Khơi thông nguồn vốn cho đầu tư phát triển kinh tế tỉnh Bình Thuận

1 MÔÛ ÑAÀU Cô sôû khoa hoïc vaø nhu caàu thöïc tieãn cuûa ñeà taøi Hoøa vôùi xu theá cuûa caû nöôùc, Bình Thuaän laø moät tænh ñang thöïc hieän coâng cuoäc ñoåi môùi, phaùt trieån toaøn dieän daân sinh kinh teá, xaây döïng neàn taûng cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät vaø haï taàng ñoàng boä, ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu kinh teá, thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån vöõng chaéc, hoøa nhaäp vaøo söï phaùt trieån chung cuûa kinh teá troïng ñieåm phía nam, thöïc hieän coù keát quaû muïc tieâu daân giaøu, nöôùc maïnh. Voán ñaàu tö laø moät yeáu toá quan troïng ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng kinh teá, ôû Vieät Nam yeáu toá veà voán ñaõ ñoùng goùp ñeán 45% toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Tænh Bình Thuaän tuy coù toác ñoä phaùt trieån kinh teá ôû möùc töông ñoái cao so möùc trung bình cuûa caû nöôùc, nhöng chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa tænh. Naèm ôû cöïc Nam Trung Boä, khu vöïc Duyeân haûi Mieàn Trung; giaùp ranh vôùi caùc tænh mieàn Ñoâng Nam Boä, khu vöïc kinh teá troïng ñieåm vaø naêng ñoäng cuûa caû nöôùc, möùc ñaàu tö xaõ hoäi vaøo Khu vöïc kinh teá troïng ñieåm phía nam chieám treân 40% cuûa caû nöôùc. Tænh Bình Thuaän coù nhieàu tieàm naêng vaø lôïi theá, song so vôùi caùc tænh trong khu vöïc nhö Ñoàng Nai, Baø Ròa Vuõng Taøu, Bình Döông thì toác ñoä phaùt trieån kinh teá vaãn coøn keùm xa. Vôùi quy moâ neàn kinh teá coøn nhoû beù, coâng nghieäp keùm phaùt trieån, coâng ngheä laïc haäu; GDP cuûa tænh naêm 2005 chæ ôû möùc treân 7.000 tyû ñoàng (giaù thöïc teá); GDP bình quaân ñaàu ngöôøi chæ ñaït 400 USD, thaáp hôn nhieàu so vôùi bình quaân caû nöôùc laø 640 USD. Do ñoù, toác ñoä phaùt trieån phaûi gia taêng vôùi möùc ñoä nhanh hôn nöõa môùi baét kòp vaø khoâng bò tuït haäu so vôùi caû nöôùc vaø caùc tænh trong khu vöïc. Vôùi muïc tieâu vaø yù nghóa ñoù, caàn phaûi phaân tích, ñaùnh giaù moät caùch nghieâm tuùc, xaùc ñònh nguyeân nhaân ñeå tìm ra giaûi phaùp höõu hieäu nhaèm phaùt huy toái ña caùc nguoàn löïc ñeå phaùt trieån kinh teá, maø trong ñoù voán ñaàu tö laø yeáu toá voâ cuøng quan troïng. Maëc duø nguoàn noäi löïc cuõng nhö ngoaïi löïc vaãn coøn nhieàu tieàm naêng nhöng Bình Thuaän thöïc söï chöa coù caùc giaûi phaùp höõu hieäu ñeå khôi thoâng caùc doøng voán ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh. 2 Muïc ñích nghieân cöùu Thoâng qua tình hình ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá treân ñòa baøn tænh trong nhöõng naêm vöøa qua; phaân tích, ñaùnh giaù, nhaän ñònh ñeå ñöa ra moät soá giaûi phaùp khôi thoâng, thu huùt vaø huy ñoäng moïi nguoàn voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc ñoàng thôøi söû duïng hieäu quaû nguoàn voán ñaàu tö naøy nhaèm phuïc vuï cho yeâu caàu phaùt trieån kinh teá tænh Bình Thuaän nhanh vaø beàn vöõng. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Giôùi haïn cuûa Luaän vaên chæ taäp trung nghieân cöùu voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc taïi tænh Bình Thuaän. Phöông phaùp nghieân cöùu Quaù trình thöïc hieän ñeà taøi ñöôïc chuû yeáu söû duïng caùc phöông phaùp nghieân cöùu cuûa khoa hoïc kinh teá, chuù troïng phöông phaùp lòch söû, thoáng keâ, phaân tích, ñaùnh giaù ñeå ruùt ra keát luaän mang tính lyù luaän vaø thöïc tieãn phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá taïi tænh Bình Thuaän. Noäi dung cuûa Luaän vaên “Khôi thoâng nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá tænh Bình Thuaän” bao goàm lôøi môû ñaàu, phaàn keát luaän vaø 3 chöông: - Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà ñaàu tö vaø voán ñaàu tö. - Chöông 2: Thöïc traïng veà ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá treân ñòa baøn tænh Bình Thuaän. - Chöông 3: Khôi thoâng nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá tænh Bình Thuaän. 3 Chöông 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ ÑAÀU TÖ VAØ VOÁN ÑAÀU TÖ 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ ÑAÀU TÖ VAØ VOÁN ÑAÀU TÖ 1.1.1. Khaùi nieäm ñaàu tö vaø voán ñaàu tö 1.1.1.1 Khaùi nieäm Ñaàu tö theo nghóa roäng, noùi chung laø söï hy sinh caùc nguoàn löïc ôû hieän taïi ñeå tieán haønh caùc hoaït ñoäng naøo ñoù nhaèm thu veà cho ngöôøi ñaàu tö caùc keát quaû nhaát ñònh trong töông lai lôùn hôn caùc nguoàn löïc ñaõ boû ra ñeå ñaït ñöôïc caùc keát quaû ñoù. Nguoàn löïc ñoù coù theå laø tieàn, taøi nguyeân thieân nhieân, laø söùc lao ñoäng vaø trí tueä. Nhöõng keát quaû ñoù coù theå laø söï taêng theâm caùc taøi saûn taøi chính (tieàn voán), taøi saûn vaät chaát (nhaø maùy, ñöôøng saù, caùc cuûa caûi vaät chaát khaùc …) vaø nguoàn nhaân löïc coù ñuû ñieàu kieän ñeå laøm vieäc vôùi naêng suaát cao hôn trong neàn saûn xuaát xaõ hoäi. Xuaát phaùt töø baûn chaát vaø phaïm vi lôïi ích do ñaàu tö ñem laïi chuùng ta coù theå phaân bieät caùc loaïi ñaàu tö sau ñaây: - Ñaàu tö taøi chính (ñaàu tö taøi saûn taøi chính) laø loaïi ñaàu tö trong ñoù ngöôøi coù tieàn boû tieàn ra cho vay hoaëc mua caùc chöùng chæ coù giaù ñeå höôûng laõi suaát ñònh tröôùc (göûi tieát kieäm, mua traùi phieáu chính phuû) hoaëc laõi suaát tuøy thuoäc vaøo keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty phaùt haønh (mua coå phieáu, traùi phieáu coâng ty). Ñaàu tö taøi saûn taøi chính khoâng taïo ra taøi saûn môùi cho neàn kinh teá (neáu khoâng xeùt ñeán quan heä quoác teá trong lónh vöïc naøy) maø chæ laøm taêng giaù trò taøi saûn taøi chính cuûa toå chöùc, caù nhaân ñaàu tö. - Ñaàu tö thöông maïi laø loaïi ñaàu tö trong ñoù ngöôøi coù tieàn boû tieàn ra ñeå mua haøng hoùa vaø sau ñoù baùn vôùi giaù cao hôn nhaèm thu lôïi nhuaän do cheânh leäch giaù khi mua vaø khi baùn. Loaïi ñaàu tö naøy cuõng khoâng taïo ra taøi saûn môùi cho neàn kinh teá (neáu khoâng xeùt ñeán ngoaïi thöông), maø chæ laøm taêng taøi saûn taøi chính cuûa ngöôøi ñaàu tö trong quaù trình mua ñi baùn laïi. Tuy nhieân, ñaàu tö thöông maïi coù taùc duïng thuùc ñaåy quaù trình löu thoâng cuûa caûi vaät chaát do ñaàu tö phaùt trieån taïo ra, töø 4 ñoù thuùc ñaåy ñaàu tö phaùt trieån, taêng thu cho ngaân saùch, taêng tích luõy voán cho phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh dòch vuï noùi rieâng vaø neàn saûn xuaát xaõ hoäi noùi chung. - Ñaàu tö taøi saûn vaät chaát vaø söùc lao ñoäng trong ñoù ngöôøi coù tieàn boû tieàn ra ñeå tieán haønh caùc hoaït ñoäng nhaèm taïo ra taøi saûn môùi cho neàn kinh teá, laøm taêng tieàm löïc saûn xuaát kinh doanh vaø moïi hoaït ñoäng xaõ hoäi khaùc, laø ñieàu kieän chuû yeáu ñeå taïo vieäc laøm, naâng cao ñôøi soáng cuûa moïi ngöôøi daân trong xaõ hoäi. Ñoù chính laø vieäc boû tieàn ra ñeå xaây döïng, söûa chöõa nhaø cöûa vaø caùc keát caáu haï taàng, mua saém trang thieát bò laép ñaët chuùng treân neàn beä vaø boài döôõng ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc, thöïc hieän caùc chi phí thöôøng xuyeân gaén lieàn vôùi söï hoaït ñoäng cuûa caùc taøi saûn naøy nhaèm duy trì tieàm löïc hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû ñang toàn taïi vaø taïo tieàm löïc môùi cho neàn kinh teá xaõ hoäi. Loaïi ñaàu tö naøy ñöôïc goïi chung laø ñaàu tö phaùt trieån. Treân giaùc ñoä taøi chính thì ñaàu tö phaùt trieån laø quaù trình chi tieâu ñeå duy trì söï phaùt huy taùc duïng cuûa voán cô baûn hieän coù vaø boå sung voán cô baûn môùi cho neàn kinh teá, taïo neàn taûng cho söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi trong daøi haïn. Voán (hay tö baûn – capital) trong neàn kinh teá taïi moät thôøi ñieåm naøo ñoù ñöôïc ñònh nghóa baèng giaù trò toång caùc ñaàu tö qua caùc naêm, tính ñeán thôøi ñieåm ñoù. Trong thöïc teá, ñeå tính toaùn giaù trò voán taïi moät thôøi ñieåm naøo ñoù ngöôøi ta coäng taát caû caùc ñaàu tö tröôùc ñoù, roài tröø ñi khaáu hao haøng naêm. Caên cöù vaøo quan heä sôû höõu, coù theå chia nguoàn voán ñaàu tö laøm 2 loaïi laø ñaàu tö cuûa khu vöïc nhaø nöôùc (caùc döï aùn coâng) vaø ñaàu tö cuûa khu vöïc tö nhaân (caùc döï aùn sinh lôøi). 1.1.1.2. Ñaàu tö cuûa khu vöïc nhaø nöôùc Nguoàn ñaàu tö thuoäc khu vöïc nhaø nöôùc ñöôïc xaùc ñònh theo ñaúng thöùc sau: Ig = PSBR + (T – Cg) + Fg (1.1) Trong ñoù: PSBR laø khaû naêng ñi vay cuûa Chính phuû (public sector borrowing requirement). T laø caùc khoaûn thu cuûa khu vöïc nhaø nöôùc. 5 Cg laø caùc khoaûn chi tieâu cuûa khu vöïc nhaø nöôùc khoâng keå chi ñaàu tö, cheânh leäch caùc khoaûn thu vaø chi naøy laø tieát kieäm cuûa khu vöïc nhaø nöôùc. Fg laø caùc khoaûn vieän trôï vaø vay nôï töø nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc nhaø nöôùc. Döïa vaøo ñaúng thöùc treân ta thaáy ñaàu tö cuûa khu vöïc nhaø nöôùc ñöôïc taøi trôï bôûi ba nguoàn: * Thöù nhaát laø khaû naêng huy ñoäng voán cuûa khu vöïc nhaø nöôùc töø khu vöïc doanh nghieäp (bao goàm caû caù nhaân) hoaëc caùc toå chöùc taøi chính trung gian. Hình thöùc huy ñoäng naøy ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc phaùt haønh traùi phieáu, kyø phieáu cuûa nhaø nöôùc. * Thöù hai laø tieát kieäm cuûa khu vöïc nhaø nöôùc baèng caùc khoaûn thu veà töø ngaân saùch nhaø nöôùc tröø cho caùc khoaûn chi thöôøng xuyeân. Trong tröôøng hôïp caùc nöôùc keùm phaùt trieån thì khoaûn tieát kieäm naøy raát khieâm toán, khoâng ñuû ñaùp öùng nguoàn voán ñaàu tö lôùn cho phaùt trieån, nhaát laø ñaàu tö vaøo lónh vöïc haï taàng cô sôû. * Thöù ba laø nguoàn voán giuùp ñôõ töø nöôùc ngoaøi, ñaây laø nguoàn voán coù vai troø khaù quan troïng. Caùc nguoàn töø nöôùc ngoaøi thöôøng ôû döôùi daïng vieän trôï hoaëc vay nôï. 1.1.1.3. Ñaàu tö cuûa khu vöïc tö nhaân Treân lyù thuyeát thì nguoàn voán ñaàu tö cuûa khu vöïc tö nhaân ñöôïc hình thaønh töø tieát kieäm cuûa doanh nghieäp (bao goàm caû caù nhaân) (Sp) vaø luoàng voán cuûa nöôùc ngoaøi ñoå vaøo khu vöïc (Fp) Ip = Sp + Fp (1.2) Sp = Ypd - Cp (1.3) Trong ñoù: Ypd laø thu nhaäp khaû duïng. Cp laø tieâu duøng cuûa caù nhaân vaø hoä gia ñình. Luoàng voán cuûa nöôùc ngoaøi ñoå vaøo khu vöïc naøy ôû caùc daïng nhö ñaàu tö tröïc tieáp (FDI) vaø caùc khoaûn nôï. Nguoàn tieát kieäm cuûa khu vöïc doanh nghieäp (goàm caû caù nhaân) thöôøng laø nguoàn chuû yeáu trong neàn kinh teá. Tuy nhieân, theo thöïc teá cuûa Vieät Nam thì löôïng tieát kieäm cuûa nöôùc ta laø tieát kieäm phi saûn xuaát ñöôïc caát giaáu döôùi daïng quí kim (vaøng, baïc) hoaëc ngoaïi teä (USD) khaù nhieàu. 6 1.1.2. Nguoàn voán ñaàu tö Xeùt treân toång theå neàn kinh teá, nguoàn voán ñaàu tö ñöôïc hình thaønh töø tích luõy noäi boä cuûa neàn kinh teá vaø nguoàn voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi ñöa vaøo. 1.1.2.1. Nguoàn voán trong nöôùc 1.1.2.1.1. Nguoàn voán Nhaø nöôùc Nguoàn voán ñaàu tö nhaø nöôùc bao goàm nguoàn voán cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc, nguoàn voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc vaø nguoàn voán ñaàu tö phaùt trieån cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc. - Ñoái vôùi nguoàn voán ngaân saùch nhaø nöôùc: Ñaây chính laø nguoàn chi cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc cho ñaàu tö. Ñoù laø moät nguoàn voán ñaàu tö quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa moãi quoác gia. Nguoàn voán naøy thöôøng ñöôïc söû duïng cho caùc döï aùn keát caáu haï taàng kinh teá xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh, hoã trôï cho caùc döï aùn cuûa doanh nghieäp ñaàu tö vaøo lónh vöïc caàn söï tham gia cuûa nhaø nöôùc; chi cho caùc döï aùn quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vuøng, laõnh thoå, quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò vaø noâng thoân. