Khu công nghiệp và khu chế xuất

Lêi nãi ®Çu §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp, th× ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt (KCN, KCX) lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng. Cã thÓ nãi ®Õn nay c¸c KCN, KCX ®· trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam còng nh­ trong nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. C¸c KCN, KCX trong thêi gian qua ®· vµ ®ang cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ ®èi víi kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc. C¸c KCN, KCX víi quy ho¹ch ®ång bé, c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸ tèt, h×nh thµnh c¸c dÞch vô cÇn thiÕt vµ cã thñ tôc ®¬n gi¶n ®· thu hót ®­îc sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­. C¸c KCN, KCX ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét nh©n tè quan träng trong chiÕn l­îc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Trong nh÷ng n¨m võa qua c¸c KCN trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn t­¬ng ®èi tèt. Sù ph¸t triÓn nµy ®· thóc ®Èy kinh tÕ thñ ®« ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, c¸c KCN vÉn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò khã kh¨n cÇn cã ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m khai th¸c ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi nµy lµ dùa trªn nh÷ng lý luËn chung vÒ KCN, KCX, thùc tr¹ng ®Çu t­ vµo c¸c KCN trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Trong giai ®o¹n hiÖn nay ®Ó ®­a ra mét sè ph­¬ng h­íng nh»m thu hót ®Çu t­ vµo c¸c KCN Hµ Néi. §Ò ¸n bao gåm cã 3 phÇn: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ KCN vµ KCX Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ vµo c¸c KCN Hµ Néi Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c­êng ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c KCN Hµ Néi Do cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh, v× vËy em mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o. Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ khu c«ng nghiÖp  vµ khu chÕ xuÊt 1. Kh¸i niÖm 1.1.Kh¸i niÖm khu c«ng nghiÖp(KCN) Khu c«ng nghiÖp lµ khu tËp trung c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh, kh«ng cã d©n c­ sinh sèng do chÝnh phñ hoÆc thñ t­íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp. Trong khu c«ng nghiÖp cã thÓ cã doanh nghiÖp chÕ xuÊt. Doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng trong khu c«ng nghiÖp, gåm doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ doanh nghiÖp dÞch vô. 1.2.§Æc ®iÓm cña khu c«ng nghiÖp. VÒ mÆt ph¸p lý: c¸c khu c«ng nghiÖp lµ phÇn l·nh thæ cña n­íc së t¹i, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c khu c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam nh­: luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, luËt lao ®éng, quy chÕ vÒ khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt... - VÒ mÆt kinh tÕ: khu c«ng nghiÖp lµ n¬i tËp trung nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, C¸c nguån lùc cña n­íc së t¹i, cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc tËp trung vµo mét khu vùc ®Þa lý x¸c ®Þnh, c¸c nguån lùc nµy ®ãng gãp vµo ph¸t triÓn c¬ cÊu, nh­ng ngµnh mµ míi së t¹i ­u tiªn, cho phÐp ®Çu t­. Bª c¹nh ®ã, thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n, cã c¸c ­u ®·i vÒ tµi chÝnh, an ninh, an toµn x· héi tèt t¹i ®©y thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh hµng hãa h¬n c¸c khu vùc kh¸c. Môc tiªu cña n­íc së t¹i khi x©y dùng khu c«ng nghiÖp lµ thu hót vèn ®Çu t­ víi quy m« lín, thóc ®Èy xuÊt khÈu t¹o viÖc lµm, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, chuyÓn giao c«ng nghÖ kiÓm so¸t « nhiÔm m«i tr­êng. 1.3 C¸c lÜnh vùc ®­îcphÐp ®Çu t­ trong c«ng nghiÖp Trong c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc sau: - X©y dùng vµ kinh doanh c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. - S¶n xuÊt, gia c«ng, l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ ®Ó xuÊt khÈu vµ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng trong n­íc, ph¸t triÓn vµ kinh doanh b»ng s¸ng chÕ, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ. - DÞch vô vµ hç trî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. - Nghiªn cøu triÓn khai khoa häc - c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ t¹o ra s¶n phÈm míi. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp d­íi nhµ n­íc khuyÕn khÝch ®Çu t­ lµ c¬ khÝ, luyÖn kim, ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, hãa chÊt, hãa dÇu, c«ng nghiÖp hµng dïng vµ mét sè ngµnh kh¸c. 2. ®Çu t­ ph¸t triÓn 2.1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn §Çu t­ theo nghÜa chung nhÊt ®­îc hiÓu ®ã lµ sù bá ra, sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i nh­ tiÒn cña, søc lao ®éng, trÝ tuÖ... nh»m ®¹t ®­îc mét kÕt qu¶ cã lîi cho nhµ ®Çu t­ trong t­¬ng lai. §Çu t­ ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t­ trong ®ã ng­êi ®Çu t­ cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nh»m t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ lµm t¨ng tiÒm lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng x· héi kh¸c. Lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho mäi ng­êi d©n trong x· héi. 2.2 Vai trß cña ®Çu t­ ph¸t triÓn §Çu t­ t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ cho thÊy: muèn gi÷ tèc ®é t¨ng tr­ëng ë møc ®é trung b×nh th× tØ lÖ ®Çu t­ ph¶i ®¹t tõ 15-25% so víi GDP tuú thuéc vµo ICOR cña mçi n­íc. §Çu t­ gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®èi víi nh÷ng ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai, c¸c kh¶ n¨ng sinh häc do vËy muèn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao rÊt khã kh¨n. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, muèn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Do tËp trung ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, nªn ®· lµm thay ®æi c«ng nghÖ, Cã hai con ®­êng c¬ b¶n ®Ó cã ®­îc c«ng nghÖ ®ã lµ tù nghiªn cøu ph¸t minh c«ng nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi. Dï lµ tù nghiªn cøu hay nhËt tõ n­íc ngoµi cÇn ph¶i cã tiÒn, ph¶i cã vèn ®Çu t­. Do ®ã mäi ph¶n ¸nh ®æi míi c«ng nghÖ ph¶i g¾n liÒn víi nguån ®Çu t­. §Çu t­ quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi c¬ së, ®Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt cña doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i cã vèn ®Çu t­. 2.3 Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn 2.3.1. Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc nãi chung ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån c¬ b¶n ®ã lµ vèn huy ®éng tõ trong n­íc vµ vèn huy ®éng tõ n­íc ngoµi -- Vèn ®Çu t­ trong n­íc: §­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån vèn sau ®©y: + Vèn tÝch luü tõ ng©n s¸ch. + Vèn tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp. + Vèn tiÕt kiÖm cña d©n c­. -- Vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi: Bao gåm vèn ®Çu tõ trùc tiÕp vµ vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp lµ vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ sang c¸c n­íc kh¸c vµ trùc tiÕp qu¶n lý hoÆc tham gia qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông vµ thu håi vèn. Vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp lµ vèn cña c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, cã hoµn l¹i, cho vay ­u ®·i víi thêi h¹n dµi vµ l·i suÊt thÊp, vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (ODA). 2.3.2. Nguån vèn ®Çu t­ cña c¸c c¬ së §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, c¸c c¬ së ho¹t ®éng x· héi phóc lîi c«ng céng vèn ®Çu t­ do ng©n s¸ch cÊp (tÝch luü tõ ng©n s¸ch vµ viÖn trî qua ng©n s¸ch) vèn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i trùc tiÕp cho c¬ së vµ vèn tù cã cña c¬ së. 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp Vai trß cña khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt rÊt quan träng. Víi lîi thÕ cña nã viÖc ph¸t triÓn khu c«ng nghÖ, khu chÕ xuÊt sÏ gãp phÇn to lín ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. 3.1.§Çu t­ n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ nguån vèn bæ sung quan träng cho nguån vèn ph¸t triÓn kinh tÕ §èi víi ViÖt Nam, ®Ó t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®ßi hái mét khèi l­îng vèn ®Çu t­ rÊt lín.Vèn trong n­íc ch­a ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Do ®ã thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo KCN, KCX lµ rÊt quan träng v× KCN, KCX ph¶n ¸nh tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña mçi n­íc. Theo ng©n hµng thÕ giíi(WB), c¸c dù ¸n thùc hiÖn trong KCN, KCX do c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc do liªn doanh víi n­íc ngoµi thùc hiÖn (24% do liªn doanh víi n­íc ngoµi, 33 do c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, 43% do ®Çu t­ trong n­íc). Do vËy KCN, KCX ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cho n­íc chñ nhµ. 3. 