Kiểm soát ô nhiễm môi trường theo quan điểm sản xuất sạch hơn cho xí nghiệp Ruthimex 1 công ty cao su Thống Nhất

CHÖÔNG I GIÔÙI THIEÄU VEÀ ÑEÀ TAØI ÑAËT VAÁN ÑEÀ Nöôùc ta ñang trong giai ñoaïn phaùt trieån, tieán tôùi moät nöôùc Coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ñeå hoøa nhaäp vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø caùc nöôùc treân theá giôùi. Ngaønh coâng nghieäp nöôùc ta ngaøy caøng phaùt trieån vaø ñem laïi nhieàu lôïi ích veà maët kinh teá nhö: taïo ra caùc saûn phaåm phuïc vuï trong nöôùc vaø xuaát khaåu, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Tuy nhieân, vôùi söï phaùt trieån vaø ngaøy caøng ñoåi môùi cuûa ngaønh coâng nghieäp daãn ñeán vieäc khai thaùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân moät caùch maïnh meõ laøm cho chuùng ngaøy caøng caïn kieät. Caùc chaát thaûi töø ngaønh coâng nghieäp sinh ra ngaøy caøng nhieàu laøm cho moâi tröôøng thieân nhieân bò taùc ñoäng maïnh vaø daàn maát ñi khaû naêng töï laøm saïch. Phaàn lôùn thieát bò coâng ngheä cuûa ngaønh saûn xuaát ôû nöôùc ta chöa ñöôïc ñaàu tö vaø hieän ñaïi hoùa hoaøn toaøn, quy trình coâng ngheä chöa trieät ñeå. Vì vaäy, moâi tröôøng ngaøy caøng oâ nhieãm traàm troïng hôn, gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe vaø ñôøi soáng coäng ñoàng. Chaát thaûi coâng nghieäp bao goàm: chaát thaûi raén, khí thaûi, nöôùc thaûi ñöôïc sinh ra nhieàu töø caùc ngaønh khaùc nhau trong ñoù coù ngaønh coâng nghieäp cao su. Ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp cao su, chaát thaûi ñöôïc quan taâm ñoù laø nöôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén. Ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát vaø cheá bieán cao su chieám moät vò trí quan troïng trong neàn kinh teá quoác daân vaø laø moät trong nhöõng ngaønh coù tieàm naêng phaùt trieån voâ cuøng to lôùn. Cao su ñöôïc söû duïng haàu heát trong caùc lónh vöïc, phuïc vuï cho taát caû nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu. Song song vôùi vieäc taïo ra nhöõng saûn phaåm phuïc vuï cho nhu caàu cuoäc soáng con ngöôøi laø vieäc thaûi moät löôïng chaát thaûi ñaùng keå ra moâi tröôøng beân ngoaøi nhö: nöôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén ñaõ gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán moâi tröôøng vaø chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân laø ñieàu ñaùng ñöôïc quan taâm. Neáu khoâng ñöôïc kieåm soaùt vaø quaûn lyù toát seõ daãn ñeán haøng loaït caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng. Treân heát, kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng laø moät trong nhöõng caùch tieáp caän tích cöïc nhaèm giaûm thieåu toái ña löôïng vaø ñoäc tính cuûa chaát thaûi tröôùc khi taùi sinh, xöû lyù hay thaûi boû. Ngoaøi ra, saûn xuaát sach hôn laø moät trong nhöõng phöông phaùp höõu hieäu ñeå giuùp cho moät toå chöùc vöøa caûi thieän kinh teá vöøa caûi thieän moâi tröôøng cho coâng ty mình. YÙ nghóa cuûa loaïi hình saûn xuaát naøy laø giaûm thieåu oâ nhieãm taïi nguoàn phaùt sinh, giaûm thieåu chaát thaûi tôùi möùc thaáp nhaát, taêng hieäu quaû kinh teá vaø moâi tröôøng cho coâng ty. Saûn xuaát saïch hôn mang laïi caùc lôïi ích kinh teá song song vôùi giaûm taûi löôïng oâ nhieãm. Saûn xuaát saïch hôn ñoàng nghóa vôùi giaûm thieåu chaát thaûi vaø phoøng ngöøa oâ nhieãm. Töø nhöõng vaán ñeà thöïc teá treân vaø ñeå goùp phaàn caûi thieän moâi tröôøng, ngaên ngöøa oâ nhieãm nuôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén cuûa ngaønh saûn xuaát cao su, em ñaõ choïn xí nghieäp Ruthimex 1 thuoäc coâng ty cao su Thoáng Nhaát ñeå tieán haønh thöïc hieän luaän vaên toát nghieäp: “Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm saûn xuaát saïch hôn cho xí nghieäp Ruthimex 1 – coâng ty cao su Thoáng Nhaát”. MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI Treân cô sôû nghieân cöùu, ñaùnh giaù tình hình saûn xuaát, hieän traïng moâi tröôøng taïi xí nghieäp Ruthimex 1 thuoäc coâng ty cao su Thoáng Nhaát, ñeà taøi ñöôïc tieán haønh nhaèm ñaït ñöôïc 3 muïc ñích sau: ª Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng taïi xí nghieäp Ruthimex 1. ª Ñaùnh giaù caùc bieän phaùp quaûn lyù moâi tröôøng ñang aùp duïng taïi xí nghieäp Ruthimex 1. ª Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm taïi xí nghieäp Ruthimex 1. YÙ NGHÓA CUÛA ÑEÀ TAØI Nghieân cöùu caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm saûn xuaát saïch hôn cho xí nghieäp. Qua ñoù, seõ ñoùng goùp moät vaøi yù kieán laøm cô sôû khoa hoïc cho caùc cô quan chöùc naêng, ban quaûn lyù coâng ty coù theå giaùm saùt vaø quaûn lyù caùc hoaït ñoäng cuûa xí nghieäp veà phöông dieän tieát kieäm nguyeân nhieân vaät lieäu, tieát kieäm naêng löôïng, söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân thieân nhieân vaø baûo veä moâi tröôøng. Töø ñoù seõ coù nhöõng thoâng tin caàn thieát ñeå löïa choïn caùc giaûi phaùp toái öu trong vieäc thöïc hieän kieåm soaùt oâ nhieãm, giaûm thieåu chaát thaûi vaø mang laïi lôïi ích kinh teá cho coâng ty. Ngoaøi ra coøn goùp phaàn laøm cô sôû ñeå coâng ty xaây döïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng, ñieàu kieän laøm vieäc vaø moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001. NOÄI DUNG - PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU - GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.4.1 Noäi dung F Tìm hieåu veà tình hình saûn xuaát taïi xí nghieäp Ruthimex 1: xaùc ñònh quy trình saûn xuaát vaø saûn phaåm, nhu caàu nguyeân nhieân vaät lieäu, trang thieát bò… taïi xí nghieäp. F Tìm hieåu caùc nguoàn thaûi taïi moãi coâng ñoaïn saûn xuaát. F Nghieân cöùu ñeà xuaát caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng. F Ñaùnh giaù vaø löïa choïn moät soá giaûi phaùp. 1.4.2 Phöông phaùp nghieân cöùu - Phöông phaùp thu thaäp thoâng tin: thu thaäp caùc tö lieäu, taøi lieäu veà SXSH vaø kieåm soaùt oâ nhieãm töø cô quan löu tröõ vaø quaûn lyù döõ lieäu nhö: saùch baùo, taïp chí, internet, thö vieän… - Phöông phaùp toång hôïp vaø phaân tích caùc döõ lieäu thu thaäp ñöôïc. - Phöông phaùp khaûo saùt thöïc ñòa: Trao ñoåi, phoûng vaán caùc caùn boä, coâng nhaân ôû xí nghieäp Ruthimex 1. Phaân tích caùc taøi lieäu veà hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh taïi xí nghieäp Ruthimex 1. Xem xeùt hieän traïng moâi tröôøng cuûa xí gnhieäp Ruthimex 1. Quan saùt töøng coâng ñoaïn trong daây truyeàn saûn xuaát. - Phöông phaùp chuyeân gia: ñöôïc söï chæ daãn vaø hoã trôï cuûa giaùo vieân höôùng daãn vaø caùn boä xí nghieäp Ruthimex 1. 1.4.3 Giôùi haïn cuûa ñeà taøi - Do khoâng ñuû ñieàu kieän vaø thieát bò ño tröïc tieáp neân ñaõ khoâng ño ñöôïc caùc chæ tieâu veà nöôùc thaûi. - Do haïn cheá veà thôøi gian neân luaän vaên chæ ñeà xuaát caùc giaûi phaùp mang tính hieäu quaû veà moâi tröôøng vaø kyõ thuaät cho xí nghieäp maø chöa tính ñeán caùc hieäu quaû veà kinh teá. 1.5 ÑÒA ÑIEÅM VAØ THÔØI GIAN THÖÏC HIEÄN ÑEÀ TAØI Ñòa ñieåm: ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän taïi xí nghieäp Ruthimex 1 thuoäc coâng ty cao su Thoáng Nhaát, ñòa chæ soá 64/6 Luyõ Baùn Bích, Phöôøng Taân Thôùi Hoaø, Quaän Taân Phuù, TP. HCM. Thôøi gian: ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian 3 thaùng, töø ngaøy 01/10/2007 ñeán ngaøy 30/12/2007. 1.6 BOÁ CUÏC CUÛA ÑEÀ TAØI Luaän vaên coù 87 trang noäi dung chính, baûng, hình vaø ñöôïc chia thaønh nhöõng chöông sau: - Chöông I: Giôùi thieäu veà ñeà taøi Muïc tieâu, yù nghóa cuûa ñeà taøi. Noäi dung, phöông phaùp nghieân cöùu, giôùi haïn cuûa ñeà taøi. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi. - Chöông II: Giôùi thieäu veà kieåm soaùt oâ nhieãm vaø saûn xuaát saïch hôn Giôùi thieäu veà kieåm soaùt oâ nhieãm: khaùi nieäm veà kieåm soaùt oâ nhieãm, caùc böôùc thöïc hieän vaø caùc giaûi phaùp thöïc hieän. Giôùi thieäu veà saûn xuaát saïch hôn: khaùi nieäm veà SXSH, caùc phöông phaùp SXSH, nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên khi aùp duïng SXSH ôû Vieät Nam vaø quaù trình aùp duïng SXSH ôû Vieät Nam. - Chöông III: Toång quan veà ngaønh cao su vaø sô löôïc veà coâng ty cao su Thoáng Nhaát Toång quan veà ngaønh cao su: tình hình saûn xuaát cao su treân theá giôùi, tình hình saûn xuaát cao su taïi Vieät Nam. Giôùi thieäu toång quan veà coâng ty cao su Thoáng Nhaát vaø xí nghieäp Ruthimex 1: lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa coâng ty, sô ñoà toå chöùc, caùc saûn phaåm chính, coâng ngheä vaø thieát bò, nguyeân vaät lieäu söû duïng, quy trình saûn xuaát. - Chöông IV: Hieän traïng moâi tröôøng taïi xí nghieäp Ruthmex 1 vaø caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng ñaõ aùp duïng Hieän traïng moâi tröôøng taïi xí nghieäp Ruthimex 1: moâi tröôøng nöôùc, moâi tröôøng khoâng khí, chaát thaûi raén, tieáng oàn, coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy vaø an toaøn lao ñoäng. Caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng ñaõ aùp duïng vaø nhöõng maët haïn cheá. - Chöông V: Xaây döïng caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng taïi xí nghieäp Ruthimex 1 Phaân tích nguyeân nhaân vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm. Xaây döïng caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm cuï theå taïi xí nghieäp Ruthimex 1. - Chöông VI: Ñaùnh giaù vaø löïa choïn caùc giaûi phaùp Ñaùnh giaù sô boä caùc giaûi phaùp Löïa choïn caùc giaûi phaùp - Chöông VII: Keát luaän vaø kieán nghò Keát luaän. Kieán nghò. CHÖÔNG II GIÔÙI THIEÄU VEÀ KIEÅM SOAÙT O NHIEÃM VAØ SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN 2.1 LYÙ THUYEÁT VEÀ KIEÅM SOAÙT O NHIEÃM 2.1.1 Khaùi nieäm veà kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng laø toång hôïp caùc hoaït ñoäng, bieän phaùp vaø coâng cuï nhaèm phoøng ngöøa, khoáng cheá khoâng cho oâ nhieãm xaûy ra hoaëc khi coù oâ nhieãm xaûy ra thì chuû ñoäng xöû lyù laøm giaûm thieåu hay loaïi tröø oâ nhieãm (kieåm soaùt cuoái ñöôøng oáng). Muïc tieâu: kieåm soaùt oâ nhieãm bao goàm ngaên ngöøa oâ nhieãm, laøm giaûm hoaëc loaïi boû chaát thaûi töø nguoàn hay coøn goïi laø kieåm soaùt oâ nhieãm ñaàu vaøo vaø laøm saïch oâ nhieãm, thu gom, taùi söû duïng, xöû lyù chaát thaûi ñeå phuïc hoài moâi tröôøng. 2.1.2 Caùc böôùc thöïc hieän chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng Chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng ñoøi hoûi thöïc hieän moät caùch lieân tuïc theo chu trình kheùp kín goàm 8 böôùc cô baûn sau: Giaønh ñöôïc söï ñoàng tình uûng hoä cuûa ban laõnh ñaïo coâng ty. Khôûi ñoäng chöông trình baèng caùch hình thaønh nhoùm ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng, phaùt trieån moät keá hoaïch ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø ñaøo taïo coâng nhaân veà ngaên ngöøa oâ nhieãm. Xem xeùt laïi vaø moâ taû moät caùch chi tieát caùc quaù trình saûn xuaát vôùi caùc maùy moùc, thieát bò ñeå xaùc ñònh caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi, ñaùnh giaù caùc trôû ngaïi tieàm aån veà maët toå chöùc khi thöïc hieän chöông trình. Xaùc ñònh taát caû caùc khaû naêng ngaên ngöøa oâ nhieãm coù theå ñöôïc Öu tieân moät soá doøng thaûi quan troïng vaø ñaùnh giaù chi tieát tính khaû thi veà maët kyõ thuaät, kinh teá, moâi tröôøng ñoái vôùi khaû naêng ngaên ngöøa oâ nhieãm ñaõ taäp hôïp. Taäp hôïp laïi caùc khaû naêng ngaên ngöøa oâ nhieãm toát nhaát ñoái vôùi coâng ty vaø thöïc thi nhöõng khaû naêng löïa choïn ñoù. Ñaùnh giaù nhöõng tieán boä cuûa chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm treân cô sôû moät coâng ty ñieån hình ñeå ñaùnh giaù caùc döï aùn ngaên ngöøa oâ nhieãm cuï theå. Duy trì chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm cho nhöõng söï phaùt trieån lieân tuïc vaø nhöõng lôïi ích lieân tuïc cuûa coâng ty. Caùc böôùc cuûa chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm hay kieåm soaùt oâ nhieãm ñöôïc theå hieän qua sô ñoà sau: Giaønh ñöôïc söï ñoàng tình cuûa caáp quaûn lyù Duy trì chöông trình PP Ñaùnh giaù chaát thaûi vaø xaùc ñònh caùc cô hoäi PP Xaùc ñònh thöïc thi caùc giaûi phaùp Thieát laäp chöông trình PP Ñaùnh giaù chöông trình vaø caùc döï aùn PP Xem xeùt caùc quaù trình vaø xaùc ñònh caùc trôû ngaïi Phaân tích tính khaû thi cuûa caùc cô hoäi PP Hình 1: Caùc böôùc cuûa chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm (Nguoàn: HWRIC,1993) 2.1.3 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng 2.1.3.1 Caùc coâng cuï kinh teá Œ Thueá vaø phí moâi tröôøng: laø caùc nguoàn thu ngaân saùch do caùc caù nhaân vaø toå chöùc söû duïng moâi tröôøng ñoùng goùp. Tuøy vaøo ñoái töôïng ñaùnh thueá vaø phí coù theå coù caùc loaïi sau: - Leä phí nöôùc thaûi: ñöôïc ban haønh vaø trieån khai treân cô sôû nghò ñònh 67/2003NÑ – CP do thuû töôùng kyù ngaøy 13/06/2003. - Thueá vaø phí khí thaûi: hieän nay ta chöa coù quy ñònh naøo daønh cho vieäc thu khí. Tuy nhieân nöôùc ta ñaõ coù nghò ñònh 57/2002/NÑ – CP quy ñònh thu phí baûo veä moâi tröôøng ñoái vôùi xaêng daàu, khí thaûi töø vieäc söû duïng than ñaù, caùc nhieân lieäu ñoát vaø tieáng oàn saân bay vaø nghò ñònh 78/2000/NÑ – CP ban haønh ngaøy 16/12/2000 veà phí xaêng daàu. - Leä phí haønh chaùnh: ñoùng goùp taøi chính cho vieäc caáp giaáy pheùp, giaùm saùt vaø quaûn lyù haønh chính ñoái vôùi moâi tröôøng. - Thueá taøi nguyeân: ñoùng khi söû duïng taøi nguyeân nöôùc nhöng hieän nay chöa ñöôïc aùp duïng. - Chi phí phuïc vuï moâi tröôøng khaùc: ñöôïc hình thaønh treân cô sôû thoûa thuaän cuûa cô cheá thò tröôøng cung vaø caàu veà dòch vuï moâi tröôøng, nhöõng vaán ñeà böùc baùch caàn phaûi giaûi quyeát coù tính chaát coäng ñoàng hay cuïc boä ñòa phöông. Ví duï: phí dòch vuï tö vaán moâi tröôøng, xöû lyù chaát thaûi theo hôïp ñoàng thoûa thuaän, thu mua pheáù thaûi coù khaû naêng taùi cheá, taùi söû duïng.  Haïn ngaïch phaùt thaûi coù theå mua baùn ñöôïc: trong ñieàu kieän ñaûm baûo toång nguoàn chaát thaûi trong khu vöïc khoâng thay ñoåi, caùc xí nghieäp coù theå trao ñoåi mua baùn haïn ngaïch phaùt thaûi maø khoâng laøm gia taêng oâ nhieãm. Nhôø vaäy maø chaát löôïng moâi tröôøng ñöôïc ñaûm baûo vaø chi phí xaõ hoäi cuûa caùc nhaø saûn xuaát ñöôïc ñaûm baûo. Ž Trôï caáp moâi tröôøng: bao goàm: - Trôï caáp khoâng hoaøn laïi. - Caùc khoaûn cho vay öu ñaõi. - Cho pheùp khaáu hao nhanh. - Öu ñaõi thueá. Ñaây laø bieän phaùp taïm thôøi, neáu vaän duïng khoâng thích hôïp hoaëc keùo daøi coù theå khoâng hieäu quaû kinh teá vì trôï caáp ñi ngöôïc laïi vôùi nguyeân taéc ngöôøi gaây oâ nhieãm phaûi traû tieàn.  Kyù quyõ moâi tröôøng: caùc doanh nghieäp tröôùc khi ñaàu tö phaûi ñaët coïc taïi ngaân haøng moät khoaûng tieàn lôùn hôn hoaëc xaáp xæ vôùi kinh phí ñeå khaéc phuïc moâi tröôøng neáu doanh nghieäp gaây oâ nhieãm. Loaïi coâng cuï naøy ñaõ coù thoâng tö lieân tòch soá 126/1999/TTLT – BTC – BCN – BKHCNMT ngaøy 22/10/1999 veà “Höôùng daãn vieäc kyù quyõ ñeå phuïc hoài moâi tröôøng trong khai thaùc khoaùng saûn”.  