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, quy moâ toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc khoâng ngöøng gia taêng nhôø môû roäng nhieàu nguoàn thu khaùc nhau. Ñi cuøng vôùi söï môû roäng quy moâ ngaân saùch, möùc chi cho ñaàu tö phaùt trieån töø ngaân saùch nhaø nöôùc cuõng gia taêng ñaùng keå. - Voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc: Cuøng vôùi quaù trình ñoåi môùi vaø môû cöûa, tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc ngaøy caøng ñoùng vai troø ñaùng keå trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Neáu nhö tröôùc naêm 1990, voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc chöa ñöôïc söû duïng nhö moät coâng cuï quaûn lyù vaø ñieàu tieát neàn kinh teá thì trong giai ñoaïn 1991-2000, nguoàn voán naøy ñaõ coù möùc taêng tröông ñaùng keå vaø baét ñaàu coù vò trí quan troïng trong chính saùch ñaàu tö cuûa chính phuû. Neáu nhö giai ñoaïn 1991-1995 nguoàn voán naøy chieám 5,6%, giai ñoaïn 1996-1999 chieám 14,5% thì rieâng naêm 2000 ñaõ ñaït ñeán 17% toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi. - Nguoàn voán ñaàu tö töø doanh nghieäp nhaø nöôùc: Ñöôïc xaùc ñònh laø thaønh phaàn chuû ñaïo trong neàn kinh teá, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn naém giöõ moät 7 khoái löôïng voán nhaø nöôùc khaù lôùn vaø naém giöõ moät soá ngaønh quan troïng cuûa nhaø nöôùc. Maëc duø trong thôøi gian qua vaãn coøn tình traïng quaûn lyù söû duïng voán keùm hieäu quaû taïi moät soá doanh nghieäp, nhöng vôùi chuû tröông tieáp tuïc ñoåi môùi doanh nghieäp nhaø nöôùc, hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa khu vöïc kinh teá naøy ñaõ ñöôïc khaúng ñònh, tích luõy cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ngaøy caøng taêng vaø ñoùng goùp ñaùng keå vaøo toång quy moâ voán ñaàu tö cuûa toaøn xaõ hoäi. 1.1.2.1.2. Nguoàn voán töø khu vöïc tö nhaân Nguoàn voán töø khu vöïc tö nhaân bao goàm phaàn tieát kieäm cuûa daân cö, phaàn tích luõy cuûa caùc doanh nghieäp daân doanh, caùc hôïp taùc xaõ. Theo ñaùnh giaù sô boä, khu vöïc kinh teá ngoaøi nhaø nöôùc vaãn sôû höõu moät löôïng voán tieàm naêng raát lôùn maø chöa ñöôïc huy ñoäng trieät ñeå. Cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, moät boä phaän khoâng nhoû trong daân cö coù tieàm naêng veà voán do coù nguoàn thu nhaäp gia taêng hoaëc do tích luõy truyeàn thoáng. Nhìn toång quan, nguoàn voán tieàm naêng trong daân cö khoâng phaûi laø nhoû, toàn taïi döôùi daïng vaøng, ngoaïi teä, tieàn maët … Nguoàn voán naøy xaáp xæ baèng 80% toång nguoàn voán huy ñoäng cuûa toaøn boä heä thoáng ngaân haøng. Thöïc teá phaùt haønh traùi phieáu chính phuû vaø traùi phieáu cuûa moät soá ngaân haøng thöông maïi quoác doanh cho thaáy, chæ trong thôøi gian ngaén ñaõ huy ñoäng ñöôïc haøng ngaøn tyû ñoàng vaø haøng chuïc trieäu USD töø khu vöïc daân cö. Vôùi 15 trieäu hoä gia ñình ñoùng goùp khoaûng 1/3 GDP, trong giai ñoaïn 1996-2000 tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö chieám khoaûng 15% GDP. Nhieàu hoä gia ñình thöïc söï ñaõ trôû thaønh caùc ñôn vò kinh teá naêng ñoäng trong nhieàu lónh vöïc. ÔÛ möùc ñoä nhaát ñònh, caùc hoä gia ñình cuõng seõ laø moät trong soá caùc nguoàn taäp trung vaø phaân phoái voán quan troïng trong neàn kinh teá. Vôùi khoaûng vaøi vaïn doanh nghieäp ngoaøi nhaø nöôùc (doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, caùc hôïp taùc xaõ) ñaõ vaø seõ ñi vaøo hoaït ñoäng, phaàn tích luõy cuûa caùc doanh nghieäp naøy cuõng seõ ñoùng goùp ñaùng keå vaøo toång quy moâ voán cuûa toaøn xaõ hoäi. Thöïc hieän chính saùch ñoåi môùi, cô cheá côûi môû nhaèm huy ñoäng moïi nguoàn löïc cho ñaàu tö ñöôïc thöïc hieän, trong nhöõng naêm gaàn ñaây caùc loaïi hình doanh nghieäp daân doanh coù nhöõng böôùc phaùt trieån maïnh meõ. Hoaït ñoäng ñaàu tö töø khu 8 vöï naøy gia taêng maïnh meõ. 1.1.2.1.3. Thò tröôøng voán Thò tröôøng voán coù yù nghóa quan troïng trong söï nghieäp phaùt trieån kinh teá cuûa caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng. Noù laø keânh boå sung caùc nguoàn voán trung vaø daøi haïn cho caùc chuû ñaàu tö – bao goàm caû nhaø nöôùc vaø caùc loaïi hình doanh nghieäp. Thò tröôøng voán bao goàm thò tröôøng chöùng khoaùn, heä thoáng tín duïng, caùc ngaân haøng trong nöôùc vaø ñònh cheá taøi chính trung gian hình thaønh doøng chu chuyeån, thu gom moïi nguoàn voán tieát kieäm cuûa töøng hoä daân cö, thu huùt moïi nguoàn voán nhaøn roãi cuûa caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc taøi chính, chính phuû trung öông vaø chính quyeàn ñòa phöông taïo thaønh moät nguoàn voán khoång loà cho neàn kinh teá. Ñaây ñöôïc coi laø moät lôïi theá maø khoâng moät phöông thöùc huy ñoäng voán naøo coù theå laøm ñöôïc. Vôùi söï hieän dieän cuûa thò tröôøng voán, caùc khoaûn voán manh muùn, raûi raùc trong daân cö vaø caùc toå chöùc kinh teá chöa coù nhu caàu söû duïng seõ ñöôïc huy ñoäng nhaèm ñaùp öùng nhöõng nhu caàu veà ñaàu tö vaø phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Thoâng qua thò tröôøng voán, chính phuû trung öông vaø chính quyeàn ñòa phöông cuõng coù theå huy ñoäng voán cho ngaân saùch hoaëc ñaàu tö vaøo caùc coâng trình cuûa mình baèng vieäc phaùt haønh caùc loaïi chöùng khoaùn nôï nhö traùi phieáu, coâng traùi … Xeùt veà maët kinh teá, hình thöùc huy ñoäng voán naøy cuûa nhaø nöôùc laø raát tích cöïc. Noù goùp phaàn vaøo vieäc kieàm cheá laïm phaùt do chính phuû khoâng phaûi phaùt haønh theâm tieàn giaáy vaøo löu thoâng nhaèm phuïc vuï cho nhu caàu chi tieâu cuûa mình. Maët khaùc, ñöùng treân goùc ñoä hieäu quaû, thò tröôøng voán thöïc söï trôû thaønh moät caùi van ñieàu tieát höõu hieäu caùc nguoàn voán töø nôi söû duïng keùm hieäu quaû sang nôi söû duïng coù hieäu quaû hôn. Thò tröôøng voán khoâng chæ ñöôïc coi laø moät keânh huy ñoäng voán cuûa neàn kinh teá maø noù coøn goùp phaàn tích cöïc trong vieäc khaéc phuïctình traïng khan hieám voán vaø söï laõng phí trong quaù trình söû duïng voán cuûa toaøn xaõ hoäi. 1.1.2.2. Nguoàn voán ngoaøi nöôùc Coù theå xem xeùt nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân phaïm vi roäng ñoù laø doøng löu chuyeån voán quoác teá (international capital flows). Veà thöïc chaát, caùc doøng löu chuyeån voán quoác teá laø bieåu thò quaù trình chuyeån giao nguoàn löïc taøi chính giöõa caùc quoác gia treân theá giôùi. Trong caùc doøng löu chuyeån voán quoác teá, 9 doøng töø caùc nöôùc phaùt trieån ñoå vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån thöôøng ñöôïc caùc nöôùc thuoäc theá giôùi thöù ba ñaëc bieät quan taâm. Doøng voán naøy dieãn ra döôùi nhieàu hình thöùc, moãi hình thöùc coù ñaëc ñieåm, muïc tieâu vaø ñieàu kieän thöïc hieän rieâng, khoâng hoaøn toaøn gioáng nhau. Theo tính chaát löu chuyeån voán, coù theå bao goàm caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi chính nhö sau: 1.1.2.2.1. Nguoàn voán ODA (Official Development Assistance – Vieän trôï phaùt trieån chính thöùc) Ñaây laø nguoàn voán phaùt trieån do caùc toå chöùc quoác teá vaø caùc chính phuû nöôùc ngoaøi cung caáp vôùi muïc tieâu trôï giuùp caùc nöôùc ñang phaùt trieån. So vôùi caùc hình thöùc taøi trôï khaùc, ODA mang tính öu ñaõi cao hôn baát cöù nguoàn taøi trôï phaùt trieån naøo khaùc. Ngoaøi caùc ñieàu kieän öu ñaõi veà laõi suaát, thôøi haïn cho vay daøi, khoái löôïng voán vay töông ñoái lôùn, bao giôø ODA cuõng coù yeáu toá khoâng hoaøn laïi ñaït ít nhaát 25%. Thôøi gian qua, vieäc thu huùt ODA phuïc vuï cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ôû Vieät Nam ñaõ dieãn ra trong boái caûnh trong nöôùc vaø quoác teá coù raát nhieàu thuaän lôïi. Keå töø naêm 1993 ñeán naêm 2000, chính phuû Vieät Nam ñaõ toå chöùc hoäi nghò vôùi caùc nhaø taøi trôï vôùi toång soá voán cam keát laø 17,54 tyû USD, vôùi treân 45 ñoái taùc hôïp taùc phaùt trieån song phöông vaø hôn 350 toå chöùc quoác teá vaø phi chính phuû ñang hoaït ñoäng. Maëc duø coù tính öu ñaõi cao, song söï öu ñaõi cho loaïi voán naøy thöôøng ñi keøm caùc ñieàu kieän vaø raøng buoäc töông ñoái khaét khe (tính hieäu quaû cuûa döï aùn, thuû tuïc chuyeån giao voán vaø thò tröôøng …). Vì vaäy, ñeå nhaän ñöôïc loaïi taøi trôï haáp daãn naøy vôùi thieät thoøi ít nhaát, caàn phaûi xem xeùt döï aùn trong ñieàu kieän taøi chính toång theå. Neáu khoâng vieäc tieáp nhaän vieän trôï coù theå trôû thaønh gaùnh naëng nôï naàn laâu daøi cho neàn kinh teá. 1.1.2.2.2. Nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) Ñaây laø nguoàn voán quan troïng cho ñaàu tö vaø phaùt trieån khoâng chæ ñoái vôùi caùc nöôùc ngheøo maø keå caû caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån. Nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù ñaëc ñieåm cô baûn khaùc vôùi caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi khaùc laø vieäc tieáp nhaän caùc nguoàn voán naøy khoâng phaùt sinh nôï cho caùc nöôùc tieáp nhaän. 10 Thay vì nhaän laõi suaát treân voán ñaàu tö, nhaø ñaàu tö seõ nhaän ñöôïc phaàn lôïi nhaän thích ñaùng khi döï aùn ñaàu tö hoaït ñoäng coù hieäu quaû. Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi mang theo toaøn boä taøi nguyeân kinh doanh vaøo nöôùc nhaän voán neân noù coù theå thuùc ñaåy phaùt trieån ngaønh ngheà môùi, ñaëc bieät laø nhöõng ngaønh ñoøi hoûi cao veà kyõ thuaät, coâng ngheä hay caàn nhieàu voán. Vì theá, nguoàn voán naøy coù taùc duïng cöïc kyø to lôùn ñoái vôùi quaù trình coâng nghieäp hoùa, chuyeån dòch cô caáu kinh teá vaø toác ñoä taêng tröôûng nhanh ôû caùc nöôùc nhaän ñaàu tö. Kinh nghieäm phaùt trieån hieän ñaïi cuûa moät soá nöôùc Ñoâng aù cho thaáy raèng ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñoùng vai troø quan troïng trong quaù trình phaùt trieån cuûa caùc quoác gia naøy. Ñoái vôùi Vieät Nam, sau hôn 10 naêm thöïc hieän chính saùch môû cöûa, nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñaõ ñoùng goùp phaàn boå sung voán quan troïng cho ñaàu tö phaùt trieån, taêng cöôøng tieàm löïc ñeå khai thaùc vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn löïc trong nöôùc nhö daàu khí, ñieän … Tính ñeán naêm 2000, Vieät Nam ñaõ thu huùt ñöôïc treân 65 quoác gia vaø vuøng laõnh thoå ñöa voán vaøo ñaàu tö, treân 3200 döï aùn ñöôïc caáp pheùp vôùi toång voán ñaêng kyù khoaûng 45 tyû USD. Caùc naêm 2003 – 2004 – 2005 thu huùt ñöôïc laàn löôït laø 3,2 – 4,2 – 5,8 tyû USD. Ñoùng goùp cho ngaân saùch nhaø nöôùc cuûa khu vöïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng raát ñaùng keå. Ñaëc bieät, nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaøo vieäc hoaøn chænh heä thoáng cô sôû haï taàng giao thoâng vaän taûi, böu chính vieãn thoâng… Böôùc ñaàu hình thaønh vaø ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, khu coâng ngheä cao goùp phaàn thöïc hieän coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa vaø ñoâ thò hoùa caùc khu vöïc phaùt trieån, taïo vieäc laøm cho haøng vaïn lao ñoäng taïi caùc ñòa phöông. 