2.Thu hót c«ng nghÖ ViÖc tiÕp thu c«ng nghÖ vµ kü n¨ng lµ môc ®Ých mµ c¸c n­íc ®ang vµ ch­a ph¸t triÓn rÊt quan t©m.T×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ cña c¸c n­íc nµy lµm cho hä hy väng th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo KCN, KCX c«ng nghÖ sÏ ®­îc chuyÓn giao. Bëi v× ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ thÞ tr­êng néi ®Þa, nhµ ®Çu t­ th­êng ®­a vµo KCN, KCX nh÷ng c«ng nghÖ t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ c¶ nh÷ng c«ng nghÖ lo¹i tiªn tiÕn nhÊt cña thÓ giíi. MÆc dï trong c¸c KCN, ng­êi ta chñ yÕu thùc hiÖn s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, gia c«ng l¾p r¸p, song qóa tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ vÉn diÔn ra d­íi nhiÒu h×nh thøc: ®µo t¹o c«ng nh©n n­íc chñ nhµ sö dông m¸y mãc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Ngoµi ra chóng ta cßn häc hái ®­îc rÊt nhiÒu kinh nghiÖm qu¶n lý cña n­íc ngoµ 3.3.§Çu t­ vµo KCN, KCX thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH, H§H Do t¸c ®éng cña vèn, khoa häc kü thuËt do ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mang l¹i lµm c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc chuyÓn dÞch. H­íng chuyÓn dÞch lµ t¨ng tû träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m tû träng s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Sè doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo trong KCN, KCX t¨ng sÏ thu hót ®­îc sè l­îng kh¸ lín lao ®éng, gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm cho n­íc së t¹i. Ngoµi ra, KCN, KCX cßn gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Theo thèng kª cña WEPZA (HiÖp héi KCX thÕ giíi) mét KCX diÖn tÝch kho¶ng 100ha, cÇn ®Çu t­ 50 triÖu USD cho c¬ së h¹ tÇng trong vßng 20 n¨m sÏ t¹o viÖc lµm lµm cho 10.000 lao ®éng. Tõ ®ã t¹o ra hµng xuÊt trÞ gi¸ 100 triÖu USD/n¨m vµ 100 triÖu USD/n¨m th«ng qua thu nhËp gi¸n tiÕp ngoµi KCX. Nh­ vËy tÝnh b×nh qu©n mét c«ng nh©n trong KCX t¹o ra gi¸ trÞ 5.000-10.000USD/n¨m. Thùc tÕ cã rÊt nhiÒu n­íc ®· tiÕn hµnh CNH, H§H ®Êt n­íc thµnh c«ng nhê mét phÇn kh«ng nhá vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña KCN, KCX. Trung Quèc thêi kú b¾t ®Çu më cöa ®· chän c¸c tØnh duyªn h¶i x©y dùng hµng lo¹t c¸c KCX tËp trung ®· biÕn c¸c vïng ®Êt kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thµnh trung t©m c«ng nghiÖp, ®« thÞ tõ ®ã më réng h¬n vµo néi ®Þa. Hµn Quèc tõ cuèi thËp kû 60 ®· x©y dùng míi hµng lo¹t c¸c KCX cïng c¸c thµnh phè míi, c¸c tËp ®oµn c«ng nghiÖp lín lªn tõ ®ã... NhËt B¶n, §µi Loan thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghÖ cao t¹o ra c¸c ®ét ph¸ vÒ c«ng nghÖ thóc ®Èy c¸c ngµnh s¶n xuÊt ph¸t triÓn, chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu thÕ giíi nh­ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö, tin häc, viÔn th«ng, chÕ t¹o xe h¬i, luyÖn kim... T¹i ViÖt Nam vµo ®Çu thËp kû nµy ®· h×nh thµnh mét sè KCN, KCX. Thµnh c«ng b­íc ®Çu vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, lín m¹nh c¸c KCX gãp phÇn quan träng ®­a ®Êt n­íc ta tiÕn nhanh trªn con ®­êng CNH, H§H ®Êt n­íc. 3.4.Më réng hîp t¸c ®Çu t­ quèc tÕ Ngµy nay trªn thÕ giíi kh«ng chØ diÔn ra sù c¹nh tranh cña c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ mµ cßn diÔn ra cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c n­íc ®i ®Çu t­. Xu h­íng ®a cùc trong ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c n­íc thùc hiÖn ®­êng lèi më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. V× vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp vµo KCN, KCX còng gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ gi÷a n­íc chñ nhµ víi c¸c n­íc, l·nh thæ cña chñ ®Çu t­. 4. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Khu c«ng nghiÖp 4.1.VÞ trÝ ®Þa lý Trong 10 yÕu tè thµnh c«ng cña KCN, KCX cña hiÖp héi c¸c khu chÕ xuÊt thÕ giíi ®· tæng kÕ th× cã hai yÕu tè thuéc vÒ yÕu tè ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. §ã lµ: GÇn c¸c tuyÕn giao th«ng ®­êng bé, ®­êng hµng kh«ng, ®­êng biÓn. Cã nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ lao ®éng. Râ rµng viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë c¸c khu vùc nµy sÏ tËn dông ®­îc ®Çu vµo s½n cã, lµm gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, cã ®iÒu kiÖn më réng trong ®iÒu kiÖn khu c«ng nghiÖp thµnh c«ng. 4.2.VÞ trÝ kinh tÕ x· héi C¸c trung t©m ®« thÞ võa lµ trung t©m kinh tÕ, võa lµ trung t©m chÝnh trÞ. Do ®ã sÏ lµ n¬i tËp trung nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt tèt, ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao, chuyªn m«n giái. Do vËy hiÖn nay ë n­íc ta c¸c KCN, KCX chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín ®Ó tËn dông c¸c ®iÒu kiÖn s½n cã, gi¶m rñi ro cho c¸c nhµ ®Çu t­, t¹o søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. 