Kiểm toan nội bộ và sự phối hợp giữa kiểm toán viên nội bộ với kiểm toán viên bên ngoài

Lêi më ®Çu * * * Cïng víi sù ph¸t triÓn vµ tiÕn bé cña x· héi, c¬ chÕ thÞ tr­êng ra ®êi ®· lµm cho c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ së h÷u ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng vµ phøc t¹p. V× thÕ chøc n¨ng kiÓm tra cña kÕ to¸n dÇn dÇn kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi sö dông th«ng tin vµ kiÓm to¸n ra ®êi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Tõ khi xuÊt hiÖn, ngµnh kiÓm to¸n liªn tôc ph¸t triÓn c¶ vÒ lý luËn, thùc tiÔn vµ ngµy cµng cã vai trß quan träng, kh¼ng ®Þnh m×nh lµ mét m«n khoa häc, mét lÜnh vùc nghiªn cøu riªng. C¬ chÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i nç lùc v­¬n lªn tõ chÝnh b¶n th©n m×nh. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i cã nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý ®óng ®¾n ®Ó b¶o ®¶m cho viÖc kinh doanh cã hiÖu qu¶. §ã còng lµ lý do xuÊt hiÖn lo¹i h×nh kiÓm to¸n néi bé (KTNB). Víi sù hiÖn diÖn cña m×nh, KTNB gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh, vÒ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc lËp còng nh­ nhiÒu b¸o c¸o kh¸c ®Ó lµm c¬ së cho viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp. KTNB tuy lµ mét lÜnh vùc míi mÎ nh­ng ®ã lµ mét trong nh÷ng c«ng cô h÷u hiÖu vµ cã vai trß hÕt søc to lín trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, kiÓm to¸n tÝnh tu©n thñ, ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp, taä niÒm tin cho nh÷ng ng­êi sö dông th«ng tin vµ lµ c¬ së ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh cña nhµ qu¶n trÞ. Tr­íc ®©y cã quan ®iÓm cho r»ng ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé lµ sù më réng c«ng viÖc cña kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi. Thùc tÕ, trong nhiÒu tr­êng hîp, ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n néi bé do kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi ®Æt ra vµ trùc tiÕp sö dông ®Î phôc vô nhu cÇu cña kiÓm to¸n bªn ngoµi. HiÖn nay, tuy cã mét sè mÆt quan t©m chung, nh­ng nh÷ng ­u tiªn cña kiÓm to¸n néi bé vµ kiÓm to¸n bªn ngoµi l¹i rÊt kh¸c nhau. KiÓm to¸n viªn bªn ngoµi cã tr¸ch nhiÖm chñ yÕu víi c¸c bªn, ngoµi tæ chøc kh¸ch hµng, cßn kiÓm to¸n viªn néi bé th× chÞu tr¸ch nhiÖm chñ yÕu víi tæ chøc. KiÓm to¸n viªn bªn ngoµi quan t©m ®Æc biÖt ®Õn sù ®óng ®¾n cña b¸o c¸o tµi chÝnh, cßn kiÓm to¸n viªn néi bé th× ®Æt mèi quan t©m hµng ®Çu vµo hiÖu qu¶ chung cña c¸c nghiÖp vô vµ kh¶ n¨ng cã l·i cña c«ng ty. MÆc dï hai nhãm kiÓm to¸n kh¸c nhau vÒ nhiÖm vô chñ yÕu, nh­ng vÉn cã nh÷ng mèi quan t©m chung lµm c¬ së cho mét sù kÕt hîp t¸c dông réng r·i. Víi tinh thÇn ®ã, ®Ò tµi “KiÓm toan néi bé vµ sù phèi hîp gi÷a kiÓm to¸n viªn néi bé víi kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi” xin ®­îc ®Ò cËp ®Õn nh÷ng khÝa c¹nh liªn quan ®Õn c«ng t¸c KTNB vµ sù phèi hîp gi÷a kiÓm to¸n viªn néi bé víi kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi nh­ thª nµo ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶. Néi dung chuyªn ®Ò gåm: PhÇn I: Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ KTNB vµ sù phèi hîp víi kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi. PhÇn II: Thùc tr¹ng KTNB trong c¸c DNNN vµ sù phèi hîp víi kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi ë ViÖt Nam hiÖn nay. PhÇn III: Mét sè ®Ò xuÊt c¶i thiÖn viÖc tæ chøc ho¹t ®éng KTNB vµ sù phèi hîp gi÷a kiÓm to¸n néi bé víi kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi ë ViÖt Nam. MÆc dï ®· cè g¾ng t×m hiÓu vµ nghiªn cøu, song do h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc nªn chuyªn ®Ò cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp y cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. §Ó hoµn thiÖn chuyªn ®Ò, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña TS. NguyÔn Ph­¬ng Hoa vµ c¸c thÇy c« trong khoa kÕ to¸n. Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n néi bé vµ sù phèi hîp víi kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi 1.