¨ng tr­ëng thùc sÏ dÉn ®Õn l¹m ph¸t.ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng kÝch thÝch tæng cÇu hµng ho¸ dÞch vô trong nÒn kinh tÕ, khi tèc ®é t¨ng tr­ëng tæng cÇu cao h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng tæng cung,th× còng dÉn ®Õn l¹m ph¸t. 1.2.2. L¹m ph¸t do cÇu kÐo. Lo¹i l¹m ph¸t nµy xuÊt ph¸t tõ sù thay ®æi hµnh vi tæng cÇu mang tÝnh ®ét biÕn trong nÒn kinh tÕ. C¸c nguyªn nh©n cã thÓ lµ do chÝnh phñ chi tiªu qu¸ møc khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch thu chi ng©n s¸ch më réng,hoÆc t¨ng chi tiªu tiªu dïng qu¸ møc b×nh th­êng do khu vùc hé gia ®×nh qu¸ l¹c quan, hoÆc do khu vùc hé gia ®×nh cã nguån thu nhËp tõ trªn r¬i xuèng nh­ viÖn trî n­íc ngoµi, thu nhËp do gi¸ c¶ xuÊt khÈu t¨ng ®ét biÕn… B»ng c¸ch sö dông m« h×nh tæng cung,tæng cÇu ta cã thÓ thÊy râ lo¹i l¹m ph¸t trªn nh­ sau: P AS4 Tæng møc gi¸ c¶ AS3 p4 4 AS2 3’ p3 3 AS1 2’ p2 2 AD4 1’ AD3 p1 1 AD2 AD1 Yn YT Y Tæng s¶n phÈm H×nh 1 : M« h×nh l¹m ph¸t cÇu kÐo Gi¶ ®Þnh, ban ®Çu chóng ta ë ®iÓm 1. NÒn kinh tÕ YN < YT (YT møc chØ tiªu s¶n phÈm). Lóc nµy nhµ ho¹ch ®Þnh cã mét chØ tiªu thÊt nghiÖp (4% ch¼ng h¹n) thÊp h¬n tû lÖ thÊt nghiÖp tù nhiªn (dù tÝnh hiÖn giê 6%) th× môc tiªu cña hä lµ ®¹t ®­îc mét chØ tiªu s¶n phÈm lín h¬n møc tû lÖ tù nhiªn cña s¶n phÈm (Yn). §Ó thùc hiÖn môc tiªu c¸c nhµ ho¹ch ®inh chÝnh s¸ch cã biÖn ph¸p ®Ó t¨ng tæng cÇu (AD1) di chuyÓn ®Õn AD2 khi ®ã nÒn kinh tÕ ë ®iÓm 1’, s¶n phÈm t¹i YT vµ ®¹t ®­îc môc tiªu thÊt nghiÖp 4%. Nh­ng t¹i YT tû lÖ thÊt nghiÖp 4% nhá h¬n møc tû lÖ tù nhiªn nªn l­¬ng sÏ t¨ng vµ ®­êng tæng cung di chuyÓn AS2 ®­a nÒn kinh tÕ tõ 1’->2 => tû lÖ thÊt nghiÖp l¹i 6% nh­ng ë møc gi¸ P2 >P1. Tuy nhiªn môc tiªu theo d­íi tû lÖ thÊt nghiÖp 4% nªn nhµ ho¹ch ®Þnh sÏ di chuyÓn AD2 -> AD3 ®Ó ®¹t ®­îc chØ tiªu s¶n phÈm ®Õn 2’ vµ toµn bé qóa tr×nh sÏ tiÕp tôc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Õn 3 vµ xa h¬n n÷a. VËy kÕt qu¶ ®ã c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh kh«ng thÓ tiÕp tôc di chuyÓn AD ra th«ng qua chÝnh s¸ch tµi chÝnh do cã nh÷ng giíi h¹n trong viÖc t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ vµ gi¶m thuÕ. Thay vµo ®ã hä sÏ ph¶i ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ bµnh tr­íng: Liªn tôc t¨ng cung tiÒn tÖ vµ v× thÕ tû lÖ t¨ng tr­ëng tiÒn tÖ cao. Hä cã thÓ t¨ng tæng cÇu b»ng c¸ch kÝch thÝch chi tiªu hé gia ®×nh qua t¨ng thu nhËp thùc tÕ hoÆc gi¶m l·i suÊt, hoÆc nhu cÇu ®Çu t­ cña doanh nghiÖp t¨ng lªn xuÊt ph¸t tõ nh÷ng dù ®o¸n vÒ nh÷ng triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ, vÒ kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng hoÆc do l·i suÊt ®Çu t­ gi¶m - vÒ mÆt ng¾n h¹n nã lµm AD t¨ng. 1.2.3.l¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy. L¹m ph¸t chi phÝ ®Èy lµ lo¹i l¹m ph¸t do thu hÑp tæng cung hoÆc do c¸c doanh nghiÖp buéc lßng ph¶i n©ng cao gi¸ b¸n s¶n phÈm v× nh÷ng lý do bÊt lîi.Kh¸c víi hai lo¹i l¹m ph¸t trªn, th× lo¹i l¹m ph¸t nµy chñ yÕu ®Õn tõ phÝa cung vµ nguyªn nh©n chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ hiÖn t­îng t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng mong ®îi tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp.T¨ng chi phÝ kh«ng mong ®îi tõ doanh nghiÖp t¹o ra nh÷ng nh÷ng có sèc tæng cung bÊt lîi.C«ng nh©n ®×nh c«ng ®ßi t¨ng l­¬ng ë diÖn réng, gi¸ nguyªn liÖu t¨ng ®ét biÕn, th¶m ho¹ tù nhiªn lµm ®×nh trÖ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña nhiÒu doanh nghiÖp lµ nh÷ng ngßi næ cña lo¹i l¹m ph¸t nµy. M« h×nh l¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy:  p Tæng møc AS4 gi¸ c¶ p4 AS3 4 AS2 P3 3’ 3 AS1 2’ P2 2 P1’ AD4 P1 1’ AD3 1 AD2 AD1 Y’ Yn Y Tæng s¶n phÈm M« h×nh 2 : L¹m ph¸t chi phÝ ®Èy ¶nh h­ëng cña viÖc t¨ng nh­ vËy lµm cho viÖc tæng cung dÞch chuyÓn sang AS2 (do søc Ðp ®èi víi doanh nghiÖp nªn thu hÑp s¶n xuÊt) nÕu chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ cña chÝnh phñ vÉn kh«ng thay ®æi th× nÒn kinh tÕ sÏ chuyÓn tõ ®iÓm 1 sang ®iÓm 1’. S¶n phÈm sÏ gi¶m xuèng d­íi møc tû lÖ tù nhiªn cña nã (Y’) trong khi møc gi¸ c¶ t¨ng lªn P’1. Do s¶n phÈm gi¶m, thÊt nghiÖp t¨ng, chÝnh phñ sÏ thùc hiÖn chÝnh s¸ch t¨ng ®­êng tæng cÇu lªn AD2 do ®ã nÒn kinh tÕ trë l¹i møc tù nhiªn cña s¶n phÈm t¹i ®iÓm 2 nh­ng møc gi¸ t¨ng ë P2. Nh÷ng c«ng nh©n ®­îc t¨ng l­¬ng sÏ kh«ng sèng kham khæ. ChÝnh phñ ®· can thiÖp ®Ó ch¾c ch¾n r»ng kh«ng cã thÊt nghiÖp qóa nhiÒu vµ c«ng nh©n ®· ®¹t ®­îc môc tiªu t¨ng l­¬ng cña hä. C¸c c«ng nh©n ®­îc t¨ng l­¬ng råi nay l¹i ®­îc t¨ng l­¬ng n÷a cã thÓ ®­îc khuyÕn khÝch ®­îc t¨ng l­¬ng lÇn n­·. Thªm vµo ®ã, c¸c c«ng nh©n kh¸c b©y giê cã thÓ thÊy r»ng l­¬ng cña m×nh ®· sôt xuèng so víi nh÷ng b¹n c«ng nh©n kh¸c vµ do hä kh«ng muèn tôt hËu l¹i ®»ng sau nªn l¹i ®ßi t¨ng l­¬ng lÇn n÷a. KÕt qu¶ ®­êng tæng cung dÞch ®Õn AS3. ThÊt nghiÖp l¹i ph¸t triÓn khi chóng ta chuyÓn ®Õn 2’ vµ c¸c chÝnh s¸ch n¨ng ®éng sÏ l¹i mét lÇn n÷a viÖc sö dông ®Ó di chuyÓn ®­êng tæng cÇu ra ®Õn AD3 vµ ®­a nÒn kinh tÕ trë l¹i t×nh h×nh c«ng ¨n ®Çy ®ñ víi møc gi¸ c¶ P3. NÕu qóa tr×nh nµy tiÕp tôc xÈy ra th× kÕt qu¶ lµ viÖc t¨ng liªn tôc cña møc gi¸ c¶ nghÜa lµ mét t×nh tr¹ng l¹m ph¸t. 1.3. HËu qu¶ cña l¹m ph¸t Trªn thùc tÕ, kh«ng thÓ triÖt tiªu ®­îc l¹m ph¸t trong kinh tÕ thÞ tr­êng dï ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn rÊt cao cña lùc l­îng s¶n xuÊt . NÕu gi÷ ®­îc l¹m ph¸t ë møc ®é nÒn kinh tÕ chÞu ®­îc, cho phÐp cã thÓ më thªm viÖc lµm, huy ®éng thªm c¸c nguån lùc phôc vô cho sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, th× còng lµ mét thµnh c«ng trong c«ng cuéc chèng l¹m ph¸t ë nhiÒu n­íc. Nh­ng møc ®é l¹m ph¸t lµ bao nhiªu th× phï hîp? NÕu tû lÖ t¨ng tr­ëng cao, tû lÖ l¹m ph¸t qu¸ thÊp th× dÉn tíi t×nh tr¹ng c¸c ng©n hµng ø ®äng vèn, lµm ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. V× thÕ trong tr­êng hîp ®ã ng­êi ta ph¶i cè g¾ng t¨ng tû lÖ l¹m ph¸t lªn. Khi chÝnh phñ kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc ®é mµ nÒn kinh tÕ chÞu ®­îc (tû lÖ l¹m ph¸t d­íi 10%) th× võa kh«ng g©y ®¶o lén lín, c¸c hÖ qu¶ cña l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¸t, võa víi søc che ch¾n hoÆc chÞu ®ùng ®­îc cña nÒn kinh tÕ vµ cña c¸c tÇng líp x· héi. H¬n n÷a, mét sù hy sinh nµo ®ã do møc