4.3.KÕt cÊu h¹ tÇng §©y lµ yÕu tè (xuÊt ph¸t ®iÓm) cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t­ vµo KCN, KCX. Víi c¸c nhµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng mèi quan t©m lµ vÞ trÝ th× víi c¸c nhµ ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i lµ kÕt cÊu h¹ tÇng. KÕt cÊu h¹ tÇng: ®iÖn, n­íc, c«ng tr×nh c«ng céng kh¸c ®­êng x¸, cÇu cèng... T¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thuÕ ®Êt, ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý ®Çu t­. 4.4.ThÞ tr­êng §èi víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, môc tiªu ®Çu t­ vµo c¸c KCN, KCX lµ tËn dung thÞ tr­êng n­íc chñ nhµ, ®­a nguån vèn vµ ho¹t ®éng sinh lîi tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, ®ång thêi cã thÓ tËn dông ®­îc nguån tµi nguyªn nh©n c«ng rÎ céng víi thÞ tr­êng réng lín. Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ mét trong c¸c h¹ng môc ph¶i xem xÐt trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n nghiªn cøu kh¶ thi. 4.5.Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Trong khi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn gÆp ph¶i t×nh tr¹ng thiÕu vèn th× c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®ang cã nguån vèn lín mong muèn cã mét m«i tr­êng ®Çu t­ cã lîi nhÊt song kh«ng ph¶i bÊt kú ®©u hä còng bá vèn vµo ®Çu t­. 4.6.YÕu tè chÝnh trÞ Quan hÖ chÝnh trÞ tèt ®Ñp sÏ lµ dÊu hiÖu tèt cho viÖc më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ. Th«ng th­êng nh÷ng t¸c ®éng nµy thÓ hiÖn ë: ViÖc giµnh cho c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn ®iÒu kiÖn ­u ®·i vÒ vèn ®Æc biÖt lµ vèn ODA, c¸c kho¶n viÖc trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc c¸c kho¶n cho vay ­u ®·i. T¹o ®iÒu kiÖn xuÊt nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm, thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Ký kÕt c¸c hiÖp ­íc th­¬ng m¹i gi÷a c¸c ChÝnh phñ cho phÐp c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®Çu t­ sang n­íc kia. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp ë Hµ Néi 1. T×nh h×nh ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam 1.1.T×nh h×nh ph¸t triÓn Tõ ngµy 24/9/1991 khu ñy ban hîp t¸c vµ ®©u t­ (nay lµ Bé KH vµ ®Çu t­) ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ ñy nhiÖm cÊp giÊy phÐp sè 245 thµnh lËp khi chÕ xuÊt ®Çu tiªn víi quy m« 300 ha ®Êt t¹i x· T©n ThuËn §«ng, huyÖn Nhµ BÌ, thµnh phè Hå ChÝ Minh, ®Õn hÕt 12/2001 trªn ®Þa bµn c¶ n­íc ®· cã 69 dù ¸n khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®­îc h×nh thµnh ph¸t triÓn hoÆc ®­îc ChÝnh phñ cÊp phÐp thµnh lËp ®ang trong qu¸ tr×nh triÓn khai, gi¶i phãng mÆt b»ng, x©y dùng h¹ tÇng. Trong sè ®ã cã 65 khu c«ng nghiÖp tËp trung, 3 khu chÕ xuÊt, mét khu c«ng nghÖ cao víi tæng diÖn tÝch lªn tíi h¬n 10.500 ha b×nh qu©n khu c«ng nghiÖp cã diÖn tÝch 160 ha. C¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh t¹i 27 tØnh thµnh trong ®ã c¸c tØnh miÒn B¾c cã 15 KCN, miÒn Trung cã 13 KCN vµ miÒn Nam cã 1. VÒ lo¹i h×nh, cã 16 KCN h×nh thµnh trªn c¬ së ®· cã mét sè doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, 10 KCN phôc vô di dêi, 22 KCN cã quy m« nhá ë c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c Bé, duyªn h¶i miÒn Trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, 21 KCN míi ®­îc x©y dùng quy m« kh¸ lín, trong ®ã cã 13 KCN cã hîp t¸c víi n­íc ngoµi ®Ó thu hót vèn vµo, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. 