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ KTNB 1.1.1 Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña KTNB Ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n nãi chung ®· xuÊt hiÖn tõ l©u trªn thÕ giíi cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng vÒ kinh tÕ vµ x· héi còng nh­ nhiÒu mÆt kh¸c cña mçi quèc gia . So víi kiÓm to¸n ®éc lËp vµ kiÓm to¸n Nhµ n­íc th× lo¹i h×nh KTNB ra ®êi muén h¬n, b¾t ®Çu tõ n¨m 1940 míi xuÊt hiÖn kh¸i niÖm KTNB. Nh­ng nã cã sù ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ ®Æc biÖt trong c«ng viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp. C¸c ®¬n vÞ kiÓm to¸n c¬ së ph¸t hiÖn ra r»ng hÖ thèng KTNB lµ ph­¬ng tiÖn qu¶n lÝ cã hiÖu qu¶ vµ lµ c«ng cô ®¾c lùc gióp c¸c nhµ qu¶n lÝ gi¸m s¸t ®­îc toµn bé ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ m×nh. Kh«ng nh÷ng thÕ, trong c¸c c¬ quan nhµ n­íc viÖc h×nh thµnh c¸c bé phËn KTNB ®Ó kiÓm tra th­êng xuyªn c¸c ho¹t ®éng trong c¬ quan ®ang tá ra cã nhiÒu t¸c dông thiÕt thùc. Víi sù lín m¹nh vµ gia t¨ng quy m« c¸c doanh nghiÖp vµi thËp niªn gÇn ®©y, tÇm quan träng KTNB còng lín m¹nh mét c¸ch t­¬ng øng, lµm cho nã trë thµnh yÕu tè chÝnh trong viÖc thiÕt lËp hÖ th«ng kiÓm so¸t vµ kiÓm tra néi bé.ë mét sè n­íc, c¬ quan lËp ph¸p ®· ®­a ra nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt nh»m t¹o ra hµnh lang ph¸p lÝ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho KTNB ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. Bé phËn KTNB ®· ph¸t triÓn m¹nh ë Mü còng nh­ ë ch©u ¢u tõ nh÷ng n¨m 60. Sù ph¸t triÓn nµy ®¨ ®­îc khuyÕn khÝch bëi sù thµnh lËp cña tr­êng ®µo t¹o kiÓm to¸n néi bé (IIA) n¨m 1941 t¹i New York, tæ chøc nµy ®· x¸c ®Þnh b¶n chÊt, môc tiªu vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña bé phËn KTNB. TiÕp ®ã lµ sù xuÊt hiÖn cña HiÖp héi kiÓm to¸n viªn néi bé ë Ph¸p tõ n¨m 1965 vµ sau ®ã trë thµnh ViÖn nghiªn cøu cña kiÓm to¸n viªn vµ kiÓm to¸n viªn néi bé cña Ph¸p (IFAC) vµo n¨m 1973. Phæ biÕn ë c¸c n­íc, viÖc trao ®æi kinh nghiÖm vµ båi d­ìng nghiÖp vô kiÓm to¸n néi bé ®· ®­îc thùc hiÖn ë c¸c hiÖp héi kÕ to¸n viªn. ë ViÖt Nam, theo quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 59/CP ngµy 03 th¸ng 10 n¨m 1996 cña ChÝnh phñ (®­îc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu t¹i NghÞ ®Þnh 27/CP-1999) b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i ®­îc kiÓm tra, x¸c nhËn cña kiÓm to¸n ®éc lËp hoÆc kiÓm to¸n néi bé. Nh­ vËy quy ®inh nµy ®· b­íc ®Çu t¹o hµnh lang ph¸p lý cho viÖc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n néi bé. §Õn ngµy 28 th¸ng 10 n¨m 1997 Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh ký QuyÕt ®Þnh sè 832/TC/Q§/C§KT ban hµnh Quy chÕ kiÓm to¸n n«i bé - kiÓm toan néi bé chÝnh thøc xuÊt hiÖn. 1.1.2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ néi dung ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n néi bé 1.1.2.1. Kh¸i niÖm kiÓm to¸n néi bé HiÓu mét c¸ch c¬ b¶n, kiÓm to¸n néi bé lµ mét bé phËn ®éc lËp ®­îc thiÕt lËp trong ®¬n vÞ tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng phôc vô yªu cÇu qu¶n trÞ néi bé ®¬n vÞ. Theo Liªn ®oµn kÕ to¸n quèc tª (IFAC), kiÓm to¸n néi bé lµ “mét ho¹t ®éng ®¸nh gi¸ ®éc lËp ®­îc thiÕt lËp ra trong mét doanh nghiÖp nh­ lµ mét lo¹i dÞch vô cho doanh nghiÖp ®ã, cã chøc n¨ng kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ gi¸m s¸t thÝch hîp vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n néi bé”. Môc tiªu cña kiÓm to¸n néi bé lµ gióp ®ì c¸c thµnh viªn cña tæ chøc hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm cña hä mét c¸ch hiÖu qu¶, gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý cÊp cao trong ®¬n vÞ qu¸n xuyÕn ®­îc c¸c ho¹t ®éng ®· vµ ®ang diÔn ra trong ®¬n vÞ, bao gåm: nh÷ng qui t¾c ®Æt ra cã ®­îc tu©n thñ kh«ng? Tµi s¶n cã ®­îc sö dông hîp lý kh«ng? C¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc cã hiÖu qu¶ kh«ng? C¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cã cßn phï hîp khi ®iÒu kiÖn thay ®æi? Nh­ vËy, KTNB h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu qu¶n lÝ cña b¶n th©n doanh nghiÖp. KTNB lµ chøc n¨ng ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®éc lËp vµ kh¸ch quan c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp. Ph¹m vi cña kiÓm to¸n néi bé bao gåm tÊt c¶ mäi mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ë tÊt c¶ c¸c cÊp qu¶n lÝ kh¸c nhau. KTNB xem xÐt, ®¸nh gi¸ vµ b¸o c¸o vÒ thùc tr¹ng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, ®­a ra nh÷ng