l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¸t ®ã mang l¹i ®­îc ®¸nh ®æi b»ng sù t¨ng tr­ëng , ph¸t triÓn kinh tÕ më ra nhiÒu viÖc lµm h¬n, thu nhËp danh nghÜa cã thÓ ®­îc t¨ng lªn cho mçi ng­êi lao ®éng nhê cã ®ñ viÖc lµm h¬n trong tuÇn, trong th¸ng hoÆc t¨ng thªm ng­êi cã viÖc lµm, cã thu nhËp trong gia ®×nh vµ c¶ tÇng líp lao ®éng do gi¶m thÊt nghiÖp . §Õn l­ît nã, thu nhËp b»ng tiÒn t¨ng lªn th× t¨ng thªm søc kÝch thÝch cña nhu cÇu cña tiÒn tÖ vµ søc mua ®èi víi ®Çu t­, t¨ng tr­ëng tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP). Nh­ng khi tû lÖ l¹m ph¸t ®Õn 2 con sè trë lªn (l¹m ph¸t phi m· hoÆc siªu l¹m ph¸t) th× hÇu nh­ t¸c ®éng rÊt xÊu tíi nÒn kinh tÕ nh­ sù ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i mét c¸ch bÊt hîp lý gi÷a c¸c nhãm d©n c­ hoÆc c¸c tÇng líp trong x· héi vµ c¸c chñ thÓ trong c¸c quan hÖ vÒ mÆt tiÒn tÖ trªn c¸c chØ tiªu mang tÝnh chÊt danh nghÜa (chØ tiªu kh«ng tÝnh ®Õn yÕu tè l¹m ph¸t, kh«ng tÝnh ®Õn sù tr­ît gi¸ cña ®ång tiÒn). MÆt kh¸c tû lÖ l¹m ph¸t cao ph¸ ho¹i vµ ®×nh ®èn nÒn s¶n xuÊt x· héi do lóc ®ã ®é rñi ro cao, kh«ng ai d¸m tÝnh to¸n ®Çu t­ l©u dµi, nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ ng¾n h¹n tõng th­¬ng vô, tõng ®ît, tõng chuyÕn diÔn ra phæ biÕn, Trong x· héi xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng ®Çu c¬ tÝch tr÷, dÉn tíi khan hiÕm hµng ho¸ . §iÒu ®ã l¹i lµm gi¸ cµng t¨ng, vµ x· héi r¬i vµo vßng luÈn quÈn, l¹m ph¸t cµng t¨ng dÉn tíi mÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi. Tû lÖ l¹m ph¸t cao cßn cã ¶nh h­ëng xÊu tíi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Tãm l¹i khi l¹m ph¸t cao tíi møc hai con sè (ë ViÖt nam gi÷a nh÷ng n¨m 80 ®· x¶y ra t×nh tr¹ng l¹m ph¸t tíi møc 3 con sè) trë lªn, th× cã ¶nh h­ëng xÊu tíi x· héi. Do ®ã chÝnh phñ ph¶i cã gi¶i ph¸p kh¾c phôc, kiÒm chÕ, vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t. T¸c ®éng kinh tÕ x· héi cña l¹m ph¸t rÊt kh¸c nhau tuú thuéc vµo møc ®é l¹m ph¸t vµ kh¶ n¨ng dù ®o¸n chÝnh x¸c sù biÕn ®éng cña møc l¹m ph¸t. §èi víi lo¹i l¹m ph¸t võa ph¶i, do ®©y lµ l¹m ph¸t tÝnh tr­íc nªn kh«ng g©y ¶nh h­ëng ®Õn s¶n l­îng, hiÖu qu¶ vµ ph©n phèi thu nhËp. Nh­ng khi l¹m ph¸t t¨ng lªn kÐo theo sù biÕn ®éng m¹nh vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ th× ¶nh h­ëng cña l¹m ph¸t b¾t ®Çu béc lé. ë møc l¹m ph¸t phi m· ng­êi ta kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®­îc nã, t¹o nªn sù biÕn ®éng bÊt th­êng vÒ gi¸ trÞ tiÒn tÖ vµ lµm sai lÖch toµn bé th­íc ®o c¸c quan hÖ gi¸ trÞ, ¶nh h­ëng ®Õn mäi kinh tÕ x· héi cô thÓ. Tãm l¹i, l¹m ph¸t cã thÓ t¹o ra nh÷ng ¶nh h­ëng chñ yÕu nh­ sau: 1.3.1. L¹m ph¸t t¹o sù bÊt æn cho m«i tr­êng kinh tÕ x· héi: Sù biÕn ®éng cña l¹m ph¸t trong mét kho¶ng thêi gian lµm cho ng­êi ta khã x¸c ®Þnh møc sinh lêi chÝnh x¸c cña c¸c kho¶n ®Çu t­,do vËy co xu h­íng thÝch ®Çu t­ vµo c¸c tµi s¶n h¬n lµ vµo c¸c dù ¸n. KÕt qu¶ lµ nguån lùc x· héi bÞ ph©n bæ mét c¸ch thiÕu hiÖu qu¶ vµ ¶nh h­ëng ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Ngoµi ra, nã cßn t¸c ®éng ®Õn nhiÒu mÆt kh¸c nh­ c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh bÞ bãp mÐo, ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng lao ®éng khi c«ng ®oµn ®ßi t¨ng l­¬ng, ®e do¹ ®×nh c«ng... 1.3.2.Ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n vµ cña c¶ x· héi: Khi l¹m ph¸t t¨ng lªn, tæng thu nhËp danh nghÜa t¨ng lªn nh­ng trong ®ã cã chøa ®ùng sù ph©n phèi l¹i gi÷a c¸c nhãm d©n c­ víi nhau: Gi÷a chñ - thî,gi÷a ng­êi ®i vay – cho vay, gi÷a chÝnh phñ víi ng­êi ®ãng thuÕ. Tãm l¹i, t¸c ®éng chÝnh cña l¹m ph¸t vÒ mÆt ph©n phèi l¹i n¶y sinh tõ nh÷ng t¸c ®éng kh«ng thÓ ®o¸n tr­íc ®èi v¬Ý gi¸ trÞ thùc tÕ cña thu nhËp vµ cña c¶i cña nh©n d©n. 1.3.3. L¹m ph¸t t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶, s¶n l­îng, viÖc lµm L¹m ph¸t kÐo dµi lµm cho l­îng tiÒn cung øng t¨ng lªn liªn tôc, tæng cung tiÒn t¨ng nhanh h¬n tæng cÇu tiÒn, l­îng tiÒn danh nghÜa t¨ng, l·i suÊt danh nghÜa t¨ng gi¸ trÞ ®ång tiÒn gi¶m gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng nhanh víi tû lÖ kh«ng ®Òu nhau vµ t¨ng nhanh h¬n c¶ lµ gi¸ c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu cho tiªu dïng vµ cho s¶n xuÊt. Khi hµng ho¸ khan hiÕm n¹n ®Çu c¬ ph¸t triÓn m¹nh lµm gi¸ c¶ cµng hçn lo¹n, chÝnh phñ rÊt khã kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ngÇm... l¹m ph¸t cao kÐo dµi lµm cho hµng lo¹t doanh nghiÖp võa vµ nhá bÞ ph¸ s¶n hoÆc s¶n xuÊt cÇm chõng, mét bé phËn c«ng nh©n bÞ mÊt viÖc, tû lÖ thÊt nghiÖp t¨ng, nÒn kinh tÕ sa sót. Ch­¬ng 2 l¹m ph¸t ë viÖt nam giai ®o¹n 2000- 2006 2.1.DiÔn biÕn l¹m ph¸t cña ViÖt Nam vµ ¶nh h­ëng cña nã ®Õn ®êi sèng kinh tÕ – x· héi. Trong lÞch sö qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña ViÖt Nam,kiÓm so¸t l¹m ph¸t lµ mét trong nh÷ng thµnh c«ng ®­îc ghi nhËn.L¹m ph¸t cña ViÖt Nam ®· gi¶m tõ 70% vµo n¨m 1986 xuèng cßn 35% vµo n¨m 1989 vµ trong møc kiÓm so¸t ë nh÷ng n¨m sau nµy. KÕt qu¶ nµy cã ®­îc ®· ph¶n ¶nh tæng hîp nhiÒu yÕu tè nh­ tù do ho¸ nÒn kinh tÕ, ¸p dông tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ h¬n,ng­êi d©n kh«ng cßn tån tr÷ hµng ho¸,vµng ®« la,mµ b¾t ®Çu tÝch luü b»ng ®ång tiÒn trong n­íc Tû lÖ l¹m ph¸t gi¶m tõ giai ®o¹n 1988 ®Õn n¨m 2000, ®Æc biÖt n¨m 2000 tû lÖ l¹m ph¸t lµ 0,1% vµ n¨m 2001 lµ - 0.6%.ThÕ nh­ng l¹m ph¸t b¾t ®Çu t¨ng l¹i tõ n¨m 2002 vµ trë nªn m¹nh h¬n vµo ®Çu n¨m 2004. Nh×n vÒ xu h­íng, tû lÖ l¹m ph¸t gi¶m trong thêi kú 1998 – 2001 lµ do t¸c ®éng cña khñng ho¶ng Ch©u ¸ lµm cho nÒn kinh tÕ l©m vµo suy tho¸i cïng víi gi¶m ph¸t.Vµo giai ®o¹n nµy chÝnh phñ thùc hiÖn chÝnh s¸ch kÝch cÇu ®Ó æn ®Þnh nÒn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch nµy cïng víi chÝnh s¸ch tÝn dông mÒm ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh ®Çu t­ lín cña chÝnh phñ ®· lµm cho l­îng cung tÝn dông t¨ng kÐo theo sù t¨ng gi¸ vµo n¨m 2002. Sè liÖu tiÒn tÖ còng cho thÊy ®iÒu nµy, tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m cña l­äng cung tiÒn M2 trong n¨m 1999 vµ 2000 cao h¬n nhiÒu so víi nh÷ng n¨m tr­íc vµ sau ®ã, ë móc lµ 56% vµo n¨m 2000. Møc t¨ng M2 tõ sau n¨m 2000 trë ®i ®· trë l¹i møc gi¸ trung b×nh cña giai ®o¹n tr­íc n¨m 2000 lµ dao ®éng trªn d­íi 20% NÕu l¹m ph¸t cña n¨m 2003 chØ lµ 3% th× b¾t ®Çu ®Õn th¸ng 2 cña n¨m 2004 chØ sè l¹m ph¸t ®­îc tÝnh b»ng CPI ®· lµ 4,1%. Cho ®Õn th¸ng 8 n¨m 2004 th× chØ sè nµy ®· vät lªn ®Õn 8,3%.