1.2. Nh÷ng ®ãng gãp cña m« h×nh khu c«ng nghiÖp tËp trung ë ViÖt Nam TÝnh ®Õn thêi ®iÓm n¨m 2000 ®· cã 914 doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng trong c¸c khu c«ng nghiÖp víi tæng vèn kinh doanh ®¨ng ký lµ 7,8 tû USD. Trong ®ã cã 596 doanh nghiÖp n­íc ngoµi thuéc 24 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi, cã tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 6,4 tû USD chiÕm 82% tæng vèn ®¨ng ký kinh doanh trong c¸c khu c«ng nghiÖp 345 doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®¨ng ký 18.000 tû, chiÕm 36% sè dù ¸n (t­¬ng ®­¬ng 1,4 tû USD), chiÕm 18% tæng vèn kinh doanh trong c¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc cÊp phÐp. Sè vèn thu hiÖn ®¹t kho¶ng 40% sè vèn ®¨ng ký. Ngµnh nghÒ ph¸t triÓn kinh doanh trong c¸c KCN gåm cã c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, ®iÖn tö, hãa chÊt, c¬ khÝ chÕ t¹o, luyÖn thÐp, dÇu khÝ, chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc, ph©n bãn, dÞch vô th­¬ng m¹i xuÊt khÈu... Trong c¸c khu c«ng nghiÖp, ®· gi¶i phãng mÆt b»ng vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng hoµn chØnh, cã 2.300 ha mÆt b»ng ®­îc thuª, chiÕm 32% diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp, 21 khu c«ng nghiÖp cho thuª trªn 50% diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp t¹i KCN, KCX cã tèc ®é t¨ng tr­ëng ngµy cµng cao nhê khai th¸c c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi kÕt hîp víi c¸c nguån lùc cña tõng vïng, ®Þa ph­¬ng. ChØ tÝnh riªng 3 n¨m 1997-1999, gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong c¸c KCN c¶ n­íc lµ: Gi¸ trÞ s¶n l­îng (triÖu USD) Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (triÖu USD) Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m Gi¸ trÞ s¶n l­îng Gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1997 1.155 848 1998 1.871 1.300 61% 53% 1999 2.982 1.761 59% 35% N¨m 1999, c¸c KCN ®ãng gãp 25% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp vµ 16% gi¸ trÞ cña c¶ n­íc, thu hót 140.000 lao ®éng, t¹o thªm søc mua cho thÞ tr­êng c¸c n­íc kho¶ng 1.000 tû ®ång/n¨m. Ngay trong c¸c KCN phÇn lín c¸c nhµ m¸y cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, chÊt l­îng s¶n phÈm cao ®· trùc tiÕp ®­a tû lÖ xuÊt khÈu cña KCN ®¹t h¬n 70%, c¸c KCN ®· thùc sù tiÕp nhËn ®­îc mét sè ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiÕn bé, kinh nghiÖm vÒ tæ chøc kinh doanh cña nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp hµng ®Çu trªn thÕ giíi. 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c KCN ë Hµ Néi 2.1.C¸c khu c«ng nghiÖp míi tËp trung cña Hµ Néi §Ó thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa trong xu thÕ më cöa héi nhËp víi thÕ giíi, Hµ Néi ®· sím b¾t tay vµo x©y dùng mét sè khu c«ng nghiÖp míi, coi ®ã lµ gi¶i ph¸p thùc tÕ ®Ó ®Èy nhanh nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. HiÖn nay trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã 5 khu c«ng nghiÖp ®· ®­îc Nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, ®ã lµ KCN Sµi §ång B, KCN Néi Bµi, KCN §µi Tu, KCN Th¨ng Long, KCN Sµi §ång A (Daewoo Hanel). C¸c khu c«ng nghiÖp míi tËp trung trªn ®Þa bµn Hµ Néi TT Khu c«ng nghiÖp N¨m cÊp GP DiÖn tÝch (ha) Chñ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng Vèn §T (tr.USD) Vèn T.hiÖn (tr.USD) 1 KCN Sµi §ång B 1996 97 ViÖt Nam 12 5 2 KCN Th¨ng Long 1997 121 NhËt B¶n - ViÖt Nam 53,2 12 3 KCN Néi Bµi 1994 100 Malaysia - ViÖt Nam 30 20 4 KCN Sµi §ång A 1996 407 Hµn Quèc - ViÖt Nam 152 2 5 KCN Hµ Néi - §µi T­ 1995 40 §µi Loan 12 3 2.1.1. Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång B Sµi §ång B, khu c«ng nghiÖp duy nhÊt trªn ®Þa bµn Hµ Néi, chñ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt lµ bªn ViÖt Nam (C«ng ty §iÖn tö Hanel). Tæng diÖn tÝch KCN lµ 97 ha, trong ®ã ®Êt x©y dùng c«ng nghiÖp lµ 79 ha. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ KCN nµy lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö vµ c¸c s¶n phÈm kh«ng cã chÊt th¶i g©y « nhiÔm m«i tr­êng. 2.1.2. Khu c«ng nghiÖp Th¨ng Long Chñ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ c«ng ty liªn doanh gi÷a tËp ®oµn Sumitomo vµ C«ng ty C¬ khÝ §«ng Anh. Tæng sè vèn ®Çu t­ cña dù ¸n lµ 53228000 USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 16.867.000 USD, trong ®ã bªn ViÖt Nam ®ãng gãp 42%, phÝa NhËt B¶n ®ãng gãp 58%. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 121 ha. H¹ tÇng kü thuËt KCN Th¨ng Long ®­îc hoµn thµnh vµo 6/2000 chØ trong mét thêi gian ng¾n, KCN ®· thu hót ®­îc 6 doanh nghiÖp víi tæn vèn ®Çu t­ 123.350.000 USD. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ vµo KCN lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn, ®iÖn tö, viÔn th«ng vµ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp tiªu dïng kh¸c. 2.1.3. Khu c«ng nghiÖp Néi Bµi Chñ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt lµ C«ng ty liªn doanh gi÷a c«ng ty Renong Malaysia vµ c«ng ty x©y dùng c«ng nghiÖp Hµ Néi. Tæng sè vèn ®Çu t­ cña dù ¸n lµ 29.950.000 USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 11.667.000 USD víi tæng diÖn tÝch 100 ha. H­íng ­u tiªn cho ®Çu t­ vµo KCN Néi Bµi lµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, m¸y mãc. 2.1.4. Khu c«ng nghiÖp Hµ Néi - §µi T­ §©y lµ KCN duy nhÊt cña Hµ Néi cã 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (§µi Loan). KCN cã tæng vèn ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng lµ 12 triÖu USD, trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh lµ 3.600.000 USD. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 40 ha. §Õn 4/2000 h¹ tÇng kü thuËt KCN ®· c¬ b¶n ®­îc hoµn thµnh. TÝnh ®Õn 6/2000 ®· cã 4 doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo KCN víi tæng vèn ®Çu t­ 6210 USD. Chñ ®Çu t­ KCN hy väng cã thÓ lÊp ®Çu KCN trong thêi gian kh«ng xa. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ vµo KCN Hµ Néi - §µi T­ lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö, chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, may mÆc vµ s¶n xuÊt c¸c ®å dïng gia ®×nh. 2.1.5. Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång A (ch­a triÓn khai) §©y lµ dù ¸n hîp t¸c gi÷a tËp ®oµn ®iÖn tö Daewoo vµ c«ng ty ®iÖn tö Hanel. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 407 ha víi 3 chøc n¨ng: KCN 197 ha, khu nhµ ë 100 ha, 110 ha lµm c«ng viªn, v­ên hoa. Do mét sè khã kh¨n phÝa ®èi t¸c lµ tËp ®oµn Daewoo nªn KCN vÉn ch­a thÓ ®i vµo ho¹t ®éng. §Çu n¨m 2001 KCN ®· ®­îc khëi c«ng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Ngoµi nh÷ng KCN tËp trung trªn, thµnh phè ®· x©y dùng ®Ò ¸n KCN võa vµ nhá ven ®«: KCN Phó Thôy - Gia L©m, VÜnh Tuy - Thanh Tr×... C¸c KCN nµy sÏ gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng yªu cÇu bøc xóc cña c¸c doanh nghiÖp trong diÖn ph¶i di dêi khái néi ®«, gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng khu s¶n xuÊt xen kÏ víi khu d©n c­. 2.2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN 2.2.1.Thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập để quản lý các khu công nghiệp và khu chế xuất trên địa bàn. Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội hoạt động theo cơ chế "một cửa", "tại chỗ", giải quyết nhanh các thủ tục hành chính cho các nhà đầu tư vào khu công nghiệp. Ban Quản lý được Bộ Kế hoạch và Ðầu tư ủy quyền cấp GPÐT cho các loại dự án sau đây: + Phù hợp với quy hoạch khu công nghiệp + Doanh nghiệp chế xuất có quy mô vốn đầu tư dưới 40 triệuUSD. + Các dự án sản xuất có quy mô đến 10 triệu USD. + Các dự án dịch vụ công nghiệp có quy mô vốn đến 5 triệu USD. + Không thuộc danh mục dự án có tiềm năng gây ảnh hưởng lớn đến môi trường. Thời gian cấp GPÐT là 15 ngày kể từ ngày cơ quan cấp GPÐT nhận được hồ sơ hợp lệ. Ban Quản lý được Bộ Thương mại ủy quyền cấp giấy phép xuất nhập khẩu, cấp chứng chỉ xuất xứ hàng hóa vào các nước ASEAN. Ban quản lý tổ chức đào tạo và cung ứng lao động cho các doanh nghiệp. 2.2.2. C¸c ­u ®·i vÒ thuÕ dµnh cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong KCN Mức thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng chung cho các dự án đầu tư ngoài khu công nghiệp là 25%. Mức thuế thu nhập doanh nghiệp cho các dự án đầu tư vào khu công nghiệp bao gồm các mức sau: + 20% đối với doanh ngiệp dịch vụ khu công nghiệp. Doanh nghiệp được miễn thuế 1 năm và giảm 50% trong 2 năm tiếp theo kể từ khi kinh doanh có lãi. + 15% đối với doanh nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp. Doanh nghiệp được miễn thuế 1 năm và giảm 50% trong 3 năm tiếp theo kể từ khi kinh doanh có lãi. + 10% đối với doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thuộc danh mục dự án đặc biệt khuyến khích đầu tư và các dự án đầu tư vào khu công nghiệp Nội Bài mà có xuất khẩu sản phẩm. Doanh nghiệp được miễn thuế 4 năm và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo kể từ khi kinh doanh có lãi. 2.2.3.T×nh h×nh thuÕ sö dông ®Êt vµ gi¸ c¸c dÞch vô Tæng diÖn tÝch cña 5 khu c«ng nghiÖp cña Hµ Néi lµ 765 ha, trong ®ã ®Êt ®Ó x©y dùng c«ng nghiÖp lµ 597 ha. §Õn ®Çu n¨m 2001 ®· cã 250 ha trong tæng sè 597 ha, ®· hoµn thµnh c¬ së h¹ tÇng kü thuËt giai ®o¹n 1 (dù tÝnh ®Ó hoµn thµnh c¬ së h¹ tÇng 5 KCN nµy cÇn 250 triÖu USD vµ 107 tû VN§ vèn ®Çu t­). HiÖn nay, diÖn tÝch ®Êt cña c¸c KCN ®­îc sö dông (cho thuª) vÉn cßn h¹n chÕ. §Õn hÕt n¨m 2000 míi cã 80 ha ®Êt ®­îc