Nhaõn sinh thaùi: ñöôïc caáp cho caùc saûn phaåm khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát vaø söû duïng. Ñaây laø loaïi coâng cuï kinh teá raát coù yù nghóa cho ngöôøi tieâu duøng vaø hình aûnh doanh nghieäp. Coù nhieàu loaïi nhaõn sinh thaùi nhö: nhaõn xanh, ecomark… do moät cô quan moâi tröôøng quoác gia caáp vaø thu hoài. 2.1.3.2 Quaûn lyù nhaø nöôùc Ñeå thöïc hieän vieäc quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc veà oâ nhieãm moâi tröôøng, caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ñaõ ban haønh caùc vaên baûn luaät nhö: luaät baûo veä moâi tröôøng (27/12/1993), luaät baûo veä söùc khoûe nhaân daân (30/06/1989), luaät hình söï (21/12/1999) vaø caùc vaên baûn döôùi luaät nhö nghò ñònh 175/CP (18/10/1994): höôùng daãn thi haønh luaät baûo veä moâi tröôøng, nghò ñònh 68/2005/NÑ – CP (20/05/2005) veà an toaøn hoùa chaát… Ñoàng thôøi nöôùc ta cuõng coù tham gia moät soá coâng öôùc quoác teá: coâng öôùc veà ña daïng sinh hoïc (16/11/1994), nghò ñònh thö Kyoto veà giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính (11/12/1997), coâng öôùc Basel veà kieåm soaùt vieäc vaän chuyeån qua bieân giôùi caùc chaát thaûi ñoäc haïi vaø vieäc loaïi boû chuùng (13/05/1995). Ngoaøi ra caùc doanh nghieäp coøn phaûi thoûa maõn caùc tieâu chuaån veà moâi tröôøng nöôùc, khoâng khí ñieån hình laø TCVN 5945:2005, TCVN 5937:2005, TCVN 5938:2005, TCVN 6606:2000, TCVN 5502:2003, TCVN 5507:2002 vaø phaûi thöïc hieän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng hoaëc ñaêng kyù ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng. 2.1.3.3 Bieän phaùp kyõ thuaät Bieän phaùp kyõ thuaät nhaèm ngaên ngöøa oâ nhieãm coù theå chia ra caùc nhoùm chính sau: Giaûm thieåu taïi nguoàn. Taùi cheá vaø taùi söû duïng. Caûi tieán saûn phaåm. Ñoái vôùi moät nöôùc ñang phaùt trieån nhö Vieät Nam ñeå vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng ñaït hieäu quaû cao thì phaûi coù söï keát hôïp vaø gaén chaët caùc coâng cuï vôùi nhau trong vieäc quaûn lyù moâi tröôøng. KYÕ THUAÄT NGAÊN NGÖØA O NHIEÃM Giaûm taïi nguoàn Thay ñoåi quaù trình Caûi tieán vieäc quaûn lyù noäi vi vaø vaän haønh saûn xuaát Thay ñoåi saûn phaåm Giaûm taïi nguoàn - Taùi söû duïng trong nhaø maùy. - Taùi cheá beân ngoaøi nhaø maùy. - Baùn, trao ñoåi, kí göûi vaø hoaøn traû chaát thaûi. - Taùi sinh naêng löôïng. - Thieát keá caùc saûn phaåm sao cho taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng laø nhoû nhaát. - Taêng voøng ñôøi saûn phaåm. - Caûi tieán caùc thao taùc vaän haønh. - Baûo döôõng caùc thieát bò maùy moùc. - Caûi tieán caùc thoùi quen quaûn lyù. - Ngaên ngöøa vieäc thaát thoaùt chaûy traøn. - Taùch rieâng caùc doøng thaûi. - Caûi tieán veà ñieàu kieän vaät lieäu. - Ñaøo taïo naâng cao nhaän thöùc. - Phaân loaïi chaát thaûi. - Tieát kieäm naêng löôïng. Thay ñoåi coân g ngheä - Caûi tieán thieát bò vaø keá hoaïch saûn xuaát. Thay ñoåi vaät lieäu ñaàu vaøo - Thay ñoåi caùc quy trình. -Taêng cöôøng tính töï ñoäng hoùa. - Caûi tieán caùc ñieàu kieän vaän haønh. - Caûi tieán caùc thieát bò. - Söû duïng coâng ngheä môùi. - Laøm saïch vaät lieäu tröôùc khi söû duïng. - Thay ñoåi caùc vaät lieäu ñoäc haïi baèng caùc vaät lieäu ít ñoäc haïi hôn. Hình 2 : Caùc kyõ thuaät ngaên ngöøa oâ nhieãm 2.2 LYÙ THUYEÁT VEÀ SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN 2.2.1 Khaùi nieäm veà saûn xuaát saïch hôn Khaùi nieäm saûn xuaát saïch hôn laàn ñaàu tieân ñöôïc UNEP giôùi thieäu vaøo naêm 1989. Khaùi nieäm: saûn xuaát saïch hôn laø “aùp duïng lieân tuïc chieán löôïc moâi tröôøng phoøng ngöøa toång hôïp ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát, caùc saûn phaåm vaø dòch vuï nhaèm naâng cao hieäu xuaát saûn xuaát vaø giaûm ruûi ro ñoái vôùi con ngöôøi vaø moâi tröôøng”. Ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát: SXSH bao goàm giaûm tieâu thuï nguyeân lieäu, naêng löôïng cho moät ñôn vò saûn phaåm, loaïi boû toái ña caùc vaät lieäu ñoäc haïi, giaûm löôïng vaø möùc ñoä ñoäc haïi cuûa taát caû caùc doøng thaûi tröôùc khi ra khoûi quaù trình. Ñoái vôùi saûn phaåm: tieáp caän naøy taäp trung vaøo vieäc laøm giaûm caùc taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng trong suoát voøng ñôøi saûn phaåm keå töø khi khai thaùc nguyeân lieäu thoâ ñeán khi thaûi boû cuoái cuøng. Ñoái vôùi dòch vuï: phöông phaùp phoøng ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng bao goàm töø khaâu thieát keá, caûi tieán vieäc quaûn lyù nhaø xöôûng, ñeán khaâu löïa choïn caùc loaïi ñaàu vaøo. SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN Laø moät chieán löôïc toång hôïp, lieân tuïc vaø mang tính phoøng ngöøa Lôïi theá caïnh tranh Ñeå taêng hieäu suaát ñieàu naøy seõ caûi thieän Ñeå söûa ñoåi Caùc dòch vuï Caùc saûn phaåm Caùc quaù trình Tình hình moâi tröôøng vaø giaûm chi phí Giaûm thieåu ruûi ro Hình 3: Moâ taû khaùi nieäm SXSH Söï thay theá mang tính nguyeân lyù Giaûm nguoàn phaùt sinh Thieát keá vì moâi tröôøng Baûo toaøn naêng luôïng 2.2.2 Caùc phöông phaùp saûn xuaát saïch hôn Thay ñoåi saûn phaåm Thay coâng ngheä Saûn xuaát saûn phaåm phuï Tuaàn hoaøn taùi söû duïng Caûi tieán thieát bò Kieåm soaùt qui trình Thay theá nguyeân lieäu Quaûn lyù noäi vi QUAÙ TRÌNH Hình 4: Caùc phöông phaùp SXSH Quaûn lyù noäi vi: laø moät loaïi giaûi phaùp ñôn thuaàn nhaát cuûa SXSH. Quaûn lyù noäi vi khoâng ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö vaø coù theå ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi xaùc ñònh ñöôïc caùc giaûi phaùp. Thay theá nguyeân vaät lieäu: laø vieäc thay theá caùc nguyeân lieäu ñang söû duïng baèng caùc nguyeân lieäu khaùc thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Thay ñoåi nguyeân lieäu coøn coù theå laø vieäc mua nguyeân lieäu coù chaát löôïng toát hôn ñeå ñaït ñöôïc hieäu suaát söû duïng cao hôn. Kieåm soaùt qui trình toát hôn: ñeå ñaûm baûo caùc ñeàu kieän saûn xuaát ñöôïc toái öu hoaù veà maët tieâu thuï nguyeân lieäu, saûn xuaát vaø phaùt sinh chaát thaûi. Caùc thoâng soá cuûa quaù trình saûn xuaát nhieät ñoä, thôøi gian, aùp suaát, pH, toác ñoä…, caàn ñöôïc giaùm saùt vaø duy trì caøng gaàn vôùi ñieàu kieän toái öu caøng toát. Caûi tieán thieát bò: laø vieäc thay ñoåi thieát bò ñaõ coù ñeå nguyeân lieäu toån thaát ít hôn. Vieäc caûi tieán caùc thieát bò coù theå laø ñieàu chænh toác ñoä maùy, laø toái öu kích thöôùc kho chöùa, laø vieäc baûo oân beà maët noùng hay laïnh, hoaëc thieát keá caûi thieän caùc boä phaän caàn thieát trong thieát bò. Thay coâng ngheä: laø vieäc laép ñaët caùc thieát bò môùi vaø coù hieäu quaû hôn, giaûi phaùp naøy yeâu caàu chi phí ñaàu tö cao hôn caùc giaûi phaùp SXSH khaùc. Maëc duø vaäy, tieàm naêng tieát kieäm vaø caûi thieän chaát löôïng coù theå cao hôn so vôùi caùc giaûi phaùp khaùc. Thay ñoåi saûn phaåm: laø vieäc caûi thieän chaát löôïng saûn phaåm vaø caùc yeâu caàu ñoái vôùi saûn phaåm ñoù ñeå laøm giaûm oâ nhieãm. Caûi thieän thieát keá saûn phaåm coù theå tieát kieäm ñöôïc löôïng nguyeân lieäu vaø hoaù chaát ñoäc haïi söû duïng. Saûn xuaát saûn phaåm phuï: laø vieäc thu gom vaø xöû lyù caùc doøng thaûi ñeå coù theå trôû thaønh moät saûn phaåm môùi hoaëc ñeå baùn ra cho caùc cô sôû saûn xuaát khaùc. Tuaàn hoaøn taùi söû duïng: laø vieäc thu gom chaát thaûi vaø söû duïng laïi cho quaù trình saûn xuaát. 2.2.3 Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên trong vieäc aùp duïng SXSH ôû Vieät Nam 2.2.3.1 Thuaän lôïi Ñöôïc söï quan taâm tröïc tieáp cuûa Boä TNMT, Sôû TNMT cuøng vôùi caùc toå chöùc quoác teá, naêm 1996 Vieät Nam ñaõ trieån khai thöïc hieän trình dieãn SXSH taïi moät soá cô sôû coâng nghieäp. Naêm 1997, TPHCM ñaõ phoái hôïp vôùi UNIDO tieán haønh taøi trôï döï aùn “giaûm thieåu oâ nhieãm coâng nghieäp ôû TP.HCM”. Naêm 1999, Vieät Nam ñaõ kíù coâng öôùc quoác teá veà SXSH khaúng ñònh söï cam keát cuûa Vieät Nam veà BVMT vaø PTBV. Ngaøy 06/05/2002 Boä KHCN&MT ñaõ kí quyeát ñònh veà vieäc ban haønh keá hoaïch haønh ñoäng quoác gia veà SXSH… taát caû caùc chöông trình ñaõ taïo ñieàu kieäm thuaän lôïi cho SXSH phaùt huy hieäu quaû to lôùn cuûa mình trong thôøi gian tôùi. Ngoaøi ra SXSH coøn ñöôïc söï giuùp ñôõ veà maët thoâng tin, kinh teá vaø kyõ thuaät töø phía caùc cô quan ban ngaønh vaø caùc toå chöùc quoác teá vaø ñaëc bieät laø söï uûng hoä cuûa laõnh ñaïo caùc cô sôû coâng nghieäp. 