§©y lµ con sè cao nhÊt kÓ tõ n¨m 1995 cho ®Õn nay. NHÓM HÀNG HOÁ, DỊCH VỤ 2004 2005 2006 Chỉ số giá tiêu dùng 109,5 108,4 106,6 I. Hàng ăn và dịch vụ ăn uống 115,6 110,8 107,9 Trong đó: 1. Lương thực 114,3 107,8 114,1 2. Thực phẩm 117,1 112,0 105,5 II. Đồ uống và thuốc lá 103,6 104,9 105,2 III. May mặc, mũ nón, giày dép 104,1 105,0 105,8 IV. Nhà ở và vật liệu xây dựng 107,4 109,8 105,9 V. Thiết bị và đồ dùng gia đình 103,6 104,8 106,2 VI. Dược phẩm, y tế 109,1 104,9 104,3 VII. Phương tiện đi lại, bưu điện 105,9 109,1 104,0 VIII. Giáo dục 98,2 105,0 103,6 IX. Văn hoá, thể thao giải trí 102,2 102,7 103,5 X. Hàng hoá và dịch vụ khác 105,2 106,0 106,5 Nguån : Tin tõ tæng côc Thèng kª n¨m 2006 Nh÷ng nhµ kinh tÕ träng tiÒn cho r»ng nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn møc gi¸ chung t¨ng ®ét ngét t¹i ViÖt Nam lµ do t¨ng tr­ëng tÝn dông vµ dÉn ®Õn t¨ng cung tiÒn.§ã lµ nguyªn nh©n g©y ra sù t¨ng gi¸ ®Õn møc b¸o ®éng cña gi¸ vµo n¨m 2003 vµ ng­êi ta còng dù kiÕn møc gi¸ chung sÏ v­ît møc 10% ( mèc dù ®o¸n n¨m 2003) Cô thÓ l­¬ng thùc t¨ng 12,1%, thùc phÈm t¨ng 16,3%, ®å uèng vµ thuèc l¸ t¨ng 2,9%,dÖt may t¨ng 2,7%, nhµ ë vµ vËt liÖu x©y dùng t¨ng 5,4%, ®å dïng gia ®×nh t¨ng 2,5%, t©n d­îc t¨ng 8,6%, ph­¬ng tiÖn ®i l¹i t¨ng 4%, dÞch vô v¨n ho¸ gi¶i trÝ t¨ng 2,6%. Riªng nhãm vËt phÈm gi¸o dôc gi¶m 2,3%. Nh­ vËy, l­¬ng th­c, thùc phÈm, t©n d­îc vµ vËt liÖu x©y dùng lµ nh÷ng nhãm hµng cã møc gi¸ t¨ng cao nhÊt trong n¨m 2003 Nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2004 møc gi¸ chung còng t¨ng m¹nh chñ yÕu lµ do nh÷ng có sèc vÒ phÝa cung mµ nã b¾t nguån tõ c¸c yÕu tè tù ®Þnh nh­ sù gia t¨ng mét sè hµng ho¸ nhËp khÈu chiÕm tû träng lín cña ViÖt Nam, nh­ gi¸ thÐp , gi¸ x¨ng dÇu. Trong n­íc gi¸ thùc phÈm t¨ng chñ yÕu do nh÷ng yÕu tè vÒ phÝa cung nh­ dÞch cóm gia cÇm còng gãp phÇn vµo sù t¨ng gi¸ chung. §i kÌm sù t¨ng lªn cña chØ sè gi¸ tiªu dïng CPI th× chØ sè gi¸ nhËp khÈu t¨ng cao. Tuy nhiªn sù biÕn ®éng cña chØ sè gi¸ nhËp khÈu ®­îc ph¶n ¸nh l¹i trong CPI th­êng trÔ h¬n mét n¨m. §iÒu nµy còng phï hîp víi thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ. Còng chÝnh v× cã ®é trÔ nµy mµ chØ sè gi¸ tiªu dïng cña chØ b¾t ®Çu t¨ng tõ th¸ng 2 n¨m 2004, trÔ h¬n mét n¨m so víi biÕn ®éng cña chØ sè gi¸ nhËp khÈu. ChØ sè gi¸ nhËp khÈu cña n¨m 2003 ®· t¨ng rÊt cao so víi n¨m 2001 vµ 2002. NÕu n¨m 2001 vµ 2002 lµ con sè ©m th× n¨m 2003 t¨ng lªn lµ 3,4%. Trong khi ®ã gi¸ tÝnh b»ng GDP th× ph¶n ¸nh râ biÕn ®éng nµy, n¨m 2003 lµ 5,4%. BiÕn ®éng cña chØ sè gi¸ nhËp khÈu ph¶n ¸nh sù thay ®æi møc gi¸ thÕ giíi. NghÜa lµ nÒn kinh tÕ cã thÓ nhËp khÈu l¹m ph¸t tõ bªn ngoµi vµo. Thùc vËy hÇu hÕt c¸c danh môc hµng ho¸ nhËp khÈu chÝnh cña ViÖt Nam ®Òu t¨ng rÊt cao trong n¨m 2003. Cô thÓ trong n¨m 2003 gi¸ thÐp ®· t¨ng 32,5%, ph«i thÐp t¨ng 30,4%,ph©n bãn t¨ng 20,5% chÊt dÎo t¨ng 15,4%…§iÒu ®¸ng l­u ý lµ xu h­íng nµy cßn diÔn ra m¹nh mÏ trong n¨m 2004 có sèc t¨ng gi¸ dÇu th« dÉn ®Õn t¨ng gi¸ x¨ng dÇu vµ c¸c chÕ phÈm