1.1.2.2.3. Caùc nguoàn voán khaùc töø beân ngoaøi - Thò tröôøng voán quoác teá: Vôùi xu theá toaøn caàu hoùa, moái lieân keát ngaøy caøng taêng cuûa caùc thò tröôøng voán quoác gia vaøo heä thoáng taøi chính quoác teá ñaõ taïo neân veû ña daïng veà caùc nguoàn voán cho moãi quoác gia vaø laøm taêng khoái löôïng voán löu chuyeån treân phaïm vi toaøn caàu. Thöïc teá cho thaáy, maëc duø trong voøng 30 naêm qua taát caû caùc nguoàn voán ñeàu coù söï gia taêng veà khoái löôïng nhöng luoàng voán ñaàu tö qua thò tröôøng chöùng khoaùn coù möùc taêng nhanh hôn caùc luoàng voán khaùc. Ñoái vôùi Vieät Nam, ñeå thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng, 11 nhaèm muïc tieâu coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa, Nhaø nöôùc raát coi troïng vieäc huy ñoäng moïi nguoàn voán trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, taïo theâm coâng aên vieäc laøm, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân. Trong ñoù, nguoàn huy ñoäng qua thò tröôøng voán cuõng ñöôïc chính phuû raát quan taâm, nhö phaùt haønh traùi phieáu chính phuû vaø traùi phieáu coâng ty ra nöôùc ngoaøi. - Nguoàn voán tín duïng töø caùc ngaân haøng thöông maïi: Ñoái vôùi nguoàn voán naøy, ñieàu kieän öu ñaõi khoâng deã daøng nhö nguoàn voán ODA. Tuy nhieân, buø laïi noù coù öu ñieåm roõ raøng laø khoâng coù gaéng vôùi raøng buoäc veà chính trò, xaõ hoäi. Maëc duø vaäy, thuû tuïc vay ñoái vôùi nguoàn voán naøy thöôøng laø töông ñoái khaét khe, thôøi gian traû nôï nghieâm ngaët, möùc laõi suaát cao laø nhöõng trôû ngaïi khoâng nhoû ñoái vôùi caùc nöôùc ngheøo. Chính vì vaäy, nguoàn voán tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi thöôøng ñöôïc söû duïng chuû yeáu ñeå ñaùp öùng nhu caàu xuaát nhaäp khaåu vaø thöôøng laø ngaén haïn. Ñoái vôùi Vieät Nam, vieäc tieáp caän nguoàn voán naøy vaãn coøn haïn cheá. - Nguoàn voán töø kieàu hoái vaø boå sung töø thu nhaäp hôïp taùc vaø xuaát khaåu lao ñoäng: Trong thôøi gian qua, Nhaø nöôùc ta ñaõ coù chính saùch thích hôïp quan taâm ñeán kieàu baøo ôû nöôùc ngoaøi, töø ñoù thu huùt khoâng ít nguoàn löïc töø caùc kieàu baøo yeâu nöôùc chuyeån voán veà cho thaân nhaân cuõng nhö tìm cô hoäi laøm aên ôû choán queâ nhaø. Cuøng vôùi nguoàn voán kieàu hoái, nguoàn voán thu veà töø hôïp taùc lao ñoäng vaø xuaát khaåu lao ñoäng cuõng mang veà moät löôïng ñaùng keå voán phuïc vuï cho phaùt trieån nöôùc nhaø. 1.2. MOÄT SOÁ CHÆ TIEÂU ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ ÑAÀU TÖ Ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû voán ñaàu tö ngöôøi ta söû duïng nhieàu chæ tieâu khaùc nhau sau ñaây: 1.2.1. Heä soá ICOR (Incremental Capital – Output Ratio) Heä soá ICOR laø chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû ñaàu tö cuûa moät quoác gia hay moät ngaønh, cho thaáy caàn theâm bao nhieâu ñoàng cho ñaàu tö ñeå taêng theâm moät ñôn vò saûn löôïng. Ta coù: Toác ñoä taêng tröôûng = Löôïng ñaàu tö x Hieäu quaû ñaàu tö Löôïng ñaàu tö ôû ñaây ñöôïc tính baèng tæ leä ñaàu tö treân GDP vaø hieäu quaû cuûa ñaàu tö laø heä soá ICOR. Heä soá ICOR baèng: 12 Voán ñaàu tö Voán ñaàu tö ICOR = = GDP do voán taïo ra GDP Voán ñaàu tö Töø ñoù suy ra: Möùc taêng GDP = ICOR Trong ñoù: I laø ñaàu tö. GDP laø toång saûn phaåm quoác noäi. Caùc coâng thöùc treân cho thaáy moái töông quan tæ leä nghòch giöõa heä soá ICOR vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Vôùi tæ leä ñaàu tö /GDP gioáng nhau, nöôùc naøo coù heä soá ICOR thaáp hôn thì seõ taïo ra moät toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao hôn. Soá lieäu thöïc teá töø caùc nöôùc cho thaáy söï khaùc bieät trong heä soá ICOR giöõa caùc nöôùc ñoùng vai troø lôùn trong vieäc giaûi thích söï khaùc bieät veà toác ñoä taêng tröôûng giöõa caùc nöôùc. Nhö vaäy heä soá ICOR caøng thaáp thì chöùng toû laø ñaàu tö caøng hieäu quaû. Heä soá ICOR thaáp hôn coù nghóa laø caàn moät tæ leä ñaàu tö GDP thaáp hôn ñeå duy trì cuøng moät toác ñoä taêng tröôûng. Tuy nhieân, theo quy luaät veà lôïi töùc bieân giaûm daàn (diminishing marginal return of capital) neân khi neàn kinh teá caøng phaùt trieån (GDP/ñaàu ngöôøi taêng leân) thì heä soá ICOR seõ gia taêng, luùc naøy tieàn löông seõ taêng cao. Neàn kinh teá caàn moät tæ leä ñaàu tö/GDP cao hôn ñeå duy trì cuøng moät toác ñoä taêng tröôûng. Heä soá ICOR trung bình trong thaäp kyû 80 cuûa Myõ laø 5,6; Nhaät laø 5,1; Haøn Quoác 4,0; ICOR cuûa Vieät Nam trong voøng 1 thaäp kyû qua dao ñoäng ôû möùc 3 – 3,5. Trong noäi boä neàn kinh teá, vieäc so saùnh heä soá ICOR giöõa caùc ngaønh seõ thaáy ñöôïc ngaønh naøo coù hieäu quaû ñaàu tö cao hôn. 1.2.2. Toång caùc yeáu toá naêng suaát TFP (Total Factor Productivity) Moät phaàn cuûa taêng tröôûng khoâng giaûi thích ñöôïc baèng söï gia taêng cuûa voán vaø lao ñoäng vaø do ñoù ñöôïc coi laø ñoùng goùp cuûa TFP. TFP bao goàm nhöõng yeáu toá naâng cao hieäu quaû söû duïng voán vaø lao ñoäng (oån ñònh kinh teá vó moâ, kieán thöùc, tay ngheà, trình ñoä toå chöùc quaûn lyù, trình ñoä chuyeân moân hoùa, khaû naêng tìm 13 kieám thò tröôøng, giaûm bôùt taéc ngheõn löu thoâng ...) Toång naêng suaát caùc nhaân toá (TFP) ñöôïc tính töø phöông phaùp öôùc löôïng nguoàn taêng tröôûng töø haøm saûn xuaát. Sau khi tröø ñi caùc yeáu toá ñoùng goùp veà löôïng (lao ñoäng, voán) cho taêng tröôûng, phaàn coøn laïi cuûa taêng tröôûng laø do ñoùng goùp veà söï gia taêng hieäu quaû trong neàn kinh teá, goïi laø toång caùc yeáu toá naêng suaát, vieát taét laø TFP. Heä soá TFP caøng cao thì chöùng toû neàn kinh teá caøng hieäu quaû vaø ngöôïc laïi. Phöông phaùp luaän ñeå öôùc löôïng nguoàn taêng tröôûng trong khuoân khoå cuûa lyù thuyeát kinh teá taân coå ñieån ñaõ ñöôïc döïa treân cô sôû coâng trình nghieân cöùu cuûa Solow (1957). Haøm saûn xuaát toång theå ñöôïc giaû ñònh coù daïng toång quaùt nhö sau: GDP = f (K, L, t) (1.4) Trong ñoù: GDP laø toång saûn phaåm trong nöôùc. K vaø L laø caùc toång nhaäp löôïng voán vaø lao ñoäng; t laø thôøi gian. Moät giaû ñònh ñôn giaûn nhaát veà taùc ñoäng cuûa thôøi gian laø söï tieán boä veà hieäu quaû kinh teá nhö coâng ngheä vaø phöông phaùp quaûn lyù, trong ñoù cho raèng taùc ñoäng naøy laøm taêng khoái löôïng saûn phaåm, saûn xuaát ra töø moät söï keát hôïp nhaát ñònh cuûa hai nhaân toá saûn xuaát laø voán vaø lao ñoäng. Vôùi giaû ñònh naøy, haøm saûn xuaát coù theå ñöôïc vieát nhö sau: GDPt = At f (Kt , Lt) (1.5) Vôùi A laø tieán boä veà hieäu quaû kinh teá nhö coâng ngheä, phöông phaùp quaûn lyù, ñieàu haønh . . . (ñöôïc goïi chung laø toång caùc yeáu toá naêng suaát). Vaäy ba nguoàn goác taêng tröôûng toång saûn phaåm laø söï gia taêng toång caùc yeáu toá naêng suaát (A), voán (K), vaø lao ñoäng (L) theo thôøi gian t. 1.2.3. Caùc chæ tieâu veà hieäu quaû taøi chính - Chæ tieâu lôïi nhuaän thuaàn, thu nhaäp thuaàn cuûa döï aùn: Ñaây laø chæ tieâu phaûn aùnh hieäu quaû tuyeät ñoái cuûa döï aùn ñaàu tö. Chæ tieâu lôïi nhuaän thuaàn phaûn aùnh hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa toaøn boä coâng cuoäc ñaàu tö (quy moâ laõi cuûa caû ñôøi döï aùn). Chæ tieâu naøy coù theå tính chuyeån veà maët baèng thôøi gian hieän taïi hoaëc töông lai. - Chæ tieâu suaát sinh lôøi voán töï coù: Chæ tieâu naøy phaûn aùnh möùc lôïi nhuaän thuaàn töøng naêm tính treân moät ñôn vò voán töï coù bình quaân cuûa naêm ñoù. Neáu tính 14 cho caû ñôøi döï aùn, chæ tieâu naøy phaûn aùnh möùc thu nhaäp thuaàn cuûa caû ñôøi döï aùn tính cho moät ñôn vò voán töï coù bình quaân naêm cuûa caû ñôøi döï aùn. - Chæ tieâu tyû soá lôïi ích – chi phí (kyù hieäu laø B/C): Chæ tieâu naøy phaûn aùnh tyû soá giöõa lôïi ích thu ñöôïc vôùi chi phí boû ra. Döï aùn coù hieäu quaû khi B/C>1 vaø khoâng coù hieäu quaû khi B/C<1. - Chæ tieâu thôøi gian thu hoài voán ñaàu tö (kyù hieäu laø T): Chæ tieâu naøy cho bieát thôøi gian maø döï aùn caàn hoaït ñoäng ñeå thu hoài voán ñaàu tö ñaõ boû ra töø lôïi nhuaän vaø khaáu hao thu ñöôïc haøng naêm. Döï aùn coù hieäu quaû khi T<= tuoåi thoï cuûa döï aùn hoaëc T<= T ñònh möùc. Thôøi gian thu hoài voán caøng ngaén thì hieäu quaû cuûa döï aùn caøng cao. - Chæ tieâu heä soá hoaøn voán noäi boä (kyù hieäu IRR): Heä soá hoaøn voán noäi boä laø möùc laõi suaát neáu duøng noù laøm tyû suaát chieát khaáu ñeå tính chuyeån caùc khoaûn thu, chi cuûa döï aùn veà maët baèng thôøi gian hieän taïi thì toång thu caân baèng vôùi toång chi. Döï aùn coù hieäu quaû khi IRR>= r giôùi haïn. Tyû suaát giôùi haïn ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo caùc nguoàn voán huy ñoäng cuûa döï aùn. - Chæ tieâu ñieåm hoøa voán: Ñieåm hoøa voán laø ñieåm maø taïi ñoù doanh thu vöøa ñuû ñeå trang traûi caùc khoaûn chi p._.hí ñaõ boû ra. Ñieåm hoøa voán ñöôïc bieåu hieän baèng chæ tieâu hieän vaät (saûn löôïng taïi ñieåm hoøa voán) vaø chæ tieâu giaù trò (doanh thu taïi ñieåm hoøa voán). Neáu saûn löôïng hoaëc doanh thu cuûa caû ñôøi döï aùn lôùn hôn saûn löôïng hoaëc doanh thu hoøa voán thì döï aùn coù laõi (coù hieäu quaû) vaø ngöôïc laïi, neáu nhoû hôn, döï aùn bò loã. Ñieåm hoøa voán caøng nhoû caøng toát, möùc ñoä an toaøn cuûa döï aùn caøng cao, thôøi gian thu hoài voán caøng ngaén. 1.2.4. Ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö Trong ñieàu kieän neàn kinh teá thò tröôøng coù söï ñieàu tieát vó moâ cuûa Nhaø nöôùc, moïi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, trong ñoù coù hoaït ñoäng ñaàu tö phaûi ñöôïc xem xeùt töø hai goùc ñoä, ngöôøi ñaàu tö vaø neàn kinh teá. Treân goùc ñoä ngöôøi ñaàu tö laø caùc doanh nghieäp, muïc ñích cuï theå coù nhieàu, nhöng quy tuï laïi laø lôïi nhuaän. Tuy nhieân khoâng phaûi moïi hoaït ñoäng ñaàu tö coù khaû naêng sinh lôøi ñeàu taïo ra nhöõng aûnh höôûng toát ñeïp ñoái vôùi neàn kinh teá vaø xaõ hoäi. Do ñoù treân goùc ñoä quaûn lyù vó moâ phaûi xem xeùt maët kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaàu tö, xem xeùt nhöõng lôïi ích kinh teá - xaõ hoäi do thöïc hieän ñaàu tö ñem laïi. Ñieàu 15 naøy giöõ vai troø quyeát ñònh ñeå ñöôïc caùc caáp coù thaåm quyeàn chaáp nhaän cho pheùp ñaàu tö, caùc ñònh cheá taøi chính quoác teá, caùc cô quan vieän trôï song phöông vaø ña phöông taøi trôï cho hoaït ñoäng ñaàu tö.. Nhöõng lôïi ích kinh teá - xaõ hoäi coù theå ñöôïc xem xeùt mang tính chaát ñònh tính nhö ñaùp öùng caùc muïc tieâu phaùt trieån kinh teá, phuïc vuï vieäc thöïc hieän caùc chuû tröông chính saùch cuûa nhaø nöôùc, goùp phaàn choáng oâ nhieãm moâi tröôøng, caûi taïo moâi sinh… , hoaëc ño löôøng baèng caùch tính toaùn ñònh löôïng nhö möùc taêng thu cho ngaân saùch, möùc gia taêng soá ngöôøi coù vieäc laøm, möùc taêng thu ngoaïi teä. Moät soá tieâu chuaån phoå bieán ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi cuûa cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö ôû moät soá nöôùc hieän nay laø: - Naâng cao möùc soáng cuûa daân cö: Ñöôïc theå hieän giaùn tieáp thoâng qua caùc soá lieäu cuï theå veà möùc gia taêng saûn phaåm quoác gia, möùc gia taêng thu nhaäp, toác ñoä taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá. - Phaân phoái thu nhaäp vaø coâng baèng xaõ hoäi: Theå hieän qua söï ñoùng goùp cuûa coâng cuoäc ñaàu tö vaøo vieäc phaùt trieån caùc vuøng kinh teá keùm phaùt trieån vaø ñaåy maïnh coâng baèng xaõ hoäi. - Gia taêng soá lao ñoäng coù vieäc laøm: Ñaây laø moät trong nhöõng muïc tieâu chuû yeáu cuûa chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc thöøa lao ñoäng, thieáu vieäc laøm. - Taêng thu vaø tieát kieäm ngoaïi teä: Nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån khoâng chæ ngheøo maø coøn laø nöôùc nhaäp sieâu. Do ñoù ñaåy maïnh xuaát khaåu, haïn cheá nhaäp khaåu laø nhöõng muïc tieâu quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá taïi caùc quoác gia naøy. - Thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá quoác daân khaùc: Ñoù laø taän duïng hay khai thaùc taøi nguyeân; naâng cao naêng suaát lao ñoäng, ñaøo taïo lao ñoäng coù tay ngheà cao, tieáp nhaän hay chuyeån giao kyõ thuaät; phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp chuû ñaïo; phaùt trieån kinh teá ôû caùc ñòa phöông ngheøo, vuøng xa xoâi heûo laùnh… 1.3. MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA ÑAÀU TÖ VAØ TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ 1.3.1. Toác ñoä taêng ñaàu tö vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá Ñaàu tö taùc ñoäng leân taêng tröôûng kinh teá ôû caû hai maët: toång cung vaø toång caàu. Trong haøm toång caàu thì ñaàu tö laø moät thaønh phaàn cuûa toång caàu. Haøm toång 16 caàu coù daïng nhö sau: Y = C + I + G + X – M (1.6) Trong ñoù: Y laø saûn löôïng hay thu nhaäp quoác daân. C laø tieâu duøng daân cö. I laø ñaàu tö. G laø chi tieâu cuûa nhaø nöôùc. X laø xuaát khaåu. M laø nhaäp khaàu. Töø ñaúng thöùc (1.6) ôû treân chuùng ta thaáy raèng khi ñaàu tö I taêng leân thì tröïc tieáp laøm cho thu nhaäp quoác daân Y taêng leân. Theo lyù thuyeát Kenyes thì khi ñaàu tö taêng leân moät ñôn vò thì laøm cho Y taêng hôn moät ñôn vò. Thaät vaäy, khi thay theá C = a + bY vaø M = u + vY laø haøm tieâu duøng vaø haøm nhaäp khaåu bieåu dieãn theo Y thì ñaúng thöùc (1.6) coù daïng: Y = (a + I +G + X – u) / (1 – b + v) (1.7) Vì b laø heä soá thieân höôùng tieâu duøng bieân (marginal presensity to consume), bao goàm tieâu duøng trong nöôùc vaø tieâu duøng nhaäp khaåu; v laø heä soá thieân höôùng tieâu duøng nhaäp khaåu (marginal presensity to import). Do ñoù, (b – v) seõ lôùn hôn 0 vaø (1 – b + v) seõ nhoû hôn 1, töùc laø 1/(1 –b +v) seõ lôùn hôn 1. Vaø töø ñaúng thöùc (1.7) cho thaáy: vôùi caùc ñieàu kieän khaùc khoâng ñoåi thì khi ñaàu tö I gia taêng 1 ñôn vò thì thu nhaäp Y seõ gia taêng hôn 1 ñôn vò. AÛnh höôûng treân goïi laø aûnh höôûng heä soá nhaân (Multiplier effect). AÛnh höôûng khaùc cuûa ñaàu tö leân taêng tröôûng kinh teá thoâng qua toång cung theå hieän ôû choã laø: voán laø yeáu toá ñaàu vaøo cô baûn cuûa quaù trình saûn xuaát. Voán ñöôïc keát hôïp vôùi lao ñoäng vaø taøi nguyeân, thoâng qua quaù trình saûn xuaát, seõ taïo ra cuûa caûi vaät chaát trong xaõ hoäi. Nhieàu nghieân cöùu ñi ñeán keát luaän voán laø nhaân toá quan troïng nhaát taïo ra taêng tröôûng kinh teá. Voán khoâng chæ ñoùng goùp tröïc tieáp vaøo taêng tröôûng kinh teá vôùi tö caùch laø ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát (ñoùng goùp veà maët löôïng) maø coøn ñoùng goùp moät caùch giaùn tieáp thoâng qua vieäc thuùc ñaåy tieán boä kyõ 17 thuaät do caùc ñaàu tö môùi mang laïi, do lôïi theá kinh teá nhôø quy moâ lôùn (töùc laø vôùi moät ngaønh, vieäc ñaàu tö môû roäng quy moâ seõ laøm giaûm chi phí saûn xuaát – do chuyeân moân hoùa…). Ñaây laø nhöõng ñoùng goùp veà “chaát” cuûa ñaàu tö, töùc laø hieäu quaû cuûa neàn kinh teá ñaõ ñöôïc naâng cao. 1.3.2. Moái quan heä giöõa cô caáu ñaàu tö vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá Trong khi caùc nhaø kinh teá ñeàu thöøa nhaän ñaàu tö laø moät trong nhöõng nhaân toá quan troïng nhaát ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá: Muoán coù taêng tröôûng kinh teá thì phaûi coù ñaàu tö, tuy nhieân vaán ñeà hình thaønh cô caáu ñaàu tö laø moät vaán ñeà gaây nhieàu tranh caõi. Caùc nhaø kinh teá ñeàu ñoàng yù vôùi nhau raèng neàn kinh teá caàn coù moät cô caáu ñaàu tö hôïp lyù, ñeå taïo ra moät cô caáu kinh teá hôïp lyù. Thuaät ngöõ hôïp lyù ôû ñaây ñöôïc hieåu laø cô caáu ñaàu tö vaø cô caáu kinh teá nhö theá naøo ñoù ñeå ñaûm baûo ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng nhanh vaø beàn vöõng. Neáu cô caáu ñaàu tö khoâng hôïp lyù seõ taïo ra moät cô caáu kinh teá khoâng hôïp lyù, laøm giaûm naêng löïc caïnh tranh chung cuûa neàn kinh teá, ñeán löôït noù laøm giaûm toác ñoä taêng tröôûng. Maëc duø ñoàng yù vôùi nhau nhö vaäy nhöng caùc nhaø kinh teá coù quan ñieåm raát khaùc nhau veà caùch thöùc taïo ra moät cô caáu ñaàu tö, cuõng nhö cô caáu kinh teá “hôïp lyù” 1.4. MOÄT SOÁ YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN HAØNH VI ÑAÀU TÖ Caùc nghieân cöùu gaàn ñaây ñaõ chæ ra moät vaøi nhaân toá coù theå aûnh höôûng ñeán haønh vi ñaàu tö. Caùc yeáu toá naøy coù theå phaân thaønh 3 nhoùm. Nhoùm thöù nhaát laø caùc taùc ñoäng do chính vieäc ñaàu tö mang laïi. Nhoùm thöù hai laø caùc tieán boä vaø thay ñoåi veà coâng ngheä. Nhoùm thöù ba laø caùc yeáu toá lieân quan ñeán moâi tröôøng ñaàu tö. 1.4.1. Taùc ñoäng coù tính chaát lieân ngaønh cuûa ñaàu tö Cho tôùi giôø chuùng ta chæ xeùt tôùi lôïi ích cuûa ñaàu tö treân phöông dieän taøi chính vaø caùc lôïi ích naøy coù theå taùch bieät roõ raøng thuoäc veà chuû ñaàu tö. Tuy nhieân, caùc döï aùn ñaàu tö bao giôø cuõng ñem laïi söï thay ñoåi ôû möùc ñoä naøo ñoù ñoái vôùi moâi tröôøng kinh teá. Do ñoù ngoaøi caùc lôïi ích vaø chi phí roõ raøng, caùc döï aùn ñaàu tö coøn coù theå gaây ra caùc chi phí hay ñem laïi caùc lôïi ích vöôït ra ngoaøi khuoân khoå cuûa döï aùn. Caùc taùc ñoäng naøy khoâng theå qui cho döï aùn ñaàu tö cuï theå naøo vaø coù theå taùc ñoäng raát roäng. Khoâng chæ vöôït ra ngoaøi phaïm vi cuûa döï aùn, caùc taùc ñoäng naøy coù 18 theå vöôït ra ngoaøi phaïm vi cuûa ngaønh, hay thaäm chí vuøng laõnh thoå vaø seõ aûnh höôûng tôùi caùc döï aùn ñaàu tö khaùc. 1.4.2. Tieán boä coâng ngheä Caùc ñaëc ñieåm coâng ngheä vaø tieán boä coâng ngheä cuõng laø moät nhaân toá aûnh höôûng tôùi haønh vi ñaàu tö. Trong caùch tieáp caän taân coå ñieån, ta ñaõ thaáy tích luõy tö baûn ñaït möùc toái öu khi: r = P ( Y/ K ) (1.8) Trong ñoù, r laø chi phí cuûa moãi ñôn vò tö baûn P laø giaù baùn moãi ñôn vò saûn phaåm Y laø saûn löôïng taêng theâm khi doanh nghieäp ñaàu tö theâm moät löôïng tö baûn K laø khoái löôïng tö baûn tích luõy taêng theâm Coâng thöùc treân chính laø dieàu kieän ñaàu tö toái öu theo lyù thuyeát taân coå ñieån vaø thöôøng ñöôïc phaùt bieåu: Tích luõy tö baûn ñaït möùc toái öu khi doanh thu bieân teá cuûa tö baûn baèng chi phí cuûa ñôn vò tö baûn. Moät khi tích luõy tö baûn ñaõ ñöôïc ñieàu chænh ñeå ñaït tôùi möùc toái öu, quaù trình ñaàu tö noùi chung seõ chaäm laïi vaø chuû yeáu chæ coøn vieäc duy trì möùc tö baûn ñaõ tích luõy. Tuy nhieân, neáu coù söï thay ñoåi coâng ngheä, vieäc thay theá maùy moùc thieát bò môùi seõ laøm taêng khaû naêng saûn xuaát, töùc Y/ K. Vieäc taêng khaû naêng saûn xuaát naøy xaûy ra ngay cho duø vieäc thay theá hoaøn toaøn khoâng laøm taêng tích luõy tö baûn. Ñieàu naøy coù nghóa laø möùc tích toái öu trong ñieàu kieän coâng ngheä môùi coù xu höôùng cao hôn. Do ñoù, caûi tieán coâng ngheä laøm phaùt sinh nhu caàu ñaàu tö. Tieán boä coâng ngheä cuõng coù theå taïo ra cô hoäi cho ñaàu tö môùi. Ví duï nhöõng coâng ngheä môùi coù theå laøm giaûm chi phí saûn xuaát, nhôø vaäy nhieàu döï aùn trôû neân khaû thi. Coâng ngheä môùi cuõng coù theå taïo ra nhöõng nhu caàu môùi, do ñoù thu huùt ñaàu tö vaøo lónh vöïc saûn xuaát caùc haøng hoùa ñoù. Nhöng cuõng caàn löu yù laø tieán boä coâng ngheä cuõng coù theå laøm thay ñoåi nhu caàu. Caùc loaïi saûn phaåm môùi coù theå thay theá caùc saûn phaåm cuõ. Do ñoù nhu caàu ñaàu tö ôû moät soá ngaønh coù theå giaûm ñi. 19 1.4.3. Moâi tröôøng ñaàu tö Caùc nghieân cöùu gaàn ñaây ñaõ chæ ra moät soá nhaân toá lieân quan tôùi moâi tröôøng ñaàu tö coù theå taùc ñoäng tôùi haønh vi ñaàu tö. Tröôùc heát, söï khoâng chaéc chaén trong hoaït ñoäng thò tröôøng laø moät nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro ñoái vôùi vieäc ñaàu tö. Söï khoâng chaéc chaén naøy coù nhieàu nguyeân do, vaø khoâng theå loaïi boû hoaøn toaøn ñöôïc. Tuy nhieân moät trong caùc nguyeân nhaân quan troïng gaây neân tình traïng khoâng chaéc chaén laø söï thieáu thoâng tin ñaõ ñöôïc phaùt trieån nhieàu naêm gaàn ñaây. Tuy nhieân caùc lyù thuyeát naøy khaù phöùc taïp neân chuùng ta khoâng ñi saâu ôû ñaây. Töông töï nhö ñoái vôùi thò tröôøng, tình traïng khoâng chaéc chaén trong caùc chính saùch vaø moâi tröôøng ñaàu tö laø moät nguyeân nhaân coù aûnh höôûng xaáu tôùi ñaàu tö. Vieäc thieáu thoâng tin veà moâi tröôøng ñaàu tö, chính saùch ñaàu tö, vaø caùc döï aùn ñaàu tö lieân quan cuõng laø yeáu toá khieán cho caùc nhaø ñaàu tö ngaàn ngaïi, hay khoâng nhaän ra cô hoäi ñaàu tö. Giaûi quyeát ñöôïc caùc caûn trôû naøy seõ goùp phaàn ñaùng keå vaøo vieäc thuùc ñaåy ñaàu tö. Moät lyù thuyeát môùi cuõng ñöôïc phaùt trieån trong nhöõng naêm gaàn ñaây vaø coù lieân heä tôùi vieäc nghieân cöùu haønh vi ñaàu tö laø lyù thuyeát veà chi phí giao dòch. Quan ñieåm caên baûn cuûa lyù thuyeát naøy laø caùc chi phí lieân quan ñeán caùc thuû tuïc giaáy tôø trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp coù theå raát cao, vaø do ñoù laøm giaûm mong muoán ñaàu tö. Caùc chi phí naøy lieân quan tôùi thôøi gian ñi laïi, chôø duyeät xeùt ... vaø thöôøng khoâng ñöôïc tính thaønh tieàn. Tuy vaäy, caùc chi phí naøy gaây toán keùm cho doanh nghieäp. Ví duï, laõi suaát vay chính thöùc coù theå thaáp; nhöng ñeå vay ñöôïc voán, doanh nghieäp phaûi maát raát nhieàu thôøi gian ñeå tìm caùc giaáy tôø caàn thieát cho vieäc vay voán. Trong tröôøng hôïp naøy, doanh nghieäp seõ nhaän thaáy raèng chi phí maø hoï thaät söï phaûi maát coù theå quaù cao vaø do ñoù hoï seõ khoâng ñaàu tö. Caùch tieáp caän naøy nguï yù ñeå thuùc ñaåy ñaàu tö, khoâng chæ ñôn thuaàn laø taïo ra nguoàn voán caàn thieát ñeå cho caùc döï aùn vay vaø giöõ laïi laõi suaát thaáp hôïp lyù maø ñoâi khi caàn chuù yù giaûi quyeát caùc vöôùng maéc veà thuû tuïc. Vì ñoâi khi, laõi suaát coù theå thaáp nhöng neáu caùc chi phí giao dòch laø cao (duø caùc chi phí naøy khoâng bieåu hieän cuï theå) thì doanh nghieäp coù theå vaãn khoâng ñaàu tö. Trong boái caûnh cuûa caùch tieáp caän naøy, thoâng tin cuõng laø moät yeáu toá quan troïng. Vieäc cung caáp thoâng tin ñaày ñuû, chính saùch veà 20 caùc thuû tuïc cuõng laø moät caùch ñeå goùp phaàn laøm giaûm chi phí giao dòch. 1.5. KINH NGHIEÄM THU HUÙT VOÁN ÑAÀU TÖ ÔÛ CAÙC TÆNH, THAØNH PHOÁ VAØ MOÄT SOÁ QUOÁC GIA TREÂN TREÂN THEÁ GIÔÙI ÔÛ caùc tænh, thaønh phoá trong nöôùc cuõng nhö ôû caùc quoác gia treân theá giôùi ñeàu raát quan taâm ñeán vaán ñeà thu huùt vaø taïo voán cho ñaàu tö phaùt trieån. Ngoaøi vieäc huy ñoäng toái ña nguoàn noäi löïc, vieäc thu huùt, loâi keùo caùc nhaø ñaàu tö töø beân ngoaøi ñeán ñaàu tö taïi quoác gia, ñòa phöông mình baèng moät heä thoáng caùc giaûi phaùp ñoàng boä, baèng söï noã löïc cuûa caùc ngaønh, caùc caáp, töø nhaø laõnh ñaïo cao caáp cho ñeán caû ngöôøi daân baûn ñòa. Thaønh coâng thu huùt ñaàu tö vaø phaùt trieån kinh teá tö nhaân cuûa tænh Bình Döông baét nguoàn töø suy nghó vaø quyeát taâm taïo moâi tröôøng kinh doanh minh baïch vaø thuaän lôïi cho nhaø ñaàu tö, thöïc hieän chính saùch “moät cöûa” (thay vì nhaø ñaàu tö phaûi lieân heä giao dòch vôùi nhieàu sôû, ban, ngaønh ñeå hoaøn taát thuû tuïc ñaàu tö), tinh giaûn vaø ruùt ngaén thuû tuïc, chuû ñoäng laøm nhöõng coâng vieäc nhö khaûo saùt ñòa ñieåm, quy hoaïch, ñeàn buø vaø giaûi phoùng maët baèng cho caùc nhaø ñaàu tö. Nhaèm thaùo gôõ nhöõng vöôùng maéc khoù khaên cuõng nhö giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà chöa roõ raøng trong caùc quy ñònh, tænh Bình Döông ñaõ chuû ñoäng baùo caùo ñeà xuaát, ñoàng thôøi coù bieän phaùp thöïc thi linh hoaït trong khuoân khoå phaùp luaät. Nhôø vaäy moät soá döï aùn, ngaønh ngheà thay vì ngöøng treä nhö caùc nôi khaùc thì ôû Bình Döông vaãn ñöôïc trieån khai (OÂ. Leâ Vieät Duõng – Phoù Giaùm ñoác Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö Bình Döông – baûn tin Moâi tröôøng kinh doanh, thaùng 8/2004). Ñeå xuùc tieán vaø keâu goïi ñaàu tö, tænh Ñoàng Nai ñaõ cöû moät ñoaøn quan chöùc sang Myõ vôùi lòch