2.2.3.2 Khoù khaên Œ Khoù khaên thuoäc veà nhaän thöùc - Thaùi ñoä taéc traùch ñoái vôùi quaûn lyù maët baèng saûn xuaát vaø caùc vaán ñeà moâi tröôøng. - Trôû löïc ñoái vôùi söï thay ñoåi, sôï thaát baïi (hay thaùi ñoä khoâng muoán thay ñoåi caùi hieän coù).  Khoù khaên thuoäc veà toå chöùc Caùc raøo caûn mang tính toå chöùc coù theå phaân chia thaønh 3 loaïi tính chaát rieâng bieät nhöng coù lieân quan chaët cheõ vôùi nhau cuûa caùc sôû coâng nghieäp. Bao goàm: - Söï taäp trung quyeàn ra quyeát ñònh. - Söï chuù troïng quaù möùc ñoái vôùi saûn xuaát. - Thieáu söï quan taâm cuûa caùc nhaân vieân. Ž Khoù khaên veà kyõ thuaät - Naêng löïc kyõ thuaät bò haïn cheá Thieáu hoaëc khoâng coù löïc löôïng lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo. Thieáu caùc coâng cuï kieåm soaùt. Thieáu caùc thieát bò baûo döôõng. -Thieáu thoâng tin kyõ thuaät. - Haïn cheá veà coâng ngheä.  Khoù khaên veà kinh teá - Söï thònh haønh cheá ñoä kích thích taøi chính laøm ngöôøi ta quan taâm ñeán löôïng saûn phaåm hôn laø quan taâm ñeán chi phí saûn xuaát. - Caùc nguyeân lieäu reû tieàn vaø deã kieám. - Chính saùch ñaàu tö ñaëc bieät. - Chi phí cao vaø thieáu voán ñaàu tö.  Khoù khaên veà maët quy ñònh cuûa nhaø nöôùc - Caùc chính saùch coâng nghieäp coù khaû naêng ngaên chaën vieäc thöïc hieän SXSH. - Caùc chính saùch veà moâi tröôøng nhaèm khuyeán khích nhöõng giaûi phaùp cuoái ñöôøng oáng thay vì caùc bieän phaùp phoøng ngöøa. ‘ Khoù khaên coù tính heä thoáng - Thieáu kyõ naêng quaûn lyù chuyeân nghieäp trong caùc lónh vöïc: Laõnh ñaïo Giaùm saùt Söï ñaûm baûo vieäc laøm - Caùc ghi cheùp veà saûn xuaát coù chaát löôïng thaáp. - Heä thoáng quaûn lyù khoâng thích hôïp vaø khoâng hieäu quaû. 2.2.4 Quaù trình aùp duïng SXSH taïi Vieät Nam - ÔÛ nöôùc ta, SXSH ñöïôc trieån khai haïn cheá ôû möùc thaêm doø vaø pilot trình dieãn. Coù theå xem ñeà taøi “Nghieân cöùu taän thu, xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp vaø moät soá coâng ngheä khoâng (hoaëc ít) chaát thaûi” trong chöông trình nghieân cöùu caáp nhaø nöôùc veà BVMT töø naêm 1991 – 1995 laø coâng vieäc ñaàu tieân theo höôùng SXSH. Ñeà taøi naøy do trung taâm Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Moâi tröôøng (CEST) cuûa tröôøng ñaïi hoïc Baùch khoa Haø Noäi thöïc hieän vôùi söï coäng taùc cuûa vieän hoùa hoïc, trung taâm khoa hoïc töï nhieân vaø coâng ngheä quoác gia, vaø vieän hoùa coâng nghieäp. Ñeà taøi ñaõ cung caáp moät soá toång quan veà Coâng nghieäp vaø Moâi tröôøng töø ñoù löïa ra caùc ngaønh tieàm naêng coù caùc cô hoäi SXSH nhö coâng nghieäp deät, giaáy, thöïc phaåm vaø hoùa chaát. - Tieáp ñoù, naêm 1996 ngaân haøng theá giôùi ñaõ keát hôïp vôùi cuïc moâi tröôøng toå chöùc caùc lôùp taäp huaán giôùi thieäu veà “phoøng ngöøa oâ nhieãm coâng nghieäp” ôû Haø Noäi vaø TP.HCM, chuû yeáu cho caùn boä quaûn lyù moâi tröôøng vaø boä coâng nghieäp. Caùc lôùp hoïc naøy chæ môùi döøng laïi ôû möùc ñaïi cöông nhaèm naâng cao nhaän thöùc cho caùn boä hoaïch ñònh chính saùch. - Cuõng töø naêm 1995 ñeán nay, kyõ thuaät ñaùnh giaù SXSH (coøn goïi laø kieåm toaùn giaûm thieåu chaát thaûi) ñaõ ñöôïc giôùi thieäu trong caùc döï aùn trình dieãn taïi moät soá cô sôû coâng nghieäp ngaønh deät, giaáy, cheá bieán thöïc phaåm vaø hoùa chaát do caùc toå chöùc quoác teá taøi trôï. Keát quaû trình dieãn cuûa döï aùn “giaûm oâ nhieãm coâng nghieäp ôû TP.HCM” cuûa UNIDO – SIDA trong thôøi gian töø naêm 1997 – 1999 vaø döï aùn “Trung taâm saûn xuaát saïch Vieät Nam” cuûa UNIDO – SECO trong giai ñoaïn 1 (1998 – 2000) laø raát khaû quan. - Vôùi döï aùn “giaûm thieåu oâ nhieãm coâng nghieäp ôû TP.HCM” ñaõ coù 6 doanh nghieäp cuûa thaønh phoá tham döï vôùi söï hoã trôï vaø giaùm saùt cuûa Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng thaønh phoá. Ñeå giaûm ñöôïc 20 – 50% löôïng nöôùc thaûi, 10 – 60% löôïng phaùt thaûi khí vaø 10% chaát thaûi raén, caùc doanh nghieäp ñaõ ñaàu tö 6 tyû ñoàng cho caùc giaûi phaùp SXSH. Ñieåm khaùc bieät trong ñaàu tö naøy so vôùi ñaàu tö xöû lyù chaát thaûi cuoái ñöôøng oáng laø thôøi gian hoaøn voán raát ngaén (2 – 18 thaùng) do lôïi ích kinh teá cuûa caùc giaûi phaùp SXSH ñem laïi. Ñaây laø keát quaû toát cho caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy, deät vaø thöïc phaåm taïi TP.HCM. - Vôùi döï aùn “Trung taâm saûn xuaát saïch Vieät Nam”, 13 doanh ngieäp tham gia trình dieãn kyõ thuaät voøng 1, thoâng qua aùp duïng caùc giaûi phaùp ngaén vaø trung haïn, caùc doanh nghieäp thuoäc ngaønh deät ñaõ tieát kieäm ñöôïc 0,03 – 1 tyû ñoàng/naêm, ngaønh giaáy töø 1,3 – 2,2 tyû ñoàng/naêm, ngaønh cheá bieán thöïc phaåm laø 0,3 tyû ñoàng/naêm vaø giaûm tieâu thuï nguyeân nhieân lieäu ñaõ daãn ñeán giaûm 15 – 20% nöôùc thaûi vôùi taûi löôïng höõu cô giaûm cao nhaát laø 30%, löôïng khí nhaø kính phaùt sinh giaûm 5 – 35% vaø caùc hoùa chaát, chaát thaûi raén giaûm ñaùng keå. Caùc keát quaû cuï theå cho caùc giaûi phaùp ñang ñöôïc thöïc hieän vaãn ñang tieáp tuïc toång keát. CHÖÔNG III TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH CAO SU VAØ SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG TY CAO SU THOÁNG NHAÁT 3.1 TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH CAO SU 3.1.2 Tình hình saûn xuaát cao su treân theá giôùi - Cao su ñöôïc troàng ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi nhö Chaâu AÙ, Chaâu Phi vaø Nam Myõ, khoaûng 90% cao su töï nhieân ñöôïc troàng ôû Chaâu AÙ ñaëc bieät ôû vuøng Ñoâng Nam Chaâu AÙ. - Nhu cầu cao su thế giới trong voøng 15 năm gaàn ñaây gia tăng lieân tục, từ 5,2 triệu tấn năm 1990 ñaõ naâng leân 8,23 triệu tấn năm 2004 với tốc ñoä tăng bình quaân laø 3,4 % mỗi năm, dự kiến möùc tieâu thụ năm 2005 laø 8,86 triệu tấn. Đặc biệt từ năm 2001 ñến nay, tốc ñoä tieâu thụ cao su tăng mạnh do sự tăng trưởng nhanh của nền coâng nghiệp oâ toâ ở Trung Quốc vaø nöôùc naøy ñaõ vöôn leân vò trí haøng ñaàu, chiếm khoảng 20 % nhu cầu cao su của thế giới veà toác ñoä tăng từ 10 ñến 20% haøng năm, vượt hơn Hoa Kỳ vaø Nhaät. -Theo IRSG, döï baùo tieâu thuï cao su töï nhieân toaøn caàu naêm 2007 seõ taêng 5,3% leân 9,39 trieäu taán, taêng so vôùi 8,92 trieäu taán naêm 2006, vaø taêng 6,8% vaøo naêm 2008 ñaït 10,03 trieäu taán. Tieâu thuï cao su toång hôïp seõ taêng 7,5% trong naêm 2007, ñaït 13,52 trieäu taán so vôùi 12,57 trieäu taán naêm nay vaø seõ tieáp tuïc taêng theâm 4,4% trong naêm 2008, ñaït 14,12 trieäu taán. Baûng 1: Saûn xuaát vaø tieâu thuï NR cuûa theá giôùi 1000 taán 2001 2002 2003 2004 Saûn xuaát 7250 7350 7990 8410 Tieâu thuï 7190 7540 7950 8230 (Nguoàn: IRSG. Rubber Statistical Bulletin. Vol.59, No 6-7, 03-04/2005) Baûng 2: Saûn löôïng tieâu thuï cuûa 6 nöôùc daãn ñaàu 1000 taán 2001 2002 2003 2004 Trung Quoác 1215 1310 1485 1630 Hoa Kyø 974 1111 1079 1144 Nhaät Baûn 729 749 784 822 AÁn Ñoä 631 680 717 747 Haøn Quoác 332 326 333 348 Ñöùc 246 247 252 209 (Nguoàn: IRSG. Rubber Statistical Bulletin. Vol.59, No 6-7, 03-04/2005) Baûng 3: Saûn löôïng vaø khoái löôïng cao su xuaát khaåu cuûa theá giôùi naêm 2004. Ñôn vò tính: 1000 taán Nöôùc Saûn löôïng Cao su xuaát khaåu Brazil 100,0 Guatemala 56,4 48,1 Caùc nöôùc Nam Myõ khaùc 23,0 Cameroon 56,0 53,0 Coâte d’Ivoire 123,0 118,0 Ghana 12,0 Liberia 117,0 111,5 Nigeria 40,0 24,0 D.R of Congo 10,0 Caùc nöôùc Chaâu Phi khaùc 10,4 28,4 Bangladesh 5,2 Campuchia 47,0 11,0 Trung Quoác 486,0 Aán Ñoä 739,1 71,1 Indonesia 1994,5 1831,9 Malaysia 1186,1 687,9 Myanmar 36,0 30,5 Guinea 4,0 Philippines 82,0 48,2 Sri Lanka 94,1 37,4 Thaùi Lan 2829,1 2532,0 Vieät Nam 415,0 351,0 Toång coäng 8465,9 6060,0 (Nguoàn: IRSG. Rubber Statistical Bulletin. Vol.59, No 6-7, 03-04/2005) Baûng 4: Nhu caàu tieâu thuï cao su thieân nhieân naêm 2004 cuûa theá giôùi Ñôn vò tính: 