tõ dÇu má. Theo b¸o c¸o cña bé th­¬ng m¹i chØ riªng gi¸ cña nhãm hµng nhËp khÈu x¨ng dÇu , nhùa.. trong n¨m 2004 t¨ng 23,7% so víi n¨m 2003. §Õn n¨m 2005 l¹m ph¸t tiÕp tôc t¨ng cao, ë møc 8,4% so víi 9,5% n¨m 2004. L¹m ph¸t t¨ng cao trong thêi gian nµy kh«ng ph¶i do gi¸ x¨ng dÇu t¨ng do gi¸ x¨ng dÇu vÉn t¨ng trong n¨m 2005(21%) nh­ng ë møc thÊp h¬n n¨m 2004 (55%). ThÕ nh­ng gi¸ c¶ ë ViÖt Nam vÉn t¨ng cao lµ do chÝnh s¸ch kÝch cÇu.Theo nguån tin b¸o chÝ kinh tÕ trong n­íc tèc ®é t¨ng tÝn dông vÉn cao nh­ møc n¨m tr­íc. L¹m ph¸t cao, khi ®ång ®« la Mü kh«ng t¨ng gi¸, ®­a gi¸ trÞ cña ®ång ViÖt Nam t¨ng, lµm t¨ng gi¸ hµng néi ®Þa ( t¨ng gi¸ do l¹m ph¸t) khi tÝnh b»ng ®« la vµ do ®ã lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam. ChÝnh ®iÒu nµy ®· gãp phÇn lµm c¸n c©n th­¬ng m¹i víi n­íc ngoµi tiÕp tôc thiÕu hôt lín. N¨m 2005 thiÕu hôt lµ 4,6 tû ®« la Mü (9% GDP),so víi n¨m 2005 lµ 5,5 tû ®« la Mü(12% GDP). XuÊt khÈu n¨m 2005 t¨ng 29% vµ nhËp khÈu t¨ng ë møc thÊp h¬n lµ 15%. MÆt kh¸c l¹m ph¸t cao t¹o thµnh mét cuéc ch¹y ®ua n©ng l·i suÊt ng©n hµng ®Ó thu tiÒn göi. Dï ch¹y ®ua nh­ vËy nh­ng hiÖn nay l·i suÊt ë møc 8,25% vÉn cßn thÊp h¬n l¹m ph¸t mét chót. Cuéc ch¹y ®ua n©ng l·i suÊt sÏ tiÕp tôc v× ng­êi d©n ®· gi¶m sè tiÕt kiÖm trong ng©n hµng khi l·i suÊt thùc tÕ ©m. §iÒu nµy tiÕp tôc sÏ ®­a ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò sau: Thay v× tiÕt kiÖm d©n sÏ mua hµng(®Æc biÖt lµ vµng ) vµ ®Èy gi¸ hµng lªn.Gi¸ hµng ho¸ t¨ng lµm ®êi sèng cña c«ng nh©n gi¶m ®­a ®Õn ®ßi hái t¨ng l­¬ng. ViÖc t¨ng l­¬ng l¹i ®æ thªm vµo vßng xo¸y l¹m ph¸t.§èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n l·i suÊt cao sÏ lµm t¨ng rñi ro,®­a ®Õn gi¶m møc t¨ng ®Çu t­. §èi víi nhµ n­íc th× viÖc gi¶m møc t¨ng ho¹t ®éngcña kinh tÕ t­ nh©n vµ l­îng tiÒn tiÕt kiÖm thÊp cã thÓ dÉn tíi viÖc b¬m tiÒn vµ tÝn dông nh»m ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao theo kÕ ho¹ch vµ nh­ thÕ l¹m ph¸t sÏ l¹i cµng t¨ng. C¸c chØ sè thèng kª ®­îc tr×nh bµy d­íi ®©y cho thÊy chØ sè l¹m ph¸t ë ViÖt Nam n¨m 2006 cã h­íng gi¶m. C¸c chØ sè thèng kª vÒ gi¸ tiªu dïng th¸ng 3 gi¶m 0,5% so víi th¸ng 2. Trong 10 nhãm hµng ho¸, dÞch vô tiªu dïng, cã 5 nhãm gi¸ gi¶m,trong ®ã gi¶m nhiÒu nhÊt lµ gi¸ l­¬ng thùc – thùc phÈm gi¶m 0,9%, riªng thùc phÈm gi¶m 1,9%,tiÕp ®Õn lµ v¨n ho¸ gi¶m 0,7% ph­¬ng tiÖn ®i l¹i vµ b­u ®iÖn gi¶m 0,6%, ®å uèng vµ thuèc l¸ gi¶m 0,5%, ®å dïng kh¸c gi¶m 0,4% §©y lµ nh÷ng nhãm chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng gi¸ trÞ hµng ho¸,dÞch vô tiªu dïng th«ng qua thÞ tr­êng cña d©n c­. N¨m nhãm hµng ho¸, dÞch vô kh¸c chiÕm tû träng Ýt h¬n nhiÒu vµ t¨ng víi møc tuyÖt ®èi thÊp h¬n, trong ®ã cao nhÊt lµ d­îc phÈm y tÕ t¨ng 0,5%, thiÕt bÞ ®å dïng t¨ng 0,4%, may mÆc mò nãn giµy dÐp t¨ng 0,3%, nhµ ë vËt liÖu x©y dùng t¨ng 0,1%, gi¸o dôc t¨ng 0,1%. §©y lµ ®iÒu ch­a tõng x¶y ra trong cïng kú cña 2 n¨m tr­íc ®ã vµ theo dù ®o¸n diÔn biÕn tiªu dïng cã thÓ lÆp l¹i t×nh h×nh cña cïng kú trong c¸c n¨m tõ 2003 trë vÒ tr­íc ( tõ n¨m 2003 trë vÒ tr­íc,gi¸ tiªu dïng t¨ng cao vµo th¸ng 1, th¸ng 2, sau ®ã gi¶m tõ th¸ng 3, cßn theo n¨m 2004,2005, gi¸ th¸ng 3 vµ c¸c th¸ng tiÕp theo vÉn tiÕp tôc t¨ng). Sù gi¶m xuèng trong 3 th¸ng vµ xu h­íng cã thÓ gi¶m tiÕp trong nh÷ng th¸ng tíi cã nguyªn nh©n trùc tiÕp ®Õn viÖc tÝnh to¸n tèc ®é t¨ng gi¸ cña th¸ng 3 lµ gi¸ c¶ ®· t¨ng cao, t¨ng gÇn nh­ liªn tôc trong 28 th¸ng tr­íc ®ã ( tÝnh tõ th¸ng11.2002 ®Õn th¸ng 2. 