thuª víi 22 dù ¸n. Trong 4 khu c«ng nghiÖp ®· ®i vµo ho¹t ®éng, chØ cã KCN Sµi §ång B cã tû lÖ sö dông ®Êt cao nhÊt vµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong 4 KCN thµnh c«ng nhÊt t¹i ViÖt Nam. Tæng diÖn tÝch ®Êt mµ KCN Sµi §ång B ®­îc thuª lµ 39,1 ha. Nh­ vËy, 3 KCN cßn l¹i chØ cho thuª ®­îc 40,9 ha. §©y lµ 1 tû lÖ kh¸ thÊp so víi c¸c KCN trong c¶ n­íc. T×nh h×nh x©y dùng CSHT vµ sö dông ®Êt cña c¸c KCN Hµ Néi TT Khu c«ng nghiÖp Tæng diÖn tÝch DTCSHT ®· hoµn thµnh DT ®· cho thuª 1 KCN Sµi §ång B 97 39 39 2 KCN Th¨ng Long 121 121 - 3 KCN Néi Bµi 100 50 - 4 KCN §µi T­ 40 40 6,6 5 KCN Sµi §ång A 407 - - VÒ gi¸ thuª ®Êt tïy thuéc vµo diÖn tÝch thuª, thêi gian thuª cã thÓ tr¶ theo tõng n¨m hoÆc c¶ ®êi dù ¸n. Møc gi¸ cô thÓ kÓ c¶ chi phÝ h¹ tÇng kh«ng qu¸ 3 USD/m2/n¨m. Doanh nghiÖp cã thÓ tháa thuËn møc gi¸ thÊp h¬n víi C«ng ty kinh doanh c¬ së h¹ tÇng KCN. TT Khu c«ng nghiÖp Gi¸ thuª ®Êt USD/m2/n¨m CF h¹ tÇng USD/m2/n¨m Gi¸ ®iÖn USD/kWh Gi¸ n­íc USD/m3 1 KCN Sµi §ång B 1,2 0,5 0,07 0,2 2 KCN Th¨ng Long 1,2 1 0,08 0,2 3 KCN Néi Bµi 1,3 1 0,08 0,2 4 KCN Sµi §ång A 1,3 0,5 0,08 0,2 5 KCN Hµ Néi - §µi T­ - - - - Nh×n chung gi¸ thuª ®Êt vµ phÝ qu¶n lý cña c¸c KCN Hµ Néi cßn kh¸ cao so víi c¸c KCN kh¸c trong c¶ n­íc. §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè bÊt lîi vÒ c¹nh tranh cña c¸c KCN Hµ Néi. 2. 3.T×nh h×nh ®Çu t­, s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c KCN cña Hµ Néi §Õn hÕt n¨m 2000 ®· cã 4/5 KCN cña Hµ Néi ®i vµo ho¹t ®éng, ®ã lµ Sµi §ång B, Th¨ng Long, Néi Bµi, Hµ Néi - §µi T­. §Õn ®Çu n¨m 2001, ®· cã 35 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµo c¸c KCN víi tæng sè vèn ®¨ng ký ®Çu t­ lµ 379,5 triÖu USD. TT Khu c«ng nghiÖp Sè dù ¸n ®Çu t­ Tæng sè vèn ®Çu t­ 1 KCN Sµi §ång B 19 299.223.320 USD vµ6,5 tû VN§ 2 KCN Th¨ng Long 6 123.350.000 USD 3 KCN Néi Bµi 6 50.764.000 USD 4 KCN Hµ Néi - §µi T­ 4 6.210.000 USD Ngoµi c¸c dù ¸n ®Çu t­ míi, nhiÒu doanh nghiÖp ®· vµ ®ang hoµn tÊt hå s¬ xin t¨ng vèn ®Çu t­ vµ më réng s¶n xuÊt, ®iÓn h×nh lµ C«ng ty Orio-Hanel, Zamil Steel, Daewoo Hanel... Trong sè c¸c dù ¸n ®¨ng ký ®Çu t­ vµo KCN Hµ Néi, chØ cã 1 dù ¸n cã vèn ®Çu t­ hoµn toµn trong n­íc (dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN Sµi §ång B víi tæng vèn ®¨ng ký lµ 12 triÖu USD, chiÕm 3,16% tæng sè vèn ®¨ng ký ®Çu t­ vµo 4 KCN trªn ®Þa bµn Hµ Néi). ThÕ nh­ng dù ¸n nµy l¹i lµ mét trong nh÷ng dù ¸n ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao nhÊt do viÖc sö dông vèn hîp lý, hiÖu qu¶ cao. C¸c chñ ®Çu t­ vµo c¸c KCN cña Hµ Néi chñ yÕu lµ tõ c¸c n­íc ch©u ¸ nh­ Malysia, Hµn Quèc, NhËt B¶n, Singapore, §µi Loan... trong mét sè KCN ®· h×nh thµnh c¸c nhµ ®Çu t­ theo khu vùc. KCN Th¨ng Long ®ang lµ ®iÓm thu hót, chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n. §a phÇn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ë ®©y lµ vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n. Bªn c¹nh ®ã KCN Hµ Néi - §µi T­ còng ®ang ®­îc sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­ §µi Loan. Cã mét c©u hái ®Æt ra: t¹i sao c¸c KCN Hµ Néi l¹i kh«ng thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ ®Õn tõ T©y ¢u vµ Mü, nh÷ng nhµ ®Çu t­ víi tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh, c«ng nghÖ lín? T×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµ vèn ®¨ng ký 1997-2000 1997 1998 1999 2000 Tæng Sè giÊy phÐp ®Çu t­ 15 3 2 13 33 Vèn ®¨ng ký vµ ®iÒu chØnh vèn 307,3 4,2 9,4 24,1 345 Tõ b¶ng b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ta cã thÓ thÊy sè giÊy phÐp ®Çu t­ ®­îc cÊp n¨m 1998 vµ 1999 rÊt thÊp. Nguyªn nh©n lµ sù t¸c ®éng xÊu cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ võa x¶y ra trong khu vùc. Tuy nhiªn còng cßn cã mét lý do n÷a lµ m«i tr­êng ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam ®· gi¶m sù thu hót ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi v× nhiÒu lý do. MÆc dï vËy chóng ta vÉn thÊy nh÷ng tÝn hiÖu kh¶ quan khi n¨m 2000 cã 13 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®Çu t­ 24,1 triÖu USD. Trong năm 2002 đã có thêm 19 dự án đầu tư vào các khu công nghiệp (KCN) và chế xuất (KCX) Hà Nội, nâng tổng số dự án đầu tư trong các KCN và KCX lên thành 56 dự án với diện tích thuê đất là 1.164.275 m2; số vốn đăng ký là gần 600 triệu USD và gần 106 tỷ đồng. Trong số 5 KCN Hà Nội, hiện có KCN Sài Ðồng B đã lấp đầy phần đất có hạ tầng. Dự báo KCN Thăng Long cũng sẽ lấp đầy trong năm 