1000 taán STT Nöôùc Saûn löôïng STT Nöôùc Saûn löôïng 1 Canada 146,3 19 Anh 86,5 2 Hoa Kyø 1144,0 20 EU coøn laïi 22,7 3 Brazil 283,5 21 Nga 28,5 4 Mexico 80,5 22 Thoå Nhó Kyø 118,0 5 Caùc nöôùc Chaâu Myõ khaùc 140,0 23 Ukraine 6,0 6 Aùo 26,5 24 Chaâu AÂu coøn laïi 35,7 7 Bæ 72,0 25 Nam Phi 65,0 8 Coäng hoøa Xeùc 49,8 26 Chaâu Phi coøn laïi 52,9 9 Phaàn Lan 31,5 27 Uùc 26,5 10 Phaùp 236,1 28 Trung Quoác 1630,0 11 Ñöùc 209,0 29 AÁn Ñoä 746,5 12 YÙ 148,0 30 Indonesia 160,0 13 Haø Lan 22,0 31 Nhaät Baûn 821,9 14 Boà Ñaøo Nha 22,0 32 Haøn Quoác 347,8 15 Slovalia 33,7 33 Malaysia 415,9 16 Slovenia 19,0 34 Ñaøi Loan 118,0 17 Taây Ban Nha 190,5 35 Thaùi Lan 301,0 18 Thuïy Ñieån 6,7 36 Chaâu AÙ coøn laïi 305,8 Toång coäng 8230,0 (Nguoàn: IRSG. Rubber Statistical Bulletin. Vol.59, No 6-7, 03-04/2005) 3.1.._.2 Tình hình saûn xuaát cao su ôû Vieät Nam - Vieät Nam coù dieän tích cao su töï nhieân vaøo loaïi lôùn vaø chaát löôïng toát. Hieän nay, caû nöôùc ñaõ coù hôn 450.000 ha cao su, toång saûn löôïng khoaûng hôn 400.000 taán/naêm. Naêm 2004, toång coâng ty cao su Vieät Nam xuaát khaåu ñöôïc hôn 250.000 taán cao su caùc loaïi, kim ngaïch ñaït hôn 300 trieäu USD, cao nhaát trong voøng 15 naêm qua. Giaù cao su xuaát khaåu cuûa Vieät Nam ñaït ñöôïc möùc kyû luïc nhö hieän nay laø do nhu caàu tieâu thuï cao su cuûa Trung Quoác taêng ñaõ ñaåy giaù cao su xuaát khaåu cuûa caùc nöôùc Chaâu AÙ lieân tuïc taêng theo. Naêm 2004, Vieät Nam laø nöôùc ñöùng haøng thöù 6 treân theá giôùi veà saûn löôïng vaø ñöùng thöù 4 veà xuaát khaåu cao su. - Theo baùo caùo cuûa hieäp hoäi cao su Vieät Nam ñeán thaùng 7/2006, khai thaùc muû cao su thoâ ñaït 122.000 taán taêng 23.460 taán (23,7%) so vôùi cuøng kyø naêm 2005. - Löôïng cao su xuaát khaåu trong thaùng 7/2006 öôùc tính ñaït khoaûng 55.000 taán, trò giaù 113 trieäu USD, naâng toång soá löôïng cao su xuaát khaåu trong 7 thaùng ñaàu naêm ñaït khoaûng 345.000 taán vaø trò giaù khoaûng 630 trieäu USD, taêng hôn cuøng kyø naêm 2005 laø 41,4% veà löôïng vaø 111,4% veà giaù trò. Baûng 5: Saûn löôïng NR xuaát khaåu cuûa 6 nöôùc daãn ñaàu 1000 taán 2001 2002 2003 2004 Thaùi Lan 2042 2354 2573 2532 Indonesia 1497 1502 1660 1832 Malaysia 162 430 509 688 Vieät Nam 283 325 325 351 Coâte d’Ivoire 121 117 124 118 Liberia 107 109 104 115 (Nguoàn: IRSG. Rubber Statistical Bulletin. Vol.59, No 6-7, 03-04/2005) Baûng 6: Saûn löôïng NR cuûa 6 nöôùc daãn ñaàu 1000 taán 2001 2002 2003 2004 Thaùi Lan 2319 2615 2876 2829 Indonesia 1607 1630 1792 1994 Malaysia 782 805 910 1116 Aán Ñoä 632 641 707 739 Trung Quoác 464 468 480 486 Vieät Nam 331 372 380 415 (Nguoàn: IRSG. Rubber Statistical Bulletin. Vol.59, No 6-7, 03-04/2005) 3.1.3 Voán ñaàu tö cho coâng nghieäp cheá bieán cao su - Theo öôùc tính cuûa caùc ngaønh chöùc naêng, nhu caàu voán ñaàu tö cho coâng nghieäp cheá bieán vaøo khoaûng 450 tyû ñoàng. Vôùi soá voán ñaàu tö naøy daønh cho vieäc caûi taïo vaø taêng theâm 140.000 - 150.000 taán coâng suaát cheá bieán nhaèm tieâu thuï heát muû nhieân lieäu vaøo naêm 2005, ñoàng thôøi goùp phaàn ña daïng hoùa chuûng loaïi muû cheá bieán cuõng nhö saûn phaåm cheá bieán cao su. - Noùi toùm laïi: haøng naêm, ngaønh coâng nghieäp cao su theá giôùi noùi chung vaø ngaønh coâng nghieäp cao su Vieät Nam noùi rieâng vöøa xuaát khaåu, nhaäp khaåu vaø cheá bieán haøng trieäu taán cao su ñaõ laøm cho neàn kinh teá cuûa töøng quoác gia taêng leân ñaùnh keå goùp phaàn laøm cho theá giôùi phaùt trieån. Nhöng beân caïnh ñoù laø vaán naïn moâi tröôøng cuõng bò ñe doïa moät phaàn cuõng do ngaønh coâng nghieäp naøy gaây neân. 3.2 TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG TY - Teân doanh nghieäp: coâng ty cao su Thoáng Nhaát. - Teân tieáng Anh: Thoáng Nhaát rubber company. - Teân vieát taét: Ruthimex. - Ñòa chæ coâng ty: 64/6 Luyõ Baùn Bích, Phöôøng Taân Thôùi Hoaø, Quaän Taân Phuù, TP. HCM. - Ñieän thoaïi: 08. 961 2568. - Fax: 08. 961 2234. - Email: ruthimex@hcm.fpt.vn. - Website : www.ruthimex.com. - Coâng ty hieän coù boán xí nghieäp tröïc thuoäc laø: Xí nghieäp Ruthimex 1: saûn xuaát phuï tuøng cao su kyõ thuaät cho noäi ñòa vaø cho xuaát khaåu, ñeá giaøy, giaøy theå thao caùc loaïi. Xí nghieäp Ruthimex 2: lieân doanh vôùi Ñaøi Loan saûn xuaát giaøy deùp xuaát khaåu. Xí nghieäp Ruthimex 3: saûn xuaát boät maøu coâng nghieäp söû duïng trong ngaønh sôn, möïc in, cao su, nhöïa… Xí nghieäp giaøy nöõ thôøi trang: lieân doanh vôùi Ñaøi Loan saûn xuaát giaøy nöõ thôøi trang. - Toång dieän tích 4 xí nghieäp khoaûng 40.000 m2. - Toång caùn boä coâng nhaân vieân toaøn coâng ty khoaûng 2400 ngöôøi. 3.2.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån coâng ty - Tieàn thaân cuûa Coâng ty Cao Su Thoáng Nhaát laø Xí nghieäp Coâng tö Hôïp doanh Kyõ ngheä Cao su Ñoäc laäp ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01-08-l978. - Qua nhieàu laàn caûi toå, saép xeáp laïi, ñeán ngaøy 19-05-1981 Xí nghieäp ñöôïc taùch ra laøm 3 xöôûng laø Xöôûng Coâng tö Hôïp Doanh Cao su Tieán Boä 3, 4 vaø 5. - Naêm 1986, Xöôûng Coâng tö Hôïp doanh Cao su Tieán Boä 4 ñöôïc saùp nhaäp vaøo Xöôûng Coâng tö Hôïp doanh Cao su Tieán Boä 5 thaønh Xí nghieäp Coâng tö Hôïp doanh Cao su Thoáng Nhaát. - Ngaøy 25-06-1992 theo chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc, caùc taøi saûn cuûa chuû cuõ ñöôïc hoaøn traû vaø thöïc hieän quoác höõu hoùa caùc taøi saûn vaéng chuû, Xí nghieäp ñöôïc ñoåi teân laø Xí nghieäp Quoác doanh Cao su Thoáng Nhaát, tröïc thuoäc Lieân hieäp Xí nghieäp Cao su – Sôû Coâng nghieäp Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. - Ngaøy 01-02-1994 Xí nghieäp Quoác doanh Cao su Thoáng Nhaát taùch ra thaønh Xí nghieäp hoaïch toaùn ñoäc laäp tröïc thuoäc Sôû Coâng Nghieäp TP. HCM. - Ngaøy 26-04-1994 Xí nghieäp ñöôïc UBND TP.HCM ñoåi teân thaønh Coâng ty Cao su Thoáng Nhaát coù giaáy pheùp xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp. - Trong caùc naêm 1994, 1998, 2000 Coâng ty Cao su Thoáng Nhaát tieáp nhaän theâm ba ñôn vò saûn xuaát kinh doanh : Coâng ty Cô Khí Tieâu Duøng (saùp nhaäp ngaøy 20-08-1994); Xí nghieäp Saûn xuaát Hoaù maøu (saùp nhaäp ngaøy 27-05-1998); Nhaø maùy Thuûy Tinh Saøi Goøn (saùp nhaäp ngaøy 11-07-2000). - Qua quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, Coâng ty ñaõ khoâng ngöøng phaùt trieån vaø khaúng ñònh ñöôïc vò trí cuûa mình taïi thò tröôøng noäi ñòa vaø xuaát khaåu. Hieän coâng ty ñang laø moät trong nhöõng nhaø saûn xuaát lôùn nhaát veà caùc loaïi saûn phaåm phuï tuøng cao su kyõ thuaät taïi Vieät Nam. - Hieän coâng ty coù hai xí nghieäp thöïc hieän quaûn lyù theo heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng ISO 9001:2000 laø xí nghieäp Ruthimex 1 vaø xí nghieäp Ruthimex 3, trong ñoù xí nghieäp Ruthimex 3 chæ thöïc hieän nhöng khoâng chöùng nhaän coøn xí nghieäp Ruthimex 1 thì nhaän ñöôïc chöùng nhaän ISO 9002:1994 vaøo ngaøy 06/03/1999, ñeán ngaøy 06/03/2002 xí nghieäp ñaõ chuyeån ñoåi sang ISO 9001:2000. - Naêm 2006, coâng ty baét ñaàu cho trieån khai, xaây döïng, aùp duïng vaø tieán tôùi chöùng nhaän TS 16949 taïi Ruthimex 1. 