ph©n tÝch, kiÕn nghÞ, t­ vÊn mang tÝnh chuyªn nghiÖp ®Ó l·nh ®¹o doanh nghiÖp cã c¬ së tin cËy trong viÖc qu¶n lÝ cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.1.2.2. Chøc n¨ng cña kiÓm to¸n néi bé KTNB h×nh thµnh do nhu cÇu qu¶n lÝ cho nªn chøc n¨ng cña nã còng tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao cïng víi khoa häc qu¶n lÝ kinh tÕ, tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm qu¶n lÝ cña c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp. MÆc dï theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn, chøc n¨ng cña KTNB hiÖn ®¹i lµ ®¸nh gi¸ ®éc lËp hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, nh­ng chøc n¨ng truyÒn thèng cña KTNB lµ xem xÐt, ®¸nh gi¸ ®é tin cËy, thèng nhÊt cña c¸c th«ng tin tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng, ®¸nh gi¸ viÖc sö dông tiÕt kiÖm, h÷u Ých, cã hiÖu qu¶ vèn vµ tµi s¶n doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, viÖc quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô cho KTNB cÇn ph¶i xem xÐt phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng quèc gia, tõng khu vùc kinh tÕ, tõng ngµnh vµ tõng ®¬n vÞ. 1.1.2.3. NhiÖm vô cña kiÓm to¸n néi bé VÒ c¬ b¶n, nhiÖm vô cña KTNB bao gåm c¸c nhiÖm vô sau: KiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña c¸c chøng tõ, tµi liÖu, sè liÖu kÕ to¸n, viÖc chÊp hµnh chÕ ®é, thÓ lÖ kÕ to¸n tµi chÝnh cña nhµ n­íc. KiÓm tra vµ x¸c nhËn møc ®é trung thùc, hîp lÝ cña b¸o c¸o quyÕt to¸n do kÕ to¸n vµ c¸c bé phËn kh¸c trong DN lËp ra. KiÓm tra x¸c nhËn gi¸ trÞ vèn gãp cña DN vµ c¸c ®èi t¸c tham gia liªn doanh víi DN. KiÓm tra x¸c nhËn tÝnh trung thùc, hîp lÝ, ®Çy ®ñ cña sè liÖu kÕ to¸n vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ liªn doanh. KiÓm tra tÝnh hiÖu qu¶ vµ tÝnh ph¸p lÝ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé trong ®ã cã hÖ thèng kÕ to¸n. Gi¸m s¸t sù ho¹t ®éng vµ tham gia hoµn thiÖn chóng. KiÓm tra tÝnh hiÖu qu¶ vµ tÝnh ph¸p lÝ cña quy chÕ kiÓm so¸t néi bé, ®ång thêi cã kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c¸c quy chÕ nµy. Th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô trªn, KTNB cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn nghiÖp vô cho c¸n bé kÕ to¸n vµ c¸c c¸n bé nghiÖp vô kh¸c cã liªn quan, ®Ò xuÊt c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lÝ, xö lÝ vÒ tµi chÝnh kÕ to¸n vµ c¸c néi dung xö lÝ kh¸c. 1.1.2.4. QuyÒn h¹n cña kiÓm to¸n néi bé Do ®Æc tr­ng cña KTNB lµ kiÓm tra, x¸c minh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong doanh nghiÖp, tÝnh tu©n thñ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nªn KTNB cã nh÷ng quyÒn h¹n riªng ®Ó ®¶m b¶o môc ®Ých ho¹t ®éng. KTNB cã quyÒn: Thø nhÊt, KTNB ®éc lËp víi c¸c bé phËn kh¸c trong doanh nghiÖp, ®éc lËp vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô trong ph¹m vi khu«n khæ luËt ph¸p vµ c¸c chuÈn mùc, ph­¬ng ph¸p nghiÖp vô chuyªn m«n. Thø hai, yªu cÇu c¸c bé phËn vµ c¸c c¸ nh©n cã liªn quan cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c tµi liÖu vÒ kÕ to¸n, tµi chÝnh vµ c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan tíi néi dung kiÓm to¸n. Thø ba, cã quyÒn ®èi chiÕu x¸c minh c¸c th«ng tin kinh tÕ cã liªn quan tíi ®èi t­îng ®­îc kiÓm to¸n ë trong vµ ngoµi doanh nghiÖp. Thø t­, cã quyÒn kiÕn nghÞ víi ®èi t­îng ®­îc kiÓm to¸n cã biÖn ph¸p söa ch÷a sai ph¹m vµ cã quyÒn ghi ý kiÕn cña m×nh vµo b¸o c¸o kiÓm to¸n . Thø n¨m, cã quyÒn ®Ò xuÊt víi l·nh ®¹o doanh nghiÖp nh÷ng kiÕn nghÞ vµ biÖn ph¸p vÒ qu¶n lý. §ã lµ nh÷ng quyÒn h¹n c¬ b¶n cña KTNB. Bªn c¹nh ®ã, tuú thuéc vµo tõng doanh nghiÖp, tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ KTNB cã thÓ cã thªm c¸c quyÒn h¹n kh¸c. 1.1.2.5. Néi dung ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n néi bé C¸c ho¹t ®éng mµ kiÓm to¸n néi bé tiÕn hµnh bao gåm: Rµ so¸t l¹i hÖ thèng kÕ to¸n vµ c¸c qui chÕ kiÓm so¸t néi bé cã liªn quan,gi¸m s¸t sù ho¹t ®éng cña c¸c hÖ thèng còng nh­ tham gia hoµn thiÖn chóng. KiÓm tra c¸c th«ng tin t¸c nghiÖp, th«ng tin tµi chÝnh bao gåm viÖc rµ so¸t l¹i c¸c ph­¬ng tiÖn ®· sö dông ®Ó x¸c ®Þnh, tÝnh to¸n, ph©n lo¹i vµ baã c¸o nh÷ng th«ng tin nµy, kiÓm tra chi tiÕt c¸c nghiÖp vô, c¸c sè d­ vµ c¸c b­íc c«ng viÖc. KiÓm tra tÝnh hiÖu qu¶ , sù tiÕt kiÖm vµ hiÖu suÊt cña c¸c ho¹t ®éng kÓ c¶ c¸c qui ®Þnh kh«ng cã tÝnh chÊt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy, lÜnh vùc chñ yÕu cña KTNB lµ kiÓm to¸n ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp. Ngoµi ra, KTNB còng tiÕn hµnh c¸c néi dung kiÓm to¸n tu©n thñ ®Ó xem xÐt viÖc chÊp hµnh c¸c chÝnh s¸ch, qui ®Þnh cña doanh nghiÖp. 