trình keùo daøi hôn hai tuaàn ñeå toå chöùc caùc hoäi thaûo taïi New York, Washington D.C, Chicago, Minneapolis vaø San Francisco vôùi moät soá löôïng lôùn caùc nhaø ñaàu tö Myõ ñaõ ñeán tham döï vaø quan taâm raát cuï theå vaø chi tieát. Theo lôøi baø Ñaëng Thò Kim Nguyeân, Phoù Chuû tòch UBND tænh Ñoàng Nai, Phoù Ñoaøn Xuùc tieán ñaàu tö Ñoàng Nai, laø “vöôït hôn caû mong ñôïi” (Kim Loan, Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn) Theo oâng Nguyeãn Vaên Chính, Phoù Ban quaûn lyù caùc Khu coâng nghieäp Baø Ròa – Vuõng Taøu thì “Kinh nghieäm cho thaáy chuùng ta cöù taïo moâi tröôøng ñaàu tö thoâng thoaùng, thöôøng xuyeân gaëp gôõ vaø thaùo gôõ nhöõng khoù khaên cho nhaø ñaàu tö 21 ñang hoaït ñoäng thì chính hoï seõ laø nhöõng ngöôøi “moâi giôùi” toát nhaát cho nhöõng nhaø ñaàu tö tieáp theo”. Ñaùnh giaù laïi sau 15 naêm môû cöûa ñoùn nhaän thu huùt FDI, TP Hoà Chí Minh ñaët troïng taâm vaøo caùc döï aùn ñaàu tö coâng ngheä cao, söû duïng nhieàu chaát xaùm. TP Hoà Chí Minh ñaõ thaønh laäp moät toå lieân ngaønh ñeå hình thaønh moät danh muïc döï aùn ñaàu tö cuøng caùc lónh vöïc öu tieân ñeå keâu goïi ñaàu tö (OÂ. Löông Vaên Lyù – Phoù Giaùm ñoác Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö TP.Hoà chí Minh – Tuoåi treû, 8/9/2005). Trong khi ñoù nhieàu tænh ñaõ lieân tuïc “xeù raøo” öu ñaõi ñaàu tö. Theo Boä Taøi chính, coù ñeán 33 ñòa phöông vôùi 47 vaên baûn ban haønh chính saùch öu ñaõi ñaàu tö cao hôn möùc hoaëc ngoaøi nhöõng quy ñònh cuûa Chính phuû. Nhö tænh Vónh Phuùc qua ñoù ñaõ thu huùt ñöôïc 391 döï aùn vôùi toång voán gaàn 1,7 tyû USD; caùc döï aùn naøy taïo ñeán 80% toång thu ngaân saùch treân ñòa baøn (naêm 2004 toång thu ñaït 2.400 tyû ñoàng), toác ñoä taêng tröôûng bình quaân qua 4 naêm ñaït 14,3%/naêm. Ñieàu naøy khoâng traùnh khoûi aûnh höôûng moâi tröôøng ñaàu tö chung (khoâng nhaát quaùn giöõa caùc ñòa phöông) nhöng noù cuõng noùi leân raèng chính saùch vó moâ chöa baét kòp vôùi thöïc tieãn. Trong thôøi gian qua, Vieät Nam coù nhieàu noå löïc trong vieäc caûi caùch heä thoáng phaùp lyù, caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, ñaït ñöôïc nhöõng tieán boä ñaùng keå, ñöôïc caùc toå chöùc quoác teá coâng nhaän. Song so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc thì vaãn coøn keùm xa. Baûng so saùnh sau ñaây cho ta hình dung: Thôøi gian hoaøn taát thuû tuïc ñaêng kyù taøi saûn (ngaøy) Soá löôïng thuû tuïc ñaêng kyù thaønh laäp Doanh nghieäp Thôøi gian hoaøn taát caùc thuû tuïc thaønh laäp Doanh nghieäp (ngaøy) Vieät Nam Singapore Thaùi Lan Malaysia 67 9 2 143 11 6 8 9 50 6 33 30 Nguoàn: Ngaân haøng Theá giôùi (WB) vaø Coâng ty Taøi chính quoác teá (IFC), 2005 Trung Quoác hay Thaùi Lan laø nhöõng quoác gia laân caän vôùi chuùng ta, hoï raát quan taâm ñeán vieäc thu huùt caùc luoàng voán ñaàu tö. Baèng vieäc tích cöïc caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö vaø chính saùch quaûng baù hình aûnh veà ñaát nöôùc vaø con ngöôøi cuûa hoï, taêng cöôøng coâng taùc xuùc tieán thöông maïi. Chính nhöõng nhaø laõnh ñaïo cao 22 caáp cuûa hoï cuõng thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi caùc nhaø ñaàu tö, caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn ñeå tìm hieåu nhöõng mong muoán cuõng nhö nhu caàu cuûa caùc nhaø ñaàu tö, töø ñoù ñöa ra nhöõng quyeát saùch thích hôïp. Ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö, hoï tin raèng vieäc ñaàu tö seõ ñöôïc thuaän lôïi khi ñaõ laøm vieäc vaø ñöôïc quyeát ñònh bôûi ngöôøi coù thaåm quyeàn cao nhaát. Keát luaän chöông 1 Noäi dung chöông 1 taäp trung khaùi quaùt lyù luaän veà ñaàu tö vaø voán ñaàu tö. Vôùi khaùi nieäm, caùch phaân loaïi nguoàn voán theo chuû sôû höõu ñeå naém roõ nguoàn goác hình thaønh, muïc ñích söû duïng vaø khaû naêng ñaùp öùng cuûa töøng nguoàn voán. Maët khaùc, xeùt treân toång theå neàn kinh teá cho ta bieát naêng löïc noäi taïi vaø caùc doøng voán töø beân ngoaøi ñöa vaøo, moãi loaïi coù ñaëc ñieåm vaø yeâu caàu laø töông ñoái khaùc nhau. Nhöng noùi chung, voán ñaàu tö ñoùng vai troø quan troïng trong quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Hieäu quaû vaø möùc ñoä taùc ñoäng, aûnh höôûng cuûa voán ñaàu tö khoâng chæ phuïc vuï cho taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá, chuyeån dòch cô caáu kinh teá maø coøn taùc ñoäng hieäu quaû ñeán moâi tröôøng xaõ hoäi, taïo coâng aên vieäc laøm, naâng cao ñôøi soáng nhaân daân, thöïc hieän muïc tieâu coâng baèng xaõ hoäi. Ngöôïc laïi, haønh vi ñaàu tö cuõng bò taùc ñoäng bôûi nhieàu yeáu toá veà kinh teá, kyõ thuaät vaø moâi tröôøng xaõ hoäi. Song song vôùi lyù luaän, kinh nghieäm thöïc tieãn laø vaán veà khoâng theå thieáu trong quaù trình nghieân cöùu. Do ñoù, trong chöông 1 chuùng toâi ñaõ toång hôïp moät soá kinh nghieäm trong vieäc khôi thoâng, taïo laäp vaø thu huùt caùc doøng voán ñaàu tö ñöôïc ñuùc keát töø caùc tænh, thaønh phoá vaø moät soá quoác gia coù neàn kinh teá naêng ñoäng nhö TP.Hoà Chí Minh, Bình Döông, Ñoàng Nai, Baø Ròa-Vuõng Taøu, Vónh Phuùc vaø caùc nöôùc laân caän nhö Trung quoác, Thaùi Lan. Treân cô sôû lyù luaän vaø moät soá kinh nghieäm thu thaäp ñöôïc, noäi dung chöông 1 laø neàn taûng xuyeân suoát cuûa ñeà taøi trong quaù trình nghieân cöùu, phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng veà ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá treân ñòa baøn Bình Thuaän trong thôøi gian qua. 23 Chöông 2 THÖÏC TRAÏNG VEÀ ÑAÀU TÖ VAØ TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH BÌNH THUAÄN 2.1. ÑAËC ÑIEÅM KINH TEÁ XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH THUAÄN 2.1.1. Lôïi theá vaø tieàm naêng - Veà vò trí ñòa lyù: Vôùi vò trí ñòa lyù thuaän lôïi, naèm treân tuyeán Quoác loä IA, lieàn keà vôùi vuøng Ñoâng Nam Boä (laø vuøng coù tieàm löïc kinh teá lôùn vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao nhaát nöôùc), gaàn ñöôøng haøng haûi quoác teá, coù heä thoáng giao thoâng quan troïng caû veà ñöôøng saét laãn ñöôøng boä… taïo cho Bình Thuaän khaû naêng thuaän lôïi ñeå phaùt trieån saûn xuaát haøng hoùa, môû roäng giao löu kinh teá vôùi caû nöôùc vaø quoác teá. Hình thaønh caùc ngaønh saûn xuaát boå trôï vaø dòch vuï (ñaëc bieät laø du lòch) cho caùc tænh vuøng Ñoâng Nam Boä vaø Nam Taây Nguyeân, caû nöôùc vaø quoác teá. Naèm lieàn keà vôùi vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, nhaát laø thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Bình Döông, Baø Ròa-Vuõng Taøu laø nhöõng ñòa phöông thu huùt maïnh nguoàn voán FDI, voán caùc doanh nghieäp ngoaøi nhaø nöôùc; coù cô cheá thoâng thoaùng vaø hieäu quaû trong vieäc thu huùt voán ñaàu tö; coù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá ôû möùc cao trong nhieàu naêm lieàn. - Veà taøi nguyeân: Bình Thuaän coù bôø bieån daøi treân 200 km, coù nhieàu baõi taém ñeïp, caûnh quan thieân nhieân, röøng sinh thaùi töï nhieân, di tích lòch söû, vaên hoùa, coù caùc loaïi hình du lòch phong phuù haáp daãn; coù heä thoáng cô sôû haï taàng giao thoâng lieân laïc, nhaø haøng, khaùch saïn, nhaø nghæ, caùc cô sôû dòch vuï töông ñoái ñaùp öùng cho nhu caàu phuïc vuï du lòch … Vôùi khoaûng caùch treân döôùi 200 km ñöôøng boä (maát khoaûng 3-3,5 giôø ñi baèng phöông tieän giao thoâng ñöôøng boä) vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc tænh Mieàn Ñoâng, mieàn Taây Nam boä; vôùi caùc tænh mieàn trung vaø Taây nguyeân. Hình thaønh caùc tour du lòch, Bình Thuaän coù ñaày ñuû ñieàu kieän vaø laø nôi nghæ döôõng cuoái tuaàn (vôùi 2 ngaøy nghæ) raát thích hôïp cho phaàn ñoâng ñoái töôïng vôùi moät thò tröôøng ñaày tieàm naêng. Vôùi moät vuøng bieån coù theàm luïc ñòa roäng, cuøng vôùi Khu kinh teá ñaûo Phuù Quyù, Bình Thuaän coù ñuû ñieàu kieän phaùt trieån ngaønh kinh teá khai thaùc vaø cheá bieán 24 haûi saûn, coâng nghieäp söûa chöõa vaø ñoùng môùi taøu thuyeàn, phaùt trieån caùc loaïi hình dòch vuï phuïc vuï cho ngaønh kinh teá thuûy saûn. Vuøng bieån ngoaøi khôi vaø vuøng theàm luïc ñòa cuûa tænh naèm gaàn troïn trong boàn truõng Cöûu Long, nôi ñöôïc ñaùnh giaù coù trieån voïng khaù veà tröõ löôïng daàu moû. Hieän nay ñang thaêm doø 6 moû (Raïng Ñoâng, Hoàng Ngoïc, Sö Töû Ñen, Sö Töû Traéng, Sö Töû Vaøng vaø Sö Töû Naâu), trong ñoù coù 3 moû ñaõ ñöa vaøo khai thaùc (Raïng Ñoâng, Hoàng Ngoïc, Sö Töû Ñen) vôùi saûn löôïng haøng naêm khoaûng 8 trieäu taán. Ñaây laø ñieàu kieän vaø laø cô hoäi toát cho Bình Thuaän phaùt trieån haï taàng vaø dòch vuï ñeå khai thaùc, söû duïng saûn phaåm töø daàu khí, phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng töø coâng nghieäp vaø dòch vuï daàu khí. Vôùi dieän tích ñaát lieàn gaàn 8 ngaøn km2, Bình Thuaän cuõng coù nhieàu loaïi khoaùng saûn coù giaù trò thöông maïi vaø coâng nghieäp cao coù khaû naêng khai thaùc hieäu quaû nhö: Sa khoaùng Ilmenit, caùt thuûy tinh, nöôùc khoaùng, ñaù oáp laùt vaø ñaù xaây döïng, seùt,… Trong ñieàu kieän ñoâ thò hoùa dieãn ra nhanh choùng nhö hieän nay, ñaát ñai ñöôïc quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò ñöôïc xem laø taøi saûn raát lôùn maø ôû Bình Thuaän cuõng laø moät lôïi theá khoâng nhoû. - Veà con ngöôøi: Vôùi daân soá hôn moät trieäu ngöôøi, gaàn 60% trong ñoä tuoåi lao ñoäng, ngöôøi daân chòu khoù vaø naêng ñoäng. Do naèm caïnh thaønh phoá Hoà Chí Minh neân maët baèng daân trí töông ñoái cao so bình quaân chung caû nöôùc vaø coù ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc kyõ thuaät vaø caùn boä quaûn lyù ñaõ tieáp caän vôùi coâng ngheä hieän ñaïi, coâng ngheä thoâng tin vaø nhöõng quy luaät cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Ngoaøi ra, coøn coù moät löïc löôïng lao ñoäng coù tay ngheà kheùo leùo trong moät soá ngaønh ngheà truyeàn thoáng, khai thaùc caùc saûn phaåm lôïi theá, giaûi quyeát nhieàu lao ñoäng. Con ngöôøi laø yeáu toá quan troïng ñeå thuùc ñaåy vaø ñieàu haønh söï phaùt trieån kinh teá cuûa tænh nhaø, öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät vaøo quaù trình saûn xuaát, tieáp caän neàn kinh teá thò tröôøng, hoïc taäp vaø naâng cao caùc kyõ naêng, … ñuû söùc ñaùp öùng moät löïc löôïng lao ñoäng phuïc vuï cho nhu caàu phaùt trieån kinh teá trong nhöõng naêm tôùi. Cuøng vôùi söï chæ ñaïo quyeát lieät cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo tænh, bieán nhöõng tieàm naêng vaø cô hoäi thaønh hieän thöïc, ñaåy neàn kinh teá cuûa tænh nhaø phaùt trieån nhanh, maïnh, caân ñoái, vöõng chaéc vaø oån ñònh ñeå baùm kòp kinh teá cuûa caùc tænh 25 trong khu vöïc kinh teá troïng ñieåm. 2.1.2. Cô hoäi, thaùch thöùc vaø nhöõng haïn cheá trong thu huùt caùc doøng voán cho ñaàu tö phaùt trieån Quaù trình toaøn caàu hoùa kinh teá ñang dieãn ra vôùi cöôøng ñoä ngaøy caøng maïnh laø taát yeáu khaùch quan trong ñôøi soáng cuûa theá giôùi ngaøy nay, noù khoâng chæ taïo ra thôøi cô vaø thuaän lôïi maø caû thaùch thöùc vaø ruûi ro. Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø khu vöïc mang laïi cô hoäi cho Bình Thuaän tieáp caän vôùi thoâng tin, nhöõng thaønh töïu khoa hoïc coâng ngheä, ñoåi môùi coâng ngheä saûn xuaát, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø dòch vuï, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Hoäi nhaäp laø cô hoäi naâng cao thu huùt caùc nguoàn voán töø beân ngoaøi trong tieán trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi noùi chung, ñaëc bieät phaùt trieån cô sôû haï taàng, coâng nghieäp cheá bieán vaø dòch vuï, du lòch cuûa tænh. Bôûi vì FDI thöôøng coù taùc duïng laø yeáu toá “moài” trong huy ñoäng caùc nguoàn ñaàu tö trong nöôùc vaø goùp phaàn taêng tröôûng GDP vaø GDP/ngöôøi. Xu höôùng di chuyeån cuûa caùc doøng FDI laø höôùng tôùi nhöõng vuøng laõnh thoå coù moâi tröôøng ñaàu tö thuaän lôïi vaø höôùng vaøo caùc ngaønh coâng nghieäp vaø caùc ngaønh saûn xuaát, dòch vuï maø caùc nhaø ñaàu tö mong ñôïi coù hieäu quaû cao, ñaëc bieät laø taïi caùc nöôùc coâng nghieäp môùi (NICs) vaø caùc nöôùc ASEAN. Song phaûi thaáy raèng trong giai ñoaïn tôùi, khi Vieät Nam vaø caùc nöôùc trong vuøng tham gia ñaày ñuû vaøo caùc theå cheá khu vöïc vaø quoác teá seõ daãn ñeán caïnh tranh trong thu huùt nguoàn voán naøy vaø buoäc chuùng ta phaûi thöôøng xuyeân caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö ñeå vöôït leân caùc nöôùc khaùc trong cuoäc caïnh tranh naøy. Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø khu vöïc mang laïi cô hoäi cho Bình Thuaän môû roäng thò tröôøng vaø giao löu quoác teá. Caùc quan heä song phöông vaø ña phöông ñöôïc môû roäng nhôø chính saùch ñoái ngoaïi chung cuûa ñaát nöôùc cuõng nhö quaù trình toaøn caàu hoùa kinh teá seõ môû ra moät thò tröôøng roäng lôùn khoâng chæ vôùi caû nöôùc maø coøn cho töøng ñòa phöông. Song vieäc caïnh tranh laïi dieãn ra khaù gay gaét, vôùi quy moâ neàn kinh teá nhoû, trình ñoä phaùt trieån thaáp, khaû naêng caïnh tranh yeáu cuøng vôùi chaát löôïng nguoàn nhaân löïc chöa cao, heä thoáng chính saùch chöa ñoàng boä, chöa linh hoaït laø nhöõng khoù khaên trong quaù trình hoäi nhaäp. 26 2.2. CHÍNH SAÙCH VAØ MOÂI TRÖÔØNG ÑAÀU TÖ TAÏI TÆNH BÌNH THUAÄN 2.2.1. Nhöõng thuaän lôïi cuûa moâi tröôøng ñaàu tö taïi Bình Thuaän Bình Thuaän coù vò trí ñòa lyù khaù ñaëc bieät, phía baéc laø Nha Trang vaø phía nam laø TP. Hoà Chí Minh vaø caùc tænh laân caän naèm trong vuøng kinh teá troïng ñieåm, naêng ñoäng, phía taây laø thaønh phoá du lòch Ñaø Laït noåi tieáng. Vôùi tieàm naêng to lôùn saún coù, Bình Thuaän nhö moät ñieåm ñeán lyù töôûng cho nhöõng ai muoán phaùt trieån ñoàng voán cuûa mình. Khi cô sôû haï taàng cuûa Bình Thuaän ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän, keát noái cuøng vôùi heä thoáng giao thoâng quoác gia, caû veà ñöôøng boä laãn ñöôøng saét; vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån caùc Khu coâng nghieäp Phan Thieát, Haøm Taân, Tuy Phong thì hieäu quaû ñoàng voán cuûa nhaø ñaàu tö phaùt huy moät caùch toái ña, cao hôn ôû baát cöù nôi naøo. Vôùi chuû tröông nhaát quaùn, tinh thaàn chæ ñaïo quyeát lieät cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo; cuøng vôùi vieäc vaän duïng caùc chính saùch cuûa nhaø nöôùc moät caùch meàm deûo phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá taïi ñòa phöông, tænh ñaõ ban haønh caùc chính saùch öu ñaõi, coù troïng taâm, troïng ñieåm, ñem laïi nieàm tin vaø söï phaán chaán cho caùc nhaø ñaàu tö khi ñeán vôùi Bình Thuaän. Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao vaø oån ñònh nhieàu naêm lieân tuïc cuûa Bình Thuaän ñaõ taïo ra moät moâi tröôøng ñaàu tö vöõng chaéc, tin caäy cho caùc nhaø ñaàu tö. Thu ngaân saùch cuûa tænh taêng cao trong caùc naêm qua ñaõ ñöa Bình Thuaän vaøo toáp “Caâu laïc boä 1.000 tyû” vaø böôùc vaøo haøng nguõ nhöõng tænh khoâng coøn höôûng trôï caáp cuûa ngaân saùch trung öông. Ñeán vôùi Bình Thuaän, caùc nhaø ñaàu tö seõ nhaän ra raèng ñaây laø nôi caàn ñeán vaø seõ khoâng coøn ñaén ño khi thaáy nhöõng ñoàng voán cuûa mình ñaõ ñaët ñuùng choã. 2.2.2. Nhöõng haïn cheá cuûa moâi tröôøng ñaàu tö taïi Bình Thuaän Theo xeáp haïng cuûa Dieãn ñaøn Kinh teá Theá giôùi, Vieät nam luoân naèm ôû nhoùm nöôùc coù naêng löïc caïnh tranh thaáp cuûa theá giôùi. Soá nöôùc tham gia xeáp haïng caøng taêng thì thöù haïng cuûa Vieät Nam caøng bò tuït xuoáng. Trong boái caûnh chung cuûa caû nöôùc, naêng löïc caïnh tranh hieän nay coøn 27 thaáp so vôùi nhieàu quoác gia treân theá giôùi, nhöng trong nöôùc giöõa caùc tænh cuõng coøn söï caùch bieät khaù xa. Theo keát quaû nghieân cöùu xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh caáp tænh / thaønh (PCI) do nhoùm chuyeân gia trong vaø ngoaøi nöôùc cuûa Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät nam vaø Döï aùn naâng cao naêng löïc caïnh tranh Vieät Nam tieán haønh cho thaáy söùc haáp daãn cuûa moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh, naêng löïc caïnh t._. khaùc, laïi coù moät soá doanh nghieäp tuy ñuû ñieàu kieän nhöng laïi khoâng muoán tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn do khoâng muoán tieát loä thoâng tin taøi chính cuûa coâng ty mình. - Ñeå tham gia vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn, ngoaøi caùc tieâu chuaån baét buoäc veà taøi chính noùi treân, doanh nghieäp caàn phaûi coù lai lòch roõ raøng, coù muïc tieâu hoaït ñoäng, phöông aùn kinh doanh roõ raøng, laønh maïnh, coù khaû naêng sinh lôøi ñeå thu huùt coâng chuùng trong vieäc mua coå phieáu cuûa coâng ty mình. Taïi Bình Thuaän, giaûi phaùp khôi thoâng vaø thu huùt ñoái vôùi nguoàn voán naøy laø caàn ñaåy nhanh hôn nöõa toác ñoä coå phaàn hoùa soá doanh nghieäp coøn laïi ñeå ñöa theâm voán vaøo thò tröôøng. Ñoái vôùi soá doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa, caàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñeå tieáp tuïc phaùt haønh coå phieáu, môû roäng saûn xuaát vaø naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng, thu huùt theâm nhieàu voán cho ñaàu tö phaùt trieån; ñoàng thôøi thöïc hieän lieân doanh lieân keát ñeå taêng naêng naêng löïc saûn xuaát, môû roäng thò tröôøng, gia nhaäp thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñaåy maïnh hôn nöõa hoaït ñoäng cuûa heä thoáng tín duïng, cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi, caùc toå chöùc taøi chính trung gian vôùi nhieàu bieän phaùp ñeå thu huùt baèng ñöôïc voán nhaøn roãi trong caùc doanh nghieäp vaø boä phaän lôùn trong daân cö. 3.3.3.2. Caùc phöông thöùc huy ñoäng khaùc 3.3.3.2.1. Tìm nguoàn taøi trôï töø tín duïng thueâ mua: Cuõng coù theå huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi thoâng qua caùc coâng ty nöôùc ngoaøi chuyeân doanh thueâ mua. Hoï vöøa cho thueâ hoaëc baùn traû goùp caùc loaïi maùy moùc thieát bò, vöøa cung caáp caùc dòch vuï tö vaán kyõ thuaät. Öu ñieåm cuûa phöông thöùc naøy laø toång soá tín duïng thueâ mua maùy moùc thieát bò töø caùc coâng ty thueâ mua nöôùc ngoaøi ñöôïc IMF khoâng tính vaøo soá nôï nöôùc ngoaøi cuûa nöôùc ñi thueâ. Nhôø ñoù nguoàn tín duïng naøy khoâng bò khoáng cheá trong haïn möùc cuûa IMF ñeà ra. Maët khaùc, caùc coâng ty thueâ mua cuõng laø ngöôøi chia seû ruûi ro cho doanh nghieäp trong vieäc 64 ñaàu tö chieàu saâu ñoåi môùi kyõ thuaät coâng ngheä. Tuy nhieân, nguoàn voán naøy cuõng phaûi traû chi phí khaù cao, töông ñöông vôùi caùc nguoàn tín duïng thöông maïi, ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi tính toaùn kyõ caøng hieäu quaû tröôùc khi thöïc hieän. 3.3.3.2.2. Tìm nguoàn taøi trôï tín duïng thöông maïi: Caùc loaïi tín duïng thöông maïi thöôøng döôùi hình thöùc vay qua caùc ngaân haøng thöông maïi hoaëc do caùc nhaø cung caáp baùn haøng traû chaäm. Nguoàn tín duïng naøy raát doài daøo vaø saün saøng cung öùng nhöng vôùi laõi suaát cao vaø caùc chi phí lieân quan cuõng raát cao. Caùc nguoàn tín duïng thöông maïi tuy khoâng ñoøi hoûi nhieàu thuû tuïc phöùc taïp, nhieàu thôøi gian chôø ñôïi nhöng caùc döï aùn, caùc doanh nghieäp caàn taøi trôï laïi gaëp nhöõng khoù khaên khaùc veà baûo laõnh, veà yeâu caàu phaûi coù moái quan heä tín duïng kinh doanh ñaùng tin caäy. Toùm laïi, nhöõng nguoàn cung öùng voán kinh doanh treân theá giôùi naøy raát ña daïng veà phöông thöùc vaø ña phöông hoùa. Vaán ñeà ñaët ra laø caàn coù chính saùch thích hôïp ñeå traùnh bò cheøn eùp, thua thieät trong vieäc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Moät döï aùn ñaàu tö seõ tìm ñöôïc söï taøi trôï deã daøng hôn neáu chòu ñaøo saâu nghieân cöùu caùc khía caïnh kyõ thuaät taøi chính cuûa moãi nguoàn ñeå thieát laäp vaø thaåm ñònh caùc phöông aùn phoái hôïp nhieàu nguoàn, nhieàu phöông thöùc taøi trôï khaùc nhau. 3.3.4. Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn voán Huy ñoäng ñöôïc nguoàn voán ñaàu tö chöa haún giaûi quyeát ñöôïc baøi toaùn veà phaùt trieån kinh teá. Vaán ñeà khoâng keùm phaàn khoù khaên laø laøm sao ñeå söû duïng nguoàn voán moät caùch coù hieäu quaû. Vieäc tyû leä ñaàu tö / GDP cuûa kinh teá Bình Thuaän vaãn duy trì ôû möùc cao cuøng vôùi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá töông ñoái cao trong thôøi gian gaàn ñaây chæ coù theå lyù giaûi do hieäu quaû ñaàu tö mang laïi. Song vôùi heä soá ICOR trong caùc naêm vöøa cho thaáy vaãn coøn nhieàu khaû naêng khai thaùc hôn nöõa hieäu quaû cuûa ñaàu tö . Nhìn vaøo baûng phaân tích heä soá ICOR qua caùc naêm (2001-2005), ta thaáy heä soá ICOR cuûa khu vöïc coâng nghieäp xaây döïng ôû möùc thaáp (2,21), möùc ñoä ñaàu tö chieám tyû troïng chöa cao (23,93%) trong toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi, cho thaáy 65 coøn hieäu quaû ñaàu tö vaøo khu vöïc naøy coøn nhieàu khaû naêng nhöng trong thôøi gian qua chuùng ta chöa thaät söï quan taâm ñuùng möùc. Hôn nöõa, ñaây laø khu vöïc goùp phaàn vaøo vieäc ñaåy nhanh tieán trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Do vaäy, tænh Bình Thuaän neân coù ñònh höôùng taäp trung ñaàu tö vaøo khu vöïc naøy nhieàu hôn nöõa. Theo lyù thuyeát chæ soá q thì vieäc hình thaønh thò tröôøng chöùng khoaùn seõ naâng cao hieäu quaû ñaàu tö, bôûi vì khi ñoù tín hieäu giaù caû treân thò tröôøng chöùng khoaùn seõ quyeát ñònh löôïng ñaàu tö caàn thieát. Chæ soá q ñöôïc ñònh nghóa laø giaù trò doanh nghieäp treân thò tröôøng chöùng khoaùn chia cho toång giaù trò taøi saûn doanh nghieäp tính theo giaù treân thò tröôøng saûn phaåm. Vì vaäy neáu q lôùn hôn 1 thì doanh nghieäp neân ñaàu tö theâm, vì khi ñoù chi phí cho maùy moùc thieát bò seõ nhoû hôn giaù trò cuûa doanh nghieäp treân thò tröôøng. Nhö vaäy vieäc ñaàu tö laø coù lôïi. Ngöôïc laïi, neáu q nhoû hôn 1 thì doanh nghieäp khoâng neân ñaàu tö theâm. Do vaäy, vieäc ñaåy maïnh hôn nöõa hoaït ñoäng cuûa Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn laø caàn thieát ñeå naâng cao hieäu quaû ñaàu tö. 3.3.5. Caùc giaûi phaùp khaùc 3.3.5.2. Hoaøn thieän moâi tröôøng ñaàu tö Vieäc Chính phuû trình Quoác hoäi xem xeùt thoâng qua Luaät ñaàu tö (chung, thay theá cho Luaät Ñaàu tö Nöôùc ngoaøi vaø Luaät ñaàu tö trong nöôùc) vaø Luaät Doanh nghieäp chung laø caàn thieát. Ngoaøi ra, caàn phaûi xem xeùt thöïc hieän cuøng voùi caùc luaät khaùc coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhö Luaät ñaát ñai, luaät lao ñoäng veà thueá. Hieän nay ñieàu chuùng ta caàn thöïc hieän tröôùc tieân laø raø soaùt laïi khaâu ñieàu haønh thöïc thi luaät, bôûi vì coù theå khaúng ñònh laø caùc thuû tuïc haønh chaùnh vaø höôùng daãn thi haønh luaät môùi chính laø khaâu raát yeáu cuûa chuùng ta. Ñieàu maø caùc nhaø ñaàu tö troâng ñôïi chính laø ñöôïc giaûm bôùt nhöõng phieàn haø chöù khoâng phaûi taêng theâm öu ñaõi, nghóa laø hoï muoán thöïc thi ñuùng luaät. Ngoaøi ra, phaûi chuù yù ñeán coâng taùc hoaïch ñònh chieán löôïc nhieàu hôn nöõa. Doanh nghieäp seõ caûm thaáy nhieàu baát traéc khi phaûi quyeát ñònh ñaàu tö vaøo moät thò tröôøng maø neàn kinh teá khoâng coù söï ñònh höôùng chaéc chaén. Phaûi xaùc ñònh roõ höôùng ñi, höùông ñaàu tö cuûa caû nöôùc vaø ñòa phöông ñeå cho caùc doanh nghieäp xem 66 ñoù laø phöông höôùng ñeå hoaït ñoäng vaø coù keá hoaïch laøm aên laâu daøi. Söû duïng toát caùc coâng cuï ñieàu tieát ñeå höôùng daãn caùc doanh nghieäp