3.2.2 Cô caáu toå chöùc P. xuaát- nhaäp khaåu Hình 5: Sô ñoà toå chöùc cuûa coâng ty Kieåm soaùt taøi lieäu P. kinh teá keá hoaïch P. toå chöùc haønh chaùnh P. khoa hoïc- coâng ngheä Ñaïi dieän laõnh ñaïo PGÑ kinh doanh GIAÙM ÑOÁC PGÑ noäi chính PGÑ kyõ thuaät P. taøi chính- keá toaùn P. tieáp thò Xí nghieäp Ru thi mex 1 Xí nghieäp Ru thi mex 2 Xí nghieäp Ru thi mex 3 Xí nghieäpgiaøy nöõ thôøi trang 3.2.2.1 Sô ñoà cô caáu toå chöùc cuûa coâng ty Nhoùm tröôûng dechet Phoù ñoác coâng Ñoác coâng ca 1 Ñoác coâng ca 2 Ñoác coâng ca 3 Toå tröôûng toå caùn luyeän & ñònh hình Nhoùm tröôûng caùn luyeän voâ dieâm Nhoùm tröôûng ñònh hình Nhoùm tröôûng caùn luyeän voâ boät Nhoùm tröôûng dechet Phoù ñoác coâng Nhoùm tröôûng dechet Phoù ñoác coâng Vaên phoøng xí nghieäp 1 Phaân xöôûng 5 Toå KH-CN vaø thöû maãu PX 2, 3, 4 Keá hoaïch vaø ñieàu ñoä SX PX 1 Ban QC Phaân xöôûng 6 GIAÙM ÑOÁC PGÑ phuï traùch thöû nghieäm & caùn luyeän PGÑ phuï traùch caân ñong PGÑ phuï traùch löu hoaù & QC PGÑ phuï traùch PX 6 Hình 6: Cô caáu toå chöùc xí nghieäp Ruthimex 1 3.2.2.2 Sô ñoà cô caáu toå chöùc cuûa xí nghieäp Ruthimex 1 3.3 CAÙC SAÛN PHAÅM CHÍNH, COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT VAØ NGUYEÂN LIEÄU SÖÛ DUÏNG 3.3.1 Caùc saûn phaåm chính Caùc saûn phaåm chính cuûa Coâng ty cao su Thoáng Nhaát goàm: Phuï tuøng cao su kyõ thuaät chòu caùc ñieàu kieän ñaëc bieät nhö: nhieät ñoä cao, laïnh, moâi tröôøng acid, kieàm, daàu môõ, chòu thôøi tieát, ozone, cao su choáng chaùy, cao su caùch ñieän… ñöôïc söû duïng trong caùc ngaønh coâng noâng nghieäp, khai thaùc khoaùng saûn, xaây döïng, oâtoâ, y teá, thöïc phaåm, ñieän maùy, caáp thoaùt nöôùc, daân duïng … Caùc loaïi ñeá giaøy cao su. Giaøy nöõ thôøi trang cao caáp. Caùc loaïi boät maøu coâng nghieäp söû duïng trong ngaønh in, sôn, cao su, nhöïa… Saûn phaåm chính maø xí nghieäp Ruthimex 1 saûn xuaát laø cao su ñeá giaøy vaø phuï tuøng cao su kyõ thuaät. Tuy nhieân gaàn ñaây do caùc coâng ty saûn xuaát giaøy thöôøng töï saûn xuaát ñeá giaøy thay vì thueâ ngoaøi nhö tröôùc ñaây neân xí nghieäp khoâng coøn saûn xuaát loaïi saûn phaåm naøy nöõa maø chæ saûn xuaát moät loaïi saûn phaåm chính laø phuï tuøng cao su kyõ thuaät. 3.3.2 Coâng ngheä vaø thieát bò Muïc tieâu cuûa coâng ty laø saûn xuaát saûn phaåm coù chaát löôïng cao ñeå xuaát khaåu neân coâng ty raát quan taâm ñeán vieäc naâng cao trình ñoä coâng ngheä. Baèng chöùng laø trong nhöõng naêm vöøa qua coâng ty khoâng ngöøng ñaàu tö vaøo hieän ñaïi hoaù maùy moùc thieát bò nhö: ñaàu tö mua maùy CNC ñeå cheá taïo khuoân, chuyeån töø saûn xuaát treân maùy eùp baèng sang saûn xuaát treân maùy bôm tieâm, cheá taïo thaønh coâng maùy eùp ñoâi… Maùy eùp tieâm Maùy laøm khuoân Maùy eùp khuoân EÙp ñuøn löu hoaù lieân tuïc Hình 7: Moät soá maùy moùc thieát bò cuûa coâng ty Baûng 7: Teân moät soá loaïi thieát bò ôû xí nghieäp Ruthimex 1 Teân thieát bò Soá löôïng Maùy maøi 12 Maùy eùp cao su kyõ thuaät nhieàu taàng 10 Maùy eùp cao su kyõ thuaät 5 Maùy neùn khoâng khí 7 Maùy tieän CNC 1 Maùy phay CNC 3 Maùy eùp ñuøn lieân tuïc 1 Maùy eùp ñuøn 8 Maùy löu hoùa lieân tuïc 1 Maùy caùn luyeän kín 2 Maùy caùn luyeän hôû 1 Maùy caét cao su hoãn hôïp 1 Maùy caét cao su thoâ 1 Maùy naâng haøng 1 Maùy caét ñònh hình cao su 2 Maùy caùn 3 Maùy huùt hôi noùng 1 Loø haáp 4 Thuøng saáy 1 Maùy baén caùt 2 Maùy keùo kieåm tra saûn phaåm 1 Maùy bôm tieâm Maùy bôm silicon Maùy huùt buïi cao su 1 3.3.3 Nguyeân nhieân vaät lieäu söû duïng Nguyeân lieäu chính ñeå saûn xuaát saûn phaåm goàm: cao su thieân nhieân (mua trong nöôùc); caùc loaïi cao su toång hôïp nhö SBR, BR, CR, NBR, EPDM, Silicone … vaø caùc nguyeân lieäu hoaù chaát nhö: than ñen, chaát xuùc tieán, chaát phoøng laõo… ñöôïc nhaäp khaåu töø caùc nhaø saûn xuaát noåi tieáng nhö Bayer, Nippon Zeon, JSR… 3.3.4 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty Coâng ty cao su Thoáng Nhaát laø moät trong nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên coù hieäu quaû vôùi toác ñoä taêng tröôûng trung bình haèng naêm khoaûng 16%. Giaù trò haøng hoaù xuaát khaåu chieám treân 80% doanh thu moãi naêm, thò tröôøng xuaát khaåu chính cuûa coâng ty laø UÙc, New Zealand, Anh, Chaâu AÂu, Nhaät Baûn, Myõ. Coâng ty ñaõ vaø ñang nhaän ñöôïc nhöõng hôïp ñoàng xuaát khaåu oån ñònh, ñaûm baûo vieäc laøm lieân tuïc (saûn xuaát ba ca) cho ngöôøi lao ñoäng ñoàng thôøi goùp phaàn taêng nguoàn thu ngoaïi teä cho thaønh phoá. Hình 8: Doanh thu caùc naêm 2003, 2004, 2005 cuûa coâng ty (Nguoàn: phoøng keá toaùn taøi chính) Vôùi nhöõng thaønh quaû noåi baät maø coâng ty ñaõ ñaït ñöôïc, naêm 2005 coâng ty ñaõ ñaït ñöôïc danh hieäu doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu uy tín. 3.4 QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT Caân ñong Caùn luyeän Caùc coâng ñoaïn xöû lyù Dechet Löu hoùa Ñònh hình Kieåm tra saûn phaåm Nhaäp kho Ñoùng goùi CHÖÔNG IV HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG TAÏI XÍ NGHIEÄP RUTHIMEX 1 VAØ CAÙC BIEÄN PHAÙP GIAÛM THIEÅU O NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG ÑAÕ AÙP DUÏNG 4.1 HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG TAÏI COÂNG TY 4.1.1 Moâi tröôøng nöôùc - Nöôùc caáp: coâng ty söû duïng nguoàn nöôùc caáp vaø nöôùc gieáng khoan. - Nöôùc thaûi saûn xuaát goàm coù: Nöôùc laøm nguoäi keo: trong thaønh phaàn cuûa nöôùc naøy caùc chöùa boät oxit keõm coù taùc duïng choáng ñính keo, nöôùc naøy duøng ñeå laøm nguoäi keo. Nöôùc laøm maùt maùy moùc, thieát bò: laø loaïi nöôùc thaûi töông ñoái saïch vì chuùng chæ ñoùng vai troø laø taùc nhaân trao ñoåi nhieät. Thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa nöôùc naøy gioáng vôùi nguoàn cung caáp ban ñaàu, chæ khaùc laø nhieät cuûa chuùng cao hôn. Nöôùc söû duïng trong quaù trình xöû lyù saûn phaåm baèng axit: nöôùc naøy goàm nöôùc röûa boàn döïng axit ñeå xöû lyù saûn phaåm vaø nöôùc röûa saûn phaåm ñaõ ñöôïc xöû lyù baèng axit. Nöôùc söû duïng ñeå haáp, luoäc saûn phaåm vaø nöôùc söû duïng ñeå kieåm tra saûn phaåm coù ñaït yeâu caàu khoâng (caùc loaïi oáng nöôùc): löôïng nöôùc naøy söû duïng töông ñoái ít. - Nöôùc thaûi sinh hoaït: nöôùc thaûi naøy taïo ra do caùc hoaït ñoäng cuûa caùn boä, coâng nhaân toaøn nhaø maùy. Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa loaïi nöôùc thaûi naøy laø caùc chaát höõu cô, chaát raén lô löûng, vi khuaån gaây beänh, chaát taåy röûa, chaát dinh döôõng coù nguoàn goác nitô, photpho… - Nöôùc möa chaûy traøn: nöôùc möa chaûy traøn qua maët baèng xöôûng saûn xuaát seõ cuoán theo raùc, daàu môõ, caùt, buïi vaø caùc taïp chaát rôi vaõi xuoáng heä thoáng coáng chung cuûa coâng ty. Nhaän xeùt: caùc loaïi nöôùc thaûi naøy khoâng nhöõng khaùc nhau veà thaønh phaàn, tính chaát, noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm maø coøn khaùc nhau caû veà löu löôïng, cheá ñoä xaû thaûi. Do ñoù, gaây nhieàu khoù khaên cho vieäc thieát laäp caùc giaûi phaùp kyõ thuaät vaø coâng ngheä ñeå xöû lyù nöôùc oâ nhieãm. 4.1.2 Moâi tröôøng khoâng khí 4.1.2.1 Khí thaûi - Luùc tröôùc xí nghieäp coù duøng loø hôi chaïy baèng daàu DO ñeå cung caáp nhieät cho caùc thieát bò, nhöng qua moät thôøi gian söû duïng xí nghieäp thaáy vieäc söû duïng ñieän ñeå cung caáp nhieät ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao hôn, neân hieän nay khoâng söû duïng loø hôi nöõa toaøn boä chuyeån sang söû duïng ñieän vöøa tieát kieäm chi phí vöøa giaûm ñöôïc löôïng khí gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. - Vì xí nghieäp söû duïng ñieän vôùi coâng suaát lôùn neân khoâng coù maùy phaùt ñieän döï phoøng. - Trong quaù trình vaän haønh cuûa maùy luyeän kín, maùy caùn, maùy löu hoùa vaø maùy löu hoùa lieân tuïc coù sinh ra khí thaûi. - Maùy neùn khí: khi ñoäng cô cuûa maùy neùn khí hoaït ñoäng seõ sinh ra khí CO2, SO2, NOx. - Loø saáy saûn phaåm ôû 1500C cuõng coù sinh ra khí thaûi. -Caùc phöông tieän vaän chuyeån söû duïng xaêng vaø daàu DO neân khí thaûi chuû yeáu laø CO2, NOx, cacbuahydro, andehyd, buïi phaân boá raõi raùc vaø khoù xöû lyù. - Taïi phaân xöôûng 5 trong khi cheá taïo khuoân coù söû duïng maùy haøn cuõng laø 1 nguoàn laøm phaùt sinh khí thaûi. - Xöû lyù beà maët loõi kim loaïi baèng loø Degreaser coù söû duïng dung moâi Tricloetylene laø loaïi dung moâi raát ñoäc coù theå bay hôi ñöôïc do ñoù cuõng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. - Ngoaøi ra, vieäc söû duïng hoãn hôïp dung moâi