1.2. Sù phèi hîp gi÷a kiÓm to¸n néi bé víi kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi 1.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i phèi hîp Trªn thùc tÕ, doanh nghiÖp ®­îc cung cÊp nh÷ng dÞch vô kiÓm to¸n chÝnh tõ hai nguån kh¸c nhau – kiÓm to¸n viªn néi bé vµ kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi – ®iÒu nµy ®· t¹o ra sù trong dîi lµ cã nh÷ng mèi quan hÖ qua l¹i lµm c¬ së cho sù phèi hîp mµ ng­êi ta mong muèn. Cho dï mét lo¹i h×nh dÞch vô kiÓm to¸n lµ do kÕ to¸n viªn ®éc lËp cña Nhµ n­íc thùc hiÖn cßn lo¹i h×nh kia do c¸c nh©n viªn thuéc phßng kiÓm to¸n néi bé cña b¶n th©n doanh nghiÖp ®¶m nhËn, nh­ng c¶ hai nç lùc kiÓm to¸n ®Òu ph¶i xö lý hå s¬ vµ nh©n sù cña cïng mét c«ng ty. Do ®ã, kh¶ n¨ng trïng lÆp kh«ng cÇn thiÕt vÒ cè g¾ng hoÆc nh÷ng yªu cÇu qu¸ møc ®èi víi phßng nh©n sù lµ kh«ng tr¸nh ®­îc. §ång thêi, còng th­êng cã kh¶ n¨ng tiÒm tµng lµ toµn bé nç lùc kiÓm to¸n cã thÓ, trong chõng mùc nµo ®ã, ®­îc hîp nhÊt theo mét c¸ch thøc ®Ó ®¸p øng cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng môc tiªu vµ môc ®Ých lín h¬n cña doanh nghiÖp. V× vËy, chóng ta cÇn biÕt râ h¬n nh÷ng môc ®Ých ban ®Çu cña tõng nhãm kiÓm to¸n vµ viÖc ®¹t ®­îc nh÷ng môc ®Ých nµy cã thÓ liªn quan nh­ thÕ nµo tíi, mét c¸ch gi¸n tiÕp hoÆc trùc tiÕp, nh÷ng mèi quan t©m chung. Chóng ta còng cÇn biÕt nhiÒu h¬n vÒ nh÷ng mèi quan t©m chung nµy vµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ tho¶ m·n ®­îc chóng mét c¸ch tèt nhÊt th«ng qua nh÷ng kiÓu phèi hîp ®Æc biÖt. 1.2.2. C¬ së cña sù phèi hîp hiÖu qu¶ 1.2.2.1. Nh÷ng mèi quan t©m ban ®Çu vµ thø yÕu Sù phèi hîp hiÖu qu¶ cña kiÓm to¸n viªn (KTV) néi bé vµ KTV bªn ngoµi khëi ®Çu cïng víi sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng mèi quan t©m ban ®Çu vµ thø yÕu cña mçi lo¹i kiÓm to¸n viªn. Sau ®ã sù hiÓu biÕt nµy sÏ lµ c¬ së cho viÖc nh×n nhËn nh÷ng mèi quan t©m chung. Nh÷ng mèi quan t©m ban ®Çu cña kiÓm to¸n viªn néi b«. KiÓm to¸n néi bé lµ chøng n¨ng ®¸nh gi¸ ®éc lËp ®­îc thiÕt lËp trong mét ®¬n vÞ nh­ lµ mét lo¹i h×nh dÞch vô nh»m xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng cña nã. Môc ®Ých cña KTNB lµ nh»m gióp ®ì c¸c thµnh viªn cña ®¬n vÞ trong viÖc hoµn thµnh c¸c träng tr¸ch cña m×nh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ b»ng viÖc tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Trong viÖc lµm nµy, KTV néi bé theo ®uæi viÖc b¶o vÖ ®¬n vÞ ë nh÷ng khÝa c¹nh nh­ tÝnh trung thùc vµ ®é tin cËy cña th«ng tin, viÖc tu©n thñ chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch, thñ tôc vµ quy ®Þnh còng nh­ viÖc b¶o vÖ tµi s¶n. §ång thêi, KTV néi bé còng theo ®uæi viÖc gióp ®ì ®¬n vÞ nh»m ®¹t ®­îc ®é tho¶ dông c¸c nguån lùc mét c¸ch h÷u Ých h¬n. Nh÷ng mèi quan t©m nµy cã liªn quan ®Õn toµn bé hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh­ng chóng còng bao gåm vµ dùa vµo phÇn viÖc cña kiÓm so¸t néi bé mµ g¾n lion víi viÖc ghi nhËn c¸c giao dÞch vµ viÖc chuÈn bÞ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Nh÷ng mèi quan t©m ban ®Çu cña kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi. Mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong mét m«i tr­êng mµ ë ®ã trong nhiÒu ph­¬ng diÖn nã cã g¾n bã mËt thiÕt víi cæ ®«ng, nhµ ®Çu t­, chñ nî, c¬ quan cña ChÝnh phñ, c¸c ®¬n vÞ kh¸c vµ c¸ nh©n kh¸c. Trong mèi t­¬ng quan nµy, ®¬n vÞ ph¶i cung cÊp th«ng tin vµ m« t¶ c¸c kho¶n môc chÝnh cña b¸o c¸o tµi chÝnh - ®Æc biÖt lµ t×nh h×nh tµi chÝnh ®­îc tr×nh bµy trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh ®­îc tr×nh bµy trong b¸o c¸o thu nhËp. Tr¸ch nhiÖm cña ®¬n vÞ lµ chuÈn bÞ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nh­ng chóng ph¶i ®­îc ai ®ã ë ngoµi ®¬n vÞ lµ ng­êi víi tÝnh ®éc lËp vµ kü n¨ng nghÒ nghiÖp ®Æc biÖt cã thÓ cung cÊp mét sè c¸c dÞch vô kh¸c, nh­ng nhiÖm vô ban ®Çu cña anh ta cã liªn quan tíi b¸o c¸o tµi chÝnh lµ cung cÊp ý kiÕn ®éc lËp cÇn thiÕt ®· nªu tr­íc ®©y vÒ sù c«ng khai trung thùc cña nh÷ng b¸o c¸o nµy. Do ®ã, mèi