2006 ®· t¨ng 3,3%). Khi sè gèc so s¸nh ®· ë møc cao th× gi¸ cña c¸c th¸ng so víi sè gèc so s¸nh sÏ khã mµ cao ®­îc. Cã nguyªn nh©n quan träng lµ nhu cÇu tiªu dïng cña d©n c­ sau TÕt Nguyªn §¸n ®· trë l¹i b×nh th­êng, gi¶m nhiÒu so víi trong TÕt. MÆt kh¸c lµ do l­îng tiÒn ph¸t ra tr­íc vµ sau TÕt ®· thu hót vµo tiÕt kiÖm ( víi møc l·i suÊt ®­îc duy tr× ë møc cao, thËm chÝ ®èi víi mét sè ng©n hµng cßn cao h¬n tr­íc TÕt, l¹i cã thªm ch­¬ng tr×nh khuyÕn m·i hÊp dÉn th­ëng vµng, «t«, du lÞch quèc tÕ…), hay mua vµng n÷ trang vµo mïa c­íi xin…,hay ®Çu t­ vµo thÞ t­êng chøng kho¸n khi khèi l­îng giao dÞch , khèi l­îng khíp lÖnh vµ chØ sè chøng kho¸n VN- Index t¨ng cao… Khi mét l­îng tiÒn lín ®­îc thu hót vµo nh÷ng ho¹t ®éng trªn th× l­îng tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô tiªu dïng sÏ gi¶m xuèng mét c¸ch t­¬ng ®èi,kÐo theo sÏ gi¶m søc Ðp ®èi víi viÖc t¨ng gi¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu dïng. Cßn nguyªn nh©n kh¸c lµ do gi¸ c¶ thÕ giíi kh«ng cßn t¨ng, thËm chÝ mét sè mÆt hµng cßn gi¶m so víi cïng kú n¨m tr­íc… Cïng víi sù gi¶m gi¸ tiªu dïng lµ sù gi¶m gi¸ cña ®« la Mü.Th¸ng 3 gi¶m 0,1% lµm cho 3 th¸ng tèc ®é t¨ng b»ng 0. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do nguån USD tõ ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi , kiÒu hèi ®Õn ViÖt Nam, xuÊt khÈu lao ®éng göi vÒ kh¸ nhiÒu …Dù b¸o gi¸ USD sÏ tiÕp tôc t¨ng thÊp thËm chÝ cßn thÊp h¬n c¶ 2 n¨m tr­íc, chØ cã gi¸ vµng tiÕp tôc t¨ng, tÝnh chung 3 th¸ng ®· t¨ng tíi 11,6% vµ t¨ng cao h¬n gÊp ®«i n¨m 2000 ®ã lµ do gi¸ ë n­íc ngoµi t¨ng cao, cßn ë trong n­íc ¶nh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ kh«ng lín. Tõ nh÷ng sè liÖu trªn cã thÓ thÊy l¹m ph¸t ®ang trë thµnh mét vÊn ®Ò bøc xóc, g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn ®êi sèng kinh tÕ x· héi . Trong giai ®o¹n tõ n¨m 2000 ®Õn th¸ng 3 n¨m 2006 , chØ sè CPI ®· t¨ng 33%, bµo mßn møc l­¬ng thùc tÕ. §Ó æn ®Þnh møc l¹m ph¸t ®i cïng víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nhµ n­íc ®ang t×m nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt nh»m thùc hiÖn môc tiªu ®ã. 2.2 Mét sè gi¶i ph¸p kiÓm so¸t l¹m ph¸t cña ViÖt Nam. Do l¹m ph¸t t¨ng cao vµ kÐo dµi ®· g©y ra nh÷ng hËu qu¶ lín trong ®êi sèng cña nh©n d©n lao ®éng vµ t¨ng tr­ëng kiinh tÕ. V× vËy chÝnh phñ cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó phßng ngõa vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t. VÒ ph­¬ng diÖn kinh tÕ c¸c quyÕt s¸ch kinh tÕ th­êng cã hiÖu qu¶ kh«ng l©u dµi, t¸c ®éng cña nã trong thêi gian tr­íc m¾t th­êng kh¸c víi t¸c ®éng kinh tÕ-x· héi l©u dµi. V× vËy ®Ó gi÷ v÷ng nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®­îc vµ tiÕp tôc ®Èy m¹nh l¹m ph¸t xuèng chóng ta cÇn thùc hiÖn ®ång bé mét hÖ thèng tr­íc m¾t vµ l©u