vaø chaát baùm dính ñeå sôn caùc loõi kim loaïi vaø vieäc söû duïng toluen ñeå taåy caùc veát baån dính treân saûn phaåm vaø veä sinh caùc coï queùt sôn thì coâng nhaân phaûi laøm vieäc tröïc tieáp vôùi hoãõn hôïp dung moâi vaø chaát baùm dính vaø toluen. Vì vaäy, trong quaù trình laøm vieäc seõ khoâng traùnh khoûi hôi cuûa hoãn hôïp dung moâi vaø chaát baùm dính vaø toluen boác leân xoâng vaøo muõi. Baûng 8: Hôi khí ñoäc Teân hoùa chaát SO2 Hydrocacbon Tieâu chuaån cho pheùp 10 mg/m3 300 mg/m3 Vò trí ño Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Maùy eùp 274 Maùy eùp 268 Maùy eùp 262 Maùy caùn 171 Maùy caùn ñen Maùy eùp 44 Maùy eùp 47 Maùy eùp 005 Maùy eùp 021 Maùy phay 0.55 0.3 0.22 0.15 0.6 0.3 0.4 0.38 0.42 35 (Nguoàn: Trung taâm söùc khoûe coäng ñoàng vaø moâi tröôøng) - Keát quaû khaûo saùt ño ñaïc moâi tröôøng lao ñoäng naêm 2007 Baûng 9: Caùc yeáu toá vaät lyù Tieâu chuaån cho pheùp Aùnh saùng (lux) ≥500 Tieáng oàn (dBA) ≤85 Buïi (mg/m3) =4 Vò trí ño Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Phaân xöôûng 4 - Khu vöïc hoaøn taát - Khu vöïc löu hoùa + Maùy löu hoùa 274 + Maùy löu hoùa 270 + Maùy löu hoùa 262 1400 - 1500 930 – 950 860 – 870 740 – 750 71 – 72 72 – 73 72 – 73 0.6 0.7 0.7 Phaân xöôûng 2 - Maùy oùi - Maùy caùn maøu - Maùy caùn kín - Maùy oùi 2 ñoä cöùng - Maùy caùn ñen - Maùy oùi baùnh 500 – 510 520 – 550 900 – 920 3000 - 3200 550 – 570 740 - 750 82 – 83 82 – 84 82 – 84 84 – 85 81 – 82 Leq 87 1 0.8 1.2 0.7 1.8 1.5 Xöôûng löu hoùa - Maùy löu hoùa + Ñaàu + Giöõa + Cuoái - Khu vöïc bao bì - Khu vöïc caét loõi - Khu vöïc QC 500 – 512 500 – 512 800 – 850 300 – 400 1200 - 1300 120 - 140 72 – 73 74 – 75 74 – 75 0.6 0.7 Xöôûng 5 - Maùy CNC + Ñaàu + Cuoái 500 – 510 440 - 450 70 – 72 74 – 75 (Nguoàn: Trung taâm söùc khoûe coäng ñoàng vaø moâi tröôøng) Baûng 10: Caùc yeáu toá vi khí haäu Tieâu chuaån cho pheùp Nhieät ñoä (0C) ≤ 32 Ñoä aåm (%) ≤ 80 Toác ñoä gioù (m/s) 0.5 – 2 Vò trí ño Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Soá maãu ñaït TCVS Soá maãu khoâng ñaït TCVS Phaân xöôûng 4 - Khu vöïc hoaøn taát - Khu vöïc löu hoùa + Maùy löu hoùa 274 + Maùy löu hoùa 270 + Maùy löu hoùa 262 35 35.5 35.6 36 57 56 55 55 Phaân xöôûng 2 - Maùy oùi - Maùy caùn maøu - Maùy caùn kín - Maùy oùi 2 ñoä cöùng - Maùy caùn ñen - Maùy oùi baùnh 35 34.8 34.7 35.4 35 34.7 58 59 61 58 62 63 1.2 2 1.5 0.6 1.5 0.2 Xöôûng löu hoùa - Maùy löu hoùa + Ñaàu + Giöõa + Cuoái - Khu vöïc bao bì - Khu vöïc caét loõi - Khu vöïc QC 35 35.5 35.6 34 33 33 60 61 60 58 59 58 1.2 0.5 0.6 0.3 0.2 0.2 Xöôûng 5 - Maùy CNC + Ñaàu + Cuoái 33 33 65 64 0.2 0.2 Nhieät ñoä ngoaøi trôøi luùc 9h30 32 (Nguoàn: Trung taâm söùc khoûe coäng ñoàng vaø moâi tröôøng) Nhaän xeùt: taïi thôøi ñeåm ño caùc yeáu toá ño ñöôïc ghi nhaän nhö sau: - Nhieät ñoä: cao hôn TCVS töø 1 – 40C. - Ñoä aåm: caùc maãu ño ñöôïc ñeàu naèm trong TCVS. - Toác ñoä gioù: coù 10/18 maãu ño ñöôïc chöa ñaït TCVS. - Aùnh saùng: coù 1/18 maãu ño ñöôïc chöa ñaït TCVS taïi vò trí maùy löu hoùa giöõa. - Tieáng oàn: coù 1/14 maãu ño ñöôïc chöa ñaït TCVS taïi vò trí maùy caùn ñen 2 dBA. - Noàng ñoä buïi: caùc maãu ño ñöôïc ñeàu ñaït TCVS. - Hôi hoùa chaát: khí SO2, hydrocacbon ñeàu ñaït TCVS cho pheùp. 4.1.2.2 Buïi - Buïi trong saûn xuaát laø taäp hôïp caùc haït chaát raén ñöôïc phaùt sinh trong quaù trình gia coâng, cheá bieán ñoùng goùi nguyeân lieäu vaø toàn taïi trong khoâng khí ôû daïng buïi bay, buïi laéng hoaëc khí dung (hôi, khoùi, muø). - Taùc haïi cuûa buïi: taùc haïi nguy hieåm nhaát cuûa buïi laø gaây neân caùc beänh phoåi nhieãm buïi. Caùc beänh naøy daãn ñeán giaûm chöùc naêng hoâ haáp, gaây bieán chöùng lao phoåi, suy tim, vieâm phoåi… Moät soá beänh nguy hieåm gaây beänh ung thö vaø tieáp tuïc tieán trieån daãn ñeán töû vong. Buïi gaây neân beänh hoâ haáp. Buïi gaây caùc beänh ngoaøi da: nhieãm truøng da. Buïi gaây chaán thöông maét: vieâm maøng tieáp hôïp, vieâm mi maét ñaëc bieät buïi kieàm, buïi axit gaây boûng giaùc maïc neáu naëng seõ gaây muø. Buïi coøn gaây chaùy noå. - Nguoàn phaùt sinh buïi: Caân ñong hoùa chaát: löôïng buïi phaùt sinh chuû yeáu do vieäc laáy hoùa chaát ra caân ñong vì hoùa chaát chuû yeáu ôû daïng boät. Caùn luyeän: quaù trình vaän haønh cuûa maùy luyeän kín coù nghieàn vaø ñaûo troän hoùa chaát, cao su, daàu hoùa deûo cao su vaø than ñen ñaõ laøm phaùt sinh buïi raát nhieàu. Ngoaøi ra, löôïng buïi coøn phaùt sinh do vieäc ñoå hoùa chaát ñeå troän ñeàu vaøo keo cao su trong quaù trình caùn keo thaønh taám. Ñònh hình: buïi phaùt sinh do vieäc giaûi nhieät keo baèng maùy thoåi hôi. Maøi loõi kim loaïi, maøi xöû lyù saûn phaåm, baén caùt loõi kim loaïi, baén caùt veä sinh khuoân cuõng laøm phaùt sinh moät löôïng buïi lôùn. Ngoaøi ra, caùc phöông tieän vaän chuyeån hoaït ñoäng cuõng laøm cho 1 löôïng buïi, caùt bay vaøo khoâng khí. 4.1.2.3 Nhieät thaûi - Nguoàn phaùt sinh: Khu vöïc maùy luyeän kín, maùy caùn, maùy ñònh hình. Khu vöïc löu hoùa cao su. Khu vöïc ñaët caùc tuû saáy saûn phaåm. - Taùc ñoäng: nhieät ñoä cao trong moâi tröôøng laøm vieäc phaùt sinh nhöõng taùc haïi tôùi söùc khoûe con ngöôøi. Trong ñieàu kieän thôøi tieát nöôùc ta, khoâng khí noùng aåm deã xuaát hieän nhöõng tai bieán nguy hieåm nhö: roái loaïn ñieàu hoøa nhieät, say naéng, say soùng, maát nöôùc, maát muoái… khi nhieät ñoä beân ngoaøi cô theå quaù cao coù theå laøm tuït huyeát aùp, thieáu maùu naõo, gaây ra caùc chöùng nhöùc ñaàu, meät moûi, noân, ñaëc bieät la co ruùt cô ngoaøi yù muoán, gaây kích thích naõo. 4.1.3 Chaát thaûi raén - Chaát thaûi raén saûn xuaát bao goàm: Caùc loaïi bao bì, can nhöïa döïng hoùa chaát, nguyeân lieäu, daàu hoùa deûo cao su, bao bì dö sau khi ñoùng goùi saûn phaåm. Caùc loaïi gieû lau nhôùt töø khaâu baûo trì söûa chöõa maùy moùc, gieû lau sôn laøm saïch loõi kim loaïi, gieû thaám vaø lau daàu nhôùt roø ræ töø caùc maùy löu hoùa. Phaàn cao su dö ñöôïc maøi, caét ra töø saûn phaåm, caùc saûn phaåm keùm chaát löôïng. Daàu nhôùt thaûi vaø roø ræ ra töø caùc thieát bò, maùy moùc khi ñònh kyø kieåm tra, thuøng chöùa daàu nhôùt. Moät löôïng boät oxit keõm thu ñöôïc trong nöôùc laøm nguoäi keo. Axit H2SO4, xuùt dö sau khi xöû lyù saûn phaåm, can döïng axit vaø xuùt. Choåi queùt sôn, lon döïng sôn, sôn dö, toluen dö. Buïi nguyeân lieäu: ñöôïc thu gom töø caùc ciclon huùt buïi ñöôïc ñaët noái vôùi maùy luyeän kín. - Chaát thaûi raén sinh hoaït cuûa xöôûng saûn xuaát ñöôïc phaùt sinh trong quaù trình sinh hoaït haèng ngaøy cuûa caùn boä, coâng nhaân taïi nhaø maùy. Chaát thaûi raén sinh hoaït goàm: bao bì thöïc phaåm, giaáy vuïn vaên phoøng, tuí nylon, thöùc aên thöøa cuûa coâng nhaân… Caùc chaát thaûi raén naøy neáu khoâng ñöôïc thu gom vaø xöû lyù hôïp lyù seõ gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát, khoâng khí, nöôùc vaø laø moâi tröôøng thuaän lôïi cho vi sinh vaät phaùt trieån. Toùm laïi: taát caû caùc chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc nguoàn treân ñeàu gaây oâ nhieãm khoâng khí, oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, taùc ñoäng xaáu ñeán söùc khoûe cuûa coâng nhaân vaø ñaëc bieät laø taùc ñoäng leân neàn kinh teá cuûa coâng ty (coâng suaát, chaát löôïng saûn phaåm, chi phí phaûi traû ñeå xöû lyù caùc chaát thaûi). Do ñoù, coâng ty caàn coù bieän phaùp ñeå kieåm soaùt cuõng nhö laøm giaûm bôùt nhöõng chaát thaûi phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát. 4.1.4 Tieáng oàn - Tieáng oàn phaùt sinh chuû yeáu töø: Vieäc vaän haønh caùc maùy moùc, thieát bò trong daây chuyeàn saûn xuaát. Do caùc phöông tieän vaän chuyeån. Löôïng coâng nhaân tham gia saûn xuaát trong caùc phaân xöôûng. Hoaït ñoäng cuûa caùc quaït gioù, heä thoáng xöû lyù buïi. Hoaït ñoäng cuûa maùy baén caùt, caùc loaïi maùy maøi, maùy