ñaàu tö ñuùng hoaïch ñònh, khaéc phuïc nhöôïc ñieåm cuûa kinh teá thò tröôøng laø luoân chaïy theo lôïi nhuaän, daãn ñeán thöøa hoaëc thieáu haøng hoùa maø haäu quaû laø söï thua loã cuûa doanh nghieäp hay thua thieät cuûa ngöôøi tieâu duøng. Ñeå coù theå quaûn lyù moät caùch hieäu quaû neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng XHCN, ñoøi hoûi Nhaø nöôùc phaûi coù ñöôïc caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø cô caáu haønh chính höõu hieäu coù khaû naêng ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Vöøa qua chuùng ta môùi chæ taäp trung vaøo khaâu thuû tuïc haønh chính chöù chöa thöïc hieän ñöôïc nhöõng caûi caùch saâu roäng, ñoàng boä veà theå cheá haønh chính, toå chöùc boä maùy vaø caùn boä. Töø ñoù, troïng taâm cuûa böôùc ñi keá tieáp laø song song vôùi vieäc caûi thieän thuû tuïc haønh chính moät caùch coù heä thoáng, ñoàng boä vaø phaûi baét ñaàu töø cô quan cuûa Chính phuû, chuùng ta caàn raø soaùt laïi vai troø, chöùc naêng cuûa caùc cô quan haønh chính vaø quan heä giöõa caùc cô quan naøy vaø caùc toå chöùc khaùc trong caû khu vöïc Nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp. Döïa vaøo coâng taùc raø soaùt naøy, soá löôïng vaø chöùc naêng nhieäm vuï cuûa caùc ñôn vò haønh chính ôû caùc caáp caàn phaûi ñöôïc thieát keá vaø toå chöùc laïi cho phuø hôïp. Thoâng tin khoâng ñaày ñuû hay khoâng xaùc thöïc thöôøng laøm taêng ruûi ro, giaûm tính minh baïch vaø do vaäy laøm taêng chi phí giao dòch vaø xoùi moøn lôïi theá caïnh tranh cuûa caû neàn kinh teá. ÔÛ Vieät Nam, caùc nhaø ñaàu tö ñaëc bieät laø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi thöôøng phaøn naøn veà vieäc thieáu tính minh baïch vaø heä thoáng luaät leä khoâng roõ raøng. Ñieàu ñoù coù nghóa laø caùc nhaø ñaàu tö gaëp khoù khaên trong vieäc xaùc ñònh luaät leä chi phí caùc giao dòch kinh teá vaø khoâng bieát ñöôïc caùc thoâng tin lieân quan ñeán caùc ñoái taùc ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình. Ngay caû caùc doanh nghieäp trong nöôùc cuõng gaëp voâ vaøn khoù khaên trong vieäc tìm kieám vaø thu thaäp thoâng tin. Do vaäy, Nhaø nöôùc caàn ñaûm baûo taát caû caùc caù nhaân vaø toå chöùc hoaït ñoäng treân thò tröôøng ñöôïc tieáp caän vôùi thoâng tin vaø tieán tôùi theå cheá hoùa vieäc coâng boá thoâng tin veà luaät phaùp, thoâng tin veà chính saùch cuûa Chính phuû, thoâng tin veà doanh nghieäp vaø thoâng tin veà tình hình kinh teá vó moâ. Höôùng ñi naøy seõ haïn cheá phaàn naøo vieäc ra caùc quyeát ñònh sai veà kinh teá cuõng nhö kinh doanh, haïn cheá ñöôïc caùc haønh vi vuï lôïi, tham nhuõng, löøa ñaûo, töø ñoù giuùp taïo moâi tröôøng kinh doanh bình ñaúng vaø moät thò tröôøng hieäu quaû. Taùc duïng cuoái cuøng chính laø taêng 67 tröôûng kinh teá cao hôn vaø phuùc lôïi xaõ hoäi nhieàu hôn. 3.3.5.2. Ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc Con ngöôøi laø yeáu toá khoâng theå thieáu ñöôïc trong moïi lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Ñoái vôùi doanh nghieäp, con ngöôøi laø maáu choát quyeát ñònh ñeán vieäc laøm aên coù hieäu quaû hay khoâng hieäu quaû cuûa doanh nghieäp ñoù. Vieäc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc laïi caøng ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi tænh Bình Thuaän laø moät tænh coù neàn kinh teá ñang treân ñaø phaùt trieån. Tænh neân coù caùc chính saùch thích hôïp ñeå thu huùt caùc nguoàn chaát xaùm hieän ñang ôû nöôùc ngoaøi vaø caùc thaønh phoá lôùn nhö du hoïc sinh, nhöõng nhaân taøi maø vì lyù do naøy hay lyù do khaùc hieän ñang ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi vaø caùc thaønh phoá lôùn . . . veà goùp söùc xaây döïng neàn kinh teá cuûa tænh nhaø. Ñaây laø moät ñoäi nguõ coù naêng löïc, coù kinh nghieäm soáng vaø laøm vieäc vôùi ñoäi nguõ lao ñoäng tieân tieán vaø caû ngöôøi nöôùc ngoaøi , do ñoù ñaây seõ laø moät nguoàn noäi löïc quan troïng trong söï nghieäp phaùt trieån kinh teá cuûa tænh nhaø vaø ñaát nöôùc. Coù moät thöïc teá maø ai cuõng thaáy ñoù laø doøng chaát xaùm cuûa tænh, do nhieàu nguyeân nhaân, ñaõ tuoân chaûy sang caùc thaønh phoá lôùn vaø moät soá caùc nöôùc khaùc. Moät phaàn do chuùng ta chöa coù caùc chính saùch troïng duïng, öu ñaõi nhaân taøi. Gaàn ñaây, chuùng ta ñaõ thu huùt ñöôïc moät löôïng lôùn caùc nhaø ñaàu tö, caùc Vieät kieàu trôû veà ñoùng goùp coâng söùc, tieàn cuûa xaây döïng queâ höông. Xu höôùng chaûy maùu chaát xaùm ñaõ coù veû nhö giaûm ñi do löïc löôïng trí thöùc giôø ñaây ñaõ coù “ñaát duïng voõ”, hoï ñaõ coù ñieàu kieän ñeå thi thoá taøi naêng. Caùc du hoïc sinh phaàn lôùn sau thôøi gian hoïc taäp ôû nöôùc ngoaøi nay ñaõ trôû veà Vieät Nam laøm vieäc. Nhöng ñoàng thôøi vôùi vieäc trôû veà naøy laø vieäc chaûy maùu döôùi moät hình thöùc khaùc: löïc löôïng trí thöùc Vieät Nam ñöôïc thueâ vôùi giaù reû maït ñeå sang laøm vieäc taïi thò tröôøng nöôùc ngoaøi döôùi caùc hình thöùc thuyeân chuyeån nhaân söï trong noäi boä coâng ty cuûa caùc coâng ty ña quoác gia, vaø tieáp ñoù laø moät hôïp ñoàng laøm vieäc daøi haïn taïi caùc nöôùc naøy nhieàu naêm sau ñoù. Ñaây cuõng laø cô hoäi toát cho löïc löôïng trí thöùc Vieät Nam coù moät moâi tröôøng toát ñeå soáng, laøm vieäc vaø hoïc hoûi kinh nghieäm. Tuy nhieân, veà laâu daøi, ñaây chính laø hình thöùc cuûa hieän töôïng chaûy maùu chaát xaùm maø chuùng ta caàn suy nghó vaø tìm ra giaûi phaùp thích hôïp. 68 IV. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ - Chính phuû caàn xuùc tieán vaø ñaåy nhanh quaù trình ñaøm phaùn song phöông vaø ña phöông sôùm ñöa Vieät Nam tham gia Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi WTO. - Chính phuû tieáp tuïc vaø taêng cöôøng hôn nöõa caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö cuûa Vieät Nam nhaèm ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam. - Nhaø nöôùc caàn taïo ñieàu kieän, ñaåy maïnh toác ñoä hoaøn thieän thò tröôøng baát ñoäng saûn, môû roäng vaø phaùt trieån hôn nöõa hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng taøi chính. - Chính phuû caàn quan taâm ñaàu tö cô sôû haï taàng vaø heä thoáng dòch vuï daàu khí treân ñòa baøn Bình Thuaän. - Chính phuû caàn xem xeùt ñieàu chænh möùc vay ñaàu tö cuûa ñòa phöông cho ñaàu tö phaùt trieån, naâng töø 30% leân 100% treân toång voán ngaân saùch ñòa phöông daønh cho ñaàu tö phaùt trieån (nhö TP Hoà Chí Minh vaø Haø Noäi). - Ñoái vôùi ñòa phöông caàn khai thaùc vaø söû duïng thaät hieäu quaû nguoàn voán ngaân saùch. Tröôùc heát khai thaùc hieäu quaû caùc nguoàn thu vaøo ngaân saùch, boài döôõng nguoàn thu vaø choáng thaát thu ñeå taêng tyû troïng huy ñoäng vaøo ngaân saùch, daønh voán cho ñaàu tö phaùt trieån. - Ñoái vôùi vieäc söû duïng voán ñaàu tö töø ngaân saùch cho ñaàu tö phaùt trieån, ngoaøi vieäc phaùt huy toái ña hieäu quaû cuûa cuûa döï aùn, coøn phaûi taùc ñoäng hieäu quaû, hieäu öùng ñeán vieäc phaùt trieån kinh teá chung, thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö khaùc trong xaõ hoäi. - Trieät ñeå khai thaùc nguoàn voán töø quyõ ñaát ñeå ñaàu tö cô sôû haï taàng, phaùt trieån ñoâ thò vaø taêng theâm nguoàn thu cho ngaân saùch; song cuõng caàn löu yù raèng phaûi ñaûm baûo phuø hôïp quy hoaïch vaø kieán truùc ñoâ thò, moâi tröôøng vaø xaõ hoäi. - Tìm nguoàn voán vay boå sung cho ñaàu tö phaùt trieån vôùi caùc hình thöùc phong phuù vaø ña ñaïng; vay töø nguoàn quyõ hoã trôï phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc, vay voán nhaøn roãi Kho baïc, vay töø caùc chöông trình tín duïng öu ñaõi cuûa trung öông. Ngoaøi ra coù theå phaùt haønh traùi phieáu ñòa phöông theo quy ñònh taïi Nghò ñònh 141/2003/NÑ-CP ngaøy 20/11/2003 cuûa Chính phuû. Tuy nhieân, vieäc söû duïng nguoàn voán naøy caàn phaûi xem xeùt kyõ yeáu toá hieäu quaû kinh teá cuûa döï aùn. - Cuøng vôùi caû nöôùc, ñòa phöông caàn quyeát lieät hôn nöõa trong vieäc caûi 69 caùch haønh chính, caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, quaûng baù hình aûnh, xuùc tieán thöông maïi, taïo cô hoäi thuaän lôïi nhaát cho caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc ñeán laøm aên sinh lôïi. - Ñaåy nhanh toác ñoä ñaàu tö cô sôû haï taàng caùc Khu coâng nghieäp, nhaát laø khu vöïc phía nam giaùp ranh vôùi Ñoàng Nai vaø Baø Ròa Vuõng Taøu ñeå tieáp nhaän caùc döï aùn coâng nghieäp daàu khí cuõng nhö ñoùn nhaän söï lan toûa cuûa doøng voán ñaàu tö trong khu vöïc kinh teá troïng ñieåm phía nam. Cuõng caàn löu yù raèng, trong giai ñoaïn ñaàu caàn thu huùt voán ñaàu tö neân caùc tieâu chí xem xeùt chaáp thuaän döï aùn ñaàu tö coù theå côûi môû hôn, nhöng caàn phaûi coù söï chuaån bò cho caùc Khu coâng ngheä cao, Khu cheá xuaát vì trong töông lai neàn saûn xuaát coâng nghieäp vôùi coâng ngheä hieän ñaïi, coâng ngheä cao seõ thay theá daàn caùc ngaønh vaø caùc daây chuyeàn saûn xuaát laïc haäu, söû duïng nhieàu lao ñoäng; khi ñoù nguoàn ñaát ñai seõ bò haïn cheá vaø caùc vaán ñeà lieân quan ñeán quy hoaïch, moâi tröôøng, xaõ hoäi seõ laø moät thaùch thöùc cho chuùng ta, caùc tieâu chí löïa choïn döï aùn seõ khaét khe hôn, yeâu caàu seõ cao hôn. Ngoaøi ra, nguoàn nhaân löïc chaát löôïng cao ñuû khaû naêng ñaùp öùng yeâu caàu cuûa neàn kinh teá trong nhöõng naêm saép tôùi caàn phaûi coù söï quan taâm chuaån bò ngay töø luùc naøy. Keát luaän chöông 3 Töø nhöõng maët ñaït ñöôïc, nhöõng toàn taïi vaø nguyeân nhaân ñaõ ñöôïc phaân tích vaø ñaùnh giaù ôû chöông 2, chöông naøy ñeà xuaát heä thoáng caùc giaûi phaùp nhaèm khôi thoâng caùc nguoàn voán, phuïc vuï cho phaùt trieån kinh teá tænh Bình Thuaän. Xuaát phaùt töø quan ñieåm vaø muïc tieâu phaùt trieån cuûa ñòa phöông vôùi nhu caàu vaø khaû naêng ñaùp öùng cuûa töøng nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån trong thôøi gian tôùi, noäi dung cuûa chöông 3 taäp trung vaøo vieäc ñeà xuaát heä thoáng caùc giaûi phaùp vaø moät soá kieán nghò nhaèm phaùt huy nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc, khaéc phuïc nhöõng toàn taïi haïn cheá ñeå khôi thoâng caùc doøng voán ñaàu tö, töø noäi boä neàn kinh teá cuûa tænh, trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, taïo ñieàu kieän cho caùc doøng voán töï nhieân ñoå veà Bình Thuaän ñaàu tö, laøm aên vaø phaùt trieån. 70 KEÁT LUAÄN Taïo vaø tích luõy voán ñaàu tö laø nhu caàu töï nhieân vaø laønh maïnh cuûa moät neàn kinh teá ñang phaùt trieån. Nhaø nöôùc, laõnh ñaïo caùc ñòa phöông cuõng nhö töøng doanh nghieäp phaûi coù nhöõng chuû tröông, bieän phaùp ñuùng ñaén vaø ñoàng boä ñeå coù theå thu huùt moïi nguoàn voán ñaàu tö vaø taïo ñaø cho söï phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc vaø ñòa phöông vöôn leân maïnh meõ. Vôùi vò trí ñòa lyù thuaän lôïi vaø tieàm naêng saún coù, tænh Bình Thuaän coù khaû naêng thu huùt ñeå taïo voán ñaàu tö phaùt trieån kinh teá töø caùc nguoàn khaùc nhau nhö: taêng khaû naêng huy ñoäng GDP vaøo ngaân saùch, söû duïng voán ñaàu tö cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc, taïo moät moâi tröôøng ñaàu tö haáp daãn ñeå thu huùt caùc döï aùn trong cuõng nhö ngoaøi nöôùc ñeán ñaàu tö taïi ñòa phöông; thu huùt voán nhaøn roãi trong daân cö, cuûa caùc toå chöùc kinh teá ñöa vaøo ñaàu tö phaùt trieån. Vaán ñeà coøn laïi laø tænh Bình Thuaän phaûi caàn phaûi ñaëc bieät quan taâm, vôùiù nhöõng chính saùch, böôùc ñi thích hôïp ñeå khai thaùc ñöôïc theá maïnh cuûa mình; ñoàng thôøi phaûi nhanh choùng xaây döïng cô sôû haï taàng, khaéc phuïc nhöõng yeáu keùm, khôi thoâng caùc trôû löïc ñeå caùc doøng voán ñoå veà, nhöõng coâng trình, nhaø maùy moïc leân, ñöôøng thoâng heø thoaùng, ñoâ thò saàm uaát vaø noâng thoân no aám seõ ñeán vôùi Bình Thuaän trong moät töông lai gaàn. Vôùi Luaän vaên cuûa mình, toâi hy voïng raèng caùc caáp Laõnh ñaïo cuûa tænh coù theå söû duïng nhö moät trong heä thoáng caùc giaûi phaùp phuïc vuï cho vieäc ñaåy maïnh söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh trong giai ñoaïn töø nay ñeán naêm 2020. 