dµi. §ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p c¬ b¶n sau: a. TËp chung søc m¹nh cña s¶n xuÊt trªn c¬ së s¾p xÕp l¹i c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ bè trÝ l¹i c¬ cÊu ®©ï t­, c¬ cÊu tiªu dïng. §Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn t¹o ra nhiÒu lo¹i hµng ho¸ cho x· héi, cÇn ¸p dông hµng lo¹t c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch nh»m gi¶i phãng søc lao ®éng, khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng, khuyÕn khÝch c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c thµnh phÇn ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Thùc hiÖn ba ch­¬ng tr×nh vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm, hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu. Trªn c¬ së ph¸t huy ­u thÕ trong n­íc, m¹nh d¹n më réng quan hÖ kinh tÕ víi n­íc ngoµi ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn. cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. ViÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam thêi gian qua trªn thùc tÕ ch­a cã sù chuyÓn biÕn râ rÖt. C¬ cÊu ®Çu t­ , vèn vËt t­, kü thuËt, lao ®éng vÒ c¬ b¶n vÉn theo nÕp cò. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt kÞp thêi, m¹nh d¹n c¾t nh÷ng c«ng tr×nh xÐt thÊy kh«ng cÇn thiÕt, h¹n chÕ hoÆc kh«ng cÊp vèn cho nh÷ng xÝ nghiÖp s¶n xuÊt kÐm, ­u tiªn vèn, vËt t­ cho nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. §èi víi nh÷ng xÝ nghiÖp quèc doanh lµm ¨n thua lç kÐo dµi cÇn nhanh chãng chuyÓn h­íng kinh doanh, cæ phÇn ho¸ hoÆc gi¶i thÓ ®Ó gi¶m g¸nh nÆng cho nÒn tµi chÝnh quèc gia. Trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t nh­ hiÖn nay, nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch huy ®éng vèn thÝch hîp lµm cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ yªn t©m, ®­îc b¶o ®¶m quyÒn së h÷u vÒ vèn bá ra, ®­îc h­ëng lîi Ých chÝnh ®¸ng do lao ®éng vµ vèn cña hä mang l¹i. b. PhÊn ®Êu gi¶m møc th©m hôt ng©n s¸ch Bé tµi chÝnh cÇn th«ng b¸o chÝnh x¸c møc chªnh lÖch thu chi ng©n s¸ch. T¸ch c¸c kho¶n vay cña nhµ n­íc ra khái ng©n s¸ch vµ chuyÓn thµnh c¸c nguån vèn ®i vay, nÕu ng©n s¸ch vay còng ph¶i tr¶ l·i. Ng©n s¸ch cã 4 nguån thu: Huy ®éng trong n­íc, vay nî n­íc ngoµi, vay ng©n hµng vµ vay cña d©n. tr­íc m¾t vay nî n­íc ngoµi cã khã kh¨n do ®ã cÇn h­íng vµo c¸c nguån thu trong n­íc ®Ó t¨ng thu, chñ yÕu lµ thu thuÕ, thùc hiÖn thuÕ VAT, thuÕ vèn, thuÕ thu nhËp...khai th¸c, båi d­ìng c¸c nguån thu kh¸c, h×nh thµnh bé m¸y chèng thÊt thu thuÕ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó bé m¸y nµy ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. KiÓm kª tµi s¶n, kÓ c¶ bÊt ®éng s¶n, Ên ®Þnh gi¸ ®Êt, gi¸ nhµ ®Ó b¸n vµ cho thuª, t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch. - Gi¶m chi: Rµ so¸t l¹i c¸c nguån chi, thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch chi tiªu nghiªm ngÆt.Cã thÓ gi¶m mét tû lÖ lÖ nhÊt ®Þnh c¸c kho¶n chi tiªu ch­a thËt cÇn thiÕt cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc, kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c kho¶n chi cña c¸c c¬ quan nµy. §ång thêi cã biÖn ph¸p dù phß._.