haøn. - Taùc ñoäng cuûa tieáng oàn: Tieáng oàn laøm aûnh höôûng ñeán heä thaàn kinh trung öông, ñeán heä tim maïch vaø caùc cô quan thính giaùc. Cô quan thính giaùc: neáu taùc ñoäng cuûa tieáng oàn keùo daøi seõ gaây giaûm thính löïc, gaây meät moûi thính giaùc laøm maát khaû naêng phuïc hoài vaø phaùt trieån bieán ñoåi beänh lyù. Baûng 11: Taùc haïi cuûa tieáng oàn Möùc oàn (dB) Taùc ñoäng ñeán ngöôøi nghe 0 Ngöôõng nghe thaáy 100 Bieán ñoåi nhòp ñaäp cuûa tim 110 Kích thích maïnh maøng nhó 120 Ngöôõng choùi tai 130 – 135 Gaây beänh thaàn kinh, noân, laøm yeáu caùc xuùc giaùc, cô 140 Ñau choùi tai, gaây beänh maát trí 145 Giôùi haïn cöïc ñaïi maø con ngöôøi coù theå chòu döïng ñöôïc 150 Nghe laâu bò thuûng maøng nhó 160 Nghe laâu nguy hieåm 190 Chæ caàn nghe trong thôøi gian ngaén ñaõ choùi tai, nguy hieåm 4.1.5 Coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy vaø an toaøn lao ñoäng - Coâng taùc veä sinh an toaøn lao ñoäng vaø choáng chaùy noå ñoùng vai troø raát quan troïng trong hoaït ñoäng cuûa xí nghieäp. - Phoøng chaùy laø khaâu quan troïng trong coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy vì khi ñaùm chaùy ñaõ xaûy ra duø coù bieän phaùp choáng chaùy coù hieäu quaû thì thieät haïi vaãn to lôùn vaø keùo daøi. Khi chaùy khoâng nhöõng gaây thieät haïi veà tính maïng, taøi saûn maø coøn aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng vaø nhieàu haäu quaû keùo theo sau ñoù. Do ñoù, phoøng choáng chaùy noå laø vaán ñeà caáp baùch ñoái vôùi moïi ngaønh, moïi cô quan, doanh nghieäp vaø moïi ngöôøi. - Taïi xí nghieäp toàn tröõ soá löôïng lôùn caùc loaïi hoùa chaát, nguyeân lieäu, daàu hoùa deûo cao su trong kho vaø ña soá caùc hoùa chaát naøy raát ñoäc haïi vaø deã chaùy noå. Vì vaäy, coâng taùc an toaøn lao ñoäng vaø phoøng choáng chaùy noå caàn ñöôïc quan taâm ñaëc bieät. 4.1.5.1 Phoøng chaùy chöõa chaùy - Trong khu vöïc nhaø xöôûng laép ñaët heä thoáng baùo chaùy, baùo ñoäng moãi khi coù söï coá. - Moãi khu vöïc ñeàu coù bình CO2 choáng chaùy. - Taïi nhöõng nôi ñaët bình choáng chaùy ñeàu daùn tieâu leänh “chöõa chaùy” vaø noäi quy “phoøng chaùy chöõa chaùy” keøm theo. - Trong xí nghieäp luoân coù löôïng nöôùc döï tröõ giaønh cho muïc ñích PCCC. - Heä thoáng ñieän trong xí nghieäp chia theo khu vöïc coù caàu dao rieâng ñeå khi coù söï coá xaûy ra deã baûo trì söûa chöõa, caùc coâng taéc ñieän seõ töï ñoäng ngaét ñieän khi quaù taûi. - Taïi nhöõng khu vöïc nhö kho chöùa hoùa chaát, khu chöùa daàu hoùa deûo cao su, khu vöïc saûn xuaát coù daùn caùc khaåu leänh “caám löûa”, “caám huùt thuoác”. 4.1.5.2 An toaøn lao ñoäng - Xí nghieäp ñaõ trang bò caùc duïng cuï baûo hoä lao ñoäng cho coâng nhaân nhö: quaàn aùo, khaåu trang, gaêng tay cao su, uûng cao su, maët naï choáng ñoäc, maét kính… - Taïi nhöõng nôi ñaët caùc maùy moùc, thieát bò ñeàu coù daùn baûng höôùng daãn vaän haønh maùy moùc thieát bò taïi phaân xöôûng. - Taïi phaân xöôûng laøm vieäc coù trang bò caùc quaït huùt, thoåi. - Kho döïng hoùa chaát, nguyeân lieäu ñeàu coù baûng hoaëc tem ghi teân nhaän bieát. - Xí nghieäp coù trang bò tuû thuoác chuyeân duøng ñeå röûa veát boûng do xuùt, axit… taïi phoøng y teá cuûa xí nghieäp ñeå caáp cöùu khi coù coâng nhaân bò tai naïn trong lao ñoäng. - Khaùm söùc khoûe ñònh kyø vaø beänh ngheà nghieäp haøng naêm cho coâng nhaân. 4.2 CAÙC BIEÄN PHAÙP QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG ÑANG AÙP DUÏNG VAØ NHÖÕNG MAËT HAÏN CHEÁ 4.2.1 Caùc bieän phaùp quaûn lyù moâi tröôøng ñang aùp duïng 4.2.1.1 Nöôùc thaûi Œ Nöôùc thaûi sinh hoaït - Xaây döïng beå töï hoaïi ñeå xöû lyù nöôùc thaûi töø caùc nhaø veä sinh, khu laøm vieäc taäp trung vaø vaên phoøng. - Beå töï hoaïi ñoàng thôøi laøm 2 chöùc naêng: laéng vaø phaân huûy caën laéng. Caùc vi sinh yeám khí trong beå töï hoaïi seõ phaân huûy caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi thaønh buøn vaø caùc khí thoaùt ra ngoaøi theo heä thoáng oáng daãn khí.  Nöôùc möa - Xí nghieäp ñaõ coù heä thoáng thoaùt nöôùc möa. Nöôùc möa chaûy traøn treân beà maët seõ ñöôïc thu gom ñeå daãn vaøo coáng thoaùt nöôùc boá trí theo maët baèng xí nghieäp. - Coáng thoaùt nöôùc naøy seõ chaûy ra coáng chung ra nguoàn tieáp nhaän nöôùc thaûi. Ž Nöôùc thaûi saûn xuaát - Ñoái vôùi nöôùc laøm maùt maùy moùc, thieát bò thì xí nghieäp tieán haønh thu gom baèng ñöôøng oáng roài cho chaûy qua thaùp giaûi nhieät nöôùc ñeå loïc vaø laøm giaûm nhieät ñoä cuûa nöôùc sau ñoù tieáp tuïc bôm leân söû duïng laïi. - Ñoái vôùi nöôùc laøm nguoäi saûn phaåm: vì nöôùc naøy coù pha boät oxit keõm neân khi thaûi boû seõ cho loïc qua thieát bò loïc cô hoïc ñeå thu gom boät oxit keõm söû duïng laïi. Phaàn nöôùc sau khi loïc xong ñöôïc cho qua thaùp giaûi nhieät roài bôm söû duïng laïi. 4.2.1.2 Khoâng khí Œ Khí thaûi - Taïi nhöõng choã coù khí sinh ra xí nghieäp coù laép ñaët caùc chuïp huùt khí ñöa ra ngoaøi moâi tröôøng baèng oáng khoùi. - Taïi caùc phoøng sôn loõi kim loaïi, phoøng xöû lyù beà maët baèng loø Degreaser vaø phoøng xöû lyù saûn phaåm baèng axit coù laép caùc quaït huùt gioù ñeå huùt moät phaàn hôi khí coù laãn hôi khí ñoäc ra ngoaøi. - Trang bò duïng cuï baûo hoä lao ñoäng cho coâng nhaân nhö: khaåu trang, maët naï phoøng ñoäc, kính baûo hoä, bao tay, gaêng tay daøi… - Ngoaøi ra nhaø xöôûng coøn ñöôïc xaây döïng cao ñeå cho gioù töø beân ngoaøi luoàng vaøo mang moät phaàn hôi vaø nhieät ra ngoaøi. - Ñònh kyø tieán haønh ño ñaïc noàng ñoä hôi khí ñoäc.  Buïi - Taïi maùy luyeän kín ñöôïc hoaïch ñònh nhaäp ñoàng boä vôùi thieát bò loïc cyclon vaø loïc tuùi vaûi ñeå thu hoài buïi. - Taïi caùc maùy baén caùt, maùy maøi saûn phaåm cuõng coù gaén cyclon thu gom buïi vaøo moät tuùi vaûi. Vì vaäy, ñaõ phaàn naøo giaûm bôùt ñöïôc löôïng buïi phaùt thaûi ra beân ngoaøi. - Trang bò duïng cuï baûo hoä lao ñoäng cho coâng nhaân nhö khaåu trang, bao tay. Ž Tieáng oàn - Tieáng oàn ñöôïc haïn cheá ñoái vôùi khu vöïc vaên phoøng baèng caùch xaây döïng phoøng kín nhöng ñoái vôùi xöôûng saûn xuaát tröïc tieáp hieän chöa coù giaûi phaùp cuï theå naøo ñeå giaûm tieáng oàn. - Ñònh kyø tieán haønh khaûo saùt tieáng oàn trong khu vöïc saûn xuaát. 4.2.1.3 Chaát thaûi raén - Trong caùc khu vöïc saûn xuaát ñöôïc trang bò caùc thuøng chöùa raùc thaûi saûn xuaát, raùc rôi vaõi ñöôïc queùt doïn lieân tuïc ñeå giöõ cho nhaø xuôûng saïch seõ. - Phía sau xí nghieäp coù baõi taäp trung raùc ñôïi xe cuûa beân hôïp ñoàng thu gom raùc vôùi coâng ty xuoáng thu gom. Ñònh kyø 2 ngaøy seõ xuoáng thu gom 1 laàn. - Maùy moùc ñöôïc kieåm tra haèng ngaøy vaø ñònh kyø baûo döôõng haøng thaùng ñeå kòp thôøi phaùt hieän ra choã hö hoûng vaø tieán haønh söõa chöõa. - Coù ban QC kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm laøm ra ñeå giaûm soá löôïng keo, saûn phaåm bò hö hoûng, khoâng ñaûm baûo chaát löôïng ñeà ra. 4.2.2 Nhöõng maët haïn cheá - Raùc thaûi cuûa xí nghieäp chöa ñöôïc phaân loaïi, CTNH daïng raén ñöôïc thu gom chung vôùi raùc sinh hoaït vaø CTR khoâng nguy haïi. - Nöôùc thaûi chöa ñöôïc phaân tích chaát löôïng tröôùc khi xaû ra moâi tröôøng theo TCVN 5945:2005 - nöôùc thaûi coâng nghieäp – tieâu chuaån thaûi. - Chöa thöïc hieän vieäc giaùm saùt taïi nguoàn thaûi vaø moâi tröôøng khoâng khí xung quanh ñoái vôùi khí thaûi, khí höõu cô deã bay hôi theo TCVN 5937:2005, TCVN 5938:2005, TCVN 5939:2005 vaø TCVN 5940:2005. - Daàu hoùa deûo cao su, hoùa chaát, nguyeân lieäu coøn rôi vaõi trong quaù trình caân ñong, vaän chuyeån. - Tieáng oàn sinh ra do vieäc vaän haønh maùy moùc, thieát bò vaø do hoaït ñoäng cuûa phöông tieän vaän chuyeån ñöôïc ñaët chung trong xöôûng saûn xuaát neân tieáng oàn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe ngöôøi lao ñoäng. - Taïi caùc maùy löu hoùa löôïng daàu nhôùt söû duï._.