quan t©m ban ®Çu cña KTV bªn ngoµi ph¶i thùc sù lµ tÝnh hîp lý vµ ®óng ®¾n mang tÝnh nghÒ nghiÖp cña ý kiÕn ®éc lËp nµy. Tuy nhiªn, c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ dùa trùc tiÕp vµo nh÷ng thñ tôc vµ sæ s¸ch quan träng mµ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng liªn tôc cña ®¬n vÞ. §©y l¹i lµ hÖ thèng kiÓm so¸t kÕ to¸n néi bé - mét phÇn mèi quan t©m réng h¬n cña KTV néi bé. Nh­ vËy, mÆc dï c¶ KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi ®Òu cã nh÷ng nhiÖm vô ban ®Çu rÊt kh¸c nhau nh­ng hä cã mèi quan t©m thø yÕu chung vÒ tÝnh ®Çy ®ñ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n vÞ. §ã lµ mèi quan t©m chung cung cÊp c¬ së hîp lý chñ yÕu cho nç lùc phèi hîp hiÖu qu¶ gi÷a hai lo¹i kiÓm to¸n nµy. Nh÷ng mèi quan t©m chung thø yÕu kh¸c. Thùc chÊt cña mèi quan t©m chÝnh trong hÖ thèng kiÓm so¸t kÕ to¸n néi bé kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng mèi quan t©m chung thø yÕu kh¸c. Ch¼ng h¹n, ®øng vÒ lîi Ých cña toµn bé c«ng ty, KTV néi bé quan t©m ®Õn viÖc tæ chøc t×m kiÕm dÞch vô kiÓm to¸n bªn ngoµi sao cho cung cÊp gi¸ trÞ tèt víi gi¸ phÝ ph¶i tr¶ vµ tèi thiÓu ho¸ viÖc can thiÖp vµo c¸c ho¹t ®éng kh¸c ®ang diÔn ra trong ®¬n vÞ. KTV néi bé cã mèi quan t©m c¬ b¶n gÇn gièng víi KTV bªn ngoµi khi hä lµ bÊt cø ng­êi b¸n nµo kh¸c cïng víi n¨ng lùc ®Æc biÖt trong tr­êng hîp cã hiÓu biÕt tèt h¬n vÒ ph¹m vi mµ s¶n phÈm b¸n ®Æc thï ®­îc cung cÊp. MÆt kh¸c, KTV bªn ngoµi còng quan t©m ®Õn lîi Ých cña c«ng ty, ®Æc biÖt víi nghÜa lµ mét kh¸ch hµng giµu cã th× ®ã lµ mét nh©n tè quan träng h¬n ®èi víi uy tÝn vµ doanh thu cña h·ng kiÓm to¸n t­ nh©n bªn ngoµi. ë mét chõng mùc nµo ®ã, KTV bªn ngoµi còng biÕt r»ng nhµ qu¶n lý cña c«ng ty ®ã sÏ chê ®îi ë hä lêi khuyªn trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña kiÓm to¸n néi bé, bao gåm c¶ ph¹m vi vµ chÊt l­îng c¶ c¸c dÞch vô kh¸c nhau cña kiÓm to¸n néi bé. KTV bªn ngoµi còng biÕt r»ng qu¶n lý th­êng sÏ mong ®îi nÕu kh«ng nãi lµ ®ßi hái - r»ng KTV bªn ngoµi sÏ ®­a ra tÊt c¶ sù c©n nh¾c cã thÓ ®èi víi c«ng viÖc cña KTV néi bé trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n cña chÝnh m×nh. Do ®ã, tÊt c¶ nh÷ng mèi quan t©m thø yÕu nµy cña hai nhãm kiÓm to¸n cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc t¨ng c­êng thªm mèi quan t©m ®· cã trong nh÷ng nç lùc phèi hîp hiÖu qu¶. 1.2.2.2. Th¸i ®é ®óng ®¾n cña mçi nhãm kiÓm to¸n MÆc dï nh÷ng mèi quan t©m ban ®Çu vµ thø yÕu cña KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi ®· t¹o ra c¬ së phong phó cho viÖc thiÕt lËp mét nç lùc phèi hîp hiÖu qu¶ nh­ng mçi nhãm kiÓm to¸n vÉn cÇn cã th¸i ®é ®óng ®¾n cña m×nh. Nh÷ng nhµ kiÓm to¸n chuyªn nghiÖp còng gièng nh­ bÊt kú c¸ nh©n nµo kh¸c. Do ®ã, hä cã thÓ lÖ thuéc vµo nh÷ng vÊn ®Ò t­¬ng tù nh­ lßng tù träng, sù ghen tþ, lîi Ých c¸ nh©n bÞ mÐo mã, sù chËm ch¹p, thiÕu tù tin vµ nh÷ng yÕu tè ph¶n t¸c dông kh¸c. Nh÷ng kh¶ n¨ng nµy th­êng kh«ng ®­îc xem xÐt mét c¸ch kh¸ch quan vµ v« t×nh trá thµnh c¬ së cho sù kh¼ng ®Þnh nh÷ng lý do thùc tÕ h¬n ®èi víi viÖc c¶n trë nç lùc phèi hîp hiÖu qu¶. Nh÷ng vÇn ®Ò nµy còng th­êng xuyªn c¶n trá nç lùc phèi hîp hiÖu qu¶ thùc sù. 1.2.2.3. Sù hiÓu biÕt mang tÝnh céng t¸c ë bé m¸y l·nh ®¹o Nh©n tè nÒn t¶ng chñ yÕu kh¸c cho sù phèi hîp hiÖu qu¶ cña hai nç lùc kiÓm to¸n lµ sù hiÓu biÕt nh÷ng nh©n tè cã liªn quan tån t¹i ë bé m¸y l·nh ®¹o. Trong ®ã, ba c¸ nh©n cã ¶nh h­ëng ®Æc biÖt quan träng lµ gi¸m ®èc tµi chÝnh, gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ chñ tÞch uû ban kiÓm to¸n cña ban gi¸m ®èc. Vai trß cña gi¸m ®èc tµi chÝnh. Gi¸m ®èc tµi chÝnh (CFO) lµ ng­êi cã quan hÖ trùc tiÕp nhÊt víi h·ng kiÓm to¸n bªn ngoµi - n¬i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng cam kÕt kiÓm to¸n ®Æc biÖt bëi Gi¸m ®èc tµi chÝnh th­êng ph¶i ®¶m nhËn tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng kiÓm to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n mµ cÊu thµnh nªn hÖ thèng kiÓm so¸t kÕ to¸n néi bé vµ còng bao gåm hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng dÉn ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng lµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®ang ®­îc KTV bªn ngoµi xem xÐt. ChÝnh Gi¸m ®èc tµi chÝnh lµ ng­êi lµm viÖc ®Çu tiªn víi kiÓm to¸n vien bªn ngoµi ®Ó ®i tíi sù tho¶ thuËn