2003. KCN Nội Bài sau nhiều năm vắng bóng các nhà đầu tư, năm 2002 vừa qua cũng đã có 2 dự án vào đầu tư. §Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng: Trong 5 dù ¸n ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng KCN cã mét dù ¸n ®Çu t­ vèn trong n­íc (KCN Sµi §ång B) cã 3 dù ¸n liªn doanh gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (KCN Néi Bµi, KCN Th¨ng Long, KCN Sµi §ång A), cã 1 dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi (KCN Hµ Néi - §µi T­). C«ng ty ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng KCN Sµi §ång B ho¹t ®éng kh¸ hiÖu qu¶ theo h×nh thøc vèn ®Çu t­ trong n­íc. C«ng ty ®· biÕt dïng hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nguån vèn kÕt hîp víi thÕ m¹nh vÒ kinh nghiÖm. Ph­¬ng ph¸p ®Çu t­ chñ yÕu mµ c«ng ty ¸p dông lµ cuèn chiÕu ®Çu t­ trong x©y dùng, võa cho thuª ®Êt võa lÊy lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t­. Qu¸ tr×nh ®Çu t­ cña C«ng ph¸t triÓn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng lµm nhiÒu giai ®o¹n. Trong tæng sè 97 ha (trong ®ã x©y dùng c«ng nghiÖp lµ 79 ha) cña KCN ®­îc hoµn thµnh tõng phÇn mét. Giai ®o¹n 1 hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng 30 ha, giai ®o¹n 2 sÏ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng 18 ha tiÕp theo. §©y lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ kh¸ hiÖu qu¶ ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn h¹n chÕ vÒ nguån vèn ®Çu t­. §èi víi c¸c c«ng ty liªn doanh víi n­íc ngoµi ë KCN Néi Bµi, KCN Th¨ng Long l¹i cã lîi thÕ nguån vèn ®Çu t­ lín nªn hä cã thÓ x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi ®ång bé vµ hiÖn ®¹i. MÆc dï cã c¬ së h¹ tÇng tèt, tuy nhiªn c¸c KCN nµy gÆp ph¶i giai ®o¹n khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc, do vËy hiÖn nay vÉn cßn kh¸ Ýt dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c KCN nµy. Ngoµi ra, cßn cã mét sè ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng vÉn cßn bÊt cËp. HiÖn nay t×nh tr¹ng nhµ ®Çu t­ ph¶i chÊp nhËn bá vèn ®Çu t­ gi¶i phãng mÆt b»ng lµ mét trong nh÷ng g¸nh nÆng ®èi víi nhµ ®Çu t­. HiÖn nay cã t×nh tr¹ng x¶y ra tiÒn ®Ò bï mét mÐt vu«ng ®Êt lín h¬n c¶ tiÒn thuª ®Êt trong 50 n¨m. Víi t×nh tr¹ng nh­ vËy ®· lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. C«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN Hµ Néi - §µi T­ cã ­u ®iÓm lµ tËn dông ®­îc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tuy nhiªn tiÕn ®é x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN tïy thuéc toµn bé vµo nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÒ quy m« ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trung b×nh vèn ®Çu t­ c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN Hµ Néi lµ 51,84 triÖu USD so víi 42 triÖu USD mçi KCN c¶ n­íc. Dù ¸n cã quy m« lín nhÊt lµ 152 triÖu USD (tuy nhiªn do sù chËm trÔ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nªn dù ¸n vÉn ch­a thÓ ®i vµo ho¹t ®éng) vµ dù ¸n cã quy m« nhá nhÊt lµ 12 triÖu USD (KCN Sµi §ång B, §µi T­). Năm 2003, Thành phố sẽ đầu tư xây dựng 4 KCN vừa và nhỏ, nâng tổng số KCN vừa và nhỏ tại Hà Nội lên con số 11.Danh sách các KCN vừa và nhỏ đang được chuẩn bị đầu tư gồm KCN Ngọc Hồi (Thanh Trì, với diện tích trên 56 ha, tổng vốn đầu tư trên 211 tỷ đồng), KCN Toàn Thắng (tại Lệ Chi, Gia Lâm, diện tích 30 ha, vốn đầu tư 40 tỷ đồng), KCN Phú Minh (Từ Liêm, diện tích 23ha, tổng vốn đầu tư khoảng 40 tỷ đồng) và Cụm Công nghiệp Ninh Hiệp (tại Gia Lâm, với diện tích khoảng 65ha, tổng vốn đầu tư trên 96 tỷ đồng). Hiện nay, 7 KCN vừa và nhỏ đang hoạt động ở Hà Nội đã có 69 dự án vào đầu tư, với tổng số vốn đǎng ký là gần 642 tỷ đồng. Nh­ng nh×n chung t×nh h×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c KCN Hµ Néi vÉn ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao. 3. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ Néi 3.1. Nh÷ng ­u ®iÓm 3.1.1. Gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ MÆc dï míi chØ cã 14 doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c KCN nh­ng doanh thu cña doanh nghiÖp nµy n¨m 2000 ®· ®¹t 150 triÖu USD, chiÕm 30% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Khi c¸c doanh nghiÖp trong KCN ®i vµo ho¹t ®éng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn ph¸t triÓn (nhê cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo vµ dÞch vô cho KCN). Do ®ã c¸c KCN ngoµi viÖc trùc tiÕp gãp phÇn t¨ng tr­ëng._.