71 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö (17/2/2004), Baùo caùo tình hình ñaàu tö trong caùc naêm qua vaø caùc bieän phaùp chaán chænh trong trôøi gian ñeán; Baùo caùo veà coâng taùc giaùm saùt, ñaùnh giaù ñaàu tö. 2. Boä Taøi chính (12/2000), Chieán löôïc taøi chính – tieàn teä Vieät Nam giai ñoaïn 2001-2010. 3. Boä Taøi chính (10/2003), Taøi lieäu taäp huaán taêng cöôøng naêng löïc quaûn lyù taøi chính caùc döï aùn ODA. 4. PGS.TS Thaùi Baù Caån (2003), Quaûn lyù Taøi chính trong lónh vöïc ñaàu tö xaây döïng, Hoïc vieän taøi chính, NXB Taøi chính. 5. Cuïc Thoáng keâ Bình Thuaän, Nieân giaùm thoáng keâ 1999,2000,2001,2003,2004. 6. PTS Phaïm Khaéc Duyeân (1999), Nhöõng noäi dung kinh teá – taøi chính cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, NXB Taøi chính. 7. Haûi Ñaêng (2005), “Khu coâng nghieäp: 15 naêm phaùt trieån”, Tuoåi treû, 20,21,22/4/2005. 8. Nhaät Linh (2005), “Xaây döïng moâi tröôøng ñaàu tö haáp daãn, caïnh tranh cao hôn”, Tuoåi treû, 21/4/2005. 9. Phöông Ngoïc Minh (2005), “Voán ñaàu tö, yeáu toá quyeát ñònh taêng tröôûng kinh teá”, Taïp chí Thueá Nhaø nöôùc, kyø 1. 10. TS Nguyeãn Baïch Nguyeät – TS Töø Quang Phöông (2003), Giaùo trình Kinh teá ñaàu tö, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá quoác daân, NXB Thoáng keâ. 11. Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam, Baûn tin Moâi tröôøng kinh doanh, soá 3(6), thaùng 8/2004. 12. Sôû Keá hoaïch & Ñaàu tö Bình Thuaän (4/2005), Baùo caùo keát quaû thu huùt ñaàu tö caùc döï aùn ngoaøi ngaân saùch treân ñòa baøn tænh naêm 2004 vaø nhieäm vuï, giaûi phaùp naêm 2005. 13. Sôû Taøi chính Bình Thuaän (3/2005), Baùo caùo keát quaû thöïc hieän Nghò quyeát Ñaïi hoäi tænh Ñaûng boä khoùa X (2001-2005) vaø nhieäm vuï trong giai ñoaïn 2006-2010 treân lónh vöïc taøi chính. 14. Tænh uûy Bình Thuaän (5/2005), Döï thaûo Baùo caùo chính trò cuûa Ban chaáp haønh Ñaûng boä tænh khoùa X (2001-2005). 15. Vuõ Coâng Tuaán (2002), Thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö, NXB TP.HCM. 16. PGS Traàn Ñình Ty (2005), Ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù voán ñaàu tö töø nguoàn voán ngaân saùch nhaø nöôùc, NXB Lao ñoäng. 17. Uûy ban nhaân daân tænh Bình Thuaän (2/2001), Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi tænh Bình Thuaän thôøi kyø 2001-2010. 18. Uûy ban nhaân daân tænh Bình Thuaän (8/2005), Döï thaûo Raø soaùt Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi tænh Bình Thuaän thôøi kyø 2001-2010, ñònh höôùng ñeán naêm 2020. 72 19. Uûy ban nhaân daân tænh Bình Thuaän (5/2005), Baùo caùo vieäc thöïc hieän quy hoaïch-keá hoaïch ñaàu tö tænh Bình Thuaän thôøi kyø 2001 ñeán nay, Keá hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi 5 naêm 2006-2010. 20. Uûy ban nhaân daân tænh Bình Thuaän (2003), Nieân giaùm 2002-2003, NXB Thoâng taán. 21. Vieän Kinh teá thaønh phoá Hoà Chí Minh (2000), Hieäu quaû ñaàu tö taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, NXB TP.HCM. PHAÀN PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1: Ñoùng goùp cuûa lao ñoäng, voán vaø toång caùc yeáu toá naêng suaát vaøo taên tröôûng cuûa caùc nöôùc. Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng töø Quoác gia Thôøi kyø Taêng tröôûng GDP (%) Voán (%) Lao ñoäng (%) Naêng suaát (%) Nhaät Baûn 1960–1990 6,8 56,9 14,3 28,8 Hoàng Koâng 1966–1990 7,3 42,3 27,6 30,1 Singapore 1966–1990 8,5 73,1 31,6 -4,7 Haøn Quoác 1966–1990 10,3 40,2 42,2 11,6 Ñaøi Loan 1966–1990 9,1 40,5 39,8 19,8 Vieät Nam 1987–1995 7,4 45,0 22,4 32,6 Nguoàn: Taäp hôïp töø “taêng tröôûng kinh teá” cuûa MaGraw- Hill vaø tính toaùn cuûa CIE Phuï luïc 2: Xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh quoác gia cuûa moät soá nöôùc Nöôùc 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 Singapore 6 4 4 2 1 1 1 Haøn Quoác 18 21 23 28 22 19 21 Malaysia 29 27 30 24 16 17 9 Thaùi Lan 32 31 33 30 30 21 18 Trung Quoác 44 33 47 41 32 28 29 Vieät Nam 60 65 60 53 48 39 49 Toång soá nöôùc 102 80 75 59 59 53 53 Nguoàn: CIEM-UNDP: Döï aùn VIE 01/025: Naâng cao naêng löïc caïnh tranh quoác gia. 73 Phuï luïc 3: Tyû leä ñaàu tö / GDP (%) ôû moät soá nöôùc Naêm 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1996 Trung Quoác 35 35 34 39 Hoàng Koâng 24 28 30 Inñoâneâxia 18 19 27 32 AÁn Ñoä 16 18 22 24 Nhaät Baûn 35 34 30 30 Haøn Quoác 18 28 30 37 Malaysia 15 23 30 38 Singapore 23 41 42 35 Ñaøi Loan 25 29 24 24 Thaùi Lan 22 25 28 41 Myõ 21 20 20 17 Anh 19 20 17 16 Ñöùc 26 23 20 22 Nguoàn: IMF 1998. Phuï luïc 4: Cô caáu GDP thöïc teá theo ngaønh treân ñòa baøn Bình Thuaän Naêm Toång soá Noâng laâm thuûy saûn Coâng nghieäp Xaây döïng Thöông maïi, Du lòch vaø dòch vuï Ñôn vò: Tyû ñoàng 1995 1,659 827 340 492 2000 3.101 1.301 701 1.099 1996-2000 12.333 5.466 2.702 4.165 2001 3.427 1.376 798 1.253 2002 3.973 1.556 939 1.478 2003 4.679 1.705 1.192 1.782 2004 6.147 2.098 1.672 2.377 2005 7.329 2.371 2.096 2.862 2001-2005 25.555 9.106 6.697 9.752 Cô caáu: (Toång soá=100) ; % 1995 100 49.85 20.49 29.66 2000 100 41.95 22.61 35.44 74 1996-2000 100 44,32 21,91 33,77 2001 100 40,15 23,29 36,56 2002 100 39,16 23,63 37,20 2003 100 36,44 25,48 38,09 2004 100 34,13 27,20 38,67 2005 100 32,35 28,60 39,05 2001-2005 100 35,63 26,21 38,16 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ Bình Thuaän, naêm 2005 öôùc thöïc hieän. Phuï luïc 5: Taêng tröôûng GDP taïi Bình Thuaän Naêm GDP (Tyû ñoàng, giaù thöïc teá) GDP (Tyû ñoàng, giaù so saùnh1994) Toác ñoä taêng GDP (%) 1995 1.659 1.337 - 1996 1.879 1.509 12,86 1997 2.139 1.689 11,93 1998 2.490 1.839 8,88 1999 2.724 1.961 6,63 2000 3.101 2.171 10,71 1996-2000 12.333 9.169 10,18 2001 3.427 2.397 10,41 2002 3.973 2.662 11,06 2003 4.679 2.987 12,21 2004 6.147 3.376 13,02 2005 7.329 3.835 13,59 2001-2005 25.555 15.257 12,05 1996-2005 37.888 24.426 11,11 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ Bình Thuaän; naêm 2005 öôùc thöïc hieän. Phuï luïc 6: Cô caáu ñaàu tö theo ngaønh treân ñòa baøn tænh Bình Thuaän Naêm Toång soá Noâng laâm thuûy saûn Coâng nghieäp Xaây döïng Thöông maïi, Du lòch vaø dòch vuï (Tyû ñoàng - Giaù hieän haønh) 2000 519 44 112 363 2001 1.087 112 187 788 2002 1.406 189 292 925 2003 1.600 289 370 941 2004 2.425 364 623 1.438 2005 3.499 572 925 2.002 75 2001-2005 10.017 1.526 2.397 6.094 (Cô caáu %) 2000 100 8,48 21,58 69,94 2001 100 10,30 17,20 72,49 2002 100 13,44 20,77 65,79 2003 100 18,06 23,13 58,81 2004 100 15,01 25,69 59,30 2005 100 16,35 26,45 57,22 2001-2005 100 15,23 23,93 60,84 Nguoàn:Nieân giaùm Thoáng keâ Bình Thuaän, naêm 2005 öôùc thöïc hieän. Phuï luïc 7: Voán ñaàu tö treân ñòa baøn theo cô caáu nguoàn voán Naêm Toång coäng Voán nhaø nöôùc Voán ngoaøi quoác doanh Nguoàn voán FDI (Tyû ñoàng - Giaù hieän haønh) 2001 1.087 556 493 37 2002 1.405 378 989 38 2003 1.601 574 1.001 26 2004 2.425 1.052 1.311 63 2005 3.499 1.495 1.911 93 2001-2005 10.017 4.055 5.705 257 (Cô caáu %) 2001 100 51,20 45,40 3,41 2002 100 26,90 70,39 2,70 2003 100 35,85 62,52 1,62 2004 100 43,36 54,04 2,60 2005 100 42,73 54,62 2,66 2001-2005 100 40,48 56,95 2,57 Nguoàn:Nieân giaùm Thoáng keâ Bình Thuaän; naêm 2005 öôùc thöïc hieän. 76 Phuï luïc 8: Heä soá ICOR taïi tænh Bình Thuaän qua caùc naêm Naêm Toång Noâng laâm Thuûy saûn Coâng nghieäp Xaây döïng Thöông maïi Dòch vuï 2001 3,05 1,22 1,57 4,94 2002 3,20 1,86 2,12 4,23 2003 2,80 2,02 2,12 3,43 2004 3,03 2,20 2,28 3,59 2005 3,51 2,93 2,18 4,68 2001-2005 3,25 2,22 2,21 4,18 Nguoàn:Tính toaùn theo Nieân giaùm Thoáng keâ Bình Thuaän. Phuï luïc 9: Ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi tænh Bình Thuaän Coøn hieäu löïc ñeán naêm 2001 2003 2004 Soá döï aùn ñöôïc caáp pheùp 23 33 35 Voán ñaàu tö (trieäu USD) 103,40 118,34 129,16 Toác ñoä phaùt trieån cuûa soá döï aùn so vôùi naêm tröôùc (%) 43,48 6,06 Toác ñoä phaùt trieån cuûa voán ñaàu tö so vôùi naêm tröôùc (%) 14,45 9,14 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ Bình Thuaän Phuï luïc 10: Thu ngaân saùch taïi tænh Bình Thuaän (2001-2005) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Thu ngaân saùch (tyû ñoàng) 359 394 533 919 2.200 Toác ñoä taêng thu Ngaân saùch (%) 11,26 9,76 35,24 72,47 139,39 Tyû leä huy ñoäng vaøo Ngaân saùch / GDP (%) 10,48 9,92 11,39 14,95 29,6 Chi cho ñaàu tö XDCB töø ngaân saùch (tyû ñoàng) 302 198 375 635 710 Toác ñoä taêng chi ñaàu tö so vôùi naêm tröôùc (%) 125,37 -34,44 89,39 69,33 11,81 Nguoàn: Baùo caùo thöïc hieän 5 naêm 2001-2005, Sôû Taøi chính Bình Thuaän. 77 Phuï luïc 11: Toác ñoä taêng tröôûng vaø cô caáu GDP theo khu vöïc kinh teá taïi Bình Thuaän (thôøi kyø 2006-2020) Chæ tieâu 2005 2010 2015 2020 1. Giaù trò GDP (tyû ñoàng, giaù TT) 7.329 16.990 36.112 77.224 - Noâng laâm thuûy saûn 2.371 3.996 6.087 8.840 - Coâng nghieäp xaây döïng 2.096 5.540 12.904 28.935 - Dòch vuï 2.862 7.454 17.121 39.449 2. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi - Giaù thöïc teá ; 1.000 ñoàng - USD (1 $ = 15.800 ñ) 6.330 400 13.810 870 27.350 1.730 55.160 3.490 3. Cô caáu GDP (giaù thöïc teá) 100,0 100,0 100,0 100,0 - Noâng laâm thuûy saûn 32,35 23,52 16,86 11,45 - Coâng nghieäp xaây döïng 28,59 32,61 35,73 37,47 - Dòch vuï 39,05 43,87 47,41 51,08 2001- 2005 2006- 2010 2011- 2015 2016- 2020 4. Toác ñoä taêng tröôûng GDP, thôøi kyø: (giaù coá ñònh 1994; %/naêm) 12,05 13 12,5 12,2 - Noâng laâm thuûy saûn 7,5 6,5 6 5,5 - Coâng nghieäp xaây döïng 16,15 16,15 15 13,5 - Dòch vuï 14,95 15,8 14,5 14 Nguoàn: Quy hoaïch phaùt trieån KT-XH Bình Thuaän 2001-2010, döï baùo ñeán 2020. 78 Phuï luïc 12: Chuyeån dòch cô caáu GDP kinh teá taïi Bình Thuaän (2006-2020) Möùc thay ñoåi thôøi kyø (%) Cô caáu GDP (giaù thöïc teá); (%) 2005 2010 2015 2020 2006- 2010 2011- 2020 Toång soá 100,0 100,0 100,0 100,0 - - - Noâng laâm thuûy saûn 32,35 23,52 16,86 11,45 -6,6 -5,5 - Coâng nghieäp xaây döïng 28,59 32,61 35,73 37,47 +3,1 -0,2 - Dòch vuï 39,05 43,87 47,41 51,08 +3,5 +3,7 Nguoàn: Quy hoaïch phaùt trieån KT-XH Bình Thuaän 2001-2010, döï baùo ñeán 2020. Phuï luïc 13: Nhu caàu voán ñaàu tö caùc khu vöïc kinh teá taïi Bình Thuaän (2006-2020) Nhu caàu voán ñaàu tö (tyû ñoàng, giaù hieän haønh) Cô caáu voán ñaàu tö (%) 1. Giai ñoaïn 2006-2010 33.578 100,00 - Noâng laâm ngö nghieäp 4.234 12,61 - Coâng nghieäp xaây döïng 12.116 36,08 - Dòch vuï vaø keát caáu haï taàng 17.228 51,31 2. Giai ñoaïn 2011-2015 60.000 – 65.000 3. Giai ñoaïn 2016-2020 140.000 – 150.000 Nguoàn: Quy hoaïch phaùt trieån KT-XH Bình Thuaän 2001-2010, döï baùo ñeán 2020. 79 Phuï luïc 14: Baûng toång hôïp nhu caàu voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc taïi Bình Thuaän (2006-2010) 2006 – 2010 Khaû naêng cung öùng caùc nguoàn voán Tyû ñoàng Cô caáu (%) Toång nguoàn voán ñaàu tö 33.500 100,00 + Trong nöôùc 30.500 91,04 - Ngaân saùch 10.000 29,85 - Doanh nghieäp nhaø nöôùc 75 0,22 - Doanh nghieäp ngoaøi nhaø nöôùc Trong ñoù, Doanh nghieäp trong tænh 4.000 11,94 Doanh nghieäp ngoaøi tænh 7.500 22,39 - Daân cö 3.925 11,72 - Voán tín duïng 5.000 14,93 + Nöôùc ngoaøi 3.000 8,96 - ODA 1.000 2,99 - FDI 2.000 5,97 Toång voán ñaàu tö so vôùi GDP (%) 48,42 Nguoàn: Tính toaùn theo Quy hoaïch phaùt trieån KT-XH Bình Thuaän 2006-2010 ._.