vÒ b¶n chÊt vµ ph¹m vi xem xÐt cña KTV bªn ngoµi. Nh­ vËy, møc ®é quan träng cña c¸c d÷ liÖu kiÓm to¸n néi bé vµ nh÷ng kh¶ n¨ng tËn dông chóng th«ng qua sù phèi hîp hiÖu qu¶, mµ Gi¸m ®èc tµi chÝnh nhÊn m¹nh, ®· trë thµnh mét ®Þnh tè chÝnh cña quan t©m mµ KTV bªn ngoµi dµnh cho nç lùc phèi hîp nµy. §ång thêi, Gi¸m ®èc tµi chÝnh cã thÓ t¸c ®éng, ë c¸c møc ®é kh¸c nhau, b»ng niÒm tin hay quyÒn lùc cña m×nh, ®èi víi sù céng t¸c ®ã. Vai trß cña gi¸m ®èc ®iÒu hµnh. Theo truyÒn thèng, gi¸m ®èc ®iÒu hµnh (CEO) giao cho gi¸m ®èc tµi chÝnh tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t tµi chÝnh vµ viÖc tho¶ thuËn víi KTV bªn ngoµi vÒ ho¹t ®éng kiÓm to¸n theo th«ng lÖ hµng n¨m. Tuy nhiªn, viÖc ban hµnh LuËt nh÷ng hµnh vi hèi lé n­íc ngoµi vµo n¨m 1977 ®· cã xu h­ëng nhiÒu h¬n ®Õn gi¸m ®èc ®iÒu hµnh trong nh÷ng phÇn viÖc nµy. §Æc biÖt kÕt qu¶ cña nh÷ng quy ®Þnh do Uû ban Chøng kho¸n vµ Giao dÞch ®Ò xuÊt ®· yªu cÇu gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ký mét b¸o c¸o qu¶n lý trong ®ã bao gåm viÖc tr×nh bµy vÒ tÝnh ®Çy ®ñ cña hÖ thèng kiÓm so¸t kÕ to¸n néi bé. TÊt c¶ nh÷ng quy ®Þnh nµy cã xu h­íng ¶nh h­ëng s©u réng h¬n ®Õn gi¸m ®èc ®iÒu hµnh trong viÖc giao dÞch víi KTV bªn ngoµi vµ do ®ã ®ãng gãp quan träng trong viÖc thóc ®Èy c¸ch tiÕp cËn nghiªm tóc h¬n vÒ tiÕn tr×nh phèi hîp. Vai trß cña Uû ban kiÓm to¸n. Uû ban kiÓm to¸n, d­íi sù l·nh ®¹o cña chñ tÞch uû ban kiÓm to¸n (CAC), ngµy cµng nhËn tr¸ch nhiÖm nhiÒu h¬n vÒ viÖc tuyÓn dông vµ th«ng qua c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång cña KTV bªn ngoµi. Sau ®ã, Uû ban kiÓm to¸n còng cã vai trß tÝch cùc h¬n trong viÖc phèi hîp c¸c nç lùc cña kiÓm to¸n néi bé vµ kiÓm to¸n bªn ngoµi. §iÒu nµy kh«ng cã nghÜa r»ng vai trß cña c¸c bªn liªn quan kh¸c lµ kh«ng cùc kú quan träng. Nh­ng sù tham gia cña uû ban kiÓm to¸n cã uy tÝn lín - ®Æc biÖt lµ chñ tÞch uû ban kiÓm to¸n - vµ mèi quan t©m s©u réng h¬n vÒ sù phèi hîp hiÖu qu¶ ®· lµm t¨ng thªm søc m¹nh cho viÖc ®¹t ®­îc tho¶ thuËn phèi hîp mét c¸ch tèt nhÊt cã thÓ. TÇm quan träng cña viÖc hiÓu biÕt ®óng ®¾n. Trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng phèi hîp cña c¸c quan chøc cÊp cao cña ®¬n vÞ ®· ®­îc tr×nh bµy ë trªn, viÖc hiÓu biÕt ®óng ®¾n cña tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n ngµy cµng trë nªn quan träng. §Æc biÖt cÇn thiÕt lµ sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng mèi quan t©m ban ®Çu vµ thø yÕu cña mçi nhãm kiÓm to¸n vµ sù cÇn thiÕt ph¶i hoµ trén c¸c nç lùc kiÓm to¸n ®· ®­îc phèi hîp theo c¸ch thøc cho phÐp cã thÓ ®¹t ®­îc tÊt c¶ c¸c môc tiªu chÝnh. Mét ®iÒu còng ®Æc biÖt quan träng lµ c¸c bªn liªn quan nhËn ra sù cÇn thiÕt vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô cao cña mçi nhãm kiÓm to¸n vµ sù cÇn thiÕt vÒ quan hÖ nghiÖp vô ë møc ®é t­¬ng tù gi÷a KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi. §iÒu nµy còng bao gåm viÖc tiÕp tôc thõa nhËn r»ng chøc n¨ng cña nhãm kiÓm to¸n néi bé kh«ng ph¶i chØ lµ trî gióp cho KTV bªn ngoµi ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu kiÓm to¸n cña hä, ®ång thêi c¸c nguån lùc cña nhãm kiÓm to¸n néi bé ph¶i ®­îc b¶o vÖ ®Ó cã thÓ cung cÊp mét c¸ch hîp lý c¸c dÞch vô cho ban qu¶n lý nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu nghiÖp vô. 1.2.2.4. Nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy sù phèi hîp ViÖc phèi hîp cã hiÖu qu¶ gi÷a KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi bÞ t¸c ®éng bëi nh÷ng nh©n tè mang tÝnh thóc ®Èy. Tuy nhiªn, c¸c nh©n tè thóc ®Èy kh¸c nhau th­êng cã xu h­íng chßng chÐo lªn nhau. C¸c nh©n tè nµy biÕn ®æi tõ c¸c nh©n tè ë møc ®é t­¬ng ®èi thÊp ®Õn nh÷ng nh©n tè cã tÇm quan träng ë møc ®é cao. Ch¼ng h¹n, viÖc c¶n trë nh÷ng ®¹i diÖn cña hai nhãm kiÓm to¸n nµy ®¹t ®­îc vÞ trÝ nghÒ nghiÖp nhÊt ®Þnh mét c¸ch ®ång thêi vµ sau ®ã c¶n trë viÖc theo ®uæi xem xÐt nh÷ng sæ s¸ch gièng nhau hoÆc thÈm vÊn ng­êi lao ®éng cña cïng mét c«ng ty. MÆt kh¸c, nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy cã thÓ lµ sù hç trî mang tÝnh hîp t¸c ë møc ®é cao h¬n. VÝ dô, viÖc trao ®æi tµi liÖu vµ th«ng tin liªn quan cïng víi viÖc th¶o luËn vµ th¶o luËn chung vÒ viÖc triÓn khai c«ng viÖc h¬n n÷a vµ viÖc kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm ®· ®­îc chØ ra. 1.2.2.5. Nh÷ng c¶n trë sù phèi hîp Còng gièng nh­ nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy, nh÷ng c¶n trë ¶nh h­ëng tíi nç lùc phèi hîp cã hiÖu qu¶ cã thÓ biÕn ®æi tõ nh÷ng nh©n tè ë møc ®é rÊt thÊp ®Õn nh÷ng vËt c¶n rÊt lín. Chóng cã thÓ thay ®æi tõ nh÷ng nh­îc ®iÓm cña riªng KTV néi bé hoÆc KTV bªn ngoµi ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng ë møc ®é cao h¬n hoÆc nh÷ng ¸p lùc c¶n trë sù phèi hîp cã hiÖu qu¶ cã thÓ ph¸t triÓn ë møc ®é c«ng viÖc. Tãm l¹i, chóng t¹o thµnh nh÷ng vËt c¶n ®èi víi sù phèi hîp cã hiÖu qu¶. Nh÷ng kiÓu c¶n trë chÝnh cÇn ®­îc liªn tôc l­u ý gåm: TÝnh ®Çy ®ñ cña nh÷ng chuÈn mùc kiÓm to¸n néi bé. Nh÷ng khuyÕt ®iÓm cã thÓ vÒ mÆt tæ chøc cña KTV bªn ngoµi. Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý tiÒm tµng cña KTV bªn ngoµi. 1.2.3. Nh÷ng yÕu tè cña sù phèi hîp hiÖu qu¶ Sù phèi hîp gi÷a KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi cã thÓ ®­îc thùc hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, nh÷ng ho¹t ®éng phèi hîp nµy cã thÓ nhãm thµnh 11 lo¹i sau: Trao ®æi tµi liÖu kiÓm to¸n. Sù chia sÎ trùc tiÕp vÒ th«ng tin. Sö dông ph­¬ng ph¸p luËn phæ biÕn. Hç trî c«ng viÖc hîp t¸c. Hîp t¸c trong ®µo t¹o c¸n bé. TriÓn khai trî gióp nh÷ng tµi liÖu kiÓm to¸n. LËp kÕ ho¹ch chung. Ph©n lo¹i c«ng viÖc kiÓm to¸n. Tæng hîp c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n. LËp b¸o c¸o chung lªn c¸c tæ chøc cÊp cao h¬n. §¸nh gi¸ chÐo. 1.2.3.1. Trao ®æi tµi liÖu kiÓm to¸n KiÓu phèi hîp c¬ b¶n xoay quanh viÖc trao ®æi tµi liÖu kiÓm to¸n. Hai tµi liÖu chñ yÕu lµ hå s¬ vµ b¸o c¸o kiÓm to¸n. Nh÷ng tµi liÖu nµy cã thÓ cã do KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi cung cÊp cho nhau. Trao ®æi hå s¬ kiÓm to¸n. §èi víi hå s¬ kiÓm to¸n, tÝnh s½n sµng cung cÊp chóng cña KTV néi bé cho KTV bªn ngoµi lµ vÊn ®Ò Ýt g©y tranh luËn nhÊt vµ do ®ã lµ phæ biÕn nhÊt trong thùc tÕ. TÝnh logic ë ®©y lµ KTV bªn ngoµi ph¶i kiÓm tra nh÷ng hå s¬ kiÓm to¸n nµy ë ph¹m vi cã thÓ dùa vµo c«ng viÖc cña KTV néi bé. H¬n n÷a, nã th­êng ®­îc nh×n nhËn lµ ®iÒu ®óng ®¾n cã thÓ lµm cho th«ng tin trë nªn s½n cã cho KTV bªn ngoµi mµ mÆt kh¸c KTV bªn ngoµi sÏ ph¶i cã thªm thêi gian ®Ó thu thËp víi nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Trong mét sè tr­êng hîp KTV néi bé cã thÓ do dù trong viÖc c«ng khai hå s¬ kiÓm to¸n mµ chÊt l­îng vÒ mÆt chuyªn m«n cña chóng kh«ng ®­îc nh­ mong muèn, nh­ng ®iÒu nµy sÏ lµ mét vÊn ®Ò cÇn cã sù söa ch÷a c¬ b¶n ®èi víi nh÷ng sù kiÖn cña chÝnh nã. Ch¾c ch¾n r»ng, kh«ng mét lý do thËt sù thÝch ®¸ng nµo cã thÓ lµm c¬ së cho viÖc KTV néi bé tõ chèi cung cÊp cho KTV bªn ngoµi nh÷ng hå s¬ kiÓm to¸n nµy. Tr­êng hîp ng­îc l¹i, vÒ mÆt nguyªn t¾c, tÝnh s½n sµng cña nh÷ng hå s¬ kiÓm to¸n cña KTV bªn ngoµi cho KTV néi bé kh«ng t­¬ng hîp víi tÝnh ®éc lËp vµ nh÷ng tr¸ch nhiÖm réng h¬n cña hä ®èi víi thÕ giíi bªn ngoµi. Do ®ã, sù s½n sµng cña nh÷ng hå s¬ kiÓm to¸n cña KTV bªn ngoµi lµ vÊn ®Ò khã. Tuy nhiªn, tÝnh s½n sµng nµy ®­îc KTV bªn ngoµi níi réng ra, ngo¹i trõ tr­êng hîp cã thÓ vÒ b¶n chÊt ®Æc biÖt. Trao ®æi nh÷ng b¸o c¸o. ViÖc trao ®æi nh÷ng b¸o c¸o gi÷a KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi còng lµ hîp lý vµ lµ thùc tÕ mang tÝnh ®Æc thï chung. Nh÷ng b¸o c¸o cña KTV néi bé ®· cã ¶nh h­ëng ®Õn nh÷ng nguyªn t¾c t­¬ng tù nh­ hå s¬ kiÓm to¸n. Do ®ã, nh÷ng b¸o c¸o cña KTV néi bé th­êng ®­îc cung cÊp mét c¸ch tù nguyÖn cho KTV bªn ngoµi vµ chóng thiÕt lËp nªn mét ph­¬ng tiÖn quan träng ®Ó tiÕp tôc th«ng b¸o mét c¸ch hîp lý cho KTV bªn ngoµi. Tuy nhiªn trong mét sè tr­êng hîp, nh÷ng b¸o c¸o ®Æc biÖt cña KTV néi bé cã thÓ ®­îc gi÷ kÝn hoÆc kh«ng ph¶i lµ mèi quan t©m cña KTV bªn ngoµi. §èi víi KTV bªn ngoµi cÇn ph¶i nhËn thøc r»ng nh÷ng kiÓu b¸o c¸o m« t¶ bæ sung cho ý kiÕn mang tÝnh nguyªn t¾c lµ Ýt phæ biÕn h¬n vµ chóng thay ®æi theo nh÷ng ®iÒu kho¶n tuyÓn dông kiÓm toan riªng. Nh÷ng b¸o c¸o ®Æc biÖt cña KTV bªn ngoµi cã thÓ còng ®­îc gi÷ kÝn vµ kh«ng nªn ®­a lý do v× sao chóng kh«ng ®­îc cung cÊp cho KTV néi bé. Do ®ã trong viÖc cung cÊp nµy, th«ng th­êng nã lµ thùc tÕ mang tÝnh chuÈn mùc. 1.2.3.2. Chia sÎ trùc tiÕp th«ng tin KTV néi bé cã thÓ ®i s©u vµo nh÷ng vÊn ®Ò trong viÖc tr×nh bµy réng h¬n vµ chi tiÕt h¬n vÒ nh÷ng ho¹t ®éng ®iÒu hµnh mµ sÏ lµ quan träng ®èi víi KTV bªn ngoµi. §ång thêi, KTV bªn ngoµi phô thuéc rÊt nhiÒu vµo dßng th«ng tin h÷u Ých. Do ®ã, sù chia sÎ trùc tiÕp th«ng tin gi÷a hai nhãm kiÓm to¸n lµ rÊt cÇn thiÕt nh»m ®¸p øng yªu cÇu, ®ßi hái cña c¶ hai nhãm. 1.2.3.3. Sö dông nh÷ng thñ tôc kiÓm to¸n phæ biÕn Trong nhiÒu tr­êng hîp, ng­êi ta tin r»ng hai nhãm kiÓm to¸n ®Òu mong muèn r¾ng nhãm kiÓm to¸n néi bé sÏ tu©n theo nh÷ng thñ tôc kü thuËt t­¬ng tù víi nh÷ng thñ tôc ®­îc KTV bªn ngoµi ¸p dông. Nh÷ng vÝ dô phæ biÕn nhÊt vÒ ®iÒu nµy lµ nh÷ng thñ tôc kiÓm to¸n ®­îc ¸p dông trong nh÷ng phÇn riªng cña toµn bé nç lùc kiÓm to¸n vµ sù s¾p xÕp nh÷ng hå s¬ kiÓm to¸n cã liªn quan. Sù hîp lý ë ®©y lµ tÊt c¶ nh÷ng thñ tôc nµy ®· lµm cho KTV bªn ngoµi dÔ dµng h¬n trong viÖc xem xÐt vµ sö dông c«ng viÖc cña KTV néi bé. Tuy nhiªn, cã quan ®iÓm cho r»ng nh÷ng thñ tôc phæ biÕn nµy chØ lµ yÕu tè t­¬ng ®èi kh«ng quan träng vµ dùa nhiÒu h¬n vµo n¨ng lùc nghÒ nghiÖp c¬ b¶n. Trong bÊt kú t×nh huèng nµo, c¸c môc tiªu cña KTV néi bé lµ réng h¬n so víi nh÷ng môc tiªu cña KTV bªn ngoµi vµ ë ®iÓm nµo ®ã cÊn cã sù tiÕp cËn kh¸c nhau ®èi víi nh÷ng nhiÖm vô kiÓm to¸n riªng rÏ nµy. ë mét møc ®é nµo ®ã c¸c thñ tôc phæ biÕn nµy cã thÓ lµ h÷u Ých ®èi víi nh÷ng t×nh huèng mang tÝnh tËp thÓ nh­ng sù xÐt ®o¸n cÇn ph¶i ®­îc kiÓm nghiÖm trong viÖc ¸p dông thùc tÕ. Tãm l¹i, nhòng thñ tôc kiÓm to¸n phæ biÕn lµ mét c«ng cô ®­îc sö dông cïng víi sù cÈn thËn vµ thËn träng hîp lý. 1.2.3.4. Hç trî c«ng viÖc hîp t¸c Trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y khi mµ sù nhÊn m¹nh vµo nç lùc phèi hîp lµ ban ®Çu nh»m gi¶m thêi gian vµ gi¸ phÝ kiÓm to¸n cña KTV bªn ngoµi, nh©n viªn cña phßng kiÓm to¸n néi bé cã thÓ ®­îc bæ sung cho KTV bªn ngoµi vµ lµm viÖc trùc tiÕp d­íi sù gi¸m s¸t cña KTV bªn ngoµi. Ngµy nay, theo nh÷ng ®iÒu kiÖn cña viÖc thùc hµnh hiÖn t¹i, bÊt kú sù s¾p xÕp c«ng viÖc céng t¸c nµo ph¶i ®­îc c©n nh¾c cÈn thËn. KTV néi bé ph¶n ®èi viÖc chØ ®Þnh trùc tiÕp nh­ lµ sù ngô ý vÒ mét vÞ trÝ c«ng viÖc h¹ng hai ®· dÉn ®Õn viÖc anh ta kh«ng ®­îc tiÕp tôc n¨ng lùc nghÒ nghiÖp cña chÝnh m×nh. §iÒu nµy tån t¹i ®Æc biÖt khi KTV néi bé ®­îc chØ ®Þnh thËt sù nhiÒu tuæi ®êi vµ nhiÒu kinh nghiÖm h¬n KTV bªn ngoµi. VÊn ®Ò nµy cã thÓ ®­îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch KTV néi bé cã vai trß nh­ mét nhµ t­ vÊn ®­îc chØ ®Þnh hoÆc cïng víi sù hiÓu biÕt thÊu ®¸o r»ng sù s¾p xÕp nµy liªn quan ®Õn nh÷ng ng­êi ngang hµng lµm viÖc v× mét nÒn t¶ng t¹m thêi nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®· ®­îc thõa nhËn mét c¸ch râ rµng. Mét gi¶i ph¸p kh¸c lµ ph©n c«ng ng­êi cã chuyªn m«n tèt nhÊt chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nç lùc c«ng viÖc chung dï cho ng­êi ®ã lµ KTV néi bé hoÆc KTV ®éc lËp. 1.2.3.5. Hîp t¸c trong ®µo t¹o c¸n bé Mét t×nh h×nh ®ang tån t¹i kh¸ phæ biÕn lµ khi nµo th× hoÆc KTV néi bé hoÆc KTV bªn ngoµi cã ®­îc n¨ng lùc ®µo t¹o h÷u Ých cho c¶ hai nhãm. KTV bªn ngoµi, ng­êi cung cÊp dÞch vô cho rÊt nhiÒu kh¸ch hµng, cã thÓ cã ®­îc c¸c nguån lùc cho viÖc ph¸t triÓn c¸c kiÓu ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o kh¸c nhau h÷u Ých cho KTV néi bé thuéc nh÷ng c«ng ty ®i thuª kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, trong nh÷ng vÝ dô kh¸c, KTV néi bé cã thÓ ®ang chØ ®¹o nh÷ng kho¸ ®µo t¹o hoÆc triÓn khai nh÷ng tµi liÖu ®µo t¹o kh¸c mang tÝnh duy nhÊt ®èi víi c«ng ty. VÒ phÇn KTV bªn ngoµi, cã thÓ cã nhu cÇu sö dông nh÷ng tµi liÖu nµy cho nh©n viªn cña m×nh, ®Æc biÖt cho nh÷ng c¸ nh©n thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n riªng biÖt. Tuy nhiªn trong thùc tÕ, viÖc KTV néi bé vµ KTV bªn ngoµi cã nh÷ng nhiÖm vô ban ®Çu kh¸c nhau cã nghÜa lµ mçi nhãm kiÓm to¸n th­êng cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong viÖc triÓn khai vµ ®iÒu hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cña chÝnh m×nh. Th«ng th­êng, khi nh÷ng tµi liÖu ®µo t¹o cña mét nhãm nµy ®­îc nhãm kia sö dông th× viÖc sö dông nµy ®­îc cung cÊp mµ kh«ng cã tr¸ch nhiÖm kÌm theo bëi v× nh÷ng mèi quan t©m chung do ®ã ®· ®­îc ®¸p øng. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c h·ng kiÓm to¸n bªn ngoµi ®· ph¸t triÓn c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cho KTV néi bé nh­ lµ mét c«ng viÖc kinh doanh m¹o hiÓm riªng vµ t¹o ra nguån thu nhËp bæ sung mang tÝnh nghÒ nghiÖp. 1.2.3.6. TriÓn khai trî gióp nh÷ng tµi liÖu kiÓm to¸n Hai._.